Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek (1698)

Informatie terzijde

Titelpagina van Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek
Afbeelding van Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheekToon afbeelding van titelpagina van Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.90 MB)

ebook (3.29 MB)

XML (0.35 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

(1698)–Anoniem Pharmacopaea Amstelredamensis–rechtenstatus Auteursrechtvrij

in welke allerlei medicamenten, zynde tot Amsterdam in 't gebruik, konstiglyk bereid worden


Vorige Volgende

Sectio V. Van de Purgerende Electuarien.

Benedictum Laxativum.

Recipe Rad. Turbith. die gomachtig is.
          Esulae praep. aa drach. decem.
Hermodatylorum,
Florum Rosarum rubrarum aa drach. quinque.
Rad. Acori, galangae,
[pagina 99]
[p. 99]
          Spicae nardi indicae,
          Zingiberis,
Macis, Caryophyllorum,
Piperis Longi,
Sem, Apii, Asparagi,
          Cardamomi minoris, Carei,
          Foeniculi, Milii folis,
          Rusci, Saxifragiae,
Salis gemmae, aa drach. unam.

Dit alles fijn gestooten zijnde, roert daar onder vijf drachmen fijn gevreven Scammonium met een drachme gestoten Saffraan. alles wel onder een gemengt zijnde, neemt dan drymaal soo veel witte geschuimde honig als het poeder weegt, en mengt alles te degen onder een.

Men gebruikt de zelve zelden van boven, maar gemeenlijk in klysteren, is goed van boven tot alle koude slijmigheden, jicht, flerecijn, nieren, blaas en diergelijke. In klysteren is die goed tegen kolijk, winden, graveel, blaas wee, in barens nood, en opstijgingen.

Van boven geeftmen die van een drachme tot twee en dry drachmen, maar van onder tot twee oncen.

Confectio Hamech.

Recipe Fol. sennae mund.
Rad. polypodii quercini.
          Rhabarbari electi.
[pagina 100]
[p. 100]
Agarici albi,
Pulpae Colocynthidis (in een doekjen gebonden).
Flor. Violarum.
Herb. Epithymi, aa unc. duas.
          Absinthii vulgaris,
          Thymi aa een once.
Sem. anisi,
          Foeniculi,
Rosarum rubrarum aa unc. sem.

 

Laat de dingen 24 uren weiken in een goed deel wei: doet by het doorsijgsel.

Gesuivert sap van Duyve-kervel.

Sacchari albi aa libr. unam & sem.

Kookt die tot de dikte van honing, roert dan daar onder.

Pulpae Cassiae fistulae,
          Prunorum,
          Tamarindorum,
Mannae Calabrinae, aa unam & sem.

De Manna dient eerst in wat water gesmolten en doorgedaan. Dit moet soo lange uitgewasemt werden, en met een houte stamper geroert, tot datmen een weinig met een mes opnemende en kout geworden synde, daar niet meer van afloopt; by na kout zijnde roert volgende poederen daar onder.

Recipe. Fol senae mund.
Rhabarbari electi aa unc unam.
Scammonii praepari unc. unam. & sem.
[pagina 101]
[p. 101]
Sem Fumariae.
          Anisi,
Spicae nardi indicae aa drach. duas

De Scammoni moet alleen gevreven werden, en daar na met de andere poeders gemengt. merkt dat gy de poeders daar niet te heet moet by doen, of de Scammoneum komt ligt te stollen.

Sy dryft alle gallige, siltige, suure en slymige vogten door het purgeren, van onderen af: wert veel in de melancholie en swartgallige luiden gebruikt, als ook in schurft, jeuksel, laseri, kanker, dau-worm, hair-worm, de derden-daagse koors en diergelijke van een half drachme tot twee drachmen, en tot een half once in sterke luiden.

Diacarthamum.

Stoot het zaad van Carthamus grof, en sift het door een grove sift, soo krijgt hy het merg uit dit zaad.

Recipe Het merg van Carthamus zaad.
Turbith (die gomagtig is aa unc. unam.
Hermodactylorum.
Glycyrhizae rasae aa unc. sem.
Zingiberis,
Cinamomi, aa drach. duas.
 

Dit alles fijn gestoten zynde, roert daar onder een half once fijn gevreven Scammonei praeparati.

Neemt dan een pond witte poeder Suiker,

[pagina 102]
[p. 102]

smelt die in Que-peren sap, doet daar by uitgelesen manna en honing van rosen, elks een once, doorgegoten zynde, kookt het tot een dikke Syroop, welke gy laat verkoelen; by na kout zynde roert daar de bovengeschreven poeder in, so hebt gy een electuarium.

Sy dryft de gal, slymigheid en water uit. werd gebruikt in 't podagra, lamheid, hooftpyn en diergelyke, van een tot dry en vier drachmen, doet wel purgeren.

Diacatholicon.

Recipe Rad. Polypodii querni unc. quat.
Sem foeniculi drach. sex.

Kooktse in een goed deel regen-water, en laatse een nagt weikken, doet by het doorgesegen vogt, twee pond witte poeder suiker, doorgegoten zynde, kooktse tot een syroop, daar onder mengende.

Pulpae cassiae fist.
          Tamarindorum, aa unc. duas.

Roert dese op een sagt vuurtjen met elkander soo lang om, tot'er een bequame dikte is, gelijk in de Confectio Hamech gesegt is, roert dan het volgende poeder daar onder.

Recipe Fol. senae mund. unc. duas.
Rhabarbari electi.
Mechoacannae, die niet wormstekig is, aa unc. unam.
[pagina 103]
[p. 103]
Sem. anisi, unc. sem.
Flor. violarum, aa drach. duas.
M. F. Electuarium.
          Merkt dat men de vier koude saden grofjes moet stooten, en door een grove sift siften, dan so krijgt men de pulpa.
          Dit is een sagt laxerend electuarium, is goed voor gallige, slymige en verstopte luiden, om dagelyks open lyf te houden; het zuivert met een woord alle vuile vogten uit.
          Men geeft het van een drachme tot een half once.

Diaphoenicum.

Neemt een goed deel Dadels, suivertse van haar steenen en witte vliesen, laatse in azyn weiken en koken, sagt zynde moet men die door een seef vryven, dese tot een goede dikte uitgewasemt zynde, neemt men daar van een pond.

Gepelde Amandelen met roose water, gestooten en door een sift gevreven, dry oncen, onder een gemengt en geroert zynde, doet daar by twee pond witte geschuimde honig, laatse met elkander uitwasemen tot een dikte als voren gesegt is, kout geworden zynde, stroit daar de volgende poeders by:

Recipe Turbith unc. quator.

[pagina 104]
[p. 104]
Zingiberis, Galangae,
Ligni aloes, macis,
Cinamomi,
Fol. rutae, gedroogt
Piperis nigri
Sem, Foeniculi,
Dauci aa drach. duas.
Alles fyn gestooten zynde, mengt daar onder anderhalf once geprepareerde scammonium, en roert het met het bovenste onder de honig.
          Het dryft de slym, water en gal uit, sterkt de maag en ingewanden, beneemt de opblasingen en winden der selver.
Dosis van een drachme tot een half once, maar in klysteren tot twee oncen.

Diaprunum Solutivum.

Neemt de Pulpa van ronde Pruimen, een pond, van Tamarinde en Cassie fist. in het Pruimsop gesmolten elks twee oncen, geklarificeerde suiker, twee pond, dampt dit met elkander uit tot een bequame dikte, als voren gesegt is, en stroit'er dan volgende poederen onder.

Recipe Rhabarbari, unc. unam.
Cinamomi, unc. sem.
Flor. violarum.
          Rosarum rubrarum.
Sem. cucumeris, (het merg daar uit)
[pagina 105]
[p. 105]
          Portulacae,
Succi glycyrhizae, aa drach. duas.
Santali Citrini,
Tragacanthi, aa drach unam.

Dit alles fyn gestoten zynde, roert daar onder twee oncen fyn gevreven Scammonii en roert het onder het boven geschrevene mengsel, als het by na kout is.

Het doet de gal uit purgeren van een drachme tot een half once, maar in klysteren tot twee oncen.

Hierae Diacolocynthidos.

Recipe Pulpae Colocynthidis,
Agarici,
Chamaedryos,
Marrubii,
Staechadis Arabicae, aa dr. decem.
Opopanacis.
Sagapeni,
Aristolochiae rotundae
Sem. Petroselini,
Piperis albi, aa drach. quinque.
Cinamomi,
Spicae nardi indicae,
Polii,
Croci,
Myrrhae, aa unc. sem.

Alles tot een Poeder gestooten zynde, mengt het onder dry pond witte honing, die eerst wel geschuimt en tot een behoorlyke dikte gekookt is.

[pagina 106]
[p. 106]

F. S. a. Electuarium.

By aldien de gommen te week zyn om te stampen, dissolveert men die in wat azyn, en men kooktse tot een dikte van honig, welke warm onder de honig geroert werden, wanneer die half kout is.

Zy is alle vogten uitsuiverende, dood de wormen, en ontdoet de verstoptheden: van onder ingeschoten, verdryft de wormen, en doet de vrugt afgaan.

De dosis is als voren.

Hiera Picra Galeni.

Neemt fyn gevreven Aloes Socotorina, een pond en een half once, dat is hondert drachmen.
Cinamomi,
Ligni aloes,
Rad. asari,
Spicae nardi indicae.
Croci,
Mastiches, drach. sex.

Dit alles tot poeder gebragt zynde, roert die onder drie pond en vyf oncen witte honig, die geschuimt is, en tot een behoorlyke dikte gekookt.

F. Electuarium.

Sommige koken wel de Aloe een weinig onder den honig, dat niet quaad is

Dit Electuarium gebruikt men tegen alle

[pagina 107]
[p. 107]

maag qualen, wormen, hartlyvige, om stonden te suiveren, en diergelyke.

De gifte is als boven

Lenitivum

Recipe Uvarum passarum, van hare korrels gezuivert, unc. duas.
Herb. mercurialis, Manip. tres.
Capilli veneris versch.
Flor. violarum,
Hordei mundati, aa man. unum.
Sem foeniculi,
Rad. glycyrhizae rasae, aa unc. sem.
          Polypodii querni versch.
Fol. senae mund, aa unc, duas.
Jujubas.
Sebesten aa viginti.
Prunorum.
Tamarindorum aa unc. unam.

Dit alles behoorlyk gekookt en geweikt hebbende, zygt het door, doet daar by, een pond witte suiker; en een half pond witte geschuimde honing, tot een syroop gekookt zynde, roert daar onder.

Pulpae cassiae fistulae,
          Tamarindorum,
          Prunorum, aa unc quatuor.

Dit tot een behoorlyke dikte (als voren gesegt is) uitgerookt zynde, mengt daar onder het poeder van

Fol. sennae mund unc. tres & sem.

[pagina 108]
[p. 108]

Sem. anisi drach. tres.

M. F. Electuarium.

Het gebruik en gifte is als in de Diacatholicum.

Succi Rosarum met en sonder Scammonie.

Neemt gesuivert sap van versche Rosen en witte poeder suiker, elks anderhalf pond, kooktse tot een Syroop, en by na kout geworden zynde, doet daar op het laatsten in.

Scammonii praepar dry lood. &
Santalorum albi,
          rubri, &
          citrini.
Cinamomi aa drach.duas.

Alles fyn gevreven zynde, roertse onder een, en mengtse by de vorige syroop.

De kragten en giften zyn mede als de Diacarthamum en Diaprunum.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken