Ons Erfdeel. Jaargang 11

Het Nationale Ballet: Ogenblikken.

In tegenstelling tot ‘Disgenoten’ en ‘Monument voor een gestorven jongen’ heeft Rudi

[p. 182]

van Dantzig zich in ‘Ogenblikken’ niet laten inspireren door een literair tema of een konkreet ervaringsfeit. ‘Ogenblikken’ is geen gedramatiseerd dansteater maar een vrijwel abstrakt ballet met een heldere bewegingsplastiek en waarschijnlijk is dat mede verklaarbaar door de keuze van de muziek, ‘Sechs Bagatellen’ en ‘Fünf Sätze für Streichquartett’ van Anton Webern, die in hun atonale idioom geen associatie met welke dramatische of illustratieve strekking dan ook bezitten. De vluchtige, motivische mikro-strukturen van Weberns on-sentimentele, laat-romantische muziek lijken door Rudi van Dantzig, op wie de zware verantwoording rust voor een nieuwe imago van het Nationale Ballet wanneer Sonia Gaskell zich zal hebben teruggetrokken, in meer of minder navenante bewegingsgroeperingen getransporteerd. De strukturele en emotionele verdichting van Weberns kamermuziek tot een epigrammatische bondigheid vindt men in de vormgeving en atmosfeer van ‘Ogenblikken’ terug en hoewel muziek en dans een episodisch karakter bezitten is er wel degelijk één groot cyklisch geheel te onderkennen. ‘Ogenblikken’ lijkt in zijn diepere achtergrond toch nog enigszins verwant met een voor Van Dantzigs balletten kenmerkende tendens, die haar oorsprong vindt in de spanning oproepende facetten van de relatie tussen individu en groep. Die relatie is in ‘Ogenblikken’ echter niet, zoals in ‘Disgenoten’ en ‘Monument voor een gestorven jongen’ wel het geval was, uitgewerkt in een direkt herkenbare situatie, maar geabstraheerd tot absolute dans. De tematische niet-gebonden, strak geordende en soms zelfs verstarrende strukturen van ‘Ogenblikken’ markeren waarschijnlijk een ontwikkeling naar het niet-illustratieve ballet.