Logo DBNL
Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek (1686)

Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

(1686)–Anoniem Pharmacopaea Amstelredamensis–rechtenstatus Auteursrechtvrij

in welke allerlei medicamenten, zijnde tot Amsterdam in 't gebruik, konstiglijk bereid worden


Vorige Volgende

Sectio V. Van de Purgerende Electuarien.

Benedictum Laxativum.

Recipe Rad. Turbith (die gomachtig is.)
          Esulae praep. ana drach. decem.
          Hermodactylorum,
Florum Rosarum rubrarum ana drach. quinque.
Rad. Acori,
          Galangae,
          Spicae nardi indicae,
          Zingiberis,
Macis,
Caryophyllorum,
Piperis Longi,
Sem. Apii,
          Asparagi,
          Cardamomi minoris,
          Carei,
          Foeniculi,
          Milii solis,
          Rusci,
          Saxiphragiae,
Salis gemmae, ana drach. unam.

Dit alles fijn gestooten zijnde, roert daar onder vijf drachmen fijn gewreven Scammonium met een drachme gestoten Saffraan. alles wel onder een gemengt zijnde: neemt dan drymaal soo veel witte geschuimde honig als het poeder weegt, en mengt alles te degen onder een.

Men gebruikt de zelve zelden van boven, maar gemeenlijk in klysteren. is goed van boven tot alle koude slijmigheden, jicht, flerecijn, nieren, blaas en diergelijke. In klysteren is die goed tegen kolijk, winden, graveel, blaas wee, in barens nood, en opstijgingen.

Van boven geeftmen die van een drachme tot twee en dry drachmen. maar van onder tot twee oncen.

Confectio Hamech.

Recipe Fol. sennae mund.
Rad. polypodii quercini,
          Rhabarbari electi,
Agarici albi,
Pulpae Colocynthidis (in een doekjen gebonden.)
Flor. Violarum.
Herb. Epithymi, ana unc. duas.
          Absinthii Vulgaris,
          Thymi ana een once.
Sem, anisi,
          Foeniculi,
Rosarum rubrarum ana unc. sem.

 

Laat de dingen 24 uren weiken in een goed deel wei: doet by het doorsijgsel.

Gesuivert sap van Duivekervel.

Sacchari albi ana libr. unam & sem.

Kookt die tot de dikte van honig, roert dan daar onder.

Pulpae Cassiae fistulae,
          Prunorum,
          Tamarindorum,
Mannae Calabrinae, ana unc. unam. & sem.

De Manna dient eerst in wat water gesmolten en doorgedaan. Dit moet soo lange uitgewasemt werden, en met een houte stamper geroert, tot dat men een weinig met een mes opnemende en kout geworden zijnde, daar niet meer van afloopt; by na kout zijnde roert volgende poederen daar onder.

Fol. senae mund.
Rhabarbari electi ana unc. unam.
Scammonii praeparati unc. unam. & sem.
Sem. Fumariae,
          Anisi,
Spicae nardi indicae ana drach. duas.

De Scammoni moet alleen gevreven werden, en daar na met de andere poeders gemengt: merkt dat gy de poeders daar niet te heet moet by doen, of de Scammoneum komt ligt te stollen.

Sy drijft alle gallige, siltige, suure en slijmige vogten door het purgeren van onderen af: wert veel in de melancholie en swartgallige luiden gebruikt, als ook in schurft, jeuksel, laseri, kanker, dauworm, hairworm, derdendaagse koors en diergelijke van een half drachme tot twee drachmen, en tot een half once in sterke luiden.

Diacarthanum.

Stoot het zaad van Carthamus grof, en sift het door een grove sift, soo krijgt gy het merg uit dit zaad.

Recipe Het merg van Carthamus zaad.
Turb. [die gomagtig is ana unc. unam.
Hermodactylorum.
Glycyrrhizae rasae ana unc sem.
Zingiberis,
Cinamomi, ana drach. duas.

Dit alles fijn gestoten zijnde, roert daar onder een half once fijn gevreven Scammoni praeparati.

Neemt dan een pond witte poeder Suiker, smelt die in Queperen sap, doet daar by uitgelesen manna en honig van rosen, elks een once, doorgegoten zijnde, kookt het tot een dikke Syroop, welke gy laat verkoelen; by na kout zijnde roert daar de bovenschreven poeder in, soo hebt gy een electuarium.

Sy drijft de gal, slijmigheid en water uit, werd gebruikt in 't podagra, lamheid, hooftpijn en diergelijke, van een tot dry en vier drachmen, doet wel purgeren.

Diacatholicon.

Recipe Rad Polypodii querni unc. quat.
Sem foeniculi drach. sex.

Kooktse in een goed deel regenwater, en laatse een nagt weiken, doet by het doorgesegen vogt, twee pond witte poeder suiker, doorgegoten zijnde, kooktse tot een syroop, daar onder mengende.

Pulpae cassiae fist.
          Tamarindorum, ana unc. duas.

Roert dese op een sagt vuurtjen met elkander soo lang om, tot 'er een bequame dikte is, gelijk in de Confectio Hamech ge-

segt is, roert dan het volgende poeder daar onder:

Fol. senae mund, unc. duas.
Rhabarbari electi.
Mechoacannae, die niet wormstekig is, ana unc. unam.
Sem. anisi, unc. sem.
          Quatuor frig. major-mund.
Rad. glycyrrhizae rasae,
Flor. violarum, ana drach. duas.
M. F. electuarium.

Merkt dat men de vier koude saden grofjes moet stooten, en door een grove sift siften, dan soo krijgtmen de Pulpa.

Dit is een sagt laxerend electuarium, is goed voor gallige, slijmige en verstopte luiden, om dagelijks open lijf te houden: het zuivert met een woord alle vuile vogten uit.

Men geeft het van een drachme tot een half once.

Diaphoenicum.

Neemt een goed deel Dadels, suivertse van haar steenen en witte vliesen, laatse in azijn weiken en koken, sagt zijnde moet men die door een seef vrijven, dese tot een goede dikte uitgewasemt zijnde, neemt men daar van een pond.

Gepelde Amandelen met roose water, gestooten en door een sift gevreven, dry oncen, onder een gemengt en geroert zijnde, doet daar by twee pond witte geschuimde honig, laatse met elkander uitwasemen tot een dikte als voren gesegt is, kout geworden zijnde, stroit dan de volgende poeders by:

Turbith. unc. quatuor.
Zingiberis,
Galangae,
Ligni aloës,
Cinamomi,
Macis,
Fol. rutae, gedroogt,
Piperis nigri
Sem, Foeniculi,
          Dauci ana drach. duas.

Alles fijn gestooten zijnde, mengt daar onder anderhalf once geprepareerde scammonium, en roert het met het bovenste onder de honig.

Het drijft de slijm, water en gal uit, sterkt de maag en ingewanden, beneemt de opblasingen en winden der selver.

Dosis van een drachme tot een half once, maar in klysteren tot twee oncen.

Diaprunum Solutivum.

Neemt de Pulpa van ronde Pruimen, een
pond van Tamarinde en Cassie fist. in het Pruimsop gesmolten elks twee oncen, geklarificeerde suiker, twee pond, dampt dit met elkander uit tot een bequame dikte, als voren gesegt is, en stroit 'er dan volgende poederen onder.
Rhabarbari, unc. unam.
Cinamomi, unc. sem.
Flor. violarum.
          Rosarum rubrarum.
Sem. cucumeris, (het merg daar uit.)
          Portulacae,
Succi glycyrrhizae, ana drach. duas.
Santali Citrini,
Tragacanthi, ana drach. unam.

Dit alles fijn gestoten zijnde, roert daar onder twee oncen fijn gevreven Scammonii: en roert het onder het boven geschrevene mengsel, als het by na kout is.

Het doet de gal uit purgeren van een drachme tot een half once, maar in klysteren tot twee oncen.

Hierae Diacolocynthidos.

Recipe Pulpae Colocynthidis,
Agarici,
Chamaedryos,
Marrubii,
Staechadis Arabicae, ana drach. decem.
Opopanacis.
Sagapeni,
Aristolochiae rotundae,
Sem. Petroselini,
Piperis albi, ana drach. quinque.
Cinamomi,
Spicae nardi indicae,
Polii,
Croci,
Myrrhae, ana unc. sem.

Alles tot een Poeder gestooten zijnde, mengt het onder dry pond witte honig, die eerst wel geschuimt en tot een behoorlijke dikte gekookt is.

F. S. a. Electuarium.

By aldien de gommen te weik zijn om te stampen, dissolveert men die in wat azijn, en men kooktse tot een dikte van honig, welke warm onder de honig geroert wert, wanneer die half kout is.

Zy is alle vogten uitsuiverende, dood de wormen, en ontdoet de verstoptheden: van onder ingeschoten, verdrijft de wormen, en doet de vrugt afgaan.

De dosis is als voren.

Hiera Picra Galeni.

Neemt fijn gevreven Aloes Socotorina,

een pond en een half once, dat is hondert drachmen.

Cinamoni,
Ligni aloes,
Rad. asari,
          spiciae nardi indicae.
Croci,
Mastiches, ana drach. sex.

Dit alles tot poeder gebragt zijnde, roert die onder drie pond en vijf onzen witte honig, die geschuimt is, en tot een behoorlijke dikte gekookt.

F. Electuarium.

Sommige koken wel de Aloe een weinig onder den honing, dat niet quaad is.

Dit Electuarie gebruikt men tegen alle maag qualen, wormen, hartlijvige, om de stonden te suiveren, en diergelijke.

De gifte is als boven.

Lenitivum.

Recipe Uvarum passarum, van hare korrels gezuivert, unc. duas.
Herb. mercurialis, Manip. tres,
Capilii veneris versch.
Flor violarum,
Hordei mundati, ana man. unum.
Sem. foeniculi,
Rad. glycyrrhizae rasae, ana unc. sem.
          Polypodii querni versch.
Fol. senae mund. ana unc duas.
Jujubas.
Sebesten ana viginti,
Prunorum.
Tamarindorum ana unc. unam.

Dit alles behoorlijk gekookt en geweikt hebbende, zijgt het door, doet daar by, een pond witte suiker; en een half pond witte geschuimde honing, tot een syroop gekookt zijnde, roert daar onder

Pulpae cassiae fistulae,
          Tamarindorum,
          Prunorum, ana unc quator.
Dit tot een behoorlijke dikte (als voren gesegt is) uitgerookt zijnde, mengt daar onder het poeder van
Fol. sennae mund unc. tres & sem.
Sem. anisi drach. tres.
M. F. Electuarium.
          Het gebruik en gifte is als in de Diacatholicum.

Succi Rosarum met en sonder Scammonii.

Neemt gesuivert sap van versche Rosen en witte poeder suiker, elks anderhalf pond, kooktse tot een Syroop, of by na kout geworden zijnde, doet daar op het laatsten in.

Scammonii praepar sesquiuncam. &
Santalorum albi,
          rubri, &
          citrini.
Cinamomi ana drach. duas.

Alles fijn gevreven zijnde, roertse onder een, en mengtse by de vorige syroop.

De kragten en giften zijn mede als de Diacarthamum en Diaprunum.


Vorige Volgende