Neerlandia. Jaargang 65

Taalspiegel 9

Van de Kultuurraad voor Vlaanderen ontvingen wij onlangs het volgende memorandum over de eenvormige spellingvoorschriften in België en Nederland.

De Commissie voor Opvoedkundige Onderwijsproblemen van de Kultuurraad voor Vlaanderen heeft een onderzoek ingesteld naar de spellingvoorschriften, zoals deze aan de regeringen van België en Nederland werden aanbevolen door de voor beide landen geïnstalleerde vaste spellingcommissie.

De Commissie heeft met grote bezorgdheid kennis genomen van de klachten, door onderwijs- en opvoedkundige kringen geuit, over de noodlottige gevolgen der onstandvastige spellingvoorschriften. Deze noodlottige resultaten worden hoe langer hoe duidelijker, naarmate kan vastgesteld worden hoe de jeugd, sinds 1954 onder dit stelsel opgeleid, elke zin voor vastheid en eenheid in de spelling verliest. De voorlopige woordenlijst der Nederlandse taal, in 1954 opgesteld om tot een grotere taaleenheid te komen, heeft niet de resultaten opgeleverd die ervan werden verwacht.

Over het gehele Nederlandse taalgebied worden op dit ogenblik vier verschillende spellingvoorschriften gehuldigd:

-	een conservatieve spelling (door nog vele niet openbare kringen, vooral in Nederland, toegepast);
-	een voorkeurspelling (volgens officiële voorschriften in de onderwijs- en ambtelijke sectoren in België verplicht gesteld);
-	de progressieve spelling (door de vele niet openbare kringen in België - pers en bedrijf - toegepast);
-	en uiteindelijk nog allerlei vooruitstrevende spellingen (door sommige, niet-openbare instellingen of personen gebezigd).

De eerste en de laatste (conservatieve en meer vooruitstrevende) spellingen zijn niet in overeenstemming met de aangenomen voorkeur- en progressieve voorschriften van de officiële woordenlijst die inzonderheid de zg. bastaardwoorden betreffen.

De Commissie oordeelt dat dit gemis aan eenheid uiteindelijk het aanzien van de taal, vooral in het buitenland, schaadt. Het verschil tussen de onderwijstaal, zijnde in België afgestemd op de voorkeurspelling, en het private taalgebruik, volgens afwijkende normen (pers, bedrijfswereld, enz.), verhindert, vooral bij de schoolgaande jeugd, het aankweken van vastheid in de spelling en daardoor ook van eerbied voor de moedertaal. Deze toestand is, door de meertaligheid in België, voor de Vlaamse jeugd nog meer zorgwekkend. Bovendien kan uitblijven van een eenvormige regeling de culturele betrekkingen tussen Noord en Zuid niet bevorderen.

In de rangorde der waarden stelt de Commissie voorop, dat de eenheid van de spelling in het hele Nederlandse taalgebied de eerste plaats inneemt en dat daaraan elke overeenkomst inzake spelling dient te worden ondergeschikt gemaakt. De spelling is een conventioneel middel, dat de samenwerking en de goede betrekkingen in de cultuurgemeenschap dient te schragen: de spellingseenheid in Noord en Zuid gaat vóór alles; de al dan niet progressieve spelling van vreemde woorden is van secundaire betekenis.

[p. 5]

Op advies van zijn Commissie voor Opvoedkundige Onderwijsproblemen, dringt de Kultuurraad voor Vlaanderen er bij de Ministers van Onderwijs in België en Nederland op aan, in de zeer nabije toekomst de eenheid der spelling te herstellen.

In uitvoering van het addendum van het Nederlands-Belgische Cultureel Akkoord, waarin de mogelijkheid werd voorzien, om tien jaar na de publicatie van de officiële woordenlijst de spellingvoorschriften der bastaardwoorden te herzien, suggereert de Commissie, om zowel in België als in Nederland een eenheid verplicht te stellen in het ambtelijk gebruik en in het onderwijs. In beide landen hebben zowel de pers als de uitgevers herhaaldelijk de wens uitgedrukt, om één spelling ambtelijk verplicht te stellen.

De beide departementen van Onderwijs dienen er over te waken, dat deze eenheidsspelling in het onderwijs en door de ambtenaren strikt wordt toegepast. In een geest van begrip en waardering aan beide zijden van de rijksgrenzen, dient elke voorkeur te wijken voor de dringende noodzaak, het gevoel voor de waarde van de taal onder de jeugd gaaf te houden en alle omstandigheden te baat te nemen, om deze taalfierheid zo krachtig mogelijk tot ontwikkeling te brengen.

De Kultuurraad oordeelt dat de spellingeenheid alleen tot stand kan komen, wanneer met bovenvermelde beweegredenen ten grondslag, van de overheid door overleg en beraad, een daadwerkelijke stuwende kracht uitgaat, en vanuit de particuliere sector, een vrij opgelegde taaldiscipline wordt gevolgd.

De Kultuurraad dringt er tevens op aan, dat tot de publicatie van de historische en aardrijkskundige woordenlijst, door de bevoegde commissie ad hoc opgesteld, zonder verwijl moge worden overgegaan.