Roeping. Jaargang 1

[p. 395]

Monniken

In de middag waren wij aangekomen, 'n Zondagmiddag, na 'n tocht door 'n woestijn van hei, waarop neerbrandde de strakke Augustuszon: één kleurige vlakte in et felle licht. Moeizaam zwoegden we aan op de rei populieren, die vèr weg aan den einder in rechte lijning tegen de horizon strakten, met even erboven uit zichtbaar, et dak van de kerk. Bij die kerk, waaromheen hurken de kloostergebouwen, en kleiner en lager nog hokken de stallen en schuren, hebben we enkele dagen doorgebracht. Om alles heen: de rust van 'n grote vlakte: weien, korenland en verderop de paarse hei.

◽ ◽ ◽

't ‘Leven’, et snelle verschieten van de tot wereldgebeurtenissen opgeblazen, ephemere slagschaduwen die over de aarde vallen, - et rumoerend tumult dat als 'n vlag-in-de-wind boven onze hoofden kleppert, schijnt hier achter 'n onzichtbare horizon te zijn verdwenen; alles ‘van de wereld’ is weggezonken, eensklaps, in 'n diepe onwezenlikheid; 't is hoogstens 'n vaag vermoed gebeuren, 'n verdwijnend lawaai aan de uiterste grens des levens.

Het is hier goed te zijn, al is de eerste dagen de ziel vol onrust, al zwerft de geest telkens terug naar wat werd achtergelaten, en wat et hart niet loslaten wil. Maar 't is hier beter dan daar in de steden, omdat hier 'n andere orde heerst van wezenliker waardij, en dieper betekenis.

◽ ◽ ◽

Verwarrend is de bijwoning van et allereerste officie.

Daar beneden in de kerk de monniken. Langzaam zijn ze binnengekomen, wachten nu et teken van begin; tot zolang staan ze in gebed verzonken. Dàn golft et psalmodiëeren gestadig, onafgebroken, van de ene zijde over naar de andere, en weer terug, in zware golfslag van strak-beheerst rietme.

Zij doen mij aan, die monniken, zoals ze daar staan in lange dubbele reien in hun koorbanken aan weerszijden van de kerk, alsof zij iedere droom van aarde-geluk vernietigd hebben in hunne zielen, 'n droom die niet vernietigd hoefde. En daarvoor in de plaats slechts die strakke, starre houding, uitgedorde mensen als 'n boom in de winter - en waaronder er nu zijn, wie weet? wie et leven hier smaakt als as in de mond. Ik vraag mij af, waàrom deze mensen hebben afgezworen: wat hun de sappen voor 'n bloeiend rijk leven zou kunnen toevoeren, zodat hun dagen zouden zijn: bomen met zwaarhangende kruinen?

Het maakt mij onrustig. Het roept weer wakker, àl te smartelik, in

[p. 396]

woelend overpeinzen: et sidderend bewogen verlangen naar rust. 't Jaagt mijn gedachten weer op als 'n vlucht vogels; m'n hunkerende gegedachten die schichten naar wat eens zo hartstochtelik begeerd werd als de voleinding van 's levens dromen: fonkelende diamant in et asgrauw daglicht....

Al gauw heb ik et anders gezien. Toen ik heb ervaren: hoe dit leven geen wegdorren in stugge strakte betekent, maar 'n gedragen worden op et stromend rietme van 'n onmetelike, blijmoedige liefde, die hun et heelal vervult. Deze mensen zijn kalm, en gelukkig. Ze hoeven geen angst te hebben voor verdorring des levens, zolang zij uit Gods ogen liefde drinken.

De wereld bestaat voor hen niet meer, tenzij als 'n barre woestenij en ellendige verleiding. Hun menselikheid ligt, ten koste van veel pijn misschien, onder de voet getrapt; in de ziel leeft alleen de immense liefdegedachte aan God; die vlamt in serene kalmte. God zien zij met innerlik verklaard oog; en op hun gelaat ligt de glans der hoge verrukking als morgendauw.

En ik ben bekeerd tot et inzicht - voor de hoeveelste maal? - dat deze mensen gevonden hebben et enige dat rust en geluk schenken kan: de volmaakte beheersing van zichzelf en z'n verlangens in oneindigonvoorwaardelike overgave aan Gods Wil.

◽ ◽ ◽

In deze dagen heb 'k hier ontmoet 'n kennis van m'n vrienden, 'n jongeman, die sints enkele dagen is ingelijfd in et leger der Godswiganten. Z'n levensloop is 'n wonderlike geschiedenis. Hardnekkig zoeker in alle richtingen, die Bolland befilosofeerde, v. Eeden tot heilige van z'n hart liet worden, die landen bereisde, ver hier vandaan, - is hij plotseling door Gods vinger aangeraakt; enige tijd geleden werd hij hier gedoopt in et klooster.

God blééf kloppen aan de poort van z'n hart, tot Jezus tenslotte met hem wegvluchtte de wereld uit; nu heeft ie niets meer als z'n nederigheid en z'n eenvoud. 't Is 'n verrukkelik bloesemend wonder, jong als de lente, te zien: hoe deze jongeman met et verleden van modern intellektueel en verfijnd artistieke aanleg, plotseling wordt 'n broeder in wit habijt, zò eenvoudig, zò open, zo verwonderd over alles lijk 'n kind. En toch weet ik ook hem overstort door die witte zee van pijn waar iedere menseziel, die van et leven et allerhoogste wil, bijwijlen in waant te zullen wègzinken. - 't Is de genade van et Doopsel, en Gods wil die hier spreken in deze letterlike vervuller van Jezus' woorden tot de rijke jongeling.

◽ ◽ ◽

[p. 397]

Er zijn momenten van ontzaglike ontroering voor de toeschouwer van et kloosterleven. 's Morgens na de ters wordt iedere dag de Hoogmis opgedragen: 'n tempeest van schoonheid met et geweldig gebeuren van de konsekratie. Even voor et hoog moment, valt plotseling 'n diepe stilte in de kerk: als neergeslagen door 'n stormwind van liefde vallen de monniken ter aarde, één hunner treedt langzaam naar voren tot aan de altaartrappen, neemt et klokketouw. Dan spreekt de priester de woorden: Dit is mijn lichaam; de monnik trekt enkele slagen aan et klokketouw, blauwe galmen klanken daar hoog. Allen liggen stomgeslagen; de realiteit: God, neigt zich over allen; ....Dit is mijn bloed; weer de klokkeslagen. Dan staan de monniken op; 'n diepere stilte dan tevoren blijft hangen tussen de koele muren, als 'n donkere geur.

Als de op 't veld zijnde werkers de klokkegalmen horen, wenden zij zich allen in de richting van et klooster; zo is et geloof dier mensen.

◽ ◽ ◽

Et schemerdonker valt, de monniken gaan de kompleten bidden.

Voor in de kerk met z'n raggig licht, bloedt 'n rode edelsteen binnen in et lichaam der duisternis: de Godslamp.

De monniken zijn onzichtbaar beneden in hun banken.

Tenslotte zingen zij et Salve Regina, zoals zij de dag met de Mariametten begonnen. Eén bidt langzaam en plechtig, en draagt et huisgezin op in de bescherming van God, de Vader van et huisgezin. Dan wordt et stil: meditatie. Alléén et rood licht, dat brandt, brandt.... Et is alsof zich ogenblikken, hoe lang duren ze? de realiteit van et bovenzinnelike zich daar openbaart; 'n spanning weegt op m'n ziel: daar is et, waar deze mensen allen naar geknield liggen, daar onzichtbaar achter et rode lampje, dat God is, God de enigste die is. Dáár is.... et Geluk.

C.G.M.