Juliaan Kips
'n Onvernoemd persoon in onze intellektuele middens, en nochtans de uitvinder van 'n toestel waarvoor, weze 't nu nog ongekend, waarschijnlik 'n belangrijke toekomst is weggelegd.
Laten we de lezer voorstellen: 'n man begaafd met 'n grote dozis moed en volhardingsvermogen, die volle vijftien jaren van zijn sterkste levensperiode (van 30 tot 45) zijn geest letterlik heeft afgebeuld aan 'n arbeid waarvan de te hopen vruchten van raadselachtige hoedanigheid moesten schijnen, gezien de voorafgaande ijdele inspanningen van tal ingenieurs, waarop nochtans Kips, zonder als zij technies sterk onderlegd te zijn, zijne heldere intuitiviteit vóór had, die hem moest helpen bouwen op de vaste gronden zijner proefondervinding.
Wat die uitvinding dan eigenlik behelst en bevat? - Woordelik naar de uitvinder: ‘Een apparaat om mekanies muziek te graveren (te slagen) op de platen nodig voor het muziekdrukken. Daarenboven slaat de Iktugraaf (zo noemt Kips z'n uitvinding) de muziek zonder enige voorafgaande afmeting noch aftekening; en de theoretiese formulen zijn zo alomvattend dat zelfs de meest originele en ingewikkelde samenstellingen, zowel als ongewone proporties, geen hinder tot het graveren kunnen vormen.’
De praktiese uitslag is, dat na vervolmaking van de Iktugraaf (waarvoor alleen geld van node is, daar de gegevens bestaan) de graveerkosten, door sneller en eenvoudiger arbeid, tot 1/4, en zelfs minder, van de huidige prijs zal herleid worden. De uitvinder wenst dan ook niets meer dan het bestaande uit te baten of te laten uitbaten ten nutte onzer vlaamse toonkunstenaars, waartoe kapitaal en betrekkingen de middelen moeten bezorgen. ‘Het Overzicht’ heeft het genoegen aan dit nummer als bijlage 'n muziekstuk te voegen, eigenhandig gegraveerd door Kips. Aan de lezer zelf te oordelen over de degelikheid van deze arbeid.
Voor wat de inhoud van de uitvinding en het mekanism van het toestel betreffen: onmogelik voor 'n leek in zake daarvan verklaring of verslag te geven. Bezoek Juliaan Kips: 'n eenvoudig en vriendelik man, niet zonder oorzaak grijs voor de jaren, zal uw hoofd duizelig maken van verward opgehoopte cijfers en moeilik uitgedrukte formulen; uren zal hij spreken, met weinig redenaars talent maar met oogjes die fonkelen van naief enthousiasm doorheen de nerveuze inspanningen van 'n zeer begrenzde woordschat, aangevuld nochtans met het typies gebaar en mimiek, uren zal hij spreken over theorie, mekaniek en methode, waarbij, gelukkig voor zenuwen van de.... patient, de historiek niet zal vergeten worden. Talrijke schilderachtige, helaas ook tragiese, anekdoten worden de hoorder opgedist, en men verlaat deze simpele man met de overtuiging 'n mens gesproken te hebben, die de kiemen in zich had 'n genie in de mekaniek te worden, waren zijne begaafdheden van kindsbeen af in de gelegenheid geweest op te schieten en zich te ontwikkelen.
Want de noestheid van Juliaan Kips en zijne vastberadenheid om 'n eens bepaald doel doorheen alle hinderpalen te berijken, zijn als zeldzaam te bewonderen, vooral wanneer men in acht neemt wat hij te doorvechten had. De harde oorlogsjaren brachten dagen van gebrek en ellende; de tekniese helpers en ingenieurs die hem benijdden, bedrogen hem, eisten schier onmogelike honorariums voor hun plannen en trachtten hem de geheimen der uitvinding te ontfutselen of af te truggelen; de Belgiese staat (offisiel erkende dief) eiste 500 frs. voor 'n brevet.... dat, met al te luttele binnenlandse zekerheid en waarborgen, ten slotte nog zonder de minste internationale waarde werd bevonden!
Ik meende deze voorstelling te eindigen met 'n apotheoze van de ideaalstaat waarin we leven, maar ik zal me vergenoegen er op te wijzen dat in ieder beschaafd land, en niet het minst in Soviet-Rusland, de intellektuelen (mannen der wetenschap, denkers en kunstenaars) biesondere voorrechten en materiele steun genieten vanwege de Staat, die hierin z'n voornaamst (vermits moest opbrengend en meest logies humaan) ambt moet vinden. Wij aanvaarden het prinsiep ‘Staat’ enkel in de betekenis van: vrede en orde bekomen en handhaven zowel psychies voor het individu als maatschappelik voor de massa.
Hiermede zij dus de uitvinding van Juliaan Kips ingeleid tot, en ter overweging gegeven aan de toonkunstenaars en muziekuitgevers van Groot Nederland, met daad en voorbeeld. Wij hopen dat het hun 'n mooi gebaar uitlokke want het is niet te veel gezegd dat er hier mogelikheid is om 'n voorname plaats te bekomen in de wereldmarkt en dus ook in de wereldproduktie.
F.B.
Auteursrechtelijk beschermd