Logo DBNL
Reis van Jan van Mandeville (1998)

Reis van Jan van Mandeville

(1998)–Anoniem Reis van Jan van Mandeville–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Van een stat gheheten caydon daer staet des groten cans palaes.

Van cathay gaet men oostwaert menighe dachuaert, so datmen tachterste vint onder vele ander steden een stat, diemen heet sugramago, dat is een stat die bat ghewarneert is ende versien is van siden, van specerien ende van vele andre comanscepen, dan enighe stat die in die werelt is. Daer

na gaetmen voort oosten waert tot eenre ander stat, die out is ende is in die prouinchie van cathay. Ende bi deser stat die van tartarien hebben doen maken een ander stat, die hiet caydon, die xij poorten heeft ende altoos tusschen deen poorte toter ander is een grote mile, so dat die twee steden, doude ende die nuwe, hebben ommegaens xx milen ofte meer. Jn dese stat is die stoel of thof vanden groten can, dat alte scoon groten palays is, van welken palayse die mure heeft ij milen ommegaens ende binnen desen palayse sijn vele ander palayse. Ende binnen den boomgaert vanden groten palayse staet een berch, opten welken berch staet een ander palais, dat is dat scoonste, dat rikelicste ende dat eerlicste, datmen visieren mochte. Ende omtrent den palayse ende dien berghe sijn vele bomen, die menigher\hande

vrucht draghen ende al omme dien berghe sijn grote diepe grachten al vol waters. Ende daer neuen staen grote diepe viuers op deen side ende op dander zide ende daer staet een scoon brugghe, daer men die grachte ouer lijdt ten palayse waert. Ende in dese viuers sijn vele wilder gansen ende vele enden ende vele ander vogle zonder ghetal. Ende al omme ende omme dese viuers ende grachten is die grote boemghaert al vol wilder beesten. Ende alse die grote can wil hebben wilde beesten ofte voghelen, hi sietse iaghen van sinen veinstren sonder vut sijnre cameren te gaen. Dit palays, daer sijn stoel is ende sijn hof, is herde groot

ende herde scone ende binnen desen palayse in die zal zijn xxiiij colommen van finen goude. Ende alle die muren van binnen sijn ghedect mit roden ledere van beesten diemen heet pathyos, die herde wel ruken, so dat ouermids den goeden roke des leders gheen quade lucht en mach in dat palays comen. Dit leder is also root als bloet ende is so ieghen die zonne blickende, dat cume yement daer op ghesien can. Ende veel liede aenbeden dese beesten als sise sien om die grote doghet ende den goeden roke die in hem is. Dese vellen die prisen si meer dan platen van goude. In midden dit palais so staet een montoer, daer die groote can pleghet op sijn paert te sittene, dat al ghewra\cht

es van goude ende van dierbaren ghesteinte ende van groten perlen. Op die vier hornicke van desen montoer sijn iiij serpente van goude. Ende onder dit montoer sijn die conduten vanden drancke, die si drincken in des keysers hof. Ende neuen dese conduten sijn vele guldene vaten, met welken sijn meisnieden drincken wt dese conduten. Ende die sale van desen palaise die is herde hoochliken ghechiert ende herde wonderliken ende herde wel ghepareert mit allen dinghen, daer men zalen mede pleecht te pareeren. In den eersten int hoeft van den zalen herde hoghe staet des keysers troon, daer hi ter taflen pleghet te sittene, al van finen dierbairen ghesteinten ende ooc van groten perlen

mit gulden boorden al omme ende die sijn al vol gheset van dierbaren ghesteynte ende van groten perlen. Ende die trappen ende die grade, daer hi mede op sinen trone gaet, sijn al van finen goude. Ende op die slincke zide van des keysers stoel is die stoel sijns eerstes wijfs ene trappe nederre dan sijn stoel ende die is van jaspere gheboort mit finen goude. Ende die stoel sijns anders wijfs is noch enen graet nedere dan die ander ende die stoel sijns derden wyfs is noch een trap lagher. Want altoos heeft hi drie wiue met hem so waer hi es. Ende na sinen wiuen op die zelue zide sitten die vrouwen ende die jonffrouwen van sinen gheslachte noch nederre, na dien dat si sijn ende alle die ghehuwet sijn hebben op deen zide eens mans voet ghemaect van perlen van orienten. Ende dese vo\et

is wel i cubitus lanc ende onder is si ghewracht van blinckenden paeusvederen of van vederen van andren voghelen, recht oft enen temmet van enen helme ware tenen tekene, datsi die manne onderdanich sijn ende die niet ghehuwet en sijn en draghens niet. Ende op dander zide ter rechter hant des keysers sit eerstwerf sijn outste zone, die na hem regneren sal ende sit ooc een trappe of enen graet nedere dan die keyser in sulker manieren als die keyserinnen. Ende na hem sitten die van sinen gheslachte sijn. Ende die keyser heeft sijn tafele allene ende die is van goude ende van dierbaren ghesteente ende van witten cristale ende gheboort mit

goude ende mit ghesteente ende van amatiste ende van lignum aloes, dat vten aertschen paradise comt ende van yuorie gheboort mit goude. Ende een yghelijc van zinen wiuen heeft haer tafel allene ende zijn zone ende die ander heren die bi hem sitten ooc allene. Ende en is gheen van desen tafelen, si en is groten scat waert. Ende onder die tafle des keysers sitten iiij klerke, die in ghescrifte setten alle dat die keyser seit, tsi goet tsi quaet. Want alle dat hi seit dat moet ghehouden sijn ende hi en mach sijn woort niet verwisselen noch wederropen. Ende voor des keysers tafele sijn grote jeesten ghemaliert, daer gulden tafelen sijn ende gulden paeuwe ende vele mani\ere

van voghelen herde rikeliken ghewracht mit opuerheuenen beelden ende die doet men priken ende dansen ende singhen ende haer hande smiten te gadere. Ende si maken daer grote muserie, dat is gheblas, of mit gokelien of mit nigromantien of waer mede dat sijt doen, des en weet jc niet, mer het is alte scoon te sien, nochtan ist groot wonder hoe dat sijn mach. Mer dat mach jc wel zegghen, dat die subtijlste lieden sijn in allen consten daer si hem of onderwinden, die in die werelt moghen sijn. Si wetent ooc wel ende daer omme segghen si, dat si mit tween oghen sien ende die kerstene en sien mer mit enen oghe, omme datse naest hem die subtijlste sijn, mar alle dander volc segghense, dat si blijnt sijn in consten ende in werken. Jc

deder toe herde grote pine, dat jct leren mochte, mer die meester seyde my, dat hi den onsterfliken god ghelooft hadde, dat hijt niement leren en soude dan sinen outsten zone. Jtem bouen des keysers tafle ende die andre tafelen ende bouen een deel van der zalen staet een wijngaert van finen goude, die hem daer bouen strect ende daer sijn an vele trocken van wijn\besien, van witten ende van ghelen, van roden, van groenen ende van zwarten al van ghesteinte: die witte sijn van cristale, van boricke ende van yris, die ghele sijn van topasen, die rode sijn van robinen, van gernas ende van albaerdine, die groene sijn mirauden, van perides ende van crisoliten, die zwarte sijn van orines ende van geratices ende sijn also pro\perlijc

ghemaect, dattet scinen rechte rozinen. Ende voor die tafle sijn die grote baroene ende die ander die wel dienen, mer niement en is so coene, dat hi een woort spreect, ten si dattie keyser jeghen hem spreke of die meesters ende die speelliede, die liedekijn singhen ende ieesten segghen omden keyser mede te verbliden. Ende alle tfacelment, dat sijn alrehande vaten diemen ter taflen besicht, daer men mede dient in die zale ende in die cameren sijn van dierbaren ghesteinte ende sonderlinghe te groten tafelen of van jaspere of van cristale of van amatisten. Ende die nappen sijn van myrauden, van saphiren, van topasen, van perites ende van menighen andren ghesteente. Ende daer sijnre ooc van finen

goude, want sulueren sijn daer gheen, noch si en prisen tsuluer niet so vele, dat sire ghewaerdighen of te maken enich facilment, mer si maken van suluer grade of trappen, pylaernen ende paueysel van salen ende van cameren. Jtem voor die dore vander zalen sijn vele baroene ende ridders, die aernsteliken hoeden, datter niement en come in, het en si bi beuelen ende den wille des keysers of ten ware dat sine seriante of sine dienres waren. Ende niement anders en is so coene, dat hi der doren vander zalen der ghenaken. Ende weet, dat iiij ghesellen ende jc mit onsen knechten dienden hem op tsout xv. maende ieghen den coninc van manti, jeghen den welken hi hadde doe or\loghe.

Ende die redene waer omme wi hem dienden was, dat wi den staet begheerden te siene van sinen houe ende die wonderlike rijcheit die daer is ende sijn ordinancie ende sijn regement, oft also sijn mochte, als wi hadden horen segghen. Ende seker wi vondent van goeder ordinancien ende van oueruloedigher rijcheit ende vele meer wonders, dan wy hadden horen segghen van sinen houe, noch nemmermeer en hadden wijt ghelooft, en hadden wijs niet ghesien, want cume mochte yement ghelouen die edelheyt ende die rijcheit ende die menichfoudicheit die in sinen houe is. Want ten is daer niet alst hier is in dit lant, daer die heren gaen mit also luttel volcs al si moghen, want die grote can

dat is dese keyser die heeft alle daghe te sinen coste so vele volcs dat sonder ghetal is. Mar die ordinancie noch die costelicheit van leuinghen noch die eersaemheit noch die cuusheit en is niet ghelijc desere van onsen lande. Want alle tghement volc et daer zonder amlaken, mar op vellen van beesten of op haren knien ende eten alrehande vleesch ende luttel broots ende naden etene vaghen si haer hande an haer cledere ende en eten mar een weruen des daechs. Mar die staet vanden heren is alte groot ende alte rijkeliken. Ende nochtan dat eennighe liede my niet en ghelouen en sullen willen ende sullent voor boerte houden, dat jc van sine state ende van sinen houe ende vanden groten wonder van volke, dat hi bi hem hout, hier v ver\trecken

sal, daer om en sal ic des niet laten, jc en sal een deel van hem ende van sinen volke hier versegghen, na dien dat ict ghesien hebbe. Die wille hi gheloofs, dies niet ghelouen en wille hi laet, mer ic weet wel, dat die ghene, die in dat lant van ouer zee gheweest hebben, al en hebben se niet gheweest tote daer die grote can woont, si sullen so vele van hem ende van zinen state hebben horen spreken, dat si mi te lichteliker ghelouen zullen. Ende die ghene die hem ghedient sullen hebben of in sijn lant gheweest of in sijn palays, die sullens mi ghelouen wel, so dat jc niet laten en sal te scriuene,

dat jc ghesien hebbe om der gheenre wille, die niet en weten noch niement ooc en ghelouen. Ende jc sal v segghen zinen staet die hi leydt, also hi rijdt vanden enen lande toten andren ende alse hi grote feeste hout. Nochtan sal jc v eerst segghen, waer omme men heet dien groten can.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

landen