Het Offer des Heeren

(1904)–anoniem Het Offer des Heeren



[p. 594]origineel
§ * Na de wijse: In doots ghewelt lach ick geuaen. + EEn eewige vruecht die niet en vergaet Coemt my altijts te voren Dat is de Heere mijn toeuerlaet Die my zijn stem laet hooren Dan crijch ick sulcken vruecht Mijn hert dat is verhuecht Als hy my coemt beschouwen De Heer door zijnen geest Weert van my alle tempeest Op hem alleen staet mijn betrouwen. Noyt meerder vruecht in my en was Dan nv in dese tijden Mijn trueren vergaet my also ras Gods woort doet my verblijden Als ick denck om deewich goet Dan heb ick sulcken moet Dat ickt niet can vertellen Van vruechden en iolijt En vindick gheenen strijt Al ist dat sy my quellen. Te recht heeft wel de Heere geseyt * Ick en sal v geen Weesen laten † Ick make voor haer de stede bereyt ‡ Die my hier niet en versaken
[p. 595]origineel
Maer die my hier belien Die sal ick tallen tien Belijden allegader Voor mijn Hemelsche Vaer * En vreest niet ghy cleyne schaer † Ick ben alleen v ontlader 1). Hoe soudick mogen sijn beswaert Als ick sulcken troost vinde Dat hy my als zijn † oochappel bewaert Seggende, mijn beminde * Mach een Moeder haer eygen kint + Verlaten, dit wel versint Al waert oock dat zijt dede So en sal ick v nemmermeer Verlaten, doet na mijn leer 2) Maer brengen in sHemels stede. Alsulcken troost heb ick ontfaen Gheen vreese en coemt my ane Dat heeft de Heere God gedaen Met zijnen soeten vermane Nv en vreese ick sweert noch gloet Daer af danck ick den Heere soet Dat hy my so coemt stercken Die op den Heere betrout Tis wonder wat hy aenschout Als God in hem coemt wercken. * Maer twerck Gods en wort niet gesien Met vleeschelijcken oogen Het moet al inden geest geschien Anders en macht niet dooghen Wie daerom doet eenich vlijt 3) Het is al verlooren tijt Sy moeten † eerst herboren wesen Wt water, geest, en vier Al na Christus manier ‡ In een nieu leuen verresen. Geen menschen en mogen dit beuroen
[p. 596]origineel
Sy moeten haer eerst bekeeren 1) En haer * goetduncken van haer doen En volgen het woort des Heeren So Christus spreect voorwaer † Wil my yemant volgen naer Die moet hem eerst versaecken En dragen zijn Cruyce vry Wt liefden volgen 2) my ‡ De waerheyt sal hy smaecken. Lof, prijs, en eere sy God vermaert Die my zijn waerheyt schoone Wt grooter liefden heeft verclaert Van zijnen hoogen throone + Het is eenen milden Weert * Hy gheeft elck wat hy begeert † Die inden geest en waerheyt beden † Die gheeft hy sulcken mont Die noyt mensch en wederstont Door zijn genadicheden. Dus bid ick alle vrome lien Die daer de duecht hantieren En wilt niet op de groote hoopen sien 3) Met al haer quade manieren Want in Esdre vintmen staen * Datter veel meer sal vergaen Dan daer behouden sal wesen Gelijck de groote vloet Meerder is dan een druppel soet Dit is Gods woort hooge gepresen. Als ick voor Vorsten was geleyt Met eenen blijden moede De Heere door zijn genadicheyt Om my te helpen hy spoede Doen heb ick mijn hooft ontdect En vraechde met woorden perfect Mijn Heeren wat is v begeeren
[p. 597]origineel
Dat ghy my dus hebt geuaen Ick en heb v niet misdaen Oft betooget my, ick salt beweeren 1). Sijt ghy gedoopt vraechde een Raetsheer Waer op dat ick antwoorde Ick ben gedoopt na Christus leer Also my dat behoorde Doen vraechden sy na tSacrament Oft God niet en was present Ick seyde: † Hy is opgeresen Hy sit ter rechterhant Van zijnen Vader triumphant Daer ick hope te wesen. Doen vraechden sy my al na de Kerck Seer strange sy my aenschouden Ick seyde: * Ten is niet des Heeren werck + Al dat sy onderhouden Maer teghen de waerheyt reen Dat bewees ick haer gemeen Die daer by my saten int ronde Ick vraechde: Gods kinderen fijn Moeten sy niet geestelijck zijn Sy seyden, ia, met haren monde. Hoe coemt dan dat ghy gheestelijck heet Ende dander wereltlijcke scharen Doen bewees ick haer met woorden breet Dat sy al Secten waren 2) Want Christus spreeckt selue siet † Voor de werelt en bidde ick niet Maer voor haer die ghy my hebt gegeuen ‡ Want sy oock niet en zijn Van de werelt, so ick en bin 3) * Daeromme worden sy verdreuen. Doen vraechdick, mijn Heeren, wat segt ghy nv Cont ghy my anders betogen So wil ick van stonden aen volgen v
[p. 598]origineel
Na mijn beste vermoghen Doen seyden sy metter spoet † Als de Heere brack dat broot soet Ende seyde: Neemt, eet, dits mijn lichame Dat voor v wort gegeuen saen Hoe wilt ghy dit verstaen Wast dan niet God selue bequame? Doen vraechdick oock met woorden ras Dat broot daer wy af spreken fijn Oft dat Christus lichame was Dat voor ons gebroken soude zijn ‡ Dwelck daer aenden Cruyce hinck Ende soveel lijdens ontfinck Bewijst my dat, ick salt geloouen En segt dat nemmermeer Oft ghy doet Christus oneer En tvolck doet ghy verdoouen 1). *Sijn Auontmael, wilt dit aensien + En heeft hy niet gehouwen Met dieuen, moorders, oft sulcke lien Oft dronckaerts, oft schenders der vrouwen Oft gierige, oncuys, vol haet Vol wreetheyt obstinaet Van sulcke daer staet geschreuen † Dat sy alle ghelijck Deruen sullen Gods rijck Ten sy dat sy beteren haer leuen. Al was Judas oock mede int getal Sijn werck dat was verborgen Maer Christus die wist te voren wel al Dat hy hem soude verworgen Dus en mach niemant dan Seggen, tsy wijf oft man Datter yemant was inne 2) Die anders hadde gedaen Dan na Christus vermaen Sy waren geestelijck van sinne. Doen vraechden si oft Christus dat Lam Van Adam niet vleesch en ware Ick seyde ‡ dat hy van bouen quam
[p. 599]origineel
Van zijnen Hemelschen Vare So Christus spreect met woorden bloot * Ick ben tleuende Hemels broot Die van bouen ben beseuen 1) Dat broot, hoort dit geschal Dat ick v geuen sal Is mijn vleesch voor des werelts leuen. Voort seydick, mijn Heeren zijt dies wel vroet Wat Paulus doet verweruen 2) + Dat den aertschen Adam, noch vleesch en bloet Gods Rijcke en sal eruen Waer Christus van Adams natuer So en waer hy niet reyn en puer Hy soude oock Aerde zijn geworden So God selue seyt claer * Ghy zijt Aerde en sult hier naer + In aerde verkeert worden. Doen vraechden sy my opt selue pas Is Godt alsulcx niet machtich Dat hy dat vleesch seer broos als glas Hem ghelijck maect so crachtich? Ick seyde, mijn Heeren, hoort Hy vermach niet teghen zijn woort Verstaet dit allegare God spreect, mijn woort bekant † Sal eewelijck houden stant Anders waer hy een luegenare. Doen seydick, mijn heeren, ick arme gast Wat weet ghy van my te segghen Heb ick ghedaen yemant ouerlast Wat wilt ghy my oplegghen? Isser yemant die van my claecht So bid ick dat ghijt ghewaecht Ick wilse contenteren Segt doch mijn heeren vry Waeromme so coemt ghy my Sonder misdaet dan persequeren? Wy en vangen v niet om v misdaet Maer om die arme sielen
[p. 600]origineel
Die ghy verkeert met uwen boosen raet Ghy soutse wel al vernielen Waert datmen v liet betien Maer het is beter nien 1) Waert dat v leeringhe ware Van Godt, goet en oprecht So ghy beroemt en secht Ghy sout wel leeren int openbare. De Heere spreect met woorden vroom Also daer staet gheschreuen Hy seyt: ‡ Ghy en sult dat heylichdom Al voor de honden niet gheuen Noch de Peerlen, vaet dit bediet Voor de verckens werpen niet Dat sy niet tot eenigher vren Tuwaert en keeren vry + Ende verschueren dy Daerom en macht niet ghebueren. Doen seyde ick tot de Heeren blent Met lieffelijcke gheruchte 2) Een mensche wert aen zijn werck bekent En den boom aen zijn vruchte * Een goet boom brengt vruchten goet Twelck den quaden niet en doet Wat vruchten cont ghi aen ons beschouwen Dan liefde, pays, en vre En verduldicheyt in lijden me Tot inden doot sonder verflouwen. Doen seyde tot my een Pape expres Ick en gelooue, wilt hooren Niet so wel datter een Godt es Ick ghelooue al voren 3). Ist dat ghy in dit geloof Blijft altijts euen doof Ick segt v sonder mijden 4) Ghy zijt vermaledijt En sult den eewighen tijt Inder Hellen moeten lijden.
[p. 601]origineel
Doen seydick tot hem met coelen bloe Hoe dorft ghy dit wtspreken † Het ordeel behoort den Heere toe Het quaet sal hy wel wreken Maer het is v manier Te maken sulck ghetier Ick segt v sonder veel te callen ‡ Dat v geheel ghebroet En dAfgoderije diemer 1) doet Gheheel noch af sal vallen. Hy seyde: De Beelden en deeren niet Die daer staen aen allen hoecken Sy doen niemant lijden noch verdriet Het zijn der simpelen Boecken Hy seyde: Hoort oft ghy wilt Weer de letter oft dat Bilt 2) Ist niet gelijck om leeren + Sijn sy niet beyde doot Daeromme seg ick v bloot Datmen met Beelden wel God mach eeren. Doen seydick met woorden onbeureest * Dat ons de heylige Schriftuere Gegeuen is vanden heyligen Geest Tot oprechten labuere 3) Maer † Beelden ende Afgoden Heeft God so sterck verboden ‡ Die Beelden oft Afgoden maken Die zijn vermaledijt So God dat selue belijt De Helsche pijne sal hy smaken. Doen vraechden si my na mijn Kercke ras En waer dat ickse hilde Ick seyde dattet een Kercke was Sterck van ghelooue en milde 4) * Ghedoopet al te saem
[p. 602]origineel
In eenen gheest en een lichaem Dat is de Bruyt de Coninginne † De vrouwe diet Manneken 1) baert Voor den Draeck stout onueruaert Tot sulck een Kerck ben ick inne. ‡ Totten Ephesien vintmen claer Al van dees Kercke reene * Dat Christus is het hooft van haer Vleesch en been van zijnen beene † Dees Kerck en leeft niet meer Maer haer leuen is de Heer ‡ Haer vleesch dat is gestoruen * Van bouen is sy gedaelt So ons Joannes verhaelt Dees Kercke blijft onbedoruen. V Kercke alsmen daer wel op let Het mocht elck wel vernoyen 2) Sy is tegen de waerheyt ingeset Maer God die salse wtroyen Wantmen daer anders niet Dan Afgoderije en siet. + Tis walchlijck voor sHeeren oogen Nochtans seyt elck gemeen Tis Gods Bruyt en anders geen Och Godt hoe moecht ghijt gedoogen. Dus bid ick v, siet elck wel toe En wilt v met God beraden Wacht v vanden onnooselen bloe Oft ghy mist Gods genaden De welcke hy rijckelijcken schenckt Die hem altijts ghedenckt Maer * die zijn wtuercoren Aentast ofte ghenaect Sijn oochappel gheraect Ende op hem valt Godes toren. Ick bid v Broeders en Susters gemeen Wilt v met my verblijden † Fondeert v op den verworpen steen En vreest torment noch lijden Verhuecht door vrolijckheyt ‡ En maeckt v lampen bereyt
[p. 603]origineel
De liefde en laet niet verflouwen Haest v gaet metter spoet Vwen Bruydegom te gemoet * Hy wil dat Auontmael met v houwen.	* [n^o. 22.] 1) 1) Dit lied, door een martelaar in zijne gevangenis gedicht, bestaat uit twee deelen. Het eerste, dat op fol. 45 ro eindigt, bezingt de vreugde, die hij in Gods gemeenschap en Gods vertroostingen geniet. Dat deel is in tal van andere liedboeken opgenomen en verdiende dat ook ten volle om zijne innigheid en zangerigheid; terwijl in de latere drukken van de Veelderhande Liedekens, tot in de 18de eeuw toe, het geheele lied bleef staan. - In het tweede deel, dat met ‘Als ik voor Vorsten was geleyt Met eenen blijden moede’ begint, verhaalt de dichter de verhooren die hij heeft ondergaan. Deze zijn voor hem aanleiding om alle punten, tusschen de Doopsgezinden en inquisiteurs in geschil, m.a.w. alle eigenaardige denkbeelden van hem en de zijnen achtereenvolgens uiteen te zetten. Vandaar zeker de naam ‘Van vrage ende antwoort’. Hij bespreekt niet alleen doop, avondmaal, menschwording, leer over de kerk, huwelijk, overheid (alleen niet het eedverbod), maar b.v. ook de bedenking dat van het avondmaal onwaardigen toch niet mochten worden geweerd, daar Jezus immers bij de instelling dier plechtigheid Judas daaraan had laten deelnemen. Bijzonderheden omtrent zich zelven en zijn lot deelt de dichter niet mede. Behalve het randschrift is mij geen berichtgever bekend, volgens wien het lied van Peter van Werwijk zou zijn; en van dezen weten wij weinig, zie boven bl. 187. Maar oud is het zeker: het komt reeds in de Veelderhande Liedekens van 1556 en in die van 1559 (?) voor. + Een liet van vrage ende antwoort, twelc Peter van Weruick (so alst schijnt) ghemaeckt heeft. Leest zijnen Brief, Fol. 90. * Joan.14.b.18. † Joan.14.a.2. ‡ Luc.12.a.8. * Luc.12.d.32. † Mat.11.c.28. 1) Ontlasten, den last van iemand afnemen. † Sach.2.b.8. * Esa.49.c.15. + Fol. 44 v^o. 2) Doet gij, d.i. indien gij doet, naar mijne leer. * 1.Cor.2.a.7. 3) ‘Daarom, wie (om het werk Gods te zien) zelf aan den arbeid gaat (en dus van eigen inspanning heil verwacht), die geeft zich vruchteloos moeite, indien niet zijne wedergeboorte is voorafgegaan.’ † Mat.18.a.3. Joan.3.a.3. ‡ Rom.6.a.4. Coll.3.a.10. 1) ‘Of zij moeten zich..’ * Deu.12.a.8. † Mar.8.e.34. Joan.12.c.26. 2) Er staat in n^o. 4, 1570 ‘volge’: zeker eene drukfout, misschien door 't wegvallen van het streepje boven de e. N^o. 1, 1563, n^o. 11, 1599 en andere drukken hebben: ‘volgen’. ‡ Joan.8.c.32. + Fol. 45 r^o. * Mat.6.a.6. 7.a.7. † Joan.4.c.23. † Lu.21.b.14. 3) De gewone afwijzing van het verwijt, dat zij, weinigen in getal als zij waren, zich durfden stellen tegenover de roomsche kerk die, en dat sedert eeuwen, geheele volkeren omvatte. * 4.Esd.9.b.15. 1) Weerleggen, het tegenbewijs leveren. † Mat.16.c.19. Luc.24.d.50. Actor.1.b.9. * Mat.15.a.9. + Fol. 45 v^o. 2) Immers wat in het oog van beide partijen zondig en een gruwel was, zich afzonderen van de Christenheid en eene sekte gaan vormen, dat kon men met het meeste recht aan die partij verwijten, die wèl van de wereld was en dus niet ‘verdreven’, niet door de wereld vervolgd werd. Deze miste juist wat in het oog des dichters de signatuur van het Christendom is. † Joan.17.b.9. ‡ Joan.17.b.16. 3) Gelijk ik niet (van de wereld) ben. * 2.Tim.2.b.12. † Mat.26.c.25. 1.Cor.11.c.22. ‡ Mat.27.d.34. 1) Verdwazen, dom of verhard maken. * Mt.26.c.25. Mar.14.c.22. Luc.22.b.19. 1.Cor.11.c.22. + Fol. 46 r^o. † Gala.5.c.21. Apo.21.d.27. 2) Onder (‘in’ het getal van) de deelnemers aan Jezus' avondmaal. ‡ Joan.3.e.31. Eph.4.a.9. * Joan.6.f.51. 1) Van ‘beseffen’. Hier misschien ‘gedacht’ in den zin van ‘door God beschikt, verordend’. 2) Hetzelfde als ‘verwerft’: door redeneering afleiden, een denkbeeld winnen, zich van iets overtuigen, en verder: betoogen. + 1.Cor.15.e.50. * Eccl.17.a.81. + Fol. 46 v^o. † Mt.24.c.35. 1) N^o. 1, 1563: ‘neen’, dat daar toch ook op ‘betien’ (betijen, laten gaan) rijmt. ‡ Mat.7.a.6. + Fol. 47 r^o. 2) Bekendmaking. * Mat.7.b.17. 12.d.33. Luc.6.e.43. 3) Ik geloof geenszins aldus, niet op die wijze (als gij, op grond van de vruchten, die ik zie), dat er een God is; ik geloof dat vooraf, vóór alle redeneering; ik begin met dat aan te nemen. 4) Zonder u te ontzien. † Ro.12.c.19. Heb.10.d.30. ‡ Dan.8.d.25. 2.Tess.2.b.8. Apo.18.b.8. 1) ‘Men er’. 2) N^o. 1, 1563 leest ‘Beelt’; n^o. 3, 1567 en alle latere uitgaven: ‘Bilt’. ‘Weer’ is saamgetrokken uit weder; ‘weder - oft’ hetzelfde als ‘of - of’. + Fol. 47 v^o. * Ro.15.a.4. 3) Labeur beteekent niet anders dan zware arbeid, maar wordt volgens De Bo in West-Vlaanderen ook gebezigd van land, 'tgeen iemand krijgt om te bewerken, te gebruiken: vandaar ‘gebruik’. Misschien ook dacht de dichter van ons lied er aan, hoe ‘arbeid’ e‘labeur’ ook wel van barensnood worden gezegd: ‘oprechte wedergeboorte’. † Exo.20.a.3. Deut.5.c.16. ‡ Deut.27.b. Sap.14.b.8. 4) Liefderijk. * 1.Cor.12.b.13. † Apo.12.b.6. 1) Jezus, de in den hemel verhoogde, Openb. 12:5. ‡ Eph.1.c.23. 4.b.15; 5.c.23. * Col.1.b.18. † Gala.2.c.21. ‡ Rom.6.a.4. Gal.5.c.24. * Apo.21.a.4. 2) Verdrieten. + Fol. 48 r^o. * Sach.2.b.8. † Esa.28.b.16. Luc.20.b.17. ‡ Math.25.a. * Apoc.3.c.20.

Vorige Volgende

Het Offer des Heeren (1904)

§ * Na de wijse: In doots ghewelt lach ick geuaen.

Over dit hoofdstuk/artikel