Neerlandia. Jaargang 97

[p. 182]

Van middeleeuwen tot nu
De Dag van de Nederlandse taal in Dordecht
door Eglantine Weijmans

In het kader van de viering van het 700-jarig bestaan van het voormalige Augustijnerklooster 't Hof in Dordrecht werd 3 september jl. de Dag van de Nederlandse taal gehouden, georganiseerd door de Werkgroep Literaire Aktiviteiten Dordrecht (WLAD). Dit symposium over 700 jaar Nederlandse taal- en letterkunde kon bijna niet op een betere plaats gehouden worden dan Het Hof, aangezien daar in 1618 de Nationale Synode van de Gereformeerde Kerk het initiatief nam voor een nieuwe, uniforme vertaling van de bijbel. Deze Statenvertaling is voor de Nederlandse taal- en letterkunde van groot belang geweest, met name voor de eenheid van taal in de Nederlanden.

't Hof te Dordrecht

Het symposium bestond uit twee parallelle series lezingen, zodat het helaas niet mogelijk was alle sprekers te beluisteren. De A-serie ging over de literatuur in de Nederlanden van de middeleeuwen tot nu. Deze lezingen werden gehouden in de heel fraaie Augustijnenkerk, een uitstekende omgeving voor literatuur uit de middeleeuwen en de renaissance. In de Bserie stond de taal centraal. De lezingen uit deze serie vonden plaats in de stijlvolle Statenzaal van het Hofcomplex.

De presentatie van de dag was in handen van twee prominenten op cultureel gebied. Michaël Zeeman, chef kunstredactie van De Volkskrant, nam de presentatie van de literaire serie op zich. Deze telg uit een domineesgeslacht voelde zich zichtbaar thuis op de kansel van waaraf hij het publiek op heldere en vooral humoristische wijze toesprak. Liesbeth Koenen, freelance journaliste en medeauteur van o.a. Peptalk, de Engelse woordenlijst van het Nederlands, presenteerde op haar geheel eigen charmante manier de B-serie.

Lezingen

Waar het deze dag allemaal om ging, waren natuurlijk de lezingen. Wanneer dat enigzins mogelijk was, betrokken de sprekers Dordrecht in hun verhaal. Zo bracht Herman Pleij op heel enthousiaste en bezielde wijze het middeleeuwse literaire wereldje van Dordrecht voor ons tot leven.

Een ander heel goed optreden in de literaire serie was die van Herman Vekeman. Hij ging in op het succes van Nederlandstalige auteurs als Hugo Claus, Monika van Paemel, Harry Mulisch en niet te vergeten Cees Nooteboom in Duitsland. De Frankfurter Buchmesse, waar dit jaar Nederland en Vlaanderen een centrale plaats innamen, is mede daardoor een succes geworden.

Ada Deprez, bestuurslid van het ANV, hield een lezing over Nederlandstalige tijdschriften in Vlaanderen in de periode 1815-1830, de tijd dat België tot het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden behoorde.

De Nederlandse taal kreeg ook ruime aandacht. Fons Moerdijk vertelde

Atte Jongstra

iets over het WNT (Woordenboek der Nederlandse Taal). Het ANV stond aan de wieg van deze grootse onderneming. Verder waren er lezingen over dialecten, spelling en taalveranderingen.

Het drukst bezocht van de hele dag was de lunch. De organisatie had het zo gepland dat de bezoekers van de literatuur- en de taalserie afzonderlijk iets zouden nuttigen. Maar hongerige magen kun je niet dwingen en om half één werd de foyer van het Hofcomplex bestormd. Niet alleen de voortreffelijke lunchgerechten verdwenen als sneeuw voor de zon, maar ook de borden, zodat sommige lege magen even geduld moesten hebben.

Afsluiting

De opvallendste verschijning van het symposium was de schrijver Atte Jongstra. Zijn uiterst humoristische optreden ter afsluiting van deze dag was een reclamespot in de trant van een preek. De schrijver kwam maar met één bepaald doel naar Dordrecht: hij moest zijn nieuwste boek aan de man brengen. Het huis M. (uitgekomen in oktober) is volgens de schrijver zelf ‘echt héél erg goed’. De heer Jongstra vervolgde zijn

[p. 183]

betoog met reclame voor een nieuw ‘literair genre’, de poëzie van de naslagwerken. De jonge auteur is helemaal wild van lemma's, die naar zijn zeggen echte poëzie zijn. In de Winkler Prins vond hij het prachtige lemma ‘opkomst: zie ondergang’. Behalve heel zwaarmoedig, is dit ware poëzie. Helaas stond er bij ‘ondergang’ niet ‘ondergang: zie opkomst’. Kruisverwijzingen zijn nl. absoluut het neusje van de poëtische zalm. Atte Jongstra besloot zijn betoog zelf met een kruisverwijzing. Hij eindigde waar hij begonnen was: we moeten zijn nieuwe roman kopen.

Slotsom

De organisatie van de Dag van de Nederlandse taal mocht zich verheugen in een behoorlijk aantal (veelal oudere) bezoekers. De sfeer onder het publiek was heel gemoedelijk. De waardering voor de dag was groot, al was men niet over alle sprekers even lovend. In de Augustijnenkerk hadden veel mensen moeite om de sprekers te verstaan vanwege de nagalm. Wat opviel was dat voor het publiek vooral de Vlaamse sprekers een enkele keer moeilijkheden opleverden. Dat lag niet aan het feit dat ze, net als de anderen, soms slecht te verstaan waren. Maar de meeste toehoorders bleken helaas niet erg thuis te zijn in de Vlaamse literatuur en daarom verdwenen soms grote delen van lezingen in de gewijde lucht van de Augustijnenkerk.

Tot slot een verheugend bericht voor iedereen die er niet bij kon zijn. Waarschijnlijk komt er een bundel van alle gehouden lezingen, maar de organisatie houdt hieromtrent de nodige slagen om de arm.

Eglantine Weijmans studeert Nederlandse taal- en letterkunde aan de RUL en is stagiaire bij het ANV.