Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Parthonopeus van Bloys (1871)

Informatie terzijde

Titelpagina van Parthonopeus van Bloys
Afbeelding van Parthonopeus van BloysToon afbeelding van titelpagina van Parthonopeus van Bloys

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.31 MB)

Scans (22.06 MB)

XML (0.93 MB)

tekstbestand






Editeurs

Jan-Hendrik Bormans

Ferdinandus Deycks



Genre

poëzie

Subgenre

ridderroman


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Parthonopeus van Bloys

(1871)–Anoniem Historie van Partinoples, grave van Bleys, De–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

VIIIGa naar voetnoot⋆).

 
Beede van Milane[n] en̄ van Pavien,
 
Die van Geneven en̄ van Pisen:
[pagina 56]
[p. 56]
1435[regelnummer]
So wat rudder was van prisen,
 
Die goets lijfs was [en̄] onvervaert,
 
Hi trac te Vrankerike waert
 
Om die doghet en̄ om die hovesheit,
 
Die van Parthonopeus was gheseit.
1440[regelnummer]
Hier binnen so was dach ghenomen,
 
Dat tvolc te wighe soude comen
 
Eens disendaechs [en̄] die coninghe bede;
 
Dies daden si beede sekerhede.
 
Doe moesten si wachten na dien dach,
1445[regelnummer]
Daer grotelike haer ere aen lach.
 
 
 
Doe sende die coninc van Vrankerike
 
Sine letteren overal in sijn rike,
 
Den ertscenbisscop van Canasien,
 
Tallen bisscoppe[n], tallen abdien,
1450[regelnummer]
Dat si in hare ghebede baden,
 
Dattene God door sine ghenaden
 
Moeste ghesterken entie sine
 
In den wijch ieghen die Sarrasine;
 
En̄ omboot hem, dat si souden
1455[regelnummer]
Den wijch op tvelt voor Cakers houden.
 
Alle gader sijt gherne daden,
 
En̄ lasen over hem en̄ baden.
 
 
 
Dat was daerna bor langhe,
 
Eens maendachs vroe ter zonne opganghe
[pagina 57]
[p. 57]
1460[regelnummer]
Sornagur te Ghisors binnen was,
 
In enen bogaert op tgras
 
Was hi gheseten in die scade,
 
En̄ hadde gheroepen tsinen rade
 
Wel .c. siere hoochster man,
1465[regelnummer]
Die ic al niet ghenoemen can.
 
Alle saten si en̄ zweghen,
 
Selve haddi thooft neder ghesleghen;
 
Doe hief hijt op en̄ sprac dese woort:
 
‘Ghi heren,’ seiti, ‘nu hoort.
1470[regelnummer]
Morghen vroe, ter zonne opganc,
 
Sullen wi storm hebben sonder wanc
 
Ieghen goede ridderen en̄ coene.
 
Nu raet, ghi heren, ghi baroene,
 
Hoe men best [te] deser sake vare,
1475[regelnummer]
En̄ men tvolc te rechte scare.’
 
Een stie si allegader zweghen.
 
Die coninc Lomeer van Norwegen
 
 
 
[Stont op en̄ sprac]:.....
 
[Die Fransoyse sijn hier in haer lant];
 
Aen die orloghe connen si bet d[an wi];
1480[regelnummer]
Boven al desen hebben si
 
Met [hem] Parthonopeuse van Bloys
 
Den starcsten enten scoonsten Fran[soys],
 
Die noyt quam in Vrankerike.
 
Door sine doghet natuerlike
1485[regelnummer]
Die men aen hem hevet vernomen,
[pagina 58]
[p. 58]
 
Es so groot volc totem come[n],
 
Dat sijs mee hebben dan w[i],
 
En̄ comen bet aen dan wi bed[i].
 
Bewanic nie wighes, so help [mi God].
1490[regelnummer]
Naest boot u die coninc scone g[hebot]:
 
Hi boot ghevult met scatte
 
.Cc. scrine; over al datte
 
Met pellele, met dieren ghe[waden]
 
.C. somere wel gheladen;
1495[regelnummer]
.C. mulen met sochten gan[ghe],
 
Spaensce, en̄ ghedaghet lang[he],
 
.M. ors goet en̄ snel,
 
.M. valken vlieghende wel,
 
.M. haveke scone en̄ groot.
1500[regelnummer]
Daertoe hi uwe[n] raetghevers bo[ot]
 
Coppe en̄ nappe harde vel[e],
 
En̄ menech prosent van edel[en juwele].
 
Noch woudic dat ment had[de ghenomen],
 
Noch riedic, mocht daer toe [comen]
1505[regelnummer]
Datti dit selve woude bi[eden],
 
Dat wijs ons noch bet [berieden]
 
En̄ nament; het es so scone!
 
En̄ lieten hem hebben si[ne crone]’
 
 
 
Als hi dus hadde ghera[den te keren],
1510[regelnummer]
Een lettel zweghen si alle d[e heren].
[pagina 59]
[p. 59]
 
Doe sprac mijn here Faburijn,
 
Een dalre scoonste Sarrasijn
 
Die in al there was te hant;
 
Hi was coninc in der Wenden lant.
1515[regelnummer]
‘Here coninc,’ seiti, ‘wel hevet gheseit
 
Mijn here Lomeer, en̄ hovesheit:
 
Ten orloghe badi omme raet,
 
Mi dunct dat sine [redene] so [staet],
 
Dat hi raet te keerne weder
1520[regelnummer]
Tuwen lande, da[er] u ne weder
 
No ere, no vrome leghet [an].
 
Ondanc hebbe die goede [man]...’
 
 
 
‘[S]ullen wi nu te.......
 
[O]nse ere vercoopen om have!
1525[regelnummer]
[H]i dede niet wel dier raet toe gave,
 
[D]at darric wel segghen overluut.
 
[W]i sijn van verren gheporret uut,
 
[N]u weten coenlike toe varen!
 
[E]n̄ doet besette[n] vro[e] die scaren,
1530[regelnummer]
[S]ullen wi met eren rumen tlant.
 
[W]i hebben hier so meneghen viant
 
[D]ie onsen lachter harde [begheren];
 
[W]i moeten ons in den [storm verweren],
 
[E]n̄ al ghemenelijc bliven doot;
1535[regelnummer]
[W]aer souden wi vlien al quaemter noot?’
[pagina 60]
[p. 60]
 
Doe sweech die coninc Faburijn.
 
Mettien sprac mijn here Maroijn,
 
[D]ie was in Dorcanien coninc.
 
‘[I]n laet,’ seiti, ‘door ghene dinc,
1540[regelnummer]
[I]n saelt segghen openbare:
 
[S]ulke tale, als te prisene ware,
 
[H]evet gheseit mijn here Lomeer;
 
[M]aer hi seght als een bacheleer.
 
[W]i sijn alle worden moede,
1545[regelnummer]
[E]n̄ hebben ghewallet in sewes vloede.
 
[D]ie Fransoyse sijn gherust wel.
 
[N]u, al ne vruchten wi niet el,
 
[Maer] dat wise soeken met onrechte,
 
[I]c segghe u wel en̄ verplechte,
1550[regelnummer]
[D]at wi ghenoech hadden te doene.
 
[Daer] toe sijn si stare en̄ coene,
 
[E]n̄ beter ten wapenen dan wi sijn,
 
[A]ls het wel lae[t]st wart aen scijn
 
[O]nsen volke, dat wi verloren.
1555[regelnummer]
[N]a dien dat ics can verhoren,
 
[E]n̄ na die vroetscap, die ic kinne,
[pagina 61]
[p. 61]
 
[S]o radic wel bi goeden sinne
 
[D]at men dat scone ghebot neme,
 
[E]n̄ wi laten ghebruken heme
1560[regelnummer]
[H]aers lants met goede en̄ met minnen;
 
[W]ine connent met crachte niet ghewinnen.’
 
Na deser tale stont op te hant
 
Die coninc Fursijn van Irlant,
 
[D]ie wel sprac in sijn latijn.
1565[regelnummer]
‘Here Maroijn,’ seiti, ‘here Maroijn,
 
[G]hi hebt hier sulke tale gheseit,
 
[Da]t ic aen merke al hovesheit.’
 
 
 
Dat ghine begrijpt met dommen sinne,
 
Dat es quansijs: dese hevet gheseit
1570[regelnummer]
Wijsdom groot en̄ [dese] dompheit.
 
Nu merkic hier aen uwe woort
 
Dat die grauwe den iongheren hoort
 
Wijsdom segghen, dat hijs int herte
 
Toren niet hevet noch smerte.
1575[regelnummer]
Here Maroijn, twi en ghedinct u das:
 
Doe die coninc tsinen lande was,
 
Doe riedi hem nerenstelike,
 
Dit lant te winne en̄ dat rike.
 
Nu radi, dat hi wederkere,
1580[regelnummer]
Te lande weder, sonder ere;
[pagina 62]
[p. 62]
 
Sonder allene dat hi neme
 
Scat en̄ have. Wat soudse heme?
 
Es dit u sin en̄ u wijsdoem,
 
Daer ghi af hout groten roem?
1585[regelnummer]
Doe die coninc van Vrankerike
 
Waende verliesen al sijn rike,
 
En̄ hi lettel hadde van lieden,
 
Doe dedi scone ghebod ons bieden;
 
Nu es sijn hulpe groot,
1590[regelnummer]
Nu en gave hi niet dat hi doe boot.
 
Ic weet, heesscede men hem tsijn,
 
Hi souts vele te fie[r]re sijn
 
En̄ overmoedech en̄ tonsachter,
 
Dus souden wi bliven in den lachter.
1595[regelnummer]
Die here Faburijn gaf goeden raet,
 
Dit eist, en̄ na dien dat staet,
 
Wi moeten comen int ghevecht;
 
Of [wi] recht hebben of onrecht,
 
Sullen wi dies te bloeder sijn?
1600[regelnummer]
Ic hadde liever, here Maroijn,
 
Goet te sine met onrechte,
 
In enen stride, dan bloot met rechte.’
 
 
 
Doe sprac die palesgrave Mares,
 
Sconincs rechtere, en̄ antwerde des
1605[regelnummer]
(Aen hem stont al sconines raet,
 
Hi conste talen goet en̄ quaet):
 
‘Here coninc,’ seiti, ‘nu hoort na mi,
 
En̄ peinster omme: ja, ne saghedi
[pagina 63]
[p. 63]
 
Dien gonen quaden loghenare
1610[regelnummer]
Van Norweghen, die dat mare
 
Maecte en̄ seide openbare,
 
Dat al Vrankerike ware
 
[Sonder andren heere dan alleen een kint]?’
 
 
 
‘Ic rade wel bi goeden rade,
 
Dat wi nember dore enghenen prijch
1615[regelnummer]
Jeghen die Fransoyse en hebben wijch.’
 
Dese raet en̄ dese tale
 
Bequam al den Sarrasinen walc,
 
Sonder allene Faburine
 
En̄ van Irlant den coninc Furtine.
 
 
1620[regelnummer]
Alse die coninc Sornagur hoorde
 
Mares raet en̄ sine woorde,
 
Ne dochtens heme no scone no goet.
 
Hi sach claerlike en̄ verstoet,
 
Dade hijt, dat hi ghelachtert ware;
1625[regelnummer]
Des en woude hi niet oppenbare
 
Sinen mannen ontdecken sijn ghepens,
 
Dat hi wandelde hare en̄ ghens:
 
Siere manne was vele, en̄ hi allene,
 
En̄ vruchte dat hise alle ghemene
1630[regelnummer]
Heme onwillech maken soude,
 
En̄ seide, dat hi volghen woude
 
Siere manne wille en̄ haren rade,
[pagina 64]
[p. 64]
 
En̄ hiet hen metter dagherade
 
There doen porren en̄ ghereiden,
1635[regelnummer]
En̄ ghewapent die scaren leiden
 
Op den plain vore die borch te Cars,
 
En̄ doen den Fransoysen wanen wars,
 
Daer soude al sijn die sameninghe,
 
So wie soet daer na verghinghe.
 
 
1640[regelnummer]
Doe inde die coninc sine sprake,
 
En̄ sciet van hen bi derre sake.
 
Tere cameren ghinc hi werdelike
 
Op een bedde ligghen droeflike,
 
En̄ dede hem daerin beluken,
1645[regelnummer]
Daer hi sijns rouwen woude ghebruken,
 
En̄ niet en soude sijn oppenbaer.
 
Hi wranc sine hande, hi trac sijn haer,
 
En̄ dreef dat alre meeste seer,
 
Dat coninc dede noyt eer.
1650[regelnummer]
‘Ay! arme,’ seit hi, ‘ellendech man,
 
Dat ic noyt lijf ghewan,
 
En̄ mi Mares dus heeft ghelachtert,
 
En̄ verraden en̄ gheachtert,
 
Bi valscen rade dien hi ghevet,
1655[regelnummer]
En̄ hi al onghewillech hevet
 
Mine man ghemacct, en̄ benomen,
 
Dat si te wighe niet en comen.
 
Nu willic staen van sinen rade
 
Voorwaert meer..., nu eest te spade.
1660[regelnummer]
Doe ickene teerst dede ane minen raet,
[pagina t.o. 65]
[p. t.o. 65]


illustratie
die coninc (SORNAGUR) ginc op een bedde licgen droeflike. Vs. 1644. Blz. 64
Photolithographie procédés-Asser & Toovey.
Imprimerie Simonau & Toovey Brux8.


[pagina 65]
[p. 65]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten
 
Was hi onwert en̄ quaet,
 
Een caitijf, eens dorpers sone,
 
Die luttel eren was ghewone.
 
Sinen dienst ic heme wel gout
1665[regelnummer]
Daer ic heme gaf so grote ghewout,
 
Eens dorpers sone, daer ic ave
 
Maecte enen palesgrave!
 
Mine hulde hi daer mede ghewan
 
Dat hi rovede op mine man,
1670[regelnummer]
En̄ dede mi verstaen sekerlike
 
Dat si mi alle ghemeinlike
 
Niden en̄ haten toter doot.
 
[H]et was wel recht, si haddens noot;
 
[H]et es wel recht dat si mi haten
1675[regelnummer]
En̄ vlo[e]ken harde en̄ verwaten,
 
Dat ic so hoghe boven hen verhief
 
Enen verradere, enen bosen dief,
 
Die hen vernoy duet en̄ lachter,
 
En̄ hare recht trect emmer achter;
1680[regelnummer]
Dies hen en heeft enghene hale,
 
En̄ loopt op hen met siere tale,
 
En̄ heeft beloken in sine hant
 
Arme en̄ rike en̄ al mijn lant,
 
En̄ heeft bracht, bi minen ghedoghe,
1685[regelnummer]
Sine onwerde maghe so hoghe,
 
Dat si sitten in minen vesten.
 
Minen hoghesten mannen en̄ den besten
 
Daer heeft hi so ghevaren ieghen
 
En̄ so ghenedert, dat si ne pleghen
[pagina 66]
[p. 66]
1690[regelnummer]
Neghene tijtcortinghe, noch met honden
 
Noch met voghele, ten ghenen stonden:
 
Sine hebben spel noch dachcortinghe.
 
Daer si ooc comen ten ghedinghe,
 
Trect hi achter hare gherechte;
1695[regelnummer]
Des haten si mi wel met rechte.
 
Dus hebbic verloren hare houde
 
Bi mi, niet bi haerre scoude,
 
En̄ bi den rade, die[n] ghevet Mares,
 
Die hen van herten onhout es.
1700[regelnummer]
Dese heeftse te minen onghevalle
 
Arm ghemaect en̄ onwert alle,
 
En̄ mi ooc arm al die ghelike.
 
Hadden si gnoech, so waric rike;
 
Haddic mi ane hen ghehouden,
1705[regelnummer]
Nu wetic wel dat si mi souden
 
Te minen eren hebben ghedient,
 
En̄ mi gheweest ghetrouwe vrient.
 
Nu es met mi comen hier
 
Menech goet riddre, menech soudier,
1710[regelnummer]
Die mi wel half vreemde sijn;
 
Dore hen selven, en̄ dore tmijn,
 
En̄ niet dore mi, sijn si hier comen.
 
Talreerst dat si hebben ghenomen
 
Hare leversoen, dan selen si
1715[regelnummer]
Willen hebben ghichten van mi;
 
Iedoch so wat so mi ghesciet,
 
Sijt vrome, sijt scade, sine achtens niet;
 
Sine levens niet tonsachter
[pagina 67]
[p. 67]
 
Dore mine scade, door minen lachter.
1720[regelnummer]
Derre en es mi ooc engheen so hout,
 
Talreerst dat hi heeft sijn sout,
 
Hine sal varen siere straten,
 
En̄ sal mi hier in dorloghe laten.
 
Lonic heme dese warf,
1725[regelnummer]
Hi sal mi echter, alse mi bedarf,
 
Ghehulpech sijn ghetrouwelike;
 
Maer lonic heme qualike,
 
Talreerst dat hijs hevet stade,
 
Sal hi poghen ombe mine scade.
1730[regelnummer]
Maer haddic mine man met mi bracht,
 
Die mi Mares heeft verwracht,
 
En̄ icse te vriende hadde ghehouden,
 
Ic mach wel weten, dat si souden
 
Gherne setten lijf en̄ ere
1735[regelnummer]
En̄ goet te wets met haren here;
 
Sone waric niet in derre noot:
 
Eer soudense alle bliven doot,
 
Eer si ghedogheden, dat men dade
 
Haren here lachter en̄ scade.
1740[regelnummer]
Nu heeft se die verradere doot
 
En̄ ghemaect alles goedes bloot,
 
Dat si den tijt met aneste liden.
 
Sine hebben wat teren, noch wat riden,
 
En̄ leven met groten sorghen;
1745[regelnummer]
Sine connen verwedden, noch verborghen.
 
So benoot ic se alle liet,
[pagina 68]
[p. 68]
 
Die vive en moghen den sesten niet
 
Ghewapenen, al droeghen si over een.
 
Si hebben verset lant en̄ leen,
1750[regelnummer]
Die wo[e]ker hevet hen al ghenomen
 
Dat hen te vromen soude comen.
 
Hier omme eest dat si mi niden
 
En̄ sijn mi onhout tallen tiden;
 
Hier omme si alle daghe spien
1755[regelnummer]
Hoe si moghen comen in dien
 
Dat si mi vernoy beraden.
 
Hets recht dat si mi gherne scaden,
 
Want icse hebbe ghevel[le]t neder.
 
Maer quamic noch te lande weder,
1760[regelnummer]
En̄ mi God behilde dat leven,
 
Ic soude hen smijns so vele gheven,
 
Dat si mi souden wesen hout,
 
En̄ gheven hen in hare ghewout
 
Desen verradere, desen quaet,
1765[regelnummer]
Marese, die mi gaf den raet,
 
Te doene haren wille daer mede,
 
Alse hi te voren met hen dede.’
 
 
 
D[o]e sweech hi een stucke, en̄ began
 
[Te] pensene, alse een dro[e]ve man,
1770[regelnummer]
[Ho]e hi heme best verweren soude,
 
[Da]t menne blode niet en scoude.
 
Hi kinde heme selven goet en̄ sterc,
 
En̄ riep te hem enen sinen clerc,
 
Die oppenbare en̄ stillekine
1775[regelnummer]
Te sinen rade plach te sine.
[pagina 69]
[p. 69]
 
‘Vrient,’ seit hi, ‘du heves wel ghehoort
 
Mares raet en̄ sine woort,
 
Hoe hi heeft mine coene helde
 
So verbloot, dat si te velde,
1780[regelnummer]
Te wighe niet en willen comen;
 
Dus heeft hi mi mine ere benomen,
 
Dus heeft mi dese quaet verraden.’
 
- ‘Ay! here,’ seit hi, ‘door u ghenaden,
 
En belghes u niet dat ic segghen sal,
1785[regelnummer]
Ghi hebt waer gheseghet al:
 
Alle gader so si[jn] wijs erre,
 
Die u bi sijn en̄ verre,
 
Dat ghi den dorpre hebt verheven,
 
En̄ ghi hem hebt daer toe ghegheven
1790[regelnummer]
Ghewout boven uwe hoghe man.
 
Waendi dat hi u goedes an,
 
En̄ hi u si van herten vrient?’

voetnoot⋆)
VIIIste fragment. Bij Crapelet, vs. 2347. - Voorbereidselen van den strijd tusschen de Sarrazijnen en de Franschen bij de stad van Cakers of Cars. De sarrazijnsche koning Sornagur houdt eenen krijgsraed, dien hij ontevreden over de voorstellen die hem gedaen worden verlaet. Hij sluit zich in zijne kamer en werpt zich vol mismoed op zijn bed (Zie het fac-simile), waer hij zich aen bittere klagten overgeeft, tot dat hij eindelijk zijn besluit aen zijn getrouwen klerk mededeelt.
[tekstkritische noot]Vs. 1436. Cod.: Goets lijfs onvervaert. Het geschrift kan zoo wel onvernaert als onvervaert gelezen worden. De zin is mij wel niet geheel klaer met het laetste, maer met het eerste, dat ik niet ken, verstond ik er volstrekt niets van. Alles zal duidelijk zijn met goets lijfs was en̄ onvervaert te schrijven, 't geen ook de maet verbetert. 1441. Cod.: wicge. 1442. Cod.: Eens sdisendaechs. Het volgende gaet kreupel: met te schrijven en̄ die coninghe bede (souden te wighe comen), zal men ten minste de constructie helpen. Coninge is niet voluit, maer verkort (.co.) geschreven. 1452. Cod.: moesten. 1455. Cod.: opt tvelt. - Cakers, fr. Caars. 1458. Bor, elders ook bore en ne bore = niet. Zie Huyd. op Melis St. 1459. Ter zonne opganghe. Zoo Cod. duidelijk, niet ten, noch zonnen. Vglk. ook vs. 1633.
[tekstkritische noot]Vs. 1470. Ter zonne opganc, sic Cod. Vglk. vs. 1459. 1474. Cod.: best desen sake. Moest ik enkelijk best teser sake schrijven? 1477. Cod. Norwewen. 1478. Van dezen regel blijft slechts nog het onderste gedeelte der twee eerste woorden over; ik vulde hem verder aen naer 't fransch. - Stont op en̄ sprac is geheel van mij en telt niet meê als vers.
[tekstkritische noot]Vs. 1488. Ik heb getwijfeld of bedi niet beter met het volgende zou verbonden worden, met een komma-punt er voor te plaetsen. 1489. Bewanic nie wighes, enz. Moet ik mij ooyt aen een gevecht verwachten, zoo helpe mij (ons) God. 1493. Met pellete, zoo Cod., waer ik slechts de aendacht op roep. Vglk. mijne Aenteek. op Veldekens Servatius, B.I, vs. 3175. - Over al datte = bovendien. 1496. Ghedaghet langhe, lang uitgerust, frisch en wel te been. Vglk. vs. 946. 1502. Het laetste woord mijner aenvulling is gewis juist; maer de uitgang dien ik aen edel moet geven staet mij niet aen. Met van in en̄ te veranderen zou men het meervoud kunnen aenwenden: en̄ edel juwele. 1509. Cod.: hire = hi er, hi daer. Met mijne aenvulling was re onnoodig voor den zin en te veel voor de maet.
[tekstkritische noot]Vs. 1517. Badi = badt ghi. Hij spreekt tot den konink Sornagur, voorzitter van den raed. Vglk. vss. 1460-1475. 1520. Cod.: dat u. 1523. De bovenste helft der negen of tien overblijvende letters is weggesneden en onleesbaer. 1528. Cod.: weter, met een weinig meer wit er achter dan na andere woorden. Ik maek er weten! van, de genoeg bekende interjectie der Ouden, altijd gevolgd door een' infinitivus, zoo als hier toevaren. Het is dus volstrekt ons laten wij toevaren! 1534. Cod.: algemenelijc, in een woord, hetgeen ik geaerzeld heb te volgen. Maer na ons verweren, zou men zich ook aen de eenige kans en̄ bliven doot niet verwacht hebben. Er heeft nogthans wel En̄ in 't Hs. en niet of gestaen. De volgende regel biedt nog grooter zwarigheid aen. Staet alquaemter (sic Cod.) noot op zijn Limburgsch gelijk in Veldekens Servatius, voor al quam er noot, en wat zou die onderstelling of concessie beteekenen? of staet, gelijk in Christina en elders, al voor als, en moet quaemter in quam (quame) ter verdeeld worden, hetgeen de kopist voor alst quame ter noot heeft laten gelden? Er waer nog meer te gissen, maer ik volsta met den lezer te verwittigen.
[tekstkritische noot]Vs. 1543. Cod. heeft duidelijk: gi segt, letterlijk naer 't fransch, vs. 2428: Vos avés dit que bacelers, waer de apostrophe natuerlijk is; maer in onzen tekst past zij niet en in plaets van ghi is wel hi te lezen. - Cod.: bachelier. 1545. Ghewallet, in 't fr.: par mer walcré. 1547. Cod.: vrouchten. 1551. Cod.: sijn sij st. 1553. Cod.: Laest. De t viel nog op andere dergelijke plaetsen onzen kopist te hard. - An scijn = blijkbaer; elders, als vs. 144, in scine. De spelling aen (sic) scijn die ik systematisch hier gebruikte, is in de oude Hss. zeldzaem. 1555. Cod.: icx.
[tekstkritische noot]Vs. 1560. Goede = goedheid. 1562. Cod.: Na der tale. 1567. Ik zou hier gewis Daer ik aen merke geschreven hebben, zoo er niet in 't Hs. een schijn van de t overbleef. Zou al ook hier voor als staen? 1568. Ghine = ghi hem. 1569. In 't fransch staet quansés. Het woord zal wel bij ons geboren zijn. 1572. Cod.: Graue = grijze, oude - Cod.: jonchere. 1578. Te winne, sie Cod. = te winnene; niet ongewoone verkorting. Vglk. vs. 834. 1579. De afstipping, hoe men ze ook inrigte, kan alleen niet helpen; de dichter had wellicht geschreven: dat hi wederkere te sinen lande sonder ere.
[tekstkritische noot]Vs. 1588. Dedi = deedti, deed hij. - Cod.: gebod, en zoo meer Hss., niet gebot. 1592. Fierre = fierer, fierder. 1598. Cod.: Of recht h. Naer het fr. moest het zijn: Of si recht hebben en̄ wi onrecht; maer 't is zoo al ruw genoeg. 1606. Talen, zeggen, pleiten. 1608. De middelste woorden van dit vers heb ik alleen na een herhaeld inzien van 't versleten Hs. en veel nadenkens kunnen herstellen. De laetste regel achter deze reeks verzen telt niet meê; ik heb hem er slechts bij geschreven om den zin te volmaken, en zoo nog elders.
[tekstkritische noot]Vs. 1614. Cod.: dore en genen prijs. De kopist heeft eene gewoone zegging in plaets van de ware, die hij niet even van buiten wist, uit zijne pen laten vallen. Ik herstel prijch, dat is drift, streving naer eer en roem. Voor nember, vglk. vs. 1729 ombc. 1615. Cod.: with = wijch. 1622. Dochtens = dochtense. 1629. Versta en̄ hi vruchte, vreesde.
[tekstkritische noot]Vs. 1638. Daer soude sijn. Ellipsis van de conj. dat = doen wanen dat daer soude zijn. 1639. Cod.: Dar na na v. 1643. Cod.: liegen. 1645. Ghebruken is hier zonderling gebruikt. Het schijnt mij zoo veel als vrij en onbelet, het fransche à son aise, te willen uitdrukken. 1647. Cod.: vranc.
[tekstkritische noot]Vs. 1673. Cod.: Et. 1675. Verwaten, ook vloeken of laet ik vervloeken zeggen. 1680. Hale = hele, heling, bedekking, verberging, ontveinzing; dus: hetgeen hij hun niet verbergt, maer wel laet gevoelen. 1686. Vesten, kasteelen. 1689. Versta: en̄ hen so gh.
[tekstkritische noot]Vs. 1691. Vogele, sic Cod. 1694. Cod.: Treht. 1697. Cod.: harre. - Bi mi is zeer goed, maer bi miere zou misschien het ware zijn. 1703. Cod.: gnoh. 1711. Cod.: dmiin. 1714. Leversoen, van 't fr. livraison, hier dienstneming, engagement, meen ik.
[tekstkritische noot]Vs. 1720. Derre = deser. 1721. Cod.: Talriirst, elders talreirst. 1729. Het Hs. (in fol.) waer dit fragment toe behoord heeft, had overal ombe, dat ik hier eenmael behouden heb. 1735. Bij Maerlant te wets laten = te pand zetten. In plaets van met zou men hier voor of door verwacht hebben. 1740. Doot, zoo veel als gedood, maer in eenen wijderen zin. 1746. Cod.: benoet, waervoor ik niet benaut (benauwd) schrijf, maer benoot (benood), van benooden, in den nood brengen, dat ook Kiliaen kende.
[tekstkritische noot]Vs. 1747. Die vive, enz. Ellipsis van de conjonctie dat: So benoot, dat die (of ook si) vive, al spanden zij te samen, niet moghen (kunnen) den sesten, enz. 1768. Cod.: sueeh.
[tekstkritische noot]Vs. 1779. Verbloot, ontmoedigd. - Te velde, te wighe; het rijm heeft belet op tvelt te schrijven. Ik plaets er een, anders onnoodig, komma tusschen. 1786. Cod.: so si wijs, dat goed is, mits siwijs in een woord te schrijven. 1790. Cod.: boven ue hoge.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken