Neerlandia. Jaargang 30

[p. 134]

Nederlanders in den vreemde.
III

Australië.

De Consul-Generaal te Sydney beantwoordde onze vragenlijst voor den geheelen Australischen statenbond en Nieuw-Zeeland.

Voor den Nederlandschen stam schijnen de naar Australië getrokkenen voor het grootste deel verloren: zij verliezen over het algemeen hun Nederlandsch karakter, laten zich naturaliseeren, verwaarloozen hun moedertaal en hun kinderen spreken gewoonlijk alleen Engelsch. Volgens de volkstelling van 1921 is het aantal Nederlanders en oud-Nederlanders 1391, voornamelijk zeelieden, fabrieks- en landarbeiders, eenige boeren en handelaren, waarvan 587 in Nieuw-Zuid-Wales, 250 in Victoria, 313 in Queensland, 129 in Zuid-Australië, 97 in West-Australië, 13 in Tasmanië en 2 in het Noordelijk gebied. Hiervan zijn 1058 mannen en 333 vrouwen. 30% zijn gevestigd op het land. Een vergelijking met andere ingekomen gegevens wijst er wel op, dat juiste getallen moeilijk te geven zijn. Voor Nieuw-Zeeland worden nog opgegeven 70 niet-genaturaliseerden en 80 genaturaliseerden.

De eenige in dit werelddeel gevestigde Nederlandsche instelling is het Koningin-Wilhelmina-Ondersteuningsfonds te Sydney, dat steun verleent aan hulpbehoevende Nederlanders.

Het Algemeen Nederlandsch Verbond heeft een vertegenwoordiger te Sydney, den heer E. Colaço Belmonte, p a. Kon. Paketvaart-Mij., G.P.O. Box 217, en een vertegenwoordigster te Bundaberg (bij Brisbane) Mej. G. van den Berg.

Midden- en Zuid-Amerika.

Een algemeene opmerking ga vooraf, die vooral de Westindische eilanden, Venezuela, Columbia en Panama betreft, maar ook wel op eenige Middenamerikaansche republieken van toepassing is: de Nederlandsche onderdanen in deze streken zijn meerendeels negers of afstammelingen van negers, van Curaçao en Suriname afkomstig, die bijna allen behalve Spaansch of Engelsch slechts de landstalen dezer gebiedsdeelen spreken en bij wie van een Nederlandsch karakter natuurlijk geen sprake kan zijn. Buiten deze ‘Nederlanders’ zijn er blanke Surinamers en Curaçaoenaars en eenige weinige werkelijke Nederlanders, die bijna uitsluitend werkzaam zijn bij petroleummaatschappijen, banken en handelsondernemingen. De in Nederland geborenen gaan na afloop van den tijd, waarvoor zij zijn uitgezonden, naar elders of naar Nederland terug.

Westindische eilanden.

Van de talrijke Engelsche eilanden, de groote als Trinidad met Tobago, Barbados, Jamaica, de kleinere als St. Lucia, Dominica, St. Vincent, St. Kitts, Nevis, Sombiero, Montserrat, Antigua, Grenada, en eilandengroepen als Bermudas, Bahama-eilanden, Kaaiman-, Slangen-, Honden- en Maagdeneilanden zijn zoo goed als geen gegevens binnengekomen. Van Trinidad ontvingen wij een adreslijst van 39 Nederlandsche onderdanen, onder welke 14 Roomsch-Katholieke priesters en eenige ingenieurs bij de ‘petroleum’. Op St. Lucia worden 10 Nederlandsche onderdanen opgegeven, van welke enkelen namen dragen, van de Nederlandsche bovenwindsche eilanden bekend. Inboorlingen van St. Martin, Saba en St. Eustatius vindt men ook tijdelijk op St. Kitts en Nevis; daar hun moedertaal ook het Engelsch is, kan hier evenmin in dien zin van een behoud van het Nederlandsch karakter sprake zijn. Op Jamaica zou ongeveer een half dozijn Nederlanders verblijven, van welke geen nadere bijzonderheden worden meegedeeld.

Van de Fransche eilanden Martinique, Guadeloupe, St. Pierre en Miquelon ontbreken alle gegevens.

Hetzelfde moet gezegd van het Amerikaansche eiland Cuba, van welk eiland intusschen, evenals van Porto-Rico, geldt, dat er verschillende Curaçaoenaars verblijven. De Curaçaosche emigratie naar Cuba heeft nog in 1926 in onze Staten-Generaal een onderwerp van bespreking uitgemaakt. Ofschoon het Bestuur van Curaçao moeite noch kosten spaart om deze lieden, die thans in hun eigen land veel loonender arbeid zouden kunnen vinden, daarheen terug te brengen, is dit nog niet afdoende gelukt.

Te Havana heeft het A.N.V. een vertegenwoordiger in den heer H.S. Brandt, postbus 74.

Op St. Thomas en de andere voormalig Deensche eilanden zouden geen Nederlanders zijn. Als overblijfsel van den Nederlandschen invloed is daar nog het uitstervend negerhollandsch.

Haiti. De consul-generaal te Port-au-Prince meldt, dat er op Haïti 5 in Nederland geboren Nederlanders zijn, werkzaam bij de Koninklijke Nederlandsche Stoombootmaatschappij, vroeger bij de K.W.I.M., voorts verscheidene Nederlandsche Roomsch-Katholieke geestelijken en Curaçaoenaars. Van Kaap Haïti is een naamlijst van 5 Nederlandsche onderdanen ingezonden.

San Domingo. Alleen de vice-consul te San Pedro de Macoris heeft gegevens verstrekt. Onder meer ontleenen wij aan diens uitvoerige inlichtingen het onderstaande.

In de stad San Pedro de Macoris is een groote Nederlandsche kolonie, die evenwel geen aaneengesloten geheel vormt, doch in drie groepen uiteenvalt.

Vooreerst zijn er 3 of 4 ongehuwde Nederlanders, uit Nederland gekomen, die als scheikundigen en accountants in Amerikaansche ondernemingen werkzaam zijn en wel - als de gelegenheid er is - onderling hun Nederlandsch karakter bewaren, maar naar buiten geen gelegenheid hebben dit te toonen.

In de tweede plaats heeft men een groot aantal Curaçaoenaars, blanken en kleurlingen, ook velen uit de volksklasse, die over het algemeen de Nederlandsche taal niet machtig zijn. Zij gaan meestal met de inboorlingen om en worden in Dominikaansche kringen opgenomen. Wanneer zij met Curaçaosche vrouwen gehuwd zijn, weten zij een eigen karakter te behouden, blijkende met name uit de opvoeding der kinderen. Over het algemeen zijn zij trotsch op hun nationaliteit.

De derde groep wordt gevormd door Nederlandsche onderdanen van onze bovenwindsche eilanden, meestal negers en menschen uit de lagere volksklasse, maar onder hen is een vrij ontwikkeld groepje met kleine onderlinge gezelschappen. Bij deze groep treedt

[p. 135]

sterk op den voorgrond haar gehechtheid aan het moederland, eerbied en liefde voor de Nederlandsche vlag. De verjaardag van onze Koningin wordt door hen op uitbundige wijze gevierd door het uitsteken van de driekleur, zingen van nationale liederen, danspartijen en voetbalwedstrijden. Zij, die tot deze groep behooren, spreken Engelsch en gaan daardoor geregeld om met de emigranten der Engelsche Westindische eilanden, die op de suikerfabrieken werken; zij huwen onderling en vormen met elkaar vereenigingen en gezelschappen, onder leiding der geestelijken.

Middenamerikaansche republieken.

Van Costa-Rica, Honduras en Guatemala zijn geen antwoorden op de vragenlijsten ontvangen.

In Guatemala wonen ongeveer 40 Nederlanders, vrouwen en kinderen inbegrepen, geboren in Nederland of Curaçao. Hun voornaamste beroepen zijn koopman en planter. Over het algemeen blijven zij hun Nederlandsch karakter bewaren en hun moedertaal spreken, doch de kinderen doen dit niet meer.

Mexico. Geen antwoorden ontvangen van de consulaire ambtenaren te Coatzacoalcos en Vera Cruz.

Er bestaan twee Nederlandsche Vereenigingen in Mexico: de Nederlandsche Vereeniging in Mexico en het Juliana-Hulpfonds, beiden gevestigd in het Federale district Mexico; zij hebben elk ongeveer 30 leden.

Een groot deel der Nederlanders in Mexico is in het petroleumbedrijf werkzaam; zoo eenige in Mazatlan Sin (agent der Mexico Eagle Oil Company) en een 25-tal in Tampico bij de Petroleummaatschappij ‘La Corona’. Verder zijn zij kooplieden (10 in Mexico D.F., 5 in Merida en 3 in Tampico (electrische artikelen en kantoorbehoeften), dokter, scheikundige, ingenieurs, werktuigkundigen, handels- en kantoorbedienden. In hoofdzaak blijven zij hun moedertaal spreken en, dat zij op hun Nederlandsch karakter blijven prijsstellen, blijkt uit hun lidmaatschap der Nederlandsche vereenigingen en van het A.N.V., uit de gemeenschappelijke herdenking der vaderlandsche gedenkdagen en nog onlangs bij het bezoek van Hr. Ms. Sumatra. Daar de weinige Hollandsche kinderen veel in aanraking komen met Mexicaansche kinderen, spreken zij ook Spaansch, soms beter dan Nederlandsch of doorspekken hun Nederlandsch met Spaansche woorden. In één gezin is een Nederlandsche onderwijzeres. Er zijn te weinig kinderen, om een Nederlandsche school te openen.

In Mexico D.F. is een verouderde Nederlandsche boekerij.

Het A.N.V. heeft een vertegenwoordiger in Tampico, de heer A. Troost, Postbus 238.

Zuid-Amerika.

Geen antwoord werd ontvangen uit Engelsch Guyana, Ecuador en Salvador.

In Fransch Guyana bevindt zich een groot aantal Surinamers, die korteren of langeren tijd daar blijven en dan weer tijdelijk naar Suriname gaan. De consul te Cayenne schat hun aantal op een duizendtal, ongeacht de - ook nog wel een duizend - boschnegers, die het vervoer van goederen op de rivieren in handen hebben. De Nederlanders in Fransch-Guyana houden zich bezig met de ontginning der voortbrengselen van het oerwoud: goud, balata, hout, of oefenen in de dorpen kleine ambachten uit.

Venezuela. Alleen de consul te Caracas en de vice-consul te Ciudad Bolivar hebben ingevulde vragenlijsten toegezonden, terwijl van Caracas en La Guayra lijsten van 49 en 15 Nederlandsche onderdanen ontvangen zijn. Van Barcelona, Barquisimeto, Coro, Maracaibo, Puerto Cabello, Tucacas en Valencia zijn geen inlichtingen ontvangen. In al deze plaatsen verblijven talrijke Curaçaoenaars; in Ciudad Bolivar slechts één.

De consul te Caracas schat in zijn ambtsgebied de in Nederland geborenen op 50, de Curaçaoenaars op 400 van het blanke ras en eenige honderden negers. De Nederlandsche onderdanen in Venezuela zijn bijna allen werkzaam in den handel - er is een Hollandsche bank voor West-Indië in Caracas; de Koninklijke Nederlandsche Stoombootmaatschappij en de Curaçaosche Handelsmaatschappij hebben er kantoren.

Het A.N.V. heeft er de volgende vertegenwoordigers:

Barquisimeto: de heer J. de Veer, cons. agent der Nederlanden;

La Guaira: A.J.F. de Veer, vice-consul der Nederlanden;

Maracaibo: J. Brommer, Curaçaosche Handelmaatschappij;

Puerto Cabello: P.J.C. Lampe, bij A. Calderon e hijos.

Columbia. Geen antwoord ontvangen van den vice-consul te Cartagena. Van Barranquilla een opgaaf van 75 Nederlandsche onderdanen, bijna allen Curaçaoenaars, werkzaam in de meest uiteenloopende beroepen. In Bogota zouden 4, in Rio Hacha zou een onbeteekenend aantal Nederlanders zijn.

In Barranquille heeft het A.N.V. een vertegenwoordiger in den heer W.F. Pietersz.

Panama. De Consul-Generaal te Panama schat het geheele aantal Nederlanders in de republiek op 150, de consul te Colon dat in die stad op 50, onder welke 6 of 7 uit Nederland. Zij zijn werkzaam als geneesheeren, kooplieden, winkel-, kantoor- en handelsbedienden. De Curaçaoenaars spreken Papiementsch; de kinderen Spaansch of Engelsch.

Vertegenwoordigers van het A.N.V.:

Colon: J.J. Ecker, Sr., consul der Nederlanden;

Panama: A.A. Sasso, Postbus 383.

(Wordt vervolgd).