Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 9 (1892-1893)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 9
Afbeelding van De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 9Toon afbeelding van titelpagina van De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 9

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (49.12 MB)

Scans (797.61 MB)

ebook (41.52 MB)

XML (2.94 MB)

tekstbestand






Genre

proza
poëzie
non-fictie

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 9

(1892-1893)– [tijdschrift] Nieuwe Belgische Illustratie, De–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Wetenswaardig Allerlei.

De grootste courant der wereld. -

De grootste courant ter wereld is de in het jaar 1856 te New-York verschenen Illuminated Quadruple Constellation. Ze heeft het formaat van een biljart, is acht en een halve voet hoog en zes voet breed. Deze krant verscheen op den herinneringsdag van de onafhankelijksheidsverklaring der Noordamerikaansche Republiek. Zij bevat acht bladzijden, elk met 13 kolommen, ter hoogte van acht en veertig duim. Het papier van het blad, dat om de honderd jaar maar eens moet verschijnen, is zeer duurzaam en sterk; een riem daarvan weegt drie centenaars. Veertig personen hebben acht weken aan een stuk gewerkt, om dat eerste nummer klaar te maken. Het kostte een gulden vijf en twintig cent en werd in 28.000 exemplaren afgedrukt. De tekst van het nummer, dat ook goed uitgevoerde houtgravures bevat, zou een ordentelijk 4o boekdeel kunnen vullen.

Een knaap als uitvinder. -

Het is een door tal van voorbeelden gestaafd feit, dat groote uitvindingen zeer dikwijls niet het resultaat van zorgvuldig wikken en wegen zijn, maar vaak als door een toeval gedaan worden. Men kent de geschiedenis van de spiertrekkingen bij een pas gedooden kikvorsch, het eerst waargenomen door den Bologneeschen hoogleeraar

[pagina 96]
[p. 96]

Galvani, die tot de ontdekking van den galvanischen stroom leidden. Dat echter een knaap ten gevolge van tegenzin in een werktuiglijke bezigheid en evenveel zin in het spel een wereldschokkende ontdekking doet, mag in de geschiedenis der ontdekkingen wel eenig worden genoemd. De knaap, wien dit gelukte, heette Humphrey Potter.

In het begin der vorige eeuw waren in de mijnwerken van Cornwallis reeds stoommachines in gebruik om water omhoog te heffen. Het waren de atmospherische stoommachines van Newcomen. Boven een stoomketel was een wijde cilinder aangebracht, waarin een zuiger zich op en neer kon bewegen. Deze zuiger stond door middel van een stang en een ketting met een hefboom in verbinding, aan welks ander uiteinde, ook door middel van een ketting, een zwaar tegenwicht en daaronder de pompstang was gehangen.

Om den zuiger te doen rijzen, werd de kraan, die de verbinding tusschen ketel en zuiger kon afsluiten, geopend; de stoom drong onder den zuiger en deze werd door het tegenwicht en de pompstang omhoog getild.



illustratie
ondeugd.


Was de zuiger in zijn hoogsten stand aangekomen, dan werd de verbindingskraan gesloten, maar tevens een andere geopend, waardoor het koude water uit den boven aan den steenen muur bevestigden bak gelegenheid vond in den cilinder te dringen. De waterdamp werd daardoor grootendeels gecondenseerd, en zijn spankracht zeer verminderd; de drukking van de lucht boven op den zuiger deed zich gelden en de laatste werd door deze drukking naar beneden gedreven, zoodat tegenwicht en pompstang omhoog gingen. Zoodra nu de zuiger aan het einde van den cilinder was aangekomen, werd een derde kraan geopend om het verzamelde water door een zijdelings aangebrachte buis te laten ontsnappen, waarop weer het openen der stoomkraan volgde en het spel van voren af aan begon. Voor het tijdig openen en sluiten der drie kranen was een wachter aangesteld, die door middel van een hefboom deze taak met groote zorgvuldigheid en oplettendheid moest verrichten.

Ook de kleine Potter was tegen een bescheiden dagloon als oppasser der kranen bij een stoommachine van Newcomen aangesteld, maar het geestdoodende werk verdroot hem spoedig en in hem ontwaakte de wensch, de machine zich zelf te laten bedienen, om ondertusschen zonder plichtsverzuim aan de spelen zijner makkers te kunnen deelnemen. Zijn schrandere geest deed hem spoedig een middel verzinnen om het beoogde doel te bereiken. Op zekeren dag voorzag hij zich van een aantal sterke touwen, en terwijl hij voor korten tijd aan een vriend het openzetten en sluiten der kranen overliet, klauterde hij naar de balans, maakte aan de behoorlijke plaatsen der beide armen de touwen vast, en bevestigde ze daarna met hun uiteinden aan den hefboom, met behulp waarvan nu de drie kranen, elk op haar tijd, in beweging gebracht werden. En zie, de machine werkte nu met vroeger nooit bereikte regelmaat, en Humphrey Potter kon zich nu met aangenamer zaken, voornamelijk met knikkeren, bezighouden.

De ingenieurs, die spoedig daarop de nieuwe zelfwerkende inrichting in oogenschouw namen, stonden over de geniale uitvinding ten hoogste verbaasd. Zij vervingen de touwen door metalen drijfstangen, en de gewichtigste schrede in de volmaking der stoommachines, het zelfwerkend bestuur, was gelukt. De later door James Watt uitgedachte condensator en het ijzeren omhulsel om den cilinder, ten einde warmteverlies tegen te gaan, alsmede de naderhand aangebrachte verbeteringen zijn enkel aanvullingen van het denkbeeld, dat in het jaar 1715 in het hoofd van een knaap rijpte.

Aardbevingsschrift. -

Japan behoort tot de landen, waarin aardbevingen dikwijls voorkomen. Sedert het oude ‘gouden eiland’ voor de Europeesche beschaving alle deuren wagenwijd heeft opengezet, behoort het ook tot de streken, waar het vreeselijk natuurverschijnsel door Europeesche en inheemsche natuurvorschers met behulp van gepaste toestellen nauwkeurig waargenomen wordt. Zoo geschiedde het, dat Japan het eerste land was, dat eenige op papier geteekende streepen kon toonen, die door de aardbeving eigenhandig waren neergeschreven.

Te Tokio werd namelijk voor een dozijn jaren een ‘aardbevingmeter’ opgesteld. Deze munt hierin boven andere uit, dat hij niet enkel den tijd en de richting van den stoot met een stift op het papier aangeeft, maar ook op een eenigszins vergrootenden maatstaf de grootte der beweging aanwijst, d.i. hoever zij zich over de oppervlakte van den grond uitstrekt.

Van het eerste aardbevingschrift, dat op deze manier den 25en Juli 1880 te Tokio verkregen werd, wordt door Melchior Neumayr de volgende verklaring gegeven:

Wij zagen om 2 uur 3 1/19 minuut de aardbeving met eenige lichte schokken beginnen en daarop een ietwat sterkeren schok volgen, waarbij de horizontale beweging der aardoppervlakte ½ millimeter bedroeg. Na eenige lichte trillingen volgde een zware stoot met 1 m.M. aardbeweging, die ½ minuut na het begin der aardbeving intrad; daarna 48 seconden lang enkel lichte trillingen, waarop de zwaarste schok met 167 m.M. grondbeweging volgde. Daarbij sloten zich weer sterker trillingen aan, met inbegrip waarvan de geheele aardbeving juist tien minuten duurde.

Nieuwe postzegels. -

In de Vereenigde Staten zullen, ter gelegenheid van het vierde eeuwfeest der ontdekking van Amerika, nieuwe postzegels worden uitgegeven. De verkoop dezer zegels zal maar één jaar duren, van den 1en Januari tot den 31en December 1893, waarna men weer tot de tegenwoordige postzegels terugkeert. De plannen der Republiek op dit punt zijn de volgende: op een der nieuwe postzegels zal men het portret van Columbus zetten, een ander zal het klooster de la Rabida voorstellen, waarin de groote zeevaarder voor zijn vertrek naar Amerika verblijf hield, en op het derde eindelijk zal men de vermaarde karveel Santa Maria vinden, waarmee hij ter ontdekking der Nieuwe Wereld uittoog.

Microben en bankbiljetten. -

Het laat zich denken dat in onzen tijd van microbenmanie die voorwerpen, welke van hand tot hand gaan, onder meer een groote hoeveelheid microben moesten opdoen. Twee bacteriologisten van Havana op Cuba zijn dan ook op het denkbeeld gekomen, een onderzoek in te stellen naar de microben op de Spaansche bankbiljetten van Havana. Zij hebben eerst geconstateerd, dat het gewicht dier bankbiljetten vermeerd[e]rde naarmate ze meer in handen kwamen, wegens de vreemde stoffen, die er aan blijven kleven, en in die stoffen, die ongetwijfeld voor alle mogelijke bacteriën een zeer gunstig terrein aanboden, bereikte het aantal microben tot 19,000.

Maar hier komt het nog meer op de soort dan op het aantal der microben aan en de ernstige zijde hiervan is, dat de geneesheeren daaronder ook die der tuberculose, diphteritis en roos herkend hebben.

Hondenvleesch. -

Het hondenvleesch gaat, naar het schijnt, tot de gewone voedingsstoffen van een groot aantal bewoners van Munchen behooren. Het aantal slachthuizen, uitsluitend voor honden, neemt buitensporig toe, terwijl de meeste dieren, die daar voor de consumptie worden klaargemaakt, van diefstallen afkomstig zijn. Naar men verhaalt zou de smaak voor het vleesch van dezen vriend van den mensch ingevoerd zijn door de zeer talrijke Italiaansche werklieden, die op het oogenblik in de hoofdstad van Beieren werken. Men stelt zich niet meer tevreden, hondenvleesch te gebruiken om worst te vervalschen, zooals dat bij ons ook gebeurt, maar men eet het met alle sausen en onder alle vormen.

Een concurrent van steenkolen. -

De natuur heeft ons reeds den weg getoond, hoe olie en dergelijke stoffen in vaste lichamen kunnen veranderd worden; aardpek en aardwas bevinden zich bijv. altijd in de onmiddellijke nabijheid van steenoliebronnen. Iets dergelijks, namelijk het fabriceeren van vaste petroleum, wordt nu volgens een door een Amerikaan uitgevonden methode langs kunstmatigen weg verkregen en er is al een maatschappij tot exploitatie dezer uitvinding opgericht. Vaste petroleum zal een geduchte concurrent zijn voor steenkolen, en herhaalde onderzoekingen hebben volgens de verzekering van een vakblad tot verrassende resultaten geleid. Bij vergelijking der door vaste petroleum en kolen ontwikkelde hitte vond men, dat een kilogram vaste petroleum 13-14 K.G. water verdampt en voor één paardekracht per uur maar 0.73 K.G. petroleum verbruikt worden 1 K.G. beste steenkolen verdampte daarentegen maar 6.1-7 K.G. water en het kolenverbruik voor één paardekracht per uur bedroeg 1.4 K.G. Vaste petroleum kan evenals kolen zonder bijzondere voorzichtigheidsmaatregelen verzonden worden en vat enkel bij een open vlam vuur, heeft echter op kolen dit voor, dat ze om aangestoken te worden geen hout noodig heeft.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken