[p. 1] | |
Dye hystorie van Seghelijn van Jherusalem.
+ O Maria, maghet soete,
Medicine, gherechte boete
Hem allen die sijn in sonden!
Dat heeft die menighe ondervonden:
5
Ghi sijt hulpe, troost ende raet.
Gherne set ic mijns herten staet
In u, vrouwe, te deser tijt.
Ic bid u, dat ghi mi behulpich sijt
Jeghen uwen sone, dien ghi droecht.
10
Bidt hem, vrouwe, dat hi voecht
Minen sin ende ghesterke
Int beghin van desen werke,
Totten einde, dat ic sal volbringhen
Dese hystorie ende schone dinghen,
15
Die ic hier te dichten ghere
Soe dat ic blive in mijn ere,
Sonder scande ende lachter
Van hem diet sullen lesen hier achter
Ende hoeren sullen, sijnt leec of clerc.
20
Want het wort een sonderlike werc
Ende ene aventure waer,
Die gheviel dertich jaer
Na dat God die doot ontfinc
Ende doer ons aent cruce hinc.+
25
Wonder heeft mi, dat si vergaten,
Die hem wilen dichtens vermaten
Van boerden ende menighen jeesten,
Ende si lieten metter keesten
Dese edel hystorie achter.
30
Men machse lesen sonder lachter
Voer elken die aen Gode gheloeft;
Ende al waer een mensche verdoeft,
Van redene dom ende blent,
Hi warde saen bekent,
35
Indien dat hi reden verstoede.
God, die ons coft met sinen bloede,
Die moet mi in hulpe staen!
Ic wil ter materien gaen,
Daer ic af wil maken
40
Aventuerlike saken,
Siene te hoeren, met wonder van desen,
Want men in die kerke mach lesen,
Hoe dat soete cruys wart vonden,
Daer God aen sterf doer onse sonden.
45
Men seyt dat Helena vant:
Het was waer, mer een wigant
| |
[p. 2] | |
+ Wasser mede, een deghen fijn,
Van Jherusalem Seghelijn,
Daer ic u af segghen sal.
50
God, die here es boven al,
Hi laet mi segghen ende u so hoeren,
Dat wi die enghel met neghen choren
Moeten scouwen tonser vramen!
lc beghin in Marien namen.
55
Het was een coninc ende hiet Prides
Van Jherusalem, sijts ghewes,
Die teghen tghelove Gods was stuer.
Hi had een wijf, hiet Blensefluer,
Die scoen was ende goet.
60
Herte, sin ende moet
Was aen Gode, ic seker bem,
Die daer was te Jherusalem
Uytghegheven als een dief
Ende ghedoet, al doer den grief
65
Van onsen sonden al ghemene.
Blensefleur, die vrouwe rene,
Minde Jhesum den prophete
Ende hadde Gode des beheten,
Mocht si crighen een knapelkint,
70
Si soude die wet, also men vint,
Van kerstenhede anegaen.
Mer nu en dorst sijs niet bestaen
Om dat si sonder hulpere was.
Daer na ghevielt, sijt seker das,
75
Als si dus droech den soeten fine,
Ende het naecte te haren termine
Ende si ligghen soude daer of,
So dede die coninc in sijn hof
Voer hem comen een astronomien,
80
Die in die starren conde sien,
Ende hiet hem dat hi soude waken
Alden nacht ende hem vroet maken,+
Wat vander vrucht soude ghescien,
Die sijn wijf droech. Die astronomien,
85
Hi ghinc snachts sien in die sterre.
Daer sach hi, des hi wert erre
Van den wonder, dat hi sach.
Ende alst was gheworden dach,
Ontboet die coninc den astronomien
90
Ende vraeghdem, wat hi had ghesien
Snachts in die sterre ende verstaen.
Dastronomien antwoerde saen:
‘Heer, ic hebbe wonder ghesien,
Wat vander vrucht soude ghescien;
95
Wonder groet, o wy, o wach!
Ende dat niement beletten en mach:
Indien dat kint behoudt sijn lijf,
Het sal beide man ende wijf
Crancken van onser wet,
100
Entie prophete, die was gheset
Aen den cruce, sonder waen,
Dien sal u kint te dienste staen,
Ende doen onse wet al achter,
Ende u selven saelt doen lachter
105
Alsoe ic in die sterren sach,
Ende gheven u den sterfdach.’
‘Ha!’ sprac Prides die coninc,
‘Es dat een waerlijc dinc,
Des ben ic rouwich ende onblide.
110
Maer eert ghesciet, sal ic te tide
Van hem corten ende nemen tlijf,
Waer si daer af ghesceiden, mijn wijf.
Hets beter dat icket dode,
Dant ons allen brocht in node.
115
Minen wijf en seghes twint:
Waer gheboren van haer dat kint,
Ic sout sciere hebben doot;
Beletten sal ic desen noot.’
| |
[p. 3] | |
+ Die coninc was een droeve man,
120
Dat hi die vrucht ie ghewan,
Die hem doen soude sulc verdriet.
Die vrouwe merket ende siet
Den coninc verkeren sinen staet,
Altoes droeve in sijn ghelaet.
125
Jeghen haer wart hi putertieren,
Dat sach si wel an sijn manieren.
Op enen nacht lach si bi hem,
Ende seide: ‘Heer, hoe droeve ic bem,
Dat ic u sie in dese maniere!
130
Te mi so waerdi goedertieren,
Maer nu sidi worden fel.
Nu segt mi, here, ende doet wel,
Wat u let ende wat u deert.
Ic ben altoes die begheert
135
Uwen peys ende uwe minne’.
Die coninc verseec ende seit: ‘Vriendinne,
U en gan ic gheen quaet;
Dat ic dus jeghen u ghelaet,
Dat en es sonder sake twint.’ -
140
‘Ay, telt mi ende ontbint,’
Sprac Blensefluer, ‘wat u deert.
Hebdi mi niet alsoe weert,
Dat ghi mi seghet uwen staet?
Heeldine mi, dat ware quaet,
145
Want wi sijn een vleesch ende een bloet.
Hoe moghedi bedecken uwen moet
Jeghen mi of draghen enich last?
Heer coninc, ghi sijt hierin te vast:
Ic minne u als mijns selves lijf.’
150
Doen seide Prides: ‘O scone wijf,
Ic saelt u segghen; nochtan waendic
Ghesweghen hebben noch een stic.
Mi heeft gheseit een astronomien,
Die in die sterren conde sien,
155
Dat dat lant al wert gheplaeght
Van der vrucht die ghi draeght,
Ende mi selven, scone wijf,
Sal dit kint benemen tlijf.’ -
‘Help, here!’ sprac die vrouwe,
160
‘Es dit dine pine entijn rouwe,
So es mijn herte seer verveert.’
Ende si is haestelijc tot hem ghekeert:
‘Hier af, here, en hebt gheen ducht;
Waer ic versceiden vander vrucht,
165
Ic sal hem selve nemen tlijf,
So wort van desen een gheblijf.’
Dit sprac die vrouwe metten mont,
Mer si peinsede inder herten gront,
Dat sijt node soude verslaen.
170
‘Mi ware liever, soudic ontfaen
Die bitterlike doot selve mede,
Ende al die ghene vander stede’.
Die coninc was blide als hi hoert
Die vrouwe segghen tgoede woert,
175
Dat si die vrucht soude doden,
Die hem tlant al soude in node
Brenghen, behieltet sijn lijf.
Doen custe hi dat scone wijf
| |
[p. 4] | |
+ Ende si hem weder metten monde,
180
Mer si deedt met quaden gronde
Sonder yonst, en lieghe u twint,
Alsmen noch vele wiven vint,
Die helsen, cussen ende blecken
Ende met haren samblanten trecken
185
Die mannen aen haer acoert.
Nu heeft die vrouwe wel ghehoort
Den nauwen raet van haren man,
Daer hi sident ane wan
Die bitter doot, dat es waer,
190
Alsmen horen sal hier naer.
Bedi seitmen, het es quaet,
Dat yement seit sinen nausten raet.
Had hem die coninc wel bedacht,
Hi had node utebracht
195
Alsulke tael, alsulke woert.
Want eer die vrouwe had vermoert
Haer kint ende ghenomen tleven,
Si waer liever selve doet bleven,
Want het gaet elcken wive so naer,
200
Die vrucht draghen, het es waer,
Dat si se niet en moghen doden.
Menighe wiven hebben in node
Ghesijn, so dat si versloeghen
Kinder, die si selve droeghen;
205
Mer dese waren argher dan quaet.
God kent alder herten staet:
Hem en mach men niet ontsteken;
Dusghedaen dinc sal God wreken
Boven al dat men mesdoet.
210
Blensefluer die vrouwe goet
Begonste comen thaerre pine.
Si toech wech, die vrouwe fine
Buten der stat in een foreest.
Als si van haren kinde vreest,
215
Dat si in haer lichaem droech,
Dat ment doen mocht onghevoech,
Toech si allene in dat wout.
God moet der vrouwen wesen hout,
Want si was daer allene.+
220
Hare pine en was niet clene,
Die si doechde ende dat torment.
Menighe beeste liep daer omtrent,
Anders en was daer niement behende;
Mer God onse Heer daer seinde
225
Drie prophetessen te haren noot;
Dat was den kinde bliscap groet,
Want si gaven ghiften drie,
Die scoenste, die ic hoerde nie,
Noch nemmermeer en mochte sijn,
230
Het was ghedoept Seghelijn.
Nu hoert: die yerste pilleghifte,
Die men hem gaf, en was niet lichte:
Dat was seghe tallen tiden;
Dies was dat kint harde blide,
235
Dander ghift, die daerna lach,
Soe wient tusschen oghen sach,
Ende hem iet bade, had hijs noot,
Hi sout hem gheven, waert clein of groet.
Mer hi en mochte lieghen twint.
240
Loghet oec, so moest dat kint
Dertien daghe beiden rechtevoert,
Eer sijn bede waert ghehoert.
Die derde ghift was hem ghegheven,
Dat hi int einde so soude leven,
245
Dat hi ten hemel soude varen mede
Met vruechde inder enghelen stede.
(Als ghi alle hoeren sult
Eer distorie wort vervult,
Want hem vele overghinc.)
250
Dit waren drie scoene dinc,
Die hem daer ghegheven sijn.
Het hadde op die borste sijn
Een cruce groen als een gras;
Ende daerin gheprent was
255
Ene figure dier ghelike,
Naect, doersleghen sekerlike,
Als God aenden cruce hinc.
Ende tusschen den scouderen, dats ware dinc,
| |
[p. 5] | |
+ So had hi een cruys reael:
260
Dat waren teken principael,
Dat dit kint was vercoren
Te hoghen dinghen ende gheboren.
Saen doement Blensefluer dede sien,
Si danckes Gode den Here mettien,
265
Als sijt metten oghen aensach:
‘Lieve kint,’ seitsi, ‘dits die dach,
Die ic langhe heb begheert!
Met groeten rechte heb ic u weert.
U vader woude u verslaen.
270
Ay, soete vorme wel ghedaen,
Dat waer yammer groet ghescien!
Lachter ghescie den astronomien
Die voerseide van uwen ghevalle.
Noch had ic liever, dat si alle
275
Souden sterven quaden fijn,
Die te Jherusalem binnen sijn,
Dan ghi, lieve kint, allene.
Nu sidi van leden clene.
Ic en weet niet wat bestaen.
280
Wil ic weder te hove gaen,
Ende ic u dede in behouden hande,
Soe stoeter mi af te hebben scande.
Of ic moest u voer oghen bringhen,
Soe en mochten u niet verdinghen
285
Alle die lijf hebben ontfaen;
U vader soude u verslaen.
Dit en sal u niet ghevallen:
Ic soude eer after lande dwalen,
Ende gaen met u om broet,
290
Eer ic u brenghen liet ter doet.
Doen antwoerde daer ter stede
Die prophetesse ende sede:
‘Vrouwe, hoert mi ende verstaet:
Wi sullen u gheven goeden raet;
295
Dit kint sullen wi besteden,
Ende ghi sult keeren sonder beden+
In die stat met haesten groet,
Want ic weet een kint al doet
Dat ghisteren gheboren was.
300
Dat suldi draghen int palas,
Ende segghen den coninc vercoren,
Dat van u es gheboren
Al doet in deser manieren.
Dus suldi doen, goedertieren,
305
Ende dit kint sullen wi besteden
Ende ghi en siets meer after heden,
Voert out es vijftien jaer.
Al eest u te doene swaer,
Het moet aldus wesen ende sijn.
310
Nu neemt hier dit vingherlijn
Ende draghet aen u hant,
Diet ghevoecht; dits een pant,
Dat ghi kennis crighen sult
Aen u kint, alst es vervult,
315
Bi desen vingherlijn, dit es waer,
Ende hi out es vijftien jaer,
Ende niet eer, edel vrouwe,
Suldi hem kennen ende dit scouwen.
Aldus wilt God, dat dit ghesciet.
320
Blensefluer die hads verdriet,
Dat si dus sciet van haren kinde.
Hoert wat dede die welghesinde:
Si keerde te hove met haesten groet.
Een kint droech si daer al doet
325
Dat sanderdaeghs gheboren was.
Daer streec si mede int palas,
Ende die prophetessen alle drie
Ghinghen binnen der stat, daer sie
Vonden enen visscher goet.
330
Si Spraken aldus, si waren vroet:
‘Her goet man, in waerre dinc,
Siet hier dat scoenste vondelinc,
| |
[p. 6] | |
+ Dat noyt van moeder gheboren was.
Wildijt houden, sijt seker das,
335
Gheluc sal altoes met u sijn.’
Doen besaecht die visscher fijn:
Het was so scoene, dat hi sede:
Die dit kint alhier ter stede
Brocht, moet hebben goeden dach.
340
Also lanc alst leven mach,
Sel ict herde yonstich sijn,
Ende houden oft waer mijn.’
Doen ontfinc hi dat scone kint
Ende sijn wijf, diet sere mint.
345
Doe seiden die drie prophetessen:
‘Vrouwe, dit kint moetti bewessen,
Want het is edel ende wel gheboren,
Dat maect ons cont dat teken, voren
In sijn borst gheprint,
350
Ende after mede heeft dit kint
Een cruys scone ende reael.
Dats een teken principael,
Dat van groeter macht sal sijn.
Nu houdt hier dit vingherlijn;
355
Dat doet hem draghen, alst es groet;
So starc, so vroem, so mans ghenoet
Doet wel wisen ende leeren,
360
Ende hem ter scolen keeren.’
Die prophetessen sijn wech ghegaen,
Ende lieten daer sonder waen
Dat soete kint Seghelijn
Metten gulden vingherlijn,
365
Dat scone was ende goet.
Mer ic wil, dat ghijs sijt vroet,
Ten was noyt man of wijf gheboren,
Diet mocht anden vingher voren,
Sonder dat kint Seghelijn;
370
Noch gheen so clein kindekijn,+
Dat men vant, en mocht doen an.
Dit wonderde den goeden man
Vanden vingherlijn openbare.
Doe dede hi loepen die niemare,
375
(Dit dedi oerconden openbare)
Dat sijn wijf gheleghen ware
Van enen kinde herde scone.
Onder des hemels trone
En was noyt scoenre ghesien;
380
Diet kint saghen, woudens plien,
Want hem allen bequam wel.
Aey hoert, wat Blensefluer ghevel.
Nachts omtrent der middernacht
Riep si, alse die onsacht
385
Van kinde hevet, des sijt vroet.
Als die coninc dit verstoet,
Spranc hi op ende sprac sciere:
‘Ic sal doen comen u cameriere.’ -
‘Ach,’ sprac si, ‘ic heb onsochte!’
390
Eerse die coninc ghehalen mochte,
Riep die vrouwe: ‘Hier is een kint!’
Die coninc en lette twint:
Sciere dat hire ane scoet.
Doen vant hi een kint al doet.
395
Dies was hi blide in sinen sinne.
Hi seide: ‘Blensefluer, lieve minne,
Dit kint es doet, het en sal mi
Niet moghen doden, ic ben vri.
Des hebbe Mamet lof ende ere!
400
Noch is hi gheweldich here,
Dat hijt dus wale can voersien,
Hi weet al datter af mach ghescien.’
Die vrouwe seide: ‘Ic ben blide,
Dat dit kint is doot te tide,
405
Daer u lichte af had messciet.
Die cameriere, en lieghe u niet,
| |
[p. 7] | |
+ Si quamen in ghereet mettien,
Ende als sijt kint al doet sien,
Maecten si groet hantgheslach.
410
Die vrouwe was blide, als si sach
Dat si den coninc had verdult.
‘Aey God Here!’ seitsi, ‘ghi sult
Mi troesten, des hoepic sere!’
Dat kint was met groeter ere
415
Begraven ende begaen.
Daer was ghelaten menich traen
Van den wiven, dat was doot.
Die astronomien snachs scoet
Tenen boeke ende las.
420
Doen sach hi aen der starren palas,
Dat een kint sdaeghs te voeren
Vander vrouwen was gheboeren.
Hi ghinc tote den coninc,
Ende seide hem dese dinc:
425
‘Heer coninc, wacht u hier teghen,
Ghi sijt harde seer bedreghen;
U kint leeft, o wy, o wach!
Ende was gheboren ghisterdach.
Nu wacht u, dat ghi u voersiet.
430
Die coninc sprac: Hets min dan niet,
Dat ghi seght; ic segt u twi.
Ic was der vrouwen selve bi
Daer si versciet van der vrucht:
Ic en hebbe gheen ducht,
435
Dat noch leeft, heer astronomien!
Ghi hebt u boeke qualijc besien;
Coemt voert ende besiet u bet!’ -
‘Wat, her coninc! Mamet
Moet mi alle lachter gheven!
440
U kint sal u benemen tleven,
Dat van u wijf was gheboren;
Of ghi wilt, wachter u vore.
Doen ghinc saen die coninc
Sinen wive segghen dese dinc.
445
‘Helpe!’ sprac die edel vrouwe,+
‘Coninc here, nu heb ic rouwe,
Dat ghi dese dinc gheloeft.
Sidi sot of sidi verdoeft?
En gheloefdi u selven niet,
450
Dat ghi hoert, tast ende siet?’
Die coninc was erre ende gram;
Uter camer dat hi quam,
Daer stont die astronomien.
Enen knijf toech hi uyt mettien,
455
Ende stacken daer ter stede doot,
Ende seide: ‘U vroescap was niet groot,
Die ghi cost; ghi waert vol treken.
Nu heb ic u doet ghesteken.
Ghi const qualijc in sterren sien;
460
Nemmeer en gheloef ic astronomien!
Alle syn het droghenaers,
Die groete duvel woude haers!
Si leden den menighen in den sac;
Het is recht, dat icken doet stac,
465
Het was truffe, wat hi seide.
Ic danc Mamet der hoesscheide,
Dat hi mi dede ere groet,
Dat mijn kint was gheboren doot;
Want hadt levende ghecomen,
470
Ic had hem selve tlijf ghenomen.
Daar toe hadt dese keitijf ghebrocht.
Hets recht, dat hijt hevet becocht
Metten live, dese keitijf.’
Ay God, hoe blide was sijn wijf,
475
Die edel vrouwe Blensefluer!
Nu beghint die aventuer
Van Seghelijn, sijt seker das,
Die metten visscher onthouden was.
Doen Seghelijn so out was van daghen,
480
Dat hi mocht eysschen ende vraghen,
| |
[p. 8] | |
+ Doen dede men ter scoelen gaen.
So wel heeft dit kint verstaen,
Dat hi meester wart van aerten.
Alle doeghden aen hem paerten,
485
Ende was daerin ghefondeert
So hoghe, so diep, so wel gheleert
Dat hem in alle dinc verstoet,
Ende was in sinen sinne vroet
Vander wet ons liefs Heeren.
490
Die visscher dien dus dede leren,
Seide dattet was sijn kint.
Ende Seghelijn en wiste twint
Van vader noch moeder diene wan.
Mer dien visscher, dien goeden man,
495
Hielt hi voer den vader sijn.
Hi seide hem menich exempelkijn,
Den visscher, dien hi hielt over vader,
Van Gode, so datten beidegader
Die visscher ende sijn wijf verhaten,
500
Ende deden hem die scole laten.
Want si minden Gode littel.
Nu hoert hier den eersten tytel
Van Seghelijn ende van sijnre pine.
Hi moest gaen op die marine
505
Vanghen vissche doer den noet,
Ende met pine winnen sijn broet,
Die visscher ende hi te gader.
Die coninc Prides, Seghelijns vader,
Ontboet den visscher met ghenende,
510
Dat hi vissche te hove sende,
Want het was die visscher sijn.
Die visscher sprac te Seghelijn:
‘Neemt hier vissche altehande,
Ende gaet te hove metter mande
515
Toten kocken ende keert sciere.’
Doen seide Segbelijn, die goedertiere:
‘Ic can qualijc metter mande+
Vissche draghen; het waer oec scande,
Viel icker mede in dat slijc.’
520
Die visscher sprac verbolghenlijc:
‘Cockijn, ghi sultse draghen daer,
Also wi hebben een quaet jaer,
Want icken hebbe ghene renten;
Waendi te leven met vijstementen?’ -
525
‘Vader’, sprac Seghelijn, ‘swijcht stille,
Ic sal doen al uwen wille,
Al soudic breken minen hals.
Pine ende veel onghevals
Dunct mi, dat ic hebben sal.
530
Het cromt tilijc, dat haken sal.’
Dus nam die mande Seghelijn.
Hi hadde aen een covelkijn
Al te sticken met menighen gate.
Die vissche droech hi in die sate,
535
Op die vloer toten kocken.
Doen sine saghen, riepen si: ‘Cocken,
Quade sprute, leerdi draghen
Vissche? hoe macht u behaghen,
Dat ghi niet tuwer scolen en gaet?’
540
Seghelijn en seide goet noch quaet,
Mer hi peinsede an die woerde,
Die hi die kocken segghen hoerde
Ende hadde int herte seer.
Doer die sale dede hi sinen keer,
545
Die goedertieren Seghelijn;
Hi nam die mande opten halse sijn,
Al wenende dat hi ghinc.
Die vrouwe sach den jonghelinc
Wenen ende drivende meslaet.
550
Si ghinc te hem al daer hi staet,
Ende seide: ‘Seghet mi,
Lieve vrient, wat mescomet di?’ -
| |
[p. 9] | |
+ ‘Lieve vrouwe, ie en weet;
Al vertreckic u miju leet,
555
Wat soudi mi doen berecht?
Hets so comen, ic blive knecht
Ende moet sijn al mijn leven.
Waer ic aen die scole bleven,
So had ic ghewonnen wel mijn broet,
560
Sonder te doene pine groet,
Sonder lachter ende scande.
Nu moet ic vissche draghen after lande,
Dies ic mi niet can onderwinden.’
Doe sprac die vrouwe te haren kinde:
565
‘Aey, lieve gaersoen, wies kint sidi?’
‘Vrouwe, opdat u lief si,
Ic seght u al te gader.
Die visscher is mijn vader,
Die te Gode heeft crancken spoet.
570
God danc, nu moet ic winnen goet
Met pinen die ic niet can doen.’
Die vrouwe sprac: ‘Lieve gaersoen,
Nu hout hier desen bisant,
Ende coept cleder voert faliant;
575
Gaet ter scolen ende leert doghet,
Ende trect ter eeren daer ghi moghet.
Ic gans u wel,’ sprac Blensefluer.
Hier wrochte poringhe der natuer,
Dat si den jonghelinc jonste goet.
580
Si hadden ghecust daer hi stoet
Met alle mettcr mande,
Mer si duchte hare scande
Ende datter af mocht comen verdriet.
Het was haer kint, al wist sijs niet;
585
Dus ghedaen es die aventure.
Seghelijn liep in corter ure
Ten scepe waert, al dat hi can.
Doe vroech die visscher, die felle man,
Als die sere was vererret,+
590
Waer hi so langhe had ghemerret.
Seghelijn seide: ‘Vader mijn,
Hout uwen peys, wilt blide sijn;
Siet ic hebbe enen bisant,
Die mi die vrouwe in mijn hant
595
Gaf te minen clede,
Ende hiet mi, dat ic mi gherede,
Ende ic ter scolen weder ghinghe.’
Doe sprac hi ten jonghelinghe:
‘Hier ter vaert den bisant!’
600
Doen gaf hine hem in die hant.
Doe sprac te hem die visscher stout
‘Hier mede geldic mine scout.
Ter scolen so en gadi niet,
Ende ander cleder en crijchdi niet.
605
Dit verstaet wel emmermee,
Ghi sult met mi varen ter wilder see
Ende winnen u broet op die marine,
Also ic doe met mijnre pine.
Wat heb ic te doen met eenen clerc?
610
Ic wille dat ghi doet dit werk,
Soe ic doe, ende mijn ambocht!’
Seghelijn was saen bedocht
Ende peinsede aldus: ‘Wats ghesciet,
Dese man en is mijn vader niet.’
615
Doe sprac hi dus ende seide: ‘Vader,
Ghi hebt een harde felle ader
Te mi waert; des ben ic erre.
Al waer ic hondert milen verre,
Ghi en sout des achten twint.
620
Hets wonder, dat gi mi so luttel mint,
Nadien dat ghi mijn vader sijt.
Die visscher seide: ‘Te quader tijt
| |
[p. 10] | |
625
+ Nu laet u castien staen!
Neemt dese vissche, wilt weder gaen
Sonder letten, het moet sijn.’
Al wenende ghinc Seghelijn
Metten visschen in die sate.
630
Doe riepen si alle utermaten
Die kocken met een gheluyt:
‘Willecome, quade spruyt!
Waer hebdi so langhe ghemerret?’
Seghelijn wert doe vererret,
635
Ende goet die vissche uter mande.
Die op hem histen ende maecten scande,
Sloech hi voer noese ende voer mont
So dat hem vieren daer ter stont
Tbloet ten nose utebrac.
640
Seghelijn riep ende sprac:
‘Ende so ic ben een quade sprute,
So moet die pust breken ute,
Ende ic moet quaetheit plien.
Lachter moet u allen ghescien,
645
Dat ghi mi onverdient doet scande!’
Doen ghinc hi wech met sijnre mande.
Doen quamen si al bloedende achter;
Om Seghelijn te doene lachter,
Volgheden si den jonghelinc
650
Tot in die sale voer den coninc
Ende voer die coninghinne mede.
Dus quamen si al daer ter stede,
Toten coninc omme wrake.
Seghelijn antwoerde na der sprake;
655
Als die hadde droeven moet,
Al wenende op des conincx voet:
‘Edel coninc, hoert hiernaer:
Ic sal u segghen algader waer;
Si riepen op mi: “Quade spruyt!”
660
Ghemeenlike met een gheluyt.
Doen maectic hare tale waer:
Ic sloech den enen hier, den anderen daer.
Dat ic hebbe mesdaen hier an,+
Coninc here, edel man,
665
Dat willic tuwen segghen boeten.’
Cnielende voer des conincx voeten
Seide dit die jonghelinc.
Doen sprac Prides die coninc:
‘Gaet al henen, quade knechte!
670
Dat hi u sloech, quam wel te rechte.
Alle sidi ongheraect;
Of ghi den jongelinc verspraect,
Waerom en soude hi hem niet wreken?
Vrient, of si u weer verspreken,’
675
Sprac die coninc te Segheline,
‘So doet hem allen mere pine,
Slase seer ende neem hem tleven,
Den dootslach is u vergheven.’
Seghelijn mettien opspranc,
680
Ende seide den coninc groten danc
Van deser gonste doe ter ure.
Doe sprac die scone Blensefluere:
‘Hoerstuut, jonghelinc wel ghemeet,
Ganc, coep nieuwe cleder ghereet
685
Metten bisant, die ic di gaf.
Seghelijn seide: ‘Vrouwe, daer af
Sal ic u segghen: die vader mijn
Salder mede ghelden die scoude sijn;
Cleder sijn mi onghereet.’
690
Die vrouwe in die camer geet,
Ende gaf hem een paer cleder goet,
Dat hem te punte wale stoet.
Dies seide hi der vrouwen danc.
Doen ghinc hi enen snellen ganc
695
Ten scepe waert met groeter spoet.
Die cocken quamen in sijn ghemoet
Ende seiden: ‘Dief, ghi hebt volgaen!’
Seghelijn begonst te slaen
Met sijnre mande in den hoep,
700
Datter een niet en ontsloep
| |
[p. 11] | |
+ Van den vieren; si bleven ghestrect
In den sande ende so berect
In onmacht te haerre scande.
Seghelijn seide: ‘Dese mande
705
Heb ic utermaten waert,
Si es beter dan een swaert.
Dus ghinc wech die deghen goet
Metter mande al bebloet.
Alsen die visscher comen siet,
710
Seide hi: ‘Wat es u ghesciet,
Seghelijn, wel lieve kint?’
Doe sprac Seghelijn wel ghemint:
‘Ic hebbe enen ghenomen tleven,
Ende sijn cleder sijn mi bleven,
715
Na dien dat ic met pine leven moet,
So dunct mi sijn harde goet,
Dat ic winne, daer ic mach.’
Die visscher seide: ‘Droeven dach
Moetstu hebben, vondelinc!
720
Dat u ghesciet es dese dinc.
Op wien hebdi dit ghedaen?
Der ghere, die u bestaen
En bennic niet, so en doedi mi mede.’
Seghelijn sprac ende sede:
725
‘Nu ben ic der saken vroet
Alsoet utegaf minen moet,
Dat ghi mijn vader niet en sijt.
Nu bid ic u op dese tijt,
Dat ghi mi seght in corten stonden,
730
In wat manieren ic was vonden;
Nu seght mi, wel coene deghen.
Ic en heb niement doot ghesleghen,
Al dedict u oec verstaen.
Om u te proeven heb ict ghedaen,
735
Des ic wilde leren ende goet
Weten, des ic niet ben vroet.
Nu heb ict claerlyc verstaen
Daer ic af hadde groten waen!’
Doe sprac die visscher metter spoet:+
740
‘Dine mande is so bebloet,
Hoe mach dat ghecomen sijn?’ -
‘Ic seght u,’ sprac Seghelijn.
‘Die cocken riepen met een gheluyt:
“Willecome, quade spruyt!”
745
Doen gaf ic hem haer paeyment.
Si claeghden over mi, dat kent,
Den coninc Prides, haren here;
Des hadden si groete onnere,
Want hi mi oerlof heeft ghegheven:
750
Al name ic hem allen tleven,
Hi scolde mi den dootslach quite.
Doen quam die coninghinne met vlite,
Ende gaf mi dese cleder goet.
Doe quamen die cocken metter spoet,
755
Ende hadden mi doen ghelaghet.
Alle vier heb ic se so gheplaghet,
Dat si legghen in den sande,
Daer af is bebloet die mande.’
Als die visscher dit verhoerde,
760
Was hi droeve vanden woerde,
Dat hi hem noemde vondelinc.
Hi seide: ‘Sone, van deser dinc
Eest mi leet, dat ic ghewoech.
Siet hier die moeder die u droech:
765
Ic ben die vader die u wan.’
Seghelijn seide: ‘Heer, daer an
So en houdic mi nemmermeer,
Want eer ghi seit, dat si den keer,
Dat ghi mijn vader niet en sijt.
770
Ic biddes u, segt mi nu ter tijt
Die waerheit in gherechter trouwe.’
Des visschers vijf, die scone vrouwe,
Weende utermate seer.
‘Seghelijn’, seitsi, ‘scone jonckheer,
775
Om u soe ben ic vol van rouwen.
Hier quamen tot ons drie vrouwen
| |
[p. 12] | |
+ Ende brachten u hier, Seghelijn,
Te houden, ende dit vingherlijn
Hieten si mi u te gheven.
780
Ic en mochts binnen minen leven
Nie ghedoen aen mine hant.’
Doe gaf sijt voert den wijgant,
Ende hi staect aen den vingher sijn.
So wel stont hem dat vingherlijn,
785
Al hadt daer na gheweest ghemaect.
Te hant was Seghelijn wel gheraect,
Ende peinsde in sinen moet:
‘Dit vingherlijn is harde goet,
Ic wilt der coninghinnen draghen gaen,
790
Die mi dese ere heeft ghedaen;
Het en mach niet sijn verloren.’
Doe sprac die jonghelinc welgheboren:
‘Vrouwe, ic sal u, wats gesciet,
Dancken, des en laet ic niet.
795
God, die alle dinc wel weet,
Ende beteren mach al mijn leet,....
Danc hebt van dat ghi mi hebt ghedaen!
Uwen oerlof, ende ic wil gaen
Soeken, die mi bestanden,
800
Hier ende daer achter lande;
Dits mijn begheren te deser ure.
Ende der sconen Blensefluere,
Die mi gaf die cleder mijn,
Sal ic gheven dit vingherlijn,
805
Te harer eren, te harer vromen.
Ist, vrouwe, dattet mi so mach comen,
Dat ic wel gheboren si,
Ic sal minen here maken vri,
Dat hi en sal dorven nemmermee
810
Sijn lijf avontueren op der zee.’
Doe sprac si ende weende sere:
‘Ay, Seghelijn, scone jonchere!
Nu blijft hier, nemmermee
Doet men u varen ter wilder zee.
815
Die scole suldi hantieren,
Ende soe leven bi manieren,
Dat ghi winnen sult u broet
Sonder te doene pine groet.’+
Doe weende die vrouwe bitterlijc
820
Ende die visscher dies ghelijc,
Om dat hi wech soude gaen.
Seghelijn sprac: ‘Heerende vrouwe, laat staen
U wenen ende u kermen.
Gode moet mijns ontfermen,
825
Ende late mi cortelike gaen
Daer ic vinde die mi bestaen,
Sijn si arm of sijn si rijc.
Heer, nu bid ic u vriendelijc’,
Sprac Seghelijn die deghen waert,
830
‘Dat ghi mi geeft knijf of swaert.’
Die visscher sprac ende seide:
‘Seghelijn, bi rechter waerheide,
Ic en hebbe swaert noch knijf.
Mer ic seght u sonder blijf,
835
Hier is een meestich(?) swaert out:
Wildijt hebben, deghen bout,
Dat geeft ic u gherne utermaten.
Men brochtet ute Pylatus saten,
Des es leden, scone joncheer,
840
Dertich jare ofte meer.
Ende het was in der selver tijt,
Dat die prophete, des seker sijt,
Te Jherusalem was uytghegheven,
Dat men hem soude nemen tleven,
845
Ende oec hanghen aen een cruys.
Ic hoerdene noemen Jhesus.
Daer hi stont in die caetse,
Vant men dit swaert in die plaetse.
Doen waest scone, al eest nu verroest.’
850
Seghelijn was doen wel ghetroest
Ende seide: ‘Haelt mi dat swaert verrot,
Ic hope aen den soeten God,
Dat mach wel goet van egghen sijn.’
Men brocht voert ende Seghelijn
855
Seide: ‘Dits wel mijn ghevoech,
Dit ist sweert, dat hi droech,
Sinte Peter, int ghevecht
Des witten donderdaechs, daer hi den knecht.
| |
[p. 13] | |
+ Malchus afsloech dat ore sijn.’
860
Dat swaert besach wel Seghelijn,
Het was stalen, herde goet.
Die letter, die daer ane stoet
Die Seghelijn begonste merken,
Die sprac aldus: ‘Dits van der kerken
865
Theilighe sweert ende bliven sal.
Gheluc, seghe ende goet gheval
Sal hem ghescien, diet draghet.’
Seghelijn sprac: ‘Waert vervaghet,
Soe en waer in de werelt sweert,
870
Dat ic so lief hadde of so weert.
Diet mi gaf ende niet behelt,
Dat ic hebbe in mijn ghewelt,
Die moet sijn ghebenedijt!’
Die visscher sprac ter selver tijt:
875
‘Het becoemt u wel, dat sweert.
Het is cume twee penninc weert.
Roestich eest ende oec verrot,
Draeghdijt in node, so sidi sot:
Het soude di costen tleven dijn,
880
Ghi kent noch qualijc die wapijn,
Want ghi hebter luttel gheploen.’
Seghelijn peinsde: ‘Ic sal noch doen
Wonder groot met desen sweerde.
Hi en leeft niet opter eerden,
885
Dien ict ghave om gheen goet.
Ende waerdi oec daer af vroet,
Watter dogheden leit an,
Ghi en haddes mi niet ghegheven dan.
Goet ende claer sijn die egghen.’
890
Seghelijn seide: ‘lc sal u segghen,
Lieve here, mijn gepeins.
Dat sweert sal mi gheven cheins,
Om u te peinsen utermaten.
Mi waer leet, dat ict vergate.
895
So moghen comen mine dinghen,
Dit sweert, dat ghi prijst twee penninghen,
Het soude mi vromen hondert marc.
Al eest roestich, het is starc.+
Hets sulc dinc, dat onsienlijc scijnt,
900
Mer alsment proeft ende pijnt,
Soe ist beter, sijts ghewes,
Dan sulc, dat behaghelre es.
Hets menich scone quaet:
Sulc ander dier besiden staet
905
Wart onsienlijc ende cleen;
Hi es beter veel alleen,
Dan twee ander gaende daer,
Die opt hooft draghen ghelu haer.
Aen scoenheit, diemen van buten siet,
910
Daer aen en leit die doghet niet.
So es dit sweert mi sere bequaem.’
Nu wil ic segghen sinen naem:
Het is gheheten Rosebrant;
Moyses hadt met hem int lant
915
Van Egypten tegen Pharaoen,
Daer hi oerloechde als een coen,
Ende hielter mede Godes wet,
Die hi ons hadde gheset.
Dies Goed, ghelove wil hi sterken
920
Doer dat sweert der heyligher kerken,
Dies die menighe hadde toren.’
Seghclijn, die wel gheboren,
Hi nam oerlof metter vaert
Ende ghinc saen te hove waert,
925
Daer hi vant vader ende moeder,
Al en was hi des niet vroeder;
Mer hi warts vroet hier naer,
Doe hi out was vijftien jaer.
Ende als hi in die sale quam,
930
Sach hi daer ende vernam
Die vier cocken, ende hebben ghewacht
Ende elc hadde een sweert ghebracht.
Ende riepen: ‘Nu sidi doot!’
Si toghen uut hoer sweerde bloot,
935
Ende Seghelijn oec dat sijne.
Doe riepen si: ‘Nu naect ons pine!
| |
[p. 14] | |
+ Siet daer een sweert behaghel;
Hets weert omtrent een omnaghel(?)
Hets so roost, ic wane dat bloyt,
940
Het snede wel boter, waert ghegloyt!
Ic en sach noit beter sweert!’
Seghelijn seide: ‘Ic hebt so weert,
Also weert, als ghi dat u,
Al sijn si claer ende nu.
945
Het mach wel sijn also goet.’ -
‘Help, het coemt al uter gloet!’
Sprac die een van die daer sijn.
‘Hets veel nuwer dan dat mijn,
Nochtan wart dat sijn mesval,
950
Die men hier mede doden sal.
Al laghen wi voer u al stille,
Ende lieten u slaen al uwen wille
Metten swaerde slach in slach,
Ghi mocht wel slaen al enen dach,
955
Eer ghi doersloeght ene maelgie.’ -
‘Dat suldi weten in die bataelgie’,
Sprac die coene Seghelijn,
‘Oft ghebreect aen die armen mijn.
Het sal bliken uwen rebben,
960
Mijn sweert sal hier ere hebben!’
Die ander seiden: ‘Dat sullen wi sien.’
Na Seghelijn sloeghen si mettien,
Ende Seghelijn proefde sine crachte.
Hi stelde hem selven op die grachte:
965
God moet wesen te sinen doen!
Al was hi van herten coen,
Hi was vermannet ende verlast
Nochtan sloech hi slaghe vast,
So dat hi den enen cloefde
970
Die meeste helft van sinen hoefde
Den anderen sloech hi af die arme,
Den derden sloech hi, dat die darme+
Hem utewoeden ende viel doet.
Die vierde was in sulker noot,
975
Dat hi begonste vlien.
Seghelijn liep na hem mettien
Ende sloeghen op sinen hoefde,
Dat hijt hem toten tanden cloefde
Ende hi doot ter eerden vel.
980
Seghelijn seide: ‘Het scijnt wel,
Dit sweert snijt vleesch ende been
Nu en weet ic niewer gheen,
Dat ic core vore dit;
Al ist roestich ende besmit,
985
Tis goet van snede utermaten.’
Die een coc is ghelopen ter saten,
Dien die arme waren of,
Ende verstormde al dat hof,
Ende riep: ‘Wat sal mijns sijn!
990
Svisschers soen Seghelijn
Heeft mijn drie ghesellen doot,
Ende mi brocht in groten noet.
Met hem brocht hi een roestich sweert,
(Ten sceen niet twee penninghe weert.)
995
Daar hi mede op ons quam striden.
Ic en sach noyt sweert so sniden!
Hi slaet af met enen slaghe
Arme, voeten, teenre vlaghe,
So wat hi binden slaghe lauwet.
1000
Siet, merket ende scouwet,
Hoe ic doghe dit grote wee.1)
Hi sloech af in slaghen twee
Mine arme, des heb ic grief,
Si waren af, eer ict besief,
1005
So snel sneetet ende so sere.
Coninc Prides, edel here,
| |
[p. 15] | |
+ Doet ons bate van deser daet.
Doet so, here, dat men vaet.’
Die coninc seide: ‘Ic hore wonder,
1010
Dat ghi viere leghet onder.
Ende wat hebdi hem mesdaen,
Dat hi u dus wilde slaen?
Het scijnt een jonghelinc goedertieren.’
Doe sprac die coninghinne sciere.
1015
‘Coninc, ic ben vroet der sake:
Den jonghelinc dat si verspraken,
Doen hi die vissche te hove brochte,
Ende sloeghene onsochte.
Sint so quamen si ghegaen,
1020
Ende wilden den jonghelinc echter slaen.
Hi weerde hem als hi best mochte,
Dat hise alle vier onsochte
Te haerre scande sere sloech.
Heer coninc, om dit onghevoech
1025
Hebben sine anderwerven beleghen,
Ende waenden hebben doot ghesleghen.
Hi weerde hem, alsoet wel scijnt;
Dicke hebben si hem ghepijnt,
Den jonghelinc te doene scande;
1030
Hi sloechse eens met eenre mande,
Dat si bleven in onmacht.
Nu hebben sine derdewerf ghewacht
Met haren wapenen alle viere,
Ende die jonghelinc goedertiere
1035
Heeft hem verweert als een deghen goet.
Ondanc hebbe die hem misdoet!
Mer mocht na minen wille ganghen,
Men soude desen oec doen hanghen,
Die sine arme heeft verloren,
1040
Ende die ander drie als te voren,
Hem te scanden, dat si int hof
Laghen maecten sonder oerlof.+
Die jonghelinc si ghebenedijt,
Die hem so weerde in den strijt.
1045
Met rechte sal hi quite gaen.
Hi en heefter niet ane mesdaen.’
Die goedertieren Seghelijn
En weet wat doen, die deghen fijn,
Weder hi wille te hove gaen,
1050
So keeren, ende is ghestaen
In twifelinghen, wat hi best doet:
Doe peinsde hi in sinen moet:
‘Keer ic weder, dat ware mijn lachter;
Men soude mi sciere volghen achter.
1055
Hets beter, dat icker boven ga.
Waer dat men mi volghde na,
Ic worde ghevaen met onneeren.
Hets beter, dat ic met eeren
Gheniete des fonnis der baroen,
1060
Ende ga in sconincs prisoen.’
Dus sal hi te hove gaen.
Prides die coninc es ghestaen
In die sale ende seide:
‘Vrouwe, merke die waerheide,
1065
Seghelijn heeft seer misdaen,
Dat hi mijn cnapen dorste slaen.
Het waer scande ende lachter,
Dade ic hem niet volghen achter,
Ende rechten na sijnre mesdaet.
1070
Soudi vergheven dus groten quaet
Sonder wrake, waent verstaen,
Hi soude al mijn volc verslaen
Die binnen minen hove sijn.’
Mettien so quam Seghelijn
1075
Ende viel voer sconincs voeten,
Ende seide: ‘Here, doet oetmoet;
| |
[p. 16] | |
+ Vergheeft mi dat ic heb misdaen.
U kocken hebben mi bestaen,
Ende ghesworen mine doot.
1080
Dat icse sloech, dede mi den noot;
Gherne leefdic met ghemake.’
Als hi seide dese sake,
Den coninc hi tusscen den oghen sach.
Prides seide: ‘Ic en mach
1085
U mesdoen om gheen goet;
Ic vergheef u minen evelen moet.
Nochtan waendics niet hebben ghedaen,
Mer nu eest mi dus vergaen,
Sint dat ic u met oghen sach.
1090
Mi wondert hoe dat comen mach:
Ic liet ute van minen bloede,
Daert u teren ende te goede
Comen mochte ende te baten,
Ic en mach u niet verhaten;
1095
Die u mesdade, het coste hem tleven.
Mine tafel wil ic u gheven,
Ende ridder maken in corter tijt,
Om dat ghi dus vrome sijt.’
Die coninc hieffen vander eerden.
1100
Al dat Seghelijn begheerde,
Hadde hi van den coninc fijn,
Des hi dede die bede sijn,
Ende dat hi hem vriendelijc bat.
Sijt des seker, dat was omdat
1105
Het was den jonghelinc ghegheven
In pilghiften al sijn leven,
So wat hi bidden soude doer noet,
Men soudt hem gheven clein ende groet,
Dat gheen man waer so hoech,
1110
Indien dat hi niet en loech.
Daer om was sijn bede algader
Wel ghehoert voer sinen vader
Ende voertmere op elken dach,
So wien hi tusschen den oghen sach,
1115
Hi moest hem gheven, wat hi bat.+
Die vrouwe was blide omme dat,
Als sijt metten oghen siet;
Het was haer kint, al en wist sijs niet.
Daer wrochte poringhe der natueren.
1120
Die coninc bat Bleuseflueren,
Dat sine deden wisen ende leeren
Ten wapen, ende daer toe keeren,
Dat hi ridderscap mocht ontfaen.
Die vrouwe seide: ‘Het wert ghedaen.’
1125
Si belovet hem al plat.
‘Seghelijn’, seitsi, ‘so wil ic dat,
Dat ghi ontbiet uwen vader,
Ende seght hem allegader,
Dat ghi hier sult onthouden sijn.’
1130
Doe versuchte Seghelijn
Menichwerven ende ghedichte.
Die tranen liepen over sijn aensichte,
Eer hi te woerde comen mochte.
Der coninghinnen dit wonder dochte,
1135
Soe dede oec den coninc mede.
Doe sprac die vrouwe ende sede:
‘Nu seght ons, lieve Seghelijn,
Waerom weendi, wat mach u sijn,
Dat ghi versucht also sere
1140
Ende dus onsochte, lieve jonchere?’
Seghelijn sprac: ‘Ic saelt u segghen,
Ende u oec voer oghen legghen,
Al eest scande, sijt des vroeder.
Ic en heb vader nochte moeder
1145
Noch oec vrient, die mi bestaet.
Daerom drivic dit mislaet.
Is sfisschers huys was ic onthouden.
Ic was clein ende jonc van ouden,
Als ic was ghebrocht al daer.’
1150
Dit woert ghinc der vrouwen naer,
Want si peinsede om haer kint.
Noch en kende sijs niet een twint;
| |
[p. 17] | |
+ Haer dochte therte binnen breken.
‘Aldus, vrouwe, ben ic versteken
1155
Van hem’, sprac die jonghelinc,
Want hi hiet mi vondelinc,
Ende hi was mi harde stuer.
Dus wil ic soeken avontuer
Harentare after lande
1160
Tes ic vinde die mi bestanden.
Had ic gheleert der wapine!’
Die coninc sprac te Segheline:
‘Seghelijn, hout uwen paes!
Alle dat goet ende dat solaes,
1165
Dat u hart peinst, wert u ghedaen.
Seghelijn, ghi en moecht niewaert gaen;
Ghi sijt edelre ende bat gheboren,
Dat weet ic wel hier te voeren,
Dan of ghi waert tfisschers kint.’
1170
Hi seide waer, al wist hijs twint.
Hi was sijn vader ende si sijn moeder.
Blansefluere, die niet vroeder
Was der waerheit, hare dochte
Dat haer kint wel wesen mochte.
1175
‘Ay Seghelijn,’ seitsi, ‘Seghelijn,
Laet u groete droefheit sijn,
Ic hope, ghi sult te hant verstaen,
Wie si sijn, die u bestaen.
Ic sal u brenghen te hogher dinc:
1180
Ghi sult sijn mijn camerlinc.’
Seghelij seide: ‘Het is mi lief’.
Een deelkijn es sijn gherief
Vergaen ende sine rouwe.
Biderhant nam hem die vrouwe
1185
Ende leiden thaerre camer binnen,
Daer si hem toesprac met soeten sinne.
Si custen aen den monde sijn.
Doe sprac aldus Seghelijn:
‘Edel vrouwe, hoert een deel:
1190
Ic hebbe noch een scoen juweel,
Dat mi is comen, als ic bevroede,
Van patrimonien van edelen bloede.
Had ic enich weerder dinc,’+
Sprac die scoene jonghelinc,
1195
‘Ic gaeft u, edel vrouwe fijn.
Siet hier is een vingherlijn,
Dats al dat goet ende nyemeer,
Vrouwe, daer ic af ben heer.
Dat ghevic u’, sprac die wigant,
1200
‘Moechdijt doen aen uwe hant.
Die jonghelinc die waende wel,
Dat niement mochte draghen el,
Dan hi selve aen den vingher.
Het sceen nauwer ende ingher.
1205
Al daert een sach, hem dat dochte,
Dat een kint niet draghen mochte
Van een jaer, seit die hystorie.
Der vrouwen verblide haer memorie,
Als si dat vingherlijn aensach.
1210
Si riep lude: ‘Dit is die dach,
Die ic begheer, en lieghe u twint.
Ic ben u moeder, ghi sijt mijn kint.
Des toech ic u goet littekijn:
Siet hier, ghenoot, dit vingherlijn.
1215
Aen mijn hant so moechdijt scouwen.
Tsvisschers brochten u drie vrouwen
Ende dit vingherlijn daer mede.
Het heeft oec ene sede,
Dat niement draghen en mach dan ghi.’
1220
Seghelijn seide: ‘Vrouwe vri,
Nu bid ic u sere utermaten
Dat ghi wilt dese tale laten,
Ende en houdt met mi gheen spot.
Ic en ben oec niet soe sot,
1225
Dat ic u dies mach gheloven.
Ghi en moghet mi niet verdoven.
‘Wat node waer,’ sprac Seghelijn,
‘Of ic u kint hadde ghesijn,
Dat ghi mi tsvisschers had ghesent.
1230
Ic en ben oec niet so blent,
Ic en weet wel bi mijnre trouwen,
Dat ghi met mi maect die mouwe.’
| |
[p. 18] | |
+ ‘Aey’, seitsi ‘lieve kint, in doe.’
Vriendelike sprac si hem toe:
1235
‘Ic sal u segghen die waerhede,
Want mi al noetsaken dede,
Die meeste, die ie mensche hoerde,’
Ende si weende metten woerde.
‘Lieve kint, wilt mi verstaen,
1240
Waerom dattet was ghedaen.
Tuwen vader seide een astronomien,
Die in starren conste sien,
Dat gi u vader soudt verslaen.
Als hi dat hadde verstaen,
1245
Swoer hi u te nemen tlijf.
Doen was ic een droeve wijf,
Dat hi u dit bedreech had ghegheven.
Doe peinsdic hoe ic best u leven
Behouden soude, ic waes ghevreest.
1250
Doe ghinc ic in een foreest,
Daer ic van u versciet met rouwen.
Doen quamen te mi drie vrouwen,
Prophetessen waren si.
Lieve kint, si gaven di
1255
Seghe in allen striden,
Ende wat ghi bidt in allen tiden,
Eest heeren ofte vrouwen,
Moeghdise tusschen die oghen scouwen,
Dat suldi hebben cleen of groet.
1260
Mer en bidt niet, ten doe u noot,
Ende lieghen en moeti twint.
Dat was dander ghifte, lieve kint,
Die u daer was ghegheven.
Die derde was, dat ghi sout leven
1265
So wale ende so heilichlike,
Dat ghi sult comen in hemelrike.
Ghi moghet bekennen dese dinc,
Want u vader die coninc,
Micte u te nemen tleven.
1270
(Tote noch eest aldus bleven:
Dat ghi sloecht die knechten sijn,+
Dats vergheven, lieve Seghelijn.)
Doen waerdi in waerre dinc
Tsvisschers brocht over vondelinc,
1275
Ende ic en mochts gheweten niet.
Haddict gheweten, so waer ghesciet,
Ic had so dicke tot u ghegaen,
Dat ment int hof wel had verstaen.
Dus waerdi tsvisschers sonder mijn weten:
1280
Wat soudic u vele pleten?
Die reden heb ic u wel verclaert.
Ghereet quam ic te hove waert,
Een doet kint droech ic met mi,
Dat mi gaven die vrouwen vri.
1285
Snachs omtrent der middernacht
Riep ic alse wijf, die onsacht
Pleeght te hebbene van kinde.
U vader spranc op met gheninde
Ende soude om een joncfrou gaen.
1290
Doen riep icken weder saen,
Ende gaf hem tkint, den fellen doren,
Ende seide, het waer doot gheboren,
Toten coninc, sonder blijf.
Aldus behieldic u lijf,
1295
Wel lieve kint Seghelijn!
U vader ende alle die hier sijn,
Waren mi liever alle doot.’
Aen sinen hals dat si doen scoot,
Ende custe haer kint Seghelijn,
1300
Ende hi weder die moeder sijn.
Si waren blide, en lieghe u twint,
Alse moeder ende haer kint
Sijn sculdich te wesen bi nature.
Die feeste, die was in Blenseflure,
1305
Die was utermaten groet.
‘Ay, lieve kint! die uwen doot
Begheert, ic bidde dat hi moet
Qualike sterven; ghi sijt so soet
| |
[p. 19] | |
+ Ende van leden also scoen!
1310
Dies danckic Gode van den troen.’
Ende als Seghelijn dit verhoerde
Gaf hi sijnre moeder antwoerde:
‘Moeder, hout in u gedochte
Den selven here, die ons cochte
1315
Met sinen bloede aen een cruys.
En twivelt niet, ons Heer Jhesus,
Hi en was almachtich God,
Daer die Joden mede haer spot
Makeden hier in der stat.
1320
Over waer segic u dat:
Hi is vader, soen ende heilich gheest,
Die van allen is volleest,
Ende wart gheboren om ons, Jhesus,
Ende ghehanghen aan een cruys
1325
Vor sine scape, in goeden vridaghe,
Dies si noch sullen hebben plaghe,
Ende jammerlijc sijn ghescint.’
Blensefluer seide: ‘Wel lieve kint,
Ic en begheer el ghene dinc
1330
Te gheloven, dan God ontfinc
Menscelichede aen een wijf,
Ende voer ons gaf dat selve lijf,
Dat hi van sijnre moeder ontfinc,
Aen een cruys daer men aen hinc
1335
Ende starf als een mensce,
Ende daer na bi sinen wensche
Weder verrees alse vader.
Levende vleesch ende inader
Had hi weder in sijn volleest;
1340
Dat dede al sijn suver gheest,
Die de onreine helle brac,
Ende sijn vrienden daer uyt trac,
Ende voerdese ter bliscepen.
Sone, nu ben ic begrepen
1345
Inden wille ende heb ghesijn,
Lieve kint, Seghelijn,
Van hem te houden mine wet,
Die doer mi aent cruce was gheset.
Hem wil ic minnen ende heb ghemint.+
1350
Hem bad ic dicke om een kint
Die mi die kerstenwet halp stercken.
Nu danc ic hem van desen wercken,
Dat hi mi heeft na mijn ghevoech
Een kint verleent’, ende si loech,
1355
‘Dat mi sal ghehulpich sijn.’ -
‘Ghi segt waer,’ sprac Seghelijn.
Dus so was die jongelinc
Sijnre moeder kamerlinc
Ende si bat hem ende hiet
1360
Dat hi sijn vader ontdecte niet,
Dat hi sijn kint waer, clein of groet
‘Want daeraen so laghe u doot.’
‘Wat moeder!’ sprac Seghelijn,
Of ic bade den vader mijn,
1365
Dat hi mi dede engheen quaet,
Soude hi niet sijnre herten staet
Voeghen aen mijn acoert?
Want ic hebbe van u verhoert,
So wat ic bade heren of vrouwen,
1370
Die ic mach tusscen oghen scouwen,
Dat hijt mi ghave in corten stonden,
Ende dat heb ic ondervonden.’
Doe antwoerde Blensefluer:
‘Lieve kint, soete figuer,
1375
Als gi uten oghen sijt,
Mocht hi u wel dragen nijt
Ende u doden in eenre nacht.
Vele beter is, dat ghi u wacht
Ende hout dese dinc verholen,
1380
Als ic u hier heb bevolen.’ -
‘Bi Gode! moeder,’ sprac Seghelijn,
Ic sal doen den wille dijn
Ende wercken bi uwen rade,
Al soudt mi vergaen te quade,
1385
Want ic u minne,’ sprac die joncheer.
‘So doe ic u, lieve kint, wel seer.’ -
‘Moeder,’ sprac hi, ‘dat doet nature.’
Si dede halen in corter ure
| |
[p. 20] | |
+ Enen meester, diene leerde
1390
Van wapinen ende daertoe leerde
Scermen, ende nauwe slaghe slaen,
Dat die joncheer wel heeft verstaen,
Alse die van herten was subtijl.
So dat hi seide op ene wijl,
1395
Daer si scermden beidegader,
In een crijt voer sinen vader
Ende voer Blensefluer sijn moeder:
‘Meester,’ seithi, ‘sijt des vroeder,
En wildi u erren niet op mi,
1400
Mi dunct, ic soude vinden di
In eenre laghe seker bloet.
Die meester wart van scaemten roet
Ende seide: ‘Nu, laet sien,
Hets al vergheven,’ ende mettien
1405
Sloech hi den meester, Seghelijn,
Onder dat rechter ore sijn
Metten platte van den sweerde,
Dat hi voer hem viel ter eerden.
Doen was daer ghelachen vele.
1410
Die meester sprac: ‘Van desen spele
Wistic wale, Seghelijn,
Mer ic wilde die conste dijn
Proeven of ghi const dit spel.’
Seghelijn sprac: ‘Dat ghelove ic wel.’
1415
Hi seide so, hi en wiste twint
Van den keer, dat hem dat kint
Voer alle die liede hadde gheleert.
Anderwerven dat hi hem keert
Metten sweerde ende metten scilde,
1420
Als die den jonghelinc blouwen wilde.
Sijn slaghen waren nouwe ende fel.
Ende Seghelijn verstont hem wel:
Hi decte hem, so hi best mochte,
Als sijn meester hem besochte
1425
Op hem scermen ende houwen.
Daer mocht men Seghelijn scouwen,+
So cort hem vouwen onder den scilt
Dien hi coenlike voer hem hilt,
So dat hi smeesters bande brac,
1430
Ende metten rechteren voete stac
Sinen meester voer sijn borste,
Dat hi voer hem ter eerde storte
Ende langhe in onmacht lach.
Als dit sijn vader ende moeder sach,
1335
Hadden sijs beide groet spel.
Die coninc sprac: ‘Seghelijn, hoe wel
Sidi int scermen ende int slaen!
Ghi hebt u lesse so wel verstaen,
Dats u meester es onvroe.’
1440
Seghelijn antwoerde doe:
‘Waer saeghdi bi uwer trouwen
Enighen man so nauwe houwen
Alse mi mijn meester helt?
Ic ware versleghen op dat velt
1445
Met sijnre groeter onhoveschede,
Die hi daer te miwaert dede.
En haddic niet aldus ghedaen.’
Bin desen es hi opghestaen,
Die meester, van der onmacht sijn,
1450
Ende seide aldus: ‘Seghelijn
Mi dunct, ic hebbe u gheleert,
Daer ic mede bin onteert,
Ende drincken moet groete scande
Voer die hoechste van den lande.’ -
1455
‘Meester,’ sprac doe Seghelijn,
‘Anderwerf wilt hovescher sijn
In u scermen ende in u spel.
Wat waendi, ic en wiste wel,
Dat ghi onhoveschede daet.
1460
Ic rade u wel dat ghi dat laet
Anderwerven ende scuwet;
Ghi hat mi onder u gheduwet,
| |
[p. 21] | |
+ Dat ic mi cort moeste vouden.
Ghi hadt mi meer tonder ghehouden,
1465
Dat ic waer bleven in onmacht.
Daerom stac ic u bet acht,
So ic best mochte metten voet.’
Die meester seide: ‘Ay, ic moet
Van minen live gheonneert sijn,
1470
Of ic emmermeer, Seghelijn,
Teghen u scerme luttel of vele:
Ghi sijt van so fellen spele.’
Daerom loech sere die coninc
Ende al dier saten in den rinc,
1475
Soe dede sijn moeder Blensefluer.
Daer mocht men scouwen op die uer,
Dat hi seghe hadde, die jonghelinc,
In stride, want hi daer ontfinc
Groten prijs, lof ende ere,
1480
Ende het volghede emmermere.
Dit was hem een scoen juweel.
Si toghen alle in den casteel;
Den jonghelinc gaven si den prijs.
Daerna ghevielt in corter wijs,
1485
Dat hi leerde op een ors riden,
Ende oec metten spere striden.
Het was sijn meester die beste rider,
Van Ysona was hi ontbider,
Van landen scone ende rijc.
1490
Hi reet harde starckelijc,
Daer hi op wilde striden mit nide,
Op dat hi hadde een spere stide.
Hi reet man ende peert ter eerden
Ende Seghelijn die begheerde
1495
Te connen van spere ende van scilde.
Hi bat sere den ridder milde
Dat hine leerde van scilt ende spere.
Die ridder seide, hi hads ghere.
‘Ic saelt u leren, soe ic best can.’
1500
Doe ghinghen si hem wapenen dan,
Ende reden buter stat opt velt.
Die coninc ende sijn ghetelt+
Quam daer; die coninghinne mede,
Die haer bedinghe te Gode dede,
1505
Dat Seghelijn moeste verstaen,
Also wel als hi hadde ghedaen
Van den scilde ende van den sweerde,
Want si sine eer begheerde
Voer hem allen die daer sijn.
1510
Al ghewapent was Seghelijn
Op een ors van groeter ghewelt.
Die meester liet lopen op dat velt
Sijn ors ende sloech met sporen.
Hi wijsdem, hoe hi doen soude, voren:
1515
Sijn spere opdraghen ende dan sincken;
‘Ende of ghijt braect, waent u bedincken,
Ende werp den trensoen opt sant
Ende hout den breidel in u hant,
Ende dat ghi dat ors ommekeert.
1520
Als Seghelijn dit hadde gheleert
Settem die meester op die dye
Sijn spere, ende seide: ‘Coemt te mi,
Proeft u crachte met alre ghewelt;
Laet sien, moechdi mi opt velt
1525
Tumelen doen, so haddijs prijs.’
Seghelijn, die deghen wijs,
Noepte tors metten sporen,
Ende heeft den meester sijn vercoren.
Hi gheraecte den helm van stale:
1530
Sijn spere brac ende altemale
Viel die helm op die hede,
Ende hi gheraecte sijn scouderen mede,
Dat hi viel van den peerde sijn.
Dus hadde prijs Seghelijn.
1535
Doe stont op, als ic versta,
Pelles van Ysona.
Hi scaemdem sere van den steke;
Hi peinsede, hi sout wel wreken.
Hi loech, mer het was sonder spel,
1540
Ende seide: ‘Seghelijn, dit was wel
| |
[p. 22] | |
+ Ghesteken als een deghen fijn.
Ghebenedijt so moetti sijn:
Ghi beghinnes wale, deghen vri.’ -
‘Aey meester, en belcht u niet op mi’,
1545
Sprac Seghelijn, ‘dies bid ic u.
Heb ic u misdaen, dat wil ic u
Beteren na u ghevoech.’
Pelles seide ende loech:
‘Seghelijn, hier en es niet mesdaen.
1550
Wildijt voert aldus bestaen,
Ghi sout noch goet ridder sijn.
Doen sat op Seghelijn,
Ende seide: ‘Laet ons riden te gader.’
Doen sprac Prides, Seghelijns vader:
1555
‘Prijs, lof ende ere moetstu
Hebben, mer ic duchte nu,
Dat ghijt ontgelden sult ter vaert.’
Die vrouwe boet die hant opwaert
Ende bat met sinne over haer kint,
1560
Dat si met herten sere mint,
Dat hi bleve onghescent.
Pelles hevet hem ghewent
Ende was bereet om steken.
Met alre herten wil hi hem wreken
1565
Van den steke, dien Seghelijn
Hem stac, ende noepte dat ors sijn
Ende sloech met sporen fellike seer.
Seghelijn sprac: ‘Nu help God Heer!
Laet mi sijnre steken ontstanden,
1570
Dat ic blive sonder scanden.
Ghi en helpt mi, God, ic merke wel
Dat ic verloren heb dit spel.
Want Pelles coemt verstomet sere.
Si vergaderden met enen kere,
1575
Die fel was, si u becant:
Haer spere braken toter hant.
So fel was dat ghemoet,
Dat Seghelijn, die deghen goet,
Beide Pelles ende sijn paert
1580
Dede keeren die voet opwaert,+
Ende bleef in onmacht op die eerde.
Seghelijn keerde met sinen peerde
Van dat felt sonder faelgieren.
Alse die ghene, die in rivieren
1585
Varen spelen in den meye
Also reet hi in die valeye
Sonder mincke ende grief;
Dat was der moeder te siene lief.
Si prijsdene alle, diene saghen.
1590
Lof ende eer van daghe te daghe
Hadde die jonghelinc al sijn leven,
Want het was hem al ghegheven.
Noyt en was so wel gheraect
Op eertricke noch so volmaect
1595
Alse hi was, die jonchere.
Pelles bequam van sinen sere.
Sijn een been was uter lede.
Doe sprac Pelles ende sede:
‘Noyt en was ic so onsocht
1600
Ghesteken, daer ict weren mocht,
In betaelgen noch in wighen;
Hets recht, dat men desen nighe.
Hi is bloeme van al dat leeft.’
Seghelijn seide: ‘Heer, vergheeft
1605
Mi, dat ic u aldus stac.
Dat kent God, dat onghemac
Woudic wel hebben ende ghijs niet.
Pelles op Segheline siet,
Ende seide: ‘Scone jonchere,
1610
In wancons u nemmermere:
Vergheven es minen evelen moet:
Ghi sijt coene ende van talen goet.
Doen custe elck den anderen daer,
Ende keerden te hove sonder vaer.
1615
Doen seide Prides die coninc:
Dat hi Seghelijn den jongelinc
Voervoets ridder woude maken.
Doe ontboet hi sulke saken,
| |
[p. 23] | |
+ Alse ten ridderscap behoert.
1620
Te Jherusalem binder poert
Was hi ghemaect ridder sciere.
Die coninc seide: ‘Goedertiere
Seghelijn, nu wel verstaet:
Waer ghi coemt of waer ghi gaet,
1625
So groet also vriendelike
Die arme lieden als die rike.
Vordert weduwen ende weesen,
So waer ghise vint in vresen;
U hulpe si hem bereit.
1630
Wacht u van alre dorperheit.
Vindi vrouwen in enigher noot,
Die secoerst of blijfter voer doet.
Si yement verwonnen voer u sweert
Ende ghenade aen u begheert,
1635
Doet hem ghenade, dats mijn raet,
Want ter ridderscap toebestaet.
En lieghet niet dor ghenen noet.
Hout u wet al toter doet
Onsen groten here Mamet.’
1640
Seghelijn seide: ‘Ic weet bet
Te gheloven dan aen hem.
Jhesus die te Jherusalem
An dat cruce was verdaen,
Hem willic te dienste staen.
1645
Hi mach beteren al mijn verdriet.
Heer coninc, dies en belcht u niet.’ -
‘Ic en moet,’ sprac die coninc.
Den menighen wonderde vander dinc,
Die des conincs tale hoerden,
1650
Dat hi hem so vriendelijc antwoerde.
Mer al haddijt ghesworen op sijn leven,
Hi en had ander antwoerde ghegheven,
So langhe hine metten ogen sach.
Hi nam een sweert, dat daer lach
1655
Ende wout hem gorden aen sijn side.+
Seghelijn sprac, als die was blide:
‘Heer coninc, laet staen dat sweert,
Eude gort mi dit, of ghijt begheert.’
Die coninc naemt onversaghet;
1660
Hi toecht ute ende besaghet:
Het docht hem roestich ende verrot.
Die coninc seit: ‘Ghi slacht den sot,
Die emmer wilde coene sijn,
Ende anders niet, Seghelijn;
1665
Also wildi houden dit sweert.
Mer sidemeer dat ghijt begheert,
So sal ic doen al u ghevoech.’
Doe sprac Seghelijn ende loech:
‘Heer coninc, ic kent bat dan ghi.’
1670
Doen gorde hijt den deghen vri,
Ende gaf hem in den hals een slach
Ende seide: ‘Peinst om desen dach,
Dat ghi ridderscap ontfinct;
Des bid ic u, dat ghi dinct
1675
Om dat ic u hebbe gheseyt.’
Seghelijn antwoerde ghereit:
‘Coninc here, het wert ghedaen’.
Hi nam dat sweert herde saen,
Ende bat den coninc terre stont,
1680
Dat hi den visscher hondert pont
Sjaers te renten soude gheven,
Also langhe als hi mocht leven,
‘Want hi hielt mi van kinde clene.’
Die coninc seide: ‘Deghen rene,
1685
Ic geeft hem ende en laets niet.’ -
‘Coninc here, wats ghesciet,’
Sprac Seghelijn vriendelike,
‘Om dat ghi sijt so rike,
Ende u luttel leit daer an,
1690
...........
| |
[p. 24] | |
+ So bid ic u dese bede.’
Die coninc sprac ende sede:
‘Al baeddi om die crone mijn,
Ghi soutse hebben, Seghelijn.
1695
Wonder heeft mi, hoe dat coemt.
Mi dunct, dat ic ben verdoemt.
............’
Doen sprac die scone Blensefluer:
‘Daer waer luttel aen misdaen,
1700
Al haddi u croen ontfaen,
Ende hise droech al sijn leven,
Opdat ghi, coninc, doot waert bleven.’
Die coninc seide: ‘Ghi seit waer.’
Men dede den visscher comen daer.
1705
Doen sprac die coninc met sinen mont:
‘Te renten geef ic u hondert pont,
Omdat ghi Seghelijn ophelt.’
(Met goeden rechte gaf hi tgelt,
Want Seghelijn was sijn kint,
1710
Al en wist hijs niet een twint)
‘Proeft u wel ende sijt blide;
Ghi hebbes seghe tallen tide.’
Nochtan gaf hi gerne tgoet.
Seghelijn was blide in sinen moet,
1715
Dat hi die ghifte hadde daer,
Ende Seghelijn gaf hem voerwaer,
Tsweert dat hem die coninc gaf.
Hi dancte hem seer daer af,
Dat hi hem ghedaen had goede.
1720
Int hof so waren vele moede,
Die te Seghelijn droeghen nijt,
Vander ure ende der tijt,
Dat hi twoert hadde gheseyt,
Ende hi gheloefde aen Kerstenheit,
1725
Ende droeghen ten coninc grote micke,
Dat hi doechde sulke sticken,
Ende hi hem dede alsulcke ere.
Dat vernoyde den menighen sere
Onder den dume stillekine.
1730
............+
Doen die coninc was van Seghelijn,
Ende oec uten oghen sijn:
‘Wacharmen,’ seide die coninc,
‘Hoe mach comen dese dinc,
1735
Dat ic al doe des hi begheert.
Blijft hi hier, ic werde onteert.
Als icken metten oghen scouwe,
So wensch ic hem al goet, bi trouwe,
Soe gracelijc sijn sijn manieren,
1740
Ende inder talen soe goedertieren,
Dat ic doe den wille sijn.’
Doen sprac daer een, hiet Robbolijn,
Verrader was hi ende fel,
Hi seide: ‘Heer coninc, doet wel;
1745
Nu is Seghelijn ridder ghedaen.
Enen tornoy doet hier opslaen
Buten der stat, ende segt hem, here,
Dat ghijt doet doer sine ere.
Dan sullen hier comen vremde lieden,
1750
Ende men sal hem ontbieden,
Dat sijt laten dor ghenen noet,
Si en slaen den nieuwen ridder doet.
Dat dinct mi talre beste sijn:
Dus wart verslaghen Seghelijn.’
1755
Dit was een treke harde nauwe.
Allen lachter ende allen rouwe
Moet hi hebben, die verrader!
Doen so dede Seghelijns vader
Sine boden utegaen,
1760
Ende dede een tornoy slaen,
Buter stat indier ghebare,
Oft doer Seghelijns ere ware;
Mer het was om sinen lachter.
God die moete sijn sijn wachter,
1765
Dat hi blive in die ere!
Blensefluer was blide sere,
Ende seide: ‘Wel lieve kint!
Nu so en ontsiet u twint.
| |
[p. 25] | |
+ Proeft u wel ende sijt blide;
1770
Ghi hebt seghe tallen tide.’ -
‘Des sijt seker als der doot,
Vrouwe, ic en bin niewer bloot,
Dat ic mi yewaer af ontsie.
God onse here hevet mi
1775
Wel voersien voer mijn leven.
Sulke gracie moet mi God gheven,
Dat ic sinen lachter mach wreken
Op al die ghene, die hem steken
Teghen Jhesus Cristus wet.
1780
Hoe mocht icken wreken bet
Dan opt volc, groet ende smal,
Dat hier nu vergaderen sal.
Mijn vader heeft harde wel ghedaen:
Ic salre harde veel verslaen;
1785
Des hoepic aen onsen here,
Dat ic sal hebben lof ende ere.’
Hi dede vervaghen sinen brant,
Den besten die men yewaer vant
Van sneden op erterike.
1790
Men ghinc slapen haestelike,
Tot het was scoen dach.
Daer Seghelijn in slape lach,
Docht hem, dat hi sach een aren,
Die quam boven sijn bedde ghevaren.
1795
Na sijn jonc dat hi leet;
Ander voghelen quamen ghereet
Op hem striden ende vechten,
Mer hi const hem wel berechten,
Dat hi die voghel al verwan.
1800
Doe ontwiec die jonghe man
Seghelijn, ende maecte een cruys,
Ende seide: ‘Goedertiere Jhesus,
Also waerlijc als ghi met uwen bloede
Ons coft, so moetti te goede
1805
Minen droem nu spellen;
Ende of mi yement wille quellen,
So helpt mi, Jhesus van Nasarene,+
Ic bin mer een kint allene.’
Dus sal hi sijn droem spellen,
1810
Die ic voer wil tellen,
(Dat seit die boec die niet en loech):
Die aren die boven den bedde vloech,
Dat bespelt den vader sijn,
Ende tjonc betekent Seghelijn,
1815
Daer hi so vast na beet,
Ende die coninc soude leet
Hem beraden ende groete pijn
Met menighen Sarrasijn:
Dat bediet der voghelen scare;
1820
Ende dat harentare
Die voghelen al maecten jacht,
Dat bediet dat Seghelijns cracht
Wonderen sal in den strijt
Die wareu vergadert op die tijt,
1825
Namelijc om Seghelijns doet,
Die hi sal brenghen in sulker noet,
Dat noyt man sulc wonder dede:
Mer Gods hulpe was hem mede,
Als ghi alle moghet horen.
1830
Dat heerscap sloech daer voren
Tenten ende pauwelioene.
Daer was menich glottoene,
Coninghe ende ammirale.
Prides dede scriven wale
1835
Letteren ende daerin verstaen,
Datsi den ridder souden verslaen;
Die den roden lioen daer brocht
In selver, dat si haer ghedocht
Daertoe deden ende haren sin.
1840
Hi ontboet hem oec daerin,
Dat hi sterken wilde die wet,
Daer die prophete om was gheset
Aen een cruce buter stat.
Als die heiden verstonden dat,
| |
[p. 26] | |
1845
+ Hadden si op hem groten nijt:
Nu moet God die allen strijt
Verwinnen can sonder vechten,
Dese verradenisse swechten,
Die si micten nu te doen.
1850
Nu hoert van den orisoen,
Dat Seghelijn van herten dede.
Hi sprac aldus ende sede:
‘God, vader, soen ende heilich gheest,
Die anden cruce hinc ghevreest,
1855
Ende stortet menscelijc u bloet,
Ende ute uwen lichame woet
Bi ere fonteinen, machmen scouwen,
Daer ghi pine ghemanc met rouwen
Ghedoghen wilt om onse sonden,
1860
Dat wisten wel die bi u stonden.
Dat was u moeder ende Sente Jan
Ewangeliste; so droeve man
En was noyt noch so droeve wijf,
Als si waren, doe ghi u lijf
1865
Aen dat soete cruys verloert,
Hande ende voete al doerboert,
Ende u herte wide ondaen,
Daer u gheest was uytgeghaen
Ter hellen verlossen man ende wijf,
1870
Ende paesschendaeghs ontfingdi lijf.
Doen worden si blide, die hadden rouwe,
Jan Evangelist ende onse vrouwe.
Also doemi, God, verbliden,
Of si op mi comen striden,
1875
Dese ongheloevighe, als ic waen.
Gheeft mi cracht so vast te slaen,
Dat ic behoude tleven mijn.’
Dit bat die goede Seghelijn.
Nu was dat heerscap al ghereit,
1880
Ende die tornoy was gheleit
Op een wijt velt buter stat.
Die coninc Prides sere bat
Seghelijn, dat hi pijnde om dere.
‘Ic sal,’ sprac die jonchere,
1885
‘Oft God wil, diet al vermach,’+
Nu had die coninc voer dien dach
Tscoenste ors van der saten,
Twaelf stoepen bloets uytghelaten,
Dat te argher soude gaen,
1890
Als Seghelijn soude met sporen slaen,
Dat hi worde daer bi bedreghen.
Hier af en wist niet die coene deghen.
God wouts of hijs ghenesen sal!
Dat ors haelde men van den stal;
1895
Het was scone ende groet.
Mer sal die jonghelinc hebben noet,
Dat sal doen dat traghe paert.
Seghelijn satter op ter vaert;
Hi custe sijn moeder die jonchere,
1900
Als hi sciet; hi weende sere,
Des sijn moeder wel was gram.
Si vraeghdem wat hem mesquam.
‘Moeder, als ic kere, suldijt weten.’
Tors, daer hi op was gheseten,
1905
Stac hi met sporen ende het spranc
Lichtelijc; het dede bedwanc,
Dat sal wel onlanghe dueren.
Si reden alle buten mueren,
Daer men tornoy soude doen.
1910
Seghelijn droech den roden lioen
In witten silver in sinen scilt,
Daer hi onder scermen wilt
Ende hem verweren op dat velt.
Die heren van buten ende haer ghetelt
1915
Sijn ghereet met hare partie.
‘Nu help God ende sinte Marie,’
Sprac die coene Seghelijn.
‘Nu moeti heden mijn troester sijn.
Ic duchte, dat ic ben verraden;
1920
Mer God, wildi mi staen in staden,
So en heb ic ghenen noet,
Al waerder meer, si bleven doet.
Op uwen troest so sla ic inne;
Nu sijt ten einde ende ten beghinne
| |
[p. 27] | |
+ 1925 Aen mine side te mijnre bate,
Want ic mi te u verlate.
Storve ic, dat ware u scout.’
Doen reet in die ridder bout
Ende heeft enen heer vercoren
1930
Die uytquam allene voren.
Coninc was hi starc ende fijn;
Doen stacken die jonghe Seghelijn,
Dat hi viel uten ghereide.
Seghelijns ors besweken die lede,
1935
So hijt met sporen had bedwonghen.
Des peerts aderen ontspronghen.
Ende viel in ommacht op die heide.
Doe quamen die partie beiden
Toeslaen metter spoet.
1840
Ende Seghelijn was te voet
In pinen groet ghestaen daer.
Mi en wondert niet, al had hi vaer.
Dit sach sijn moeder Blensefluer,
Daer si lach boven op die muer.
1945
Haer was sere wee te moede.
Die jonghe ridder ende die goede
Was herde fellike bestaen:
Van beiden siden si op hem slaen.
Hi toech sijn sweert Rosenbrant
1950
Ende sloech met gheweldigher hant
Alle die dat hi gherochte.
Saen dat hijt ter doot brochte
Ten iersten slaghe, ors of man.
So dat hi een ors ghewan,
1955
Talrebeste van den velde:
Volprisen mochtmens niet met gelde,
Want sijn doghet was soe groet.
Altemale so waest roet.
Ten droech noyt yser aenden voet;
1960
So wel ghetempert ende so goet
Waren die voete te dien male,
Of si al van finen stale
Waren gheweest al sonder ghile:+
Ten stont stille op ghene wile:
1965
Hoe seerre het liep, te meerre tmocht.
Die coninc was doet dient brocht,
Dat hadde Seghelijn ghedaen.
Tors en sweette noeit traen;
Noyt en waest van loepen moede.
1970
Seghelijn, die jonghe entie goede,
Noepte tors al sonder pine,
Ende reet onder die Sarrasine
Harentare al ter neder,
Die niet op en stonden weder.
1975
Hi wracht daer soe grote moert
Hier ende dare, weder ende voert,
Dat hire na sijn ghevoech
Wel twintich metter hant versloech.
Als si dit saghen, riepen si:
1980
‘Wanen coemt desen, lacen, o wy!
Dat hi tvolc aldus verslaet?’
Doe wart ghesleghen enen anderen raet,
Dat men alom soude beringhen,
Ende hem alsoe onder voete bringhen.
1985.
Aldus hebben sine bestaen,
Ende den jonghelinc al omgaen
Voer ende achter ende besiden.
Seghelijn seide: ‘Nu moet ic striden
Teghen hem allen diere sijn.
1990
Die wesen souden in die hulpe mijn
Ende mi in stade standen,
Dat sijn worden mijn vianden.
Nu help mi God van Nazarene:
Ic ben mer een kint allene
1995
Ende verraden ende vercocht,
Ende valscelijc opt velt ghebrocht.
Nu moet hi mi staen in staden,
Die alle sorghe mach ontladen!
Nu en weet ic werwaert riden,
2000
So voer, so achter, so besiden,
| |
[p. 28] | |
+ Want si allen begheren mijns.
God Here! des cnapen dijns
Moeti ontfermen te deser tijt:
Ic bin in een vreselijc crijt.
2005
Nu helpe God te deser uer!’
Dat sach sijn moeder Blensefluer,
Daer si boven ten tinnen lach.
Si maecte groet hantgheslach,
Doe si sach dese overdaet.
2010
Seghelijn rijt toe ende slaet
Tors met sporen ende peinsde dat,
Mocht hi comen so na der stat,
Dat hi te voren hadde die graft,
Hi mochte proeven sine craft
2015
Ende die Sarrasijn verslaen;
‘Si en mochten mi niet ontgaen.’
Doe noepte hi dat goede paert.
Daer hijt dichtste vant ghescaert,
Daer reet hi inne ende sloech,
2020
Datter een niet tlijf ontdroech,
So vreselike sneet dat swaert.
Hi sloech enen te middewaert
In twee stukken ende cloefde,
Ende thovet van den orsse hi roefde
2025
Met enen slaghe, dat is waer:
Hem en dorste niement comen naer.
Dus reet hi tot hem op die gracht;
Si voeren na, die waren acht,
Ende souden oec bestaen.
2030
Seghelijn seide: ‘Nu eest ghedaen,
Ic bin nu daer ic begheerde,
Nu bid ic Gode van minen sweerde,
Dat mi niet en moete faelgen,
Noch en breke inder bataelgen.
2035
So sullen si doen quaden fijn,
Moet ic leven,’ sprac Seghelijn.
‘Ghi sijt alle vals verrader.
God, die is almachtich vader,+
Moet u allen vermaledien!
2040
Doen quamen si met haer partien
Toeghedreven als die begheerden
Seghelijn doden metten sweerde.
Die joncheer vacht op die graft
Metter hulpen der Goeds craft,
2045
Dat hire doet sloech op die stede
Wel twaelf hondert bi waerhede.
Si vloeghen ende lieten staen;
Noch so en heeft hi niet ontfaen
Ghene wonden clein of groet,
2050
Mer sijn ors was totter doot
Ghewont, dat niet en mochte gaen;
Seghelijn die beette saen.
Die dach wert doncker ende wert nacht.
Die coninc Prides met sijnre macht
2055
Toghen ghemeenlijc binnen muren.
Ay God! hoe droeve was Blensefluere,
Als hi niet te hove quam.
Prides die coninc wart so gram,
Dat Seghelijn, die jonghelinc,
2060
Metten live dien dach ontghinc,
Dat hi swoer, al sonder waen,
Men souden sandersdaeghs bestaen,
Dat hi verliesen soude tlijf.
Die moeder was een droeve wijf,
2065
Si seide: ‘Here, hets misdaen;
Twi wildi den jonghelinc verslaen?’ -
‘Vrouwe, ic segt u bi miere wet,
Hi wil onsen God Mamet
Tonder doen al sonder blijf.’ -
2070
‘Wat here,’ sprac dat scone wijf,
‘Twi hebdine aldus bestaen?
Ghi mochten hebben wel ghevaen
Ende gheleit in u prisoen.
Wildi minen raet al doen,
| |
[p. 29] | |
2075
+ Wi souden smeken utermaten
Tes wine hebben in der saten.’
Prides sprac ende seide: ‘Vrouwe,
Als icken metten oghen scouwe,
En mach icken doen gheen quaet,
2080
Daerbi so eest dat ict laet.’
Doe sprac Robolijn die verrader
Tote Prides, Seghelijns vader,
Ende ruunde hem in sijn oer al stille:
‘Mijn vrouwe draeght hem goeden wille.
2085
Coemt hi te hove, ghi wert ontdaen:
Mijn vrouwe souden doen ontgaen.’ -
‘Neen hi niet,’ sprac doe Prides.
Nu hoert van Seghelijn, die buten es
Op die graft in groter noot.
2090
Hi en hadde wijn noch broot,
Dat hi drincken mochte of eten.
Biden luden is hi gheseten
Die daer laghen gheslaghen doet.
‘God here!’ sprac hi, ‘haddic broet,
2095
Dat ic eten mochte een luttelkijn!
Aey Blensefluere, moeder mijn,
Ic wane wel,’ sprac die joncheer,
‘Levende sie ic u nimmermeer;
Van hongher sal ic bliven doot.’
2100
Als hi dus sat in deser noot
Buten der stat van Jherusalem,
Sach hi nederdalen op hem
Bider mane, die sceen claer,
Recht oft witte stene waer.
2105
Hi hieft op; die roke was
Herde goet, als ict las.
Hi beet daer in, al daer hi sat
Ende het was broet, dat hi doe at,
Dbeste dat hi oyt hadde ghegheten.
2110.
‘Ay God!’ seit hi, ‘nu soude ic eten
Harde gherne van enen capoen.’
Doe beet echter die deghen coen,
Van enen capoen had hi die smake.+
Hi en peinsede om ghene sake,
2115
Die men eten mocht ter noet,
Hi en vant den smake in dat broet.
Des dancte Gode Seghelijn;
Ende als hem dorste, so haddi wijn
Mede algader in dat broet.
2120
Dat was mirakel herde groet,
Die God dor Segheline dede.
Te Gode dede hi sijn ghebede
Oetmoedelike op die tijt:
‘God, alsoe waerlijc als ghi sijt
2125
Almachtich van alle dinc,
Ende u vleesch dat lijf ontfinc
Boven natueren tonser noede,
Ende ic ghelove, dat ghi in broede
Ende in wijn gheordineert
2130
U vleesch, u bloet consacreert,
Switten donredaeghs, doe ghi braect
Tbroet uwen jonghers, ende ghi spraect,
Dattet ware tvleesch dijn
Ende u bloet die selve wijn,
2135
Die si droncken daer si saten,
(U vleesch in brode dat si aten);
Als ghi hem voerseidet daer,
Dat ghi sout sijn in den outaer
Beide in vleesch ende in bloede.
2140
Dus moghen u vinden altoes die vroede,
Die us begheren, dat ben ic.
Ende laet mi leven noch een stic,
Dat ic mach helpen stercken die wet,
Daer ghi ant cruce om wart gheset.
2145
Dan stervic alst es u ghebot.
Ic kenne u over almachtich God,
Die mi voetsel hier verleende,’
Ende mettien hi sere weende
Om die doot die God ontfinc,
2150
Sere bitterlike, die jonghelinc,
| |
[p. 30] | |
+ Want hi was van goeder naturen.
Daer sach hi ter selver uren
Den hemel ontdaen herde wijt
Ende het was voer mettentijt.
2155
Sijn ors, dat lach over doot,
Spranc op van vare ende verscoet;
Met hemelsch licht waest bescijnt;
Tors boven allen orsen grijnt.
Ghenesen waren die wonden sijn.
2160
Doe riep een stemme: ‘Seghelijn,
Hout dese covertuer ter vaert
Ende decter mede dat goede paert,
So en saelt dan nemmermeer
Wonden ontfaen noch doghen seer.
2165
Glorifier so eest ghenant.’
Doen lovede Seghelijn die wigant
Gode sere op die ure.
Opt ors leide hi die covertuere,
Die claer was ende herde groet,
2170
Ghetekent met een cruce roet.
Doen dede hi af die wapen sijn,
Die altemale doersleghen sijn,
Van sinen live, die edel baroen.
Hi ghinc ander wapen aendoen
2175
Van die daer laghen in det bloet,
Die vaste waren ende goet.
Talre eerste dat was dach,
Blensefluer, sijn moeder, utesach
Om Seghelijn haer lieve kint.
2183
Si riep, en mocht ghelaten twint:
‘Wacharmen! lieve kint, suldi sterven
Ende van uwen live bederven,
Dat sal mi costen nu mijn lijf.’
Seghelijn sach dat scone wijf:
2185
Hi sach wel dat si hem meende.
Hi neech hare ende hi weende
Daer hi stont op die gracht.
Si sloech neder in onmacht
Voer dat venster daer si stoet.+
2190
Dat sach Seghelijn, die deghen goet.
Die vander stat quamen uut ghereet.
Op Seghelijn waren si alle wreet.
Ende die deghen goedertiere
Bescreet sijn ors Glorifiere
2195
Het neyede ende het was blide.
Seghelijn sprac: ‘Aen onse side,
Glorifier, en is hulper ghene,
Sonder Jhesus van Nazarene.
Ende sijn lieve moeder Marie;
2200
Nochtan hoe ic sere, dat wi
Sullen heden prijs bejaghen.’
Doen quamen si toegheslaghen,
Die heidene met haerre cracht
Ende waenden dromen in die gracht
2205
Seghelijn ende sijn paert mede,
Mer dat ors strecte sijne lede
Den Sarrasinen te ghemoet,
Datter schiere onder die voet
Laghen meer dan twintich teenre somme.
2210
Nu hebben si al om ende omme
Seghelijn bestanden in dat crijt
Alse die den ridder draghen nijt.
Si pijnden hem alle te vellen tors,
Dies hem vele was te wors.
2215
So wie sloech op die covertuer,
Hem brac sijn swaert in corter uer
So deden speren ende kniven:
Tors moeste sonder wonden bliven.
Dat docht die menighen wonder groet.
2220
Seghelijn sloecher vele doet,
Daer en was niet dat teghen helt.
Niet mere dan aen een aenbelt
Mochtmen der covertuer ghenaken:
Hare speren dat si braken.
2225
Seghelijn was int sienste vele:
Mer God was hovet van den spele.
| |
[p. 31] | |
+ Die Sarrasine dreven seer
Ende seiden alle: ‘Nemmermeer
So en wort dese dief ghemaet!
2230
Merket hoe hi hem ghelaet
Ende slaet noch so grote smeten!
Nochtan moghen wi wel weten,
Dat hi ons heeft ghemaect onblide,
Ende wel veertich van onser side
2235
Doet ghesleghen na sijn ghevoech,
Al sonder die hi ghisteren sloech.
Nochtan vecht hi in dier ghebare,
Of hi nu eerst ghecomen ware
In den wijch ende hijs begonste!’
2240
Alse hem niement ghemeesteren conste,
Doen vloghen si alle gader,
Ende doen sprac Seghelijns vader
Te sinen ghesellen: ‘Volghet mi an!
Bi den vader, die mi ghewan.
2245
Ic selen doden of hi mi!’
Als dat sach die deghen vri,
Was hem te moede sere onsochte,
Datten sijn vader selver versochte.
Doen peinsde aldus die jonghelinc:
2250
‘Nu wouts God te deser dinc,
Hoe dat mi nu sal vergaen.
Minen vader en wil ic niet slaen.
Hi en kent mi niet, so doe ic hem;
Sloech icken doet, ic seker bem,
2255
Gods vrient en werdic nemmermeer.’
Blensefluer doghede groet seer,
Als si sach haren man
Tkint bestanden dat hi wan,
Dat was rouwe boven rouwe!
2260
Doe sprac aldus die edel vrouwe:
‘Ay God Here! of ghijs machtich sijt,
So ghetroest in desen strijt
Seghelijn, dat hi verdrive
Sinen vader of ontlive,+
2265
Dat waer mi liever, dan hi ginc tonder.’
Nu hoert hier groet wonder:
Prides quam, die coninc,
Op Seghelijn den jonghelinc.
Seghelijn warp den scilt om hals,
2270
Om te scouwen meer onghevals.
Ende sijn vader volghedem naer
Ende gaf hem slaghe swaer,
Mer hi en weerde hem niet een twint.
Dus dede hi als een goed kint:
2275
Hi decte hem ende liet hem slaen.
Daer moest Seghelijn ontfaen
Wonden achte in sijn lijf.
Prides sprac: ‘Hoerdijt, keitijf!
Verweerdu of ghi sijt al doet.’
2280
Seghelijn sprac: ‘Doer ghenen noet,
Coninc here, en wil ic u slaen.
Mijn ridderscap heb ic ontfaen
Van u; sloech ic u, so waer ic sot.
U te slane verbiet mi God.’
2285
Als dit die coninc Prides hoerde,
Jammerdem sere van den woerde,
Dat Seghelijn te hem daer sede:
Die nature wrochter mede,
So dat hi seide: ‘Seghelijn,
2290
Bi Mamet, den here mijn,
Du bist int herte so noyael,
Dat mi ontfermet dijnre tael,
Ende ic bids u, coene deghen,
Vergheeft mi, dat ic u heb ghesleghen;
2295
Het is mi leet ende berouwes.’ -
‘Ay coninc here, dattu scouwes
Die rechticheit,’ sprac Seghelijn,
‘Des danckic Gode den maker mijn,
Die u dat herte heeft verleent.’
2300
Die coninc van groten moede weent,
| |
[p. 32] | |
+ Dat Seghelijn seide Gode danc.
‘O wach,’ seit hi, ‘dits bedwanc,
Dat mijn herte is so sere partien
Teghen mijn sin, des moet ic lien.
2305
Die oetmoedicheit die hi doet
Maect mi enen saechten moet;
Dat hi hem aen Gods wet wilt versellen,
Dat doet mi therte binnen quellen:
Dus strijt mijn herte ende mijn moet,
2310
Dat ic hem yan quaet noch goet.
Nu laet ic der doghet verwinnen.’
Dus voeren si te Jherusalem binnen
Daer Seghelijn wale was ontfaen
Van sijnre moeder, die was ghestaen
2315
Ter valbrugghen, en lieghe u twint;
Si seide: ‘Willecoem, lieve kint!’
Alsoet haer uten monde scoet,
Seghelijn wart van scaemten roet
Van den woerde, dat si sede.
2320
Dit mercte die valsce Robolijn mede,
Dat Seghelijn sijn verwe verghinc.
Robbolijn seide: ‘Heer coninc,
Sijt des seker op mijn lijf,
Mijn vrouwe mint desen keitijf,
2325
Ende si sal hem verscaken,
Ende u soe veel te doene maken,
Ghi en gheneses nemmermeer;
Of ghi wilt, wachtes u, heer.’
Die coninc seide: ‘Ic wilt verstaan
2330
Bat dan ic hebbe ghedaen.’
Sere mercte Seghelijn,
Dat teghen hem sprac Robbolijn;
Want hi wel sach aen sijn ghelaet,
Wat hi seide, dat was quaet.
2335
Te doene so hads die jonghelinc,
Dat hi mercte alle dinc.
Daer wasser vele binder saten
Die Seghelijn harde sere haten.+
Seghelijn dede in corten stonden
2340
Sijnre moeder heelen die wonden,
Die hem sijn vader hadde ghegheven.
Els waer hi onghewont ghebleven,
En hadde sijn vader niet ghedaen,
Want hi en wil op hem niet slaen.
2345
Van wonden (?) was hi sere ghewont.
Sijn moeder gaf hem in corter stont
Een cruyt teten ende hi ghenas.
Daer hi dus bi sijnre moeder was,
So weende die scone Blensefluere:
2350
‘Moeder,’ seit hi, ‘onlanghe ure
Sal ic moghen bi u bliven,
Want men soude mi ontliven;
Si haten mi alle die hier sijn.’
Doen sprac si te Seghelijn:
2355
‘Aey, lieve kint, op hoveschede,
So laet mi dan varen mede
So waer dat ghi u bekeert.’
Seghelijn sprac: ‘Moeder, ontbeert
Deser spraken, des bid ic u.
2360
Werwaert soudic leiden u,
Daer ghi vont, dat ghi hier sout laten?
Na dien dat si mi alle haten,
Soe sal ic soeken aventuer.
Ende weet wel, moeder Blensefluer,
2365
Mach ic sulc aventure venden,
Cortelijc sal ic weder wenden
Ende u halen, sijt des vroeder.’
Doen so custe hem sijn moeder
Hertelike, en lieghe u twint,
2070
Ende si seide: ‘Lieve kint,
Suldi mijns dan niet vergheten?’ -
‘Nenic, moeder, dat moet God weten,’
Ende hi cussede haer mettien.
| |
[p. 33] | |
+ Dat heeft Robbolijn ghesien;
2375
Hi liep saen toten coninc,
Ende dede hem sien die dinc.
Als hi dus hevet ghewacht,
Die coninc seide: ‘Ic sal te nacht
Seghelijn doen benemen tlijf;
2380
Enter felre vrouwen, mijn wijf,
Sal ic in enen tor doen sluten.
Si en coemter in seven jaren buten,
Omdat si mi dit heeft ghedaen.’
Nu moet God in staden staen
2385
Seghelijn, hi heves noot.
Hem is ghemict, die bitter doot
Te doene in deser nacht,
Ten si offen God ghewacht.
Als die coninc hadde ghesien
2390
Sijn wijf cussen, ghinc hi vlien,
Ende hadde enen droeven moet.
Hi en seider toe quaet noch goet.
Dat was bedi, want hi en mocht.
Sijn herte swoer hem sere onsocht;
2395
Den jongelinc en dedijs gheen ghewach.
Als hine tusscen den oghen sach,
So was sijn evelmoet ghedaen.
Men decte tafel ende ghinc dwaen.
Seghelijn quam voert met sinne
2400
Ende met hem die coninghinne,
Te wien hi droech groten nijt.
‘Vrouwe,’ seit hi, ‘ter quader tijt
Legdi al den dach in clusen,
Ghi slacht den katten die willen musen,
2405
Dat ghi so gherne in cameren sijt.’
Seghelijn sprac in corter tijt:
Hieraen en is niet mesdaen;
Here, wildijt te recht verstaen:
Si heeft ghevraeght mijn avontuer,
2410
Dat ic vonden heb wel suer,
Buten der stede heden ere.
Coninc Prides, edel here,
Al waer ic bi haer seven jaer,+
Ghi en dorst hebben ghenen vaer,
2415
Dat ic haer dede, sijt des vroeder,
El dan of si waer mijn moeder,
Sijt des seker, coninc fijn.’
Doe antwoerde Robbolijn,
Die quade felle verrader,
2420
Hi seide: ‘Wi saghen beidegader,
Ic ende mijn here die coninc,
Quaet onwettich vondelinc,
Dat ghise cusset aen horen mont.
Menichwerf, dat si u cont,
2425
Na cussen,’ seide die verrader,
‘Pliet men te doen, weten wi algader,
Der minnen spel, weet voerwaer.’ -
‘Feloen, ghi moet hebben een quaet jaer,’
Sprac die coene Seghelijn.
2430
‘Bastaert, fel truwant, het sijn
Menighe, die te gader spreken,
Helsen, cussen, sonder treken,
Deen den anderen in goeder manieren.
Sonderlinghe cussen sijn viere:
2435
Cussen van moeder, cussen van lieve,
Cussen van peise, cussen van grieve,
Als een mensce heeft ghesijn
In pinen groet,’ sprac Seghelijn,
Ende hi coemt, daer menne kent,
2440
So custmenne om sijn torment,
Dat hi leet, te doen vergheten.
Mer dat moet onse Here weten,
Dat ic se cusse in goeder saten.’
Robbolijn seide: ‘Ghi doet onmate,
2445
Dat ghi des conincs wijf wilt vrien.’ -
‘Aey, God moet u vermaledien,’
Sprac die coene Seghelijn.
Hi toech ute dat sweert sijn,
Ende cloefdem thovet toten tanden.
2450
‘Felloen,’ seidi, ‘om mine scande
Hebdi ghesproken, dit is die boete!’
| |
[p. 34] | |
+ Doen viel hi doet voer sconincs voete.
Des had die coninc swaer verdrach,
Als hi dit met oghen sach.
2455
Nochtan en mocht hire niet toe spreken.
Tsweert heeft hi inghesteken
In die scede, die jonghelinc,
Want het altoes aen hem hinc,
Waer hi was ende waer hi stoet;
2460
Want hi was te voren vroet,
Dat hi daer niet was ghemint.
Seghelijn sprac: ‘En belcht u twint,
Dat ic sloech desen verrader.’ -
‘Nenic niet,’ sprac sijn vader,
2465
‘Hi verdiendes wel met woerden.’
Alle, diene spreken hoerden,
Hem docht wonder, dat hi sprac
Entie menighe hads onghemac,
Dat die coninc niet wil wreken,
2470
Mer si en dorster niet toe spreken,
So ontsaghen si den jonghelinc.
Doe gheboet die coninc,
Dat men graven soude den doden,
Ende Seghelijn niet misbode,
2475
Ende alsoe waest ghedaen;
Ende doe ghinc men eten saen.
Eten, drincken wasser ghenoech,
Mer die coninc niet en verloech
Noch en verblide van der feesten,
2480
Mer hi peinsede, seit die jeeste,
Dat hi snachts Segheline
Beraden soude grote pine,
Dat hi smaken soude die doet.
God die cleen weet ende groet
2485
Wat ghesciet, hoert wat hi dede:
Een enghel seinde hi daer ter stede
In der ghelike van een hert.
So ghedaen noch so versiert (?)
En was noyt hert, sijt des vroet,
2490
Want in sijn voerhoeft stoet
Ghewrocht taenscijn ons Heren;+
Dat dede God Seghelijn ter eeren
Enten coninc Prides te toerne.
Dertien telgher waren aen sijn hoerne;
2495
Het was wit, scoen utermaten.
Si spronghen al op in der saten
Ende volchden den herte naer.
Seghelijn liep vaste daer:
Sijn paert stont ter selver ure
2500
Verdect metter witter coverture,
Want noyt af en dede man.
Seghelijn reet vaste an
Na den hert met Glorifiere.
Voer alle die ander was hi sciere
2505
Ghereden ene grote mile.
Doen sach hi ter selver wile
Den hert staen op een velt breet;
Na Seghelijn dat hi ontbeet.
Doe sprac thert met soeter sprake:
2510
‘Seghelijn, rijt al met ghemake.
Ic bin een enghel van Gode ghesent;
Hi doet u bi mi bekent,
Dat ghi ter stat niet weder en keert,
Of ghi souter mede sijn onteert.
2515
U vader soude u doen verslaen;
Dit doet u God bi mi verstaen
Ende te weten, als sijn vrient.
Nu doet soe, dat ghi hem dient.’
Doe viel ter eerden die jonghelinc.
2520
‘Ontbiet God mi dese dinc,’
Sprac Seghelijn, ‘dies moet hi
Lof ende eer hebben, die mi
Vercoren heeft te deser eeren.
Nu en weet ic wat doen, Here!
2525
Ic bin bloet sonder wapijn.’
Die enghel sprac te Seghelijn
Ende seide: ‘Vrient, coemt hare;
Die beste wapen, die beste ghegare
Suldi hebben, die noyt man droech.
| |
[p. 35] | |
2530
+ In ghenen bosch gaet; u ghevoech
Suldi daer vinden, des sijt vroet.
Die halsberch is soe goet,
Nemmermeer en mach hi breken,
Met sweerden noch met speren steken.’
2535
Het was wit als een swane.
Roede crucen stonden daer ane,
Alsoe roet alse een bloet.
Een perpoent vant hi daer goet,
Een plate ende enen helm van stale;
2540
Cousen, scilt, weet dat wale,
Wit, van silver daer in een cruys.
Ende taenscijn ons Heren Jhesus
Stont gheprent in vier quartieren
Binnen den cruce in dier manieren.
2545
Met rechte mach men goet loven
Sinen wapenroc, dat hi boven
Sinen wapinen anedoet;
Menich cruce scoen ende goet
Van roden goude op dat witte.
2550
Taenscijn ons Heren even ghedichte
Stoeter aen van scoenre ghedane.
Het was witter dan een swane,
Al dat hi voerde ende droech.
Therte in sinen buke loech,
2555
Omdat hi hadde sulc abijt.
Die enghel sciet van hem ter tijt
Ende hiet hem, dat hi niet en keerde
Ter stat weder, ende hem verseerde
Herte, sin ende sinen moet,
2560
Dat hi dus sijnre moeder goet
Laten moeste in dat verdriet.
Doen sprac aldus dat coene diet:
‘Ay God here, ghi sijt so machtich,
Nu moeti mi maken crachtich,
2465
Dat ic u diene tuwer eeren.
Ter stat en wil ic niet wederkeeren
Tote vader ende moeder.
Ghi sijt, here, daer af vroeder,+
Watter na af comen mochte.
2570
Nu ben ic in dien ghedochte
U te dienne sonder verlaet.
Ghi sijt hulpe, troest ende raet
Van alre werelt,’ sprac Seghelijn.
‘Nu moeti voert mijn troester sijn.’
2575
Nu hoert van Prides, die sochte
Den hert al omme, mer hi en mochte
Niewer vinden noch die sine.
Verloren hebben si Segheline
Binden foreest, si en wisten waer.
2580
Si sochtene al omme hier ende daer,
Ende als mens niet vinden en can,
Doen reet die coninc ende menich man
Binder stat, daer si waren eer.
Die hadde ghesien dat seer,
2585
Dat Blensefluer, die vrouwe, dreef
Om dat Seghelijn after bleef,
Ende hi niet en keerde weder!
In onmacht viel die vrouwe neder.
Doe si bequam van den sere,
2590
Riep si: ‘Seghelijn, lieve jonchere,
Sal ic u spreken nemmermeer?
Nu alre eerst so heb ic seer
Iut herte mijn, dat ic verdwine.
Ghi sijt comen tuwer pine,
2595
Dat ducht ic sere, lieve kint.
Met rechte heb ic u ghemint,
Want ic u sere hebbe besuert.
Na mi sidi ghenatuert,
Des bin ic seker ende vroet.’
2600
Doe die coninc dat verstoet,
Seide hi: ‘Vrouwe putertiere,
Sijn dustanich u maniere,
Dat ghi mint den vondelinc?’
Die vrouwe antwoerde den coninc:
2605
‘Hets wel recht, dat icken minde,
| |
[p. 36] | |
+ Want ic noyt en ghenen kinde,
Die mi beter docht van wesen.’ -
‘Vrouwe, het is ghedaen met desen,
Hi is doot, u poytier.
2610
Ic sal u doen bernen in een vier,
Dat ghi mi dus hebt verhoert,
Ende dus scandelijc misfoert.’ -
‘Coninc here, ic en doe;
Also help mi God, ic en hadder toe
2615
Nichtemeer dan te minen kinde,
Doer al dat icken sere minde.
Het dede sijn edele nature.
Ay, scone lichaem, edel figure!
Sidi doot, soe isset tijt,
2620
Dat ic u volghe daer ghi sijt,
Ende laten onse siele sijn te gader.’
Doen sprac Prides, Seghelijns vader,
‘Ghi wort verbarnt aen enen stake.
Ic hore wel aen uwe sprake,
2625
Dat hi was uwer herten kies.’
Die vrouwe sprac: ‘Ten is gheen verlies,
Al stervic, indien dat hi
Doet es, mijn lief, die so vri
Was dat icken had ghemint
2630
Met goeder herten, oft waer mijn kint.’
Die coninc dede ter selver uren
Sijn wijf die scone Blensefluere
In enen toren vast besluten,
Ende swoer dat sire niet quame buten
2635
Bin haren live nemmermeer.
Eten ende drincken dede haer die heer
Van buten gheven, dat is waer.
Si lacher binnen seven jaer;
Harde groet was haer karmen.
2640
Si seide: ‘Jhesu, wilt mijns ontfermen!
In mine hulpe moeti sijn.’
Doen sprac die vrouwe: ‘Seghelijn,
Nu alre eerst so heb ic seer!
Ic bevele u onsen Heer,
2645
Sidi levende of sidi doot.+
God brenghe u uyt alre noot!
Noch so hopic dat ghi leeft;
God die peis van herten gheeft,
Moet u gheleden, lieve sone.
2650
Ghi waert mijn troester entie gone,
Die mi dede leven sochte.
Mijn ghepeins ende mijn ghedochte
Was, dat ic soude hebben ontfaen
Kerstenheit; nu eest ghedaen:
2655
Doepsel en mach ic niet ontfaen;
Lieve kint, ghi sijt mi ontgaen.
Dat dunct mi wesen onhoveschede,
Dat ghi mi niet gheleit hebt mede
Uter noet, daer ic in bem.
2660
Die here die in Jherusalem
Was ghedoet op enen dach,
Ende alle dinc volleesten mach,
Die moet mi torment soe groet
Seinden toe voer mine doet,
2665
Dat ic na dit corte leven
Te sijnre bliscap si bescreven!
Al ben ic nu hier ghevaen,
Ende gheen doepsel mach ontfaen,
Dat herte mijn heb ic gheset
2670
Aen hem, die sterf om die wet
Van Kerstenheit, ende die ons cochte.
Ende hi kennet alle ghedochte
Van herten ende dat ghepeins.
Soe is hem cont, dat ic seins
2675
Van hem houde ende leene.
Ende anders ghenen God en meene
Noch en kenne over God dan hem,
Die hier in Jherusalem
Was ghepijnt, daer ment sach
2680
In die weke opten vridach,
Die goet noemt die werelt wijt;
Mer die Joden, des seker sijt,
Hietene goet, mer twas in quade,
| |
[p. 37] | |
+ Dat si den goeden verdaden,
2685
Die tonder dede hare wet.
Die kerstene gheloven bet
Den vridach ende hietene goet,
Want si kennen, dat God sijn bloet
Om ons storte ende ontfinc die doot,
2690
Om ons te lossene uter noot
Ende uter hellen, ons armen keitiven.
In dit ghelove wil ic bliven.
Dus mach hi met rechte goet wel heeten
Die vridach, als die profeten
2695
Ons orconden ende bescriven.
In desen ghedochte wil ic bliven.
Lieve kint, Seghelijn!
Nu moet in u gheleide sijn
Die selve here, die sijn bloet
2700
Storte opten vridach ende maecten goet.’
Dit sprac si ende wenede sere.
Nu hoert van Seghelijn den jonchere,
Die harde groten rouwe dreef.
Sijn handen hi te stucken wreef,
2705
Datter ute ran dat bloet,
Omdat hi sijnre moeder goet
Niet en sprac, eer hi wechvoer.
Therte in sinen buke swoer.
Doe peinsede dus die jonchere:
2710
‘Mi es beter dat ic kere
Ende mijnre moeder spreke,
Al soudicker omme jammerleke
Sijn ghewont ende doet ghesleghen.’
Doe keerde om die coene deghen
2715
Ende soude riden in die stede.
Doe quam een enghel ende sede:
‘Hoerdijt, Seghelijn, joncheer?
Ter stat waert niet en keer:
Dat ontbiet u ons Here God.
2720
Doedijt oec, du biste sot:
U soude ghescien veel rouwen.
Ghi en moeght nemmermere scouwen+
Vader noch moeder op ghenen dach,
Ghi en sout hem gheven den dootslach.
2725
Scouwe tlant ende die stede.’
Als dit die enghel te hem sede,
Wart sijn rouwe noch so groet:
‘Ach!’ seiti, ‘aen mine doet
En laghe niet een vingherlijn.
2730
Mer soudic vader ende moeder mijn
Doetslaen, of ic se saghe?
So ist mi beter, dat ic verdraghe
Desen rouwe, so ic best mach,
Ende peinse voert nacht ende dach,
2735
Dat ic en hebbe vader no moeder
No vrient noch maech, noch suster noch broeder,
Die mi bestaen te tienden lede.
Mijn lijf is al vol jammerheden,
Dat mi aldus ghescepen staet.’
2740
Sine oghen hi opwaert slaet
Tote Gode ende seide:
‘O God der drievoldichede,
Die sinen soen verholen helt,
(Als ons die scriftuer vertelt)
2745
Teghen den enghel toter stont,
Dat ghi Gabriel maket cont,
Dat ghi wout gheboren sijn
Vander soeter maghet fijn,
Diemen noemet sinte Marie; -
2750
So bid ic u, hout mi vri,
Dat ic blive sonder vreese,
Want ic bin een arme weese.
Na dien dat mi God ontboot,
Dat ic vader ende moeder doot,
2755
Of ic se sien mach nemmermere,
Des bid ic u, aelmachtich here,
So waerlijc als ghi verholen helt
Uwen soen in u ghewelt
Teghen die enghel na uwen wensce; -
| |
[p. 38] | |
2760
+ Dat sceen wel als ghi maect den mensce,
Daer die enghelen saghen toe,
Van der eerden, ende seit doe:
“Faciamus hominem ad ymaginem
Et secundum nostram similitudinem:
2765
(Weten maken den man ende ymagineren
Na onse ghelike),” sprac die Here.
Dit sprac hi tot hem selven daer.
Hier moechdi weten die reden claer,
Dat hi sprac na die waerhede
2770
In hem tot sijnre drievoldichede.
Die enghel waende na die waerheit,
Dat hijt tot hem hadde gheseit,
Dat si souden toesien van den werke.
Mer die enghelen begonsten merken,
2775
Dat hi maecte vleesch ende bloet.
Doe waren si der reden vroet,
Dat God te hem selven sede,
Want denghel was sonder menscelichede,
Dan was God onse Here niet.
2780
Scouwet, merket ende besiet
In desen saken meer no min,
Dat God was sonder beghin.
Ende daertoe wesen sal sonder einde.
Als God die siel in Adam seinde,
2785
Ende die enghelen tsaghen van hemelrijc,
Peinseden si: “Dats ons ghelijc.”
Doe so werden die enghel verblint.
Nochdoe en was niet bekint
Die menscheit, mer als die tijt
2790
Quam dat God onse abijt
Wilde ontfaen ende sijn gheboren,
Opdat die menscheit niet en waer verloren,
Doe so wart hi in aertrike
Verbaert eer dan in hemelrike.
2795
Doen seide God ten sone sijn:
“Hemel ende eertrijc is dijn,”
Dat was, als hi was gheboren.+
Als dat die enghelen verhoren,
Waenden si, dat hijt te hem had ghesproken.
2800
Die vrucht verholen wart doen ontploken,
Dat si wel saghen, sijt seker das,
Tkint dat van Marien gheboren was,
Sitten in des vaders scoet.
Doen so was daer bliscap groet.
2805
Die enghelen songhen doe alsoe:
Gloria in excelsis Deo,
Et in terra pax hominibus.
(Dese woerden bedieden aldus:
Bliscap si Gode in hemelrijc
2810
Ende peis den Inden van eertrijc.)
Alsoe waerlike als dit es waer,’
Sprac die ridder, ‘so moet ic daer
Metten enghelen algader
Ontfaen sijn als kint ende ghi mijn vader
2815
Bliven moet hier ende daer;
So moet ic mijn pine swaer
Al vergheten ende mijn vreese,
Al bin ic ter werelt weese.
God Here, als gi hadt verclaert
2820
Den menschen ende den enghel verbaert,
Doen si self verholen wisten
Der menscen behoeften, doer den twiste,
Die gheweest hadde menich jaer, -
Ghi ghedoghet openbaer
2825
Dat men uwen sone hinc,
Ende aent cruce die dood ontfinc.
Suver bloet quam uyt uwen live,
Dat gheboren was van den wive,
Uwer moeder, sente Marie,
2830
Dat die Joeden bi hatie
Ute uwen soeten live traken,
Als ghi die bitter doot wout smaken.
Doen quam bloet in vaders scoet,
| |
[p. 39] | |
+ Des bin ic seker, also groet
2835
Als ute uwen live dranc;
U gheest voer ute ende ghinc den ganc
Ter hellen, halen sine vrient.
Dus heeft God den mensch ghedient
Ende ontfaen doer ons die doot.
2840
Die gheest quam daer uut uwen scoot,
Ende beette in bloet van medicine,
Dat hi doer ons gaf met pine.
In den gheest het weder trac.
Doe voer die gheest daer hi uutbrac
2845
Int soete vleesch, daert was gheleghen
Int graf, doerhouwen ende doersleghen.
Tfleesch ontfinc weder lijf,
Dit moet gheloven man ende wijf,
Want men opten Pasendach
2850
Vijfwerven met oghen sach.
(Des keert hem om, des sijt ghewesse,
Die priester vijfwerf in die messe,
Dat aensicht ten volke waert.)
In den Pasendach was verbaert
2855
Den enghelen dat ghi waert drievuldich.
Ay, God Here! wi sijn u sculdich
Te dancken utermaten seer,
Dat ghi ons voer den enghelen deet eer.
Altoes sidi personen drie,
2860
Een enich God; nu horen wi
Drie missen singhen opten kersdach
Enen priester, ende nemmeer en mach
Binnen den jare dit ghescien.
Die eerste misse, hoert na mien,
2865
Bediet ons, als ic eerst sprac,
Dat God sinen soen ontstac
Den enghelen te smenscen profite.
Ter stont, dat God ten abite
Van Marien wart gheboren,
2870
Selmen dander misse horen.
Die derde singht men opten dach
Gode teeren, die ons versach
Voer den enghelen, dats waerheit+
Ende ons sine drievoudicheit
2875
Verbaerde voer den enghel sijn.
‘Also waerlijc,’ sprac Seghelijn,
‘Ende ghi ons dese ere daet,
So bid ic u dat ghi mi beraet
Als die vader doet sijn kint,
2880
Ende mi also vaderlike mint,
Dat ics blive sonder vreese,
Ghi kent wel, dat ic bin weese.’
Als hi dese bedinghe had ghedaen;
Ghinc hi tors met sporen slaen.
2885
Hi reet in wout ende in boscaelgen
Seven daghe sonder vitaelge.
Armoede doghede Seghelijn.
Hi at crude ende rasijn
Alsulc, als hi vant int wout.
2890
Doe vakede den ridder stout
Ende ghinc slapen op sijn scilt.
Binnen dat dus sliep die ridder milt,
Quamen vijftien scakers ghegaen,
Ende saghen Glorifier daer staen.
2895
Doe sprac die een van den vijftien,
Die dat ors hadde versien:
‘Bi Mamet,’ seit hi, ‘gheent paert
Scijnt starc ende van snelre vaert,
Dat willic hebben in mijn bedwanc.’
2900
Een ander daer vore spranc,
Ende sede: ‘Ic salre aen hebben deel.’
‘Ondanc hebbe u museel,’
Sprac die derde, ‘wat men seghet,
Ghenen ridder die ghinder leghet
2905
Sallic nemen die wapen sijn.’
Die vierde seide: ‘Wat, wert mijn!
Ghi rekent saen dit ghelach.
Ic moet hebben quaden dach,
Of icker verder omme ga.
2910
Diet winnen wil, die taelder na!’ -
| |
[p. 40] | |
+ ‘Dat sijn wi,’ spraken die drie;
Tot orse liepen si,
Ende si waenden harde sciere
Wech leiden dat ors Glorifiere.
2915
Mer het verhief sinen rechteren voet,
Ende sloech den ghenen die bi hem stoet,
Dat hi viel ter eerden doot.
Opten anderen dattet scoet,
Die den breidel had in die hande
2920
Ende beet hem tore af totten tanden,
Ende deder hem mede grief.
Doen spranc after die felle dief
Ende soude gaen te Segheline
Om te nemene sijn wapine,
2925
Mer dat ors daer teghen liep.
Seghelijn die vaste sliep,
Wart ontwake biden lope,
Ende sach staen tenen hope
Dertien dieve van leden groet,
2930
Ende enen anderen die daer lach doot,
Ende dien dief die hadde verloren
Tore sijn: men mochten hoeren
Driven gheroefte ende carijn.
‘Helpe God,’ sprac Seghelijn,
2935
Ghi hebt mi wel verwacht hier!’
Doe custi tors Glorifier
Ende hi seide: ‘Wel lieve wrene,
Ghi ende ic sijn hier allene;
Nu moetewi die dertien bestaen.
2940
Of God wil, ic sal se slaen,
Dat si verliesen sullen tlijf.
Hier so leghet een keytijf,
Dien ghi sloeghet, des hebt ghi lof,
Ende desen beet ghi sijn ore of;
2945
Dese bederve hebdi mi ghedaen.
Nu willic dese selve slaen.’
Seghelijn sprac: ‘Wat doedi hier?
Mi dinke, ghi hebt quaden tier;+
Hoe ist met u aldus ghestelt,
2950
Dat ghi mi wilt doen ghewelt,
Want ic u noyt quaet en dede?
Ic bid u, laet mi doch in vrede.’
Doe spraken die dertien dieve:
‘Dat ors heeft ons brocht in grieve,
2955
Ende doet ghesleghen onsen compein;
Dat moeti ontghelden, vilein.’
Seghelijn seide: ‘Ic en sal,
Scande ende kenlijc ongheval
Moet u ghescien, dat ghijt spraect.’
2960
Ten dieven waert dat hi hem maect,
Hi sloech den enen op sijn hoeft,
Dat hijt hem toten tanden cloeft.
Den anderen sloechi mits ontwee.
Den derden dede hi so wee,
2965
Dat hi nemmermeer ghenas;
Hi viel neder doot int gras.
Den vierden sloech hi doot mede.
Dandre bleven op die stede,
Mer die achterste waende vlien.
2970
Dat ne mocht hem niet ghescien:
Hi moest bliven op dat velt.
Hi sloechene met ghewelt,
Dat hine hoefdeloes maecte.
‘Mi dunct, dat ic di gheraecte’,
2975
Sprac die coene Seghelijn.
Dander liep wech, diet ore sijn
Had verloren, te sinen ghesellen
Ende ghinc hem dit wonder tellen,
Daer si waren bleven achter,
2980
Want si spieden om menichs lachter,
Ende roefden alrehande lieden.
Doen spracker een: ‘Wi willen spieden
Den quaden recke; hi is so starc,
Dat hi hem dertiene in een parc
| |
[p. 41] | |
2985
+ Doet sloech na sijn ghevoech.’
Doen sprac die ander: ‘Sijn ors sloech
Onsen lieven gheselle doot
Ende mi dede het desen noot,
Wantet mi mijn ore aftrac.’
2990
Dander doe weder sprac:
‘Weti of hi hier iet coemt?
So is hi alop verdoemt;
Al is hi van herten coen,
Wi sulne verleden met traysoen,
2995
Of die duvel woude sijns!’
Ay God, ontferme Seghelijns,
Dat hi niene si ghescent!
Van hongher doghede hi torment:
Hine at binnen seven daghen broet,
3000
Al had hi den hongher groet;
Des en derf u verwonderen niet.
Nochtan dreef hi meer verdriet
Om sijn ors dan om hem.
Seghelijn van Jherusalem
3005
Sal nu cortelijc daer gaen,
Daer hi fellike wart bestaen.
Aldus reet die deghen stout
Een lanc stic doer dat wout,
Ende die sonne was langhe onder.
3010
Hoert, ic sal u scgghen wonder:
Met sporen noepte hi Glorifier.
Doen sach hi van verre vier
In een loedse ende hi sprac:
‘Ic hoep, wi sullen hebben ghemac,
3015
Noch tavont ende teten ghenoech.’
Sijn ors hem darwaert droech,
Tes hi in die loedse quam,
Ende alsen ghene dief vernam,
Die sijn ore hadde verloren,
3020
‘Ghesellen,’ seithi, ‘wacht u hier voren!
Dit is hi daer ic af seide,
Die onse ghesellen op die heide+
Doet sloech metter hant.
Hi voert enen fellen brant,
3025
Die beide stael ende yser snijt.’
Seghelijn aldaer toerijt,
Ende seide: ‘Ic groet u, heren, al.
Beide groet ende smal;
Ic bidde u, dat ghi mi gheeft
3030
Enighe dinc, daermen bi leeft,
Want ic heb den hongher groet.’
Elkerlijc hadde opten scoet
Sijn sweert ligghende aldaer.
Si seiden: ‘Beet ende coemt bet naer,
3035
Wi sullen u gheven dies hier is.’
Seghelijn beette, sijts ghewis,
Alse die tetene seer begheert;
Ende trac oec uyt sijn sweert,
Ghelijc den anderen, die daer saten
3040
Ter tafel, ende droncken ende aten,
Ende harde fellijc op hem sien.
Doen spac een van dien
Scakeren, die daer saten:
‘Ridder,’ seithi, ‘bi caritaten,
3045
Ghi en dorft niet trecken u sweert:
Hier en is niement, die u deert.
Dat wi dus sitten, dat doet ons noet;
Wi legghen in veeden groet,
Ende sijn altoes op onse waerde:
3050
Daerom ligghen onse swaerde
Op onsen scoot, ridder coen,
Op aventuer, of wijs hadden te doen.’
Seghelijn antwoerde mettien:
‘Also moet mi goet ghescien,
3055
Recht also is mi ghesciet.
In kenne al mijn vianden niet,
Dus ben ic, broeder, u veynoet.
Mijn sweert sal legghen op mijn scoet,
| |
[p. 42] | |
+ Also wale als doet ghi,
3060
Nadien dat ghescepen si.’
Dus at Seghelijn ende dranc,
Ende peinsede dus, al sonder wanc,
In sijn ghedochte ende sinen moet,
Datter nemmer gheen is goet
3065
Van hem allen, die daer saten.
Si saghen fellike utermaten
Op Segheline, daer hi sat;
Hi sweech ende dranc ende at,
Ende liet hem haer erheit toghen.
3070
Emmer wacht hise metten oghen
Of sine iet souden bestaen;
Hi peinsde, hi soudese voren slaen.
Tusscen appel ende hilte hout hi tsweert.
Daer en wasser gheen, hine begheert
3075
Seghelijn te brenghen in grieve.
Het waren al quade dieve,
Scakers ende moerdenaers.
Die grote duvel woude haers!
Si saten ende swollen van moede:
3080
Die hoessche ridder ende die goede,
Hi warp broet den orsse sijn.
‘Eet vaste,’ sprac Seghelijn;
‘Bi Gode, ghi sijts wale weert!’
Elc van den scakers verdroech tsweert
3085
Ende sijn alle opghestaen,
Om dat si Seghelijn wilden slaen.
Doe hi sach dat menne versochte,
Ten iersten slaghe dien hi brochte,
Sloech hi den meester op sijn hoeft,
3090
Dat hijt hem toten tanden cloeft
Ende hi doet ter eerden vel.
Alle die moerdenaren fel
Sloeghen op hem ende riepen: ‘Betaelt!’
Anderwerven hi verhaelt
3095
Enen slach, Seghelijn,
Dat si alle haren fijn
Moesten doen op die stede.
Sonder een dat was waerhede,
Die quaets wiste alte vele.
3100
Seghelijn sprac doe in spele+
Tot sinen paerde Glorifier:
‘Soete vrient, noch sijn wi hier
Onder ons tween al onghescent.
Dese hebben haer paeyment.
3105
Ic dancs Gode van den trone,
Dat ons comen is dus scone.
Nu moghen wi eten ons ghevoech;
Aets ende drancs is hier ghenoech,
Hier en is niement, diet ons weert.
3110
Danc hebbe dit goede sweert,
Dat so wel can dieven ghelden.
Si sullen op ons scempen no scelden,
Als si daden hier te voeren.
Si hadden in haer herte toren,
3115
Dat wi sonder betalen aten.
Si waren onhoefs, bi caritaten,
Dat si hiesschen haer ghelach
Voer maeltijt, des men noyt en plach
In goeden steden, eer no achter.
3120
Al hebben si scande ende lachter,
Si hebbent op ons wel verhaelt.
Si swighen stille, hets wel betaelt.
Ic sout hem ghelden, ghebrake hem iet.
Keitive,’ seit hi, ‘nu besiet,
3125
Offer enich quaet penninc si;
Ic salne wisselen, brencten mi,
Al eer ic sceide nu van hier.
Dat goede ors Glorifier
Stont ende neyede utermaten.
3130
Seghelijn gaf hem, bi caritaten,
Beide vleesch ende broet,
Want het had den hongher groet;
Het at, hi leide hem vele voren.
Seghelijn seide: ‘Ander coren
3135
Ne moeghdi hebben, Glorifier,
Dan vander spisen, die is hier.
So suldi hebben u ghevoech.’
Seghelijn haelde hem borns ghenoech;
Het at ende dranc ende was blide,
3140
Ende stont bi sijns heren side
| |
[p. 43] | |
+ Ter tafelen, die scoen was ende groot.
Hine had ander scotel ghenoet.
Hi leide hem voer capoen;
Daartoe gaf hem die ridder coen,
3145
So dat nemmeer mochte tpaert;
Het stont ende lecte sinen baert.
Doe sprac Seghelijn ende loech:
‘Glorifier, hebdi ghenoech?
Dat en gheviel uwen ouderen nie,
3150
Dat si aten, seghic di,
Op dwalen scoen ende tafelen groet,
Capoenen, harsten, vleesch ende broet,
Mer ghi sijt des weerdich wale.’
Tors neyede na deser tale:
3155
Anderssins en const niet spreken.
In den alewiere heeft hi ghesteken
Beide broet ende capoen,
Teten als hijs had te doen,
Ende ghinc slapen al den nacht.
3160
Glorifier hevet ghewacht,
Tes het was claer sonnenscijn.
Doen hieft op die voete sijn,
Ende sloech teghen sijns heren scilt.
Doen ontspranc die ridder milt,
3165
Hi stoet op ende voer dan.
Nu hoert vanden scaecman,
Den fellen dief, die daer ontsloep:
Hi had vergadert enen hoep
Houts te barnen ende stonter bi.
3170
Hi seide: ‘Edel ridder vri,
Helpt mi op dit fardeel!’
Seghelijn beette sonder riveel
Ende soude helpen den quaden dief.
Als hi den fardeel ophief,
3175
Brocht hi enen knijf, van onder
Seghelijn te steken, hoert hier wonder.
Dit wert ghewaer die coene deghen
Ende heeft den knijf beseven.
Sine vuuste hi verdroech;
3180
Den keitijf dat hi sloech,+
Tusscen den halse ende den hoefde
Dat hine vanden live roefde.
‘Nu hout dit,’ sprac Seghelijn,
‘Ic waende, du goed hads ghesijn
3185
Ende du waers een verrader.
Aldus moeten si allegader
Varen die verradenisse plien!’
Hi sat op sijn ors mettien,
Ende reet acht daghe eer hi quam
3190
Daer hi ie creatuer vernam.
Tenden acht daghen quam hi ghereden
Opten inganc van eenre stede.
Hine vant man no wijf
Noch creature, die had lijf,
3195
No niement wandelen no gaen.
Hi sach die huyse al woest staen,
Ende doeren ende vensteren mede.
‘Nu help God,’ Seghelijn sede,
‘Wie heeft al dat volc hier doot,
3200
Dat hier behoerde clein ende groet?
Des wondert mi utermaten.’
Int uyteinde van eenre straten
Sach hi rooc opwaert slaen
Uter eerden ende hi reet saen
3205
Darewart, die ridder fijn.
Doen riep lude Seghelijn:
‘Wie es daer, hi spreke te mi!’
In die duwiere woende een vri
Deghen vroet, ende is een naen.
3210
Hi quam ute ende seide saen:
‘Ay, her ridder, niet voert en gaet!
Keer weder om u paert!
Wonder heeft mi harde groet,
Ghine waert langhe wile doet.
3215
Want hier en es niement int lant
Wonende, daert die tyrant
Clinckere ende Clinkaert weet,
Die beide fel sijn ende wreet,
| |
[p. 44] | |
+ Roesen groot ende overdadich.
3220
Niement en sijn si ghenadich,
Si vermeten hem altehant,
Dat si sullen winnen tlant
Tote Romen der groter stat.
Want si weten wale dat
3225
Sine moghen niet verwonnen sijn,
Voer dat een kint coemt, Seghelijn,
Dies ic oec wel seker bem,
Wesende van Jherusalem.
Si hebben verstaen, coene deghen,
3230
Dat dit kint doot is ghesleghen,
Dat heeft die vader selve ghedaen.
Heer ridder, om dit verstaen
Sijn si blide, des sijt vroeder.
Het sijn beide Prides broeder,
3235
Dese twee ondadeghe tirant:
Dus hebben si verbrant dit lant,
Ende gheasselgiert ende tvolc versleghen.’
Doe sprac dus die coene deghen:
‘God onse Here salse plaghen.’
3240
Den aen begonst wel behaghen,
Alsi Gode verhoerde nomen.
Hi seide: ‘Ridder, sijt willecome,
Hets twintich jaer dat ic ghewach
Noeit hoerde, sonder op desen dach,
3245
Van Gode spreken, edel heer.
Ghi sijt hier wel,’ ende weende seer.
‘Dies hebt danc,’ sprac Seghelijn,
‘Nu biddic u, her deghen fijn,
Dat ghi mi wijst die rechte straten,
3250
Waer si wonen die Gode haten,
Ende dese ondaet hebben ghewrocht,
Ende dit vole ter doot ghebrocht,
Daer mi of jammert herde sere.’
Doen sprac die naen: ‘Edel heer,
3255
Ontbeer te spreken dese woert,
Ende en vaer ten wech niet voert,
Dien ghi hebbet nu beghonnen.
Hen is man onder die sonne,
Die se bi crachte dade tonder.+
3260
Ja en siedi een groot wonder,
Dat si al tvolc vander poert
Altemale hebben vermoert
Ende noch seven poerten mede?
Wisti, here, die jammerhede
3265
Ende twonder, dat si hebben ghedaen,
Ghi sout u tale laten staen,
Ende vlien van henen al u macht.’
Seghelijn seide: ‘Die Gods cracht
Es vele meerre dan die hare.
3270
Wijst mi den wech, hoe ic daer vare,
So dat ic se sconwen mach.
Hem is verhouden een sterfdach;
Ic hope, icken hem sal gheven.’ -
‘Ay! here, dat ghi met eren moet leven,’
3275
Sprac die naen; ‘nu laet mi horen,
Hoe ghi heet ende waen ghi sijt gheboren.
Mi dunke, dat ghi sijt kerstijn.’
Al wenende sprac Seghelijn,
Ende maecte den aen vroeder,
3280
Hoe dat hi vader ende moeder
Nemmermeer en mochte scouwen,
Des hem tharte was vol rouwen;
Want haer sterfdach lacher an.
Ende die vader, die mi ghewan,
3285
Hi en kent mi niet, so doe ic hem.
Prides van Jherusalem
Dats mijn vader, ende die moeder mijn
Heet Blensefluer, ende ic Seghelijn,
Ende ic vare om aventure.
3290
Het staet mi so te deser ure,
Dat ic een arme wese bem,’
Ende die aen scoet ane hem,
Ende helsde Seghelijn, den here.
Hi sprac te hem ende weende sere:
3295
‘Hoert Seghelijn,’ sprac hi, ‘na mi dan:
Al ben ic een clene man,
Blensefluer die moeder dijn,
Si is seker die suster mijn,
| |
[p. 45] | |
+ Die ic minne voer al die leven;
3300
Ic bin u oem, ende ghi mijn neve!’
Seghelijn verblide vander tale,
Ende ginghen beide neder te dale.
Men dede tors leden inden stal
Ende gaf hem dies het behoefde al.
3305
Die naen hadde bi sinen wive
Cnapelijn kinder vive,
Die joncste was, wet voerwaer,
Ouder dan vijftien jaer.
Si waren scoen te siene seer.
3310
Dus was Seghelijn die heer
Utermaten wel ontfaen.
Men leide die tafele ende ghinc dwaen.
Ende alsi waren al gheseten
Eer men drincken ghinc of eten,
3315
Quamen uter cameren daer
Die vijf ghebroeders, hoert hier naer.
Die twee brochten een vat vergout;
Die middelste daer boven hout
Een gheesel met cnoepen vive,
3320
Dat is waer, dat ic u scrive.
Aan elcken cnoep, als ic bevroede,
Hinc een dropelkijn van bloede
Versch, scone ende claer,
Dat was die geesel, wet voerwaer,
3325
Daer des soeten Jhesus lede
Ane die colomme mede
Waren ghesleghen ende gheblouwen.
Dit tekijn mochtmen daer scouwen.
Tvergoude vat datmen daer brocht,
3330
Daer uut dranc God, die ons cocht,
Daer hi hinc in sine pine,
Ghemenghet galle met asine.
Dus quamen die vijf ghegaen
Ter tafelen; doe cnielde die naen
3335
Ende Seghelijn cnielde mede.
Noch en wist hi die waerhede,
Wat dit was, no ne bevroede;
Mer die ghesel sere bloede+
Ende viel in dat reine vat.
3340
Als die naen versach dat,
Verblide hi seer van dien,
Dat en had hi noyt ghesien,
Dat die gheesel bloet liet vallen.
Doe sprac die naen: ‘Boven allen
3345
Ridderen soe sidi tgrein.
Dits die gheesel suver ende rein,
Daer Jhesus mede wart gheblouwen,
Ende dit vat, dat ghi moecht scouwen,
Daer dranc hi ute in sine pijn
3350
Ghemenghet galle met asijn.
Die gheesel doet mi bekent,
Daer dit bloet ute rent,
Dat ghi seghesalich sijt,
Want noyt gheviel te gheenre tijt,
3355
Dat die gheesel bloet liet sinken.
Dats een teken dat ghi soudt dencken
Om Gods passie, ende soudt wreken,
Beide doot slaen ende steken
Goeds vianden daer ghi moeght,
3360
Ende daerbi soude sijn verhoecht,
Die passie ontfinc voer die werelt wijt;
Want ghire toe vercoren sijt.’ -
‘God gheefs mi cracht,’ sprac Seghelijn,
‘Te sinen dienste willic sijn.’ -
3365
‘Ghi seght wale,’ sprac die naen.
‘Mine kinder sullen met u gaen
Ende draghen met u dit juweel.
So en es borch no casteel,
Ghine sulse winnen ende crighen:
3370
Alle die lude sullen u nighen;
Seghesalich so sidi.’
Doe sprac Seghelijn, die ridder vri:
‘Ic dancke Gode in desen daghe,
Dat ic heb soe goede maghe.
3375
Si sullen mi ghetrouwe sijn;
So sal ic hem,’ sprac Seghelijn.
| |
[p. 46] | |
+ Doe bestedemen dat juweel;
Si aten ende droncken int casteel.
Des ochtens rede hem Seghelijn
3380
Ende die vijf neven sijn.
Si namen oerlof aen haren vader
Ende hare moeder te gader.
Soe dede oec aen den oeme sijn
Van Jherusalem Seghelijn.
3385
Elc bescreet sijn paert
Ende voeren ten castele waert,
Daer die twee roesen laghen inne.
Si laghen boven tharen tinne,
Clincker ende Clinckaert.
3390
Si saghen te velde nederwaert
Ghene sesse ghereden comen.
Alsise dus hebben vernomen,
Sprac die een toten anderen:
‘Laet ons beide neder wanderen
3395
Jeghen die ghene die daer comen.
Wat hebben si nieuwes vernomen,
Datsi comen, daer wise sien?
Si en sullen ons niet ontflien,
Si sullen sterven quader doot.’
3400
Clinckaerts overmoet was groet;
Hi liep allene uut sonder vaer,
Ende liet sinen broeder daer.
Binnen desen heeft Seghelijn
Vergort sijn ors goet ende fijn
3405
Alsoe saen op dat velt.
Seghelijn sinen standaert helt
Metten cruce, die deghen fier.
Ende op dat een quartier
Stont dat aensicht gheformeert
3410
Ons Heren ende wel gheordineert.
Dat was een lieflijc scouwen.
Clinckaert seide: ‘Vele rouwen
Moetti hebben, fel glottoen!+
Hoe waerdi ye so coen,
3415
Dat ghi quaemt op dit velt?
Nu doet u ghereet ende ghelt
Minen tolle, vuul glottoen!’
Doe sprac Segheliju die coen:
‘Wist ic den tol, hi mocht sulc sijn,
3420
Ic gaven u,’ sprac Seghelijn.
‘Ic salt u segghen,’ sprac Clinckaert.
Beet van uwen ors ter vaert,
Ende nict hier neder op die eerde.
Ic sal u met minen sweerde
3425
Thoeft afslaen, dats mijn tol voerwaer.’
Seghelijn seide: ‘Dat waer te swaer.
Ghi en ontsluept mi in een hol
Of in der eerden als een mol,
Ic sal u comen bat naer.
3430
En eischt mi niet meer tol so swaer.
Ghi hebt gheseit als een quaet,
Therte dat u gaf den raet,
Dat moet sijn vermaledijt’,
Sprac Seghelijn. ‘Nu isset tijt,
3435
Dat ic u overdaet ghelde;
Eer ghi coemt vanden velde,
Suldi doen wel quaden fijn.’
Doe sprac die felle Zarrasijn:
‘Wat meenstu, onwettich quaet!
3440
Dunct u dit dan overdaet,
Dat ic di eische minen tol?
Binnen seven milen tvolc al
Hebben wi versleghen, dat es waer.
Hier en quam nie man so naer
3445
Onsen casteel alse ghi.
Nu secht mi, wanen sidi
Ende hoe u quade vader hiet.
Ic en wils u verlaten niet.
| |
[p. 47] | |
+ Ic sie wel, ghi sijt kerstijn,
3450
Bi den teken,’ sprac die Zarrasijn,
‘Dat ghi draghet; so veel te meer
Hatic u, onreine heer.
Maer ghi sijt van hoghen moede,
Ende comen van edelen bloede,
3455
Dat hoer ic aen u tale wel.’
Seghelijn seide: ‘Heer rose fel,
Ic ne seghu groot no cleen,
Wie ic ben, mer alleen
Willic vechten teghen u opt velt
3460
Met Goeds hulpe ende sijn ghewelt,
Ende doen u ondaet u becopen,
Eer ghi mi verre sult ontlopen:
U sterfdach moet heden sijn.’
Doe sprac Clinckaert die heidijn:
3465
‘Merct, ghinder onder ghenen boem
Willic vechten, nemet goem.’
(Het was sijn oem, al en wistijs niet).
Harde fellijc hi op hem siet,
Die ghereden quamen daer.
3470
‘Ghi moet hebben een quaet jaer,
Hoerdijt, vule keitive?
Ghi sijt snaens kinder alle vive,
Die ic langhe heb ghespaert.
Ter quader tijt quaemdi herwaert.
3475
Ghi sult verliesen tlijf algader,
Ende uwe moeder ende u vader
Sallic verbernen morghen vroe.’
Die outste broeder seide doe:
‘Ghi sult eer noene wesen doot,
3480
Al waer u cracht noch so groet.’ -
‘Dats te proeven,’ sprac Clinckaert.
Doe trac hi te Seghelijn waert
Al te voete op dat velt,
Daer die jonghe ridder helt,
3485
Ende seide: ‘Heer Clinckaert,
Of ghi wilt, so haelt u paert!’
Clinckaert seide: ‘Nu waent swighen;
Wi sullen hier onlanghe wighen:+
Met enen slaghe ist ghedaen,
3490
Onlanghe suldi voer mi staen.’ -
‘Du heves gheloghen,’ sprac Seghelijn.
Doe trac hi ute dat sweert sijn
Ende sloech den roese ter selver tijt
Ene wonde vreselijc ende wijt.
3495
Dat sweert loec int scouderblat.
Seghelijn seide: ‘Nu hout dat;
Dit is tbeghin van dinen tolle.
Hadden si dus ghegouden alle,
Die du hier voermaels hebs bestaen,
3500
Du hads langhe wijl ghedaen’. -
‘Du bist fel,’ sprac Clinckaert.
Hi trac uter scee dat swaert,
Ende sloech Seghelijn ghereet
Ten scouderen op sijn wapencleet,
3505
Dat sijn sweert gaf enen crac,
Ende oec in twee stucken brac.
Hi werp die stucken in den sande.
Segheline docht het wesen scande,
Dat hi den roese soude slaen,
3510
Die idelre hande was ghestaen.
Droeve so was die Zarrasijn.
Doe sprac aldus Seghelijn:
‘Hoerdijt, hont, laet uwen Mamet.
Ende bekeert aen onse wet,
3515
Of ghi sijt doot sonder waen.
Die roese seide: ‘Ic sal u slaen
Met minen vuysten ende doen so wee,
U sal dinken breken ontwee
Thart, dat in uwen buke steect’. -
3520
‘Hets al verloren dat ghi spreect,’
Sprac Seghelijn, ‘nu sidi veighe,
In houde niet van uwen bedreighe.
Bi al dat God hevet weert,
In sla u niet, ghine hebt een sweert.’
3525
Clinckaert seide: ‘Wat waenstu, wicht?’
Vander eerden hi hem licht
| |
[p. 48] | |
+ Ende haelde Seghelijn van den paerde
Ende tumelde op die aerde
Ende gaf hem enen slach onsochte.
3530
Seghelijn spronc op ende brochte
Enen anderen slach ghedreghen
Met sinen sweerde, ende heeft ghesleghen
Clinckaert dat een ore of.
Des so seidi Gode lof,
3535
Dat hine so wel gherochte.
Hi seide: ‘Kerstijn, dits onsochte
Ghesleghen, du bist so fel.
Mi wonde nieman, dat weet wel,
Sonder ghi op dese tijt.
3540
Wildi mi beiden in dat crijt,
Ic soude halen ander wapijn.’ -
‘Bi Gode,’ sprac doe Seghelijn,
‘Ic en gheve u tavontmeer respijt.
Doe icx u boet, doe en waest gheen tijt.’
3545
Clinckaerde began wanhaghen,
Want hi plach over hem te draghen
Die drie naghele ons Heeren.
Hadden Seghelijn laten keeren,
Hi hadse int casteel ghehaelt.
3550
Anderwerf Seghelijn verhaelt
Sijn sweert doe ende sloech
Den roese, dies hem tharte loech;
Want hire hem mede rovede
Een groot stic van sinen hovede,
3555
Ende viel voer hem in dat sant.
Doen riep lude die tyrant:
‘Aey ridder, op u edelhede,
Doet mi nu doch ene bede,
Ende secht mi die u bestaen.
3560
Den dootslach heb ic ontfaen,
Des ic niet ghenesen mach.’
Als hi dus op deerde lach,
Sprac Seghelijn die ridder goet:
‘Hoert, ic sal u maken vroet.
3565
Ic bin weese, des heb ic rouwe
Nemmermeer ne mach ic scouwen+
Vader no moeder op ghenen dach;
Ic soude hem gheven den dootslach.
Dit heb ic van Gode verstaen.
3570
Aldus eest met mi vergaen.
Mijn moeder kent mi, mijn vader niet.
Ic mach u segghen, hoe hi hiet;
Die mi wan, sijt seker des,
Es van Jherusalem Prides,
3575
Ende Blansefluer die moeder mijn.’
Doe sprac Clinckaert: ‘Nevelijn,
Ic bin u oem, sijt des vroeder,
Want Prides die coninc es mijn broeder.
Hets voerseit wel menighen dach,
3580
Dat ghi mi soudt gheven den dootslach,
Ende oec mede den broeder mijn.
Ic waende, ghi doot hadt ghesijn,
Neen ghi niet, dat is mi swaer.
Diet ons seide over waer,
3585
Moete sijn vermaledijt!’
Seghelijn seide: ‘Het is tijt,
Dat ghi laet uwen God Mamet,
Ende keert u aen Gods wet.’
Clinckaert seide: ‘Ic en sal,
3590
Ja om dese werelt al!’
Seghelijn sprac, die en was niet traech:
‘Of ic u houde over maech,
So moet ic voer Gode sijn onteert,
Na dien dat ghi niet begheert
3595
Goeds eere ende sente Marien.
So sidi wel vanden partien
Mijns vaders, des bin ic vroet,
Die mi nie en jonste goet,
Dies moeti verliesen tlijf.’
3600
Hi hief tsweert ende dien katijf
Sloech hi thoeft af als die was erre:
Het vloech wel seven voeten verre.
Die vijf broeders die dat sien,
Si waren herde blide van dien,
| |
[p. 49] | |
3605
+ Ende loefden Gode harde sere.
Ende Seghelijn stac sijn spere
Indie eerde met sinen scilde,
Alse die meer en vechten wilde.
Clincker quam uut ter vaert
3610
Ende brocht ghereden een sterc paert;
Overmoedelike dat hi sede:
‘Ay putensone, dat ghi heden
Hier sijt comen, mach u rouwen,
Dat ic den broeder mijn moet scouwen
3615
Doetgheslegen op dat velt.’
Seghelijn seide: ‘Coemdi omt ghelt?
Sulc payment soudi ontfaen,
Als u broeder heeft ghedaen.
Met minen sweerde werdic u scinker.’
3620
Doe sprac die vreselike Clincker:
‘Tis al verloren dat ghi hoept.’
Tors dat hi met sporen noept
Ende reet jeghen Seghelijn opt velt,
Ende Seghelijn weder met ghewelt,
3625
Dat die speren braken beide.
Elc die doelde int ghereide,
Mer Seghelijn bequam teerst.
Clincker was alreseerst
Ghesteken ende ghequetst.
3630
Die scouder sijn was ontlest
Vanden steke, die Seghelijn stac.
Als hi bequam, sijn sweert hi trac,
Ende ghinc op Segheline slaen:
Dat en besloet hem niet een spaen.
3635
Sijn sweert en wilde vesten no sniden,
Mer het brac in corten tiden.
Hi hadder noch twee aen sijn aertsoen,
In dien dat hijs hadde te doen.
Mer Seghelijn hem so wel gherochte
3640
Metten sweerde, dat hi brochte,
Dat hi cloefde sinen scilt
Ende die hant, daer hijt mede hilt,
Sloech hi af metten arme.+
Die roese riep, ‘O wi, wacharmen!
3645
Dat es mi die swaerste slach,
Die ic noyt op ghenen dach
Ontfinc verre ofte naer.
Diene sloech, een droeve jaer
Moetti hebben; dat hi oyt leerde
3650
So vaste slaen met enen sweerde!
Het is seer mijn onghevoech.’
Hi brocht die crone die God droech,
Hi leidser op ende ghenas,
Maer die arm bleef int gras.
3655
Alse dit mercte Seghelijn,
Seide hi ten Sarrasijn:
‘Ghi sijt utermaten sot,
Dat ghi niet den selven God
En loeft, die die crone droech,
3660
Die u den struuc, dien ic afsloech
Den arme, heelde aen uwen buuc.
Ic sie ghenesen nu den struuc,
Dat hi nemmermeer mach bloeden.
Dadi wel, ghi soudt ghevroeden
3665
Ende loven Gode ende Sinte Marien.’ -
‘Swijch, laet staen u castien,’
Sprac die Clincker doe, sijn oeme,
‘Dat ghi telt dats al een drome.
Alle lachter moet u ghescien.’
3670
Seghelijn balch hem van dien,
Dat hi sprac sulc onghevoech.
Anderwerven hi verdroech
Dat goede sweert ende slaet,
Dattet hem ten scoudere ingaet,
3675
Daer die arm af was ghesleghen,
Ende is soe diep inghedreghen,
Meer dan enen halven voet.
Scier na volghede dat bloet.
Hi sach op die crone ons Heren:
3680
Doe en mochte hem niet deren
| |
[p. 50] | |
+ Die wonde ende hi genas.
Dit dede God, sijt seker das,
Dat hi gheloven soude aen hem.
Seghelijn van Jherusalem
3685
Wart droeve als hi dit versiet:
‘O God, die u crucen liet,
Hoe groet es uwe ghenade,
Dat ghi desen staet in staden!
Ghi behielten gherne, wilde hi.
3690
Ay God Here, dat ghi vri
Elc sinen wille hebt ghegheven!
Dat so doet den menighen sneven
In sonden fel ende groot.
Niement en coemt ter helscer doot,
3695
Sonder die hem selven verliest.
Ay sotte menscen, dat ghi kiest
Die bitter helle, das uwe scout.
God die es ons allen hout,
So wie reden merken can.
3700
Nu doet God doer desen man
Mirakel groet, dat hi hem gheneest.
Mer of hi doot blijft, ja en eest
Al sijn scout? jaet in trouwen.
Doe ghinc hi weder op hem houwen,
3705
Ende gaf hem enen slach al daer,
Die den roese ghinc so naer,
Dat hi en hoerde no ne sach.
Hi laude so hi eerst mach
Ons Heren crone, die was dornijn.
3710
Doe verblide Seghelijn,
Dat hise hadde in sijn ghewelt.
Die roese lach in dole opt velt;
Hi stac die crone aen sinen arme.
Die roese bequam ende seide: ‘Wacharmen,
3715
Nu verliesic hier mijn lijf!’ -
‘Wildi gheloven noch, katijf,’
Sprac die coene Seghelijn,
‘So mach uwes ghenade sijn.’
Clincker seide: ‘Neen ic, en trouwen,
3720
Al soudmen mi in stucken houwen.+
Ic moet sterven teser stede.
Hets al loghen, dat men mi sede,
Dat mi niement mocht verslaen,
Dan Prides sone; ic heb verstaen,
3725
Dat sijn loghenlike woert.’
Seghelijn seide: ‘Clincker, hoert:
Ghi waert mijn oeme, waerdi goet.
Prides u broeder, des sijt vroet,
Dats mijn vader ende ic sijn kint.
3730
Mer ghine bestaet mi twint,
Omdat ghi Gode niet loven wilt.’
Hi hinc te punte sinen scilt
Ende ghinc opten roese slaen.
‘O wach!’ seit hi, ‘nu eest ghedaen,
3735
Tleven mijn op desen dach!’
Hi bracht ghedreghen enen slach,
Ende sloech op Segheline.
Tsweert brac vander pinen,
Des was hi utermaten erre;
3740
Hi warp tander stic omverre.
Eer hi tander ghetrecken mochte,
Sloeghen Seghelijn so onsochte,
Also God wilde ende daventuere,
Dat scouderblat aldure
3745
Dattie scouder viel opt sant
Metten arme, daer die hant
Te voeren was af ghesleghen.
Doe sprac Seghelijn die coene deghen:
‘Mi dunke, du bist wel gheraect.
3750
Bi al dat God hevet ghemaect,
Ghine beghevet uwen God Mamet
Ende keert aen onse wet,
Ic sal u benemen tlijf.’
Doe sprac Clincker die keitijf:
3755
‘Laet mi leven, nevekijn!
Ic sal u gheven die naghel fijn,
Die dinen here harde onsoete
Beide doer hande ende doer voete
| |
[p. 51] | |
+ Waren gesleghen, daer hi hinc
3760
Aent cruce.’ Doe sprac die jonghelinc:
‘Wildi gheloeven ende kennen,
So moghedi ghenade vinden,
3765
Ende anders niet, sem mijn lijf.’ -
‘En trouwen neen ic,’ seide die keitijf.
Seghelijn sloech hem in corter ure
Op sijn hooft ende cloefdene dure
Metten sweerde toten ghereide,
3770
Dat die sticken alle beide
Vielen op elke side des paerts.
Seghelijn seide: ‘Hoe quaets aerts
Hevestu ghewesen al dijn leven.
Nu bistu doot ende ic bin bleven
3775
Al onghewont,’ sprac Seghelijn.
Mijn God is beter dan die dijn.’
Och, hoe blide was Seghelijn,!
So waren oec die neven sijn,
Dat hi doot is die tyrant.
3780
‘Ghebenedijt so si u hant,’
Sprac die outste van hem viven,
‘Dat ghi dus wale cont ontliven
Gods vianden ende slaen!
Nu laet ons daer boven gaen.’
3785
Si ghinghen ter poerten waert mettien.
Die poertier heeftse versien.
Doe so sloet hi utermate vasten
Die poerte jeghen ghene gaste
Ende swoer utermaten sere
3790
Bi Mamette sinen here,
Dat sire niet binnen quamen.
Als die joncheren dit vernamen,
Seiden si: ‘Lieve Seghelijn,
Vermaledijt so moet hi sijn,
3795
Dese portier; hi is so fel.+
Dat moghen wi merken wel.
Die poerte sluut hi jeghen us.’
Seghelijn seide: ‘Biden heer Jhesus,
Hi salt ontghelden, can icken ghelauwen;
3800
Dit sluten sal hem sere rouwen.
Dese portier is ongheraect:
Taenscijn sijn is ghemaect
Als tmuseel van enen swijn,
Ende hi heeft opten rugghe sijn
3805
Een bule als een ossenmule.
Hi is lanc, dese gule,
Sestien voete ofte meer.’
Hi swoer utermaten seer
Dat hi sine heeren soude wreken,
3810
Op dat si met crachte breken
Die poerte ende op hem winnen.
Seghelijn quamer gherne binnen,
So deden oec die ander vive.
Seghelijn sprac ten keitive:
3815
‘Bistu poertier, ondoe, ondoe!’
Die poertier antwoerde doe:
‘In wille ghenen gast ontfaen,
Ghi moet ander herberghe beslaen.
Ghi sout ondraghen u ghelach.’
3820
Seghelijn seide; ‘Wel quaden daeh
Moet u ghescien alle daghe!
Want ic niement niet ontdraghe;
Ic ghelde u voren liever dan achter.
Ondoe die poerte; God gheve di lachter,
3825
Eer ic mi vererre op di.’
Die poertier seide: ‘Ay fi, fi!
Wat eest oec dat ghi meent?
Eest dat ghi mi vorder teent,
Ghi ontgheldet, bi Mamet.
3830
Hi stac sijn hoeft uut ten wiket,
Dat ghescepen was als een swijn.
| |
[p. 52] | |
+ Doe ghegrepen Seghelijn
Biden oeren ende haelden uut.
Van wedomme maecte hi gheluut;
3835
Enen knijf brocht hi ghetoghen.
Alst Seghelijn sach metten oghen,
Trac hi sciere Rosebrande,
Ende cloefde hem thovet toten tanden,
Dat hem slives moeste ontbreken:
3840
So bleef Seghelijn onghesteken.
Doe sprac Seghelijn: ‘Neven vive,
Het ontsien hem sulcke keitive
Dat men hem iet ontdraghen mach:
Si ghelden selve al tghelach.
3845
Also isset hier ghesciet.
Hi seide, wine souden ghelden niet,
Hi heeft gheloghen als een quaet.
Dat paeyment dat hi ontfaet,
Es soe groet, dat hi sijn lijf
3850
Daer an verloes, dese keitijf.
Enen penninc niet uut en steect:
Aen sijn ghelach hem niet ghebreect.
Die neven seiden: ‘Ghi segt waer.’
In die sale ghinghen si daer,
3855
Daer si vonden tscoenste wijf,
Die noit ontfinc ter werelt lijf,
Die Clinckaerts was te voeren,
Die nu hevet tlijf verloren.
Si cnielde ende seide: ‘Ridder fijn,
3860
Doet ons ghenade doer Appollijn;
Gheeft mi lijf ende lede!’
Seghelijn sprac ende sede:
‘Joncfrouwe, soe moeti ontfaen
Kerstenheit ende uwer wet afgaen.
3865
Nu sijt, joncfrouwe, seker das.’
Doe sach Seghelijn in dat palas+
Een scoen kint van jaren vive,
Dat Clinckaert biden scoenen wive
Hadde ghewonnen; het cnielde mede
3870
Ende bat om ghenadichede.
‘Goeds ghenade,’ sprac Seghelijn,
‘Wert u, wildi worden kerstijn’. -
‘Neen ic niet,’ sprac die joncfrouwe.
Dat scoene kint dreef groeten rouwe,
3875
Ende sloech sine hande te gader.
‘Ay wach,’ seit het, ‘mijn scone vader
Heeft die bitter doot ontfaen.
Nu moeten wijs mede doergaen
Ende hebben slives verlies!’
3880
Segheline ontfermede dies
Ende hi seide: ‘Lieve kint,
Ic en sal u doen een twint,
Wildi minen raet al doen.
U vader was een fel glottoen,
3885
Ende sijn ghelove dat was quaet,
Ende hi dede groet overdaet.
Sine sonden hebbene ghesleghen.
Nu leert kerstenhede pleghen;
Ic sal di goet doen ende ere.
3890
Ende gheloef aenden selven here,
Die dese scarpe crone droech
Op sijn hoeft ende die men sloech
Aen een cruce met naghelen drie.’ -
‘Here,’ sprac tkint, ‘die hebben wy,
3895
Wantse mijn vader te draghen plach.’
Tkint seide: ‘Op desen dach
Laet ons ontfaen kerstenhede.’ -
‘Lieve kint,’ die moeder sede,
‘Dat willic gherne bestaen,
| |
[p. 53] | |
3900
+ Mer dat en haddic niet ghedaen,
Mer dat mi jammert van uwen live.’
Seghelijn sprac ten scoenen wive:
‘Ende ghi hebt recht, nu nemet goem:
Clinckaert, u man, dat was mijn oem,
3905
Ende sijn broeder, alsoe ghelike,
Prides die coninc van haven rike,
Dats mijn vader,’ sprac Seghelijn;
‘Dat kint is oec die neve mijn.’
Des verblide die joncfrouwe,
3910
Ende seide: ‘Heer, bi mijnre trouwen,
Nu mickic luttel op Clinckaert,
Want hi was van fellen aert;
Sine ondaet was al te groet,
Hets cleine scade, dat hi is doot.’
3915
Nu was die vrouwe sonder seer.
Dat kint hiet Talifeer,
Dat scoon was ende van talen vroet.
Men haelde voert metter spoet
Die drie naghel ons liefs Heren,
3920
Ende gafse Seghelijn te sijnre eeren,
Diese blidelijc ontfinc.
Nu heeft Seghelijn, die jonghelinc,
Die naghelen ende ons Heeren crone,
Dat waren juweelen harde scone,
3925
Sine mochten niet verbetert sijn.
Doe dede ontbieden Seghelijn
Sinen oem, den goeden aen.
Hi quam sciere; doe dedi saen
Sijn outsten sone gheven trouwen
3930
Talifiers moeder, der vrouwen,
Ende bleef haer man te haren live.
So groete ere ghesciede nie wive,
Als der vrouwen daer ghevel;
Want hi hielt dat rike wel,
3935
Ende halp stercken kerstenhede.
So dede Talifier oec mede,
Als hi groot becomen was.
Na der feesten, sijt seker das,+
So wilde Seghelijn danen riden
3940
Ende om aventure tiden.
Hi bat sinen neve, der vrouwen man,
Die was gheheten Priadan,
Dat hi den kinde Talifere
Goed doen soude ende ere.
3945
Priadan seide: ‘Seghelijn,
Wel lieve neve, dat sal sijn.
Ic sal die crone selve draghen
Tes hi coemt te sinen daghen;
Dan sal ic se den kinde gheven,
3950
In dien dattet behcut sijn leven’. -
‘Des hebt danc,’ sprac Seghelijn.
Doe custe hi den neve sijn
Talifier sere utermaten,
Ende sal porren uter saten,
3955
Om te soeken aventure.
Daer weende menich creature,
Dat hi wech voer alsoe saen.
Doe sprac sijn oem, die goede naen:
‘Seghelijn, neve, indien dat ghi
3960
Henen vaert, so wil ic di
Die gheesel gheven na dijn ghevoech;
Daer men Gode mede sloech,
Ende tvat daer hi uut dranc
Galle met asine ghemanc
3965
Aen den cruce, ende hinc versmoert,
Hande ende voeten al doerboert;
Sine harte ontdaen al versmacht.’
Seghelijn was saen bedacht,
Ende seide: ‘Oem, ic neemse gherne,
3970
Mi en staets niet tontberne.’
Hi ontfinc dat juweel
Ende hi voer uten casteel
Allene ende liet sijn neven daer.
Nu mach men segghen overwaer,
3975
Dat dit die bloeme van ridder was,
Ende vercoren, sijt seker was.
| |
[p. 54] | |
+ Als hi quam uten casteele,
Ghinc hi cussen die juwele:
Gheesel, vat, naghel, croen.
3980
Hi dancte Gode van den troen,
Dat hise hadde in sijn ghewelt.
Hi en quam noit in wighen opt velt,
Hine bleef al sonder toren.
Hi was Goeds ridder uutvercoren.
3985
Dus so reet hi op die ure,
Om te soeken aventure.
Distorie seghet sekerlike,
Dat hi die scoenste van ertrike
Hevet vonden ende die beste.
3990
Ten tiensten daghe sachi een veste,
Die scone was, die coene deghen,
Ende was al omme beleghen
Al over al met volc bi hopen.
Doen quam haestelijc ghelopen
3995
Een garsoen, ende weende sere,
Ende groete Seghelijn den here,
Die hem vraechde, wat hem ware,
Dat hi liep in dien misbare.
‘Ic segt u gaerne,’ sprac die garsoen,
4000
Ic moet ene boetscap doen
Tote Clincker ende Clinckaerde,
Die beide sijn van fellen aerde,
Dat si mijns heren willen pleghen,
Die al omme is beleghen
4005
Met groeten volke, als ghi moecht scouwen.
Dus so loep ic hier met rouwen,
Dat ic ontsie, eer ic keeren sal,
Mijn here en wert ghewonnen al.
Ende alle die daer binnen sijn.’
4010
Doe sprac die vrome Seghelijn:
‘Hoe coemt dese oerloghe toe?’ -
‘Lieve here, ic segt u hoe:
Mijn here heeft dertich maechden fijn,+
Die alle in sinen toren sijn.
4015
Des sijn die seven wel gheboren
Conincs kinder uutvercoren,
Die scoenste diemen vinden mochte
In der werelt, die se sochte,
Sijn si groot ofte cleen,
4020
Ende die wil mijn here alleen
Houden te sinen live.
Des conincs kinder neemt hi te wive
Ende als dene hevet kint ontfaen,
So neemt hi ene andre saen,
4025
Tote dien dat si verledicht si.
Lieve here! ende hier bi
Es hier comen met sijnre cracht
Een coninc van groeter macht,
Om te winnen tcasteel sijn
4030
Ende die joncfrouwen diere binnen sijn.
Daer en es niet binnen wijn no broet
Si onthouden hem met groter noot,
Ende hebben die pine harde swaer.
Ay edel ridder, ridet daer
4035
Ende vaert helpen die van binnen,
So suldi goet moghen winnen.’ -
‘Ic salt doen,’ sprac Seghelijn,
‘Om die joncfrouwen, die binnen sijn,
Te lossene uut haren grieve.
4040
Waent u here so vele lieven
Alleen te houden te sinen acoerde?
Het mochte ghescien met enen woerde,
Soude ic uutlesen vanden keeste
Die best gheboren entie meeste;
4045
Die worden alle mijn vriendinnen,
Mach ic se metten swaerde winnen,
Ende tvolc vermeestere, dat daer leghet.
Ondanc hebbe diet mi ontseghet!’ -
| |
[p. 55] | |
+ ‘Trouwen, here,’ sprac die knecht,
4050
‘Wondise, het ware recht,
Dat ghise had tuwen ghebode.
Mer die coninc soude wel node
U die joncfrouwen laten ghebruken,
Die hi in den toren heeft doen luken,
4055
Dat seg ic u, wel coene deghen,
Al haddi alle dat volc versleghen.
Mer ic segge u al bloet,
Die vrouwen hebben den hongher groet.
Ic waenre niement binnen en es,
4060
So wel gheboren, sijts ghewes,
Si en lieten hem vrien doer die noet,
Die haer gaven een penninc broot.’
Seghelijn seide: ‘Dit is scade.
Die coninc is qualijc beraden,
4065
Dat hi hem ghevet so luttel goet
Teten, te drincken. Hi misdoet.
Van den vrouwen jammert mi sere,
Ende mach ic leven,’ sprac die here,
Si sullen noch tavont blide sijn,
4070
Eten broot ende drincken wijn,
Of mi ghebreke mijn goede brant!
Cnape, hoe sijn si ghenant,
Die daer conincs kinder sijn?’
‘Ic segt u,’ sprac die cnape fijn.
4075
‘Die eerste heet Ysaude.
Die ander Beli, die derde Gaude,
Die vierde Rose, die vijfste Soete,
Die seste heet Margoete,
Dis es van alte scoenre ghedane,
4080
Ende die sevende heet Meliane,
Dats die edelste ende gheboren best.’
Seghelijn seide: ‘Ic bin ghevest
Aen dese joncfrouwen met mijnre herten,
Ende ic sal beteren haer smerten,
4085
Eer die sonne ondergaet.+
Cnape, nu doet minen raet:
Ghi sult met mi gaen te voet,
Ic bid u dat ghi niet anders en doet;
Ladet u met spisen, die ic sal winnen,
4090
Ende draechtse ten toren binnen
Toten joncfrouwen, hebt ghijs moete,
Ende seght hem allen, dat icse groete.
Oec sech mi den name dijn.’ -
‘Here, ic heet Galopijn,
4095
Dapper ende snel bin ic int gaen;
Die muse sijn mi uutghedaen
Uut minen benen,’ sprac die garsoen.
‘Mijns heren boedscap wil ic doen
Tote Clincker ende Clinckaerde,
4100
Die beiden sijn van fellen aerde.
Menighen man hebben si versleghen.’
Doe sprac weder die coene deghen:
‘Vrient, dat hebben si becocht;
Haer ondaet es tenden brocht,
4105
Want si beide versleghen sijn.’ -
‘Helpe, here!’ sprac Galopijn,
‘Wie es die dat heeft ghedaen?’ -
‘Vrient, diet wale dorst bestaen,
Ende haer quaetheit dorste vellen.....
4110
‘Deus! wat wonder hoer ic tellen!’
Sprac Galopijn, ‘is dat waer?’ -
‘Jaet, vrient, ic wasser soe naer
Daer mense sloech,’ sprac Seghelijn,
‘Als of ict selve hadde ghesijn.’
4115
Doe sprac Galopijn ende sede:
‘Wildi varen in die stede,
Ic weet enen wech besiden,
Daer wi dat here moghen liden
Sonder scade, ridder fijn.’ -
4120
‘Bi Gode, vrient,’ sprac Seghelijn,
| |
[p. 56] | |
+ ‘Dune kens mi niet, dat hoer ic wale,
Wat soudic doen in die sale
Sonder ate ende dranc?
Dat waer melodie cranc.
4125
Ic sal doen dat men mi prise,
Ende soe doen, dat ic spise
Winnen mach met haesten groet,
Dat die joncfrouwen thare noot
Hebben sullen tetene ghenoech.’
4130
Doe sprac Galopijn ende loech:
‘Heer ridder, wildi alleen bestaen
Dit volc, hoe waendi dan ontgaen?’
Seghelijn seide: ‘Harde wel:
God is starcker dan iement el,
4135
Dat es die ghelove mijn.’ -
‘God here!’ sprac Galopijn,
‘Hoe ghi heet, dat segt mi saen,
Dat ghi dit wonder wilt bestaen.’ -
‘Ic seght di,’ sprac die deghen fijn,
4140
‘Ic ben gheheten Seghelijn,
Die noit van striden en was mat.
Volghet mi naer, ic seg u dat,
Ghi sult sien scone caetse,
Ende of ic wel rume die plaetse.
4145
Ende of ghi spise hebbet vri,
Draechse daer, des bid ic u,
Tote den joncfrouwen binnen,
Die dat herte mijn verwinnen
Ende hebben ghewont met haren strale.’
4150
Galopijn seide: ‘Ghi segt wale;
Ic sal ghetrouwe bode sijn.’
Doe noepte tors sijn Seghelijn
Ende reet tote in des conincs tente.
Hi trac tsweert ende nam rente
4155
Van den ghenen die daer saten:
Dat was tlijf, si moestent laten.
Den coninc nam hi thovet voeren
Al met allen metten oren.
Hi sloecht af, so dattet vloech.+
4160
Daer ne was gheen man so hoech,
Hine was vervaert van dien.
Die oec mochten, ghinghen vlien
Ende lieten al die spise daer.
Seghelijn sprac: ‘Galopijn, trec naer,
4165
Nem die spise daer si leghet.
Hier nes niement diet ontseghet.’
Galopijn sprac: ‘Dat dincke mi.’
Der spise nam die cnape vri
Op sinen halse een groot deel
4170
Ende wijns vol een bariseel.
Doe sprac Seghelijn ende loech:
‘Ic bids di, cnape, nemmer ghenoech.’
‘Ic hebbe so veel,’ sprac Galopijn,
‘Mi dinke breken den rugge mijn;
4175
In weet, of icse behouden sal.
Theere is verstormet al,
Dat ic hebbe groeten vaer,
Hoe icse sal brenghen daer
Altemale den joncfrouwen fijn.’ -
4180
‘En ontsiet u niet,’ sprac Seghelijn,
‘Voer alle dinc begheer ic strijt.
Ic sal u maken die plaetse soe wijt,
Dat ghise wel behouden sult.
Verliesdise, het waer u scult.’ -
4185
‘Neen ic, here,’ sprac Galopijn.
Nu sijn verstormet die Zarrasijn
Ende comen vastelike ghescaert
Weder tes conincs tenten waert,
Ende Seghelijn voer hem jeghen.
4190
Nu so moete God sijns pleghen,
Want op hem wies there groet.
Seghelijn en was niet bloot;
Glorifier sloech hi met sporen;
So een derscher doet dat coren,
4195
Sloech hi voren ende achter,
Dat die Zarrasijn hadden lachter
| |
[p. 57] | |
+ Ende vloen vaste, als ic versta;
Dat here voren ende Seghelijn na,
Hare entare op dat velt
4200
Met sijnre ghenende ende ghewelt,
Dat hire wel twintich hondert sloech
Allene, ende Galopijn loech,
Ende droech spise ende wijn.
Ende als hi naecte die poerte sijn,
4205
Sprac Galopijn ende sede:
‘Here, gaen wi in die stede
Rusten, want ghi hebbes noet.
Ghi hebt so veel volcs doot
Ende ghesleghen slach na slach,
4210
Hets wonder, dat iement gheherden mach.’
Seghelijn antwoerde saen:
‘Laet ons toten joncfrouwen gaen;
Draghet die spise soe ghi eerst moghet,
Ende seghet dat ghi hem jont doghet.
4215
Segt oec den here van daer binnen,
Of si goet willen winnen
Ende spise, comen op dat velt.
Ic sal die honden ende haer ghewelt
So versaghen, dat si vlien
4220
Sullen ende niet weder sien’. -
‘Dat si, here,’ sprac Galopijn.
Daer buten so bleef Seghelijn
Ende die joncfrouwen groot ende clene
Saghen den ridder allene
4225
Van haren toren op dat velt.
Ysaude seide: ‘Wat groeter ghewelt
Heeft die coene ridder ghedaen!
Wie sach noit so vaste slaen
Enen man ende hem verrechten,
4230
Ende jeghen een here allene vechten!
Seker dit is wonder groet;
Sijns ghelike ende sijns ghenoet
So en es in die werelt wijt.’
Dander spraken in corter tijt:+
4235
‘Deus God, of hi ons kinde
Ende ons allegader minde,
So waer ons allen goet ghesciet!
Maer acharmen, hine kent ons niet,
Ende hine sal op ons niet micken.
4240
Binnen dien dat si met desen sticken
Stonden ende alle besich sijn,
So quam die snelle Galopijn,
Ende groete die joncfrouwen van prise,
Ende seide: ‘Siet hier die spise,
4245
Die u seindt die ridder vri,
Die daer buten opt velt si.
Hi groet u als sijn vriendinnen.’
Doe dit hoerden die coninghinnen,
Waren si blide vanden woerden,
4250
Die si van Segheline hoerden:
Elc ontfinc der minnen strael.
Ysaude seide na deser tael:
‘Cnape, segt hem lof ende danc,
Dit prosent en is niet cranc.
4255
Het is beter tonser noet,
Dan al die werelt guldijn roet,
Want wi binnen drien daghen en aten
Vleesch no broot. Utermaten
Groeten ons, want hi is simpel.
4260
Neemt ende gheeft hem minen wimpel,
Segt dat hine op minnen ontfa.’
Dander sesse scoeter na
Ende seiden: ‘Ysaude, wat meendi?
Wi sijn wel also edel als ghi,
4265
Wanen soudu die ridder gheboren?
Den wimpel ghinghen si alle scoeren;
Al te sticken dat sijt traken.
Ende Ysauden kinnenbacken
Sloeghen si met haren handen;
4270
Si deden hare vele scanden.
| |
[p. 58] | |
+ Vanden live was si ghevreest.
Dat ghescal ende dat horeest
Was doer Seghelijns minne daer.
Elc wilder wesen even naer.
4275
Dit so moeste Ysaude ghedoghen:
‘Seker,’ seitsi, ‘ic sal toghen
Den edelen ridder enten goeden,
Hoe dat ghi mi hebt doen bloeden,
Ende minen wimpel al ghescoert.
4280
Wat heb icker aen verboert,
Dat icken metter herten minne,
Die wijn ende broot seint hier inne
Ende heeft ghegheven op desen dach?
Ic heb ontfaen so menighen slach
4285
Doer sinen wille, dits tbeghin.
God ghever mi toe beter ghewin,
Dat hi mi betere mijn verdriet’. -
‘En trouwen,’ seiden si, ‘hets om niet.
Wi sullen winnen ende ghecrighen;
4290
Ghi moghet er wel af swighen,
Het is verloren, dat ghi hoept.’
Venus hadde daer ghenoept
Alle die seven coninghinnen
Ende ontsteken metter minnen
4295
Van Segheline, den ridder goet.
So vervult was hem die moet,
Dat si den hongher al vergheten.
Nochtan en hadden si niet gheeten
Binnen drie daghe, seit die jeeste.
4300
Noyale minue metten keeste
Had hem die sinne so doergloeyt,
Dat hem therte binnen bloeyt
Vander minnen van Segheline.
Dit bequam wel Galopine;
4305
Hi keerde weder danen sciere
Toten coninc Olifiere,+
Die here was van der stat,
Ende seide, dat hem ontbode dat
Die ridder, die daer buten si,
4310
Dat hi utequame, hi mochte vri
Spise winnen ende wijn.
Die coninc seide: ‘Galopijn,
Hoe soude hi dies hebben macht?’ -
‘En trouwen, here, sine cracht
4315
Is so groot,’ sprac Galopijn,
‘Dat hi verjaecht die Zarrasijn.
Hi doet die meeste vromicheden,
Die noit ridder allene dede.’
Olifier sprac: ‘Is dat waer?’ -
4320
‘Jaet, here, volghet mi naer.’ -
‘Ic salt doen,’ sprac die coninc.
Galopijn vore hem ghinc,
Tes hi buten quam opt velt,
Daer Seghelijn met sijnre ghewelt
4325
Allene stont ende seghe vacht,
Ende al sloech metter Goeds cracht:
Galopijn seide: ‘Ridder goede,
Slaet vaste, ghi hebt seven moede
Van joncfrouwen soe ontsteken,
4330
Dat elc andre wil versteken,
Welke haerre u lief sal sijn.
‘Bi Gode,’ sprac doe Seghelijn,
4335
‘Die doei mi was ghesleghen,
Haers so willic voeren pleghen,
Ende daernaer den andren sesse
Sallic leeren die selve lesse.’
Doe noepte tors Seghelijn
4340
Ende sloech onder die Sarrasijn,
| |
[p. 59] | |
+ Op dat velt hare entare.
Een roese wart sijns gheware,
Dat hi wrocht al sulcke moert.
Hi quam verstormelike voert
4345
Toeslaende metten sporen.
Seghelijn heeften vercoren;
Al ghetrect brocht hi den brant.
Entie roese had in die hant
Een spere starc ende stide
4350
Ende stac Seghelijn in sijn side;
Ende Seghelijn, die sijns begheerde,
Sloech hem so met sinen sweerde
In sijn scoudere, dat sijn arm
Ter eerden metten bloede al warm
4355
Quam ghevallen metten spere.
Doe hadde die roese grote ghere
Te vlien ende sloech met sporen.
Seghelijn na, die roese voren.
So verre volghede hem Seghelijn,
4360
Dat hi onder die Sarrasijn
Was ter rechter middewaert.
Doe hire quam, verhief hi tswaert,
Ende sloechen op sijn hoeft,
Dat hijt hem toten tanden cloeft.
4365
‘Nu hout dat,’ sprac Seghelijn.
‘Du suls spade ghenesen sijn
Vanden slaghe, dat weet ic wel.
Al waerstu starc ende snel,
Danc Gode, du bist ghemaet.’
4370
Seghelijn was sere ghehaet
Om des fellen reusen dootslach.
Dit verhoerde ende versach
Een sijn broeder, hiet Grapaert.
Dat hovet sijn was al ghehaert
4375
Als swijns borstelen, des sijt vroet.
Hi en hadde nieuwer bloet+
Dan in die borste aen al sijn lijf;
Nieuwer en mochtmen den keitijf
Wonden dan aldaer ter stede.
4380
Wonderlike waren sine lede:
Sijn mont groet, sine nose lanc,
Sijn hoeft groet, sijn adem stanc,
Sijn oren breet alse een wan.
Distorie seghet, datten wan
4385
Een necker aen ene joncfrouwe,
Hier bi waest, als ic scouwe,
Dat hi gheen bloet hadde in sine lede
Dan in die borst; ende daartoe mede
Was hi ghescepen als een paert,
4390
Van den middel nederwaert.
Hi hadde vier voeten openbare.
Aldus sijn die sagittare
Ghescepen, die wonen in dat lant.
Segheline den wigant
4395
Dien moet God onse Here verborghen!
Dese salne brenghen in sorghen.
Grappaert en ontsach ghenen man;
Ghene wapen en brocht hi an,
Sonder voer die borst seven platen,
4400
Ende seven bachten, die hem wel saten,
Ende in die hant een vleghele
Yserijn; van quade spele
So was dese Grappaert.
Ende hi quam te Segheline waert
4405
Daer hi vacht onder die heydine
Ende den menighen brocht in pine,
Dat sijs ghenasen nemmermere.
Grappaert seide: ‘Ins duvels ere
So moet ic nu al verslaen.
4410
Het wert cortelijc ghedaen,
| |
[p. 60] | |
+ Moet ic leven enighen tijt.
In quam noit in ghenen strijt,
Daer ic enen man gherochte,
Dat hijs meer ghenesen mochte.
4415
Bi Mamet, also en suldi.’
Seghelijn seide: ‘Ay tfi fi!
Onwaert hont, ware ic vervaert,
So had ic enen droeven aert.
Nenic niet, bi onsen Here!’
4420
Hi verhief met nauwen kere
Sijn sweert Rosebrant ende gaf
Hem enen slach, dat een ore viel af,
Dat te voren aent hoeft stoet
Ende daerna en volghede geen bloet.
4425
Dat wonderde Segheline sere.
Grappaert sloech weder den here
Metten vleghele, dats waerhede,
Dat hi Seghelijn nicken dede
Toten ghereide opt aertsoen.
4430
Doe wart gram die ridder coen;
Rosenbrande dat hi verdroech,
Dat ander oer hi hem afsloech,
Gheen bloet en quam noch daer naer.
Seghelijn seide: ‘Een droeve jaer
4435
Moetstu hebben, lelike figure!
Du bist sonder menscen nature,
Du en heves gheen bloet in dine lede;
Mi moghestu dancken ende loven mede,
Dat ic dine oren heb afghedaen,
4440
Die so leliken waren ghestaen
Aen dijn hooft, als een wan.
Du ghelijcs nu bet enen man,
Dan du dedes hier te voeren.’
Grapaert sprac: ‘Al sijn mijn oren
4445
Ofghesleghen, dan scaet mi twint.
Ic sal bat gaen in den wint,
Dan ic tote nu heb ghedaen.+
In ghever niet om een spaen.’
Doe verdroech hi den vleghel sijn
4450
Ende sloech den coenen Seghelijn,
Dat hi bleef sitten in onmacht.
Tors stont voer hem ende vacht;
Het nam Grapaert bider kele,
Ende werpen ter eerden ende sloech hem vele
4455
Ende sette sine voete op sine borst,
Ende hielten legghen also gheporst
Onder heme in dat gras,
Tes sijn here becomen was.
Tors ne mochten niet ghebiten,
4460
Dattet hem had mogen sliten,
So hart waren sine lede.
Binnen dien bequam in sijn gherede
Van Jherusalem Seghelijn
Ende versach den Sarrasijn
4465
Ter eerden ligghen op dat velt,
Ende hoe dattet sijn ors behelt,
Des hi hem seide lof ende ere.
Mer het dede al onse Here,
Ende die juwele, ic seker bem,
4470
Die hi hadde over hem;
Dat was die crone doernijn
Ende díe naghel yserijn,
Daer God mede was doersleghen;
Oec so hadde die coene deghen
4475
Die gheesel ende dat vatelkijn,
Daer onse Here uut dranc asijn,
Ghetempert met bitter galle:
Dit was voer onse sonden alle;
Dit waren preciose juwele.
4480
Olifier quam uten castele,
Die coninc metter scare sijn.
| |
[p. 61] | |
+ Doe was blide Seghelijn,
Want hi was noch onghewont.
Die roese bequam op derre stont;
4485
Hi spranc op ende seide:
‘Dit felle ors, dat mi leide
Ter eerde ende heeft gheporst
Met sinen voeten mine borst,
Dat ic cume verademen mach,
4490
Nu wert het sijn starfdach.’
Hi hief den vleghel, des gheloeft,
Ende sloech dat ors op sijn hoeft,
Dat hi brac ende viel int sant.
Een stic bleef in sine hant,
4495
Dat stic warp hi wech onverre,
Doe was hi utermaten erre,
Ende ghegreep in corter stonde
Glorifiere biden monde,
Ende scoerde hem, sijt des vroet,
4500
Die kinnebacken enen halven voet.
Des was droeve Seghelijn,
Ende sloechen metten sweerde sijn,
Wat hi mochte met ghewelt,
Dat clincte als een aenbelt, -
4505
Hine mochten ghewonden niet.
Die seven platen hi versiet
Voer die borst stalijn:
Hi sloechse af, Seghelijn.
Doe ghinc Grapaert vaste vlien
4510
Ende Seghelijn vaste na mettien,
So dat hine ter eerden reet;
Daer dede hem die ridder leet,
Want hine in die borste stac,
Dat sine herte ontwee brac.
4515
Doe was blide Seghelijn;
Hi seide: ‘Hout dat, Zarrasijn!+
Ghi sijt doot, des heb God ere.
U bloet en sach ic heden ere
Dan ic nu met oghen scouwe.’
4520
Die Zarrasinen haddes rouwe.
Als Grapaert versleghen lach,
Riep daer menich: ‘O wy, o wach!
Nu es onse trooster doot!’
Seghelijn reet na ende dede noet
4525
Den heidinen op dat velt.
Olifier met sijnre ghewelt
Vacht daer utermaten seer.
Mer Seghelijn was vele meer
Ontsien, dan si alle;
4530
Dat quam bi sinen ghevalle,
Hi was seghesalich in stride.
Als die coninc hadde tide
Groet hine utermaten sere,
Ende dancte hem van der ere,
4535
Die hi hem hadde ghedaen.
Si loeden spise ende keerden saen
In die stat met snelre vaerde.
Seghelijn hielt die afterwaerde
Stoutelike terre vaert.
4540
Daer en was niement, die ghehaert
Op hem te slaen, van den heidyn.
So was ontsien Seghelijn,
Dat si riepen: ‘Laet ons vlien!
Die felle ridder heeft ons versien.
4545
Volghet hi ons, so sijn wi doot;
Sine cracht die is soe groot
Ende hi is van fellen aerde,
Want hi hevet ghedoot Grapaerde,
Die starcste die ie hadde lijf,
| |
[p. 62] | |
4550
+ Ende sijn broeder, die keitijf,
Heeft ons ghedaen vele torens;
Wijns, vleeschs, meels ende coerns
Moeten wi derven, dat is bi hem!’
Seghelijn van Jherusalem
4555
Voer in die stat ende was blide.
Ter tinnen laghen side aen side
Die joncfrouwen, diene minnen.
Mer aen Ysaude mochtmen bekinnen
Ghelaet van minnen bi manieren,
4560
Want bleec waren haer die lieren,
Die roet waren als die roesen.
‘Ay mi,’ seitsi, ‘wat mocht nosen,
Die hem enewerf ter stont
Cussen mochte aen sinen mont,
4565
Van den ridder die daer rijt!
Ay hoe onsachte dat mi snijt,
Die brant van so goeder minnen.
Of die ridder quame hier binnen,’
Sprac Ysaude die joncfrouwe,
4570
‘Ende ic hadde van den douwe
Die uut sinen monde vaert,
So waer therte mijn bewaert,
Dat nu doghen moet torment.’
Gaude seide: ‘Ay ghescent
4575
Moeti wesen op desen dach!
Dedijs nemmermeer ghewach
Hem te cussene die daer rijt,
Ghi hadt gheleeft al uwen tijt!’-
‘Dat had si,’ spraken dander vive;
4580
‘Wat meent dese keitive?
Waent si den ridder hebben allene?’
Ende Seghelijn die ridder rene,
Als hi onder den toren quam,
Ende die joncfrouwen vernam,
4585
Doe sprac hi met soeter tale:
‘Ghi joncfrouwen altemale,+
Groete ic als mine lieve.’
Ysaude die meest was in grieve,
Antwoerde eer hi twoert volbrocht:
4590
‘Al levic doer u onsocht,
Ende ic doer u doeghe grief,
Ghi sijts wel wert, hebdi mi lief.
Uwer minnen willic gherne pleghen.’
Doe reet Seghelijn enweghe,
4595
Tes hi quam in die sale.
Ysaude seide: ‘Weet dat wale,
Dat hi mi minnet boven u allen.’ -
‘Ja, pute, dan sal niet ghevallen,’
Spraken dander die waren in dole,
4600
‘Waendi hem leiden tuwer scoele?
Hi groet ons allen als sine lieve.’
Ysaude sprac: ‘Van desen grieve
Sal ic noch ghewroken sijn.
Ic hoerde spreken den ridder fijn.
4605
“Ysaude” riep hi teenen woerde,
“Wel soete lief,” want ict hoerde.
Wilt ghijt mi ontstriden nu?
Hi is mijn lief, al groet hi u.
Dat heeft hi doer mi gedaen;
4610
Ghi hebten alle qualijc verstaen,
Ghi wilt minnen ende ghine cont.’
Gaude haer te slaen begont
Harde sere utermaten,
Ende alle dander diese haten.
4615
Si weerde haer so si best mochte,
Dat sise alle vive onsochte
Heeft ghesleghen datsi bloeden.
Hieraen machmen wel ghevroeden,
Alse vrouwen haer crijch aenslaen,
4620
Dat moet emmer voerwaert gaen,
Also men seit in een bispel.
Hierin machment werken wel,
| |
[p. 63] | |
+ Ysaude hadse soe berect,
Dat die sesse laghen gestrect
4625
Opten vloere hier ende daer.
Die camerwiven quamen naer,
Ende seiden: ‘Ysaude, dits misdaen,
Dat ghi dese joncfrouwen doot wilt slaen.
Wistet die ridder, het ware u scande.’
4630
Ysaude seide: ‘Swighet, valande
Dat ic hem dede dit grief,
Het was goet recht, si wilden mijn lief
Met crachte mi ondergaen,
Ende si ghingen mi voren slaen,
4635
Doe weerdic mi; wats hier verboert?
Merct, hoe si mi hebben ghescoert,
Met vuusten gheslagen, met voeten ghesteken,
Tis goet recht, dat ic mi wreke.’
Nu besiet, hoe minne doet
4640
Menich vrouwe storten bloet.
Die vrouwen sijn verscoert dicke
Van vechten, van striden van sulken sticke,
Dat sietmen noch alle daghe.
Ysaude dreef groete claghe,
4645
So daden dandre sesse mede,
Elc ghinc ligghen op ene stede,
Als die mercanderen sere niden.
Die camerwiven lietense niet striden,
Si sijnre vaste tusschen ghegaen.
4650
Nu moeti van den ridder verstaen,
Seghelijn, die hadde gheëten
Ende bi den coninc was gheseten
Olifiere, ende sede:
‘Heer coninc, doet mi ene bede,
4655
Des biddic u.’ Die coninc sprac:
‘Dat doe ic gherne; al ghemac
Es u ghereet’, sprac die coninc.+
‘So biddic u,’ sprac die jongelinc,
‘Dat ic gaen moete in den toren
4660
Daer die joncfrouwen binnen horen.’
Doe seide die coninc: ‘Sekerlike
Also lief haddic, half mijn rike
U te ghevene, als dese bede alleen.
Mer en mach u groot no cleen
4665
Dine bede ontsegghen, des wondert mi.
Hets een toren, ghesworen vri,
Daer niement in soude ghegaen
Dan ic; nu so eest ghedaen:
Mijn eet moet nu tebroken sijn.’ -
4670
‘Dies hebt danc,’ sprac Seghelijn.
‘Hi moeste hebben al sijn leven,
So wat hi bat; het was hem ghegheven.
Dus ghinc hi ten toren binnen,
Daerne die seven joncfrouwen minnen.
4675
God wouts watter af sal comen!
Ysaude heeften teerst vernomen,
Si seide: ‘Ridder, scone lief,
Ic claghe u mijn groote grief.
Om dat ic uwer minnen wil pleghen,
4680
Ben ic ghescoert ende ghesleghen,
Also u wel mach wesen cont.’
Doe scoet si hem aen den mont
Ende custen so, met dat hi sprac,
Dat hem tbloet ten lippen uutbrac.
4685
Het sceen wel, dats hare lust.
‘Joncfrouwe,’ so seithi, ‘dits ghecust
Onvriendelike, dinke mi.’
Ysaude seide: ‘Ende waerbi?
Al heb ic van uwen bloede,
4690
Mijnre herten is te bat te moede;
Ghi sijt meester mi te ghenesen,
Hovesch, vroet van uwen wesen;
| |
[p. 64] | |
+ Edel ridder, en belcht u niet das,
Dat ic nam salve, daer si was.
4695
Therte mijn dat was verspaect
Ende doerwont, dat ghi vermaect
Hebt nu op dese ure.
Soete lief, scone figure!
Of ghi iet wilt, ghebiet over mi.
4700
Wat ghi wilt, dat ghevic di,
Siel ende lijf altemale.’ -
‘Joncfrouwe, hebt danc van deser tale’
Sprac die coene Seghelijn.
Dander sesse, die daer sijn,
4705
Hoerdent ende quamen naer.
‘Ay putevrouwe, een droeve jaer
Moetti hebben ende een quaet,
Dat ghi dus des ridders staet
Met toevernien hebt ghehouden,
4710
Die wi wachtens maken wouden.
Dat men u bernde, waerdi weert.
Ay, edel ridder, of ghi begheert
Uus selves ere, sone hoert
Niet derre felre puten woert.’
4715
Seghelijn seide: ‘Hoert na mi.
Ic sal verstaen, hoe dat si,
Also ghi mi hebt gheseit.
Dat ghi dustenich dorperheit
Spreect, dat is sere misdaen.’ -
4720
‘Wacharmen, wat hebdi ghedaen!’
Sprac Gaude, dies hadde nijt.
‘Het scijnt wel, ridder, dat ghi sijt
Betovert vander basture.
Ay Ysaude, quade figure,
4625
Twi peinsdi die felle woert,’
Ende mettien so trat si voert
Ende wilde die ander slaen.
Seghelijn esser tusschen ghegaen,
Als die beletten wil die werre.
4730
‘Ay, joncfrouwen, en sijt niet erre,
Des biddic u alle teenen male.’
Als hi seide dese tale,+
Waren si ghestilt van haren lede.
Seghelijn toten joncfrouwen sede:
4735
‘Ic sal elker doen solaes
Enen nacht dore; hout uwen paes:
Die ic dan vinde van goeden gronde,
Die sallic minnen talre stonde.’
Dies wisten si den ridder danc;
4740
Die minne was groet ende stranc,
Die elc toten ridder droech.
Hi nam Ysaude ende si loech,
Die blide was vanden ghewinne:
Si leeden tharer camer inne.
4745
Van minnen daetsi hem recoerde,
Ende si custen telken woerde;
So dat die sake dus ghevel,
Dat si speelden der minnen spel;
Si waren beide sonder ducht.
4750
Daer wert ghewonnen ene vrucht,
Bi natueren, van edelen bloede.
Nu hoert, ghi heren; dit was deen vroede
Van den seven die opheven,
Te Romen waren; dits bescreven,
4755
In der historie overwaer.
Al hadde Ysaude tvoerspel daer
Van der minnen, die andre sesse
Lasen alle dieselve lesse.
Doe sprac Seghelijn ende sede
4760
Tote Ysauden: ‘Ene bede,
Joncfrouwe, moeti mi gheven;’
Si antwoerde: ‘Siel ende leven
Willic u gheven, lieve heer.
Wat mach ic u gheven meer?’ -
4765
‘Des hebt danc,’ sprac Seghelijn.
‘Joncfrouwe, ghi moet die wet dijn
Laten ende ontfaen kerstenhede,
Ic ne ghere ander bede.’
Ysaude antwoerde saen:
4770
‘Wel soete lief, het wart ghedaen.
| |
[p. 65] | |
Al waert mere, dat ghi baet,
Ondanc hebbe die u haet.’ -
‘Dats wel gheseit,’ sprac Seghelijn.
‘Ic ben u vrient ende ghi die mijn.
4775
Joncfrouwe, om dat ghi in u ere
Bliven sult ende sonder dere,
Sallic elker joncvrouwe houden sprake
Enen nacht dore van deser sake.’
Ysaude seide: ‘Des en acht ic twint,
4780
Op dat ghi mi boven allen mint.’ -
‘Dat willic wel, scoene vriendinne.’ -
‘Neemt dit hooftcleet voert op minne,
Dat ic u kennen mach daerbi.’
Seghelijn seide: ‘Scone, dat si.’
4785
Dit was sciere ghedaen,
Die dach was comen, die nacht ghegaen.
Ende doe hi sach dat sonnescijn,
Oerlof so nam Seghelijn,
Ende is van haer camer ghegaen.
4790
Meliane was ghestaen
Thaerre camer; si had ghewacht
Den goeden ridder al den nacht.
Als sine metten oghen siet,
En mocht si haer onthouden niet,
4795
Sine seide: ‘Vercoren lief
Int herte mijn, daerof mi grief
Comen es ende gheen solaes!’
Seghelijn sprac: ‘Hout uwen paes,
Ic sal u vrient sijn al mijn lijf.’
4800
Doe custe hi dat scone wijf
Ende si hem weder, die joncfrouwe.
Si waren daer al sonder rouwe
Dien dach dore toten avonde.
Meliane seide doe ter stonde:
4805
‘Her ridder, nu moeti henen gaen,
Want bleefdi hier, ende twart verstaen,
Ic waerder mede al onteert.’
Doe sprac Seghelijn gheëert:
‘Joncfrouwe, wildi mi dus versteken?+
4810
Ic waende vriendelijc jeghen u spreken,
Also rechte minres plien.’-
‘Here,’ seitsi, ‘nu moet ghescien
Na uwen wille ende u ghevoech.’
Si custen vriendelijc ende loech,
4815
Want al hiet sine, wats ghesciet,
Wechgaen, sine menets niet.
Hi lach bi hare, ende si bi hem,
Seghelijn van Jherusalem.
Hi speelde soe, die edel man,
4820
Dat hi een kint aen haer ghewan:
Nu had hire ghewonnen twee.
Wat soudicker of segghen mee,
Ende vele talen van sulcken saken?
Die dichten ende rimen maken,
4825
Ende dan uut hare materie gaen,
Dan dincke mi niet wel ghedaen;
Daerom cortic mine tale.
Van dien spele, weet dat wale,
Proefde die ridder hem so wel,
4830
Binnen seven daghen in dat spel,
Dat hi wan op elken nacht
Een kint bider Goeds cracht.
Aen die seven joncvrouwen ghinder,
Die alle waren conincs kinder
4835
Ende comen van edelen bloede.
Het waren van Romen die seven vroede,
Die Seghelijn, die edel man,
Aen die joncfrouwen ghewan.
Ende elc gaf hem een littekijn,
4840
Dat hi soude haer ridder sijn,
Op die ure, in dien dach.
Hi hadder seven met vruchten bracht.
Daer af quam groet ghescal
Onder die joncvrouwen al,
4845
Als men hierna wel sal horen.
| |
[p. 66] | |
+ Die edel ridder wel gheboren
Es in die sale weder comen,
Daer hi den coninc heeft vernomen,
Diene oec blidelike ontfinc.
4850
Doe sprac hi ten jonghelinc:
‘Hoeveel isser daer ghevrijt?’ -
‘Here, ic wille ghijs seker sijt,
Dat ic metten joncfrouwen niet
En hebbe misdaen, wats ghesciet,
4855
Dan ic se vriendelijc hebbe ghecust;
Daermede ic boete mijns herten lust,
So help mi God, dit isset al.’
Olifier seide: ‘Trouwen, dat sal
Wel utecomen noch hier achter,
4860
Of icker aen bejaecht heb lachter.’ -
Hoe so dat si,’ sprac Seghelijn,
‘Laet ons op die waerde sijn,
Ende laet ons doen een pongijs.
Ic ware gaerne in caplijs,
4865
Om hem allen te doene grief.’
Olifier seide: ‘So sullen u lief
Na u merken utermaten,
Die ghi daer boven hebt ghelaten,
Of ghijt wel doen sult in den strijt.’
4870
Dit sprac die coninc, als die nijt
Int herte hadde, dat Seghelijn
Metten joncfrouwen had ghesijn.
‘Here,’ sprac die ridder wijs,
‘God laet mi heden bejaghen prijs,
4875
Ende die Zarrasijn so slaen bi hoepen,
Dat ic die sinne aen mi mach cnopen
Van den joncfrouwen, die daer binnen
Sijn, dat si mi moeten minnen.’
Doe peinsde die coninc Olifier:
4880
‘Die groete duvel brocht u hier,
Dat heb ic oec wel verstaen;
Hi sal mi seker ondergaen
Dese joncfrouwen te minen toren,+
Dedelste ende die best gheboren.
4885
Hi is van lodderliken voeren,
Hi sal se alle maken hoeren.
Dat sal hem rouwen, als ict weet.
Beraden sal ic hem sulc leet,
Dat si doen sullen armen fijn,
4890
Waer hi wech, dese Seghelijn.
Mi is leet, dat hi hier quam.’
Dus stont die coninc als die was gram,
Ende die coene Seghelijn
Nam sijn ors ende sijn wapijn
4895
Ende voer ute op dat velt,
Daer die menich ghewapent helt.
Hoeftcleet, wimpel, mouwen, ponioene,
Die teken hadde die ridder coene.
Die mouwen vest hi aen sinen scilde,
4900
Seghelijn, die ridder milde;
Deen was wit ende dander roet,
Die derde groen van verwen goet.
Twee wimpel hadde Seghelijn,
Die vest hi op die scouder sijn,
4905
Des hem die joncfrouwen wisten danc.
Op sijn helm dat hoeftcleet lanc
Liet hi blayen metten winde,
Het sceen wale, dat hi minde,
Biden teeken, dat hi daer bracht,
4910
Dat ponioen aen sinen scacht
Met joncfrouwen hoofden bescreven,
Dat hem Meliane heeft ghegheven;
Het sceen wel dat sine minde:
Alst ponioen metten winde
4915
Blayde, waest alte scoen te sien.
Der joncfrouwen jonst ende aensien,
Die si tonen, die sijn groet.
Als Seghelijn op dat velt groet
Was ende hem die joncfrouwen saghen,
| |
[p. 67] | |
4920
+ Die boven opten toren laghen,
Doe sprac Roose die joncvrouwe:
‘Merket ghinder die witte mouwe,
Aen den hoefde van den scilde,
Die ic gaf den ridder milde;
4925
Het scijnt wel dat hi mi mint.
Beli seide: ‘Dats niet een twint,
Dat ghi segt, laet u vermeten.
Die mouwe mijn die is gheseten
Ten slinkeren hoecke van den scilde,
4930
Omdat hi se behouden wilde,
Die es van minen evel boete.’ -
‘Ghi lieghet alle,’ seide Soete.
Mine minne heeft hi ontfaen.
Ja en es mine mouwe ghestaen
4935
Aent nedereinde van den scilde?
Omdat hise behouden wilde,
Heeft hise aldaer gheset,
Ende dit ghelijct der reden bet,
Dat ic boven u allen bin vercoren.
4940
Dat ghine mint, hets al verloren.’
Gaude sprac: ‘Ghi segt uwen wille;
Tote noch heb ic ghesweghen stille,
Mer dit en machic niet ghedoghen.
Siedi niet met uwen oghen
4945
Den wimpel mijn van siden wit,
Die op sinen rechter scouder sit
Ende telken blaeyt voer sinen mont?
Daerbi mach u wel sijn cont,
Dat hi mi mint boven u allen.
4950
En mochte mi niet bet ghevallen,
Want telken alst den ridder lust,
Siet hoe hi den wimpel cust!
Des ic blide wesen mach.
Nemmermeer en doet ghewach,
4955
Datter iement naerre si.’
Margoete seide, ‘Ay fi fi!
Gaude, wat eest dat ghi seghet
Ende aldus voer oghen leghet?
Ter slinker scouder dats mijn wimpel, +
4960
Dat ic hem gaf, al bin ic simpel.
Hieraf en laetic mi niet verbloeden,
In saelt segghen, al soudmen mi doden.
Mijn wimpel is meer een luttelkijn
Ende langher dan duwe; voer toghe sijn
4965
Blaeyt hi scone utermaten.
Den wint heeft hi altoes te baten:
Hi moeten cussen ende sien.
Dit en mach den uwen niet ghescien,
Want hi te cort is ende te smal.
4970
Die ridder mint mi boven al,
Dat is openbaer aenscijn.’
Meliane sprac: ‘Wat sal dat sijn,
Dat ghi u allen dus vermeet,
Ende segt, dat hi mi vergheet?
4975
Het is gheloghen, Godeweet!
Ic saelt u toghen, al eest u leet.
Met hem ben ic meest gheacht:
Mijn teken hanct aen sinen scacht,
Daer hi blidelike op siet.
4980
Ghi sijt alle min dan niet,
In sinen sinne so ben ic.
Ic mach u toghen wel dit stic:
Die wint en mach geensins so wayen,
Dat hem mijn teken mach ontblayen,
4985
Het en moet in die oghe sijn.
Siet, ist niet dat teken mijn?
Jaet’, sprac si ‘in trouwen.
Die gherechticheit can bescouwen,
Hi siet mijn aensicht ghemaleert,
4990
Dat hi int herte heeft ghefondeert
Ende gheprent als een seghel.
In dat teken is een speghel,
Dat hem te siene wel ghenoecht.
In sijn herte ben ic ghevoecht;
4995
Dus mint hi mi, ten is gheen wonder.’
Ysaude seide: ‘Ic sal onder
U alle doen, sem mijn lijf,
| |
[p. 68] | |
+ Ic was emmer teerste wijf,
Die hi minde; ic heb verstaen,
5000
Die eerste minne moet voren gaen,
Dat is cont u allegader.
Siel ende lijf, been ende ader
Heeft hi al in mi gheset.
Dus hout hi der minnen wet
5005
Van mi ende van niemant el,
Ghi, joncfrouwen, weet dat wel.
Die ridder was wel bedocht,
Dat hi mijn teken heeft ghecnocht
Aen sinen helme bruun stalijn;
5010
Want waert in die oghen sijn,
Hi verlore al sine maniere,
Die hoefsce ridder, die goedertiere,
Ende daertoe lijf ende ere;
So vaste mint mi die edel here,
5015
Dat hi doelt ende riest,
Als hi om mi te peinsen kiest.
Nochtan en macht hem niet ontsinken,
Hi en moet emmer op mi dinken.
Maer saghe hi dat teken mijn,
5020
Hi verlore die crachten sijn.
Ende daerom, na mijn verstaen,
Heeft hijt uten oghen ghedaen,
Ghevest op sinen helm van stale,
Daer die ridder aen doet wale;
5025
Dus sidi altemale ghehoent:
Met sijnre minnen bin ic ghecroent.’
Die ridder hier af niet en weet:
Hi sloech onder die heyden ghereet,
Die hi harde luttel minde.
5030
Doe ghinghen blayen metten winde
Die tekenen van den joncfrouwen.
Alse die heidijn hem scouwen,
Riepen si: ‘Dit is die minre+
Van den joncfrouwen ende die verwinre!
5035
Van allen strideren is hi tgrein.
Alle die hier sijn opt plein,
Moghen hem ontsien, sijts wijs.
Amoureus ende so jolijs
Es hi oec van der minnen,
5040
Die hi draghet int herte binnen
Van den joncfrouwen al gheheel,
Die daer sijn inden casteel.
Het scijnt wel, dat hire ute coemt:
En vlien wi niet, wi sijn verdoemt
5045
Altemale ende ghescent.
Hen is gheen wonder, dat men mint:
Hi is starc ende groetmoedich;
Hi sal noch tavont maken bloedich
Den menighen van onser partien.’ -
5050
‘Heeft hi aldus vele amien,’
Sprac die coninc Odorijn,
‘Als hi alnu voert tekijn,
So es hi ridder vander minnen
Ende onghestadich seer van sinne,
5055
Dat hi voert tekijn dus vele,
Om roeme vander minnen spele.
Ic salne doden eer hi ontrijt!’
Mettesen hi op Seghelijn tijt,
Ende sloech met sporen harde sere.
5060
Des wert ghewaer Seghelijn die here,
Ende reet jeghen hem als een coen;
Metten scacht metten ponioen
Stac hine doer den scouder sijn.
Doe viel ter eerden Odorijn
5065
Al in onmacht onder voet.
Dat ponioen was al bebloet,
Dat te voren was al wit.
Die aensichten sijn al besmit
| |
[p. 69] | |
+ Metten bloede. Die ridder dacht
5070
Ende peinsede: ‘Of dus onsacht
Der scoenre aensicht waer doerslaghen,
Die mi dat tekijn doet draghen,
Ende ic dan wist, wiet had ghedaen,
Der doot en mochti niet ontgaen
5075
Van minen handen,’ sprac Seghelijn.
Binnen dien bequam Odorijn
Die coninc ende sat op sijn paert,
Ende trac uter scee sijn swaert.
‘Minre,’ seithi, ‘valsch van naturen,
5080
Wanen soudu moghen gheburen
Te voeren dus vele tekijn?
Int herte en mach mer een vrient sijn.
Mer doer uwen overmoet
Hebdijt ghedaen; nu sallic bloet
5085
Van uwer valscher herten ghecrighen.’ -
‘Keitijf,’ sprac Seghelijn, ‘leert swighen,
Dat radic di, sem mijn leven.’
Rosebrande heeft hi verheven,
Ende sloech hem af dat hovet sijn:
5090
‘Nu hout dat,’ sprac Seghelijn,
‘Du ne verbiedes mi saermeer
Joncfrouwen te minnen alstu daets eer.
Nu sal ic minnen na mijn ghevoech.’
Tors dat hi met sporen sloech
5095
Ende reet ter neder man ende paert.
Nu was in der middewaert
Olifier, die coninc rike,
Bestaen harde bitterlike,
Dat hi te voet was ghedaen,
5100
Ende soude met crachte sijn ghevaen;
Hi riep ‘Monyoye!’ al staende.
Ende Seghelijn quam toeslaende,
Ende reeter ter eerden tien;
Dander begonsten alle vlien,
5105
Als die waren seer vervaert.
Sijn spere brac te middewaert,+
Daer dat ponioen aen was.
Dander stic warp hi int gras,
Die coene ridder, op die hede.
5110
Sijn grote vaen was in der scede
Metten aensicht ons liefs Heren.
Hi trac tsweert ende ghinc hem weren
Ende quam tot Olifier, daer hi stoet,
Ende brocht hem een ors goet,
5115
Het ne mocht niet beter sijn,
Sonder dat reet Seghelijn;
Dat was beter vele mere.
Doe sprac Seghelijn die here:
‘Siet hier een ors harde goet,
5120
Dat ghevic u, ende sijt soe vroet,
Dat ghi vaste daerop rijt,
Als ghi comet, daermen strijt.’ -
‘Dat sal ic doen,’ sprac die coninc,
‘So doet, en bid u ander dinc,
5125
Ende wacht u voert van vallen.’
Nu hoert, hoe beghinnen callen
Die joncvrouwen, die in den toren sijn,
Alsi saghen dat tekijn
Metten scachte onder voet.
5130
Gaude sprac: ‘Nu bin ic vroet,
Meliane, nu u bekint,
Dat u die ridder luttel mint.
U tekijn leghet onder voete.’
Doe sprac Meliane die soete:
5135
‘Swighet, joncfrouwe, dat laet staen.
Daeraen en heeft hi niet misdaen.
Hen was niet des ridders scout.
Dat spere sijn, dat broessche hout,
Moete God vermaledien!
5140
Hem machment met rechte tien.
Ende oft ware u tekijn,
| |
[p. 70] | |
+ Woudi, dat die ridder fijn
Hem daeromme aventuerde,
Ent wederghecreghe ent besuerde
5145
Met fellen slaghen aen sijn lijf?’
Doe sprac Ysaude, dat scone wijf:
‘Hier af swighet, Meliane!
Ic ben des in sekeren wane,
Ware het dat teken mijn,
5150
Hi sout ghecrighen, die ridder fijn,
Of ontfaen die bitter doot:
Die minne is so sere groot
Tusschen hem ende mi utermaten:
Hine mocht emmer niet ghelaten.
5155
Nu seghic u, joncfrouwe fijn,
Mi soude leet van herten sijn,
Werter die ridder om ghepijnt.’
Meliane seide: ‘Trouwen, het scijnt,
Dat hi mi mint, die ridder snel,
5160
Want hi weet te voren wel
Dat hi niet jeghen mi
En mach mesdoen, die ridder vri.
Dese hope doet hem laten daer.
So helpe God mi; hets oec waer:
5165
Dus is minne tusscen ons vast.’
Binnen dien was Seghelijn so verlast
Vanden heidenen op dat velt,
Dat alle die teken, die hi helt,
Af waren ghehaelt ende ghescuert.
5170
Die goede ridder heeft besuert
Alle die minne van eertrike.
Hi wart ghesleghen alendelike
Beide met spieten ende met sweerden
Ende vanden ors ghevelt ter eerden,
5175
Dat hi lach al in ommacht.
Mer Glorifier sijn ors vacht,
Ende maecte die plaetse wijt.
Al dat men op hem sloech ende strijt
En deerde hem te gheenre ure,
5180
Dat dede die goede coverture,
Die wit was ende groet,
Ghetekent met enen cruce roet,
Wantse een enghel den ridder brocht.
Dus quaemt datmen niet en mocht
5185
Den ors in gheenre wijs ghederen:
Het dede al die cracht ons Heren.
Ende tgrote onghevoech,
Dat die ridder daer verdroech,
Dat was om die sonden ghemene,
5190
Dat hi metten joncfrouwen allene
Hadde te doene, Seghelijn,
Eer si van Gods wette sijn,
Kersten ghedaen ende ghedoept;
Het is recht, dat hijt becoept.
5195
Een enghel sprac tot hem tien stonden:
‘Seghelijn, om die groete sonden,
Die ghi natuerlijc hebt ghedaen
Metten joncfrouwen, eer si ontfaen
Kerstenheit hadden, des waerstu sot -
5200
Di ontbiet onse Here God,
Dattu seven cnapeline
Hebs ghewonnen aenden joncfrouwen fine,
Daer en waer niet so veel mesdaen,
Hadden si kerstijn gheweest ghedaen,
5205
Eer du met hem hads ghesijn.
Om dese mesdaet, Seghelijn,
Hebstu dese smerte ontfaen.
Met dinen live salstu ontgaen
Op dese tijt, mer hier achter
5210
Salstu comen in sulken lachter,
Ende in tormenten alsoe groet,
Dattu liever hads die doot,
Mer tavontmeer hebstu respijt.
Dat doet dat heilighe abijt,
| |
[p. 71] | |
5215
+ Dattu aenheves, Seghelijn.
Anders hadstu doot ghesijn
Men draghet di hier wel vele nijts.
Waerstu sonder des habijts
In enighen strijt bevaen,
5220
Het soudi harde onsiene staen.
Dit sal ghescien in corten daghen:
Dine grote sonden sullen di plaghen;
Vijftien jaer, her Seghelijn,
Salstu sonder seghe sijn,
5225
Ende dine bede wert niet ghehoert.
Dit ontbiet di God ende voert
Salstu ten joncfrouwen doen ghekere,
Die oec worden vol van sere,
Die om dit selve, Seghelijn,
5230
Ghemeenlike sullen ghepijnt sijn;
Dit en mach emmer niet bliven.
Seghelijn, du sals gaen scriven
Ene lettere telker joncfrouwen,
Aldus sprekende, vant scouwen,
5235
Dat die kinder niet moghen den man
Kennen diese vleselike wan,
No nemmermeer met hem versellen,
Voer elc een vroetscap can verspellen
Der diviniteit, Seghelijn,
5240
Dies moeti ordineerre sijn;
Men vint ghenen so vroeden clerc
Alse ghi sijt; nu doet dit werc
So wale, dat ghijs hebt den prijs.
Dit heet u God van Paradijs.’
5245
Aldus voer die enghel dan,
Ende daer bleef een droeve man,
Dat hi dus soude sijn gheplaghet.
Glorifier hevet al verjaghet
Die Zarrasinen op dat velt,+
5250
Die wile dat hi tale helt
Jeghen den enghel die tot hem quam.
Op dat ors sat hi wel gram
Ende voer onder die Sarrasijn,
Ende peinsede aldus, Seghelijn;
5255
‘Ic sal mijn gramscap also wreken
Op dese honden!’ So vreeseleke
Ne vacht nie man also hi dede.
Hi sloech doet daer op die hede
Meer dan hem tiene op dat velt,
5260
Eer hi ie den arm ophelt.
Doe waren sine lede moede,
Den edelen ridder enten goeden,
Dat hi ter stat waert keerde sciere,
Ende bat den coninc Olifiere,
5265
Dat hi keerde, het ware tijt.
‘Nemmermeer so houdic strijt,’
Sprac die vrome Seghelijn,
‘Eer ic ten toren heb ghesijn,
Daer ic die joncfrouwen heb ghelaten,
5270
Die ic te rechte wel mach haten.
Pine, rouwe ende zwaer verdriet
Heb ic doer hem, al en moghen sijs niet.’
Dit was den coninc swaer te horen;
Hi peinsede dus, dat hi hem toren
5275
Beraden soude ende verdriet,
Al en seidijs openbaerlijc niet:
Met droef hede is hi bevaen,
Dat hem die joncfrouwen sijn ondergaen,
Die hi met herten had vercoren.
5280
Seghelijn reet in die stat voren,
Alse die gherne ware daer binnen
| |
[p. 72] | |
+ Toten joncfrouwen, diene minnen.
Hi ontwapende hem ter vaert.
Ten stal waert leidemen sijn paert;
5285
Men gaf hem hoy ende coren.
Seghelijn die wel gheboren
Is in den tor ghecomen,
Daer hi die joncfrouwen heeft vernomen.
Si ginghen alle omtrent hem staen:
5290
Diene eerst mochte bevaen,
Die en was dachterste niet.
Hi seide: ‘Joncfrouwen, van mi vliet!
Ic bin droeve also sere,
Dat ic ne wane nemmermere
5295
Ghenesen; wat sal mijns ghescien!’
Doe versuchten die joncfrouwen mettien,
Ten was niet clene noch ghemate,
Si stoeden alle in droeven ghelate,
Ende spraken alle uut enen monde:
5300
‘Lieve heer ridder, doet ons conde,
Wat u let ende wat u deert.’
Doe soe sprac die ridder weert
Sere wenende utermaten:
‘Joncfrouwen, ic mach u wel haten,
5305
Want ic hebbe den maker mijn
Doer u verwrocht,’ sprac Seghelijn.
‘Hoe so?’ spraken die joncfrouwen
Al wenende met groten rouwe.
Doe teldi hem die waerhede,
5310
Also dinghel tot hem sede;
Oec so hadde hi wel verstaen,
Dat si kinder hadden ontfaen,
Ende sijn alle cnapelijn.
Teerst dat si ghewassen sijn,
5315
Soe doetse ter scolen gaen;
Si sullen leren ende verstaen,
Dat si die vroetste van den rike
Sullen werden sekerlike.+
Ene lettre sal ic elken scriven
5320
Ende die sullen met u bliven,
Die ghi elken toghen sult,
Wanneert met vroetscap is vervult.
Het salse lesen sonder traen.
Ende of het weent, so neemt hem saen
5325
Die lettre, tote dat comt den dach,
Datse sonder wenen lesen mach;
Ic moet mi varen aventuren.
Doe waren die seven scoene figuren
Droeve sere utermaten,
5330
Ende seiden: ‘Suldi ons nu laten
In onsen noet, dat is ons swaer.
U minne gaet ons even naer.
Wi sijn alle siec van enen spele:
Van enen faite even vele
5335
Hebwi ontfaen, hets vore oghen;
Wien lief of leet, wi moeten doghen
Dat wi sijn uwe amien.
Luttel speels van melodien
Hebben wi van deser feesten,
5340
Mer ghi gaeft ons vanden keeste
Der goeder minnen, wine dorren niet claghen,
Want wi alle kint draghen.’
Nader talen ende nader spraken
Ghinc Seghelijn die brieve maken.
5345
Daer screef aldus die deghen fijn,
Van Jherusalem Seghelijn:
‘Ic scrive aldus te minen kinde,
Dat hem nemmermeer bewinde
Mi te soeken, eer het can
5350
Spellen die vroetscap die hier an
Leghet; niet eer en saelt mi
| |
[p. 73] | |
+ Kennen, die sijn vader si.
Dat is die vroetscap wel gheraect,
Waer dat God meest heeft ghemaect
5355
Van sinen wonderen na der waerhede,
Wesende in die cleinste stede.’
Dit hadde die ierste lettre inne.
In die andre screef hi met sinne:
Hoe verre het ware sekerlike
5360
Tusscen den hemel ende aertrike.
In die derde so screef hi,
Waer dat eertrike hoechste si.
In die vierde soe screef hi daer,
Twi dat God die inghel claer,
5365
Lucifer ende die sine
Makede, ende hi ter pine
Ewelike moest behoeren,
Ende dat God wel wist te voren.
In die vijfte screef hi dan,
5370
Twi God den mensce lief ghewan,
Ende voer hem starf ende leet verdriet,
Ende doer die inghelen dedijs niet.
In die seste was ghescreven
Ene vrage, twi God heeft ghegheven
5375
Enen man sinen wille van eerdscen goede,
Ende den andren grote armoede
Hebbende tote in sinen fijn,
Ende wi alle sijn kinder sijn
Ende van eenre eerden gheformeert.
5380
In die sevende stont gheordineert
Ene vrage, des sijt ghewes,
Of God onse Here almachtich es.
Ende naden questien inden fijn,
So screef aldus Seghelijn,
5385
Dat sine mochten bi ghenen kere
Haren vader kennen nemmermere,
Si en waren so vroet in haer ghedochten,
Dat si alle verspellen mochten+
Elke questie, die hi screef
5390
Indie lettre die daer bleef.
Seven lettren heeft hi ghescreven
Ende elker joncfrou een ghegheven.
In elke ene vroetscap stoet.
Doe sprac aldus die ridder goet:
5395
‘Joncfrouwen, nu waent mi horen:
Alse die kinder sijn gheboren,
Ende si die outheit hebben ontfaen,
Soe doetse ter scolen gaen,
Ende alsi hoghe gheleret sijn,’
5400
Sprac van Jherusalem Seghelijn,
‘So suldi hem die lettren gheven,
Die ic el |