Neerlandia. Jaargang 97

[ binnenkant achterplat]

ANV-nieuws

‘Zuid-afrika en de Nederlandse taalfamilie’
Vijfde academische zitting van afdeling Limburg

Alden Biesen, 25 september 1993

In twee inleidingen werd een inzicht gegeven in de situatie en de toekomst van het Afrikaans.

De heer M.L. Te Water Naudé, ambassadeur van de republiek Zuid-Afrika in België, gaf een beeld van de actuele situatie van deze tak van de Nederlandse taalfamilie in de turbulente en soms verontrustende ontwikkelingen die momenteel gaande zijn in zijn land. Nieuw voor de meeste aanwezigen was dat het Afrikaans door veel meer mensen, van allerlei bevolkingsgroepen, actief - maar ook passief - wordt gebruikt dan bekend is. Na het Zoeloe is het Afrikaans de grootste taal die door 5,7 miljoen mensen als moedertaal gebruikt wordt. Daarnaast gebruiken nog eens 9 miljoen mensen uit alle bevolkingsgroepen het Afrikaans als voertaal in contacten met anderstaligen, samen zo'n 15 miljoen of wel de helft van de totale bevolking (zie voor overzicht talensituatie in Zuid-Afrika Neerlandia 1993/4, blz. 139).

Vraag is vooral hoe sterk deze taal overeind zal blijven wanneer het democratiseringsproces zich verder zal ontwikkelen. Dat het Zuid-Afrikaans een hypotheek met zich meedraagt is duidelijk, maar dat hoeft daarom nog niet te betekenen dat het na 27 april 1994, datum

V.l.n.r.F. van Leeuwen, M.L. Te Water Naudé en J.L.M. Kits Nieuwenkamp

waarop de eerste algemene verkiezingen in het land worden gehouden, in een achterstandspositie zal terechtkomen. Momenteel is het Afrikaans één van de twee officiële talen in het land.

Culturele verdragen

De ambassadeur betreurde verder het opzeggen van de culturele verdragen met de Nederlandstalige staten, waardoor de Zuid-Afrikanen in een isolement terecht kwamen. Daarom is iedereen zeer blij dat deze periode eindelijk achter de rug is. Kortom: alhoewel de ontwikkelingen voor dit immense en prachtige land zeker niet rimpelloos zullen verlopen, bieden zij een grote uitdaging, ook voor de toekomst van het Afrikaans. Wij in Europa kunnen daar ook een rol in spelen: door de opengebroken en hernieuwde relaties met Zuid-Afrika kan ook van hieruit aktief meegewerkt worden om het Afrikaans een sterke plaats te laten krijgen in dit multiraciale ontwikkelingsproces.

De heer J.L.M. Kits Nieuwenkamp, algemeen secretaris van het ANV, stelde in een aantal uitgangspunten dat de relatie tussen het Nederlands en het Afrikaans ook door formele contacten en officiële overeenkomsten bevorderd moet worden. Culturele verdragen moeten opnieuw tot stand komen. Uitwisselingen op wetenschappelijk en universitair niveau, alsmede studiebeurzen zijn daarbij enkele voor de hand liggende voorbeelden. Uitbreiding en aansluiting van de Taalunie-aktiviteiten met het Afrikaans zou voor de hand moeten liggen en dus is een initiatief in deze zin noodzakelijk.

Ook bedrijfscontacten, economische steun en uitwisseling staan voorop. Op dit punt werd hij overigens sterk door de ambassadeur bijgevallen, die benadrukte dat Zuid-Afrika zeker niet meer het rijke land is van enkele decennia geleden.

Discussie

Nadien leidde moderator Fred van Leeuwen de geanimeerde publieksdiscussie nadat hij door een korte navraag vaststelde dat tweederde van de aanwezigen het betoog van de ambassadeur in het Afrikaans moeiteloos had kunnen volgen.

Tot slot bood mevrouw F. Brepoels, gedeputeerde voor Cultuur van de (Belgische) provincie Limburg, alle aanwezigen een drankje aan nadat ook zij het belang van deze bijeenkomst had beklemtoond.

G. Begas