Ons Erfdeel. Jaargang 11

muziek

Antwerpse Muziekdagen 1967.

Vijf jaar geleden organizeerde de Halewynstichting voor het eerst haar ‘Antwerpse Muziekdagen’. Wat oorspronkelijk bedoeld was als een verlengstuk, tevens syntese en bekroning van een in menig opzicht revolutionaire jaarwerking, en wat aanvankelijk een gewaagde opzet leek, is met de jaren uitgegroeid tot een uitzonderlijk en gewichtig muziekgebeuren in de Rubensstad. Jammer genoeg krijgen die muziekmanifestaties nog steeds niet de verdiende belangstelling van het koncertpubliek, dat - we moeten het eerlijkheidshalve toegeven - te Antwerpen letterlijk overstelpt wordt met een overvloed aan muziekmanifestaties.

Geïnspireerd op de ‘Kasseler Musiktage’ in Duitsland, leggen de programma's van die koncertweek hoofdzakelijk het aksent op de oude muziek uit renaissance en barok, en op kleinere bladzijden uit het hedendaagse repertoire. Op die manier verrijken en verdiepen de AMD het traditionele koncertleven, dat zich voornamelijk koncentreert op het klassicisme en de romantiek, en bijna steeds met dezelfde, overbekende meesterwerken voor de dag komt. Het niet-alledaagse programma van de AMD wordt voorgesteld in aangepaste milieus zoals de barokke Caroluskerk, de modern gestilleerde Xaveriuskapel, de sobere Campozaal of het prachtige Sterckshof. Bovendien worden de geprogrammeerde komposities voor het overgrote deel vertolkt door mensen van het eigen huis of vooraanstaande Vlaamse musici. Zodoende blijven de AMD gespeend van elke snobistische festivalmentaliteit en buitenmuzikale ‘vedettenkultus’. Tijdens de AMD gaat het op de allereerste plaats om het kunstwerk zelf, al zorgen de organizatoren er natuurlijk angstvallig voor dat het in een verantwoorde, hoogstaande verklanking wordt voorgesteld.

Ook dit jaar is de Halewynstichting geen duimbreed geweken van deze principiële opzet. Renaissance- en barokmuziek vormden opnieuw de hoofdschotel. Niet minder dan zes dagen uit deze overvolle muziekweek waren volledig gewijd aan de oude muziek, waaruit weer eens heel wat minder bekende schatten werden opgediept.

Naar jaarlijkse gewoonte nam de Halewynstichting zelf het leeuweaandeel voor haar rekening. Onder leiding van Hans Dirken openden het koor en het kantatenorkest van de Halewynstichting de muziekweek met een kerkkoncert, waarop, naast het magnificat en de kantate ‘Jesu, der du meine Seele’ van J.S. Bach, ook de ‘Musikalische Exequien’ van Heinrich Schütz uitgevoerd werden. In die prachtige en diepdoorvoelde uitvaartmuziek openbaart de Duitse koorprominent uit de vroeg-barok zich weer als een geniale woordvertolker. Meerkorige bouw, madrigalistische schildering, barokstuwing en ekspressieve tematiek zijn ook hier evenzovele middelen om het bijbelwoord op een evokatief-predikende wijze te verklanken. Dat Duitse requiem werd voor het eerst te Antwerpen uitgevoerd en stond geprogrammeerd als een in memoriam Floris Van der Mueren, in leven voorzitter van de Halewynstichting.

Het voornoemde ensemble sloot de AMD af met - weer eens - de eerste uitvoering in ons land van ‘Der Tag des Gerichts’, een oratorium van Georg Philipp Telemann. Het werd een onvergetelijke revelatie. De parti-

[p. 146]

tuur van Telemann wemelt van tekstinterpretatieve vondsten, onverwachte klankschilderingen in het orkest, vooruitstrevende ritmische en melodische wendingen in de koorpartij. Van een oppervlakkig geschrijf - wat men Telemann al te licht en onverdiend voor de voeten gooit - was hier niets te bespeuren. Dat wij geboeid - veel sterker dan bij het openingskoncert - zelfs geamuseerd naar die levendige en geniale klankschildering van het laatste oordeel hebben kunnen luisteren, danken wij in niet geringe mate aan de superieure uitvoering door de Halewyngroep, die zorgde voor een gerijpte en geschakeerde interpretatie.

Tijdens de overige dagen vertolkte de Capella musica reservata van de Halewynstichting madrigalen van Claudio Monteverdi, speelden Godelieve Smets en Roland Götz muziek voor twee klavecimbels uit de Bachfamilie en droegen Karl Lenski en Blandine Verlet de sonates voor fluit en klavecimbel van J.S. Bach voor. Eén van de mooiste avonden uit de hele week was het renaissancekoncert dat verzorgd werd door de Kammermusikkreis Ferdinand Conrad. Heel wat muziekliefhebbers waren daarop afgeko men om de renaissanceschatten te horen klinken op oude instrumenten. Zij werden in hun hoge verwachtingen niet teleurgesteld, want de dansen van P. Phalèse en Cl. Gervaise, de liederen van L. Senfl en H. Isaak werden afwisselend voorgedragen op blokfluiten, gamba's, kromhoorns, cornet, bomhart en dulciaan. Ferdinand Conrad bezit de benijdenswaardige hoedanigheid om de verschillende timbres van die blaas- en strijk instrumenten zodanig te mengen dat door de archaïstische toonsfeer heen het muzikale kleinood begint te schitteren en zijn konstruktieve schoonheid eerst voorgoed kan prijsgeven.

Wij vonden het wel jammer dat de hedendaagse muziek dit jaar zo stiefmoederlijk was behandeld. Er was alleen het koncert door I sonatori di Praga, die naast enkele achttiende-eeuwse bladzijden avant-gardemuziek van hedendaagse Tsjechische komponisten op een virtuoze wijze opdisten. Het bleef echter bij die vier Tsjechische nieuwigheden en van hedendaagse Vlaamse muziek was er geen sprake. Indien de twintigste-eeuwse muziek, zowel de ‘traditionele’ als de vooruitstrevende, ergens op haar plaats is dan toch in deze niet-alledaagse koncertweek; een koncertweek die o.i. nog een sterker didaktisch karakter kan hebben, die meer Vlaamse muziek uit barok, klassicisme en twintigste eeuw zou mogen bevatten en die zelfs niet zo ekstreem anti-romantisch en anti-symfonisch zou moeten worden gekleurd.