Neerlandia. Jaargang 54

Tak West-Vlaanderen

Na de schitterende voordracht welke Z. Eerw. Pater Dr Marcel Brauns S.J. op 6 Augustus 1.1. ter gelegenheid van de stichtingsvergadering van Tak West-Vlaanderen van het A.N.V. te Roeselare hield over ‘Nederlandse Kultuureenheid’, hadden we op 19 November te Kortrijk een volgende conferentie.

Senator Dr Victor Leemans sprak er over ‘Industrialisatieproblemen in Vlaanderen’.

De voorzitter, Mr Norbert De Witte, verwelkomde de circa 200 aanwezigen, onder wie we bemerkten Senator Mulier, de heren Mr Michiel Vandekerckhove, Baldw. Steverlynck, Joris Lannoo, Dr Devriese, Stadsingenieur Demeyere, heer en mevrouw Simoens, alsmede tal van vooraanstaanden uit industriële en financiële middens. Hij wees op het nauw contact dat bestaat tussen de culturele en economische problemen in Vlaanderen. Daarna stelde hij de spreker aan de aanwezigen voor.

Spreker begon zijn uiteenzetting met te onderlijnen, dat de zorg voor de welvaart van ons volk even belangrijk is als de bewustwording, de cultuurverspreiding en het beveiligen van de eigen geaardheid.

Onze welstand hangt af van de winstgevende werkmogelijkheden die de werkende klassen van de bevolking geboden worden in landbouw, nijverheid, ambachten en neringen, financiën, administratie, scheepvaart en belegging in de kolonie en in het buitenland. De spreker onderzoekt dan de economische evolutie van ons land, van 1910 tot 1947, aan de hand van de cijfers der laatste algemene telling. Hij wijst op het verminderen van de werkende bevolking en op het verschuiven der bedrijvigheid van de landbouw naar de nijverheid en verder naar de zogenaamde tertiaire beroepen, waarin distributie, vervoer en verkeer en diensten overwegen.

De aangroei van deze laatste beroepen is zo groot geweest, dat de landbouw, visserij en nijverheid samen, van 68.55% daalden tot 60,93%; terwijl de distributieen en dienstberoepen, stegen van 31,45% tot 39,07%.

Deze evolutie wordt nog duidelijker, als wil vaststellen, dat in de nijverheid het aantal kantoorbedienden aanzienlijk vermeerderde (van 2,45% tot 8,60%) terwijl het aantal handarbeiders van 81% daalde naar 72%.

Deze vermindering der ‘actieve beroepen’ en hun afglijden naar distributie en dienstprestaties, zal tenslotte niet meer door de machine kunnen gecompenseerd worden. Vooral omdat een andere factor van uitzonderlijk belang zijn deel opeist van de productie: de sociale veiligheid is een der hoekstenen geworden van ons economisch leven. Zij is een bestanddeel van de kostprijs dat zich even sterk laat gelden als het loon zelf. De maatschappelijke zekerheid stelt zelfs dán haar eisen als er niet geproduceerd wordt; zij is de waarborg van het levensminimum van alle loontrekkenden. Tegenover dit

[p. 8]

soort van economie (‘welfare-economics’, naar een woord van Pigou) bevinden wij ons, en het is voor die economie, dat wij een rentabiliteit moeten vinden in plaats van steeds opnieuw een cascade van inflaties af te wachten.

In een tijd van verplichte sociale verzekering, moet de omvang van de steunverlening in de eerste plaats positief bekampt worden: dit is door het scheppen van winstgevende werkgelegenheden. Hoe meer er arbeid vinden, des te geringer zullen de gelegenheden zijn tot misbruiken. Willen wil geen parasiterende gewoonten kweken, dan rest ons buiten de uitwijking, slechts het vermeerderen van onze industriële mogelijkheden. Dat wij in Vlaanderen, met onze groeiende bevolkingsdruk en met onze aanhoudende werkloosheid, zelfs in deze tijd van hoogconjunctuur - wij hadden in September van de 170.000 werklozen, er 136.000 in de Vlaamse gewesten - zeer begaan zijn met die industrialisatie, moge nu voor iedereen duidelijk zijn.

Het is natuurlijk gemakkelijker, zo ging senator Leemans verder, deze eis te stellen, dan hem te verwezenlijken. Het komt er immers op aan meer werkgelegenheden te vinden, waarbij iets overschiet en ook arbeiders te hebben die de gestelde taken kunnen vervullen.

Hier is systematische en vakkundige studie nodig en geen liefhebberij. De aangewezenen zijn hier de mensen uit nijverheid en financiën. Het is hun beroep, de middelen te bestuderen en de oplossing te verwezenlijken. Deze beroepsmensen mogen echter niet vergeten, dat de werkverschaffing eveneens de bekommernis is van de arbeiders en van de Staat en ten slotte van alle burgers. De spreker erkent, dat de omstandigheden niet aunstig zijn voor het verbeteren of uitbreiden van de industriële uitrusting. Hij verwijst naar de internationale onrust, naar de overdreven fiscaliteit, naar het gemis aan belangstelling voor wetenschappelijke plannen, naar de moeilijkheden, die op het internationale plan, de industriële expansie bezwaren. Wij moeten zeker de weg op van economische unies, zet hij, doch dat men eindelijk beginne met een aanpassing van de levensstandaard van de Europese arbeiders aan het Belgisch peil; zo niet, dan zullen onze economische mogelijkheden nog beperkter worden.

Ogenblikkelijke moeilijkheden zijn er bovendien vanwege de uiterst schaarse credietmarkt, die de Regering allerlei kommer bezorgt. De heer Dr Leemans hoopt, dat de minister van Financiën in die moeilijkheden geen aanleiding zal vinden om grotendeels de hand te leggen op die Marshall-credieten, die voor onze industriële uitrusting bestemd waren. Dat men hierover nu in het onzekere verkeert, en dat vooral de Vlamingen bezorgd zijn, over hetgeen hun hier gelaten wordt, wijst op het gemis aan industriële plannen. Wij kunnen echter niet geloven, dat de Minister de hen zal doden die gouden eieren legt ....

Senator Leemans onderlijnt dan, wat er op het gebied van de industrie gedaan werd, o.m. te Antwerpen.

Ook hebben wij behoefte, meent spreker, aan een Sociaal-Economisch Instituut, dat een diepgaande en aanhoudende systematische studie zou moeten maken op het gebied van industrialisatie in Vlaanderen.

Tenslotte betoogt spreker tegenover de stelling, onlangs te Gent verdedigd door Prof. Vandeputte, dat het in exploitatie nemen van bepaalde secties van de Limburgse kolenvoorraden ernstig moet in studie genomen worden; des te meer als er, zoals nu blijkt, tijden komen waarop er overal kolen te kort zijn.

Hij neemt ook niet aan, dat het oprichten van een modern hoogovenbedrijf in de Kempen a priori zou afgelast worden. Hij verdedigt de mogelijkheden voor het uitbreiden of nieuw oprichten van scheikundige nijverheden (synthetische benzine), van precisiebedrijven.

Wijzend op het onverhoopt succes dat de rayonneproductie gekend heeft sinds 1936, roept hij op tot de stoute durf, die de pioniers van ons industrieel leven gekenmerkt heeft.

Na deze zeer interessante voordracht, had er een gedachtenwisselina plaats, waarbij o.m. de heren Lavens van het A.C.V.W. en Provost, industrieel, tussen kwamen.

Nadat de Voorzitter nog enkele aanwijzingen gegeven had in verband met de verdere werking van het A.N.V. sloot hij deze zeer geslaagde vergadering.