Neerlandia. Jaargang 85

[p. 101]

[Nummer 4]

Een nieuw congres

Sinds Dr. Snellaert het eerste Algemeen Nederlands Congres in 1849 te Gent opende, werd deze ontmoeting tussen Noord en Zuid 37 maal georganiseerd, afwisselend in Nederland en Vlaanderen. Het volgende Congres, nummer 38 dus, zal plaats hebben op vrijdag 2 en zaterdag 3 oktober in Brussel en werd door honderden vrijwilligers voorbereid.

De eerste Nederlandse congressen waren van grote betekenis voor de eenheid van de Nederlandse taal maar ook voor de vernederlandsing van het onderwijs in Vlaanderen en de doorbraak van nieuwe inzichten over de samenhang van kulturele ontvoogding en sociaal-ekonomische ontwikkeling.

Op de tweede reeks congressen sinds 1949 werd met toenemende aandrang gepleit voor het scheppen van bestendige instellingen tot bevordering van de Noord-Zuidintegratie op een breed front.

Toen voorzitter Prof. H. Brugmans het 37ste congres in Rotterdam in 1967 beëindigde met de groet ‘Tot het volgende congres, in Vlaanderen’ bestond het plan voor een 38ste congres, vijf jaar later in Brussel. Het heeft veel langer geduurd eer de draad opnieuw werd opgenomen. Maar deze tussentijd is uitermate vruchtbaar geweest.

Mede onder impuls van de organizaties en personen die de congressen hadden gedragen, kwam de Nederlandse Taalunie tot stand, die onlangs door het Nederlands parlement en de Vlaamse Raad werd goedgekeurd.

50 Aangesloten verenigingen
16 Werkgroepen

Op het particuliere vlak hebben vijftig verenigingen uit Nederland , Vlaanderen en Frans-Vlaanderen zich aangesloten bij een bestendig Algemeen Nederlands Congres, met oud-minister Prof. Dr. H. Fayat als algemeen voorzitter. De congresformule werd grondig vernieuwd. Steunend op een vast sekretariaat werkten talrijke vrijwilligers in zestien werkgroepen aan de voorbereiding. Het werkterrein werd uitgebreid tot de sektoren onderwijs en jeugd, universiteit en wetenschap, vormings- en ontwikkelingswerk, vrouwenbeweging, toerisme, sport, ekonomie, leefmilieu, media, het Nederlandse boek, De Nederlanden in de wereld, grensverkeer, de Franse Nederlanden. Uit Noord en Zuid werd door mensen van verschillende levensbeschouwing en strekking een schat van informatie samengebracht over organizaties, initiatieven en strukturen op al deze terreinen. Zij hebben een inventaris gemaakt van de bestaande vormen van kontakt, samenwerking en integratie en zich beraden over de knelpunten en kansen van een betere of versnelde integratie. Het resultaat hiervan wordt gepubliceerd in werkdocumenten die op voorhand ter beschikking worden gesteld van de deelnemers.

Het congres wordt gehouden op de campus Oefenplein van de Vrije Universiteit Brussel, Pleinlaan 2, op vrijdag 2 en zaterdag 3 oktober.

Te dezer gelegenheid worden de Visser-Neerlandiaprijzen uitgereikt tijdens de receptie op de Vlaamse Raad. Een gezellige feestavond met optreden van o.m. de folkgroup RUM besluit de eerste congresdag. Zaterdagnamiddag wordt het congres beëindigd met een slotzitting, waarop de besluiten van de werkgroepen worden meegedeeld en een konkreet vijfjarenplan wordt voorgesteld voor het integratiewerk in de nabije toekomst.

Het 38e Algemeen Nederlands Congres werd voorbereid door de volgende werkgroepen:
leefmilieu
vormings- en ontwikkelingswerk
onderwijs
jeugd
vrouwenbeweging
sport
grensverkeer
economie
het boek
universiteiten
overheidsstrukturen en instellingen
de Franse Nederlanden
toerisme
media,
taalunie
de Nederlanden in de wereld
Hun studiewerk is opgenomen in het ‘Algemeen Nederlands Archief’ dat de basisdocumenten voor het Congres levert.

[p. 102]

Uitgangspunt

Wil de Nederlandse variante van de Westeuropese cultuur in de huidige evolutie standhouden en overleven, dan moeten het overheidsbeleid en de particuliere inspanningen in de culturele sector het resultaat zijn van overleg en samenwerking van alle betrokkenen in de Nederlanden: Nederland, Vlaanderen, Frans-Vlaanderen.

Ongetwijfeld zijn er op het huidige ogenblik velerlei vormen van overleg en samenwerking, gericht op allerlei concrete doelstellingen op korte en halflange termijn. Ze te inventariseren en te evalueren is een eerste opdracht.

Er is echter behoefte aan een algemene visie op een meer diepgaande samenwerking. Een wezenlijke bijdrage te leveren tot de formulering van zodanige visie, deze visie in de openbaarheid te brengen en de eerste impuls te geven tot realisering ervan is de opdracht van het 38ste Algemeen-Nederlands Congres.

Doelstellingen van het 38ste Algemeen-Nederlands Congres

Het 38ste Algemeen-Nederlands Congres moet resulteren in concrete beleidsadviezen en voorstellen aan overheden en particuliere organisaties.

Zestien werkgroepen hebben zich daarom tijdens het voorbije jaar, elk op hun terrein, gebogen over het volgende programma:

1.	Overzicht van organisaties, initiatieven, structuren en beleid op hun werkterrein in de Noordelijke, de Zuidelijke en de Franse Nederlanden. Vergelijkende studie.
2.	Inventaris en evaluatie van de bestaande vormen van contact, samenwerking en integratie.
3.	Opsporen van kansen en knelpunten voor een betere of versnelde integratie.
4.	Opstellen van een concreet vijfjarenprogramma voor het integratiewerk aan de basis.
5.	Aanbevelingen voor het beleid.

Het resultaat wordt gepubliceerd in werkstukken die samen een Algemeen-Nederlands Archief vormen. Zij vormen de grondslag van de congreswerkzaamheden.

Bestendigheid

Het is wenselijk het congres met een regelmatige kadans van b.v. vijf jaar te herhalen.

Op elk vijfjaarlijks congres wordt een overzicht gehouden van het gepresteerde werk en een nieuw werkplan opgesteld.

Het congresboek zou kunnen uitgroeien tot een Algemeen-Nederlands jaarboek, met als afdelingen: Spiegel van de Nederlanden, de Nederlanden in de Wereld, een algemeen-Nederlandse bibliografie en kroniek.

Algemeen wordt de wens uitgedrukt dat het congres, tussen de vijfjaarlijkse manifestaties, zou blijven voortwerken als een studie- en documentatiecentrum en een bestendig contactcentrum voor de verschillende sectoren. Hierdoor zouden de inspanningen van vele eenzame werkers blijvend een wederzijdse steun vinden en elk nieuw congres zou niet opnieuw van de grond af moeten opgebouwd worden.

Een bestendig secretariaat is hiertoe vereist.

V.U.B. Campus Oefenplein
Pleinlaan - 1050 Brussel