Neerlandia. Jaargang 77

[p. 31]

Schoolkrantenwedstrijd

De Werkgroep van jongere leden van het ANV organiseerde een wedstrijd voor leerlingen van het middelbaar onderwijs, verdeeld in twee groepen: een groep van 12 tot 15 jaar en een groep van leerlingen van 16 tot 19 jaar. Voor de eerste groep luidde de opgave een verhaal te schrijven over reisindrukken in Nederland, of in Vlaanderen. De oudere leerlingen konden een keuze doen uit de beantwoording van drie vragen.

Er zijn twee werkstukken uit de tweede groep met een hoofdprijs beloond. Er worden voor opstellen van de beide groepen aanmoedigingsprijzen gegeven, in de vorm van boeken.

De jury heeft gemeend tevens een hoofdprijs voor de eerste groep te moeten toekennen nl. aan Stefaan Voets (15 jaar), leerling van de 3de klas wet. A van het St. Paulusinstituut in Gent. Stefaan heeft het meest vlotte stukje geschreven; een goed reisverslag waarin hij heel wat feiten de revue laat passeren en de lezers werkelijk een indruk krijgen hoe hij en zijn vrienden de dag hebben doorgebracht. In de tweede groep zijn twee hoofdprijzen uit de bus gekomen. De 16-jarige Henk Huizenga uit Assen ‘muntte uit door de knappe en goed geschreven uiteenzetting in zijn opstel over de betekenis van de grens tussen Nederland en België’.

De andere winnaar in de tweede groep is Guy Taerwe uit Zevergem, leerling van het St. Paulusinstituut in Gent, met zijn opstel dat hij de titel heeft gegeven ‘Och Lieve Heer, geef mij een kilo Vlaandren en een kilo Nederland’, naar Miel Cools. Guy schrijft kort, bondig en prettig leesbaar Voor het genoemde drietal is er een reisje in het verschiet. Inmiddels staat een nieuwe wedstrijd op stapel! Maar dan voor alle jongeren uit de genoemde leeftijdsgroepen De bekroonde opstellen laten wij thans volgen.

Een reisbeschrijving

Dit jaar ging onze studiereis, tijdens het Allerheiligenverlof, naar Amsterdam. We vertrokken vroeg en de autocar bracht ons door het Vlaamse en Nederlandse landschap, via Antwerpen en Breda, naar Amsterdam. In het aangewezen hotel werden de kamers vlug bezet en konden wij ons te goed doen aan een heerlijke Hollandse koffietafel.

In de namiddag brachten wij een bezoek aan één der pronkstukken van Amsterdam; het Rijksmuseum. De pas gerestaureerde ‘Liefdesbrief’ van Vermeer stond in het middelpunt van de belangstelling. De andere schilderijen,die de geschiedenis van Holland uitbeelden, verdienden echter ook ieders aandacht. Het geheel van dit kunstpatrimonium doet duidelijk aanvoelen hoe nauw Noord- en Zuid-Nederland vroeger met elkaar verbonden waren Na deze esthetisch gevulde namiddag werd de dag besloten met het bijwonen van de musical ‘Promotie, Promotie’ in het theater Carré Het optreden van de artiesten werd omlijst door prachtige, veelkleurige decors en een puik orkest

De volgende morgen stonden wij allen slaperig op en vertrokken naar de rederij Plas om een rondvaart te maken op de Amsterdamse grachten. Hier werd ons nogmaals aan de hand van talrijke oude gebouwen de geschiedenis van deze havenstad toegelicht. Na deze rondvaart werd een bezoek gebracht aan de diamantslijperij A. van Moppes en Zoon. De prachtige tentoonstelling toonde ons hoe uit ruwe steen, een kostbaar geslepen diamant kan vervaardigd worden.

Onder leiding van een koddige gids maakten we in de namiddag een City Tour in en rond Amsterdam. Wij konden ons rekenschap geven van de woonproblemen der Amsterdammers en de crisisperiode die de huidige Nederlandse jeugd thans doormaakt. De opeenhoping van de ‘hippies’ in het Vondelpark illustreert tenvolle de tegenstrijdigheden die zich thans voordoen tussen de jongeren en de voorgaande generatie

's Avonds werd besloten een recente film te gaan bekijken: ‘De Inbreker’ De Nederlandse filmactrice, Willeke van Ammelrooy, speelde één van de hoofdrollen. Zij vertolkte de figuur van een meisje dat haar ouderlijke woning had verlaten en verslaafd was geworden aan drugs. Dit familiedrama belichtte nogmaals de crisistoestand waarin vele jonge mensen zich thans bevinden. De laatste dag werd ingezet met een bezoek aan het Anne Frankhuis. Velen onder ons kenden de geschiedenis van dit Joodse meisje dat omkwam in de nazikampen tijdens de Tweede Wereldoorlog Het ingerichte museum gaf ons een beeld van de ontberingen, martelingen en de dodengang van de Joden tussen 1940 en 1945.

Nadat we Amsterdam verlaten hadden, reden wij door het uitgebreide safaripark der Beekse Bergen waar leeuwen, bavianen en jachtluipaarden vrij rondlopen. Bij de terugweg werd nog even halt gehouden te Kruibeke. In de avondschemering rezen de torens van Gent in de verte op. De reis was teneinde, tot ieders uitgesproken voldoening.

STEFAAN VOETS (15 jaar)
Gent

De betekenis van de grens tussen Nederland en België

Om deze kwestie goed onder ogen te zien, dienen we terug te gaan naar de tijd waarin de grens gevormd werd. Zoals u weet, vielen de Nederlanden in de middeleeuwen onder één bestuur. Afgezien van de onderlinge twisten wist dit gebied zijn eenheid in velerlei opzichten te bewaren. Toen de Reformatie in de 16de eeuw weerklank vond, kon men ook in de lage landen haar aanhangers vinden. Aanvankelijk hield het protestantisme in Noord- en Zuid-Nederland gelijke tred, maar in 1568 kwam de kink in de kabel. Alva kwam met zijn Spaanse legerscharen naar Nederland om orde op zaken te stellen. Dit gelukte hem overigens maar gedeeltelijk; alleen 't zuiden werd veroverd. Noord en Zuid werden dus van elkaar gescheiden. En hier valt al een zekere grens tussen het latere België en Nederland. Terwijl het Noorden zich in vrijheid kon ontplooien, zwichtte het zuiden onder het Spaanse juk Deze gebeurtenissen brachten uiteraard een scheiding teweeg Ook op godsdienstig gebied viel nu een grens. Het zuiden bleef rooms en het noorden werd protestants. Dit zijn alle historisch gevormde grenzen. Maar is er nu ook een andere reden, waarom een grens (uitgezonderd de staatkundige) bestaat tussen België en Nederland en in hoeverre is deze grens juist.. Ik dacht het wel

Laten wij de cultuur eens in ogenschouw nemen. Men moet echter wel bedenken dat het zeer moeilijk is de cultuur van een land geheel te leren kennen. Derhalve valt het met te ontkennen, dat Nederland en Vlaanderen één cultuurgebied vormen. Maar de cultuur verschilt in noord en zuid in bepaalde facetten. Zo verschilt de taal en het taalgebruik van de Vlaming toch duidelijk van die van de Nederlander. Ook het volkskarakter van de Vlaming is anders. De Vlaming is minder zelfverzekerd, minder kritisch. Vlamingen zijn in hun uitingen an-

[p. 32]

ders als de Nederlanders. Hun geloofsbelevenis is veel kleuriger en spontaner als die van ons. Het zou te ver voeren om de beide volkskarakters uitvoerig te behandelen. In bovenstaande punten verschilt de Vlaming van zijn noorderbuurman. Lange jaren van Spaanse en Oostenrijkse heerschappij zijn mede bepalend geweest voor het Vlaamse volkskarakter. Dit verschil in volkskarakter betekent dat er een grens valt te trekken tussen Nederland en België. Nu rijst misschien de vraag; kunnen wij deze grens negeren of nog sterker uitwissen? Is het mogelijk een scheiding, die zich in 4 eeuwen voltrokken heeft, in korte tijd ongedaan te maken, Kunnen wij noord en zuid zo in elkaar doen overlopen dat zij één volkskarakter bezitten? Het lijkt mij niet waarschijnlijk.

U zult zich misschien herinneren dat men in het verleden al eens getracht heeft om de scheiding ongedaan te maken. De hereniging van noord en zuid bleek een misrekening. De latere Belgen kwamen in opstand en stichtten een eigen staat. Deze gebeurtenissen geven er duidelijk blijk van dat noord en zuid van elkaar vervreemd waren. Het protestantisme van het noorden en het rooms-katholicisme van het zuiden konden niet samengaan. Er werd, behalve een staatkundige grens, ook een grens getrokken tussen twee godsdiensten

Wat betekent nu, 150 jaar later, de grens voor ons Nederlanders? Wij voelen ons vaak alleen maar verwant aan de Vlamingen vanwege onze gemeenschappelijke taal of historie. De grens is vervaagd. De godsdiensten staan niet meer zo sterk tegenover elkaar, de Benelux en de EEG hebben staatkundige scheidingen vervaagd. Maar nochtans is er een scheiding. Waaruit deze scheiding bestaat heb ik reeds tevoren vermeld.

Wat moeten wij doen om te bewerkstelligen dat het Nederlands cultuurgebied hechter aaneen groeit? Culturele banden, uitwisseling van gedachten, kunst en literatuur kunnen bijdragen tot een hechtere band tussen Nood- en Zuid-Nederland. Wij zullen moeten ijveren voor een openhartiger verstandhouding binnen de Nederlandse cultuur. De middelen zijn er en moeten ten volle uitgebaat worden.

Er ligt een grens tussen België en Nederland, maar geenszins een barrière!

HENK HUIZENGA (16 jaar)
ASSEN

‘Och lieve heer, geef mij een kilo Vlaanderen en een kilo Nederland’
(Miel Cools)

Gekleed in een sportpak en een shirt, met open kraag, beladen met Blankenbergse kreeften en garnalen, en met de vriendelijke handdruk van de Blankenbergse burgemeester, begon A. Vondeling, aan de Belgisch-Nederlandse grens aan een mini-fietsende verkiezingsstunt van 400 km.

Het ging er echter vroeger niet zo vriendschappelijk aan toe aan die Belgisch-Nederlandse grens, integendeeld zelfs.

De gehele middeleeuwen waren er weinig problemen tussen Noord en Zuid, enkel na de onafhankelijkheid van de Noordelijke Provincies begon de tegenstelling en de vervreemding tussen beide toe te nemen. Die tegenstelling vond haar hoogtepunt in de 16e en vooral in de 17e eeuw. Hollandse troepen schrokken er niet voor terug Brabant en Vlaanderen geregeld te brandschatten, ook de verfransing die onder Napoleon vaste voet kreeg bij de leidinggevende klasse, deed aan de verstandhouding geen goed.

Van deze tegenstelling, die zich ook op ekonomisch vlak uitte blijft nu gelukkig weinig over. Die ekonomische tegenstellingen waren toen zo groot dat Nederland zelfs verhinderde dat de Indische Compagnie werd opgericht, het verbood zelfs de invoer van Vlaams linnen en de zijde-industrie die in Antwerpen bloeide werd definitief geschorst na een ultimatum van onder andere... Nederland. De blokkade van de Schelde door Farnèse betekent dan definitief de ondergang van Antwerpen als handelsstad. In honderd jaar tijd verlaten tweederde van de Antwerpenaren hun stad en trekken naar het Noorden dat door die immigratie een periode van ekonomische bloei kent. Holland ontwikkelde zijn vloot, voerde handel en koloniseerde, terwijl Vlaanderen tot Maria Theresia moest wachten om terug wat welvaart te kennen. Nu nog zijn de Nederlanders een handelsvolk, zij bezitten een sterke vloot en de grootste wereldhaven die hun producten en hun naam over de hele wereld ronddragen. Langzamerhand vervaagt nu ook de ekonomische tegenstelling en gaan beide landen samenwerken; de Benelux, die in 1944 werd opgericht, is daarvan een eerste bewijs, ook in de West-Europese Unie, de Raad van Europa, de E.G.K.S., de E.E.G. en de NAVO vinden ze mekaar steeds terug als hechtere partners. De geringe betekenis van de grens zal nog vervagen in een verenigd Europa, en zal uiteindelijk nog enkel als een voorbeeld gelden van de verdeeldheid die vroeger heerste tussen beide landen. Zij zal ten slotte te herleiden zijn tot wat nu onze provinciegrenzen betekenen; enkel een administratieve rol. De grens tussen beide landen die eens de harde scheiding vormde tussen twee ekonomisch sterk konkurrerende landen, heeft nu bijna enkel een staatkundige, en bijna geen praktische betekenis meer.

Toch heeft die grens nog een andere betekenis, de politieke tegenstelling, de verschillende godsdiensten te noemen die een verandering van de volksaard tussen beide teweegbracht. Er groeide een mentaliteitsverschil tussen de strakke, nauwkeurige, strikt logisch redenerende Nederlander en zijn goedluimige, niet zo nauwlettende Vlaamse buur. De Nederlander kijkt in de toekomst en plant. Het IJsselmeer wordt drooggelegd en duizenden hektaren nieuwe grond worden bijgewonnen; zijn luchtvaartmaatschappij boekt geregeld winsten en hij zorgde voor de grootste haven ter wereld. Vlaanderen wordt soms gekenmerkt door besluiteloosheid en tweeslachtige, niets oplossende beslissingen. Om slechts een voorbeeld te noemen; reeds jaren zitten wij verveeld met de vraag: Antwerpen of Zeebrugge als nationale haven. Wij steunen beide havens zodat wij geen echte moderne en sterke wereldhaven bezitten. Maar toch heeft Vlaanderen talrijke kwaliteiten, het heeft onder andere een verleden waarop weinig landen bogen kunnen en als centrum van het verenigd Europa heeft Vlaanderen een grote toekomst.

Samen zouden Nederland en Vlaanderen een bijna ideaal volk vormen, daarom ook vraagt Miel Cools een kilogram Vlaanderen en een kilogram Nederland. Misschien klinken deze woorden een weinig simplistisch als titel van een artikel over de Vlaams-Nederlandse grens, toch bevatten zij een diepe waarheid: Vlamingen en Nederlanders bevatten veel komplementaire kwaliteiten.

Alhoewel de grens tussen Vlaanderen en Nederland nog louter een staatkundige waarde heeft, duidt hij ook twee verschillende leefgemeenschappen aan. Er heerst nog steeds een mentaliteitsverschil tussen Noord en Zuid, maar hopelijk zal Miel Cools ooit eens zijn weegschaal kunnen opbergen...

GUY TAERWE
ZEVERGEM