Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Ontmoeting. Jaargang 8 (1954-1955)

Informatie terzijde

Titelpagina van Ontmoeting. Jaargang 8
Afbeelding van Ontmoeting. Jaargang 8Toon afbeelding van titelpagina van Ontmoeting. Jaargang 8

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.16 MB)

Scans (21.31 MB)

ebook (7.89 MB)

XML (0.95 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie
sec - letterkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Ontmoeting. Jaargang 8

(1954-1955)– [tijdschrift] Ontmoeting–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 37]
[p. 37]

Tweetal
P.J. Risseeuw

H., 19 October 1952

Beste Gerard. Het is Godlof eindelijk stil geworden in huis. Alles slaapt. Ik heb behoefte je de afloop van de tragi-comedie met een enkel woord mee te delen. Dat je nu, in deze omstandigheden, zo ver weg zit! Ik zou dit godvruchtig land een poos moeten verlaten om er weer zo mild over te kunnen oordelen, zoals jij nu, in Ontario. Met K. kan ik daar helaas niet over praten. Hij is een goed collega, meer niet. Maar vooruit - de krant van vanavond heeft het nieuws te grabbel gegooid. Dat Hein nu al van mijn schooljaren op de meest beslissende tijdstippen van mijn leven mijn pad moet kruisen! Hij was mij niet alleen de baas op het sportterrein maar natuurlijk ook bij de meisjes. Hein heeft nooit last gehad van gevoeligheden als hij zijn doel wilde bereiken. Hij ging zonder enige gêne naar de begrafenis van Leentje Borger, toen ik als veertienjarige jongen niet wist waar ik het zoeken moest van ellende.

Het was duivels-onvermijdelijk dat wij samen terechtkwamen in de redactie van het Gymblad, hij natuurlijk als (speciaal vermeld) hoofdredacteur. Toen al begon hij zijn onbenullige, rhetorische (en later steeds meer beginselvaste) stukjes te ondertekenen met de beruchte initialen H.D. waarmee hij nu al bijna een kwarteeuw onze kerkelijke pers onveilig maakt. Ongelofelijk, zoals die kerel kool en geit kan sparen om er voor zich zelf munt uit te slaan.

Maar goed - weet je dat ze hier tegenwoordig bij het beroepingswerk gebruik maken van een wire-recorder? De gemeenteleden hoeven niet alleen meer af te gaan op de preekverslagen, maar kunnen nu ook de stem horen van de candidaten. Het moet muisstil geweest zijn toen Hein en ik daar in D. zijn losgelaten op de band. Heb jij je zelf wel eens gehoord? Ik wel. Het was ter gelegenheid van een evangelisatietoespraak. Ik moet zeggen - het is gênant. Je herkent jezelf natuurlijk niet. Het is een stom-idiote gewaarwording eigen gebalk aan te horen. Het is voor mij een harde les geweest. Zo zijn wij dus. Zo ben ik dus.

Toen Hein aan de beurt was werd er expresselijk bij verteld dat de opname gemaakt was tijdens een door hem geleide vierde dienst die Zondag. Het was natuurlijk een exceptioneel geval, maar de vergadering liep er lekker in. Dit was fenomenaal, zo fris en zo krachtig! Die man moesten ze hebben! Misschien heeft het toch wel een paar mensen kopschuw gemaakt. Gezien het resultaat van de stemming. Maar zover ben ik nog niet. Ik heb het gevoel dat die ijzeren Hein door de grote Tegenspeler aldoor op mijn weg wordt geplaatst in de hoop dat ik mijn geboortedag nog eens zal vervloeken. Ja, ik geloof meer dan ooit aan de duivel tegenwoordig.

[pagina 38]
[p. 38]

Kijk eens - ik zou het die Hein allemaal best kunnen vergeven dat zijn systeem sluit als een bus, dat hij geen ogenblikken van twijfel schijnt te kennen. Maar wat me dezer dagen weer heeft aangevreten is - wonderlijk genoeg - die oude historie, je weet wel. Ik heb haar nog maar een keer gezien. Per slot van rekening heeft zij, overrompeld of niet, de weg toch voor hem gebaand en mij in de kou laten staan. Ik was gemeen genoeg om, op de receptie van H.V., net even te lang haar hand vast te houden tot ze verschrikkelijk moest blozen. Natuurlijk stevende Hein direct op ons af, met een glas sherry in de hand. Goed - hij heeft Ans van mij afgepikt. Moet ik er rouwig om zijn? Jij, met je arendsogen, hebt je kunnen overtuigen dat Trudy en ik het redelijk met elkaar getroffen hebben. Wij hebben een fijn stel kinderen gekregen. Hoewel - de oudsten naderen de leeftijd der complicaties. In elk geval: wij hebben elkaar geaccepteerd met de wederzijdse hebbelijkheden. Toch zijn er onderwerpen waarover wij liever niet samen praten. Zij was trouwens in deze dagen even gespannen als ik. Toen, een paar dagen na het bekend maken van het tweetal, Hein met één stem meerderheid bleek beroepen te zijn gaf ze mij in het bijzijn van de kinderen spontaan een zoen. Dan heb jij ook wat, zei ze.

De comedie van die ene stem bleef niettemin grotesk. Ik stel me zo voor dat de Tegenspeler een paar kleine huiselijke twisten heeft veroorzaakt, waardoor twee stemmen voor mij verloren gingen. Of misschien waren het twee mannen die tegen hun vrouw zeiden: ik ken ze geen van beie, ik blijf maar thuis.

Ja, ik had hier weg gewild. Ik ben het hier zat. Ik had lekker opnieuw willen beginnen. Een andere kerkeraad, een ander huis, een andere organist, andere preekstoel, andere evangelisatiemensen, kort en goed: andere smoelwerken (met alle respect overigens!).

Ik had ook een koffer vol preken willen meenemen om daar zo nu en dan eens in te duiken, dat snap je. Maar nee, Jantje, Hein is je weer eens een slag voor geweest. Hij gaat daar zitten. Met Annie.

Misschien zal ze zeggen: toch sneu voor hem. Ik weet wel haast zeker dat hij er niettemin de leiding des geestes in zal bespeuren.

En daar zitten we dan. Idem zoveel nieuwe advent- en kerstpreken. Voor de vijftiende maal de catechismus door. Jawel. Pak maar aan, Jan, dat verjaarspresentje van O.L.H. bij je halve eeuwfeest. En de duivel maar grinniken. Schrijf me eens of je van mening bent dat God dit gewild heeft of dat, zoals ik vermoed, de Wederpartijder er de hand in had? In elk geval, als dat laatste zo is, heeft hij er wel succes van. Wat zeg ik ook altijd weer op huisbezoek bij zulke narigheden? Je kent het recept waarachter we ons verschuilen. Stuur me maar een telegram:

My dear brother stop gij zult het na dezen verstaan stop kop op stop.

 

Middernacht. Ik moest even onderbreken omdat ik gerucht hoorde. Frits bleek nog niet thuis te zijn. We stonden even oog in oog als volslagen vijanden. Dat kan dus, tussen vader en zoon. Belachelijk, want we kun-

[pagina 39]
[p. 39]

nen zo goed met elkaar. Daar zit natuurlijk de vrouw tussen. Niets nieuws onder de zon. Het heerschap is zeventien en heeft zich laten inpalmen door een mondain wicht van twintig jaar. Ongelovig en bovendien hautain. Dat laatste vond Trudy geloof ik nog het ergste, dat ze niet met haar praten kon. Toen hij zei: Pech gehad, vader? zei ik niets terug. Ik had op dat moment wel alles willen geven om, zoals vroeger, zo'n beetje ironisch met dat fijne joch te kunnen praten over wat me was overkomen. Maar de Tegenstander verijdelde het en gunde mij die troost niet. Ik voelde mij opeens gedesillusionneerd omdat ik toch blijkbaar ook ten opzichte van dat kind op een of andere wijze tekort ben geschoten. Anders zou hij me dat toch niet aandoen. Hij moet zeker mijn ontreddering hebben gezien want hij zei zo iets van sorry vader, en ging naar zijn kamer.

Ik zal dus onder enigszins vreemdsoortige omstandigheden mijn vijftigste verjaardag vieren. Een kamer vol Jobsvertroosters zou mijn moeder zeggen. Vijftig jaar. De gevaarlijke zone.

Ik denk vaak met weemoed terug aan de ongecompliceerde tijd van voor de beide wereldoorlogen. Zoals mijn vader het kerkelijk leven meeleefde. Ik ben er vast van overtuigd dat er in de toegenomen verdeeldheid een flink stuk satanswerk schuilt. Al was het alleen maar de meedogenloosheid waarmee wij die anderen loslaten en al was het alleen maar de eigengereidheid van die anderen waarmee ze de scheiding perfectionneren.

Blijft dan bovendien nog het mentaliteitsverschil in eigen kring. Ik ontken het niet dat wij (je weet wie ik bedoel met dat wij) een tik te pakken hebben van de relativiteitstheorie. Ik zou ook niet kunnen en willen ruilen met de preciezen, de beginselvaste vuurvreters. Maar ik vraag mij wel af, hoe lang het nog kan duren voor ik mij betrap op openlijke huichelarij. Bij gebrek aan een biechtvader schrijf ik dit aan jou, emigrantendominee. Ik sta nog op de vaste grond van het geloof, hoewel ik moet bekennen dat mij soms alles dreigt te ontzinken. Met de hoofdzaken heb ik geen moeite - het zijn de bijzaken en de afgeleide kwesties die mij dagelijks kwellen. Neem ik het te zwaar? Het gebeurt mij tegenwoordig dat ik, als ik op de kansel sta, mijzelf observeer. Toen ik dat aan Hartman vertelde (dat ik soms a.h.w. naast mijzelf het trapje van de kansel opklim) bleek hij er niet gerust op. Dat moet er nu nog net bijkomen. Overspanning. En dat na die 1-0 van het beroep in D.! Zij zullen mij niet sparen. Wij zijn nu eenmaal, met de beste bedoelingen, wreed voor elkaar. Als Hij mij maar niet loslaat.

Vale,

Jan.

V., 10 Nov. 1952

Waarde Collega,

Het is mij een behoefte des harten je met een enkel woord in te lichten over de situatie waarin ik verkeer. Als ik je mededeel dat ik het beroep naar D. zo juist heb aangenomen, dan zal je dat wel niet verwonderen.

[pagina 40]
[p. 40]

Toch moet ik je bekennen dat ik het er moeilijk mee gehad heb. En mijn vrouw, op haar wijze, evenzo. Die ene stem gaf mij waarlijk geen reden tot zelfverheffing. Integendeel. Het was nu niet bepaald een glorieuze meerderheid. Niettemin heb ik het aangenomen. Ik zie er een aansporing in om mij dit beroep waardig te maken. Dat ik er, na enige weken van biddend overleg nu ook Gods leiding in mag zien, gaf mij tenslotte de volle vrijmoedigheid die ik zo zeer wenste, juist in dit geval.

Ik weet niet, ouwe vriend, of jij D. geambieerd had. In elk geval, hoe het zij, ik wens je in alle omstandigheden de bijstand des Heren toe. Gode bevolen!

t.t.

Hein D.

P.S. mijn vrouw laat je vriendelijk groeten.

Donderdagmiddag

Helen, Misschien heb je al gemerkt dat er bij mij iets schort. Ik wil het je nu liever maar ronduit schrijven dat het mij beter lijkt als wij de omgang maar staken. Na ons laatste gesprek is het mij duidelijk geworden dat onze types te verschillend zijn en natuurlijk ook onze opvattingen en zo. Even goeie vrienden, hoop ik?

Frits.

5 December 1952

Liefste vader,

Hoe is het er nu mee? Mag u al weer in de tuin wandelen en wat lezen? Hier alles O.K. behalve dan uw afwezigheid. Daar kunnen we geen van allen aan wennen. De telefoon staat niet stil. We hebben met de kleintjes toch maar een gezellige avond gemaakt. Morgen hebben we klasseavond bij Wim Vreeswijk. Hij reed een eindje met me op en vroeg nog naar u. Weet je wat hij zei? Jouw vader durft tenminste nog es met een: te eindigen. De meeste dominees willen alles wat ze te zeggen hebben in één preek afvuren. Zie zo, dat weet u al weer. O ja, Frits heeft dat mondaine meisje laten schieten. Ik vond het een spook.

Morgen dus fijn klasseavond, mèt surprises natuurlijk. Ik doe vast wat geks van de zenuwen. Dag schattebout van een vader. Veel liefs van

uw Joke

 

P.S. Lieve man, heb je ons pakje ontvangen? Morgen stuur ik je schone goed. De kinderen wilden allemaal iets geven. Het zijn toch juwelen. Het zal groot feest zijn als je terugkomt (en niet alleen voor de kinderen, hoor!). Ik sluit hierbij nog een knipseltje in van de krant met een berichtje over de intree van Hein. Er is een stukje afgescheurd, zeker door de drukte van vanavond. Maar de tekst staat er net nog in. Ik stuur het je maar, want van schuilevinkje spelen hou je niet. Het is helemaal Hein moet je maar denken.

Een zoen van je Trudy en de kinderen

[pagina 41]
[p. 41]

Kerknieuws

In een tot de uithoeken gevulde Noorderkerk vond gisteren de intrede plaats van de alhier beroepen predikant Ds H.D., nadat deze op Zondag j.l. was bevestigd door de oudste der dienstdoende predikanten, Ds Vr.

Als tekst waarmee Ds D. zijn arbeid onder deze gemeente wilde aanvangen had hij gekozen Prediker 9: 11 ‘Wederom zag ik onder de zon, dat niet de snelsten den wedloop winnen, noch de sterksten den strijd, noch ook de wijzen het brood, noch ook de schranderen den rijkdom, noch ook de verstandigen de gunst, want tijd en toeval treffen hen allen.’ Spreker bepaalde zijn noord...

drie punten...

daders d...

 

By Airmail

H. 31 Dec. 1952

Beste Allebei,

 

Even een luchtpostblaadje op deze oudejaarsdag. Jan is weer thuis. God zij gedankt! De rustkuur heeft hem goedgedaan. Je begrijpt dat er deze avond zo het een en ander in onze gedachten is omgegaan.

Maar nu het grote nieuws; er is kans dat Jan in het voorjaar een reis kan maken als geestelijk verzorger op een emigrantenschip. Iedereen schijnt het hem te gunnen. Dat is op zich zelf al een wonder. Je begrijpt hoe zijn gedachten naar jullie uitgaan. Ik kom niet mee. Zou me ongans eten aan jullie ‘pie’ en Jan houdt niet van corpulente vrouwen!

De hartelijkheid van de gemeente heeft hem toch goed gedaan. Nog hartelijk bedankt voor jullie fijne brieven. Als ik dat allemaal lees, dan blijf ik toch maar liever hier. Ik ben niet van het hout gesneden om te emigreren. Maar jullie redden het wel met Gods hulp.

Veel liefs van ons allemaal ook voor de kinderen.

Jullie Trudy en Jan

P.S. Hello brother and sister in den vreemde

Ik mag deze brief niet lezen. Truud houdt er haar hand op, maar tussen haar vingers door toch gelezen: God zij gedankt! Daar houd ik het maar bij. Dat (als ik goed ben ingelicht) juist Hein er de hand in heeft om mij deze troostprijs te bezorgen, beschouw ik maar als een pesterijtje van Lucifer. Dat neem ik op de koop toe.

So Long!

Jan.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

  • P.J. Risseeuw


datums

  • 19 oktober 1952

  • 10 november 1952

  • 5 december 1952

  • 31 december 1952