De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 1

Onze gravures.

De kwakzalver.

Het onderwerp dezer welgeslaagde gravure is voorzeker niet nieuw, maar ontegensprekelijk hier met zooveel eigenaardigheid als waarheid behandeld. Boer Theunis is ziek: eene zware verkoudheid heeft zijne maag en met haar zijn humeur bedorven en hem met eenen stijven hals en stramme beenen bij den haard gekluisterd. Wel heeft moeder de vrouw haren echtvriend reeds verscheidene malen eenen fermen pot thee met Kramilbloemen gezet en, toen dit probate hulpmiddel krachteloos bleef, achtereenvolgens al de remediën aangewend, die de familie-overlevering, de Troost der armen en de almanak als onfeilbaar opgeven, zonder er in te mogen gelukken den zieke merkelijke beterschap te bezorgen. Met gemeenzaam overleg werd dan ook besloten een man der kunst te raadplegen. Van den doktor uit het dorp wilde boer Theunis echter niets weten, en als bewijsreden voor de kleinachting, die hij omtrent de kennissen diens mans koesterde, voerde hij aan ‘dat er bijna alle veertien dagen een mensch stierf in de parochie.’ Meer vertrouwen had de pachter in den zalfmeester uit de naburige gemeente, die hem eens gratis - en dit was eene machtige beweegreden - een behoedmiddel tegen de teering aangeduid had, waardoor hij tot nu toe van deze vreeselijke ziekte volkomen gespaard gebleven was. Moeder de vrouw gelastte zich dan ook den zalfmeester te gaan verwittigen als zij zich 's Vrijdags naar de markt begaf, en kort na haar bezoek zien wij den geroepene reeds bij zijnen patiënt zitten. ‘Er is wel een begin van rhumatism bij,’ zegt de wonderdokter, ‘want anders zou de verkoudheid reeds lang genezen zijn. Nu, daar is middel voor. Er bestaat eigenlijk maar eene kwaal, waarvoor geene redding te vinden is, en dat is de mortificatie. Zoolang er geene mortificatie mee gemoeid is, pachter, verzeker ik de genezing van alle ongesteldheden.’ Het vertrouwen in de wetenschap van den zalfmeester wordt door deze laatste stellige verklaring onwankelbaar bij boer Theunis gegrondvest, al kijkt hij ook eenigszins beteuterd bij dat hooggeleerd maar vreeselijkklinkend woord mortificatie, dat

[p. 324]

hij meent wel eens bij eenen lijkdienst gehoord te hebben en waaraan hij dan ook denkt eene doodelijke beteekenis te moeten hechten. Tot zijne geruststelling heldert de wonderdokter hem echter op dat mortificatie verrotting zeggen wil, in zalfmeesters latijn, natuurlijk.

Inmiddels heeft de geleerde man een potje uit zijne medicijntasch te voorschijn gehaald, dat hij thans den zieke voorhoudt als de soevereinste remedie, die er op geheel de wereld tegen zijne kwaal bestaat. Wanneer de pachter alle avonden zijne stramme lichaamsdeelen met de zalf uit dit potje bestrijkt, moet hij onfeilbaar binnen acht dagen geheel en voor altijd van de rhumatiek genezen zijn. Als versuft van bewondering voor zooveel wetenschap zit Theunis den zalfmeester aan te staren en het lijdt geen twijfel of hij zal, zoodra hij van zijne verbazing bekomt, de hand aan den geldbeugel hebben om zich in het bezit van de wonderzalf te stellen. Of deze intusschen de voorspelde heilzame uitwerking teweegbrengen zal, is hoogst onzeker, ofschoon boer Theunis haar die gewis toekennen zal als zijn krachtig gestel, het natuurlijke afnemen der ongesteldheid en de macht der inbeelding hem weldra de volle gezondheid zullen teruggeschonken hebben.

De jonge beeldstormer.

Kan vorenstaande gravure op geene oorspronkelijke vinding bogen, deze toch - die ons tot vroegere eeuwen, tot den tijd der hervorming terugvoert - geeft onder dit opzicht onbetwistbaar bevrediging. Hier is het onderwerp nieuw, vreemd zelfs. Een jong heethoofd doorboort met pistoolschoten de portretten uit de kostbare glasramen der ouderlijke woning, de beeltenissen wellicht zijner roemruchtige voorvaderen. Vol angst en ontzetting klemt zijne zuster zich aan een meubel vast en wendt gruwend het hoofd van die baldadige vernieling af. Wat drijft den jeugdigen losbol tot dit wandalenwerk? - Uitzinnige prekerstaal tegen den zoogezegden heidenschen beeldendienst? Navolgingszucht van de heldendaden der beeldstormers? Of staan wij hier veeleer niet voor een nieuw bewijs van de waarheid des spreekwoords: Zoo de ouden zongen, piepen de jongen. In dit geval zal de vader van den jongen beeldstormer, evenals zoo menige ouder na hem - gedaan heeft, de treurige ervaring opdoen, dat de aangehaalde spreuk niet altijd juist is en veeltijds zou dienen vervangen te worden door de woorden: Zoo de ouden zongen, huilen de jongen. Want kinderen volgen dikwijls den levensweg, dien zij aan de zijde hunner ouders bewandelden, veel verder dan hij voorgegaan werd, ja, niet zelden tot het uiterste. En dit zoowel ten goede als ten kwade. Hoeveel Heiligen hadden als Sint Augustinus en koning Lodewijk van Frankrijk godvruchtige moeders? Hoeveel genieën hadden kunstminnende vaders? Hoeveel diepgevallene misdadigers hadden in hunne jeugd alle godsdienstige en zedelijke opleiding naar woord en voorbeeld moeten ontberen?

Indien de schilder van het tafereel, dat wij bespreken, onzen modernen opvoeders en ontvoogders der jeugd het gevaar had willen voor oogen stellen, dat deze door hunne dweepzieke leerstelsels der maatschappij in de toekomst bereiden, zou hij zulks moeilijk met meer behendigheid en tact kunnen doen hebben dan door zijn Jonge Beeldstormer.

Hondenjaloezij.

Neen, Medor kan het maar niet verkroppen dat die kleine schreiende indringer hem bijna geheel uit het hart zijner meesteres verbannen heeft en dat al de liefkoozingen en zoete woorden, die hij vroeger van haar ontving, thans alleen dat vreemde dingentje ten deele vallen. Onderzoekend gluurt hij den nieuwen gunsteling aan en vraagt zich verwonderd af wat deze wel mag gedaan hebben om zoo geheel het gemoed zijner meesteres veroverd te hebben. Hij ziet dat kleine wezen door geen enkel hem bekend teeken eenige liefde en trouw aan zijne verzorgster betoonen, en zijn hondenverstand staat er op stil, dat zijne likken, zijn blij geblaf en kwispelstaarten zoo op eens met onverschilligheid bejegend worden, terwijl dat beweginglooze schepseltje voortdurend de teederste streelingen en vriendelijkste woorden uitlokt.

Kwaad zou Medor den kleinen Benjamin echter niet willen doen. Daarvoor is de hondennatuur te grootsch en edelmoedig. En op de vraag zijner meesteres of hij het kindje gaarne ziet, laat hij zelfs een gekreun hooren dat in zijne taal reeds heel goed op een half toestemmend antwoord gelijkt en dat de moeder verhopen doet in Medor weldra den trouwsten aller beschermers voor haar wichtje te vinden.