Neerlandia. Jaargang 63

Schijnwerpers op het Jeugdboek

De Haagse schrijfster Greta Vollewens-Zeijlemaker hield op 25 februari voor de leden van de Haagse afdeling van het Algemeen Nederlands Verbond een goed gedocumenteerde lezing over het Nederlandse Jeugdboek.

De spreekster begon met erop te wijzen, dat het kinderboek van 1959 heel anders is dan dat van 1949 en dit op zijn beurt weer verschilt van het jeugdboek in 1939. In het kinderboek van vroeger is - zo vervolgde zij - niets te merken van de stromingen, die zich in de letterkunde van de volwassenen voordoen. Zo is er geen enkel punt van aanraking tussen Joh. Kieviets Dik Trom (1889) en het werk van de Tachtigers.

De eeuw van het kind

Omstreeks 1900 begint de eeuw van het KIND. Een van de eersten die, vanuit een juiste houding over het kind schreef, was Nienke van Hichtum met Afke's Tiental, dat nu nog wordt gelezen. Daarna volgt een hele reeks van schrijfsters, van wie wij slechts noemen: Top Naeff (Schoolidyllen), Marie van Zeggelen (De gouden kris), Marie Boddart (Boswitha), Nannie van Wehl, C.M. van Hille-Gaerthé en Anna van Gogh-Kaulbach.

Van de schrijvers van jongensboeken noemen we Chr. van Abkoude, Joh. Been, Jan Feith, Joh. Kiewiet, J.B. Schuyl en Kees Valkenstein.

Tussen de beide wereldoorlogen verschenen er in Nederland ook goede kinderboeken, o.a. van Cissy van Marxveldt, Diet Kramer, Cor Bruijn en Leonard Roggeveen.

Na de geschiedenis van het jeugdboek verteld te hebben ging de schrijfster wat dieper in op het jeugdboek zelf en op de eisen, welke men aan dit boek mag stellen. In 1939 dachten de ingewijden, dat zij het psychologisch-pedagogisch verantwoorde kinderboek bezaten, maar de oorlog maakte hieraan een eind. Na 1945 bloeiden de beeldromans en strips, die mevr. Vollewens wat nader bekeek.

Vernieuwing

Omstreeks 1950 kwam er een grote vernieuwing. Wat langer stond de spreekster stil bij De Kathedraal van F. le Clerq-Zubli en vertelde daarna iets van de schrijver uit het laatste tiental jaren: Mies Bouhuys, Miep Diekman, Rutgers van der Loeff-Basenau, Annie Schmidt, Hans Andreus en Dolf Verroen.

Het jeugdboek-1959 geeft een typisch tijdbeeld: openheid, inzicht in de werkelijkheid en behandeling van conflicten in de kinderziel.

Na een levendige gedachtenwisseling sloot de voorzitter van de Haagse afdeling, de heer F. Koote, onder dankzegging, deze leerrijke bijeenkomst.