De Nieuwe Stem. Jaargang 8

[p. 604]

Kort bestek

Ollie B. Bommel en de Hoge Academische Raad

Wie in het avondblad van Maandag 21 September de rectoraatsoverdrachten aan de universiteiten en hogescholen gelezen heeft, zal, als wij, getroffen zijn door het feit, dat er geen scheidende rector was zonder klacht. Laten wij hopen, dat de optredende rectores begrijpen, dat al die klachten evenzoveel opdrachten voor hen betekenen.

Maar is dat, zal de ervarene zeggen, dan iets nieuws? Is dat niet elk jaar opnieuw het geval? Er zou inderdaad geen reden voor zijn er bij stil te staan, ware het niet, dat dit jaar de klachten allen één oorzaak hadden: gebrek aan geld.

Door de een immers is geklaagd over de honorering en pensioenering der hoogleraren, door de ander over de concurrentie van industriële laboratoria, door een derde over gebrek aan, door een vierde van studenten en door een vijfde tenslotte over de onmogelijkheid om buitenlandse gasten op waardige wijze te ontvangen. Alle euvelen, die door geld en, vergeleken met de kosten onzer bewapening, niet eens veel geld, zouden te verhelpen zijn.

Er is nog altijd een wetsontwerp voor een Hoge Academische Raad in voorbereiding, waarmee men noch in de Leidse noch in de Utrechtse noch ook in de Amsterdamse Academische Senaat veel op heeft, om het zacht uit te drukken. Zou er niet iets voor te zeggen zijn - aldus onze gedachte bij het lezen van al die in wezen finantiële klachten - die raad te vervangen door de aanstelling van Ollie B. Bommel, de enige Heer nog ‘voor wie geld geen rol speelt’, als Opperkanselier van al onze inrichtingen van Hoger Onderwijs? Tom Poes zou er gauw genoeg achter zijn, waar de schoen 'm wringt en er ook wel iets op weten.

De ‘Times’ op de Derde Weg.

De verslagen over de achtste Assemblée van de Verenigde Naties, die 15 September j.l. geopend is, zijn weer geen opwekkende lectuur. Opnieuw wordt onze indruk bevestigd, dat, zo er één instelling is die niet aan de scheiding der wereld in tweeën ontkomt, het deze is, en dan wel zó, dat zij van de supernationale organisatie, die zij behoorde te zijn, meer en meer dreigt te verworden tot een instrument van de buitenlandse politiek der Verenigde Staten.

Dit is een ernstige beschuldiging. Wij hebben haar tot nog toe in

[p. 605]

deze krasse vorm dan ook nog niet uitgesproken. We zouden het wellicht ook nu nog niet gedaan hebben, als wij ons daarbij niet geschraagd voelden door een beschouwing reeds aan de vooravond dezer vergadering aan diezelfde stelling gewijd door een nog altijd onverdacht conservatief orgaan als The Times (15 Sept., p. 7, 2e kol.).

Het is waar, het blad waarschuwt eerst voor het andere gevaar: van de V.N. te zien als een orgaan, dat zich met allerlei ‘binnenlandse’ aangelegenheden zou moeten bemoeien - daaronder vallen voor het blad dan de rassenkwestie in de Unie van Zuid-Afrika, het Franse beleid in Marokko en Tunis en de rapporten over de niet-zelfbesturende gebieden -, maar daarover is het slechts kort om dan met het volle gewicht van zijn gezag op het ook door ons gesignaleerde gevaar van een anti-communistische politiek in de V.N. te drukken. ‘Maar daar is het tegenovergestelde gevaar’ - zegt het na een regel of tien aan het andere gewijd te hebben - ‘dat de V.N. haar universeel karakter verliezen en afzakken tot de status van een alliantie der “vrije” wereld tegen de communistische wereld.’

En aan het slot nog eens - na een pleidooi voor een ruimere toelating tot de conferentie-tafel die de Koreaanse oorlog beëindigen moet (vergeefs pleidooi naar men weet) - ‘het wezenlijk karakter van de V.N. is universeel en vredestichtend; zij dient zo spoedig mogelijk te worden bevrijd uit de haar opgedrongen rol van een verbond van oorlogvoerenden’.

The Times op de derde weg. Het zal in Washington een pijnlijke indruk maken. Foster Dulles en de zijnen rest echter niet veel anders dan met Uilenspiegel te zeggen - als zij daar tenminste de humor voor hebben - ‘de mensen houden niet van me, maar ik maak het er naar’.

De linie van de Linie

In ‘Het Parool’ van 12 September was een opzienbarend artikel te lezen over ‘neo-fascistische invloeden in het R.K. weekblad De Linie’, over een aantal leden van bestuur, directie en hoofdredactie, na conflict afgetreden, en over scherpe tegenstellingen in de sociëteit van paters Jezuïeten. Aldus de koppen, die, dit keer, de inhoud wel dekken.

In de ‘Volkskrant’ van 14 September wordt hierop gereageerd, in hoofdzaak door een betoog, dat het, anders dan de zegsman van ‘Het Parool’ meent, niet om politiek, maar om journalistiek gaat. Dat het verschil van inzicht niet zou betreffen al of niet neo-fascisme, maar al

[p. 606]

of niet een serieus opinie-blad, óf een soort The Tablet (als men dat dan serieus wil noemen) óf een soort Roomse Elsevier (alsof dat al niet rijkelijk Rooms was). En hebben we bovendien in ‘De Nieuwe Eeuw’ niet allang een goed R.K. opinieblad? Maar ter zake.

We hebben anders weinig behoefte ‘Het Parool’ bij te vallen. We kennen geen groot dagblad, dat onverantwoordelijker geleid wordt en dan ook jammerlijker faalt in de ons dierbaarste rubrieken van wetenschap en kunst. Maar dit keer moeten wij deze krant toch bijvallen. Niet wat zijn verslag van de inwendige ruzie bij ‘De Linie’ betreft, want daar weten wij niets meer van, dan wat wij daar lazen, maar wel in die zin, dat het stuk in de ‘Volkskrant’ daar allerminst een weerlegging van is. Waarom immers zouden het niet neo-fascisten zijn, die een ‘serieus’ en de niet-fascisten die een gezellig blad willen? Voor die veronderstelling pleit, helaas, zelfs veel.

Het blijft dus zaak op de linie van de ‘Linie’ te letten.