Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek (1683)

Informatie terzijde

Titelpagina van Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek
Afbeelding van Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheekToon afbeelding van titelpagina van Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.93 MB)

ebook (3.26 MB)

XML (0.35 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

(1683)–Anoniem Pharmacopaea Amstelredamensis–rechtenstatus Auteursrechtvrij

in welke allerlei medicamenten, zijnde tot Amsterdam in 't gebruik, konstiglijk bereid worden


Vorige Volgende

Sectio VI. Van de Antidoten en Opiaten.

Theriaca Adromachi Senioris.

Recipe Rad. iridis Florentinae, unc unam & sem.
Costi odorati,
Pentaphylli,
Rhapontici, oft Rhabarbari,
Zingiberis ana drach. sex. die hier te lande wast.
Gentianae,
Meu athamantici,
Phu oft Valerianae, unc. sem.
Aristolochia tenuis. drach. duas.
[pagina 106]
[p. 106]
Agarici albi & levis
Cinamomi ana unc. unam & sem.
Cassiae ligneae. drach. sex.
Fol. scordii cretici, of de hierlandse unc. unam & semis.
          Dictamni creticae
          Calaminthae montanae,
          Marrubii,
          Schaenanthi, ana drach. sex.
          Chamaedryos,
          Chamaepytios,
          Lauri, voor Malabathrum.
          Polii Montani albi, ana unc. sem.
Piperis Albi,
          Nigri, ana drach. sex.
          Longi, unc. tres.
Bacc. Juniperi, versch voor carpobalsamum,
Garyophylli Plinii voor Amomum ana unc. sem.
Flor rosarum rubr. unc. un. & sem.
          Croci Brittannici,
          Staech arabicae, ana drach. sex.
          Centaurii minoris, dr. duas.
Sem. Buniadis oft Napi, unc. unam. & sem.
          Petros. Maced. veri dr. sex.
          Amnios,
          Anisi,
[pagina 107]
[p. 107]
          Cardamomi minoris,
          Foeniculi,
          Hyperici,
          Seseleos Massiliensis,
          Thlaspios, ana unc. sem.
          Dauci cretici, drach. duas.
Spicae nardi ind. drach. sex.
          Celticae unc. sem.
Opii praeparati, unc. tres.
Succi glycyrrhivae, unc. unam & sem.
          Hycocystidis,
          Acaciae,
Styracis calamitae sincerae,
Gummi arabici Vermiculati,
          Sagapeni, ana unc. sem.
          Opopanacis,
          Galbani,
Bituminis Judaici, ana drach. duas.
Myrrhae,
Thuris Masculi,
Therebinthinae Cypriae, ana drach. sex.
Boli armen verae voor terra lemnia
Chalciditis, gebrand tot die asgrauw word, ana unc. sem.
Castorei, drach. duas.
Olei Nucis Moschatae exp. voor opobalsamum, unc. unam & sem.
Trochis, Scillitici, unc. sex.
[pagina 108]
[p. 108]
          Viperini,
Magmatis hedychroi, ana unc. tres.
Vini Canarini generosi q. s.
Mellis Narbonensis, dry maal soo veel als het gewigt van bovengeschrevene bedraagt.

De honig wel geschuimt zijnde, en haar dikte hebbende, roert men daar onder de olie van Note moscaten, welke daar in door de warmte komt te smelten, daar na de fijn gevreven Chalcitis, ten derden neemt men de Opium, Succus Glycyrrhizae, Hypocystidis en Acaciae, in de Canarie wijn gesmolten, en tot een bequame dikte uitgerookt zijnde, werd dan mede al warm onder de honing geroert. Ten vierden, smelt men ook de Opponax, Galbanum, Myrrha en Sagapenum met dezelfde wijn, gesuivert en tot haar bequame dikte gekookt zijnde, smelt men daar de Cyperse terpentijn onder, hier schept men dan een lepel of twee honig by om wel onder een te mengen, welke dan op het laatste onder de honing geroert werd, wanneer die nog ruim lau is, anders schiften de Gommen. Dit gedaan zijnde werden d'andere poederen daar allenkskens onder geroert, 't welk de Theriaca is.

De Theriakel is een goed middel om te doen sweeten, voornamentlijk in koude gebreken, is seer pijnstillende en windbre-

[pagina 109]
[p. 109]

kende, bequaam tegen alle fenijnige pest en besmette logt: verwarmt de maag en d'ingewanden: stilt het kolijk van onder en van boven ingegeven. Uyterlijk is sy zeer discutierende.

Van een half scrupel tot vier scrupels werse gemeenlijk gebruikt: maar d'eerstgeboren en jonge kinderen, geeft men die by greinen in.

Wyl de zelve van de Drogisten en Apotekers zoo seer vervalst werd, werd hy van de voorsigtige Doctoren so seer niet meer voorgeschreven, want de drogisten doen'er alteveel honig by, of sy maakense uit onnutte kruiden, daarom moet elk Apotheker die selfs maken. Ook behoeft men sulken opereusen Theriaca niet te hebben, vermids men met twe of dry ingredienten doen kan 't geen alle de Theriaken konnen doen.

Mithridatium Damocratis.

Recipe Rad Costi odorati unc. unam.
          Gentianae drach. quinque.
          Acori Veri,
          Asari,
          Phu, oft Valerianae ana drach. tres.
[pagina 110]
[p. 110]
Meii Athamantici, drach. duas & sem.
          Zingiberis,
Cinamomi, ana drach decem.
Cassiae ligneae, drach. septem.
Fol. Lauri, voor Malabathrum,
          Schaenanthi ana unc unam.
          Polii montani albi.
          Scordii cretici, of de hierlandse, ana drach. septem.
Dictamni creticae drach. quinque.
Flor Croci Brittan. drach. decem.
          Staechadis Arabicae, unc. unam.
          Rosarum Rubr. drach. quinque.
Agarici albi & levis,
Spicae Nardi Indicae, ana drach. decem.
          Celticae, drach. quinque.
Bacc. juniperi voor Carpobalsamum.
Piperis albi ana drach. septem.
          Longi unc. unam.
Sem Thlaspios, drach. decem.
          Seseleos Massiliensis, unc. unam,
Dauci cretici, drach. septem.
          Petroselini Macedonici veri,
          Cardamomi minoris.
          Foeniculi, ana drach. quinque.
          Anisi, drach. tres.
          Hyperici, drach. duas & sem.
Myrrhae electae,
[pagina 111]
[p. 111]
Thuris masculi, ana drach. decem.
Styracis calamitae sincerae,
Galbani,
Opopanacis, ana unc unam.
Sagapeni drach. tres.
Terebinthinae Cypriae,
Olei Nucis Moschatae expressi voor opobalsamum,
Succi hypocistidis ana unc. unam.
          Acaciae, drach. duas & sem.
Bdelli, drach. septem.
Gummi Arabici Vermiculati,
Opii praeparati ana drach. quinque,
Castorei unc. unam.
Ventris scinci, drach. duas & sem.
Troch. Cypheos, drach. septem.
Vini canarini generosi, q. s.
Mellis narbonensis, dry maal so veel als het bovenschrevene weegt.
 

De wijse van maken, kragten en gifte zijn al de selfde, als in de Theriaca gesegt zijn, alleen dat men dese meer aan de Vrouwen geeft.

Diascordium Fracastorii.

Recipe Rad. Zingiberis, drach. duas.
          Bistortae,
          Gentianae,
[pagina 112]
[p. 112]
          Tormentillae,
Cinamomi,
Cassiae Ligneae,
Fol. dictamni craeticae, ana unc. sem:
          Scordii sicc.
Flor. rosar. rubr. unc. unam.
Piperis longi,
Sem. acetosae.
Styracis calamitae,
Galbani,
Gummi arabici vermiculati, ana unc. sem.
Opii depurati, drach. duas.
Boli armeniae verae, unc. duas.
Vini generosi canarini q. s.
Mellis despumati albi lib. tres.
M. F. s. a Opiatum.
 

De Galbanum en Styrax werd met Canary wijn gesmolten, en tot een dikte gekookt: alsoo doet men ook met opium. De honig dan nog warm zijnde, werd daar den opium onder geroert, en nog ruim lauw zijnde, de andere gommen, onder welke eerst een weinig honig is geroert, op datse so ligt niet souden schiften: daar na roert men daar de overige poederen onder.

Deze is soo heet niet om te doen sweeten als de Theriakel of Mithridaat, en werd minder vervalst, en kan in de selfde gelegentheden gebesigt werden.

De dosis is ook de zelfde, maar de eerst.

[pagina 113]
[p. 113]

geboren kinderen geeft men die by greinen in.

Theriaca Deatessaron Mesuae.

Recipe Rad. Aristolochiae rotundae,
          Gentianae,
Bacc. Lauri,
Myrrhae, ana unc. duas.
Mellis despumati libr. duas.
M. F. Electuarium.

De Myrrha wert alleen gevreven en onder d' andere poeders gemengt, en onder de honing geroert.

Is een goed middel voor een verkoude maag, breekt koors, de winden, en bevordert de stonden en het baren.

Dosis van een half drachme tot vier scrupels.

Confecto Alkermes.

Recipe Syrupi Granorum kermes van Montepessulo of Lion, libr. duas & sem.

Warm gemaakt zijnde, doet daar by Ambrae griseae, klein gesneden, drach. duas.

De amber gesmolten zijnde, stroit daar in de volgende poederen.

Ligni aloes,

Cinamomi, ana drach. sex.
Lap. Lazuli pp.
[pagina 114]
[p. 114]
Margaritarum pp ana drach. duas.
Fol. auri, drach. unam.
F. s. a. Electuarium.

Het gout wert niet onder het poeder gemengt, maar onder de confectie grofjes omgeroert.

Dese wert gemeenlijk gebruikt om het hert te sterken, en de geesten met het bloed te verquikken; maar is veel te swak, voornamentlijk wanneerse de ambergrijs daar uit laten, maar 't sou niet vreemt zijn daar eenige droppelen Olei cinamomi en Caryophyllorum by te mengen, 't welk meerder verquikkinge sal bybrengen: of datmen de selve olien met Sal. succini volatile mengt, en met een cordiale brandewijn uittrekt.

De dosis is tot een drachme in eenige hartsterkingen.

Confectio Hyacinthorum.

Recipe Hyacynthorum,
Corall rubri, ana unc. sem.
Boli armeniae verae, unc. unam.
Granorum Kermes
Rad. Tormentillae
          Dictamni albae
Sem. acetosae
          Limonum
          Portulacae
[pagina 115]
[p. 115]
Flor. rosarum rubr.
          Croci,
Santali albi,
          citrini,
          rubri,
Rasurae eboris, ana scrup. quatuor.
          Cornu cervi, drach. tres.
Sapphiri,
Smaragdi,
Topasii,
Margaritarum,
Serici crudi,
Folior. auri,
          argenti, ana scrup. duos.
 

De gesteenten werden besonder gevreven, en onder de andere poeders gemengt, daar mengt men dan soo veel Syroop van limoenen by, dat het een bequaam electuarium kan werden: waar onder dan het goud en zilver grofjes gemengt wert.

Dese confectie segt men mede hartsterkende te zijn, is goed in braken, swakke maag, en allerlei bloed en buikloop te stoppen, voornamentlijk in ziekten die uit een suur bestaan.

Men mengt de zelve onder eenig water of bolus tot een drachme.

[pagina 116]
[p. 116]

Philonium Mesuae.

Recipe Sem. Hyoscyami albi,
Piperis albi, ana drach. viginti.
Croci, drach. quinque.
Rad. Pyrethri
          Spicae Nardi indicae,
Castorei ana drach. unam.

Honig soo veel als het poeder dry maal weegt, wel geschuimt: en tot een genoegsame dikte gekookt zijnde, roert daar onder opii in wat azijn gedissolveert tien drachmen; dit gedaan zijnde, mengt daar het poeder onder.

Men gebruikt het in de buikpijn, colijk en winden: stilt ook de pijn in de lijfmoeder, hooft en andere plaatsen meer: is voort goed in alle koude ziekten.

Dosis is in kinderen met greinen en in oude tot een drachme en vier scrupels.

Requies Nicolai.

Recipe Flor. Rosar. rubr.
          Violarum, ana drach. tres.
Sem. Hyoscyami albi,
          Lactucae,
          Papaveris albi,
          Portulacae,
[pagina 117]
[p. 117]
          Psyllii,
          Scariolae,
Cort. Rad. Mandragorae,
Opii Praeparati,
Zingiberis,
Nucis moschatae,
Cinamomi, ana drach. unam & sem.
santalorum albi.
          citrini,
          rubri,
Spodii ex ebore usto,
Tragacanthi, ana scrup. duos.
Mellis despum, soo veel als het bovenschreve dry maal weegt.
M. F. Opiatum

De honing sijn behoorlijke dikte hebbende, mengt daar onder de opium in wat asijn of wijn ontdaan zijnde, en daar na de poeders.

Dit gebruikt men veel voor kinderen die niet slapen konnen eerst met greinen, en daar na met een half scrupel. In oude luiden tot een drachme en vier scrupels,


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken