Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

[fol. a r]

NIEUW REGISTER DES OUDEN TESTAMENTS;

Gestelt by d’Oversetters: volgens de last van de Hoog-Moog: Heeren Staten Generael, ende ’t besluyt des Synodi Nationalis van Dordrecht.

A.

AAron, ofte, Aharon, Mosis broeder, een sone Amrams, des soons Kahaths, (ofte Kehaths) des soons Levi Exo. 6.15, 17, 19. sijn wijf, Exod. 6.22. sijne sonen. Exod. 6.22. Num. 3.2. 1.Chron. 6.50. ende 24.1. wordt Mosi van Godt bygevoeght, om het woort te voeren by de kinderen Israels, ende by Pharao. Exod. 4.16, 30, etc. ende 7.1, 2. wort dickwijls, met Mose, van Godt gesonden tot Pharao, dat hy Israel wilde laten trecken uyt Egypten. Exod. 5.1, 3. ende 6.10, etc. ende 8.1, 16, 20. ende 9.8, 13, ende 10.3 wort, met Mose, van Pharao uytgestooten. Exod. 10.7, etc. De Amptlieden Israels murmureren tegen hem ende Mose, van wegen de verswaringe haerder lasten. Exod. 5.20, 21 verkrijght eyndelick, met Mose, Israels vertreck. Exod. 12.30, 31. Ontfangt, met Mose, Godts ordinantie, van ’t begin des Kercklicken jaers, ende het Paesch-lam. Exod. 12.1, etc. Israel murmureert tegen hem ende Mose, van wegen gebreck inde woestijne. Exo. 16.1, etc. Hy sett een kruycke met Man ter gedachtenisse voor den Heere. Exod. 16.32, 33. Klimt mede op den bergh Sinai, siet Godt, ende ontfanght last, om Mosis plaets, in sijn afwesen, mede te bewaren. Exod. 24.9, 10, 14. Maeckt het gouden kalf. Exod. 32.1, etc. Van sijn, ende sijner sonen, Priester-ampt, ende den aenkleven van dien, siet Exod. 28.1, 2, etc. item, 27.21. ende 39.1, etc. ende 40.12, etc. Levit. 8.1, etc. ende 9.1, etc. Exod. 10.8, etc. Levit. 13.3, etc. ende 16.1, etc. Num. 3.38, 48, 51. ende 4.45. ende 8.1, etc. ende 8.20, 21. ende 18.1, etc. 1.Chron. 6.49. ende 23.13. Hy murmureert niet tegen ’t oordeel Godts over sijne twee sonen. Levit. 10.1, etc. Murmureert tegen Mose. Num. 12.1, etc. Is getrouw ende bestandigh in den oproer van Korah, etc. Numer. capit. 16. sijn staf groent. Num. cap. 17. vergrijpt sich met ongeloof ende mistrouwen in ’t slaen der steenrotze. Num. cap. 20. sijn doot, ende sijns soons Eleazars successie. Num. 20.28. De steden ende wooninghen van Aarons kinderen. Iosu. 21. vers 9, etc. 1.Chron. 6.54, etc.

Aarons wort oock gedacht. Psal. 77.21. ende 99.6. ende 106.6. ende 133.2. Iesa. 63.11. Mich. 6.4.

Abana, een riviere van Damascus. 2.Reg. cap. 5. vers 12.

Abarim, ofte, Habarim, een geberghte over de Iordane, aen ende in den lande Moabs, daer de berg Nebo mede toegehoorde. siet Numer. 21.11. ende 27.12, etc. ende 33.44, 47. Deut. 32.48.

Abda, vader van Adoniram. 1.Reg. 4.6.

Abdemelech, Abedmelech, siet Ebedmelech.

Abdi, ofte Habdi, groot-vader van Ethan, ofte, Ieduthun, den Oppersangh-meester. 1.Chron. 6.44.

Abdon, een Richter in Israel. Iud. 12.13, 14.

AbedNego, anders genoemt Azaria, ofte, Hazariah, een van Daniels mede-gesellen in Babel, mede geworpen in den gloeyenden oven. siet van desen Dan. 1.6, 7, 11, 19, etc. ende 2.13, 17, 18, 49. ende 3.8, 24, 30.

Abel, ofte Habel, Adams sone, Kains broeder, siet Habel.

Abel, een stadt in Israel, toegenaemt Beth-maacha. 2.Sam. 20.14, 15, 18. 1.Reg. 15.20. 2.Reg. 15.29. anders genoemt Abel-Maim. 2. Chronic. 16.4. vergel. met 1.Reg. 15.20.

Abel-haggedola, ofte, groote klaegh-[steen]. 1. Sam. 6.14, 15, 18.

Abel-Keramim, ofte, pleyne der wijngaerden. Iudic. 11.33.

Abel-Mehola, een stadt in Israel. Iud. 7.22. 1.Reg. 4.12. des Propheten Elisa gheboort-plaetse. 1.Reg. 19.16. anders oock ghenoemt, Mehola, ofte, Mechola. 1 Sam. 18.19.

Abel-Mizraim, de plaetse daer de Patriarch Iacob beweent wert. Genes. 50.11.

Abel Sittim, leger-plaetse der kinderen Israels. Num. 33.49. anders (na sommiger gevoelen) oock alleen genoemt Sittim. Num. 25.1. Iosu. 2.1.

Abi, anders oock genoemt Abia, de moeder des Conincks Hizkia. 2.Reg. 18. vers 2. 2.Chron. 29.1.

Abia, ofte, Abijah, een van Benjamins naekomelingen uyt Becher. 1 Chron. 7.8.

Abia, een van Samuels sonen, mede gestelt tot Richter in Israel, maer onvroom. 1 Sam. 8.2, 3. 1.Chron. 6.28.

Abia, een sone Rehabeams, des soons Salomo, eerst gestelt tot een hooft ende Vorst onder sijne broederen. 2.Chron. 11.22. Daer nae Coninck in Iuda. Siet van sijne regeringe, etc. 1.Reg. 15.1, 2, 3, 4, 7, 8. 2.Chron. cap. 13.

Abia, een sone Ierobeams, des soons Nebaths, des Conincks in Israel, wordt kranck ende sterft, nae de Prophetie des Propheets Ahia. 1.Reg. 14.1, etc.

Abia, Priester, van ’t achtste lot. 1.Reg. 24.10. Nehem. 12.17.

Abia, huysvrouwe van Hezron, ofte Chetsron, ofte, Chezron. 1.Chron. 2.24.

Abi-Albon, een van Davids Helden. 2.Sam. 23.31.

Abiathar, des Priesters Achimelechs soon, ontkomt uyt Sauls Priester-moort te Nob, vlucht tot David, ende blijft by hem. 1.Sam. 22.20, etc. ende 30.7, 8. wilde met David voor Absalom vluchten, maer keert weder op Davids bevel in de stadt. 2.Sam. 15.24, etc. Is by Davids tijt Priester neffens Zadok. 2.Sam. 20.25. 1.Chron. 15. 11, etc. houdt met Adonia tegen Salomo. 1.Reg. 1.7, etc. wort daerom van ’t Priesterdom nae des Heeren woordt, verdreven. 1.Reg. 2.26, 27. nochtans (als in de Priesterlicke ordeninge te voren geweest zijnde) gedacht. 1.Reg. 4.4. ofte een ander van die naem.

Abib, anders oock Nisan, de eerste maent in ’t heyligh ofte kerckelick jaer, als de kinderen Israels uyt Egypten togen, ende het Paesch-lam aten, siet Exod. 13.3, 4, etc. ende 12.2, 3, etc.

Abida, een sone Midians, die Abrahams sone was uyt Ketura. Gen. 25.4. 1.Chron. 1.33.

Abidan, een hooft ende Overste onder de kinderen Benjamins. Num. 1.11. ende 7.60, 65.

Abiël, Sauls groot-vader, 1.Sam. 9.1. ende 14.51.

Abiël, een van Davids helden. 1.Chron. 11.32.

Abiëzer, ofte, Abihezer (anders Ieser Num. 26.30.) uyt den stam van Manasse. Ios. 17.2. 1.Chron. 17.14, 18. van de welcke Gideon oock was, dies hem de Abiezriters volghden teghen de Midianiten. Iudic. 6.11, 34. ende 8.2.

Abiëzer de Anethothiter, een van Davids helden, 2.Sam. 23.27. 1.Chron. 11.28. ende 27.12.

Abigail, Davids suster, anders oock ghenoemt Abigal. Siet 2.Sam. 17. vers 25. 1.Chron. 2.16, 17.

Abigail, een’ schoone ende verstandighe vrouwe, eerst des dwasen Nabals, daer nae Davids wijf. siet 1.Sam. cap. 25. wort mede vande Amalekiters gevangen wechghevoert van Ziklag, doch van David weder verlost. 1.Sam. 30.5, 18.

Abihail, ofte, Abichail, vader van Zuriel, die een Overste was onder de geslachten van Merari. Num. 3.35.

Abihail, ofte, Abichail, Abisurs wijf. 1.Chro. cap. 2. vers 29.

Abihail, Rehabeams wijf, Davids nichte. 2.Chron. 11.18.

Abihail, ofte, Abichail, een soon Huri, ofte, Churi. 1.Chron. 5.14.

Abihail, ofte Abichail, de vader van Esther. Esth. 2.15. ende 9.29.

Abihu, een van Aarons sonen. Exod. 6.22. 1.Chron. 6.3. siet mede Godt op den bergh Sinai. Exod. 24.1, 9, 10. brenght (met sijnen broeder Nadab) vreemt vyer voor den Heere, ende wordt door een vyer van den Heere gedoodt. Levit. 10.1, 2. Num. 3.4. ende 26.61. sijnen vader ende broederen wort bevolen, daer over geen rouwe te dragen. Levit. 10.6.

Abimaël, Iocktans soon, uyt Sems naekomelingen. Genes. 10.28.

Abimelech, Coninck te Gerar in der Philistijnen lant, neemt Sarah, meynende dat het Abrahams suster was, maer geeftse, op Godts bevel, weder, etc. siet Genes. cap. 20. slaet ende besweert een verbondt met Abraham. Genes. 21.22, etc. de selve (ofte sijn successeur van den selven name) bewijst Isaac groote gunst. Gen. 26.8, etc. beveelt hem, vermits sijne groote macht) te vertrecken. versen 16, 27. slaet daer na, ende besweert een verbondt met hem. vers 31.

Abimelech, een sone Gideons. Iudic. 8.31. vermoort sijne 70 broeders, ende wort Coninck gemaeckt te Sichem. siet van sijne krijgen, ende schandelicken dood. Iud. c. 9.

Abinadab, inwoonder van Kirjath-Iearim, in wiens huys de Arke gebracht wert, ende bleef aldaer 20 jaer. 1.Sam. 7.1, 2. waer van daen David haer haelt. 2.Sam. 6.2, 3, 4. 1.Chron. 13.6, 7, etc.

Abinadab, Isais sone, Davids broeder. 1.Sam. 16.8. ende 17.13.

Abinadab, een van Sauls sonen, komt mede om in Sauls nederlage. 1.Sam. 31.2. 1.Chron. 9.39.

Abinoam, des Richters Baraks vader. Iudic. 4.6, 12. ende 5.1, 12.

Abiram, Eliabs soon, is mede schuldich aen den oproer tegen Mose ende Aaron, ende wort vande aerde verslonden. siet Num. cap. 16 ende 26.9. Deut. 11.6. Psal. 106.17.

Abiram, Niels eerstgeboren sone, sterft in ’t herbouwen van Iericho. 1.Reg. 16.34.

Abisag, van Sunem, een schoone jonckvrouwe, wort tot David gebracht. 1.Reg. 1.3, 4. wort van Adoma ten wijve begeert. 1.Reg. 2.17. etc.

Abisai, sone van Zeruja, Ioabs broeder, ende een van Davids helden. siet van desen 1.Sam. 26.6, etc. 2.Sam. 2.18, etc. ende 3.30. ende 10.10, etc. ende 16.9. ende 18.2. ende 19.21. ende 20.6. ende 21.16, 17. item 1.Chron. 2.16. ende 11.20. ende 18.12. ende 19.11, 15.

Abisuah, een kints-kint van Benjamin 1.Chron. 8.4.

Abisuah, sone van Pineas. 1.Chron. 6.4, 50. Ezr. 7.5.

Abisur, een sone van Sammai. 1.Chron. 2. versen 28, 29.

Abital, een van Davids wyven. 2.Sam. 3.4. 1.Chron. 3.3.

Abiud, een kints-kint van Benjamin. 1.Chron. 8.3.

Abner, een sone van Ner, Sauls oom, ende krijchs-Overste, een dapper Helt. 1.Sam. 14.50, 51. ende 17.55. ende 20.25. ende 26.7, 15, 16. 2.Sam. 3.39. hy maeckt Isboseth, Sauls soon, Coninck in Israel. 2.Sam. 2.8, etc. wort van Ioab inde vlucht geslagen, ende doorsteeckt Asahel, Ioabs broeder. vers 12, etc. item, vers 19, etc. wort van Isboseth beschuldight, dat hy Rizpa, Sauls bywijf, soude hebben beslapen. 2.Sam. 3.7. wort daer over seer toornich, ende handelt met David, om het Coninckrijck aen hem te brengen. vers 8, 12, etc. beschickt dat David Michal wederkrijght, vers 13, etc. komt tot David, maer wort van Ioab verraderlick doorsteken, vers 27. wort van David beweent, begraven, ende geroemt. vers 31, etc. siet oock van hem. 1.Reg. 2.5, 31. 1.Chron. 26.28.

Abram, van Godt vernoemt Abraham, Gen. 17.5. een sone van Terah, ofte Tharah, ofte Tareh. Gen. 11.26. neemt Sarai ten wijve, vers 29. sijne voor-ouders van Adam af. 1.Chron. 1, etc. sijne nakomelingen uyt Ismael, uyt Ketura, ende uyt Esau, Gen. 25.13, etc. ende vers 2, 3, 4. ende cap. 36.10, etc. 1.Chron. 1.28, etc. woont in Ur der Chaldeen, dienende andere Goden. Gen. 11.28. Iosu. 24.2. treckt van daer (op Godts bevel ende belofte van grooten segen) na Haran, ende daerna in Canaan. Gen. 11.31. ende 12.1, 2, 3. komt by Sichem, ende Beth-el, Gen. 12.6, 8. treckt hongers halven in Egypten, brengt aldaer Sarai door mistrouwen by Pharao in perijkel, vers 10, etc. treckt wel gesegent weder in Canaan, by Bethel. cap. 13.1, etc. hy ende Lot scheyden van malkanderen. vers 11. hy woont by Hebron. vers 18. verlost Lot met gewapender hant. Gen. 14.14, etc. wort gesegent van Melchi-zedek, dien hy de tienden geeft. vers 19, 20. sweert, dat hy van den buyt niets sal nemen. vers 22, 23. ontfangt heerlicke beloften, van eenen erfgenaem, ontelbaer zaet, ende erflick besit van Canaan, welcx Godt versterckt door ’t slaen van een solenneel verbont met hem. Capit. 15. wort van Sarai overredet, dat hy Hagar beslaept, waer van hy Ismael bekomt. cap. 16.4, 15. ontfanght weder verbonts-beloften, met veranderinge sijns naems, ende het Sacrament der besnijdenisse. cap. 17. onthaelt den Sone Godts met twee Engelen, die hem eenen sone belooft uyt Sarah, ende sijn voornemen openbaert over die van Sodom, etc. voor de welcke Abraham vyerichlick biddet. cap. 18. vertreckt nae Gerar, alwaer hy Sarah weder in perijkel brenght by Abimelech. cap. 20. bekomt, ende besnijdt Isaac. cap. 21.2, 4. sendt Hagar met Ismael wech vers 14. slaet ende besweert een verbont met Abimelech. vers 32. wil Isaac op Godts bevel offeren, maer wort van Godt belett, ende hoochlick geroemt. cap. 22.1, 2, etc. rouwe over den doot van Sarah, koopt eenen acker van Ephron den Hittiter ende begraeftse aldaer. cap 23.2, etc. be-eedigt sijnen outsten knecht, dat hy van Isaac een vrouwe sal haelen van sijn geslacht uyt Mesopotamien. Capit. 24. trouwt Ketura, ende bekomt sonen uyt haer, die hy met geschencken versendt, maer maeckt Isaac sijnen erfghenaem. cap. 25.1, etc. sijn ouderdom, doot, ende begraefnisse. vers 7, etc. De bysondere beloften, dat in sijnen zade (den Messia) alle geslachten ende volcken der aerde souden gesegent worden, siet Gen. 12.3. ende 18.18. ende 22.18. ende 26.4. Abrahams godtsdiensticheyt. Gen. 12.7. ende 13.4, 18. ende 18.19. ende 21.33. gerechtigheyt des geloofs. Gen. 15.6. vreese Godts. Gen 22.12. roem sijner gehoorsaemheyt. Gen. 26.5. nedericheyt. Gen. 17.3. ende 18.27. siet wyders van hem Gen. 20.7. ende 31.53. ende 32.9. ende 35.12. ende 48.16. ende 49.30. ende 50.13, 24. Exod. 2.24. ende 3.6, 15, 16. ende 4.5. ende 6.3. ende 32.13. ende 33.1. Levit. 26.42. Num. 32.11. Deut. 1.8. ende 6.10. ende 9.5, 27. ende 29.13. ende 30.20. ende 34.4. Iosu. 24.2, 3. 1.Reg. 18.36. 2.Reg. 13.23. 1.Chron. 1.27, etc. ende 16.6. ende 29.18. 2.Chron. 20.7. ende 30.6. Neh. 9.7. Psal. 105.6, 9, 42. Ies. 29.22. ende 41.2, 3, 8. ende 51.1, 2. ende 63.16. Ier. 33.26. Ezech. 33.24. Mich. 7.20.

Abrona, ofte, Ebrona, legerplaetse der Israeliten. Num. 33.34, 35.

Absalom, Davids derde soon, uyt Maacha, dochter van Thalmai, Coninck van Gesur. 2.Sam. 3.3. 1.Chron. 3.2. was seer schoon. 2.Sam. 14.25, 26, 27. noodight sijnen broeder Amnon op een groot gastmael, ende laet hem ombrenghen, om dat hy sijn’ suster Thamar verkracht hadde. 2.Sam. 13.23, etc. vlucht tot Thalmai, ende blijft daer drie jaer, vers 37, 38. wort van Ioab, door Davids last, weder gehaelt. 2.Sam. 14.21, 23. maer en komt in twee jaren niet tot David. vers 28. Dwinght Ioab ten laetsten, dat hy hem tot David (met consent) inbrenght vers 29, etc. staet met listige practijken nae sijns vaders Rijck, ende werpt sich op voor Coninck, met hulpe van Achitophel. 2.Sam. 15.1, etc. welcx David doet vluchten van Ierusalem. vers 14, etc. Psal. 3. vers 1. Absalom komt te Ierusalem. 2.Sam. 15.37. ende 16.15. beslaept sijns vaders bywyven, door Achitophels raet. cap. 16.21, 22. volght Husais, ende niet Achitophels, raet (door Godts schickinge) in ’t najagen van sijnen vader. cap. 17.14. treckt over de Iordane, om sijnen vader te bekrijgen. vers 24, 26. sijn leger wort van Ioab geslagen, ende hy selfs smadelick gedoodt, ende in eenen kuyl geworpen. cap. 18. versen 7, 14, 15, 17. wort van sijnen vader seer beklaegt. cap. 18.33. ende 19.4. Absaloms kinderen. 2.Sam. 14.27. sijn pylaer. 2.Sam. 18.18.

Acan, een van Seirs nakomelingen. Gen. 36.27. anders genamt Iaacan ofte Iahakan. 1.Chron. 1.41.

Accad, een vande eerste steden des Rijcx Nimrods. Gen. 10.10.

Acco, een stadt in de stamme Aser. Iudic. cap. 1. vers 31.

Ach, Achach, Ahah, (siet oock Och, ô, Ay) gebruyckt in klagen ende kermen. siet Iosu. 7.7. Iudic. 6.22. ende 11.35. 2.Reg. 3.10. Ier. 4.10. Ezech. 6.11. ende 11.13. ende 20.49. Ioel 1.15, etc.

Achab, ofte, Ahab, de sone van Omri, was een overgheven godtloos ende afgodisch Coninck in Israel. 1.Reg. 16.29, 30, 32, 33. ende 21.20, 25, 26. Mich. 6.16. neemt de heydensche afgodische Izebel ter vrouwe. 1.Reg. 16.31. vervolght over al den propheet Elia. 1.Reg. 18.10. noemt hem sijnen vyant. 1.Reg. 21.20. item, den beroerder Israels. 1. Reg. 18.17. wort van Benhadad den Coninck van Syrien belegert in Samaria. cap 20.1, etc. maer heeft (door eens propheten raedt) tweemael victorie. vers 20, etc. ende vers 29. maeckt vrede ende verbont met hem. vers 34. wort daer over van eenen propheet gestraft. vers 42. begeert Naboths wijngaert, dien Izebel (mits Naboth schandelick latende om ’t leven brengen) hem levert. 1.Reg. 21.2, 7, 8, etc. waer over hem Elia een swaer oordeel Godts aenseydt. vers 19, etc. hy vernedert sich voor den Heere. vers 27, etc. treckt met Iosaphat op nae Ramoth in Gilead tegen de Syriers, door raedt van sijne valsche propheten. 1.Reg. 22.1, 5, etc. haet den vromen Propheet Micha, sone van Iimla. vers 8. die hem het contrarye voorseyt. vers 17, 28. Achab komt om, ende de honden lecken sijn bloet. vers 35, 38. siet oock van hem 2.Reg. 8.18. ende 9.7. ende 10.1, 7, 9, 11. ende 21.3, 13. 2.Chron. cap. 18. ende cap. 21.6, 13. ende 22.3, 4, 7, 8.

Achab, (oock Echab), een valsch propheet in Babel. Ierem. 29.21, etc.

Achaet, een kostel gesteente in Aarons borstlap. Exod. 39.12.

[fol. a v]

Achan, ofte, Hachan, (ghenoemt Achar, 1.Chro. 2.7) uyt den stam Iuda, steelt van ’t verbannen goet, waer over Godt vertoornt wort, ende Israel plaeght: wort ontdeckt, bekent sijn’ misdaet, wort gesteenight, ende met de sijne, ende sijne have, verbrandt. Iosu. cap. 7.

Achaz, een van Sauls nakomelingen uyt Ionathan. 1.Chron. 8.35. ende 9.42.

Achaz, ofte, Ahaz, een afgodisch Coninck in Iuda. 2.Reg. 16.1, 2, 3, 4, 10, 11, etc. ende 2.Chron. 28.1, 2, 3, 4, 22, 23, etc. wort beleghert van Rezin, Coninck van Syrien, ende Pekah Coninck van Israel. 2.Reg. 16.5. waer tegen hem de propheet Iesaia sterckt, ende geeft hem het teecken, dat eene maeght den Immanuel sal baeren. Iesa. 7.1, etc. krijght swaere nederlagen vande Syriers, ende van Peka den Coninck Israels. 2.Chron. 28.5, 6, 7, etc. sendt nae Tiglatpileser, Coninck van Assyrien, om hulpe. 2.Reg. 16. versen 7, 8. 2.Chro. 28.16, 20, 21. wort begraven te Ierusalem, maer niet inde graven der Coninghen Israels. 2.Reg. 16. vers 20. 2.Chron. 28.27. siet wyders. Iesa. 1.1. ende 14.28. ende 38.8. Hose. 1.1. Mich. 1.1.

Achazia, ofte, Ahasia, Achabs sone, een godtloos afgodisch Coninck in Israel. 1.Reg. 22.40, 52, 53, 54. 2.Chro. 20.35. wort kranck van eenen val, ende sendt boden om den Afgodt Baalzebub te vraghen. 2.Reg. 1.2. Elia ontmoet hen, ende seyt Achazia den doot aen. vers 4. die tweemael krijchs-lieden sendt nae Elia, maer sy worden door vyer vanden hemel verteert. vers 9, etc. ten derden male gaet Elia mede ende seyt Achazia, als vooren, den doot aen, waer op hy sterft. vers 15, etc.

Achazia, de sone Iorams, des soons Iosaphats, Coninck in Iuda, een schoonsone des huyses Achabs, een godtloos Coninck. 2.Reg. 8.25, 26, 27. 2.Chron. 22.1, 2, 3, 4. treckt ten strijde met Ioram, den sone Achabs, Coninck Israels, tegen Hazael den Coninck van Syrien, 2.Reg. 8.28. 2.Chron. 22.5, etc. wort van Iehu gekregen, ende gedoodt. 2.Reg. 9.27. 2.Chron. 22.9. hy wort oock genoemt Azaria. 2.Chron. 22.6. ende Ioahas. 2 Chron. 21.17. sijne moeder was de godtloose Athalia, Achabs dochter 2.Reg. 11.1. 2.Chron. 22.10.

Achban, Abisurs sone, 1.Chron. 2.29.

Achbor, sone van Michaja. siet 2.Reg. 22.12, 14. Ierem. 26.22. ende 36.12.

Achia, ofte, Achija, Ahia, kints kint van Eli, Priester te Silo. 1.Sam. 14.3, 18.

Achia, een naekomelinck van Benjamin. 1.Chron. 8.7.

Achia, een Levijt, ghestelt over de heylighe schatten. 1.Chron. 26.20.

Achia, Ierahmeëls sone, ofte (als sommige) sijn vrouwe 1.Chron. 2.25.

Achia, Ahia, Salomons Schrijver. 1.Reg. cap. 4. vers 3.

Achia, Ahia, de Siloniter een propheet. siet sijne Prophetie tot Ierobeam, den sone Nebaths, van de afscheuringe der tien stammen. 1.Reg. 11.29, etc. ende tot Ierobeams wijf, vanden doot hares soons 1.Reg. 14.4, etc. een beschrijver van Salomons daden. 2.Chron. 9.29.

Achiëzer, ofte, Ahiëzer, een Vorst in Dans stamme. Numer. 1.12. ende 2.25. ende 7.66, 71. ende 10.25.

Achikam, ofte, Ahikam, de sone Saphans, een vroom Heer. siet 2.Reg. 22.12. Ier. 26.24. hy was de Vader van Gedalia, dien de Coninck van Babel in ’t lant Iuda tot opsiender stelde over de overgelatene Ioden. 2.Reg. 25.22. Ier. 40.5, etc.

Achimaaz, ofte, Ahimaaz, sone des Priesters Zadoks. 2.Sam. 15.27. 1.Chron. 6.8. hy doet David in sijn vluchten getrouwen dienst. siet van desen 2.Sam. 15.36. ende 17.17, 20 ende 18.19, 22, etc.

Achimaaz, Salomons schoon-soon. 1.Reg. cap. 4. vers 15.

Achiman, ofte, Ahiman, een Reuse te Hebron. Numer. 13.22. verdreven van Caleb. Iosu. 15.14.

Achimelech, ofte, Ahimelech, Achitubs sone, Priester te Nob, geeft David (als hy voor Saul vluchtte) in eenvoudigheyt de thoon-brooden ende Goliaths sweerdt. 1.Sam. 21.1, etc. wardt daer over van Doëg den Edomiter (die ’t gesien hadde) by Saul aengedragen, ende, als een conspirateur, met sijns Vaders gantsche huys, ende de Stadt Nob, uytgeroeyt. 1.Sam. 21.7. ende 22,9, 10, 18, 19.

Achimelech, de Hethiter, een van Davids krijghs-helden. 1.Sam. 26.6.

Achimelech, Abjathers sone, Priester neffens Zadok by Davids tijdt. 2.Sam. 8.17. 1.Chron. 24.3, 6.

Achinoham, ofte, Ahinoam, Sauls wijf. 1.Sam. 14.50.

Achinoham, Ahinoham, Davids wijf, mede uyt Ziklag van de Amalekiten wechgevoert. 1.Sam. 25.43. ende 30.5.

Achio, ofte, Ahio, een van Abinadabs sonen, die voor de Arke ginck. 2.Sam. 6.3, 4.

Achira, ofte, Ahira, een Vorst onder den stam Naphtali. Num. 7.78, etc.

Achis, (oock genoemt Abimelech) der Philistijnen Coninck te Gath, tot welcken David quam, als hy eerst voor Saul vluchtte, ende in perijckel zijnde, sijn gelaet veranderde. 1.Sam. 21.10, etc. Psal. 34.1. ende 56.1. herberght David met sijn krijghs-volck, als hy ten anderen male tot hem vluchtede, geeft hem groot credijt, ende de Stadt Ziklag. Siet 1.Sam. 27.2, 6, etc. ende 28.1, 2. ende 29.2, 6, 7, 9.

Achisachar, ofte, Ahisahar, Benjamins naekomelinck. 1.Chron. 7.10.

Achisar, ofte, Ahisar, Salomons hofmeester. 1.Reg. 4.6.

Achitophel, ofte, Ahitophel, van Gilo, Davids ende Absaloms Raedt, van seer groot credijt, conspireert met Absalom tegen David. 2.Sam. 15.12, 31. ende 16.23. raedt Absalom sijns Vaders bywijven te beslapen. 2.Sam. 16.21. maer als sijn raedt, van David in der haest nae te jagen, niet wert ghevolght, verhanght hy sich. 2.Sam. 17.1, 2, 3, 14, 21, 23.

Achmetha, in ’t landtschap Meden, alwaer in ’t palleys het memoriael gevonden wert van Cores (ofte Cyri) bevel, aengaende het herbouwen des Tempels te Ierusalem, etc. Ezr. 6.2, etc.

Achor, ofte, Hachor, een dal, gelegen by Iericho, aen de Iordane, by den inganck van Canaan, also genoemt, om dat de beroerder, ofte, verstoorder Israels, Achan, ofte Achar, aldaer gesteenight is. Iosu. 7.24, 25, 26. siet wijders Iesai. 65.10. Hose. cap. 2. vers 14.

Achsa, Calebs dochter, des Richters Othniels wijf. Ios. 15.17, etc. Iud. 1.12, etc.

Achsaph, een van Asers lantpalen. Ios. 19.25.

Achterklap, achterklappers, (siet oock, leugen, valsche tongen ende lippen) yemant achter rugge ende valschlick bedragen, beschuldigen; wort verboden, ende gestraft. Exod. 23.1. Levitic. 19.16. Iob 5.21. Psal. 15.3. ende 31.14. ende 101.5. ende 120.2, 3, 4. ende 140.12. Prov. 4.24. ende 11.13. ende 16.27. ende 17.4. ende 20.19. ende 26.23. ende 30.10, 14, 15. Ierem. 6.28. ende 9.4. Ezech. 22.9. Exempelen siet 1.Sam. 22.9, 10. Psal. 52.1, 3, etc. ende 109.2, etc. item, 1.Sam. 24.10. Psal. 7.1, 4, 5. item 2.Sam. 3.25. ende 10.3. ende 15.3, 4. ende 16.3. item, Psal. 56.6.

Achterhoede, achterlage, achterwacht, in den strijt. Ios. 8.2, 7, 12, 14, 19, 21. Iud. 20.29, 33, 36, 37. 1.Sam. 15.5. 2.Chron. 13.13. Godts achterlage. 2.Chro. 20.22.

Achterste, ofte, achterste deelen, (menschlick van Godt ghesproken) gestelt teghen sijn aengesichte, Exod. 33.23.

Achtertocht, (Hebr. steert, vergaderen, versamelen) siet Num. 10.25. Deut. 25.18. Iosu. 6.13. Godt belooft sijns volcks achtertocht te zijn. Ies. 52.12. ende 58.8.

Achter uyt slaen, Dat is, wederspannich ende stout zijn teghen Godt ende sijne ordinantien. Deut. 32.15. 1.Sam. 2.9.

Achterwaerts keeren, wijcken, gaen, ofte, van achter den Heere, etc. D. den Heere ongehoorsaem zijn, niet willen navolgen. Iob 34.27. Psal. 44.19. Iesa, 1.4. ende 50.5. ende 59.13. Ierem. 15.6. Hose. 1.2. Zeph. 1.6. siet oock, de rugge, necke, toekeeren, achter rugge werpen.

Achterwaerts keeren, gedreven worden, Dat is, met schande vluchten, niet konnen bestaen, beschaemt worden. Psal. 35.4. ende 44.11. ende 56.10 ende 129.5. Ier. 46.5. Thren. 1.13. siet oock, de necke keeren. dese maniere van spreken wordt figuerlick gebruyckt van de Iordane. Ps. 114.1, 3, 5.

Achzib, een Stadt in Iuda. Iosu. 15.44. een ander in Aser. Iudic. 1.31. siet oock Mich. 1.14.

Acker, Acker-lieden, acker-bouw, (siet oock, velt, lant-bouwerye, vee-handel.) Siet exempelen, geschiedenissen, ende leeringhen van acker-bouw. Gen. 3.17, 18, 23. ende 4.2. ende 9.20. ende cap. 23. ende capit.25.10, 27. ende 27.27. ende 29.2. ende 30.14. ende 33.19. ende 34.7, 28. ende 37.7, 15. ende 39.5. ende 47.23. ende 49.30. ende 50.13. Exod.8.13. ende 9.3, 18, 25. ende 10.5. ende 16.25. ende 22.5. Lev. 25.1, etc. item versen 10, 13, 14. ende cap. 26.4. ende 27.16, etc. Deut. 28.3, 4, 16. ende 32.13. 1.Sam. 8.12, 14. 2.Sam. 9.7, etc. ende 14.31 ende 23.11. 2.Reg. 3.19, 25. ende 25.12. Ier. 39.10. 1.Chron. 4.23, 39, 40, 41. ende 27.26. 2.Chron. 26.10. Iob 31.38, etc. Psal. 104.22, 23. Prob. 12.11. ende 14.4. ende 24.27, 31. ende 27.26. ende 28.19. ende 31.16. Eccl. 5.9. Ies. 5.8. ende 28.24, etc. ende 30.24. ende 32.12, 13. Iere. 8.10. ende 23.27. ende 14.4. ende 32.6, etc. item, versen 15, 43, 44. Hos. 10.1. ende 12.12, 13. Ioël 1.10, 11. Amos 5.16. ende 7.17. Mich. 2.2, 4. Hab. 3.17. Zach. 13. vers 5. figuerlicke redenen, siet Iesa. 32.15, 16. ende 61.5. Ier. 26.18. Amos 9.13. Mich. 3.12, etc.

Ada, Lamechs wijf. Genes. 4.19, 20.

Ada, Esaus wijf. Genes. 36.2, 4, 10, 16.

Adada, ofte, Hadhada, een Stadt in Iuda, Iosu. 15.22.

Adaja, ofte, Hadajah, een sone Ierohams, ofte, Ierochams. 1.Chro.9.12. Neh. 11.12.

Adaja, een vande kinderen Bani. Ezr. 10.29.

Adaja, een vande kinderen Simhi. 1.Chron. cap. 28. vers 22.

Adaja, Vader van Maaseja. 2.Chro. 23.1.

Adaja, Vader van Zerach. 1.Chron. 6.41.

Adalia, een van Hamans sonen, Esth. 9.8.

Adam, d’eerste mensch, van Godt geschapen. Genes. 1.26, 27. ende 5.1, 2. gestelt in ’t Paradijs, capit. 2.8, 15. geeft den dieren hare namen, cap. 2.19, 20. sijn wijf. 2.18, 21, 22, 23, 24. ende 3.20. Hy is naeckt, sonder schaemte. cap. 2.25. overtreedt, ende hoort sijn sententie. capit. 3.6, 17, 18, 19. Hos. 6.7. schaemt sich over sijne naecktheydt. capit. 3.7, 10, 11. hoort de belofte van den Messia. capit. 3.21. gedreven uyt het Paradijs. cap. 3.23, 24. sijne kinderen. cap. 4.1, 2, 25. ende 5.4. ouderdom ende doot. cap. 5.4, 5.

Adams kinderen, ofte, ’s menschen kinderen. dat is, de menschen. Siet Deuter. 32.8. 1.Reg. 8.39. Psal. 8.5. ende 58.2, etc.

Adam, is oock de naem eener Stadt aen de Iordane, daer de kinderen Israels de selve droogs voets passeerden. Ios. 3.16.

Adama, ofte, Adma, een Stadt geleghen by Sodom ende Gomorra, ende met deselve uytgeroeyt. Genes. 10.19. ende 14. vers 2. Deut. 29.23. Hos. 11.8. oock een Stadt in Naphtali, van dien naem. Ios. 19.35.

Adami-hannekeb, een Stadt in Naphtali. Iosu. 19.33.

Adar, de naem van een maent, passende op Februarius ende Martius. Ezr. 6.15. Esth. 3.7, 13. ende 8.12. ende 9. versen 1, 15, 17, 19, 21.

Adbeël, een sone Ismaëls, Genes. 25.13. 1.Chron. 1.29.

Addan, Ezr. 2.59.

Addar, een Stadt in Iuda. Iosu. 15.3.

Adder, slange, siet Deut. 32.33. Iob 20.14, 16. Psal. 58.5, 6. ende 91.13. ende 140.4. Prov. 23.32. Ies. 11.8. ende 59.5.

Ader, ofte, Hader, een van Benjamins nakomelingen. 1.Chron. 8.15.

Adem, aessem, geblaes, geest, ziele, ademen, aessemen van menschen ende beesten, ende menschelick van Godt ghesproken. Siet Gense. 2.7. ende 7.22. Exod. 8.15. ende 23.12. Ios. 10.40. ende 11.11, 14. 1.Sam. 16.23. 2.Sam. 22.16. ende Psal. 18.16. 1.Reg. 15.29. ende 17.17. Iob 4.9. ende 26.4 ende 27.3. ende 32.8 ende 33.4. ende 34.14. ende 37.10. ende 41. vers 12. Psal. 150.6. Prov. 20.27. Iesa. 2.22. ende 30.33. ende 42.5. ende 57. vers 16. Dan. 10.17.

Ader, zenuw-ader, zenuwe, puls-ader, ofte, pols-ader. siet Genes. 32.32. Iob 10.11. ende 30.17. Ezech. 37.6, 8.

Adin, ofte, Hadin, wiens nakomelingen met Zerubbabel, ende Ezra, uyt Babel opgetogen. Ezr. 2.15. ende 8.6.

Adna, ofte, Hadnah, een Krijghs-Overste by den Coninck Iosaphat. 2.Chron. 17.14.

Adonia, Davids vierde soon. 2.Sam. 3.4. 1.Chron. 3.2. staet nae ’t Coninckrijck, met raet van Ioab ende Abjathar. 1.Reg. 1.5, 7. maer Salomo wort Coninck, ende verschoont Adonia voor die reyse. versen 39, 52, 53. daer nae, als hy Abisag van Sunem ten wijve begeerde, wert hy gedoodt. 1.Reg. 2.17, 25.

Adonibezek, een tyrannich Coninck der Canaaniten, wort van Iuda ende Simeon overwonnen, ende nae sijn verdienste gehandelt. Iudic. 1.5, 6, 7. Adonikam, wiens nakomelinghen met Zerubbabel, ende Ezra, optrocken uyt Babel. Ezr. 2.13. ende 8.13.

Adoniram, Schat-meester, ofte, Overste van Salomons uytschot. 1.Reg. 4.6. ende 5.13, 14. oock genoemt (nae sommiger gevoelen) Adoram, by Rehabeam, Salomons sone. 1.Reg. 12.18.

Adramelech, een Afgodt der Sepharbaiten. 2.Reg. 17.31. alsoo was oock ghenoemt een van Sanheribs sonen, die hem ombrachten. 2.Reg. 19.37. Ies. 37.38.

Adriël, ofte, Hadriël. Desen wordt Merab, ofte, Merob, Sauls outste dochter, ter vrouwe gegeven. 1.Sam. 18.19. sijne vijf sonen worden, met Davids consent, vande Gibeoniten opgehangen. 2.Sam. 21.8, 9.

Adullam, ofte, Hadullam, Davids speloncke, ende eene stadt daer ontrent in Iuda, siet Ios. 12.15. 1.Sam. 22.1. ende 2.Sam. 23.13. 1.Chron. 11.15. Mich. 1.15. Hier van daen was Hira, een vrient van den Patriarch Iuda. Gen. 38.12, 20.

Adummim, een plaetse in Iuda. Ios. 15.7. ende 18.17.

Aelmoessen. siet, barmherticheyt, weldadigheyt, item, Arme, nootdurftige, behoeftige, elendige, etc. geven, mede-deylen.

Aemechtich, amechtich worden, Ion. 4.8. siet, mat ende moede worden, beswijcken, den geest overstelpt, ofte, overstelpt worden, versmachten.

Aenbidden. Van Godts-dienstige ofte religieuse aenbiddinge, siet, Bidden, Gebedt, tot Godt roepen, smeecken, sich voor Godt buygen, neder-bucken, op sijn Aengesicht voor Godt neder-vallen. Van aenbiddinge der schepselen, ofte, afgodische aenbiddinge, siet, Afgoderye. Van Burgerlicke aenbiddinge, siet, Eerbiedinge, sich voor menschen buygen, selfs met het aengesicht ter aerde, etc.

Aengesicht eens menschen. menigerley ghestalte, gelaet, gedaente, gebeerde van ’s menschen aengesichte, als, schoon, (siet oock schoonheyt) glinzerende, schaemachtich, vriendelick, vrolick, etc. ende ter contrarye, siet Genes. 4.5. ende 29.17. ende 31.2. ende 33.10. ende 39.6. ende 40.7. ende 43.1. Exo. 34.29, etc. 2.Sam. 2.22. 1.Chron. 12.8. Ezr. 9.6. Neh. 2.1, 2. Iob 16.16. ende 29.24. Psal. 6.8. Prov. 17.24. Eccles. 7.30. Ies. 3.9, etc., ende 13.8. Ies. 52.14. ende 53.2. Dan. 10.15. Elias leyde sijn aenghesicht, tusschen de knyen. 1.Reg. 18.42. Ioseph viel op het aengesicht sijns verstorvenen vaders. Genes. 50.1. Elisa beval sijnen staf te leggen op des verstorvenen kints aenghesicht. 2.Reg. 4. versen 29, 31. Hazael doodt sijnen krancken heere Benhadad, mits eenen natten deecken over sijn aengesicht spreydende. 2.Reg. 8.15. vergelijckinghe van aengesichten ende herten. Prov. 27.19.

’t Aengesicht wenden, keeren, afwenden uyt verscheyden oorsaken. Siet Genes. 9.23. 1.Reg. 8.14. ende 21.4. 2.Reg. 20.2. 2.Chro. 3.13. Vallen op het aengesichte, uyt eerbiedinge, vreese, schrick. Gen. 17.3, 17. Levit. 9.24. Num. 16.4, 22. Ios. 5.14. ende 7.6. Ruth 2.10. 1.Sam. 25.23. 2.Sam. 9.6. ende 14.22, 33. 1.Reg. 18.7, 39. Ezech. 3.23. ende 9.8. ende 11.13. ende 43.3. Dan. 2.46. ende 8.17. Den afgodt Dagon valt, voor de Arke des Heeren, op sijn aengesicht. 1.Sam. 5.3, 4. Goliath valt op sijn aengesicht, als David hem met eenen steen getroffen hadde. 1.Sam. 17.49. Het aengesicht verberghen, van menschen, ende menschlick van Godt gesproken. Exod. 3.6. Deut. 31.17. ende 32.20. Psal. 13.2. ende 27.9. ende 30.8. ende 51.11. ende 69.18. ende 102.3. ende 104.29. ende 143.7. Ies. 8.17. ende 50.6. ende 59.2. Ier. 33.5. Ezec. 39.23, 24. Het aengesicht decken, verhullen. Exo. 34.33, 35. Esth. 7.8. (vergel. oock 2.Sam. 15.30.) Ies. 6.2. van de Cherubim. Aengesicht aen aengesicht sien. Genes. 32.30. Exod. 33.11. Deut. 5.4. ende 32.10. Iudic. 6.22. Ezech. 20.35. Licht des aengesichts. D. gunst. ende genade, etc. Num. 6.25, 26. Iob 29.24. Psal. 4.7. ende 31.17. ende 67.2. ende 80.4, 8, 20. ende 89.16. ende 119.134. Het aengesicht tegen yemant, ofte yets setten, richten. Levit. 17.10. ende 20.3, 5. ende 26.17. Ezech. 14.8. ende 15.7. ende in anderen stn. Ezech. 4.3. ende 6.2. ende 13.17. ende 20.4. ende 25.2. ende 28.21. ende 35.2. ende 38.2.

In ’t Aengesicht spouwen. Num. 12.14. Deuter. 25.9. Iob 30.10. Iesa. 50.6. sich met het aengesicht ter aerden buygen. 1.Sam. 28.14. Ies. 49.23. Yemants aengesicht kennen, opnemen. D. gunst bewijsen, persoonen aen-nemen, siet Gen. 19.21. ende 32.20. Lev. 19.15. Deut. 1.17. ende 16.19. 1.Sam. 25.35. 2.Reg. 3.14. 2.Chron. 19.7. Iob 32.21. ende 34.19. ende 42.8, 9. Prov. 18.5. ende 24.23. ende 28.21. Malach. 1.8, 9. ende 2.9.

Yemants aengesicht afkeeren, afwijsen, beschamen, af-wenden. 1.Reg. 2.16, 20. Psal. 34.6. ende 132.10.

Voor yemants aengesichte staen, sijn aengesichte sien. D. dienen, op-passen, omtrent yemant steets zijn. Deut. 1.38. ende 10.8. 1.Sam. 16.22. 1.Reg. 1.2. ende 12.6. 2.Reg. 25.19. Esth. 1.14. ende 8.1. Psal. 41.13. Ier. 40.10. ende 52.12, 25.

’t Aengesicht toekeeren. D. gehoorsaem zijn. Ierem. 2.27. ende 7.24. ende 32.33. stijf ende hardt van aengesichte in verscheyden sin. Prov. 7.13. ende 21.29. Iesa. 50.7. Ierem. 5.3. Ezech. 2.4. Yemants aengesicht soecken. 2.Chro. 9.23. Psa. 27.8. Pro. 7.15. ende 29.16. In ’t aengesicht. D. vry, onbeschroomt. Iob 1.11. ende 2.5. vergel. oock Hos. 5.5. ende 7.10. Godts aengesicht. D. sijn wesen. Exod. 33.20, 23. item, sijne tegenwoordigheyt, ende teecken van dien. Exo. 33.14, 15. Psa. 42.3. ende 139.7, etc. item, sijn gunst. Psa. 16.11. ende 17.15. ende 21.7. ende 42.6. ende 43.5. ende 51.13. ende 140.14. item, Godts toorn, ofte, toornich aengesicht. Ps. 21.10. ende 34.17. ende 68.3 ende 80.17. Thren. 4.16. vergel. bov. het aengesicht tegen yemant setten. van Godts aengesicht laten uytgaen. Ierem. 15.1 vluchten. Ion. 1.3. 10. voor Godts aengesicht spreken ende handelen. Ierem. 17.16.

Aenklagen, aenbrengen, verklagen. Siet exempelen. Gen. 37.2. ende 38.24. ende 39.13, etc. Iudic. 20.3, etc. 1.Sam. 22. versen 9, 10. 2.Sam. 14.5, etc. ende 16.3. 1.Reg. 1.18, 19. ende 3.16, etc. ende 21.10. 2.Reg. 6.28, 29. Ezr. 4.12, etc. Esth. 3.8. Ierem. 26.11. Dan. 3.8, etc. ende 6.13, 14. Amos 7.10, 11.

Aenporren, bewegen, aendrijven, ophitzen, over-reden. Van menschen, Godt, ende den Satan gesproken. Siet Iosu. 15.18. ende Iud. 1.14. 1.Sam. 26.19. 2.Sam. 24.1. 1.Chron. 21.1. 2.Chron. 18.2. Ierem. 42.3. siet oock, over-reden.

Aenroepinge van Godt ofte sijnen naem, is bevolen. Psal. 50.15. Ies. 55.6. met belofte. Psa. 145.18. Exempelen siet Gen. 12.8. ende 13.3 ende 21.32. ende 26.25. Iud. 16.28. 1.Sam. 12.18. 2.Sam. 22.4, 7. ende Psa. 18.7. 1.Reg. 18.36. 2.Reg. 20.11. 1.Chro. 4.10. ende 21.26. 2.Chro. 14.11. Psal. 80.19. ende 81.8. ende 86.3, 7. ende 88.10. ende 99.6. ende 102.3. ende 116.2, 4. ende 118.5. ende 119.145, 146. ende 120.1. ende 130.1. ende 138.3. ende 141.1. Prov. 1.28. Iesa. 43.22. ende 64.6, 7. Ierem. 3.19. ende 29.12. Hose. 7.7. Ioel 1.19. Ion. 1.6, 14. ende 3.8. Zephan. 3.9. Zach. 13.9. Siet wijders Bidden, verhooren.

Aenschouwen, beschouwen, schouwen, aensien. Siet van menigerley aenschouwen, etc.

[fol. a ij r]

Psal. 91.8. ende 119.15. Cant. 4.8, 10. Iesa. 5.30. ende 8.22. ende 21.5. ende 30.10. ende 47.13. Nah. 2.1. Hab. 2.1. op, ofte, nae yets, ofte, yemant schouwen, sien, uytsien om hulpe. Psal. 34.6. Iesa. 17.7, 8. ende 20.5, 11. Mich. 7.7. met vreuchde aenschouwen, ofte, aensien. Iesa. 38.11. ende 49.18. ende 60.4. ende 66.24. Obad. 12.13. Ion. 2.1. Mich. 7.9. Zach. 12.10. Schouwen, om sien, om wat te vernemen. Ierem. 48.19. op Godt sien met vertrouwen. Psal. 34.6. sien met verwonderinge. Hab. 1.5.

Aensien, aensienlickheyt, authoriteyt. siet Iob 29.7, 8, etc. ende 30.11. Psal. 4.3. ende 49.3. ende 62.10. Prov. 8.4. Iesa. 3.3. ende 9.14. Dan. 8.5. Siet oock, Oude, Groote, Overheyt, eerlicke, etc.

Aenslach, dat is, yemants bedrijf, eenich werck daerin hy sijn hant slaet. Deut. 12.7. ende 15.10. ende 23.21. ende 28.8, 20.

Aenslach, siet, Gedachte, Raetslach, voornemen.

Aensteken, ontsteken, doen branden, vlammen. aensteken des offers op den Altaer. Exod. 29.25. Levit. 8.20, 21. Ierem. 33.18. des reuck-wercks. Exod. 30.7. Num. 5.26. 2.Chron. 13.11. der lampen des Heyligen Candelaers. Num. 8.1, etc. mishandelingh in ’t aensteken van het vett. 1.Sam. 2.15, 16. van Godts toorn worden kolen aengesteken. 2.Sam. 22.9. Des Wal-vischs aessem soude kolen doen vlammen. Iob 41.12. spotters blasen een Stadt in brandt. Prov. 29.8. Godt heeft Israel in vlamme gesett, ende in brandt gesteken. Iesa. 42.25. De dach des Heeren sal de Godtloose aensteken. Mal. 4.1. Siet wijders, vyer, vlamme. ontsteken, siet, Toorn.

Aenstooten, struyckelen, vallen, item sich ergeren. siet Iudic. 6.13. Psal. 37. ende 39.2, etc. ende 73.2, etc. Psal. 105.37. ende 107.12. ende 119.165. Prov. 3.21, 29. ende 4.19. ende 24.17. Iesa. 8.13, 14, 15. ende 57.14. ende 59.10. Ierem. 6.21. ende 18.15. ende 20.11. ende 46.16. ende 50.32. Ezech. 3.20. ende 7.19. ende 14.3, 4, 7. ende 18.30. ende 21.20. Zeph. 1.3. Mal. 2.8.

Aenvallen, vallen op yemant, om hem te dooden. Siet Iudic. 8.21. 1.Sam. 22.18. 2.Sam. 1.15.

Aep, Salomons schepen brachten onder anderen oock Apen van over zee. 1.Reg. 10.22.

Aerde, aerdbodem, aerdrijck. van de scheppinge, grontvestinghe, vasticheyt, onbeweeglickheyt, onderhoudenge der aerde, siet Gen. 1.1, 2, 5, 9. ende 2.4. 1.Chro. 16.30. Iob 26.7. ende 38.4, 5, 6, 7, 14, 17, 18. Psal. 24.2. ende 74.17. ende 78.69. ende 89.12. ende 93.1. ende 95.4. ende 102.26. ende 104.5. ende 119.90. ende 136.6. Prov. 3.13. ende 8.26, 29. Eccl. 1.4. Iesa. 40.12. ende 42.5. ende 44.24. ende 45.18. ende 48.13. Ierem. 10.12. ende 31.37. ende 33.25. Ion. 1.9. Amos. 9.6. Mich. 6.2. Zach. 12.1.

Allerley gesteltenisse, eygenschap ende toeval der aerde. siet Gen. 1.2, 9, 11, 12. ende 2.5. ende 3.17, 18, 19, 23. ende 4.12. Levit. 26.19. Num. 16.32. Deut. 28.23. 1.Sam. 4.12. 2.Sam. 1.2. 1.Reg. 1.40. 2.Reg. 5.7. Nehem. 9.1. Iob 1.21. ende 12.8. ende 28.5, 6, 7, 8. ende 38.18. Psal. 24.1. ende 46.3, 7. ende 50.12. ende 104.14, 15, 24, 30, 32. ende 114.7. ende 115.16. ende 146.4. Iesa. 29.4. ende 51.6. ende 66.1. Ierem. 14.4. Nah. 1.5. Hag. 1.10. Zach. 8.12. bysonderlick Aerdbevinge. siet Iob. 9.6. item Exod. 19.18. 2.Sam. 22.8. 1.Reg. 19.11. Psal. 18.8. ende 68.9. ende 77.19. ende 114.4, 5, 7. Amos 1.1. Zach. 14.5. In de aerde geschreven worden. siet Ierem. 17.13.

Aes, doot lichaem van een beest. Siet daer van Exod. 22.31. Levit 5.2. ende 11.24. item vers 33. ende cap. 17.15. ende 22.8. Deut. 14.21. Ezech. 4.14. ende 44.31.

Afgoden, Afgoderye, soo inwendige als uytwendige, wort, als eenen grouwel, geestlicke hoererye, ende overspel, Duyvels dienst, ydelheit, leughen ende bedroch, smerten, nieticheden, verfoeyselen, dreckgoden, hout ende steen, andere Goden, vreemde Goden, scherpelick verboden, brengt bittere vruchten voort, ende wort swaerlick ghestraft. Siet Exod. 20.3, 4, 5, 23. Levit. 17.7. ende 26.30. Num. 14.33. ende 15.39. ende 33.4. Deut. 5.7, 8. ende 6.14, etc. ende 7.16. ende 8.19, 20. ende 11.16. ende 12.30, 31. ende 18.9, etc. ende 28.36, 64. ende 29.18, 26. ende 30.17, etc. ende 33.27, 38. Iosu. 23.7. Iudic. 8.27. 2.Reg. 9.22. 1.Chron. 5.25. 2.Chron. 21.11, 13. Iob 31.26, 27, 28. Psal. 16.4. ende 115.4, 5, 6, 7, 8. Iesa. 46.1, 6, 7. ende 57.3. Ierem. 2.23, 24, 25, 33, 34. ende 3.6. ende 10.3, 4, 5, 6. ende 13.27. Ezech. 16.15, etc. Hos. 1.2. ende 2.1, etc. ende 4.12, 15, 18. ende 5.3, 4. ende 6.10. ende 9.1. ende 10.1, 5, 6, 8. ende 12.12. ende 13.1, 2, 3. ende 14.4, 9. Ion. 2.8.

Exempelen van afgoderye, siet Exod. cap. 32. (Psal. 106.19.) Num. 25.2, 3. Iudic. 2.11, 13. ende 3.6, 7. ende 4.1. ende 6.1, 33. ende 8.27, 33. ende 10.6. ende 13.1. ende 17.1, etc. ende 18.30. 1.Reg. 11.5, 7, 8. ende 12.28, etc. item vers 31, 32, 33. 1.Reg. 14.23. ende 15.3, 26, 34. item 1.Reg. 16.13, 19, 25, 26, 31, 32, 33. ende 18.19, etc. 2.Reg. 1.2. ende 3.3. ende 8.18. ende 10.29. ende 13.2, 11. ende 14.24. ende 15.9, 18, 24, 28. ende 17.2, etc. ende 16.3, 4, 10, etc. ende 17.2, etc. item vers 30, etc. ende cap. 21.2, 9, 11, 20, etc. ende 23.32, 37. ende 24.9, 19. 2.Chro. 21.11. ende 24.17, 18. ende 25.14. ende 28.2, 3, 4. Iesa. 2.8, 9, 20. ende 16.12. ende 57.4, etc. Ierem. 1.16. ende 2.7, etc. item vers 14, etc. item vers 23, etc. ende cap. 5.7, 17, 18. ende 16.11, etc. ende 22.8, 9. ende 44.1, etc. item vers 15, etc. item vers 20, etc. Ezech. cap. 8. ende 20.8, 16, 24, 28, 30, 31. ende 23.1, etc. Dan. 3.4, etc. Amos 2.4, 5. ende 3.14. ende 4.4. ende 5.5, 25, 26. ende 8.14. Zephan. 2.4, etc.

Exempelen van straffen over Afgodendienaers, Siet Exod. 32.28. Num. 25.9. Iudic. 2.14, 23. ende 3.8, 12. ende 4.1, 2. ende 6.1. ende 10.7. ende 13.1. 1.Reg. 11.11, etc. ende 12.16, etc. ende 14.22, etc. ende 15.27, etc. ende 16.12, etc. item vers 18. ende cap. 18.40. 2.Reg. 1.16. ende 9.1, etc. ende 10.1, etc. item vers 32, 33. ende cap. 13.1, 2, 3. ende 15.28, 29. ende 16.3, 4, 5, 6. ende 17.5, 6, 7, etc. 2.Chron. 24.17, 18, 23, 24, 25. ende 25.20. ende 28.19. ende 29.6, etc. ende 33.11, 12. Iesa. 1.28, etc. Ierem. 8.1, 2, 3. ende 44.7, 8, etc. Ezech. 6.4, 5, etc. ende 7.20, etc. ende 8.18. ende 16.23, 27, 37, etc. ende 20.23, 24. ende cap. 23. Hose. cap. 4. ende 5.1, etc. ende 8.1, etc. ende 9.1, etc. ende 10.1, etc. Zephan. 1. versen 4, 5.

Uytgedruckte bevelen van uytroeyinghe ende afschaffinge der Afgoderye, siet Exod. 22.20. ende 23.23, 24. ende 34.13. Levit. 20.2, etc. Deut. 7.5, 25. ende 12.2, 3. ende 13.1, etc. item vers 6, 12, etc. ende cap. 17.2, etc.

Exempelen van de gene, die d’afgoderye hebben afgheschaft ende uytgeroyt, siet Gen. 35.4. Exod. 32.20. Iudic. 6.30. 1.Sam. 7.3, 4. 2.Reg. 3.2. ende 10.26, 27. ende 11.18. 2.Chron. 29.3, 12. ende 33.15, etc.

Afgront. D. diepte, diepe wateren, zeen, rivieren etc. Gen. 1.2. ende 7.11. ende 8.2. ende 49.25. Exod. 15.5, 8. Deut. 8.7. ende 33.13. Iob. 28.14. ende 38.16, 30. ende 41.23. Psal. 33.7. ende 77.17. ende 104.6. ende 106.9. ende 135.6. ende 148.7. Prov. 3.20. ende 8.24, 27, 28. Iesa. 51.10. ende 63.13. Ion. 2.5. Hab. 3.10. figuerlicke redenen. Psal. 36.7. ende 42.8. ende 71.20. Ezech. 26.19. ende 31.4. Amos 7.4.

Aflaet van sonden. siet Vergevinge.

Afnemen, swack worden, den geest gheven ende sterven. Gen. 25.8, 17. ende 35.29. ende 49.33. Num. 17.12, 13.

Afschouwelickheyt, afschouwlicke sake. siet Ierem. 5.30. ende 18.13. ende 23.14. Hos. 6.10. afschouwlicken Afgodt, ghemaeckt van Maacha, moeder van Asa, 1.Reg. 15.13.

Afsonderen, afscheyden, uytscheyden. siet van allerley afsonderinghe, soo Godtlicke als menschlicke, ten goede, ende ten quade. Gen. 25.6. ende 30.35. Levit. 12.2, 5. ende 15.19, 20, 24, 25, 26. ende 20.24, 26. Num. 12.14. ende 16.21, 23, 24. ende 19.9, 13, 20, 21. Deut. 4.41. ende 10.8. ende 19.2. ende 32.8. Iud. 7.5. ende 18.7. 2.Sam. 14.40. 1.Reg. 8.53. 2.Reg. 17.21. 1.Chro. 23.13. 2.Chro. 25.10. Ezr. 6.21. ende 8.24. ende 9.1, 11. Nehem. 9.2. Psal. 4.4. Prov. 18.1. Iesa. 59.2. ende 66.5. Ierem. 12.3. Ezech. 14.7. ende 39.14. Hose. 4.14. Zach. 7.3. ende 14.4. siet oock, scheyden.

Afwijcken, afkeeren, afswerven, afvallen van Godt, sijne leere, Religie. Deut. 13.5. Iesa. 1.4, 5. ende 31.6. ende 59.13. Ierem. 2.19. ende 3.6, 8, 11, 12, 14, 22. ende 5.23. ende 28.16. ende 29.32. ende 31.22. ende 49.4. Dan. 8.12, 23. Hose. 7.13. ende 8.1. ende 11.7. ende 14.5. Zeph. 1.6. siet oock, achterwaerts, ofte, te rugge keeren, wijcken, Godt verlaten.

Afvallen der onderdanen, van hare heeren ofte Regenten. Gen. 14.4. 1.Reg. 12.19. 2.Reg. 1.1. ende 3.5, 7. ende 8.20, 22. siet wijders, Rebelleren.

Agag, Coninck der Amalekiten, wort van Saul overwonnen, gevangen ende verschoont, maer van Samuel in stucken gehouwen. 1.Sam. 15.8, 32, 33. Agag, ghehouden voor een gemeyne toenaem der Amalekitische Coningen, gelijck Pharao der Egyptische, etc. siet Num. 24.7. Haman wort genoemt een Agagiter, Dat is, Amalekiter. Esth. 3.1, 10. ende 7.5. ende 9.24.

Agur, sone van Iake. siet sijne spreucken Prov. cap. 30.

Ahasueros, oft Achasveros, anders Assuerus, nae sommiger gevoelen, Xerxes. Ezr. 4.6. wat sich onder sijne regeringhe hebbe toegedragen, met de Coninginnen Vasthi ende Esther, item Haman, Mordechai, ende de Ioden, siet daer van ’t boeck Esther.

Ahava, de naem van eene riviere ofte lantschap. siet Ezr. 8.15, 21, 31.

Ahia, siet, Achia: ende soo voorts van verscheyden andere, welcker namen met ch oft h geschreven worden.

Ahiud, ofte, Achihud, een overste in den stam Asers. Num. 34.27.

Ahihud, ofte, Achichud, Benjamins nakomelinck. 1.Chron. 8.7.

Ahisar, siet, Achisar.

Ahoah, ofte, Achoach, Benjamins nakomelinck. 1.Chron. 8.4.

Ahohi, ofte, Achochi, ofte, de Ahohiter, Vader, ofte groot vader van Eleazar, Davids helt. 2.Sam. 23.9. 1.Chron. 11.12. een Ahohiter wort oock ghenoemt de helt Zalmon, ofte Hilai. 2.Sam. 23.28. 1.Chron. 11.29.

Aholiab, een vande konstige werck-meesters aende Tente der tsamenkomste, ofte Tabernakel, by Mosis tijt. Exod. 31.6. ende 35.34.

Aholibama, Esaus wijf. Gen. 36.2, 5, 14, 25. item een Vorst van Edom, uyt Esau. vers 41. 1.Chron. 1.52.

Ahumai, ofte, Achumai, een nakomelinck van Iuda. 1.Chron. 4.2.

Ai, ofte, Hai, een Stadt in Canaan, by Iericho, daer Israel eerst wiert geslaghen. Iosu. 7.2, 3, 4, 5. maer wort daerna van Iosua ingenomen ende verbannen. Iosu. 8.1, etc. van een ander Ai, der Ammoniten, siet Ierem. 49.3.

Aja, ofte, Aija, een nakomelinck van Seir. Gen. 36.24. 1.Chron. 1.40. item, de naem des Vaders van Rizpa, Sauls bywijf 2.Sam. 3.7. ende 21.8, 10, 11.

Ajalon, ofte Aijalon. siet verscheydene Steden van desen naem. Iosu. 10.12. ende 19.42. ende 21.24. Iudic. 1.35. ende 12.12. 1.Sam. 14.31. 1.Chron. 6.69. ende 8.13. 2.Chron. 11.10. ende 28.18.

Ajath, ofte, Hajath. Iesa. 10.28. dat sommige houden voor de contreye vande Stadt Ai. Iosu. cap. 8.

Ain, ofte, Hain, een Stadt in Simeons Stam. Iosu. 19.7. eene vande vrysteden. Iosu. 21.16.

Akkub, wiens kinderen mede optogen uyt Babel. Ezr. 2.42, 45.

Albaster. siet Esth. 1.6.

Alderheylichste, ofte, het heylige der Heyligen, alsoo was genoemt het binnenste deel van de Tente der t’samenkomste, ofte Tabernakel ende Tempel. siet Tente der t’samenkomste, Tempel.

Alemeth, ofte, Halemeth, een van Sauls nakomelingen uyt Ionathan. 1.Chron. 8.36. ende 9.42. item, een nakomelinck Benjamins, uyt Becher. 1.Chron. 7.8.

Alle, Alles, beteeckent seer dickwils, allerley. ’t welck de leser lichtelick sal aenmercken.

Alleen. Godts volck wort gheseyt alleen te woonen. Num. 23.9. Deuter. 33.28. Mich. 7.14. Siet deselve maniere van spreken van de Arabiers, die in sekerheyt woonden. Ier. 49.31. siet wijders Gen. 2.18. ende 7.23. ende 32.23, 24. ende 42.38. ende 44.20. Exod. 18.14. ende 22.20. ende 24.2. Levit. 13.46. Num. 11.14, 17. ende 12.2. Deut. 8.3. ende 32.12. Iud. 3.20. 1.Sam. 7.3, 4. ende 21.1. 2.Sam. 18.24, 25, 26. ende 20.21. 1.Reg. 8.39. ende 14.13. ende 18.22. ende 19.10, 14. 2.Reg. 19.15, 19. 2.Chron. 18.30. Iob 1.15, 16, 17, 19. ende 9.8. ende 31.17. Psal. 51.6. ende 71.16. ende 72.18. ende 83.18, 19. ende 86.10. ende 136.4. ende 148.13. Prov. 5.16, 17. ende 9.12. Eccl. 4.10. Iesa. 2.11. 17. ende 5.8. ende 37.16. ende 44.22. ende 63.3. Ierem. 15.17. Siet oock, Eensaem.

Allon-bachuth, daer Debora de voedster van Rebecka begraven wert Gen. 35.8.

Almacht, Almachticheyt, Almachtich. siet, Godt.

Almodad, Iocktans sone. Gen. 10.26.

Almon-diblathaim, een leger-plaetse der Israeliten. Num. 33.46, 47.

Aloë, een’ specerye. siet Psal. 45.9. Prov. 7.17. Cant. 4.14.

Alssen, bitter kruyt, siet Deut. 29.18. Prov. 5.4. Ierem. 9.15. ende 23.15. Thren. 3.15, 19. Amos 5.7.

Altaer. Hoedanighen Altaer Godt wilde gebouwt hebben, eer de Tente der t’samenkomste ofte Tabernakel was opghericht. Exod. 20.24, etc. van den Brand-offers altaer inde Tente. Exod. 27.1, etc. ende 29.36, 37. Levit. 8.11, 15. Num. 16.36, etc. 1.Reg. 1.50. ende 2.28. 2.Chron. 1.5. Psal. 26.6. ende 43.4. ende 84.4. ende 118.27. van den Reuck-altaer. Exod. 30.1, etc. van den Brand-offers altaer in Salomons Tempel. 1.Reg. 8.64. 2.Reg. 16.14. 2.Chron. 4.1. ende 7.9. ende 15.8. ende 29.18. ende 33.16. Iesa. 6.6. Thren. 2.7. Amos 9.1. Mal. 2.13. item desselven Reuck-altaer. 1.Reg. 6.20. ende 7.48. van den nieuwen Brand-offers altaer na de verlossinge uyt Babel. siet Ezr. 3.2, 3. Andere Altaren den Heere gebouwt, Siet Gen 8.20. ende 12.7. ende 13.18. ende 22.9. ende 26.25. ende 33.20. ende 35.1, 3, 7. Exod. 17.15. ende 24.4. Num. 23.1, 14, 29, 30. Iosu. 8.30. ende 22.9, etc. Iudic. 6.24, etc. ende 21.4. 1.Sam. 7.17. ende 14.35. 2.Sam. 24.18, etc. 1.Reg. 18.26, 30, 31, 32. van den Brand-offers altaer in Ezechiels nieuwen Tempel, siet Ezech. 43.13, etc. item van desselven Reuck-altaer Ezech. cap. 41. vers 22.

Altaer, voor den Godts-dienst des Nieuwen Testaments. Iesa. 19.19. ende 56.7. Afgodische altaren, ende derselver uytroeyinge. Exod. 34.13. Deut. 12.3. 1.Reg. 12.29, etc. ende 13.1, 2, 3, 5. 2.Reg. 16.10, etc. 2.Chron. 28.23, 24. item 2.Reg. 21.3, 5. ende 23.12, 15, 16, 20. 2.Chron. 33.15. Iesa. 17.8. ende 27.9 Ier. 11.13. ende 17.1, 2. Ezech. 6.4, 5, 13. Hose. 8.11. ende 10.1, 2, 8. Amos 2.5. ende 3.14.

Alva, ofte Halva, een Vorst der Edomiten, uyt Esau. Gen. 36.40.

Alvan, ofte, Halvan, een van Seirs nakomelingen uyt Sobal. Gen. 36.23.

Alus, een legerplaetse der Israeliten. Num. 33.13.

Alwetenheyt, siet Godt: item, weten, sien.

Amal, ofte, Hamal, een van Hebers nakomelingen. Siet. 1.Chron. 7.35.

Amalek, ofte Hamalek, een kints-kint van Esau, ende Vorst. Gen. 36.12, 16. Siet van de Amalekiten. Exod. 17.8, etc. item vers 14. Num. 14.45. ende 24.20. Deut. 25.17, etc. Iudic. 6.33. ende 7.12. 1.Sam. 14.48. ende 15.1, etc. item, vers 7, 8, 33. ende cap. 27.8, etc. ende 30.1, etc. 2.Sam. 1.1, 8, 13, 15. ende 8.12. 1.Chro. 4.43. ende 18.11. Psal. 83.7, 8.

Amam, een Stadt in Iuda. Iosu. 15.26.

Amana (anders oock Abana 2.Reg. 5.12.) een berch, ende oock eene riviere in Syrien. Cant. 4.8.

Amandelen, amandel-boom, amandel-roede. siet Gen. 43.11. Eccl. 12.7. Ierem. 1.11, 12.

Amaria, Opper-Priester by Iosaphats tijt, ende hooft van ’t kercklick gerichte. 2.Chro. 19.11.

Amaria, overgroot vader van den Propheet Zephania. Zephan. 1.1. item twee van Eleazars nakomelingen van desen naem 1.Chron. 6.7, 11, 52. noch een ander 1.Chro. 23.19. ende 24.23. item 2.Chro. 31.15. item Nehem. 11.4. ende 12.2.

Amasa, ofte, Hamasa, Davids susters Sone, ende Absaloms krijchs-overste. 2.Sam. 17.25. wort na Absaloms doot van David oock tot krijchs-overste gestelt in Ioabs plaetse. 2.Sam. 19.13. ende 20.4, 5. maer van Ioab verraderlick doorsteken vers 8, etc. siet oock 1.Reg. 2.5, 32. ende 1.Chron. 2.17.

Amasa, een hooft der Ephraimiten. 2.Chro. 28.12.

Amasai, ofte, Hamasai, een helt ende getrouw krijchs-overste by David, in sijn vluchten. 1.Chron. 12.16, 17, 18. item een van Kahats ofte Kehats nae-komelinghen. 1.Chron. 6.25. siet oock 2.Chro. 29.12.

Amasia, een van Iosaphats krijchs-oversten, die sich vrywillich den Heere over gaf, om teghen Godts ende sijns volcks vyanden te strijden. 2.Chron. 17.16.

Amassai, een van de Priesteren, die uyt Babel waren weder gekomen. Nehem. 11.13.

Amazia, sone van Ioas, Koninck in Iuda. siet van hem 2.Reg. 14.1, etc. ende 2.Chron. 25.5, etc. wort te Lachis van sijn eygen volck vermoordt. 2.Reg. 14.19, etc. ende 2.Chron. 25.27.

Amazia, Priester te Bethel, verklaegt den Propheet Amos by den Coninck Israels, ende ghebiedt hem te vluchten nae Iuda, maer wort van Amos tegen gesproken, ende van Godts wegen swaerlick gedreycht. Amos 7.10, etc.

Amazia, een Levijt uyt Merari. 1.Chron. 6.45. siet oock van eenen Amazia 1.Chro. 4.34. een nakomelinck van Simeon.

Ambeelt, aenbeeldt, aenbeldt, daer de smeden op arbeyden. Ies. 41.7.

Amen, een woordeken van wensch ofte vertrouwen. Siet Num. 5.22. Deut. 27.15, etc. 1.Reg. 1.36. 1.Chro. 16.37. Nehem. 5.13. ende 8.6. Psal. 41.14. ende 72.19. ende 89.53. ende 106.48. Ierem. 28.6.

Amethist, een kostelick gesteente in Aarons borstlap. Exod. 39.12.

Ami, wiens kinderen mede optogen uyt Babel. Ezr. 2.57.

Amitthai, Vader des Propheten Ione. Ion. 1.1. item 2.Reg. 14.25.

Amma, Siet van den heuvel van Amma. 2.Sam. 2.24.

Amma, Meteg-Amma, een berch ofte plaetse in ’t lant der Philistijnen. siet 2.Sam. 8.1.

Amme, siet Voedster.

Ammi. Dat is, mijn volck. Hos. 1.12.

Ammiel, Overste in Dans stamme, een der verspieders van Canaan. Num. 13.12. item, een sone Obed Edoms. 1.Chro. 26.5. item, de Vader van Bath-seba (anders Bath-sua) Davids huysvrouwe. 1.Chro. 3.5. hy wort Eliam ghenoemt. 2.Sam. 11.3. noch een ander, Vader van Machir, in wiens huys Mephiboseth was. 2. Sam 9.4, 5. ende 17.27.

Amminadab, ofte Hamminadab, uyt den stam Iuda, vader van den Vorst Nahasson, ende van Aarons wijf. Exod. 6.22. Num. 1.7. ende 2.3. ende 7.12, 17. ende 10.14. Ruth 4.19. 1.Chron. 2.10.

Amminadab, Kahats sone. 1.Chron. 6.22. item, een van de Oversten der Leviten. 1.Chron. 15.10, 11.

Ammisaddai, uyt de stamme Dan, Vader van den Oversten Achiezer, Num. 11.12. ende 2.25. ende 7.66, 71. ende 10.25.

Ammiud, ofte Hammihud, uyt Ephraim, Vader des Oversten Elisama. Num. 1.10. ende 2.18. ende 7.48, 53. ende 10.22. 1.Chron. 7.26. item, een ander, Vader van Huthai. 1.Chron. 9.4. item noch een ander uyt Naphtali, Vader van den Oversten Pedael. Num. 34.28. item, een ander uyt Simeon, Vader des Oversten Semuels. Num. 34.20.

Ammon (anders Ben-ammi) een sone Lots,

[fol. a ij v]

uyt sijn jongste dochter. Gen. 19.38.

Van de Ammoniten, ofte, kinderen Ammons, siet Deut. 2.19, 20, 21. ende 23.3. Iudic. 10.7, etc ende 11.13, 28, 33. 1.Sam. 11.11. ende 14.47. 2.Sam. 8.11, 12. ende 10.6, etc. ende 11.1, etc. ende 12.26, etc. ende 17.27. ende 23.37. 1.Reg. 11.7, 33. ende 2.Reg. 23.13. ende 24.3. 2.Chron. 20.1, 22, 23. ende 26.8. ende 27.5. Nehem. 13.1, 2, 3. Psal. 83.7, 8. Iesa. 11.14. Ier. 25.21. ende 27.3. ende 40.14. ende 49.1, etc. Ezech. 21.33, etc. ende 25.1, etc. Dan. 11.41. Amos 1.13, etc. Zeph. 2.8, 9.

Amnon, Aminon, Davids eerstgeboren soon. 1.Sam. 3.2. ende 13.20. 1.Chron. 3.1. verkracht sijn Suster Thamar, ende wort door Absoloms bestier verraderlick omgebracht. 2.Sam. cap. 13.

Amon, Manasses soon, een godtloos Coninck in Iuda. siet van sijne regeringhe, doodt, ende begraeffenisse. 2.Reg. 21.18, 19, etc. 2.Chron. 33.20, 21, etc.

Amoriten, Emoriten, naekomelinghen van Cham, uyt Canaan, een vande principaelste heydensche volckeren in’t lant Canaan, etc. vyanden van Godt ende sijn volck, ende die Godt Israel bevolen heeft te verdelgen. Gen. 10.6, 15.16. Siet van dese Genes. 14.7, 13. ende 15. versen 16, 21, 22. Exod. 3.8, 17. ende 13.5. ende 23.23. ende 33.2. ende 34.11. Num. 13.30. ende 21.13, 21, etc. ende 22.2. ende 32.33, 39. Deut. 1.7, 20, 27, 44. ende 4.46, 47. ende 7.1. ende 20.17. ende 31.4. Iosu. 2.10. ende 3.10. ende 5.1. ende 7.7. ende 9.1, 10. ende 10.5, 6, 12. ende 11.3. ende 12.2, 8. ende 13.4, 10, 21. ende 24.8, 11, 12, 15, 18. Iudic. 1.34, 36. ende 3.5. ende 6.10. ende 10.8, 11. ende 11.19, 21, 23. 1.Sam. 7.14. 2.Sam. 21.2. 1.Reg. 4.18. ende 9.20. ende 21.26. 1.Chron. 1.13. 2.Chron. 8.7. Ezr. 9.1. Nehem. 9.8. Psal. 135.11. ende 136.19. Amos 2.9, 10. siet een figuerlicke reden. Ezech. 16.3, 45.

Amos, een vee-herder van Thekoa, wort van Godt beroepen tot het propheetlick ampt in Israel. Amos 1.1. ende 7.14, 15. wort van den Afgodischen Priester te Bethel, van weghen sijne prophetyen, verklaegt by den Coninck Israels, ende belast van daer te vertrecken, waerover Amos hem Godts oordeel aenseyt. Amos 7.10, etc.

Amoz, ofte, Amots, vader des Propheten Iesaie. 2.Reg. 19.2, 20. ende 20.1. 2.Chron. 26.22. ende 32.20, 32. Iesa. 1.1. ende 2.1. ende 13.1. ende 20.2. ende 37.2, 21. ende 38.1.

Amram, ofte, Hamram, een kints-kint van Levi, uyt Kahath; de vader van Mose ende Aaron. Exod. 6.17, 19. Num. 3.19. ende 26.58, 59. 1.Chron. 6.2, 3, 18. ende 23.12, 13. kinderen Amrams, Amramiters. Num. 3.27. 1.Chron. 24.20. ende 26.23.

Amraphel, Coninck in Sinear, by Abrahams tijt. siet Gen. 14.1, 2.

Amri, siet, Omri.

Amt, ampt, dienst, bedieninge, opsicht, bevel. 1.Chron. 26.30. Psal. 75.3. ende 109.8, etc. siet onder den tijtel, Dienen.

Amtlieden, bevel-hebbers, officieren. siet Exod. 5.6, 10, 14, 15, 19. Num. 11.16. Deut. 1.15. ende 16.18. ende 20.5, 8, 9. ende 29.10. ende 31.28. Iosu. 1.10. ende 3.2. ende 8.33. ende 23.2. ende 24.1. 1.Chron. 23.4. ende 26.29. ende 27.1. 2.Chron. 19.11. ende 26.11. ende 34.13.

Ana, ofte, Hanah, een sone Seirs, een Vorst der Horiten. Gen. 36.20, 21. item, een ander, een sone Zibeons, die de muylen gevonden heeft. Gen. 36.24. siet oock aldaer vers 2, 25, 29. ende 1.Chron. 1.40.

Anamelech, een Afgodt van Sepharvaim. 2.Reg. 17.31.

Anamim, een sone, ende natie uyt Mizraim. Gen. 10.13.

Anathoth, ofte, Hanathoth, een kints-kint van Benjamin, uyt Becher. 1.Chron. cap. 7. vers 8.

Anathoth, oock de naem van een priesterlicke stadt, daer de Propheet Ieremia van daen was. siet Iosu. 21.18, 19. 1.Reg. 2.26. 1.Chro. 6.60. Ies. 10.30. Iere. 1.1. Die van Anathoth vervolgen den Propheet Ieremiam bitterlick, ende worden van Godt swaerlick gedreygt. Ier. 11.21, etc.

Andere Goden, D. vreemde Goden, Afgoden, die dickwijls in de H. Schrift andere Goden genoemt worden. siet Exod. 20.3. Deut. 5.7, etc. ende wyders. Afgoderye, Goden.

Aner, een van Abrams bontgenooten. Gen. 14.13, 24.

Angst, siet bangicheyt, benautheyt.

Anna, siet Hanna.

Antichrist, siet onder den titel, vyanden, vervolgers der Kercke, valsche Leeraers, ofte, Propheten, item, Babel.

Antiochus Epiphanes, een grouwelick Tyran, siet Prophetyen van desen ende andere van Syrien, insonderheyt. Dan. cap. 7. ende 8. ende 11.

Antwoort, antwoorden. siet spreucken van antwoorden. Prov. 15.1. ende 18.13. ende 24.26. ende 26.4, 5. ende 29.19. Antwoorden is somtijts so veel als, het woort nemen, beginnen te spreken. siet Iud. 18.14. 1.Reg. 13. vers 6. ende dickwils in Daniel. Godts antwoorden beteeckent dickwijls de ghebeden verhooren, metter daet doen blijcken, dat hyse verhoort, ende ter contrarye, niet antwoorden, is niet hooren, helpen. siet. Gen. 35.3. 1.Chron. 21.26. Psal. 27.7. ende 65.6. etc. Iesa. 30.19. ende 58.9. ende 65.24. siet oock 2.Sam. 22.42. item, 1.Reg. 18.26. Prov. 1.28, etc. van Godts antwoorden op vragen, raedtvragen, door Urim ende Thummim ofte door eenen Propheet. siet vragen, Godt vragen, raedtvragen niet antwoorden, als Godt door sijne dienstknechten roept, is ongehoorsaem ofte wederstrevich zijn, Godt verachten. Iesa. 50.2. ende 65.12. ende 66.4, etc. siet wyders. Roepen.

Apharsathchiten, een volck woonende inde plaetse vande wechgevoerde 10 stammen. Ezr. 4.9. als oock de Apharsiters.

Aphek, Aphik, Apheka. een stadt in Iuda, item een ander in Isaschar, oock eene in Aser. siet Iosu. 13.4. ende 15.53. ende 19.30. Iudic. 1.31. 1.Sam. 4.1. ende 29.1. 1.Reg. 20.26, 30. 2.Reg. cap. 13. vers 17.

Apostelen. siet, onder de tijtelen, Christus, Euangelium, Leeraers.

Appel, Appel-boom. siet Prov. 25.11. Cant. 2.3, 5. ende 7.8. ende 8.5. Ioel 1.12.

Apoteker. siet Exod. 30.25, 35. 1.Sam. 8.13. 2.Chron. 16.14. Nehem. 3.8. Iob 41.22. Eccles. 10.1. siet oock kruyden, kruydeniers, speceryen.

Ar, ofte, Har, der Moabiten hooft-stadt, waer van haer gantsche lant mede alsoo genoemt is. siet Num. 21.28. Deut. 2.9, 18, 29. Iesa. 15.1.

Ara, een van Asers nakomelinghen uyt Iether ofte Ithran. 1.Chron. 7.38.

Arab, een’ stadt in Iuda. Iosu. 15.52.

Arabien, Arabiers, ofte Arabers, afkomstich van Cham. siet van dese Genes. 10.6, 7. Iudic. 8.11. 1.Reg. 10.15. 2.Chron. 9.14. ende 17.11. ende 21.16, 17. ende 26.7. Iesa. 13.20. ende 15.7. ende 21.13, etc. Ierem. 3.2. ende 9.26. ende 25.23, 24. ende 49.28, etc. Ezech. cap. 27. vers 21.

Arad, ofte, Harad, een stadt, ofte Coninck der Canaaniters, die tegen Israel streedt, ende eerst d’overhant hadde, maer daerna overwonnen ende verbannen wert. Num. 21.1, etc. item, een van Benjamins nakomelingen. 1.Chron. 8.15.

Araloth, ofte, Haraloth, dat is, voorhuyden. alsoo was genaemt de heuvel, daer de kinderen Israels in ’t lant Canaan door bevel van Iosua besneden wierden. Iosu. cap. 5. vers 3.

Aram, Sems sone, Gen. 10.22. item, een ander van dien naem, een kints-kint van Nachor (den broeder Abrahams) uyt Kemuel. Gen. 22.21. van beyden houdtmen dat Syrien ende de Syriers den naem hebben gekregen, die in ’t Hebr. door Aram worden verstaen. Paddan Aram, ofte, Aram Naharaym, dat is, Syrien der twee rivieren, D. Mesopotamien. siet Gen. 25.21. ende 24.10. Deut. 23.4. Iudic. 3.8. Siet wyders, Syrien.

Aram, een van Asers nakomelinghen, uyt Samer. 1.Chron. 7.34.

Aran, een nakomelinck van Seir, uyt Disan. Gen. 36.28. 1.Chron. 1.42.

Ararat, dat is, groot Armenien, daer de Arke Noë op’t geberchte in den Sunt-vloet vloet rustede. Gen. 8.4. siet oock 2.Reg. 19.37. Iesa. 37.38. Ierem. 51.27.

Aravna, Aranja, anders oock Ornan, een Iebusiter, hebbende eenen dorsch-vloer op den berch Morija, dien David van hem kochte, om aldaer den Heere te offeren, ter tijt als de Engel het volck met pestilentie sloech, ende daer de Tempel naderhant gebouwt is. siet 2.Sam. 24.16, 18, 20, etc. 1.Chron. 21.18, etc. ende 22.1. 2.Chro. cap. 3. vers 1.

Arba, Kirjath-Arba, Dat is, de stadt van Arba, die een Reuse was geweest: naderhant is dese stadt Hebron genoemt. siet Gen. 23.2. Iosu. 14.15. ende 15.13.

Arbe, een viervoetich gevogelte, ofte sprinchaen, van Godt den Ioden toegelaten om te eten. Levit. 11.22. siet wyders Sprinckhaen.

Arbeyt, arbeyder, arbeyden. siet oock Dachlooner, huerlinck, loon, bevel ende leeringhen van arbeyt, siet Genes. 2.5, 15. ende 3.17, 18, 19, 23. Exod. 20.9. ende 34.21. Deut. 5.13. Psal. 104.23. ende 127.1, 2. ende 128.2. Pro. 6.6. ende 10.4, 5, 16. ende 12. versen 11, 24, 27. ende 13.4, 11. ende 14.4, 23. ende 16.26. ende 20.4. ende 24.27. ende 28.19. ende 31.13, etc. Eccles. 2.22. ende 3.9. ende 4.8. ende 5.12. Iesa. 17.11. ende 57.10. ende 65.23. Ierem. 12.13. ende 22.13. Hagg. 1.11. ende 2.4, 17. Exemplen van arbeydt, siet Genes. 4.2. ende 21.32. ende 24.15, etc. ende 26.12. ende 29.9, 20. ende 30.26, 29, 30. ende 31.6, 38, etc. ende 34.5. ende 37.12. ende 38.13. ende 39.1, etc. ende 46.32. Exod. 2.16. ende 3.1. Ruth 2.7, 17. ende 3.2, etc.

Arbeydt. dat is, goet ende have door arbeyt verkregen. siet Psal. 78.46. ende 105.44. ende 109.11. Prov. 5.10. Eccles. cap. 2. versen 10, 18, 19, 20, 21. Ies. 45.14. ende 55.2. ende 58.3. Ierem. 3.24. ende 20.5. Hose. 12.9. Iob noemt sich selven, den arbeyt van Godts handen. Iob 10. vers 3. Arbeyt. D. moeyte, verdriet. Psal. 90.10. Iesa. 43.23, 24. ende 53.11. Hab. 1.3. item, somtijts, prediken, in het geestlicke arbeyden. siet Ies. 49.4.

Archeviters, een volck woonende inde plaetse van de wech-ghevoerde tien stammen. Ezr. 4.9.

Architer. Iosu. 16.2.

Arcke, Arke, van Noah, ofte, Noë. Siet van dese, Genes. 6.14. ende voorts tot capit. 8.4, etc. tot aen ’t 20 vs.

Arcke, Arke des verbondts, ofte, der getuychenisse. Wort Mosi van Godt bevolen te maken. Exod. 25.10, etc. wat daer in gelegt zy, vers 16. ende cap. 40.20. Deut. 10.5. 1.Reg. 8.9. 2.Chron. 5.10. ende 6.11. sy wort gemaeckt. Exod. 37. vers 1, etc. het Wet-boeck werdt geleyt aen hare zijde. Deuter. 31.26. sy tooch voor de kinderen Israels henen. Num. 10.33. Mosis woorden, als sy op-trock, ende weder rustede. Num. 10.35, 36. wiese droech. Deut. 31.9, 25. Iosu. 3.14, etc. sy treckt voor de kinderen Israels henen door de Iordane. Ios. 3.11, etc. ende 4. versen 7, 9, 10, 16, 18. wort rontom Iericho gedragen, ende de mueren der stadt vallen neder. Ios. 6.6, 8, 9, 11, 20. wort gebracht te Silo, daer Canaan wert uytgedeylt. Ios. 18.1, etc. siet oock Iudic. 20.26. ende 21.12, 19, 21. 1.Sam. 1.3, etc. van daer in Israels leger tegen de Philistijnen. 1.Sam. 4.3, etc. wort genomen van de Philistijnen ende gebracht in Dagons Tempel, daerse wonder doet. 1.Sam. 4.11, 17, 19, 21, 22. ende 5.1, 2, etc. komt weder te Beth-Semes. 1.Sam. 6.12, etc. van daer te Kirjath-Iearim. 1.Sam. 6.21. ende 7.1, 2. van daer in Davids stadt. 2.Sam. 6.2, 12, 15, 17. ende 7.2. 1.Chro. 13.5, etc. 2.Chro. 1.4. was in Ioabs leger voor Rabba. 2.Sam. 11. vers 11. wort David nae-gedraghen, als hij vluchtte voor Absalom, maer weder te Ierusalem gebracht 2.Sam. 15. vers 24, etc. sy wordt ghebracht in Salomons Tempel. 1.Reg. 8.1, etc. 2.Chron. 5.2, etc. siet wijders vande weerdigheyt der Arke, ende Godts bysondere tegenwoordicheyt boven de selve, Num. 10.35, 36. 1.Sam. c. 4. versen 21, 22. ende 6.20. 2.Sam. 6.5. ende 7.18. 1.Chron. 13.8. 2.Chro. 6.41. Psal. 24.7, etc. ende 47.6. ende 68.25, 26. ende 78.61. ende 132.3, 5. Thren. 2.1. van harer af-schaffinge door Christi komste, siet Ierem. 3.16.

Arch, argh, archlistich. siet, quaet, boos, listich, bedriechlick. Archlisticheyt van ’s menschen herte. siet Ierem. 17.9.

Archwaen, argwaen, suspicie, yemanden qualick verdencken. siet exempelen 1.Sam. 22.8, 13. ende 24.10. ende 25.10. 2.Sam. 3.25. ende 10.3, etc. 1.Reg. 18.9, etc. 2.Reg. 5.7. ende 6.12. ende 7. vers 12. 1.Chron. 21.4. Esth. 7.8.

Arent. Desen vogel verboodt Godt Israel te eten. Lev. 11.13. Deut. 14.12. beschrijving des Arents, siet Iob 39.30, 31, 32, 33. ende wijders Pro. 30.17, 19. Ier. 49.16. Obad. vers 4. gelijckenissen ende figuerlicke reden, van den Arent, siet Exod. 19. vers 4. Deut. 32.11, 12. 2.Sam. 1.23. Iob 9.26. Psal. 103.5. Prov. 23.5. Iesa. 40.31. Ierem. 4.13. ende 48.40. ende 49.16, 22. Thren. 4.19. Ezech. 1.10. ende 17.3, 7. Dan. 4. vers 33. Hose. 8.1. Obad. vers 4. Mich. 1.16. Habac. 1.8.

Aridai ende Arisai, twee van Hamans sonen. Esth. 9.9.

Ariël, Dat is, Godts Leeuw, alsoo wert genoemt de brand-offers Altaer. Ies. 29.1, 2. siet oock Ezech. 43.15.

Arioch, Coninck van Ellasar by Abrahams tijt. Gen. 14.1, 9. een ander, Overste der Trauwanten by Nebucadnezar. Dan. 2.14, 15, 16, 24, 25.

Arki, Arkiters, een sone, ende volck, afkomstich van Canaan, Chams sone. Gen. 10.17.

Arm, lidt aen ’s menschen lichaem. siet eenige aenmercklicke plaetsen daer van, Iob 31.22. Prov. 31.17. Ies. 49.22. Ezech. 4.7. Hos. 7.15. ende 11.3. Zach. 11.17. Arm, dat is, macht, gewelt, toeverlaet, hulp, regiment, krijchs-heyr, heyl, van menschen, ende van Godt, menschlick gebruyckt. Siet Exod. 6.7. ende 15. vers 16. Deuter. 4.34. ende 5.15. ende 7.19. ende 9.29. ende 11.3. ende 26.8. ende 33.27. 2.Reg. 17.36. 2.Chro. 6.32. Psa. 44.4. ende 71.18. ende 77.16. ende 79.11. ende 89.11, 14, 22. ende 98.1. Iesa. 9.19. ende 30.30. ende 33.2. ende 40.10, 11. ende 48.14. ende 51.5, 9. ende 52.10. ende 53.1. ende 59.16. ende 62.8. ende 63.5. Ierem. 21.5. ende 48.25. Ezech. 17.9. ende 22.6. ende 30. versen 21, 22, 24, 25. ende 31.17. Dan. 2.32, 39. ende 11.6, 15, 22, 31. Hos. 7.15. Zach. 11.17.

Arm-ringen, arm-gesmijde, arm-verciersel, braseletten. siet Gen. 24.22. Num. 31.50. 2.Sam. 1.10. Ies. 3.20. figuerlicke reden. Ezech. 16.11.

Arm, nootdurftich, behoeftich, elendich, armoede. Exempelen van armoed. Christus Zach. 9.9. andere, soo vroome, als godtloose. siet Gen. 28.11. ende 32.10. Exo. 3.1. Iud. 6.4, 6. Ruth 2.2. 1.Reg. 17.10, 11. 2.Reg. 4.38. ende 6.2. Psal. 86.1. ende 109.22. Ier. 49.9, 10. Obad. versen 5, 6. Malach. 1.4. Siet oock exempelen van verwoestinge, beroovinge, plunderinghe, dierte, honger, etc. van waer d’armoet come. siet Iob 20.15, etc. Prov. 6.11. ende 10.3, 4. ende 13.18, 25. ende 20.13. ende 22.2. ende 23.21. ende 24.34. ende 28.19. Hoe ’t arme lieden gaet. Prov. 10.15. ende 13.8. ende 14.20. ende 18.23. ende 19.4, 7. ende 30.8, 9. Eccles. 9.13, etc. Menigerleye bevelen, ende leeringen, den armen aengaende, siet Levit. 19.9, 10. ende 23.22. ende 25.35. Deuter. 15.4, 7, 11, 36, 37. Iob 29.12. ende 31.16. Psal. 113.7. ende 132.15. Prov. 13.7. ende 14.31. ende 17.5. ende 19.1. ende 21.13, 16. ende 28.3, 6, 27. ende 29.13. ende 31.6, 7, 20. Eccles. 4.13, 14, 30. Iere. 5.28. Ezech. 16.49. ende 22.29. Amos 2.6, 7. ende 8.6. Zephan. 3.12. Zach. 7.10. Van geestlicke arme, boetveerdige, siet Ies. 29.19. ende 41.17, 18, etc. siet oock, Nootdurftich, behoeftich, weldadich, mildadich, verdruckinge ofte onderdruckinge der armen, etc.

Armoni, Sauls sone uyt Rizpa, wort vande Gibeoniten opgehangen. 2.Sam. 21.8, 9.

Arnan, een van Davids nae-komelingen. 1.Chron. 3.21.

Arnon, een beke, stroom ofte riviere tusschen de grenzen der Moabiten ende Amoriten: item, een stadt aldaer, vanden selven naem. siet Num. 21. versen 13, 14, 15, 24, 26, 28. ende 22.36. Deut. 2.24, 36. ende 3.8, 12. ende 4.48. Iosu. 12.1, 2. ende 13.9, 16. Iudic. 11. versen 13, 18, 22. 2.Reg. 10.33. Iesa. 16.2. Ierem. 48.20.

Arodi, Arod, een van Gads sonen, uyt welcken de Aroditers Gen. 46.16. Num. 26.17.

Aroër, ofte, Haroher, een’ stadt tusschen de beke Arnon ende de Iordane, toebehoorende de kinderen Gads. Num. 32.34. Deut. 2.36. ende 3.12. ende 4.48. Ios. 12.2. ende 13.9, 16. Iudic. 11.26, 33. 1.Sam. 30.28. 2.Sam. 24.5. 2.Reg. 10.33. 1.Chron. 5.8. Iesa. 17.2. Ierem. 48.19.

Arpa, Naomi soons wijf. siet Orpa.

Arpad, Arphad, een stadt ende lant in Syrien, ingenomen vande Assyriers. 2.Reg. 18.34. ende 19.13. Iesa. 10.9. ende 36.19. ende 37.13. Ierem. 49.23.

Arphacsad, een van Sems sonen, van welcken men meynt dat de Chaldeen afgekomen zijn. Genes. 10.22, 24. ende 11.10. 1.Chron. 1.17, 18, 24.

Arthasastha. Artaxerxes, Coninck van Persen. Siet Ezr. 4.7, 11. ende 6.14. ende 7.1, 11, 12. ende 8.1. Neh. 2.1. ende 13.6.

Aruboth, een deel des landts van Iuda. 1.Reg. 4.10.

Arvad, Arvadi, Arvaditers, nae-komelingen van Canaan. Gen. 10.15, 18. 1.Chro. 1. vers 16. Ezech. 27.8, 11.

Arza, Hof-meester van den Coninck Israels, Ela. 1.Reg. 16.9.

Asa, een vroom Coninck van Iuda, vader van Iosaphat. Siet van sijne regeringe, 1.Reg. 15.8. ende volgens tot vers 25. ende 2.Chron. capitt. 14. 15. ende 16. Siet oock Ierem. 41.9.

Asahel, ofte, Asaël, Hasahel. Davids susters soon, Ioabs broeder, doorsteken van Abner. siet van hem 2.Sam. cap. 2. ende 23.24. 1.Chron. 2.16. ende 27.7. item, een ander, een Levijt, 2.Chron. 17.8. noch een ander, vader van Ionathan. Ezr. 10.15.

Asaja, ofte, Hasaja, een van des Conincx Iosie Officieren. siet 2.Reg. 22.12, 14. ende 2.Chron. 34.20. een ander uyt de Babylonische gevanckenisse weder-gekomen. 1.Chron. 9.5. item, een van Simeons nakomelingen. 1.Chron. 4.36. een ander, een Merarijt. 1.Chron. 6.30. ende 15.6, 11.

Asan, ofte, Hasan, een stadt in Iuda. Iosu. cap. 15. vers 42. oock in Simeon. Ios. 19.7. 1.Chron. 4.32. anders (na sommige) genoemt Chor-Asan. 1.Sam. 30.30. item, eene van de steden der kinderen Aarons. 1.Chron. 7.59.

Asaph, vader van Hizkie Cancelier, 2.Reg. 18.18, 37. Ies. 36.3, 22. een ander, houtvester des Conincks Arthasastha. Nehe. cap. 2. vers 8.

Asaph, een Opper-sang-meester, ende Propheet by Davids tijt. siet van desen, ende sijne nakomelingen. 1.Chron. 6.39. ende 9.15. ende 15.17, 19. ende 16.5, 7, 37. ende 25.1, 2, 6, 9. ende 26.1. 2.Chro. 5.12. ende 20.14. ende 29.13, 30. ende 35.15. Ezr. 2.41. ende 3.10. Nehem. 7.44. ende 12.46. Siet voorts in den opschrift der volgende Psalmen, als 50. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83.

Asareël, Iehaleels sone. 1.Chron. 4.16.

Asarhaddon, siet, Esarhaddon.

Asaria, siet, Azaria

Asasel, siet, Azazel.

Asbel, Asbeliters, nakomelingen van Benjamin. Num. 26.38. 1.Chron. 8.1.

Asch, Asche, Assche. ordinantien van de assche der offerhanden, siet Exod. 27. vers 3. Levit. 1.16. ende 4.12. ende 6.3, 4. Aschdal. Siet Ierem. 31.40. item, van assche. 1.Reg. 13.5. ende 20.38. Assche op het hooft te sprengen, in der assche te sitten, sich inder assche te wentelen, was een teecken van rouwe ende vernederinge. Siet 2.Sam. 13.19. Esth. 4.1, 3. Iob 2.8. ende 42.6. Iesa. 58.5. Iere. 6.26. ende 25.34. Thre. 3.16. Ezec. 27.30. Dan. 9.3. Ione 3.6. siet wijders, Rouwe bedrijven, Treuren. figuerlicke reden, siet Genes. 18. vers 27. Iob 13.12. ende 30.19. Psa. 102.10. ende 147.16. Ies. 44.20. Ezech. 28.18. Malach. 4.3.

Aschpenaz, overste van Nebucadnezars Ca-

[fol. b r]

erlingen. Dan. 1.3. ende in het volgende.

Aschuriten, siet 2.Sam. 2.9.

Asdod, Asotus, een stadt inder Philistijnen lant, toebehoorende den stam Iuda. Siet Iosu. 11.22. ende 13.3. ende 15.46, 47. 1.Sam. 5. versen 1, 3, 5, 6, 7. ende 6.17. 2.Chro. 26.6. Neh. 4.7. ende 13.23, 24. Iesa. 20.1. Ier. 25.20. Amos 1.8. ende 3.9. Zephan. 2. vers 4. Zach. 9.6.

Aseka, siet, Azeka.

Aser, Ascher, een sone Iacobs, uyt Zilpa dienstmaeght van Lea: uyt welcken een vande twaelf stammen, de Aseriten, zijn voortgekomen. Siet Genes. 30.12, 13. ende 35.26. ende 46.17. ende 49.20. Num. 1.13, 40. ende 2.27. ende 7.72. ende 10.26. ende 13.14. ende 26.44, 47. Deuter. 27.13. ende 33.24. Iosu. 17.7, 10. ende 19.24, 31, 34. ende 21.6, 30. Iudic. 1.31. ende 5.17. ende 7.23. 1.Reg. 4.16. 1.Chron. 2.2. ende 6.62, 74. ende 7.30, 40. 2.Chron. cap. 30.11. Ierem. 49.30. Ezech. 48. versen 2, 3, 34.

Asima, een Afgodt van Hamath, 2.Reg. cap. 17. vers 30.

Askelon, Ascalon, een stadt in der Philistijnen lant, ingenomen van den stam Iuda. Siet Iudic. 1.18. ende 14.19. 1.Sam. 6.17. 2.Sam. 1.20. Ierem. 25.20. ende 47. versen 5, 7. Amos 1.8. Zephan. 2.4, 7. Zach. 9.5.

Askenaz, een sone Gomers, des soons Iapheths. siet Gen. 10.3. 1.Chron. 1.6. Ierem. 51.27.

Asna, wiens kinderen mede op-togen uyt Babel. Ezr. 2.50.

Asnath, dochter van Potiphera, Overste van On in Egypten, Iosephs wijf, moeder van Manasse ende Ephraim. Genes. 41.45, 50, etc. ende 46.20.

Asnappar, anders Esarhaddon. Ezr. 4. vers 10.

Asnoth-Thabor, gehoorende tot de lantpale van Naphtali. Iosu. 19.34.

Asriel, Asrieliters, siet Num. 26.31. Ios. cap. 17.2.

Assir, een sone (ofte toenaem) vanden Coninck Iechonia. 1.Chro. 3.17. een ander, een Levijt. 1.Chron. 6.37.

Assur, Assyrien, Assyriers, die d’eerste Monarchie gesticht, Godts volck swaerlick geplaeght, ende de tien stammen uyt haer lant hebben wech-gevoert, ende van de Babyloniers zijn t’onderghebracht ende uytgeroyt, ende mede worden gehouden als een voorbeelt van de vyanden der Kercke des Nieuwen Testaments. Siet hier van dese aenmercklicke plaetsen, Gen. 10.22. Num. 24.22, 24. 2.Reg. 15.19, 20, 29. ende 16.7, 8, 9. ende 17.3, etc. item, versen 24, 25, 26. ende 18.13, etc. 1.Chron. 1.17. Psal. 83.9. Ies. 7.18. ende 8.7, 8. ende 10.5, 8, etc. item vers 16, etc. ende 28, etc. ende 33, 34. ende cap. 14.24, etc. ende 17. vers 12, etc. ende 18.3, etc. ende 19.23, etc. ende 20.1, etc. ende 23.13. ende 30.27, etc. ende 31.4, etc. item vers 8, 9. ende 33.1, etc. item vers 21, etc. ende cap. 52.4. Ier. 2.18, 36. Ezech. 16.28. ende 23.5, 6, 7, 9, 10, 12, 23. ende 27.24. ende 31.3, etc. ende 32.22. Hos. 8.9. ende 9.3. ende 11.5. ende 14.3. Ion. cap. 3. Mich. 5.5, 6. ende 7.12. Nah. c. 2. ende 3. Zephan. cap. 2. vers 13.

Assur, vader van Thekoa. 1.Chro. 2.24. ende 2.5.

Assurim, Abrahams kints kint, uyt Ketura, Genes. 25.3.

Astharoth, Astheroth-Karnaim, Hastharoth, de naem eener stadt over de Iordane, ofte oock eene contreye. siet Gen. 14.5. Deut. 1.4. Ios. 9.10. ende 12.4. ende 13. versen 12, 31. ende 18.13. 1.Chron. cap. 6. vers 71.

Astharoth, was oock een naem van Afgoden der Zidoniers, ende Philistijnen, dien de kinderen van Israel somtijts mede gedient hebben. siet Iud. 2.13. ende 3.7. ende 10.6. 1.Sam. 31.10. 1.Reg. 7.3, 4. ende 12.10. ende 31.10. 2.Reg. 23.13. anders oock, Asthoreth. 1.Reg. 11. versen 5, 33.

Astheratiter, Hastheratiter. 1.Chron. 11. vers 44.

Asvath, Hasvath, een van Iaphets kinderen. 1.Chron. 7.33.

Atach, Hatach, een stadt in Iuda. 1.Sam. cap. 30. vers 30.

Atara, Hatarah, Ierahmeels wijf. 1.Chro. cap. 2.25.

Ataroth, Hataroth, Atroth-Addar, Atroth-Sophan, namen van steden ende plaetsen over de Iordane, item, in Ephraim. Num. 32.3, 34. Ios. 16.2, 5, 7.

Ater, wiens kinderen uyt Babel mede optogen. Ezr. 2. versen 16, 42. Nehem. 7. versen 21, 45.

Athaja, woonde te Ierusalem, nae de wederkomste uyt Babel. Nehem. 11.4.

Athlai, een van de gene, die de Heydensche vrouwen lieten gaen. Ezr. cap. 10. vers 28.

Athalia, Achabs dochter, Iorams wijf, ende Ahasie moeder, een godtloose Coninginne in Iuda. siet van hare tyran-nie ende doot, 2.Reg. Capit. 11. ende 2.Chron. 22.10, etc. ende Capit. 23. versen 12, 21.

Athalia, een mans naem. Ezr. 8.7.

Ava, daer Salmanassar volck van daen sondt, om in Israels lant te woonen. 2.Reg. 17.24. anders Hivva, ofte, Ivva. cap. 18.34. siet oock van Aviten, Deut. c. 2. vers 23. ende d’afgoden der Aviten. 2.Reg. 17.31.

Aven, alsoo noemt Godt de vermaerde stadt Bethel, (item, Beth-Aven,) van wegen de afgoderye, godtloosheyt ende ydelheydt, die aldaer gepleeght wiert. Hos. 10.8.

Avith, de stadt Hadads, des Conincks in Edom, Genes. 36.35.

Avont, gestelt teghen den morgen, ende den dach. Avont-tijt, als oock verscheydene geschiedenissen ende wetten, etc. in dewelke des avonts wort gedacht, siet Gen. 1. versen 3, 8, 13, 19, 23, 31. ende 8.11. ende 19.1. ende 24.11. ende 29.23. ende 30.16. ende 49.27. Exod. 12.6, 18. ende 16.8, 12, 13. ende 16.13, 14. ende 29.39, 41. ende 30.8. Levit. 11.24, 25, etc. ende 15.5. ende 22.6. ende 23.5, 32. ende 24.3. Num. 9.3, 15, 21. ende 19.7, 8. ende 28.4, 8. Deut. 16.4, 6. ende 23.11. ende 28.67. Ios. 5.10. ende 7.6. ende 8.29. ende 10.26. Iud. 19. versen 9, 16. ende 20.26. ende 21.2. Ruth. 2.17. 1.Sam. 14.24. ende 17. vers 16. ende 20.5. ende 30.17. 2.Sam. 1.12. ende 11.13. 1.Reg. 17.6. ende 22.35. 1.Chron. 23.30. Iob 4.20. ende 7.4. Psal. 30.6. ende 55.18. ende 59. versen 7, 15. ende 90.6. ende 104.23. Eccles. 11.6. Ies. 17.14. ende 38.12. Ier. 5.6. ende 6.4. Ezech. 12.7. ende 24.18. ende 33.22. ende 46.2. Dan. 8. versen 14, 26. Zephan. 2.7. ende 3.3. Zach. 14.7.

Azanja, een Levijt, vader van Iosua, die het verbondt met Godt mede verzegelde. Ezr. 10.9.

Azareël, een van Davids krijchs-lieden ende Helden. 1.Chron. 12.6. item, een Levijt, cap. 25.18.

Azaria, Zadoks sone, Opper-Amptman by Salomo. Siet 1.Reg. 4.2. een ander, Nathans sone, sijn Opper-spijs-meester. vers 5.

Azaria, (anders genoemt Uzia, of, Uzzia. 2.Reg. 15.13, 30. 2.Chron. cap. 26.) sone van Amazia, vader van Iotham. Siet van desen 2.Reg. 14.21, etc. ende 15.1, etc. 2.Chron. 26.1, etc. wort om sijn roocken inden Tempel met melaetsheydt gestraft, ende verstooten. 2.Reg. 15.5. 2.Chron. 26.16, 20, 21.

Azaria, Hooge-Priester, ter tijdt des Conincks Azaria ofte Uzia, bestraft den Coninck, om dat hy in’t Heyligdom inginck, ende roocken wilde. 2.Chron. 26.17, etc. siet oock van hem. 2.Chro. 31.10, 13.

Azaria, sone van Oded, (ofte, Iddo, Ieddo) een Propheet ter tijt des Conincx Asa, vermaent ende sterckt het volck van Iuda. 2.Chron. 15.1, etc. wort oock (als sijn vader) Oded genoemt, vers 8.

Azaria, Koninck van Iuda, Iorams sone. siet, Achazia. Azaria, een van Daniels metgesellen, siet, Abed-Nego, also hy in Babel wert vernoemt. siet oock andere van dien naem, Ezr. 7.1, 3. Nehe. 3.23, 24. ende 7.7. ende 8.7. 1.Chron. 2.8, 38, 39. ende 6.13, 14, 36. ende 9.11. 2.Chron. 21.2. ende 23.1. ende 28.12. ende 29.12. Ierem. 43,2.

Azazel. Dit Hebreeusch woordt houden sommige in de oversettingen; beteeckenende den bock, dienmen op den versoen-dach liet wech gaen inde woestijne, Lev. 16.8, etc.

Azeka, Hazeka, een stadt in Iuda. Iosu. 10.10, 11. ende 15.35. 1.Sam. 17.1. 1.Chro. 12.36. 2.Chro. 11.9. Neh. 11.30. Ierem. 34.7.

Azel, Atsel, een van Sauls nakomelingen uyt Ionathan. 1.Chron. 8.37, 38. ende 9.43, 44.

Azem, Hatsem, een stadt in Simeons stam. Iosu. 19.3.

Azgad, wiens kinderen by menichte optogen met Zerubbabel uyt de Babylonische gevanckenisse. Ezr. 2.12. Neh. cap. 7.17.

Aziza, een van de gene, die de Heydensche vrouwen lieten gaen. Ezr. cap. 10. vers 27.

Azmaveth, Hazmaveth, een van Davids helden. 2.Sam. 23.31. ende 1.Chron. 12.3. een ander, 1.Chron. 8.36. ende 9.42. siet oock 1.Chron. 27.25. item, de naem eener plaetse. Ezr. 2.24. Neh. cap. 12. vers 29.

Azmon, Hatsmon, een van Canaans Zuyder-lantpalen, Num. 34.4, 5.

Azuba, Hazuba, des Conincks Iosaphats moeder. 1.Reg. 22.42. 2.Chron. 20.31. item, Calebs huysvrouwe. 1.Chron. 2. versen 18, 19.

Azur, Azzur, vader vanden valschen Propheet Hananja. Iere. 28.1. item, een ander, vader van den Vorst Iaazanja. Ezech. 11.1.

B.

BAal, ofte, Bahal, een gemeyne ende vermaerde naem der heydensche Afgoden, oock somtijdts der selver voornaem, item, somtijts een voornaem ofte toenaem van menschen, steden ende plaetsen. Balak voerde Bileam op Baals hoochten, om Israel te vloecken. Nume. 22.41. De Israeliten hebben den Baal dickwijls gedient, ende zijn daer over heftich van Godt gescholden, ende swaerlick gestraft, ende zijn Baals altaren, afgodisch gereetschap, ende Priesters, dickwijls door Godts bevel uytgeroeyt. siet van Baal-Peor, Num. 25. versen 2, 3. Deuter. 4.3. Psal. 106.28. Hos. 9.10. van Baal-Berith, Iudic. 8.33. ende 9.4, 27, 46, etc. Van Baals in het gemeyn, Iudic. 2.11, 13. ende 3.7. ende 6. versen 25, 27, 28, 30, 31, 32. ende 8.33. ende 10.6. 1.Sam. 7.4. ende 12.10. 1.Reg. 16.31, 32. ende 18. versen 19, 21, 26, 27, 40. ende 22.54. 2.Reg. 10.18, 26, 27, 28. ende 11.18. ende 21.3. ende 23.4, etc. Ier. 2.8, 23. ende 3.24. ende 11.13, 17. ende 12.16. ende 19.5. ende 23.13. ende 32.35. Hos. 2.8, 13, 16, 17. ende 11.2. ende 13.1. Zephan. 1.4.

Baal-hamon, daer Salomons wijngaert was. Cant. 8.11.

Baal-hanan, een Coninck van Edom. Gen. cap. 36.38.

Baal-hazor, daer Absalom sijnen broeder Ammon verradelick liet vermoorden. 2.Sam. 13.23, 28, 29.

Baalim-Iuda, daer David d’Arke van daen haelde. 2.Sam. 6.2.

Baalis, Bahalis, Bahelis, een Coninck der Ammoniten, beschickt dat de Vorst Gedalia verraderlick vermoort wort. siet Ierem. 40.14. ende 41.2, 15.

Baal-perazim, daer David de Philistijnen sloech. 2.Sam. 5.20.

Baal-zebub, een afgodt van Ekron. 2.Reg. cap. 1. versen 2, 3, 6.

Baal-zephon, by de leger-plaetse der kinderen Israels. Num. 33.7.

Babel, Babylonien, Babyloniers, die de Assyrische Monarchie aen haer getrocken, ende tot den tijt van Cores ofte Cyrus toe behouden hebben, ende een voorbeeldt geweest zijn van den Antichrist ende vyanden der kercke des Nieuwen Testaments. Siet oock, Chaldeen, wanneer de Stadt ende toorn van Babel eerst gebouwt, waerom alsoo genoemt, ende wat sich daer by hebbe toegedragen. Siet Genes. 10.10. ende 11. versen 4, 5, 6, 7, 8, 9. Uyt Babel sendt de Coninck van Assyrien volck na Samaria, om inde steden der wechgevoerde tien stammen Israels te woonen. 2.Reg. 17.24. Berodach Baladan send van Babel brieven ende geschencken aen den Coninck Hizkia. 2.Reg. 20. vers 12. wat de Coningen van Babel aende Coningen van Ierusalem, den Tempel, de stadt, het landt ende volck van Iuda gedaen hebben, ende vande tseventich-jarige gevanckenisse der Ioden in Babel, ende hare verlossinge uyt de selve. Siet 2.Reg. Capit. 24. ende 25. 2.Chron. 36.6, 7, 10, 17, etc. item, versen 21, 22, 23. Ezr. 1.1, etc. ende 2.1, etc. Psal. 137. Ierem. 25.11, 12. ende 29.1, 2, 10, etc. ende 32.2, etc. ende 39.1, etc. ende 52.4, etc. Ezech. 1.2. ende 24.2. ende 33.21. ende 40.1. Dan. 1.1, 2. Verscheydene Prophetyen van Babels groote macht, krijchs-tochten, overheeringe van landen ende luyden, rijckdom, pracht ende hoochmoet, onversaedlicke giericheyt, Afgoderye, tooverye, grouwelicke Tyrannye, mitsgaders haren eyndelicken ende schricklicken onderganck, ende de verlossinge van Godts volck uyt hare hant, siet Ies. cap. 13. ende 14. versen 1, 3, 4, 21, etc. ende 21.1, etc. tot aen vers 24. ende 25. vers 1, etc. ende cap. 26. ende 27.13. ende 29.1, etc. ende 30.18, etc. ende 43.1, etc. ende vers 14, etc. ende capit. 36. vers 3, etc. ende 47.1. ende 48.14, 20. ende 52.1, etc. item, vers 7, etc. ende c. 65. vers 8, etc. Ier. 4.5, etc. ende 5.15, 16. ende 6. versen 11, 22, 23. ende 9.16. ende 13.17, etc. ende 20.4. ende 25.8, etc. ende cap. 27. ende 30.3, 7, etc. ende 34. versen 21, 22. ende capit. 50.51. Ezech. c. 21. vers 1, etc. item, vers 23, etc. ende capit. 23. versen 15, 17, 22, etc. Dan. 2. versen 37, 38. ende cap. 3. 4. 5. ende 7.4. Mich. 4.10.

Bachurim, Bahurim, een stadt ofte plaetse in Benjamin, daer Simei David vloeckte, als hy voor Absalom vluchtte. Siet 2.Sam. 3.16. ende 16.5. ende 19.16.

Back, water-back, cistern, born-put. Siet Exod. 21.33. Levit. 11.36. Deuter. cap. 6.11. 1.Sam. 13.6. ende 19.22. 2.Sam. 3.26. ende 23.15, 16, 20. 2.Reg. 10.14. ende 18.31. 2.Chron. 26.10. Nehe. 9.25. Iesa. 36.16. figuerlicke reden, siet Proverb. 5.15. Ierem. 2.13.

Backen, geback, backer, backers-werck. Siet Gen. 18.6. ende 19.3. ende 40. versen 2, 16, 17. Exod. 12.39. Levit. 2. vers 4, etc. ende 6.14. 1.Sam. 8.13. 1.Reg. 17.13. Ierem. 7.18. ende 37. vers 21. ende 44.19. Ezech. 4.9, 12, 15. Siet oock, koecken, broot, koken, etc. figuerlicke reden van back-oven, ende backer. Siet Iesa. 31. vers 9. Hose. 7. versen 4, 6.

Backtanden. siet Psal. 58.7. Prov. 30.14. Ioel 1.6.

Baden. Siet Exod. 2.5. Ruth 3.3. ende van ceremoniael baden. Levit. Capittel 15. verbloemde reden, siet Ezech. 23.40. Siet wijders den tijtel, wasschen.

Baena, Baana, Bahana, een van Isboseths Oversten, vermoort sijnen eyghenen heere, ende wort met sijnen broeder van David op-gehangen. 2.Sam. cap. 4. versen 2, 5, etc.

Baeren, baren, Siet geboorte, geboren worden. Gelijckenissen ghenomen van baeren, ende smerten der baerende vrouwen. Siet Iob 15.33. Psal. 7.15. ende 48.7. ende 58.9. Iesa. 13.8. ende 21.3. ende 23.4. ende 26.17, 18. ende 41.24. ende 42.14. ende 45.10. ende 54.1. ende 59.4. ende 66.7, 8, 9. Ier. 4.31. ende 6.24. ende 15.8. ende 30.6. ende 49.24. ende 52.28. Ezech. 16.3, 4, etc. Hos. 13.13. Mich. 4.9, 10. ende 5.3. Zeph. 2.1, 2. Exempelen van vrouwen, die in ‘t kinderbaeren gestorven zijn, siet Gen. 35.16, etc. 1.Sam. 4. vers 19, etc.

Baermoeder, siet Exod. 13.2. Prov. 30. versen 15, 16. Ier. 66.9. Ezech. 20.26. Hos. 9.14. gelijckenissen, siet Iob 38.8. Iesa. 46.3. Hos. 13.13.

Baeren, baaren, water-baeren, zee-baeren, golven. Siet 2.Sam. 22.5. Psal. 42.8. ende 88.8. ende 93.4. Ion. 2.4. ende siet wijders, water.

Baert, baerdt. Van melaetscheydt in den baert, siet Levitic. 13.29, etc. ende c. 14. vers 9. van de hoecken des baerts. Levit. 19.27. ende 51.5. Siet wijders 1.Sam. 21.13. 2.Sam. 10.4. ende 20.9, 10. Ezr. 9.3. Psal. 133.2. Iesa. 15.2. Ierem. 41.5. ende 48.37. Ezech. 5.1.

Baesa, Bahesa, een godloos Coninck Israels. Siet van desen, ende de prophetye des Propheten Iehu tegen hem ende sijn huys, met de vervullinge der selver. 1.Reg. 15. versen 33, 34. ende 16.1, etc. ende versen 11, 12, 13. 1.Chron. cap. 16. vers 1, etc.

Bal, siet gelijckenissen van eenen bal genomen Ies. 22.18. ende 29.3.

Balak, der Moabiten Coninck, ontbiedt Bileam, om Israel te vloecken, maer Godt verandert het in eenen heerlicken segen. Siet Num. capit. 22. ende 23. Iosu. 24.9, 10. ende wijders van desen Iud. 11.25. Mich. 6.5.

Balcken, in Salomons Tempel. 1.Reg. 6.9. in Salomons huys, 1.Reg. 7.6. figuerlicke redenen, siet Cantic. 1.17. Habac. 2.11.

Balsem, siet Gen. 37.25. ende 43.11. Ier. 8.22 ende 46.11. ende 51.8. Ezech. 27.17. balsemen der doode lichamen. siet Gen. 50.2, 3. siet oock, olye, specerye, begraefnisse.

Balthazar, soeckt, Belsazar.

Bamoth, een legher-plaetse der kinderen Israels. Num. 21.19, 20.

Ban, bannen, verbannen. Siet van allerley verbannen, Exo. 22.20. Lev. 27.21, 28, 29. Num. 18.14. ende 21.3. Deut. 2.34. ende 3.6. ende 7.2. ende 13.15, 17. ende 20.17. Ios. 2.10. ende 6. versen 17, 18, 19, 21. ende 7.1, etc. ende 8.26. ende 9.18, 19. ende 10.1, 28, 35, 37, 39, 40. ende 11.11, 12, 20, 21. Iudic. 21.21. 1.Sam. 15.3, 9, 15, 17, 20, 21. 1.Reg. 9.21. ende 20 42. 2.Reg. 19.11. 1.Chro. 2.7. ende 4.41. 2.Chron. 20.23. ende 32.14. Ezr. 10.7, 8. Eccles. 7.26. Iesa. 11.15. ende 34.2, 5. ende 37.11. ende 43.28. Ier. 25.9. ende 50.21, 26. ende 51.3. Ezec. 26.5, 14. ende 32.3. ende 43.29. Dan. 11.44. Mich. 4.13. Zachar. 14.11. Malach. 4.5.

Bancket, siet, maeltijt, gastmael. Leedt-bancket, rouw-maeltijt. siet Ier. 16.5. Amos 6.7.

Banden, siet, Binden.

Bane, soeckt, padt, strate, wech.

Baniere, standaert, vaendel, vane. Num. 2.2, 3, 10, 25, etc. Iosu. 8.18. Psal. 20.6. ende 60.6. Iesa. 13.2. Ierem. 4.6, 21. ende 50.2. ende 51.12, 27. figuerlicke reden ende ghelijckenissen, siet Exod. 17.15. Cant. 5.9. ende 6. versen 1, 4, 7. Iesa. 5.26. ende 10.18. ende 11.10, 12. ende 18.3. ende 30.17. ende 31.9. ende 49.22. ende cap. 62. vers 10.

Bange zijn, bangicheyt, angst, druck, benautheyt. Siet exempelen ende spreucken van bangicheydt ende angst der vroomen, ende godtloosen, maer op verscheydene wijse. Gen. 32.7. ende 42.21. Exod. 14.10. 1.Sam. 28.5. 15. ende 30.6. ende 31.3, etc. 2.Sam. 24.14. Iob 30.25. Psal. 6.8. ende 18.46. (oock 2.Sam. 22.46.) ende 22.12.

[fol. b v]

ende 25.17. ende 31.10, ende 55.5. ende 69.2, 3, 15, 16, 18. ende 71.20. ende 102.3. ende 107. versen 6, 13, 19, 28. ende 116.3. ende 118.5. ende 119.143. ende 121.1, 2. ende 138.7. ende 143.12. Prover. 1.26, 27. Iesa. 5.30. ende 8.21, 22. ende 13.7, 8, 10. ende 19.1. ende 22.2, 3. ende 26.18. ende 29.2. ende 30.6, 16, 20. ende 51.13. ende 53.8. ende 61.3. ende 63.9. Ierem. 6.24. ende 10.18. ende 19.9. ende 30.6. 7, 16. ende 49.24. ende 50.43. Thre. 1.3, 10. Ezech. 30.16. Amos 6.14. Ion. 2.2. Zephan. 1.14, 15, 17. Zach. 9.5. figuerlicke reden. siet Psal. 77.17. ende 97.4. Zachar. 10.11.

Barak, uyt den stam Naphtali, Richter in Israel met Debora, slaet den Sisera, ende singht Gode eenen Lof-sanck. siet Iud. 4.6, etc. ende 5.1, etc.

Barmherticheyt, erbarminge, siet oock ontferminge, goedertierenheyt, liefde, medelijden, weldadigheyt. Exempelen van barmherticheyt, siet 1.Sam. 30.11, 12. 2.Chron. 28.15. Iob 31.17, etc. barmherticheyt der mensche wort van Godt gebeden ende gegeven. Genes. 43.14. 1.Reg. 8.50. 2.Chro. 30.9. Ezr. 7.28. Nehem. 1.11. Psal. 106.46. Ierem. 42.12. Dan. 1.9. bevel van barmherticheyt. Zach. 7.9. barmherticheyt des godtloosen. Prov. 12.10. Van Godts barmherticheydt ende ontferminge siet Exod. 33.19. ende 34.6. Deut. 4.31. Nehem. 9.17, 31. Psal. 51.3. ende 77.10. ende 78.38. ende 79.8. ende 102.14. ende 103.4, 8, 13. ende 111.4. ende 112.4. ende 119.77, 156. ende 145.8, 9. Ies. 14.1. ende 23.17. ende 27.11. ende 30.18. ende 54.7, 8. ende 63.7, 15. Thre. 3. versen 22, 29, 32, 33. Dan. 9.9, 18. Hose. 2.19. ende 14.3. Ioel 2.13. Ion. 4.2. Mich. 7.19. Habac. 3.2. Zach. 1.16.

Barvoets, ongheschoeyt. Siet 2.Sam. 15.30. Iesa. 20.2, 3, 4. Ierem. 2. vers 25.

Baruch, des Propheten Ieremie Schrijver. Siet van desen Ierem. 32.12, etc. ende 36.4, 9, 14, etc. ende 43.3. ende capit. 45.

Barzillai, een Gileaditer, een ghetrouwe vrient van David, dien hy sonderlinge weldadicheyt bewees, als hy voor Absalom gevlucht was. Siet van desen 2.Sam. 17.27, etc. ende 19.31, etc. 1.Reg. 2.7. Ezr. 2.61. Nehem. 7.63. van eenen anderen Barzillai, siet 2.Sam. cap. 21. vers 8.

Basan, een berch ofte geberchte over de Iordane, met seer vette landouwen ende weyden, daer Og te vooren Coninck was, maer is van Mose den kinderen Gads, Rubens, ende half Manasse ter erfnisse gegeven. Siet hier van Num. 21.33. ende 32.33. Deut. 32.14. Psal. 68.16. Ies. 2.13. ende 33.9. Ierem. 22.20. ende 50.19. Ezec. 27.6. Nah. 1.4. figuerlicke reden, siet Psal. 22.13. ende 68.23. Iesa. 2.13. Amos 4.1. Mich. 7.14. Zach. 11.2.

Basiliscus, siet Prover. 23.32. Iesa. 11.8. ende 14.29. ende 59.5. Ierem. 8.17.

Basmath, eene Hethitische, Esaus wijf, anders ghenoemt Ada. Genes. 26.34. ende 36.2. eene’ andre, Ismaels dochter, oock Esaus wijf. Genes. 36.3.

Bastaerd, onechtlick geboren. siet Deuter. 23.2 Iudic. 11.1. Zachar. 9.6. siet wijders hoerkinderen. figuerlicke reden van bastaerd-wijnrancken, siet Iere. 2. vers 21.

Basuyne, gebruyck der basuynen, blasen der basuyne. siet Exod. 19.16, 17, 19. ende 20.18. Iud. 7.16. 1.Chro. 15.28. 2.Chron. 15.14. Nehem. 4.18, 20. Ier. 4.19, 21. ende 42.14. Ezec. 7.14. Amos 1.17. Zeph. 1.14, 16. Psal. 50.3. ende 81.4. ende 98.6. Ierem. 4.19, 21. ende 6.1. ende 42.14. ende 51.27. Hos. 5.8. ende 8.1. Ioel 2.1, 15. Feest der basuynen, siet, Feest. gelijckenissen genomen vande basuynen. siet Ies. 27.13. ende 58.1. Ierem. 6.17. Amos 3.6. Zach. 9.14.

Bath, sekere mate van natte waren. Siet 1.Reg. 7.26, 28. 2.Chron. 4.5. Ies. 5.10. Ezech. 45.10, 11, 14.

Bath-seba, Urie wijf, wort van David beslapen, na Urie doot getrouwt, ende bekomt Salomo. 2.Sam. capit. 11. siet wijders 1.Reg. 1.11, etc. ende 2.19, etc. item, Prov. 31.1, etc.

Bebai, wiens nakomelingen mede optrocken uyt de Babylonische gevanckenisse. Siet Ezr. 2.11. ende 8.11. ende 10. vers 28. Neh. 7.16.

Becher, becheriten, uyt Ephraim. Num. 26.35. item, uyt Benjamin. Genes. 46.21. 1.Chron. 7.6.

Becken, spreng-becken, wijn-becken. siet Exod. 38.3. 2.Sam. 17.28. 1.Reg. 7.50. 2.Chron. 4.8. Ezr. 1.9. Ies. 22.23, 24. Amos 6.6. Zach. cap. 14. vers 20.

Beck opdoen. siet Iesa. 10.14.

Becrachtigen, siet, kracht, stercken, verstercken.

Bedde, leger, bedstede, bedsponde, beddewerck. Siet Deuter. 3.11. 2.Sam. 17.27, etc. 1.Reg. 17.19, etc. 2.Reg. 1.4, 6, 16. ende 4.10, 34, 35. 2.Chron. 16.14. Esth. 1.6. ende 7.8. Iob 7.13. Psa. 6.7. ende 41.4. ende 132.3. ende 139.8. Prover. 7.16. Cant. 3.9, 10. Amos 3.12. ende 6.4. gelijckenissen ende figuerlicke redenen, siet Cant. 1.16. ende 3.7. Iesa. 28.20. ende 57. versen 2, 7, 8. Ezech. 23.41, 42. Siet wijders, leger.

Bedelen, broot bidden ofte soecken, etc. siet Psal. 37.25. ende 109.10. siet wijders, armoet, nootdurfticheyt, etc.

Bedriegen, bedroch, listicheyt, archlistige practijcken, behendicheyt. Exempelen van menigerley bedroch, siet Gen. 3.13. ende 27.5, 35. ende 29.23. ende 30.37, 42. ende 34.13, etc. ende 37.31, etc. ende 38.14, etc. ende 39.16. ende 42.7, etc. ende 43.7. ende 44.1, etc. ende 49,17. Exod. 1.8, etc. (ende Psal. 105.25.) ende 12.35. Iosu. 2.4, etc. ende 8.4, 15. ende 9.4, etc. Iud. 3.19, etc. ende 4.18. ende 21.20, etc. 1.Sam. 18.19, etc. ende 19.13, 14. ende 21.13, 14. (ende Psal. 56.1.) ende 23.22. ende 27.10. ende 28.2. 2.Sam. 13.3, 5, etc. ende 14.2, etc. ende 15,2, etc. ende 17.7, etc. 1.Reg. 13.18, etc. ende 14.2, etc. 2.Reg. 6.19, 20. ende 10.18, etc. Neh. 4.11. ende 6.2, etc. item versen 10, 13. siet wijders Godts Wet, leeringen, bestraffingen ende straffen, etc. van bedriegen, Levit. 19.13. Iob 5.12, 13. ende 13.7. ende 15.35. ende 31.4, 5. Psal. 5.10. ende 7.15, 16. ende 9.16. ende 10.7, 9. ende 11.3. ende 26.4. ende 28.3. ende 32.2. ende 38.13. ende 55.12. ende 64.7. ende 72.14. ende 101.7. ende 109.2. ende 119.118. ende 120.2. ende 144.11. Prover. 12.6, 17, 20, 27. ende 20.17. Iesa. 28.15. ende 53.9. Ierem. 5.27. ende 9.4, 6. ende 17.9. Ezech. 22.29. Dan. 6.4, etc. ende 8. versen 23, 25. ende 11.23. Hos. 12.1, 8. Amos 8.5. Mich. 6.12. Zeph. 1.9. ende 3.13.

Bedroeven. Siet Droeffenisse, droevich zijn, treuren.

Bedruckt. Siet Cruys.

Beelt, beelt Godes, gelijckenisse Godes. Genes. 1.27. ende 5.1. afgodische Beelden, gesnedene, gegotene beelden, opgerechte beelden, huys-beelden. etc. worden dickwijls vermeldt, maer seer scherp verboden, verfoeyt, bespott, nae Godts bevel af-geschaft, uytgeroeyt. siet Gen. 31.19, 30. ende 35.2, 4. Exod. 20.4, 5, 23. ende 34.13, 17. Levitic. 19.4. ende 26.1, 30. Deuter. 4,15, etc. ende 7.5, 25. ende 16.21. ende 27.15. ende 29.17. ende 32.16. 1.Sam. 12.21. 2.Sam. 5.21. 1.Reg. 15.12. ende 21.26. 2.Reg. 17.12. ende 21.11. ende 23.13, 24. 2.Chro. 15.8. Iesa. 40.18, 19, 20, 25. ende 41.29. ende 46.5. ende 48.5. Ier. 8.19. ende 10.3, etc. Ezech. 7.20. ende 8.3, 10, etc. Siet, Afgoderye, Afgoden.

Michal leyde een beeldt in het bedde, in Davids plaetse, als of hy kranck lach. 1.Sam. 19.13.

Spreucken by gelijckenisse van beelden genomen, siet Psal. 39.7. ende 73.20.

Been, beenderen, gebeente, doode beenderen. Siet Gen. 2.23. ende 29.14. ende 50.25. Exo. 12.46. ende 13.19. Num. 9.12. ende 19.16. ende 24.8. Iosu. 24.32. Iud. 9.2. ende 19.29. 1.Sam. 31.13. 2.Sam. 19.12, 13. ende 21. versen 13, 14. 1.Reg. 13.2. (2.Reg. 23.16, 20.) item vers 31. 2.Reg 13.21. ende 23.14, 16, 17, 18, 20. Iob 2.5. ende 4.14. ende 10.11. ende 19.20. ende 30.17, 30. Psal. 6.3. ende 22.15, 17, 18. ende 31.11. ende 32.3. ende 34.21. ende 35.10. ende 38.4. ende 42.11. ende 51.10. ende 53.6. ende 102.4, 6. ende 139.15. ende 141.7. Prover. 3.7, 8. ende 17.22. Ies. 38.13. ende 58.10, 11. ende 66.14. Ierem. 8.1, 2. ende 23.9. Thren. 1.13. ende 3.4. Ezech. 6.5. ende 32.27. ende 39.15. Amos cap. 6. versen 9, 10.

Gelijckenissen, afbeeldingen, siet Eccles. 11.5. Ezech. 37.1, etc. Mich. 3.2, 3.

Beer, beyr, een wilt dier. siet 1.Sam. 17.34, 35. 2.Reg. 2.24. Gelijckenissen siet 2.Sam. 17.8. Prov. 17.12. ende 28.15. Ies. 11.6, 7. ende 59.11. Thren. 3.10. Dan 7.5. Hos. 13.8. Amos 5.18, 19.

Beër, een plaetse in de woestijne, daer de kinderen Israels eenen water-put groeven. Num. 21.16, 17, 18.

Beëroth, Beërothiter. 2.Sam. 4.2, 3.

Beesten, onvernuftighe dieren, vee, bestiael, vee-handel. van de scheppinghe, onderhoudinge, allerleye toevallen, besittinge, beroovinge, gebruyck, wetten ofte ordinantien, etc. van beesten ende vee, siet Gen. 1.24, etc. ende 4.20. ende 7.2. ende 13.5, etc. ende 26.14, 20. ende 25.27. ende 29.20, 30. ende 30.26, etc. Exod. 22.19. ende 23.4. Lev. 18.23. ende 19.19. ende 27.9. Num. 32.1, etc. Deuter. 22.1. ende 28.4. 1.Reg. 4.23, 33. ende 18.5. 2.Reg. 3.4. 1.Chro. 4.39, 40, 41. 2.Chron. 26.10. ende 32.28, 29. Iob 1.3. ende 12.7. Psal. 8.7, 8, 9. ende 36.7. ende 50.10. ende 104.14. ende 147.9. ende 148.10. Prov. 12.10. Eccl. 2.7. Iesa. 13.20. ende 30.23. Iere. 9.10. ende 12.4. ende 49.32. Ezech. 32.13. ende 36.11. ende 38.12. Ioel 1.18. Ion. 4.11. gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Iob 18.3. Psal. 32.9. ende 49.13. ende 73.22. ende 92.7. ende 94.8. Eccl. 3.18, etc. Ies. 63.14. Dan. 4. versen 32, 33. siet wijders, Dieren, Vee.

Begeeren, begeerte. Godts Wet van begeeren, siet Exod. 20.21. Deut. 5.21. Leeringen van begeerten der vroomen ende godtloosen, siet Psal. 38.10. ende 112.10. ende 140.9. Prov. 10.24. ende 13.19. ende 21.26. ende 23.1, 2, 3. Cant. 7.10. Zephan. 2.1. siet wijders, lust, sich laten ghelusten, lust hebben, wenschen.

Beginnen, aenvangen, begin, beginsel. siet Genes. 1.1. ende 49.3. Deut. 21.17. Iob 40.14. Prov. 1.7. ende 4.7. ende 8.22, 23. ende 9.10. Eccles. 7.8. Psal. 78.51. ende 111.10. Mich. 1.13.

Begraven, begraefnisse der dooden, niet begraven. siet Genes. cap. 23. ende 25.10. ende 35.8, 19, 20, 29. ende 47.29, 30. ende 49.29, 31. ende 50.1, 13. Num. 11.34. ende 20.1. Deut. 21.22. ende 34.6. Iosu. 24.30, 32, 33. Iudic. 8.32. ende 10.2, 5. ende 12.7, 10, 12, 15. ende 16.31. 1.Sam. 25.1. ende 31.13. 2.Sam. 3.32. ende 17.23. ende 18.17. ende 21.12, etc. 1.Reg. 2.10. ende 11.43. ende 13.29, 30, 31. ende 14.13, 18, 31. ende 15.8, 24. ende 16.28. ende 21.51. ende 22.37. 2.Reg. 8.24. ende 9.28, 34, etc. ende 10.35. ende 12.21. ende 13.9, 13. ende 14.16, 20. ende 15.7, 38. ende 16.20. ende 21.18, 26. ende 23.30. 2.Chron. 16.14. ende 21.19, 20. ende 24.16. ende 26.23. ende 28.27. ende 32.33. ende 35.24. Psal. 79.3. Iesa. 14.19, 20. Iere. 7.33. ende 14.16. ende 16.4. ende 19.11. ende 22.19. ende 25.33. ende 26.23. Ezech 39. versen 11, 12, etc.

Behagen, gevallen, gelieven, welgevallen, wel-behagen, etc. van Godts behagen ende welgevallen, siet Psal. 115.3. ende 135.6. ende 147.10, 11. Ezech. 18.23, 32. ende 33.11. Hah. 1.8. Mal. 1.10. ende 2.17. siet wijders, welgevallen, welbehagen, lust.

Behemoth, een seer groot beest, als een Elephant. siet Iob 40.10, etc.

Behoeden, ofte bewaren. van Godts behoeden ende bewaren, siet Gen. 28.15, 20. Num. 6.24. Iob 7.20. ende 29.2. Psal. 121.7, 8. ende 127.1. ende 140.2, 5. ende 145.20. ende 146.9. Prov. 3.21, 26. Iesa. 42.6. ende 49.8. siet oock, hoeden, waken, wacht houden.

Behouden, behoudenisse. aengaende Godts behoudenisse, siet, verlossen, salicheyt, salichmaken.

Bejegenen, siet, gemoeten, ontmoeten, te gemoete komen, gaen, wedervaren.

Beke, beecke, beecxken, water-beecke, stroom, riviere, van de beken Iabbok, Arnon, Kidron, Kison, Zered, Crith, Gihon, Gaas, Besor, Sorek, Sichor, etc. siet elck op sijn plaetse. ende wijders, Iob 28.4, 10, 11. Psal. 78.16, 20. Eccl. 1.7. Iesa. 19.6, 7, 8. ende 57.5, 6. Ioel 1.20. item, gelijckenissen, Iob 6.15, etc. Psal. 1.3. ende 36.9. ende 6.10. ende 74.15. ende 119.136. Prov. 21.1. Iesa. 11.15. ende 30.25. ende 34.9. ende 32.2. ende 33.21. ende 44.3, 4. ende 66.12. Ierem. 31.9. Thren. 2.18. ende 3.48. Ezech. 31.4. ende 34.13.

Bekeeren, sich tot Godt bekeeren, wederkeeren, omkeeren, oprecht berouw van sonden hebben, ende sich beteren, sijne wegen goet maken. Vermaningen tot bekeeringhe. Siet 2.Chron. 24.19. Prov. 1.23. Iesa. 1.16. ende 21.12. ende 44.22. ende 55.7. Ierem. 3.7, 12, 13, 14, 22. ende 4.1. ende 7.3, etc. ende 18.11. ende 25.5. ende 26.13. Ezech. 3.19. ende 18.30, etc. ende 33.11, etc. Hos. 6.1. ende 14.2, etc. Ioel 2.12, 13. Ion. 3.8. Amos 4.12. Zephan. 2.1, etc. Zach. 1.2, etc. Mal. 3.7. Prophetyen vande bekeeringe der Ioden. Deut. 30.2, 8. Iesa. 10.21, 22. ende 59.20. siet oock Hose. 3.5. ende 5.15. vande bekeeringe der Heydenen. Iesa. 19.22, etc. siet, heydenen.

Vrucht ende nutticheyt der bekeeringhe. Levit. 5.5, 6. Deut. 4.29, 31. ende 30.2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10. 1.Sam. 7.3. 1.Reg. 8.33, 34, 35, 37, 47, 48. 2.Chron. 7.14. ende 15.4. ende 20.6. ende 34.26. Nehem. 1.9. ende 9.27, 28. Iob 8.5, 6. ende 22.23. Psal. 32.5, 6. Prov. 28.13. Iesa. 1.16, 17, 18. ende 30.18. ende 31.6. ende 45.22. ende 46.8. ende 55.7. ende 59.20. ende 61.1, 2. Ierem. 3.1, 10, 12, 14, 17, 22. ende 4.1, 14. ende 7.3. ende 12.15. ende 18.8, 11. ende 26.13. ende 29.12. ende 31.18, 20. ende 36.3. Thren. 3.40. Ezech. 14.6. ende 18.11, 21, 27, 31, 32. ende 33.11, 14, 19. ende 43.9. Dan. 4.24. Hose. 3.5. ende 6.1. ende 10.12. ende 12.6. ende 14.2, 3, 5. Ioel. 2.12, 13, 14, 18, 19. Amos 5.4, 6, 14. Ione 3.9, 10. Micha 7.16, 18, 19. Zacha. 1.3. Mal. 3.7, 16, 17. ende 4.2, 3.

Godt werckt de bekeeringe door ’t middel van sijn woort, cruys ende tegenspoet, ende door de cracht sijns H. Geestes. Deut. 32.6. Psal. 51.12. Iesa. 29.23. ende 49.5. Ierem. 24.7. ende 31.18. ende 32.39, 40. Ezech. 11.19, 20. ende 36,26, 27. Zach. 12.10. siet het contrarie. Iesa. 6.10. Ezech. 13.22.

Exempelen van de gene die haer bekeert. ende niet recht, ofte gantsch niet bekeert hebben. Siet Gen. 38.26. 2.Sam. 12.13. ende 24.10. 1.Reg. 21.27, etc. 2.Reg. 23.25. 2.Chron. 32.26. ende 33.13, 15, 16. Ezr. 10.2, etc. Nehem. 9.1, etc. Iob 42.6. Ps. 78.34. Iesa. 10.21, 22. ende 19.22. ende 59.20. Ierem. 24.7. ende 26.3. ende 31.19. Hos. 3.5. ende 6.1. Amos 4.6, 7, 8, 9, 10, 11. Ion. 3.5, etc.

Bekentenisse, ofte belijdenisse der sonden voor de menschen, siet exempelen. Gen. 38.26. ende 42.21, 22. ende 44.16. ende 50.17. Iosu. 7.19, 20, 21. Iud. 17.2. 1.Sam. 15.24, 30. ende 24.18, etc. ende 26.21. 2.Sam. 12.13. ende 19.19, 20. ende 24.10. Ezr. 10.2, 13, 19.

Bekentenisse der sonden voor Godt, siet exempelen. Iudic. 2.4, 5. Ezr. 9.6, etc. Nehem. 1.6, etc. ende 9.1, etc. Iob 7.20, 21. ende 31.33. ende 42.1, etc. Psal. 32.3, 4, 5. ende 38.4, 5, 6, 19. ende 51.5, 6, 7. ende 73.21, 22. ende 106.6 ende 119.67, 176. Iesa. 59.12, etc. Ierem. 3.24, 25. ende 8.14. ende 14.7, 20. Thren. 1.8, etc. ende 2.14. ende 3.42. ende 4.13, etc. ende 5.7. Dan. 9.4, etc. vrucht vande rechte bekentenisse der sonden. Siet Prov. 28.13.

Van bekentenisse des gheloofs, ofte der Religie, siet, belijdenisse.

Beker, cop, kelck, siet Gen. 40.11, 13, 21. ende 44.2. 5, 12. 2.Sam. 12.3. Ezr. 1.10. Psal. 116.13. Ierem. 16.7. ende 35.5. gelijckenissen ende figuerlicke redenen. siet Psal. 11.6. ende 16.5. ende 23.5. ende 75.9. Cant. 7.2. Iesa. 51.17, 22, 23. Ierem. 25.15, etc. ende 49.12. ende 51.7. Thren. 4.21. Ezech. 23.31, 32, 33, 34. Hab. 2.16.

Bekommeren, bekommernisse des herten. siet Gen. 26.35. (alwaer ’t ghenoemt wort bitterheyt des geestes) 1.Sam. 9.5. Amos 6.6. ende soeckt wijders, smerten: welcx menschelick van Godt gebruyckt wort. Gen. 6.6. Ezech. 6.9.

Bekoren, siet, versoecken.

Bekrijgen, siet krijch, strijt, belegeren.

Bel, een Afgodt der Babyloniers. Iesa. 46.1. Ierem. 50.2. ende 51.44.

Bela, een Stadt anders genoemt Zoar oft Tsoar, Gen. 14.2. Alsoo was oock genoemt een Edomitisch Coninck. Gen. 36.32. 1.Chron. 1.43.

Beladen, siet, last, opladen.

Belah, een sone Benjamins, van welcken de Belahiten afkomstigh zijn Gen. 46.21. Num. 26.38. 1.Chron. 7.6.

Beleedigen, moede maken, quaet, verdriet ofte schade aendoen, siet Schaden. quaet doen, moede maken. ende wijders, Ies. 7.13. Ezech. 24.12. Mich. 6.3.

Belegeren, siet Godts wet van ’t belegeren eener stadt. Deuter. 20.19. Godt dreycht sijn volck met belegeringe, als sy ongehoorsaem souden zijn. Deut. 28.53, 55, 57. Exempelen, ende Prophetien van belegeringe, siet Iosu. 10.31, 34. Iudic. 20. vers 19, etc. 1.Sam. 11.1. 2.Sam. 11.1. ende 20.15. 1.Reg. 20.1, etc. 2.Reg. 6.24. ende 16.5. ende 17.5. ende 18.17, etc. ende 24.10. ende 25.1. Eccl. 9.13, etc. Ies. 29.3. Ierem. 1.15. ende 6.3, 6. ende 21.4. ende 32.2. ende 34.21, 22. ende 37.5. ende 50.29. Ezech. cap. 4. ende 5.1, etc. ende 17.17. Mich. 4.14. Nahum 3.14. Zach. 12.2.

Belial, dat is, een deughniet, ofte onbandigh ongebonden boef. siet dit woort. Deut. 13.13. Iudic. 19.22. 1.Sam. 1.16. ende 2.12. ende 10.27. ende 25.17. 2.Sam. 16.7. ende 20.1. ende 22.5. 1.Reg. 21.10. 2.Chronic. 13.7. Psal. 41.9. Proverb. 19.28. Nah. 1.11, 15.

Belijdenisse der waerheyt, des geloofs, ofte der Religie, openbare Godts-dienst, ghemeynschap met Godts volck. siet d’exempelen der Patriarchen in den tijtel, aenroepinge van Godts naem, item, offeren, ende wijders den Godts-dienst inde woestijne van Godt aenghestelt, daerna in Canaan voor ende na de Babylonische gevanckenisse, ende in de selne d’exempelen van Daniel, ende sijne metgesellen: item 2.Reg. 5.15, 17. Iob 6.10. Psal. 15.1, 2. ende 16.2, 3, 4. ende 22.31, 32. ende 24.3, 6. ende 26.5, 6, 7, 8, 12. ende 40.10, 11. ende 42.5, etc. item Psal. 87.4, 5, 6. ende 116.10, 13, 14, 17, 18, 19. ende 119.46. Cant. 8.6. Iesai. 2.3. ende

[fol. b2 r]

44.5. Mich. 4.2. ende elders. Het Hebr. woort Hodah (daer Iudah ofte, Iehudah van komt) beteeckent, bekennen, belijden, ende wort dickwijls gebruyckt voor Godt opentlick met lof ende dancksegginge vereeren, etc. Siet oock de tijtelen, Geloove, Godts-dienst, Gemeynte, Kercke, Beloonen, siet, loon.

Beloven, beloften. Exempelen van menschlicke beloften aen menschen gedaen, in ’t lichaemlicke ofte geestelicke, goede ende quade, die gehouden, ofte niet gehouden en zijn, Siet Gen. 38.17. ende 45.17. ende 50.21. Exod. 8.8, 28. ende 9.28. ende 10.17. Num. 22.17, 37. ende 32.16, etc. Iosu. 2.14, etc. ende 9.15. ende 15.16. ende 24.16, etc. Iud. 4.9. ende 21.22. Ruth 3.13. 1.Sam. 7.5. ende 11.10. ende 12.23. ende 17.25. ende 18.17, 22. ende 19.3. ende 20.13. ende 22.23. ende 23.20. ende 25.41. 2.Sam. 19.23. 1.Reg. 1.30. ende 20.32. ende 21.7. ende 22.4. 2.Reg. 2.10. Esth. 4.16. ende 5.3. ende 7.2. Ier. 38.16. Dan. 2.4, 6. beloften diemen Gode doet, siet, geloften.

Godts beloften, d’eerste belofte van den Messia, Gen. 3.15. beloften aen Abraham, Gen. 12.2, 3, 7. ende 15.1, 4, 5, 14, 15, 16, 18. ende 17.2, 4, 5, 6, 16, 19, 20. ende 18.10, 18. ende 22.17. aen Isaac, Gen. 26.3, 4. aen Iacob, Genes. 28.13, etc. ende 31.3. aen de kinderen Israels, Exod. 29.43, etc. ende 34.24. Levit. 25.18, 19, 20, etc. ende 18.5. ende 26.3, etc. item vers 40, etc. Deut. 28.1, etc. aen Iosua, Iosu. 1.6, 9. ende 6.2. ende 8.1. ende 10.8. ende 11.6. aen den stam Iuda, Iudic. 1.2. Barak, Iud. 4.7. Gideon, Iudic. 6.16. David, 1.Sam. 23.4. 2.Sam. 7.11, etc. Salomo, 1.Reg. 3.13, 14. ende 9.5. Ierobeam, 1.Reg. 11.29, etc. Elia, 1.Reg. 16.9. Iosaphat ende Ioram, 2.Reg. 3.17, 19. Ioram ende die van Samaria, 2.Reg. 6.1. Iehu, 2.Reg. 10.30. Ioas, 2.Reg. 13.16, etc. Hizkia, 2.Reg. 19.7, 20, etc. ende 20.5, etc. Iosia, 2.Reg. 22.20. Achaz, Iesa. 7.7, 14. den Ioden dickwijls, in Iesaia, ende voorts Ierem. 3.14, etc. ende 23.3., etc. ende 31.1, etc. ende 32.37, etc. ende 33.6, etc. ende 46.27, etc. den gevangenen in Babel, Ierem. 29.10. ende 30.3, 7, etc. den Rechabiten, Ierem. 35.19. wederom, den Ioden ende door haer, sijner gantscher kercke, door Ezechiel, Ezech. 11.17, etc. ende 16.60, etc. ende 20.40, etc. ende 34.11, etc. item vers 23, etc. ende cap. 36. ende 37.1, etc. item vers 15, etc. ende cap. 39.25, etc. ende 43.7, etc. door Hosea, Hose. 11.1, 10, 11. ende 12.10, 11. ende 13.14. ende 14.4, etc. Ioel 2.18, etc. ende 3.16, 17, etc. Amos 9.11, etc. Obad. 17, etc. Mich. 4.1, 2, etc. ende 5.1, etc. ende 7.11, etc. Zeph. 3.8, 9, 10, 11, 12, 13, 16, etc. Hag. 2.4, etc. item versen 19, 21, etc. Zach. 8.1, etc. item vers 20, etc. ende cap. 10.3, etc. ende 12.1, 10, etc. ende 13.1. ende 14.3, etc. item vers 16. Mal. 1.11. ende 3.1. Siet wijders Godts woort, waerheyt, trouwe, goedertierenheyt, genade.

Belsazar, Belsatsar, Coninck van Babel, houdt een groote maeltijt, drinckt met sijne gasten uyt de Heylighe vaten des Tempels, siet de schrijvende hant aende wandt, welcker schrift hem van Daniel wort verclaert, ende in deselve nacht vervult. siet Dan. capit. 5. De naem Beltsazar wort Daniel ghegeven in Babel. Dan. 1.7. ende 4.8.

Bemachtigen, siet macht, overhant, innemen, winnen, overweldigen.

Beminnen, siet, liefde, lief hebben.

Benaja, krijchs-overste over de Crethi ende Plethi by David. Siet van desen 2.Sam. 8.18. ende 20.23. 1.Reg. 1.8, 32, etc. ende 2.25, 30, 31, 34, 35. ende 4.4, etc.

Benaeuwt, benaeut zijn, benaeutheyt, noot, cruys, droeffenisse, elende, siet, Cruys, Droeffenissse, elende, bangicheyt: ende wijders 2.Reg. 19.3. ende 2.Chron. 20.9. Nehem. 9.37. Iob 36.19. Psal. 20.2. ende 25.22. ende 34.7, 18. ende 37.39. ende 46.2. ende 50,15. ende 54.9. ende 59.17. ende 60.13. ende 66.13, 14. ende 77.3. ende 81.8. ende 86.7. ende 91.15. ende 106.44. ende 107.6, 13, 19, 28. ende 119.143. ende 120.1. ende 142.3. ende 143.11. Prov. 1.26, 27. Iesa. 30.20. ende 33.2. Hose. 5.15, etc.

Bende, een hoop ofte troupe, van menschen, soldaten, item streupers, moetwillige boeven, straedt-schenders. Siet Gen. 30.11. ende 49.19. 1.Sam. 30.8, 15, 23. 2.Sam. 3.22. ende 4.2. ende 22.30. 1.Reg. 11.24. 2.Reg. 5.2. ende 6.23. ende 13.20, 21. ende 24.2. 1.Chron. 7.4. ende 12.18, 21. 2.Chron. 21.21. ende 25.9, 10, 13. ende 26.11. Iob 19.12. ende 25.3. ende 29.25. Psal. 18.30. ende 94.21. Ierem. 5.7. ende 18.22. Hose. 6.10. ende 7.1. Mich. 4.14. Hab. 3.15.

Bene-Iaakan, leger-plaetse der kinderen Israels, Num. 33.31, 32.

Benhadad, Coninck van Syrien te Damascus, een trots, godtloos ende tyrannich Coninck. siet van desen 1.Reg. 15.18, 19, 20. ende 20.1, etc. ende 2.Reg. 6.24. ende hoe hy van Hazael gesmoort zy, 2.Reg. 8.7, etc. een ander Benhadad Hazaels soon, plaecht Israel. 2.Reg. 13.4, 5, 7. Siet oock Amos 1.4.

Benijden, siet, Nijdt, nydicheyt.

Benjamin, Iacobs soon uyt Rachel, van sijne moeder genoemt Benoni, Genes. capit. 35. vers 18. hoe hem sijn vader beminde, ende ongeern nae Egypten liet trecken, ende hoe hy van sijnen broeder Ioseph aldaer zy getracteert, siet Gen. capitt. 42. 43. 44. ende 45. sijne sonen. Genes. 46.21. sijns vaders prophetye van hem. Gen. 49.27. van desen is een vande 12 stammen (de Benjaniten, kinderen van Iemini) voortgekomen, uyt welcken d’eerste Coninck Saul was. 1.Sam. 10.21, 22. ende die ten tijde der Richteren in grouwelicke moetwil ende onkuyscheyt waren vervallen, ende bynae geheel wierden uyt-geroeyt. Iudic. capitt. 19. 20. ende 21. Hos. 9.9. ende 10.9. zijn in de af-scheuringe der tien stammen gebleven by Iuda aen den huyse Davids. 1.Reg. 12.21, 23. Siet voorts vande Benjaminiten. Num. 1.11, 37. ende 2.22, 23. ende 7.60, etc. ende 26.38, etc. Deuter. 27.12. ende 33.12. Ios. 18.11, etc. Iudic. 1.21. 2.Sam. 2.25. 1.Chron. 7.6, etc. ende 12.3, etc. item, vers 16, etc. Ezr. 1.5. Nehem. 11.8. Psal. 68.28. ende 80.3. Ierem. 6.1. Hos. 5.8. (uyt desen stam was oock de Apostel Paulus. Phili. 3. vers 5.)

Beraetslagen, siet, raedt, raetslach.

Beracha, het dal van Beracha, dat is, des lofs. 2.Chron. 20.26.

Berch, bergh, berg, geberchte. namen van verscheydene bergen (insonderheyt Horeb ende Sinai, Zion ende Moria) soeckt elck op sijne plaetse, ende siet wijders van verscheydene toe-vallen der berghen, ende wat aen ende op de selve zy geschiet. Genes. 7.19, 20. ende 8.4, 5. ende 19.30. ende 22.2, 9, 10. ende 31.22, etc. Exod. 3.1. ende 4.27. ende 15.17. ende 18.5. ende capit. 19. ende 20. ende 24.13, 18. ende 31.18. Num. 20.28. ende 27.12, etc. Deut. 11.29. ende 27.12, etc. ende 34.1, etc. Iosu. 8.30, 34. ende 11.16. ende 14.12, 13. ende 24.4. Iudic. 1.34. ende 4.6, etc. ende 9.7, etc. item vers 48. ende cap. 11.37, 38. 1.Sam. 17.3. ende 23.14, etc. ende 26.1, etc. ende 31.1, etc. 2.Sam. 15.30. ende 21.9. 1.Reg. 5.8. ende 11.7. ende ende 12.25. ende 14.23. ende 16.24. ende 18.17, etc. ende 19.8, 11. ende 20.23, 28. ende 22.17. 2.Reg. 1.9. ende 2.16. ende 4.25. ende 6.17. ende 19.23. 2.Chron. 3.1. ende 26.10. ende 27.4. Iob 9.5. ende 14.18. ende 24.8. ende 28.9. ende 39.11. ende 40.15. Psal. 2.6. ende 3.5. ende 11.1. ende 15.1. ende 24.3. ende 43.3. ende 46.3, 4. ende 48.2. ende 68.17. ende 78.54. ende 87.1. ende 95.4. ende 97.5. ende 99.9. ende 104.6, 8, 13, 18, 32. ende 114.1, 6. ende 121.1. ende 125.2. ende 144.5. ende 148.9. Prov. 8.25. Ies. 2.2, 3. ende 11.9. ende 14.13. ende 27.13. ende 40.12. ende 42.11. ende 55.12. ende 56.7. ende 57.7, 14. ende 64.1, 3. ende 65.7, 9, 11, 25. Ier. 3.6. ende 17.3. Ezech. 18.6, 11. ende 20.40. ende 22.9. ende 36.1, 4, 6, 8. ende 38.20. Hos. 10.8. Amos 4.13. Mich. 1.4. ende 4.1. ende 6.1, 2. Nah. 1.5. Hab. 3.6.

Bergen Godes, dat is, seer hooghe ende voortreflicke bergen, siet Psal. 28.16. ende 36.7. ende 68.16.

Van berch-werck, ende berch-lieden, siet Iob 28.1, etc. item vers 9.

Gelijckenissen ende figuerlicke reden van bergen genomen, Siet Iob 14.18, etc. 1.Sam. 26.20. Psal. 18.8. ende 30.8. Iesai. 2.2, 14. ende 5.25. ende 40.4, 9. ende 42.15. ende 49.11. ende 54.10. Ierem. 3.23. ende 4.24. ende 51.25. Ezech. 6. versen 2, 3. ende 7.16. ende 11.23. ende 17.23. ende 20.40. ende 40.2, etc. Dan. 2.36, 44, 45. Mich. 4.1. Haba. 3.10. Zach. 4.7. ende 6.1.

Berodach (anders Merodach) Baladan, Coninck van Babel. 2.Reg. 20. vers 12. Iesai. 39.1.

Beroemen, siet, Roem, roemen.

Beroep, siet, Amt, roepen. Exempelen van de gene, die des Heeren beroepinghe gehoorsaemlick gevolgt hebben, heeftmen inde vroome Outvaderen, Richteren, Coningen, Vorsten, Propheten, etc. bysonderlick in Noah, Gen. 7.1, 5, etc. Abraham, Genes. 12.1, 4, etc. Elisa, 1.Reg. 19.19, etc. Iesaja, Ies. 6.8. Exempelen van de gene die in ’t eerste weygerlick geweest zijn, maer daerna ghehoorsaem ende bestandigh, siet, van Mose, Exod. cap. 3. ende 4. Gideon, Iud. 6.13, etc. Iona, Ion. 1.3. Godts seghen over de wercken onses beroeps. Proverb. 12.11. ende 28.19. nae een vreemt beroep trachten, ofte daer in treden. siet Num. cap. 16. ende 2.Chron. 26.16, etc.

Beroeren. D. verstooren, seer ontstellen, onrustich maken, altereren. siet Genes. 34.30. Ios. 6.18. ende 7. versen 25, 26. Iud. 11.35. 1.Sam. 14.29. 1.Reg. 18.17, 18.

Beroert, ter beroeringe over-gegheven worden, om in gestadige onruste te zijn, ofte van ’t een lant in ’t ander gedreven te worden: sulckx dreycht Godt sijn ongehoorsaem volck. Deut. 28.25. Iere. 15.4. ende 24.9. ende 29.18. ende 34. vers 17. Siet wijders verschricken.

Berooven, siet, Roof, rooven, plunderen.

Berouw van sonden, siet, bekentenisse, bekeeringe.

Godt wort oock menschelick geseyt berouw te hebben, jae moede van berouw te worden. siet Gen. 6.6, 7. Deut. 32.36. 1.Sam. 15.10, 11. 2.Sam. 24.16. Psal. 90.13. ende 106.45. ende 110.4. Ierem. 4.27, 28. ende 15.6. ende 18.7, 8, 9, 10. ende 26.3, 13, 19. ende 42.10. Ezec. 24.24. Hos. 13.14. Ioel 2.13, 14. Amos 7.3, 6. Ion. 3.9, 10. ende 4.2. Zach. 8.14, 15.

Berseba, Beër-seba, een plaetse ende Stadt in der Philistijnen lant, ende onder de Zuyder grenzen van Iuda ende Canaan. siet Genes. 21.14, 31, 32. ende 22.19. ende 26.23, 24, 33. ende 28.10. Ios. 15.28. ende 19.2. Iud. 20.1. 1.Sam. 3.20. 2.Sam. 3.10. 1.Reg. 19.3, 4, etc. Van d’afgoderye aldaer gesticht, ende bedreven, siet Amos 5.5. ende 8.14.

Bert, vande berderen des Tabernakels, siet Exod. 26.15, etc.

Beschermen, beschutten. Van Godts bescherminge. Siet Psal. 91.1, 2. ende 199.114. Ies. 4.4. ende 31.5. Zach. 9.15. ende 12.1, etc. item, vers 8. Siet wijders, Behoeden, bewaren, Schilt, schaduwe der vleugelen, muer, etc.

De Regenten, als Schuts ende scherm-heeren, worden Schilden ghenoemt. Psal. 47.10. Hos. 4.18. Beschutsel, een krijchs-gebouw, daer onder de krijchs-lieden scheut-vry waren. Nah. 2.5.

Beschimmelen, beschimmelt, ofte, bevleckt broot. siet Iudic. 9.5, 12.

Beschuldigen. siet exempelen, Gen. 16.5. ende 20.9. ende 27.36. ende 31.28, 30. ende 42.9, etc. ende 44.4, etc. Exo. 5.21. 1.Sam. 22.8. 2.Sam. 3.7. Nehe. 2.19. ende 6.5, etc. Esth. 3.8. Iob 1.9, 10, 11. ende 2.4, 5. ende capit. 4. 5. 8. 11. 15. 18. 20. 22. 25. 33. 34. 35. (alwaer Iob doorgaens van sijne vrienden beschuldigt wort.) Psal. 41.9. Ies. 29. versen 20, 21. siet oock, Aenklagen.

Besem. Godt wil Babel met den Besem des verdelgens uytvagen. Iesa. 13.23.

Besettinge, garnisoen. siet 1.Sam. 13.3, 4. 2.Sam. 8.6. ende 23.14. 1.Chron. 18.13. 2.Chron. 17.2. ende 33.14.

Besitten, erflick besitten, wort dickwijls in de H. Schrift vermeldt. siet eenige plaetsen: Psal. 25.13. ende 37.9, 22, 29, 34. Proverb. 2.21. Iesa. 60.21. Iere. 49.1, 2. Ezech. 36.12. Obad. versen 17, 19, 20. Zach. 8.12. Siet wijders, erffenisse, erfgoet, erven.

Besluyt Godes, van den Messia, ende het H. Euangelium, siet Psal. 2.7. Mich. 7.11, 12. Besluyt Godts van straffen. Ezech. 20.25. Zeph. 2.2. siet wijders Godts Raedt ofte, Raetslach.

Besnijden, besnijdinge. Instellinge, beschrijvinge, ende d’eerste verrichtinge van ’t Sacrament der besnijdinge, siet Genes. cap. 17. Godts wet van de selve. Lev. 12.3. siet wijders Gen. 21.4. Exod. 4.24, 25. Ios. 5.2, etc. Hoe de vroome met dit Sacrament geacht, ende sich daer mede getroost hebben, siet Iudic. 14.3. 1.Sam. 14.6. ende 17.26, 36. Van de inwendige geestlicke besnijdinge, siet Deut. 10.16. ende 30.6, 8. Ierem. 4.4. Dat d’uytwendige besnijdinge by Godt gelde, sonder de inwendige, siet Ierem. 9.25. siet wijders onbesneden, Voorhuyt.

Besnijdinge van de voorhuyt der vruchtbare boomen in Canaan. Siet Levit. cap. 19.23. Besoecken, besoeckinge. Van Godts genadich besoecken, dat is, weldoen, siet Gen. 12.1, 2. ende 50.25. Exo. 3.16. ende 4.31. 1.Sam. 2.21. Psal. 8.5. ende 65.10. ende 80.15. ende 106.4. Ies. 23.17. ende 24.22. Iere. 15.15. ende 29.10. ende 32.5. Zephan. 2.7. Zach. 10.3.

Van Godts toornich besoecken, dat is, straffen, siet Exod. 20.5. (ende Deut. 5.9.) ende 32.34. Lev. 18.25. Num. 16.29. Psal. 59.6. Iesa. 10.3, 12. ende 13.11 ende 24.14, 21. ende 26.21. ende 27.1. ende 29.6. Ierem. 5.8, 29. ende 9.9, 25, 26. ende 11.22. ende 13.21. ende 14.10. ende 21.14. ende 23.2, 34. ende 25.12. ende 27.8, 32. ende 30.20. ende 36.31. ende 44.13, 29. ende 46.21, 25. ende 48.44. ende 49.8. ende 50.18, 27, 31. ende 51.44, 47, 52. Ezech. 38.8. Hose. 4.9, 14. ende 9.7, 9. ende 12.3. Amos 3.2, 14. Zeph. 1.8, 9, 12. Zach. 10.3.

Besoedelen, besoetelen, besudelen, vuyl maken, besmetten. Cantic. 5.3. Iesa. 63.3. siet, vlecken, bevlecken, smette, besmetten.

Besor, een beke, daer een gedeelte van Davids krijchs-volck, moede zijnde, staen bleef. 1.Sam. 30.9, 10.

Besprengen, siet, Sprengen.

Bestaen, siet, staen.

Bestandicheyt, stantvasticheyt, volhardinge, beneffens de exempelen van Henoch, Noah, Abraham ende d’andere mannen ende knechten Godts, in tijde van gemeenen afval, onder veelheyt van quade exempelen, in allerley cruys, verdriet ende aenvechtinge, siet bysonderlick Num. 32.11, 12, Deuter. 1.36. Ruth 1.14. ende 2.11, 12. item, van David, 1.Sam. van het 18 capit. tot aen ’t eynde, ende insonderheyt, cap. 30.6. ende 2.Sam. 15. versen 25, 26. siet sijne Psalmen, Elia, 1.Reg. 19.10, 14. Micha den sone Iimla, 1.Reg. 22.13, 14. Nehemia, Nehem. 2.20, etc. Mordechai, Esth. 3.3, 4, etc. Iob 13.15. Daniel ende sijne met-gesellen, Dan. c. 3. ende 6. Ierem. 26.12, 13, 14, 15, etc. Amos, Amos 7.14, etc. siet wijders, Volhardinge, volstandicheyt der Heyligen.

Bestraffen. Nutticheyt der bestraffinge. Prov. 17.10. ende 19.15. Eccles. 7.5. Nalaten der bestraffinge, slappe bestraffinge. 1.Sam. 2.23, 24, etc. ende 3.13. Exempelen van menigerley bestraffinge, siet Gen. 3.9, etc. ende 4.9, etc. ende 12.18, etc. ende 16.5. ende 20.9. ende 21.25. ende 29.25. ende 30.1 ende 31.26, etc. item, vers 36, etc. ende c. 34.30. ende 37.10. ende 42.9, etc. item, vers 22. ende cap. 43.6. ende 44.4, etc. ende 49.4. Exod. 2.13. ende 4.14. ende 5.21. ende 16.28. ende 32.21, 30. Lev. 10.17, 18. Num. 12.8. ende 14.41. ende 16.9, etc. ende 20.12. ende 22.28, 32, 37, ende 23.11. ende 24.10. ende 31.15, etc. ende 32.6, etc. Ios. 22.16, etc. Iudic. 2.1, etc. ende 5.15, etc. ende 8.1. ende 9.7, etc. ende 11.12, etc. ende 14.3. ende 16. versen 10, 13, 15. ende 18.24. ende 20.12. 1.Sam. 1.14. ende 2.27, etc. ende 12.12. ende 13.11, 13. ende 14.33. ende 15.14, etc. ende 17.28. ende 19.17. ende 21.14. ende 22.7, 8, 13. ende 24.10, etc. ende 26.15, 16. ende 29.3, etc. 2.Sam. 1.14. ende 3.7. ende 4.9, etc. ende 6.20. ende 12.1, etc. ende 14.32. ende 16. vers 10. ende 19. versen 5, 17, 25. ende 20.16, etc. 1.Reg. 18.17, 18, 21. ende 20.42. ende 21.19. ende 22.8. 2.Reg. 1.6, 16. ende 3.13. ende 4.27. ende 5.26. ende 6.22. ende 7.2. ende 9.22, 31. ende 13.19. ende 20.16, etc. 2.Chro. 16.7, etc. ende 19.2. ende 20.37. ende 21.12, etc. ende 24.20. ende 25.15, 16. ende 26.18. ende 28.9, 10. Ezr. 10.10. Neh. 5.8, 9. ende 13.11, 17, 18, 25. Iob 2.10. ende 15.1, etc. ende 16.1, etc. ende 18.1, etc. ende 19.1, etc. ende 20.1, etc. ende 22.1, etc. ende cap. 25. ende 34.31, etc. ende 40.3, etc. ende 41.7. Psal. 4.3, 4. ende 11.1. ende 14.6. ende 52.3, etc. ende 82.1, etc. ende 94.8, etc. Ierem. 23.33, etc. ende 34.8, etc. ende 37.18. ende 44.1, etc. ende 45.4. Ezech. 20.3, 30, 31. Dan. 5.22, 23. Hos. 4.1, etc. item, vers 4. Hag. 1.2, etc. Malach. 2.8, 10, etc.

Besweeren, besweeringen. van duyvelsche besweeringe, siet Deut. 18.11. Iesai. 47.9, 12. besweeringe der slanghen, siet Psal. 58.5, 6. Eccl. 10.11. Ier. 8.17. siet wijders, Eedt, be-eedigen.

Beswijcken. siet Psal. 27.13. ende wijders, mat worden, versmachten, overstelpt worden.

Betalen. te borgen ende niet te betalen, (ofte weder te geven), is een aert der godtloosen. Psal. 37.21. siet vergelden, wedergeven, op yemants kop wederbrengen. Godt seyt, dat hy de sonde sijns volcks eerst dobbel sal vergelden, dat is, haer ghenoech ende wel degelick te huys soecken, eer hyse genadighlick weder oprichte. Siet Ierem. 16.18. ende Iesai. 40.2. item, dat hy sijnen ende sijns volcks vyanden, lichtelick, haestelick, kan ende sal vergelden, ofte betalen, siet Ioel 3.4. Geloften betalen. siet Geloften.

Bete, stucxken, een bete broots, siet Gen. 18.5. Ruth 2.14. 1.Sam. 28.22. 1.Reg. 17.11. Iob 31.17. Proverb. 17.1.

Beter, beteren. siet, goet, goetmaken, bekeeren. ende wijders, van yets beters in vergelijckinge van wat anders. Gen. 29.19. Exod. 14.3, 12. Iudic. 8.2. ende 11.25. ende 18.19. Ruth 4.15. 1.Sam. 1.8. ende 15.18, 22. ende 27.1. 2.Sam. 14.32. ende 17.14. ende 18.3. 1.Reg. 2.32. ende 19.4. ende 21.2. 2.Reg. 5.12. 2.Chronic. 21.13. Esth. 1.19. Psal. 37.16. ende 63.4. ende 84.11. Prov. 3.14. ende 8.11, 19. ende 12.9. ende 15.16, 17. ende 16.8, 16, 19, 32. ende 17.1. ende 19.1. ende 21.9. ende 22.1. ende 25.7, 24. ende 27.5, 10. ende 28.6, 22. Eccl. 2.24. ende 3.12, 22. ende 4.6, 9, 13. ende 5.5. ende 6.9. ende 7.2, 3, 5.

[fol. b2 v]

ende 9.4, 16, 18. Iesa. 56.5. Thren. 4.9. Nah. 3.8. siet oock verbeteren, verbouwen, vermaken.

Beth-araba, Beth-harabah, siet Ios. 15.6, 61. ende 18.22.

Beth-Arbel, een stadt ofte contreye, daer Salman ghetyranniseert heeft. Hose. 10.14.

Beth-Aven, een stadt gelegen by Ai. Ios. 7.2. ende 18.12. 1.Sam. 13.5. ende 14.22. alsoo wort oock Beth-el genoemt, van wegen d’Afgoderye, die aldaer bedreven wert. Hose. 4.15.

Bethcar, tot aen welcke plaetse de Philistijnen van Israel gheslaghen wierden. 1.Sam. 7.11.

Bethcherem, siet Neh. 3.14. Ierem. 6.1.

Beth-Dagon. Iosu. 15.41. ende 19.27.

Beth-Diblathaim, in Moab. Ier. 48.22.

Beth el, Bethel, dat is, Godts-huys, alsoo genoemt van den Patriarch Iacob (te vooren genoemt Luz) van weghen de bysondere verschijninge Godes, die hem daer geschiet was. Siet van dese stadt. Genes. 12.8. ende 28.19. ende 35.6, 7, 15, 16. Iud. 1.22, etc. 1.Sam. 13.2. Ierobeam de eerste Coninck der 10 stammen richtede aldaer een gouden kalf op, ter afgoderye. 1.Reg. 12.29, 32, 33. waer tegen een Propheet propheteert, siet de historie. 1.Reg. 13.1, etc. ende wijders 2.Reg. 2.2, 3, 23, etc. ende 17.28. ende 23.4, 15, etc. item vers 20. 2.Chron. 13.19. Ierem. 48.13. Hos. 4.15. (daerse Godt Beth-aven noemt) ende 10.15. Amos 3.14. ende 4.4. ende 5.5, 6. ende 7.10, 13.

Beth-gamul, in Moab. Ierem. 48.23.

Beth-Heked, der herderen, ofte, Beth-eked Roim, een plaetse buyten Samaria, alwaer Iehu de bloet-verwanten des Conincks Ahazia versloech. 2.Reg. 10.12, etc.

Beth-Horon, Bethchoron, een Stadt in Ephraim, daer was neder Beth-Horon ende boven Beth-Horon. Siet Ios. 10.10, 11. ende 16.3, 5. ende 18.13, 14. ende 21.22. 1.Sam. 13.18. 2.Sam. 2.29. 1.Reg. 9.17. 1.Chron. 6.68. ende 7.24. 2.Chron. 8.5. ende 25.13.

Beth-jesimoth, of, jeschimoth, leger-plaetse der kinderen Israels. Num. 33.49.

Beth-lehem, Beth-lechem, een stadt in Iuda, de geboortplaetse onses Salicmakers, Mich. 5.1. te vooren ghenoemt Ephrath: aldaer is Rachel begraven. Genes. 35.16, 19. daer quam Ruth met Naomi, ende troude Boaz, den over-groot-vader van David. Ruth 1.19, 22. ende 4.10, 11, 17, 18. ende aldaer wert David van Samuel tot Coninck ghesalft. 1.Sam. 16.4, 13. siet wijders Iud. 17.7, 8, 9. ende 19.1, 2, 18. 1.Sam. 17.12, 15. ende 20.6, 28. 2.Sam. 2. vers 32. ende 23.14, 15, 24. 1.Chron. 11.16, etc. 2.Chro. 11.6. Ierem. 41.17. van een ander Bethlehem in Zebulon, siet Ios. 19.15. ende (als men meynt) Iudic. 12.8, 10.

Bethonim, ghehoorende tot de stamme Gad. Iosu. 13.26.

Beth-semes, Bethschemesch, Bethsemiten. Daer zijn verscheydene steden gheweest van desen naem, gelegen in verscheydene stammen.

Te Bethsemes in Iuda quam de Arke uyt der Philistijnen landt eerst weder aen, ende aldaer sloech Godt vijftigh duysent ende 70 man, om datse in de Arke gekeken hadden. 1.Sam. 6.12, etc. item vers 19. siet wijders, Iosu. 15.10. ende 19.22, 38. ende 21.16. Iudic. 1.33. 1.Reg. 4.9. 2.Reg. 14.11, 13. 1.Chron. 6.59. 2.Chron. 25.21, 23. ende 28.18. een ander Beth-semes in Egypten, anders genoemt Heliopolis. siet Ierem. 43.13.

Beth-sitta, daer de Midianiten voor Gideon henen vluchteden. Iudic. 7.22.

Beth-tappuach, een Stadt in Iuda. Iosu. 15.53.

Bethuel, een sone Nahors des broeders Abrahams, vader van Rebecca. Gen. 22.22, 23.

Bethul, een stadt in Simeon. Iosu. 19.4.

Beth-zur, Beth-tsur, in Iuda gelegen Ios. 15.58. 1.Chron. 2.45. 2.Chro. 11.7. siet oock Nehem. 3.16.

Betrachten, overdencken, behertigen, toesien. Siet Psal. 1.2. ende 119.117, 148, 159. Ezech. 18.14, 17, 28. Hag. 1.5, 7. ende 2.15, 18. siet, opmercken, overdencken, dencken.

Betreden, siet, treden.

Betrouwen, siet, Trouwen, vertrouwen, trouwe.

Bevel, bevelen, gebieden, geboden. Exempelen van menigerleye menschelicke bevelen, goede ende quade: van Saul. 1.Sam. 11.7. ende 14.24. ende 19.11. item versen 14, 15. item vers 20, etc. ende cap. 22.17, 18. ende 23.22, 23. David. 2.Sam. 1.18. ende 3.31. ende 9.10. ende 11.15. ende 15.10, 25. ende 18.5. ende 24.2. 1.Reg. 1.32, etc. ende 2.1, etc. 1.Chro. 28.10. Salomo. 1.Reg. 2.25. item, vers 29, etc. item, vers 26. Ierobeam, den eersten Coninck der tien stammen, 1.Reg. 12. vers 28. ende 13.4. Izebel, 1.Reg. capit. 21. vers 8. Achab, 1.Reg. 22.9, 27. De Coninck van Syrien. 1.Reg. 22.31. Ahazia, 2.Reg. 1.2, 9, etc. Ioram, Coninck Israels. 2.Reg. 6.31. Iehu, 2.Reg .10.18, etc. Ioas, Coninck van Iuda. 2.Reg. 12.4, 5. Achaz, 2.Reg. 16.10, 15. Hizkia, 2.Reg. 18.36. 2.Chro. 29.3, etc. item vers 21, 25. ende cap. 30.1, etc. ende 31.4, etc. Iosia, 2.Reg. 22.3, etc. item versen 12, 13. ende cap. 23.1, etc. item, vers 4, etc. ende vers 21. Asa, 2.Chron. 14.4. ende 15.16. ende 16.10. Iosaphat, 2.Chron. 17.7, etc. ende 19.5, etc. item vers 8, etc. Cores, ofte Cyrus, Ezr. 1.4, 7, etc. Arthasastha, Ezr. 4.21, 22. Darius, Ezr. 6.6. Arthasasta, een ander, Ezr. 7.11, etc. Nehem. 2.7, 8. Ahasueros, Esth. 3.12, etc. ende 6.6, etc. ende 7.9. ende 8.13, 14. ende 9.13, 14. Godts bevelen, Siet Psal. 19.9. ende 111.7, 8, 10. ende 119.4, 15, 27, 40, 45, 63, 69, 78, 87, 93, 100, 104, 110, 128, 134, 141, 159, 168, 173. Den valschen Propheten en heeft Godt niets bevolen. Ierem. 23.32. Godts bevelen, spreken, ende seggen, is sijn heymelicke regeringe. 2.Sam. 16.10, 11. Ierem. 34.22. ende 47.7. ende 49.28, 31. ende 50.14, 15, 16, 21, 26, 27, 29. Thren. 3.37, 38. Amos 9.3, 9. Ion. cap. 2. vers 10.

Gode yets bevelen, dat is, bidden ende vertrouwen dat hy daer voor sorge, op hem werpen, wentelen. siet Psal. 22.9. ende 31.6. ende 37.5. ende 55.23. Prov. 16.3. Siet wijders den Tijtel, Gebieden, Geboden.

Beven, zitteren, beroert, ontset, verschrickt worden. siet Exod. 15.15. Deut. 2.25. ende 20.3. ende 28.65. 1.Sam. 13.7. ende 16.4. 2.Sam. 22.8. 2.Reg. 19.26. Ezr. 9.4. ende 10.3, 9. Iob 4.14. ende 21.6. ende 26.10. Psal. 2.11. ende 18.8, 46. ende 48.7. ende 55.6. Iesai. 5.25. ende 6.4. ende 7.2. ende 33.14. ende 37.27. ende 54.19. ende 66.2, 5. Ierem. 4.24. ende 8.16. ende 10.22. ende 49.24. ende 51.28. Ezech. 12.18. ende 26.10, 15. ende 27.28. Dan. 5.19. ende 10.11. Hose. 11.10, 11. Ioel 2.10. ende 3.16. Amos 8.8. ende 9.1. Nah. 1.5. Hab. 3.16. siet wijders, zitteren, schrick, ontsett, verschrickt worden.

Beurten, siet den tijtel, Deel, verdeylinge der diensten ende beurten. by beurten singen. siet, Singen.

Bewaren, heeft sijnen tijt. Eccl. 3.6. Godes bewaeringe. Psal. 16.1. ende 127.1. ende 140.5. siet behoeden.

Godts wegen bewaeren, item sijn’ eyghene wegen bewaeren, Godts geboden bewaeren, houden. siet wech, wegen, geboden Godes, etc. item, verwaeren, te verwaren geven.

Bewaringe, dat is, gevanckenisse, siet vangen, gevanckenisse.

Beweegt worden, siet wanckelen.

Bewerpen, afbeelden. Exod. 32.4. Ezech. 4.1.

Bezaleel, de principaelste Werck-meester aen de Tente der tsamenkomste, ofte Tabernakel. Exod. 31.2. ende 35.30.

Bezek, een’ plaetse ofte stadt omtrent Ierusalem. Iudic. 1.4., 5. 1.Sam. 11.8.

Bezer, een’ vrystadt in Ruben. Deut. 4.43.

Bidkar, een hooftman van Iehu, die des Conincx Iorams doot lichaem op Naboths acker wierp. 2.Reg. 9.25.

Bidden, Gebedt, Godt aenbidden, siet aenbiddinge, aenroepinge, tot Godt roepen ende wijders Exempelen, bevelen, maniere ofte wijse, vrucht, nutticheyt, ende leeringen van ’t Gebedt. Gen. 18.22, etc. ende 19.19, 20. ende 24.12, etc. item vers 63. ende cap. 25.21. ende 32.9, etc. item vers 29. Exod. 17.11. ende 32.10, etc. ende 33.15, 16, 17, 18. Num. 10.35, 36. ende 11.2. ende 12.13. ende 14.13, etc. ende 27.15, 16, 17. Deut. 3.25, etc. ende 4.29. ende 9.14, 18, 19, 25, etc. ende 21.7, etc. Iosu. 7.7, etc. ende 10.12, 13. Iudic. 3.9, 15. ende 4.3. ende 6.6, 36, etc. ende 10.9, 10, 11, 15, 16. ende 13.8. ende 15.18, 19. ende 16.28. 1.Sam. 1.10, etc. ende 7,9, 10. ende 12.18. ende 15.11. ende 28.6. 2.Sam. 7.29, 30. ende 12.16, etc. ende 15.31. ende 22.7. ende 24.17. 1.Reg. 1.47. ende 23.6, etc. ende 8.22, etc. ende 13.6. ende 17.21, 22. ende 18.36, etc. 2.Reg. 6.17, 18. ende 13.4. ende 19.15, etc. 2.Chron. 13.14, 15. ende 14.11, 12. ende 15.2. ende 20.3, 6, etc. item vers 13. ende capit. 32.20, 21. ende 33.12, 13. Ezr. 6.10. ende 9.6, etc. Neh. 1.5, etc. ende 4.4, 5, 9. ende 9.27. Iob 8.5, 6. ende 22.27. ende 33.26. ende 35.12, 13. Psal. 34.7, 18. ende 50.15. ende 56.10. ende 61.2, 3. ende 62.9. ende 63.2, 5. ende 65.3. ende 66.17. ende 69.4, 14, etc. ende 72.15. ende 79.6. ende 86.3, 4, 7. ende 88.2, 3, 10, 14. ende 89.27. ende 104.21. ende 106.23. ende 109.7. ende 116.3, etc. ende 119.48, 147, 170. ende 120.1. ende 122.6, etc. ende 130.1, 2. ende 141.2. ende 142.2, 3. ende 143.6. Prov. 15.8. ende 28.9. Iesai. 19.20. ende 26.8, 9. ende 26.16. ende 33.2. ende 41.25. ende 43.22. ende 55.6. ende 56.7. ende 62.7. ende 63.15. ende 64.7. Ierem. 2.27, etc. ende 3.19. ende 14.7, etc. item vers 19, etc. ende cap. 15.15. ende 29.7. ende 32.17, etc. Thren. 3.25, 55. Ezech. 4.14. Dan. 6.7, etc. item vers 11. ende cap. 9.4, etc. Hose. 5.15. ende 7.7, 13, 14. ende 8.2. ende 14.3, etc. Ioel 2.17, 32. Ion. 1.5, 6. ende 2. versen 1, 2, etc. item, vers 8. Habac. 3.2. Zach. 13.9.

Allerley bidden ende begeeren van menschen, siet Gen. 12.13. ende 13.9. ende 16.2. ende 21.23. ende 23.4, 9, 13. ende 24.49, 55. ende 25.21, 30. ende 26.29. ende 27.34, 38. ende 30.14, 25, 27, 28. ende 31.44. ende 33.10, 14, etc. ende 34.4, 8, 9, 22, 23. ende 38.16. ende 40.14. ende 44.33. ende 50.17. Exod. 4.13. ende 8.8, 28. ende 9.28. ende 10.17. ende 12.31, 32, 35. ende 32.1. Num. 10.29, 31. ende 12.11, 12. ende 13.31. ende 14.9. ende 20.17. ende 21.22. ende 22.6, 17. ende 27.4. ende 32.5. Ios. 9.11. ende 15.19. Iud. 8.5, 8, 22, 24. ende 9.2. ende 11.8, 37. ende 14.2, 16, 17. ende 16.6, 10, 13, 15. ende 17.10. ende 19.20, 23. Ruth 1.8, 11, 12, 16. ende 3.9. 1.Sam. 6.21. ende 8.5, 19. ende 11.4. ende 15.25, 30. ende 17.32. ende 19.4. ende 20.5, etc. ende 21.3, 8. ende 22.3. ende 24.22. ende 25.8, 24, etc. item, vers 40. ende capit. 28. versen 8, 22. 2.Sam. 2.26. ende 13.6, 11, 16, 23, etc. ende 14.13, 32. ende 15.33, etc. ende 21.6. ende 24.3, 21. 1.Reg. 1.9, 10. ende 2.17, 21. ende 5.2, etc. ende 12.3, 4. ende 13.6, 7, 15. ende 17,10. ende 18.8, 19. ende 20.32. ende 21.2. ende 22.4, 13, 30. 2.Reg. 1.13, 14. ende 2.2, 4, 6, 9, 16, 17. ende 4.1, etc. item, versen 14, 28, 40. ende cap. 5.6, 16, 17, 18, 23. ende 6.2, 21, 26, etc. ende 8.3, 8, 9. ende 16.7. ende 8.14. ende 19.4. 2.Chro. 24.17, 18. Ezr. 10.14. Nehem. 2.5. ende 5.10, 11. Esth. 4.8. ende 5.4, 8. ende 7.3. ende 8.3. ende 9.13. Iob 21.2, 3. Ierem. 37.3, 20, 38. Dan. 1.8, 12, 13. ende 2.16, 49. ende 6.7, etc. Siet oock, begeeren.

Bijle, gebruyck ende misbruyck van bijlen, siet Deuter. 19.5. ende 20.19. Iudic. 9.48. 1.Sam. 13.20. 2.Sam. 12.31. 1.Reg. 6.7. 2.Reg. 6.5, 6. Psa. 74.5. Iesa. 44.13. Ierem. 46.22. eene gelijckenisse, siet Iesa. 10.15.

Bijten, insonderheyt der Slangen. Siet Gen. 49.17. Num. 21.6, 8, 9. Prov. 23.32. Eccles. 10.8, 11. Ierem. 8.17. Amos 5.19. Habac. 2.7.

Bildad, de Suhiter, een van Iobs vrienden, die hem in sijn cruys quamen besoecken. Iob 2.11. siet sijne propoosten tot Iob, Capitt. 8. 18. ende 25. ende Godts uytsprake over de selve. cap. 42.7, 8. nae dewelcke sich Bildad mede reguleert. vers 9.

Bileam, ginck met tooveryen om. Num. 24.1. wort van den Moabitischen Coninck Balack ontboden uyt Syrien, om de kinderen Israels te vloecken, maer Godt maeckt dat hyse tot vier malen moet segenen. siet de historie omstandichlick Num. cap. 22. 23. ende 24. wort van de kinderen Israels in den strijt tegen de Midianiten mede omgebracht door ’t sweert. Num. 31.8. Iosu. 13.22. siet oock Num. 31.16. Mich. 6.5.

Bilha, Rachels dienstmaecht. Gen. 29.29. wort Iacob ter vrouwe gegeven, ende baert hem Dan ende Naphtali. Genes. 30.3, etc. buyght haer met hare kinderen voor Esau. Genes. 33.6. wort van Ruben beslapen. Genes. 35.22.

Bilhan, een sone Ezers, des soons Seirs. Genes. 36.27.

Binden, aenbinden, verbinden, banden, gebonden. Exempelen van binden, dat is, gevangen setten, nemen, voeren, etc. siet Genes. 39.20. ende 40.1, etc. ende 42.17. Iudic. 15.9, etc. ende 16.4, etc. item, vers 21. 2.Reg. 17.4. ende 23.33, 34. ende 25.7. 2.Chro. 33.11. ende 36.6. Iesa. 52.2. Ierem. 39.7. ende 40.1, 4. Dan. 3.20, 23. Nah. 3.10. siet oock Iob 36.8. Psal. 86.7. ende 107.10. ende 146.7.

Binden van ’t offer-vee. Psa. 118.27. verg. Gen. 22.9. gelijckenissen, figuerlicke reden, prophetische afbeeldingen, van binden, banden, verbinden, siet Gen. 49.11. Iob 12.18. ende 38.31. Psa. 2.3. ende 73.4. ende 105.22. ende 116.16. ende 147.3. ende 149.6, 7, 8. Prov. 6.20, 21. ende 7.3. Eccl. 7.26. Cant. 7.5. Ies. 1.6. ende 3.7. ende 8.16. ende 22.3. ende 24.22. ende 28.22. ende 30.26. ende 49. vers 18. ende 58.6. ende 61.1. Ier. 2.20. ende 3.5. ende 5.5. ende 27.2. ende 30.8. Ezech. 3.25. ende 5.3. ende 20.37. ende 30.21. ende 34.4, 16. Hose. 6.1. ende 10.10. ende 13.12. Nah. 1.13. Zach. 9.11, 12. ende 11.7.

Bindsel, dat is, smuck, eenich aengebonden cieraet. siet Ierem. 2.32.

Birsa, Coninck van Gomorra Gen. 14.2.

Bislam, schreef een aenklaghte teghen de Ioden aen den Persischen Coninck Artasastha. Ezr. 4.7.

Bitter, bitterheyt. Exod. 15.23. Pro. 27.7. bitterheyt des levens, geestes, ofte der ziele, beteeckent dickwijls bedroeftheyt, verdriet, smerte, cruys, elende, ende verbitteren, verbittert worden, seer toornich ofte vertoornt worden. siet, Exod. 1.14. Num. 5.18. Deut. 32.32. Iudic. 18.25. Ruth 1.20. 1.Sam. 1.10. ende 15.3. ende 22.2. ende 30.6. 2.Sam. 17.8. 2.Reg. 4.27. ende 14.26. Esth. 4.1. Iob 3.20. ende 7.11. ende 9.18. ende 10.1. ende 13.26. ende 17.2. ende 21.25. ende 27.2. Psal. 64.4. ende 106.33, 43. Prov. 5.4. ende 31.6. Eccl. 7.26. Ies. 3.8. ende 5.20. ende 24.9. ende 38.15, 17. Ierem. 4.18. Thren. 3.15. Ezech. 21.11. Hab. 1.6.

Blancketten. siet 1.Reg. 19.30. Ierem. 4.30. Ezech. 23.40.

Blasen, geblaes, aenblasen, inblasen. van blasen der hoornen, basuynen, trompetten, siet Exod. 19.13, 16. Levit. 23.24. ende 25.8, etc. Num. 10.1, etc. ende 29.1. Iosua 6.20, etc. Iudic. 6.34. ende 7.19, etc. 2.Sam. 2.28. 1.Reg. 1.34, 39. Ierem. 4.5. ende 6.1. siet, basuyne, trompette.

Wechblasen, siet Malach. 1.13. yemant aenblasen. siet Psal. 10.5. ende 12.6. de ziele uytblasen. Iob 11.20. leugen uytblasen. Prov. 6.19. blaes-balck. Ier. 6.29. een stadt in brant blasen. Prov. 29.8. Gelijckenisse, van Godts blasen. siet 2.Sam. 22.16. Iob 4.9. ende 15.30. ende 27.3. ende 32.8. ende 37.10. Psal. 147.18. Iesai. 40.7, 24. Hab. 2.3. Hag. 1.9. siet oock, Adem.

Bladt, bladen ofte bladeren van boomen. Gen. 3.7. ende 8.11. Levit. 26.36. gelijckenissen, siet Iob 13.25. Psal. 1.3. Iesa. 1.30. ende 34.4. ende 64.6. [Ier. 8.13.] Ezech. 47.12.

Blauw, blaeuw, hemels-blaeuwe, zijde, gordijne, spreedt, kleet, etc. Siet Exod. 25.4. ende 26.1, 4, 31, 36. ende 27.16. ende 28.5, 6, 8, 15, 28, 31, 33, 37. Num. 4.6, 7, 11, 12. 2.Chron. 2.7. ende 3.14. Esth. 1.6. ende 8.15. Ier. 10.9. Ezech. 23.6. ende 27.7, 24.

Bleeck, bleeckheyt der aenghesichten, uyt vreese ende benauwtheyt. Siet Ierem. 30.6.

Blincken. siet, Glants.

Blint, blintheyt, verblinden, verblindinge. Siet Genes. 18.11. ende 27.1. Exod. 4.11. Levit. 19.14. Deuter. 27.18. ende 28.28, 29. Iud. 16.21. 2.Sam. 5.6, 9. 1.Reg. 14.4. 2.Reg. 6.18. ende 25.7. Iob 29.15. Psal. 69.24. Iesai. 35.5. Ierem. 52.11. Ezech. 12.13. Zach. 12.4. Mal. 1.8. Gelijckenisse, figuerlicke reden van blintheyt, siet Psal. 146.8. Iesai. 6.8, etc. ende 29.18. ende 42.7, 16. ende 42.18, 19, 20. ende 43.8. ende 50.10. ende 56.10. ende 59.10. Iere. 31.8. Thren. 4.14. Zephan. 1.17. siet wijders, oogen, sien, star-oogen.

Blijdtschap, siet, Vreuchde.

Blixem, siet Exod. 9.23. ende 19.16. ende 20.18. 2.Sam. 22.9, 13, 15. Iob 28.26. ende 36.30. ende 37.3, 4. ende 38.24. Psal. 18.9, 13, 15. ende 77.18, 19. ende 97.4. ende 135.7. ende 144.6. Ierem. 10.13. ghelijckenissen, siet Dan. 10.6. Nahum 2.4. Zach. 9.14.

Bloeme, siet Genes. 39. vers 14. Iob 14.2. Psal. 37.20. ende 103.15, 16. Cant. 7.13. Iesa. 28.1. ende 40.6, 7.

Bloet, in ’t gemeyn, siet. Exod. 7.20. Psal. 105.29. Ioel 2.31.

Van bloet der beesten niet te eten, siet Gen. 9.4. Lev. 3.17. ende 7.26, 37. ende 17.10. ende 19.26. Deuter. 12.16, 23. ende 15.23. 1.Sam. 14.32. Ezech. 23.25.

Van ’t bloet des Paesch-lams. Exo. 23.18. ende 24.6, 8. ende 34.25. siet wijders van ’t bloet der offerhanden, Exod. 29. versen 12, 16, 20, 21. ende 30.10. Lev. 1.5, 11, 15. ende 3.2, 8, 13. ende 4.5, 6, 7, 16, 17, 18, 25, 30, 34. ende 5.9. ende 8.24. ende 14.5, etc. item vers 14. ende 16.14, etc. Psal. 50.13. Zach. 19.15, etc.

Van menschen-bloet, bloetvergieten, bloetdorstigheyt, dootslach, moort, etc. siet, Genes. 4.10. ende 9.5, 6. Exod. 4.25. Numer. 35.33. Deuter. 21.1, etc. 2.Sam. 16.7, 8, 9. ende 21.1. 1.Reg. 2. versen 5, 31, 32, 33, 37. ende 18.28. 2.Reg. 21.16. Psal. 5.7. ende 26.9. ende 30.10. ende 51.16. ende 58.11. ende 68.24. ende 72.14. ende 79.3. ende 94.21. ende 106.38. ende 139.19. Prov. 1.11, 16, 18. ende 6.17. ende 12.6. ende 28.17. ende 29.10. Iesa. 1.15. ende 4.3. ende 15.9. ende 26.21. ende 34.3, 5, 7. ende 49.26. ende 59.3, 7. Ierem. 2.34. ende 7.6. ende 19.4. ende 22.3, 17. ende 26.15. ende 46.10. ende 48.10. ende 51.35. Thren. 4.13, 14. Ezech. 3.18, 20. ende 5.17. ende 7.23. ende 9.9. ende 16.36, 38. ende 18.10, 13. ende 21.3, 4, 5, 9, 12, 13, 27, 37. ende 22.2, 27. ende 23.37, 45. ende 24.7, 8. ende 28.23. ende 32.6. ende 33.4, 5, 6, 8, 25. ende 35.6. ende 36.18. ende 38.22. en-

[fol. c r]

de 39.17, 18. Hose. 6.8. ende 12.15. Ioel 2.30. ende 3.19, 21. Mich. 3.10. ende 7.2. Hab. 2.8, 12, 17. Zephan. 1.17. Zach. 9.7. Iesu Christi bloet, wort genoemt ’t bloet onses verbonts. Zach. 9.11. bloet, dat is, sondelicke onreynigheyt. Ezech. 16. versen 6, 9.

Bloetschande, siet, Onkuyscheyt.

Bloetvrient, bloetverwant, nae-bestaende. Siet Levit. 18.6, 12, 13, 17. Ruth 2.1 ende 3.2. Prover. 7.4. ende wijders Broeder, Maeghschap.

Bloeyen, groenen, bloeysel, bloessem. siet Num. 17.5, 8. Iob 15.33. Psal. 72.7, 16. ende 90.5, 6. ende 92.8. ende 103.15, 16. ende 132,18. Iesa. 5.24. ende 18.5. ende 27.6. ende 35.2.

Bloot, naeckt, ontblooten, blootheyt, schaemte. Siet Gen. 9.22, 23. Lev. 18.6, etc. Deut. 28.48. Iesai. 3.17. ende 47.2, 3. Iere. 13, 22. ende 51.58. Ezech. 32.15. Ioel 1.6, 7. Mich. 1.8, 11. Hab. 3.9, 13. Arm ontbloten, siet, Arm. ende wijders, naeckt, schaemte. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Exod. 32.25. Prov. 9.18. Ier. 23.26. ende 49.10. Thren. 4.21. Ezech. 16.7, 8, 39. ende 23.29.

Blusschen, uytblusschen der lampe. Siet 1.Sam. 3.3. 2.Chron. 29.7. Prov. 31.18. figuerlicke reden, ende gelijckenissen, siet 2.Sam. 14.7. ende 21.17. 2.Reg. 22.17. 2.Chron. 34.5. Iob 18.5, 6. ende 21.17. Psal. 118.12. Prov. 13.9 ende 20.20. ende 24.20. ende 26.20. Cant. 8.7. Iesai. 1.31. ende 34.9, 10. ende 43.17. ende 66.24. Ierem. 4.4. ende 7.20. ende 21.12. Ezech. 21.3, 4. ende 32.7. Amos 5.6.

Boaz, een aensienlick ende vermogend man te Bethlehem, bewijst sonderlingh medelijden ende weldadigheydt aen Ruth, ende trouwt haer, die hem baert Obed, Davids groot–Vader. Siet Ruth capit. 2. 3. ende 4.

Bochim, een’ plaetse, daer de kinderen Israels door eenen bode des Heeren bestraft wierden over hare sonden, ende weenden. Siet Iudic. 2.4, 5.

Bock, bocxken, geyten-bock. Siet Genes. 32.14. ende 37.31. Exod. 23.19. ende 34.26. Levit. 4.23. ende 9.3, 15. ende 10.16. ende 16.5, etc. ende 23.19. Numer. 7.16, 22, 34, 40, 46, 52, 58, 64, 70, 76, 82. item versen 17, 23, 29, 35, 41, 47, 53, 59, 65, 71, 77, 83. item versen 87, 88. ende cap. 15.24. ende 28.15, 22, 30. ende 29.5, 11, 16, 19, 22, 25, 28, 31, 34, 38. Deuter.14.21. ende 32.14. Iudic. 13.15, 19. ende 15.1. 1.Sam. 10.3. 2.Chron.15.11. Psal. 50.13. Prov. 27.26. ende 30.31. Ezech. 27.21. figuerlicke reden ende gelijckenissen, siet Iesai. 11.6. Ierem. 50.8. Ezech. 34.17. Dan. 8.5, 21. Zach. 10.3. van stormbocken, ofte, storm–rammen, siet Ezech. 4.2. ende 21.22.

Bode, bootschap. siet oock, Gesanten, Tijdinge. Exempelen van meningerley boodschappen, uytsendinghe van boden, siet Gen. 32.3, etc. ende 45.13. ende 46.28. Num. 20.14. ende 21.21. ende 22.5. Iudic. 6.35. ende 9.31. ende 11.12. ende 20.12. ende 21.13. 1.Sam. 6.21. ende 11.4, 2. ende 16.19. ende 19.14, 20, 21. ende 23.27. ende 25.5, 39. 2.Sam. 2.5. ende 3.12, 14, 26. ende 5.11. ende 11.4, 18. ende 12.27. ende 18.21, 23. 2.Reg. 1.2, 9, etc. ende 7.9. Psal. 78.49. Prov. 13.17. ende 17.11. ende 25.13. Iesa. 14.32. ende 18.2. Nah. 1.15. Van Godts boden, siet Ies. 42,19. ende 44.16. Ezech. 30.9. Hag. 1.13. Mal. 2.7. Goede ofte blijde bootschap, dat is, het H. Euangelium. Ies. 41.27. ende 52.7. ende 61.1.

Boeck, boecken, wet–boeck, boecken der Propheten, Chronijck boecken. siet Exod. 17.14. ende 24.7. Deut. 17.18. ende 31.26. Iosu. 10.13. 1.Sam. 10.25. 2.Sam. 1.18. 1.Reg. 11.41. 2.Reg. 22.8, etc. 1.Chron. 9.29. 2.Chron. 12.15. ende 13.22 ende 17.9. ende 20.34. ende 34.14. Nehem. 8.1, etc. Esth. 2.23. ende 10.2. Iob 19.23. ende 31.35. Psal. 40.8. Eccl. 12.14. Iesa. 30.8. ende 34.16. Ierem. 30.2. ende 36.1, etc. ende 51.59, etc. Dan. 1.4. ende 9.2. figuerlicke reden, ende ghelijckenissen, siet Exod. 32.32. Psal. 69.29. ende 139.16. Iesa. 29.11, 12. Dan. 7.10. ende 12.1.

Boele, boelery, boeleren, hoererye bedrijven. siet Pro. 7.18. alsoo spreeckt Godt figuerlick van de Afgoderye, ende heydensche afgodische verbonden. siet Ier. 2.33, 34. ende 3.1. ende 4.30. Ezech. 16.33, 37. ende 23.5, 9, 17, 22. Hose. 2.5. ende 7.10, 12, 13. ende 8.9. ende 9.10. ende 10.10.

Boesem, Nehem. 5.13. siet, Schoot.

Boete, boete opleggen, breucken, straffen. siet Exod. 21.22. Deut. 22.19. 2.Reg. 23.33. 2.Chron. 36.3. Prov. 17.26. ende 19.19. ende 21.11. ende 22.3. ende 27.12. Amos 2.8.

Boeyen, ketenen. siet Iob 36.8. Psal.105.18. ende 149.8. ende wijders den tijtel, Ketenen, Stock, gevanckenisse.

Boge, strijdtboge, boogschutter. siet Gen. 21.20. ende 27.3. ende 48.22. ende 49.24. Iosu. 24.12. 1.Sam. 2.4. ende 18.4. ende 31.3. 2.Sam. 1.18, 22. ende 22.35. (item Psal. 18.35.) 1.Reg. 22.34. 2.Reg. 9.24. ende 13.15, etc. 1.Chron. 12.2. 2.Chron. 14.8. ende 26.14. Nehem. 4.13, 16. Psal. 37.14, 15. ende 44.7. ende 46.10. ende 76.4. ende 78.9. Iesai. 5.28. ende 7.24. ende 13.18. ende 21.15. ende 22.3. ende 41.2, 4. ende 66.19. Iere. 6.23. ende 46.9. ende 49.35. ende 50.14, 29, 42. ende 51.3. Ezech. 39.3, 9. Hose. 1.5, 7. Amos 2.12. Zach. 9.10. ende 10.4. gelijckenissen, siet Iob 29.20. Psal. 7.13, 14. ende 11.2. ende 78.57. Ierem. 9.3. Thren. 2.4. ende 3.12. Hose 2.18. ende 7.16. Hab. 3.9. Zach. 9.13.

Bogger, schant–jonghens, Sodomitischen grouwel. Siet Genes. 19.5. Levit. 18.22. Deut. 23.17. 1.Reg. 14.24. ende 15.12. ende 22.47. 2.Reg. 23.7. Iob 36.14. ende siet wijders, onkuysheyt, hoererye.

Bolwerck, Deut. 20.19. siet, vastigheyt, sterckten, vestingen, wallen, belegeren.

Boonen, lant–vrucht. Siet 2.Sam. 17.28. Ezech. 4.9.

Boom, gheboomte, boom–vrucht,Boom-gaerd. siet van de scheppinge, wasdom, ende ghebruyck der boomen, Genes. 1. versen 11, 12, 13, 29. ende 2.5, 6. van den boom des levens, Genes. 2.9. ende 3.24. der kennisse des goets ende quaets, Gen. 2.9, 17, 22. siet wijders van boomen Genes. 21.32. Levit. 19.23, etc. item vers 40. ende capit. 23.40. ende 26.4. Deut. 20. versen 19, 20. ende 28.42. Iosu. 8.29. ende 10.26. Iud. 9.7, etc. item versen 48, 49. 1.Reg. 4.33. ende 14.23. 2.Reg. 3.19, 25. ende 16.4. ende 17.10. 1.Chron. 16.33. Nehem. 8.15. ende 10.35, 37. Esth. 5.14. ende 7.10. Psal. 104.16. ende 105.33. ende 148.9. Eccl. 2.5. Ies. 55.12. ende 57.4, 5. Ierem. 2.20. ende 3.6. ende 6.6. ende 10.3. ende 17.2. Ezech. 6.13. ende 20.28. Ioel 1.12, 19. ende 2.22. een wevers-boom, siet Iudic. 16.14. gelijckenissen ende figuerlicke reden van boomen, siet Gen. 49.22. Iud. 9.7, etc. Iob 8.16, etc. ende 14.7, etc. ende 19.10. ende 21.8. ende 24.20. ende 27.14. ende 29.19. Psal. 1.3. ende 37.35. Pro. 3.18. ende 11.30. ende 13.12. ende 15.4. Eccl. 11.3. Cant. 2.3. ende 4.13. Iesa. 7.2. ende 10.19, 33. ende 41.19. ende 56.3. ende 60.13. ende 61.1, 3. ende 65.22. Iere. 11.19. ende 17.7, 8. ende 46.23. Ezech. 17.24. ende 21.3. ende 31. versen 3, 9, 16, 18. ende 34.26, 27. ende 36.30. ende 47.7, 12. Dan. 4.10, etc. item vers 20. Zach. 11.2.

Boos, boosheyt, boosdoender, booswicht. Beschrijvinge, ende exempelen van boosheyt ende boosen, siet Psal. 36.5. ende 55.16. ende 73.8. ende 94.16. Prov. 13.19. ende 24.2. ende 26.23. ende 28.5. Iesai. 1.2, etc. ende 9.17. ende 32.2, etc. ende 47.10. Iere. 2.13, 19, etc. ende 3.5. ende 4.18, 22. ende 6.7. ende 9.3. ende 13.23. Hos. 7.1, etc. item, vers 15. ende cap. 10.15. Ioel 3.13. Amos 2.5. Ion. 1.2. Hab. 1.11 ende 3. vers 19. Malac. 2.17. Godts toorn ende straffe over de boosen. Psal. 92.12. ende 107.34. Proverb. 11.21, 27. ende 12.2, 8. ende 14.22. ende 20.30. ende 26.26. Iesa. 2.20. ende 5.8. ende 14.20. ende 47.10, 11. Ier. 1.16. ende 12.4. Haet ende afkeer van boosheyt. Psa. 26.5. ende 101.3, 4. ende 141.4. Klachte over boosheyt ende afmaninge van de selve. Ies. 1.2, etc. item, vers 16. Hos. 7.1, etc. ende 9.15. Amos 2.5. ende 3.14, 15. Boos, quaet, beteeckent dickwijls ongeluck, elende, straffen. siet Gen. 19.19. Deut. 31.17. 1.Reg. 9.9. ende 14.10. Eccles. 12.3. Iesa. 45.7. Iere. 6.19. Thren. 3.38. Ezech. 6.10. Amos 3.6. ende 5. vers 13. Siet wijders den tijtel Quaet, Godtloose, Archlistich, Arch.

Borgen, ontleenen, leenen. Deuter. 15.8. ende 28.12. Psa. 37.21. van borge worden, borchtochte, verborgen, siet Prov. 6.1, etc. ende 11.15. ende 17.18. ende 20.16. ende 22 versen 26, 27. ende 27.13. Exempelen, siet Gen. 42.37. ende 43.9. siet oock Iob 17.3. ende 2.Reg. 18.23. Psal. 119.122. item, van onsen Heere Iesu Christo, als onsen Borge, Ier. 30.21.

Borne, bronne, siet, Fonteyn.

Borst, herten–decksel, ofte slot. hoemen handelde met de borst van ’t vee dat geoffert wiert. siet Exod. 29.26, 27. Lev. 7.30, 31, 34. ende 8.29. ende 9.20, 21. ende 10.14, 15. Num. 6.20. ende 18.18. van der menschen borst. siet Hos. 13.8. van des Hooge–priesters borst–lap, siet Exod. 28.15, etc. Van de borst des beelts, dat Nebucadnezar sach, siet Dan. 2.32, 39.

Vrouwen borsten, mammen. siet Gen. 49.25. Iob 3.12. Psa. 22.10. Prov. 5.19. Hos. 9.14. gelijckenissen ende figuerlicke reden van borsten, siet Cant. 1.13. ende 4.5. ende 7.3, 7, 8. ende 8.10. Ies. 32.12. ende 60.16. ende 66.10, 11. Ezech. 16.7. ende 23.3, 34.

Bosch, wout, hage. Siet Genes. 22.33. Exod. 3.2, 3, 4. Deut. 33.16. 1.Sam. 14.25. 2.Sam. 18.6. 1.Reg. 7.2. Eccles. 2.6. Iesa. 10.18, 19, 34. ende 21.13. ende 29.17. ende 32.15, 18, 19. Ierem. 26.18. ende 46.23. Ezech. 21.2, 3. ende 34.35. Hos. 2.12. Mich. 3.12. Zach. 11.2. van afgodische bosschen, siet Deut. 16.21. Iud. 6.28. 1.Reg. 14.23. ende 16.33. 2.Reg. 13.6. ende 17.10. ende 21.3. ende 23.6. Iesa.57.4, 5. Ier. 17.2. Siet oock, Woudt.

Boter, botter, butter. Siet Genes. 18.8. Deut. 32.14. Iudic. 5.25. 2.Sam. 17.27. Iob 20.17. ende 29.6. Prov. 30.33. Iesa. 7.15, 21, 22. gelijckenissen van boter, siet Iob 20.17. ende 29.6. Psal. 55.21. Prov. 30.33.

Bouwen, opbouwen, herbouwen, bouwlieden, van steden, tempelen, huysen, mueren, toorns, sterckten, vestinghen, bolwercken, etc. siet Gen. 4.17. ende 10.11. ende 11.1, etc. Exo. 1.11. Num. 32.34, etc. item versen 37, 38. Ios. 6.26. ende 19.50. Iudic. 1.26. ende 21.23. 2.Sam. 5.9, 11. ende 6.1, etc. 1.Reg. 2.36, etc. 1.Reg. 3.1. ende capitt. 5. ende 6. ende capit. 7. ende 9.17, etc. item vers 24. 2.Reg. 12.4, etc. ende 14.22. ende 25.1. 2.Chro. 11.5, etc. ende 14.6, 7. ende 15.12. ende 26.9, 10. ende 27.3. ende 32.5. ende 33.14. Ezr. 3.8, etc. ende 4.1, etc. Nehem. 3.1, etc. Psal. 122.3. ende 147.2. Eccl. 2.4, 5, 6. Iesa. 9.10. ende 44.28. ende 45.13. ende 58.12. ende 65.21, 22. Ierem. 22.13, 14. ende 29.5. ende 30.18. ende 48.7. Ezech. 26.14. ende 28.25, 26. ende 36.9, 10, 33, 34, 35, 36. Dan. 4.30. ende 9.25. Hose. 8.14. Amos 5.11. Mich. 3.10. Hab. 2.12. Zepha. 1.13. Hag. 1.2, etc. ende 2.15, etc. Zach. 1.16. ende 10.4. Malach. 1.4. Altaren bouwen, siet, Altaren. Ordinantien ende onderwijs van bouwen, siet Deut. 13.16. ende 20.5. ende 22.8. Prov. 24.27. Eccles. 3.3. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van bouwen, siet Genes. 2.22. ende 16.2. ende 30.3. Deut. 25.9. Ruth 4.4, 11. 1.Sam. 2.35. 1.Reg. 11.38. Iob 22.23. Psal. 51.20. ende 69.36. ende 102.17. ende 118.22. ende 147.2. Prov. 9.1. Cant. 8.9. Iesai. 60.10. ende 61.4. Ierem. 1.10. ende 12.16. ende 24.6. ende 31.4. ende 33.7. ende 42.10. ende 45.4. Thren. 3.5. Ezech. 13.10. Amos 9.11. Mich. 7.11. Malach. 3.15.

Bozez, botsets, een steen ofte klippe, by Michmas. siet 1.Sam.14.4.

Bozra, botsra, een stadt ofte hooftstadt in Edom. siet Genes. 36.33. ende 1.Chro.1.44. item Iesai. 34.6. Ier. 49.13, 22. Amos 1.12. Bozra, in Moab. Iosu 21.36. Ierem. 48.24. Mich. 2.12. Door Bozra (als oock door Edom) worden de vyanden Christi ende sijner Kercke afghebeeldt. Iesai. 34.6. ende 63.1, etc.

Braecken, braeck-lant. siet een figuerlicke reden van ’t braecken. Ierem. 4. vers 3. Hose. 10.12.

Braeden, braden, gebraden, wiltbraet. Siet Exod. 12.8, etc. Prov. 12.27. Ies. 44.16. Ierem. 29.22.

Branden, verbranden, brant, aensteken, in ’t vyer zetten, door vyer verteert worden. Exempelen, ende prophetien van verbranden, siet, van Sodom, Gomorra, etc. Genes. 19.24, 25. ende wijders Iosu. 6.24. ende 8.28. Iudic. 1.8. ende 9.49. ende 20.48. 1.Reg. 16.18. 2.Reg. 25.9. Iob 1.16. Psal. 74.7, 8. Iesai. 1.7. ende 9.5. ende 34.9, 10. ende 64.11. Ierem 2.15. ende 4.7. ende 9.10. ende 21.10. ende 32.29. ende 34.2, 22. ende 36.23. ende 38.23. ende 39.8. ende 43.12, 13. ende 46.19. ende 49.2, 27. ende 50.32. ende 51.25, 30, 58. Ezech. 5.1, 2, 4. ende 16.41. ende 23.47. ende 24.6, 12. ende 39.9, 10. Dan 3.22. Hose. 8.14. Mich. 1.7. Hab. 2.13. Zach. 9.4. Bysonderlick van menschen die met vyer verteert, ofte verbrandt zijn, siet Levit. 10.1, 2. Num. 3.4. ende 11.1, etc. ende 16.35. Iosu. 7.25. ende 9.49. ende 15.7. dooden beenderen. 2.Reg. 23.16, 20. Amos 1.16. doode lichamen, 1.Sam. 31.12. Amos 6.10. Branden over dooden, 2.Chron. 16.14. ende 21.19. Ier. 34.5. kinderen ter eeren der Afgoden verbranden, ofte door ’t vyer laten gaen. Levit. 18.21. ende 20.2, etc. 2.Reg. 16.3. ende 17.17, 31. ende 21.6. ende 23.10. 2.Chron. 33.6. Ier. 7.31. ende 19.5. De Coninck Zimri verbrandde sich selven met het palleys 1.Reg. 16.18. wet van brant. Exod. 21.25. brant van de sonne, Iesai. 3.24. brandt ofte vyerigheyt in de lucht, ofte ’s menschen lichaem, Deuter. 28.22. brant–koorn, straffe in de lantvruchten, Deut. 28.22. 1.Reg. 8.37. 2.Reg. 19.26. 2.Chro. 6.28. Amos 4.9. Hag. 2.17. Toorn der menschen, item, Godes toorn ende straffe wort dickwils bij brant ende ontstekinge vergeleken. siet Gen. 36.31. 2.Reg. 22.13. Psal. 2.12. ende 80.17. ende 119.53. ende 124.3. Iesai. 1.31. ende 5.25. ende 9.18. ende 10.16. ende 24.6. ende 47.14. Ierem. 7.20. ende 51.32. Thren. 2.3. Mal. 4.1. De Heylige Geest wort genoemt een Geest der uytbrandinghe. Iesai. 4.4. ende Godts gerechtigheyt wort gheseyt te branden als een fackel. Ies. 62.1. vyer-brant. Siet Iesai. 7.4. Amos 4.11. Zach 3.2.

Breed, breette. van de breette des aerdbodems, siet Iob 38.18. van Babels breeden muer Ierem. 51.58. de breette van verscheyden dingen ofte gebouwen, siet onder den tytel van die dingen, welcker mate beschreven wort. gelijckenissen, siet Iob 11.9. Psal. 119.96.

Breken, afbreken, verbreken, doorbreken, verbrekinge, breucke. D. verwoestinge, jammer, elende. De hagel in Egypten verbrack alle boomen, Exo. 9.25. de beenderen des Paesch–lams moestmen niet breken, Exo. 12.46. Nu. 9.12. D’afgodische pilaren der Canaaniten moestmen verbreken, Exo. 23.24. ende 34.13. Deut. 7.5. ende 12.13. Moses brack de twee steenen tafelen, Exod. 32.19. siet wijders Lev. 11.33. ende 15.12. ende 21.19. ende 22.22. ende 26.13, 26. Iud. 7.20. ende 9.53. 1.Sam. 4.18. 1.Reg. 22.49. 2.Reg. 18.4. ende 25.13. 2.Chron. 14.3. ende 23.17. ende 31.1. Iob 31.21, 22. ende 38.15. Psal. 29.5. ende 34.21. ende 48.8. ende 107.16. Ies. 1.28. ende 9.3. ende 21.9. ende 24.10. ende 30.14. ende 59.7. Ierem. 1.10. ende 4.6, 20. ende 6.1, 14. ende 8.11, 21. ende 10.19. ende 14.17. ende 17.18. ende 22.20. ende 28.10, 11. ende 48, 3, 4. 5. Mala. 1.4. figuerlicke redenen ofte gelijckenissen, siet Psal. 34.19. ende 60.4. ende 104.11. ende 147.3. Prov. 6.15. Iesa. 8.15. ende 30.26. ende 38.13. ende 61.1. ende 66.2. Iere. 19.10, 11. ende 23.9. ende 42.10. ende 45.4. ende 48.38. Ezech. 34.4. Dan. 11.14, 20. Mich. 2.13. ende 3.3. Nahum 3.19.

Breucken. siet, boete, boete opleggen.

Breydel, siet, Gebit, Toom.

Brengen, weder–brengen, aenbrengen. Dat Godt sijn wech–gevoert volck, ende oock sommige andere volcken, wilde wederbrengen in haer lant, siet daer van Ies. 49.6. ende 52.8. Iere. 16.15. ende 24.6. ende 27.16. ende 28.3, 4. ende 29.10, 14. ende 30.3, 18. ende 32.1, etc. item, vers 44. ende cap. 33.7, 26. ende 48.47. ende 49.6, 39. ende 50.19. Thren. 5.21. Ezech. 29.14. ende 34.13, 16. ende 36.8, etc. item, vers 24 ende cap. 39.25. Amos 9.14. Zephan. 2.7. ende 3.20. Zach. cap. 10. vers 10. Godt wort geseyt den Gog aen te brengen tegen sijn (Godts) lant. Ezec. 38.16, 17. ende 39.2. De godtloose Regenten seggen: Brenght aen, dat wy drincken. Amos 4.1.

Brief, brieven, af–schrift van brieven. Siet 2.Sam. 11.14, etc. 1.Reg. 21.8, etc. 2.Reg. 5.5, 6. ende 10,1, etc. ende 19.10, 14. ende 20.12. 2.Chron. 2.11. ende 21.12, etc. ende 30.1. Ezr. 4.11, etc. ende 5.6, etc. ende 7.11, etc. Neh. 2.7, 8. ende 6.5, etc. item, vers 17, etc. Esth. 1.22. ende 3.12, etc. ende 8.9, etc. ende 9.20. Iere. 29.1, 25, 29. Ezech. 2.8, etc. ende 3.1, etc. Zach. 5.1, 2. van koop–brieven, siet Ierem. 32.10, 11, 12, 13, 14, 44. eene gelijckenisse, siet Iesa. 34.4.

Brieschen, siet, Brullen.

Broeden, uytbroeden. siet eene gelijckenisse, Ierem. 17.11.

Broeder. van broederlicken haet, siet Gen. 4.5, 8. ende 27.41, etc. van broederlijcke liefde, siet Genes. cap. 44. Onderscheyt tusschen twee broederen ten aensien van Godts liefde ende haet, siet Malach. 1.2. Haet stichten tusschen broederen, siet Proverb. 6.19. De Gemeynte wenscht, dat Christus haer een broeder geworden ware. siet Cant. 8.1. Broeder, dat is, bloet–verwant, bloet-vrient. siet, Gen. 13.8. ende 14.14. ende 20.5, 12, 15. ende 31.32, 37, 46. Exod. 2.11. ende 4.18. Levit. 10.4. item, lantsman, metgeselle, vrient, medegenoot, Levit. 25.25. Deut. 15.7. 2.Reg. 9.2. Ies. 66.5. Ezech. 18.10, 18. Zach. 11.14. gheloofs–genoot. Psal. 122.8. ende 133.1. Iesa. 66.19, 20. even–naeste. Gen. 9.5. gelijckenissen, siet. Prov. 17.17. ende 18.9, 24. ende 27.10. Cant. 1.6.

Broot. oorspronck, materie, ende bekomen van broot, siet Iob 28.5. Ps. 104.14. item Exod. 12.39. Ezech. 4.9, 12, 15. Prov. 4.17. ende 12.11. ende 20.13. Hemels broot, siet Man, Toonbroot, siet Exod. 25.30. Levit. 24.5, 7. 1.Sam. 21.4, 5, 6. Eerstling broot, ende Gersten–broot, 2.Reg. 4.42, etc. Iudic. 7.13. Nutticheyt ende werckinghe des broots, siet Levit. 26.26. Deut. 8.3. 1.Sam. 30.11, 12. Psal. 104.15. ende 105.16. ende 132.15. Prov. 12.11. ende 28.21. Iesa. 3.1. Ezech. 5.16. ende 13.19. Allerleye toevallen, geschie-

[fol. c v]

denissen, gebruyck, ende leeringhe van broot, siet Genes. 3.19. ende 14 vers 18. ende 18.5. ende 21.14. ende 25.34. ende 27.17. ende 31.54. ende 37.25. ende 43.31. ende 45.23. ende 47.13, etc. ende 49.20. Exod. 12.8. ende 13.3, 6, 7. ende 16.3. ende 18.12. Levit. 26.26. Deut. 29.5, 6. Iosu. 9.5. Iudic. 8.5, 6. Ruth 1.6. 1.Sam. 10.2, 3. ende 16.20. ende 17.17. ende 25.18. ende 28.22. 2.Sam. 6.19. ende 16.1, 2. 1.Reg. 14.3, 4. ende 17.6. item vers 11, 12. ende cap. 18.4. ende 22.27. 2 Reg. 6.22. Psal. 37.25. ende 41.10. ende 78.20. ende 102.5. Prov. 6.26. ende 12.9. ende 17.1. ende 22.9. ende 23.3. ende 31.27. Eccl. 9.7. ende 11.1. Iesa. 3.1. ende 21.14. ende 30.20, 23. ende 33.15, 16. ende 58.6, 7. Ierem. 5.17. ende 16.7. ende 37.21. ende 38.9. ende 41.1. Thren. 1.11. ende 4.4. ende 5.6, 9. Ezech. 4.13, 16, 17. ende 16.49. ende 18.7, 16. ende 24.17. Hose. 2.5. ende 9.4. Amos 4.6. ende 7.12. Obad. vers 7. Broot, voor allerleye spijse, ende broot eten, voor maeltijt houden, sal de leser vinden in verscheydene voor aengetogene plaetsen. Gelijckenissen van broot, siet Num. 14.9. Psal. 14.4. ende 53.5. ende 80.6. ende 102.10. Prover. 9.5. ende 20.17. Iesa. 51.14. ende 55.2. Broot ofte spijse des Heeren, D. offerhande. siet Levit. 3.11. ende 21.6, 8, 17, 21, 22. ende 22.25. Ezech. 44.7. Mal. 1.7, 12.

Brullen, brieschen der Leeuwen. siet Iud. 14.5. Iob 4.10. Psal. 104.21. ghelijckenissen, siet Iob. 3.24. ende 37.4. Psal. 32.3. ende 38.9. ende 74.4. Prov. 19.12. ende 20.2. Iesa. 5.29. ende 33.9. Ierem. 25.30. ende 51.38. Hose. 11.10. Ioel 3.16. Amos 1.2. ende 3.4, 8. Zach. 11.3.

Bruysen der zee, ende wateren, ruyschen, getier maecken. siet, Psal. 46.3, 4. ende 65.8. ende 96.11. ende 98.7. Ier. 31.35. gelijckenissen, siet. Psal. 38.9. ende 40.3. ende 42.6, 12. ende 43.5. ende 93.4. Iesa. 5.30. ende 17.30. ende 63.15. Iere. 4.19. ende 6.23. ende 50.42. ende 51.55. Dan. 10.6.

Bruyt, ende bruydegom, bruyloft, bruyloftsliedt. T’samenkomste van bruyt ende bruydegom, siet Gen. 29.23. Dat de bruyt aende rechter-hant des bruydegoms plach te staen, ende hare metgesellinnen haer te volgen, wort afgenomen uyt Psal. 45.10, 15. krijchs-ordinantie van ondertrouwde personen, Deut. 20.7. Zippora noemde Mose bloet-bruydegom. Exod. 4.25. vreuchde van bruyt ende bruydegom, siet Ies. 62.5. Ier. 7.34. ende 16.9. ende 25.10. ende 33.11. Ioel 2.16. Bruyloft, siet Gen. 29.27. Iud. 14.10. Esth. 2.18. gelijckenissen ende figuerlicke reden van bruyt ende bruydegom, siet Psal. 45. ende het gantsche hooge liedt Salomons. item Psal. 19.6. Iesa. 49.17, 18. ende 61.10. ende 62.5. Ier. 2.2, 32. ende 8.2.

Brijselen, siet, verpletteren. verbrijselen.

Bucki, een Overste van Dans stam. Num. 34.22.

Buffel, was den Israeliten toegelaten te eten. Deut. 14.5.

Buyck. Siet onder anderen, Gen. 25.23. Iob. 32.18, 19. Psal. 17.14. ende 31.10. ende 44.26. Prov. 18.8, 20. ende 20.27, 30. Cant. 7.2. Dan. 2.32. Hab. 3.16. Siet wijders, Lijf.

Buydel, sack. Siet Prov. 1.14. ende 7.19, 20. Hag. 1.6.

Buygen, sich buygen, neder-buygen, neder-bucken. Door Engelen ende menschen, siet exempelen, Gen. 18.2. ende 19.1. ende 23.7, 12. ende 27.29. ende 33.3, 6, 7. ende 37.7, 9, 10. ende 42.6. ende 43.26. ende 28.12. ende 49.8. Exod. 18.7. Num. 22.31. Ruth 2.10. 1.Sam. 20.41. ende 24.9. ende 25.23, 41. ende 28.14. 2.Sam. 9.6, 8. ende 14.4, 22, 33. ende 18.21. ende 24.20. 1.Reg. 1.16, 23, 31, 53. ende 2.19. 2.Reg. 2.15. ende 4.37. 2.Chron. 24.17. Esth. 3.2. Psal. 72. versen 9, 11.

Sich voor Godt buygen, is so veel als aenbidden, ende wort alsoo overgesett. siet daer van, Genes. 21.5. ende 47.31. Exod. 4.31. ende 12.27. ende 24.1. ende 33.10. ende 34.8. Deuter. 26.10. Iosu. 5.14. Iudic. 7.15. 1.Sam. 1.3, 19, 28. ende 15.31 ende 15.32. 1.Reg. 1.47. 2.Reg. 17.36. ende 18.22. 1.Chro. 16.29. Iob 1.20. Psal. 5.8. ende 22.28. ende 29.2. ende 45.12. ende 72.9, 11. Mich. 6.6.

Sich buygen door Afgoden, ofte afgodische beelden, siet Godts verbodt, Exod. 20.5. ende 23.24. ende 34.14. Levit. 26.1. Deut. 4.19. ende 5.8. ende 8.19. ende 11.16. ende 17.3. ende 30.17. Iosu. 23.7, 16. 1.Reg. 9.6. 2.Reg. 17.35. Exempelen, Exo. 32.8. Num. 25.2. Iud. 2.12, 17, 19. 1.Reg. 11.33. ende 16.31. ende 22.53. 2.Reg. 5.18. ende 17.16. ende 21.3, 21. Ies. 2.9. Sich bucken voor dwanck, siet Prov. 14.19. Iesa. 2.11, 17. ende 5.15. ende 51.23. ende 65.12. Gebuckt gaen van rouwe. Psal. 35.13, 14. ende 38.7. fi-guerlicke reden, siet Iesa. 45.14. ende 60.14. Hab. 3.6. Siet wijders, aenbidden.

Buyt, buyten, rooven. siet 1.Sam. 14.32. 2.Reg. 3.23. 2.Chron. 20.25. Iesa 10.6. Ezech. 7.21. ende 25.7. Dan. 11.24. gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Psal. 119.162. Iesa. 9.3. ende 53.12. Ierem. 21.9. ende 38.2. ende 39.19. ende 45.5. Siet wijders, Roof, rooven.

Bundel, bondel, bondelken gelts, Genes. 42.35. figuerlicke reden, siet 1.Sam. c. 25. vers 29. Iob 14.17. Cant. 1.13. Amos 9.6.

Burcht, burgt, slot, casteel, siet 2.Sam. 5.7, 9. ende Psal. 9.10. ende 18.3. ende 31.3, 4. ende 71.3. ende 91.2. ende 144.2. ende siet wijders, Slot.

Buz, een sone Nahors, des broeders Abrahams. Genes. 22.21. Buziter, Iob 32. vers 2. Ierem. 25.23.

Buzi, des Propheten Ezechiels vader. Ezech. 1.3.

Byen, Imen, siet Deut. 1.44. Iud. 14.8. Psal. 118.12. Iesa 7.18.

C. VVat hier niet en wort gevonden, soeckt in de Letter K.

CAbul, een lant in Galilea, alsoo genoemt van Hiram, den Coninck van Tyrus, dien Salomo dat lant vereert hadde, maer kreegh ’t daer nae weder. siet 1.Reg. 9.13. ende 2.Chro. 8.2.

Caf, ofte, Kaf. siet gelijckenissen genomen van caf, Iob 21.18. Psal. 1.4. ende 35.5. Iesa. 17.13. ende 29.5. ende 41.15, 16. Dan. 2.35. Hose. 13.3. Zephan 2.1, 2.

Calah, Calach, de naem van een seer oude stadt in Assyrien. Genes. 10.11.

Caleb, de sone Iephunne, een Overste ende hooft in de stamme Iuda, wort mede gesonden om Canaan te verspieden. Num. 13.2, 3, 6. wederkeerende, blijft bestandich ende getrouw, tegen de murmureringen des volcks. Num. 14.6. Blijft, met Iosua, alleen over van de verspieders, die door Godts plaghe wierden verteert. Num. 14.37, 38. Sy worden beyde geroemt van wegen hare volherdinge. Num 32.12. Deut. 1.36. Dese twee zijn oock alleen, van alle die uyt Egypten waren getrocken, in het lant Canaan gekomen. Num. 14.30. ende 32.12. Deut. 1.36. Siet wijders van Caleb, Ios. 14.8, etc. item, versen 10, 11, 13. ende 15.13, 14, 16, 17, 18, 19.

Calmus, wel-riekende riet, pijpe, ofte specerye. siet Exod. 30.23. Prov. 7.17. Ier. 6.20. ende eene gelijckenisse, Cant. 4.14. Sommige houden ’t voor Caneel.

Calne, daer Nimrods Coninckrijck begon. Gen. 10.10. siet oock Amos 6.2. ende Calno, Iesa. 10.9.

Camer, siet, Kamer.

Canaan, Chams sone, wordt van sijnen grootvader Noah vervloeckt. Genes. 9.25. De Canaaniters zijn afkomstich van Cham. Genes. 9.18. hars woonplaetsen, siet Gen. 10.18, 19. wat volckeren in ’t lant Canaan gewoont hebben voor Israel. Genes. 15. versen 19, 20, 21. Exod. 3.8, 17. ende 23.23. Deut. 7.1. hare grouwelen, Levit. 18.25, etc. ende 20.22. Deut. 9.4. ende 18.9, etc. Israel en moest met haer geen verbont maken, Exod. 23.32, 33. Deuter. 7.2, etc. van harer uytdryvinge ende verdelginge. siet Exod. 23.27, etc. Levit. 18.28. ende 20.22, 23. Num. 33.52. Deut. 7.1, 2, 16, 17, etc. ende 20.16, etc. Het lant Canaan wort Israel belooft, op conditie, Levit. 26.5, 32. De Canaaniters slaen de kinderen Israels, Num. 14.45. ende worden van haer weder geslagen. Num. 21.1, etc. Ios. 11.1, etc. Iudic. 1.3, etc. worden verbaest ende moedeloos, als Israel door de Iordane was gegaen, Iosu 5.1. vele Coningen der Canaaniters worden van Iosua geslagen, Iosu. 11.1, etc. Beschrijvinge vande grenzen, ende sonderlinge uytnementheyt des lants Canaan, ’t welck een voorbeelt was vande hemelsche erffenisse der kinderen Godts, siet Gen. 10.19. ende 15.18. ende 43.11. Exod. 3.17. ende 13.5. ende 20.6. ende 23.31. ende 33.2. Num. 13.24, 28, 29, 30, 33, 34. ende 26.52, etc. ende 34.1, etc. Deut. 6.3. ende 8.7, etc. ende 9.1. ende 11.10, 11, 12, 24. ende 33.28. ende 34.1, 2, 3. Iosu 1.4. ende 13.1, etc. 1.Sam. 3.20. 2.Sam. 3.10. 1.Reg. 4.25. Psal. 68.10. ende 79. vers 1. ende 83.13. ende 106.24. Ierem. 2.7. Ezech. 20.6. Dan. 8.4. ende 10.16. ende 11.41. Hos. 9.3. Ioel 2.3, 18. ende 3.2. Canaan, dat is, Tyriers, Iesa. 23.11. item, een’ contreye van der Philistijnen lant, Zephan. 2.5. figuerlicke reden, ende Prophetische afbeeldingen, siet Iesa. 19.18. Ezech. 16.3. ende 47.13, etc. ende 48.1, etc.

Candelaer. gemeenen candelaer, siet 2.Reg. 4.10. vanden heyligen gouden Candelaer in de Tente der t’samen-komste, sijn maecksel, toebehoore, ende gebruyck, siet Exod. 25.31, etc. ende 27.20, 21. ende 30.7. ende 40.4, 25. Levit. 24.1, etc. Num. 8.1, etc. van de Candelaers in Salomons Tempel. Siet 1.Reg. 7.49. 2.Chron. 4.7. voorbeeldende Candelaer. siet Zach. 4.2.

Canne, handelde met Tyrus in allerleye kostele zijde-wercken. Ezech. 27.23, 24.

Caphtor, Caphtorim, afkomstigh van Mizraim. Siet Genes. 10.13, 14. Deut. 2.23. 1.Chron. 1.12. Ier. 47.4.

Carchemis, een’ stadt aen de Riviere Ephrates, ofte, Phrath. Siet 2.Chro. 35.20. Iesa. 10.9. Ierem. 46.2.

Carmel, Charmel, een bergh, stadt, ende contreye in Iuda, lieflick ende vol van schoone weyden: item een ander bergh van dien naem, in Issaschar, vermaert van den Propheet Elia. siet Iosu. 12. vers 22. ende 15.55. ende 19.26. 1.Sam. 15.12. ende 25.2, 5, 7, 40. ende 27.3. ende 30.5. 2.Sam. 2.2. ende 3.3. ende 23.35. 1.Reg. 18.19, 20, 42. 2.Reg. 2.25. ende 4.25. ende 18.19. 2.Chro. 26.10. Iesa. 33.9. ende 35.2. Iere. 50.19. Amos 1.2. ende 9.3. Mich. 7.14. Nah. 1.4. Dit Hebr. woordt Carmel wort oock in het gemeyn gebruyckt tot beteeckeninge van eene lustige ende vruchtbare landouwe.

Carmesijn, carmoisijn, karmesijn. Siet 2.Chron. 2.7. Thren. 4.5. Nah. 2.3. item, Iesa. 1.18. siet wijders, schaerlaken, purper.

Casluhim, Chasluchim, af-komstich van Mizraim. siet Genes. 10 versen 13, 14. 1.Chron. 1.12.

Castijden, castijdinge, tuchtigen, straffen. Van Godts castijdinge, siet Deut. 8.5. 2.Sam. 7.14. Iob 5.17, 18, 19. ende 33.6. Psal. 6.2. ende 38.2. ende 39.12. ende 73.14. ende 89.31. ende 94.12. ende 118.18. Prov. 3.11, 12. Ies. 26.16. ende 27.7, 8, 9. Ier. 2.19. ende 10.24. ende 30.11, 14. ende 31.18. ende 46.28. Ezech. 36.18, etc. item, vers 24. Haba. 1.12. Van menschelicke castijdinge, siet Deut. 22.18. Prov. 10.13. ende 13.24. ende 15.10. ende 17.10. ende 19.18, 25. ende 20.30. ende 22.15. ende 23.13, 14. ende 26.3. ende 27.5, 6. ende 29.15, 17. Zach. 13.6. Siet oock Tucht, cruys, straffe, bestraffen. item, sich selven, ofte sijne ziele quellen, bekommeren, verootmoedigen.

Catechizeren, van der jeugt aen yemant in de fondamenten der Religie onderwijsen. siet Prov. 22.6. item, Leeren, onderwijsen, Ionckheyt.

Ceder, ceder-boom, ceder-hout, ceder-werck. gebruyck van ceder-hout in het reynigen van een melaetsch mensche ofte huys, Levit. cap. 14. vers 4, etc. item, vers 49, etc. oock bij verbrandinge vande roode veerse tot het water der ontsondiging, Num. 19.6. tot gebouw van het huys des Heeren, 2.Sam. 5. vers 21. 1.Chron. 22.4. ende 1.Reg. 4.8, 9, 10. ende 6.9, 10, 15, 20, 36. van Salomons lust-huys, 1.Reg. 7.2, etc. siet wijders, 1.Reg. 4,33. ende 10.27. 2.Chro. 1.15. ende 9.27. item, 2.Reg. 19.23. Ezr. 3.7. Psal. 29.5, 6. ende 104.16. ende 148.9. Iesai. 9.10. ende 14.8. ende 44.14, etc. Ierem. 22.7, 14, 15, 23. ende 26.5. ende 27.24. Zephan. 2.14. gelijckenissen, ende figuerlicke reden van cederen, siet Num. 24.6. Iud. 9.15. 2.Reg. 14.9. Iob 40.12. Psal. 80.11. ende 92.13. Cant. 5.14. ende 8.9. Iesa. 2.13. Ezech. 17.3, 22, 23. ende 31.3, etc. item, vers 8. Amos 2.6. Zach. 11.1, 2.

Ceremonien, wet der Ceremonien, aen gaende den uyterlicken Godtsdienst, siet elcks onder sijnen tytel, item, Wet.

Chadrach. siet, Hadrach.

Chalcol, een seer wijs man, by Salomons tijt. 1.Reg. 4.31.

Chaldeen, Chaldea, diemen meynt afcomstich te zijn van Arphacsad, Sems sone, Hebr. Chasdim, ofte Casdim: vande beginselen haers staets, siet Iesa. 23.13. ende wijders geschiedenissen ende Prophetien vande Chaldeen ende haer lant. 2.Reg. 24.2. ende 25.4, 5, 6, 10, 13, 14, 25. Iob 1.17. Iesai. 13.19. ende 43.14. ende 47.1, 5. ende 48.14, 20. Ier. 21.4, 9. ende 22.25. ende 25.12. ende 37.5. item, cap. 47. ende 48. ende 50.8, 10. Ezech. 16.29. ende 23.14, 15, 24. Dan.1.4. Hab. 1.7, 12. ende 2.5. Siet wijders, Babel, Babyloniers.

Cham, Noahs sone. siet Gen. 5.32. ende 6.10. ende 7.13. ende 9.18, 22. ende 10.1, 6, 20. 1.Chron. 1.4, 8. ende 4.20. Psal. 78.51. ende 105.23, 27. ende 106.22.

Chamos, Camos, der Moabiten ende Ammoniten Afgodt. siet Nume. 21.29. Iudic. 11.24. 1.Reg. 11.7. ende 2.Reg. 23.13. Ierem. 48.7, 13, 46.

Chanes, een stadt in Egypten. Iesa. 30.4.

Charmi, Carmi, een sone Rubens. Gen. 46.9. 1.Chron. 5.3. een ander, uyt Iuda. Ios. 7.1, 18. item, 1.Chro. 4.1.

Charbona, een van Ahasueros Camerlinlingen. Esth. 1.10. ende 7.9.

Chebar, een riviere in Chaldeen, daer de Propheet Ezechiel onder de gevangene Ioden woonde, Godes gesichten sach ende Propheteerde. siet Ezech. 1.1, 3. ende 3.15. ende 43.3.

Chelbon, wijn van Chelbon, siet Ezech. 27.18.

Cheran, een sone Disans, des soons Seirs. Gen. 36.26.

Chereth, een wout, daer in David vluchtte voor Saul. 1.Sam. 22.5.

Cherub, Cherubim, Enghelen, gedaente ofte beeldnisse van Engelen. siet Gen. 3.24. Exod. 25.18, etc. ende 37.7, etc. Num. 7.89. 1.Sam. 4.4. 2.Sam. 6.2. ende 22.11. 1.Reg. 6.23, 29, 32, 35. 2.Reg. 19.15. 2.Chron. 3.8, 10, etc. Psal. 18.11. ende 80.2. ende 99.1. Ezech. 9.3. ende 10.1, 2, etc. ende 41.18. etc. siet een figuerlicke reden, Ezech. 28.14, 16.

Chesed, een sone Nahors, des broeders Abrahams. Gen. 22.22.

Chezib, een stadt ofte plaetse in Canaan, anders (nae sommiger gevoelen) ghenoemt Achzib. siet Gen. 38.5.

Chileab, Davids tweede soon, uyt Abigail. 2.Sam. 3.3. anders ghenoemt Daniel. 1.Chron. 3.1.

Chilion, een sone van Elimelech ende Naomi, sterft in ’t lant der Moabiten. Ruth 1.2, 5.

Chimham, Chimhan, een van Barsillais sonen, die met David nae Ierusalem trock, als Absalom doot was. 2.Sam. 19.37, 38, 40. 1.Reg. 2.7. Geruth Chimhan, ofte Chimhams herberghe, woonplaetse. siet Ierem. 41.17.

Chisleu, de neghende maent in ’t heylich jaer, de derde, in ’t burgerlicke, passende op November ende December. Siet Ezr. 10.9. ende Nehem. 1.1, etc.

Chittim, Kittim, Chitteen ofte Chittiters. afkomstich van Iavan, Iaphets soon. Gen. 10.4. 1.Chro. 1.7. siet wijders Num. 24.24. Ies. 23.1, 12. Ierem. 2.10, 11. Ezech. 27.6. Dan. 11.30.

Chonja. siet, Iechonia, Iojachin.

Choor, een hoop menschen, die versamelt zijn en in order gaen. Sulcke twee danck-chooren stelde Nehemia aen, by de inwyinghe van de mueren Ierusalems. Nehem. 12.31, 38, 40.

CHRITSUS, in ’t griecx, is soo veel als MESSIAS in ’t Hebr. Dat is, Gesalfde: welcke naem onsen Salichmaecker Iesu Christo gegeven is, om dat hij van den Vader tot sijn salichmaeckende ampt is verordineert, ende met den H. Geest overvloedelick begaeft. siet 1.Sam. 2.10, 35. Psal. 2.2. ende 45.8. ende 84.10. ende 89.52. ende 132.10, 17. Dan. 9.25, 26. Habak. 3.13. Van Iesu Christi Persoon, sijne eeuwige waere Godtheyt, eeuwige geboorte vanden Vader, sijne waere menscheyt, mensch-werdinge, Propheetlick, Priesterlick, ende Conincklick ampt, ende de wercken daer toe ghehoorende, den stant sijner vernederinge, ende den stant sijner verhooginge, etc. siet de navolgende plaetsen. Gen. 3.15. ende 22.18. ende 26.4. ende 28.14. ende 49.10. Num. 24.17. Deut. 18.15. 2.Sam. 7.12. 1.Chron. 17.11, etc. ende 22.9, 10. Iob 19.25, 26, 27. Psal. 2.2, 6, 7, 8, 9, 11, 12. ende 16.9, 10, 11. ende Psal. 22. item, 23. ende 24.7, 8, 9, 10. ende 40.7, 8, 9, 10, 11. ende 41.10. item, Psal. 45. ende 68.18, 19. ende 69.10, 22. item, Psal. 72. ende 110.1, 4. ende 118.22. ende 132.17. Prov. 1.20, etc. ende 8.12, etc. item, het hooge-liedt Salomons. ende Iesa. 2.2, etc. ende 4.2. ende 7.14. ende 9.2, 5, 6. ende 10.27. ende 11.1, 2, 10. ende 25.6, 7, 8, 9. ende 28.16. ende 32.1, 2. ende 35.4, etc. ende 40.1, etc. item, vers 9, etc. ende 41.27, 28. ende 42.1, etc. item, vers 6, 7, 10. ende 49.5, 6, 7, 8, 9. ende 50.4, 5, 6, 7. ende 52.6, 7, 14, 15. ende cap. 53. ende 55.4. ende 59.16, 17. ende 61.1, etc. ende 62.11. ende 63.1, etc. Ierem. 23.5, 6. ende 30.9, 21. ende 33.15, 16, 17, 18. Ezech. 17.22, etc. ende 21.32. ende 34.23, 24, 29, 30. ende 37.24, 25. Dan. 9.17, 24, 25, 26. ende 12.1. Hos. 1.7. ende 2.13, 14, etc. ende 3.5. ende 6.2. ende 11.10, 11. ende 12.5, 6. 12. ende 13.14. Ioel 2.23, 28, etc. ende cap. 3. Amos 9.11, etc. Obad. vers 21. Ion. 1.17. Mich. 4.1, etc. ende 5.1, etc. ende 7.14, etc. Hag. 2.9, 23. Zach. 3.8, 9. ende 4.7. ende 6.11, 12. ende 9.9, 10. ende 11.12. ende 12.10. ende 13.7. ende 14.4. Mal. 3.1. ende 4.2. Christus is den Outvaderen, voor sijne komste in den vleesche, verscheenen inde gedaente eens Engels, ende alsoo ghenoemt. siet Genes. 16.7, 13. ende 19.18, 24. vergeleken met vers 1. item, cap. 22.11, 12, etc. ende 24.7. ende 31.11, 13. ende 32.24, 30. vergeleken met Hose. 12.5. item, 48.16. Exod. 3.2. ende 14.19 ende 23.20, 23. ende 32.34. ende 33.2. Num. 20.16. Iudic. 5.23. ende 6.12. ende 13.3, 6, 9, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22. Eccl. 5.5. Iesai. 63.9. Zach. 1.9, 12, etc. ende 2.3. ende 3.1, etc. ende 4.1, etc. ende 5.5. ende 6.4. ende ende 12.8. Mal. 3.1. in de gedaente

[fol. c2 r]

eens Mans, Genes. 18.1, 17, 20, etc. ende 32.24. Ezech. 1.26. ende 9.2. eens menschen soons. Dan. 7.13, 14. eens Krijchs-helts, hebbende een bloot sweert in de hant Iosu. 5.14. Voorbeelden op den Heere Christum, waren: D’offerhanden na den val voor de Sundt-vloet. Genes. 4.3, 4. nae de Sundt-vloet. Genes. 8. versen 20, 21, etc. D’Arke Noe, Genes. capit. 6. 7. 8. Melchi-Zedek, Genes. 14. Psal. 110. de Besnijdinge, Gen. 17. Isaac, Gen. 22. Iacobs leeder, Genes. 28.12. het Paesch-lam, Exo. 12. de Arke des verbonts, Exod. 25. Iosu. 3. De Tabernakel, ofte, Tente der t’ samenkomste, met verscheyden heyligh ghereetschap, den Kandelaer, Toon-brooden, Reuck-altaer, Brand-offers Altaer, etc. Exo. 26. ende 27. ende 30. Aaron ende de Levitische Hooge-priester in ’t ghemeyn, Exod. 28. ende 29. Lev. 16. het offervee, ende d’ offerhanden, Exod. 29, etc. ende bysonderlick het daghelijcks offer, 1.Chron. 16. Ezr. 6. De Bock, Lev. 16. De roode Veerse met het water der afsonderinge, Nu. 19. Mose, Deu. 18. De koperen Slange, Numer. 21. De wolcke, Exod. 13. versen 21, 22. Het roode meyr, Exod. 14. De Rotz-steen, met de wateren die daer uyt vloten, Exo. 17. Het hemelsch Man, Exod. 16. De Richters ende verlossers van Godts volck, bysonderlick Iosua, die haer in het beloofde lant voerde, Iosu. 1, etc. Simson in sijnen doodt, Iud. 16. De Coninghen van Godts volck, ende bysonderlick David, met sijne salvinghe, strijden ende regeringe, 1.Sam. 10. ende 17. 2.Sam. c. 22, etc. Salomo, 2.Sam. 7. Psal. 45. ende 72, etc. Salomons Tempel, met sijn heyligh toebehoorte, 1.Reg. 6, etc. Zerubbabel ende Iosua, met den tweeden Tempel, Hagg. 2. de dertigh silverlingen, Zach. 11.12, etc. De steen, die van den bergh sonder handen wiert afgehouwen, ende wert tot eenen grooten bergh die de gantsche werelt vervulde, Dan. 2, etc. item, Ezechiels Tempel, met sijn toebehoorte, Ezech. 40, etc. Verscheydene aenmercklicke namen ende tytelen, die onsen Heere Christo in ’t Oude Testament ghegeven zijn: als, HEERE der heyrscharen, Messias ofte Ghesalfde des HEEREN, Engel des HEEREN, Engel des verbonts, waer van boven te sien. item, Immanuel, dat is, Godt met ons Iesa. 7.14. De Herder der schapen des HEEREN, Iesa. 40.11. Iere. 34.23. Ezech. c. 37. vers 24. knecht des HEEREN, Iesa. 42.1. ende 43.3, 5, 6. ende 50.10. ende 52.13. ende 53.11. Ezech. 34. versen 23, 24. ende 37.24, 25. Hagg. 2.23. Zach. 3.8. David, Ierem. 30.9. Ezech. 34.23, 24. ende 37.24, 25. Hose. 3.5. Silo, Gen. 49.10. De Vorst van Godes volck, Iosu. 5.14, 15. Iesai. 55.4. Ezech. 34.24. ende 37.25. De rechtveerdige spruyte Davids, Ierem. 23.5. ende 33.15. Zach. 3.8. een scheute ofte rijsken uyt Isais stam, Iesai. 11.1. Een tacxken ofte rijsken uyt eenen hooghen Cederboom, Ezech. 17.22. beroemde Plante, ofte, Plante van name, Ezech. 34.29. hoeck-steen, ofte, gront-steen. Psal. 118.22. Iesa. 28.16. Zach. 3.9. De Heere, Adonai, Iesai. 6.1. De Heere Adon, dien de Ioden sochten, Mal. 3.1. Davids Heere, Psal. 110.1. De wijsheyt, Prov. 8.1. ende 9.1. Coninck van Godts volck, Psal. 2.6. ende 20.10. ende Psal. 45. ende 72. Cant. 1.4, 12. Iere. 23.5. ende 30.9. Ezech. 37.24. Hos. 3.5. Zach. 9.9. een Helt, Psal. 45.4. De heerlicke, ende heerscher Iacobs, Ierem. 30.21. Sonne der gerechtigheyt, Malach. 4.2. een Sterre uyt Iacob, Num. 24.17. De HEERE onse gerechtigheyt, Ierem. 23.6. ende 33.16. Godts Sone, wiens uytgangen zijn van eeuwicheyt, Psal. 2.7. Mich. 5.2. Wonderlick, Raedt, Stercke Godt, Vader der eeuwicheyt, Vrede-Vorst, Iesai. 9.5. Vrede, Mich. 5.5. Bruydegom der Kercke, Psal. 45. ende in ’t Hooge-liet Salomons. Heylanden, dat is, die eenige rechte groote Heylant, ofte Salighmaecker, Obad. vers 21. Die Leeraer ter gherechtigheyt, Ioel 2.23. Der Heydenen Licht, ende Godts heyl, Iesai. 49.6. Michael, die groote Vorst, die voor Godts volck staet, Dan. 12.1, etc.

Cieraet, cieragie. Exempelen, ghebruyck, aflegginge, misbruyck van allerley cieraet. Item, gelijckenissen, Godtlicken, heylighen, ende geestlicken cieraet, siet Gen. 24. versen 22, 53. ende 41.42. ende 45.22. Exod. 12.35, 36. ende 32.3, etc. ende 33.4, etc. Iosu. 7.21. Iud. 5.30. ende 8.25, 26. 2.Sam. 1.10. Esth. 2.12, 15. ende 5.1. Psal. 45.9, 10, 14, 15. ende 73.6. ende 89.18. ende 96.6. Prov. 4.9. ende 7.10. ende 11.22. ende 20.29. ende 25.11, 12. ende 31.25. Iesai. 3.18, etc. ende 28.1, 5. ende 49.18. ende 54.11, etc. ende 61.3, 10. Ierem. 2.32. ende 4.30. ende 13.18. ende 31.11. Thren. 2.1. Ezech. 16.10, etc. item, vers 39. ende cap. 23.26, 40. Dan. 5.16, 17. Hose. 2. versen 1, 7. ende 10.1. ende 13.2, etc. Siet oock vercieren, ende van verscheydene soorten van cieraet, cierlicke kleederen des Hooge-Priesters, item, cieraet des Tabernakels, Tempels, Salomons hof, item, Afgodischen pronck ende cieraet, elck op sijn plaetse.

Cinnereth, Chinnereth, Cinneroth, Kinnereth, anders oock genaemt Genezareth, ofte Gennezareth, de naem van een zee ofte meyr, oock genoemt de zee Tiberiadis, ende de Galileesche zee. Siet hier van Num. 34.11. Deut. 3.17. Iosu. 11.2. ende 12.3. 1.Reg. 15.20. alwaer het schijnt de name geweest te zijn van de contreye daer omtrent: ghelijck het oock de name gheweest is van een vaste stadt Iosu. 19.35, etc.

Cijns, chijns, schattinge, trybuyt, cijnsbaer worden, maecken. siet Gen. 49.15. Exod. 1.11. Deut. 16.10. ende 20.11. Iosu. 16.10. ende 17.13. Iud. 1.28, 30, 33, 35. 1.Reg. 9.21. 2.Reg. 3.4.2. Thron. 8.8. ende 17.11. ende 27.5. Ezr. 4.13, 20. ende 6.8. Esth. 10.1. Prov. 12.24. Iesa. 16.1, 2. Thren. 1.1.

Clap-woort, praetjen, spot-rede. Siet Iob 30.9. ende wijders, Fabel.

Colomne, wolcken-columne, vyer-columne, met de welcke Godt Israel leydde uyt Egypten in de woestijne. siet Exo. 13.21, 22. ende 14.24. Deuter. 1.33. ende 31.15. ende 33.9. Nehem. 9.12, 19. Psal. 99.7. siet oock, Pilaer, gedenck-teecken, teken.

Coloquinten, wilde Coloquinten. Siet 2.Reg. 4.39.

Coningen, ofte, Koningen, Coninckrijcken, Conincklicke regeringe worden van Godt gegeven ende ghenomen. 1.Reg. 11.11, etc. ende 14.7, etc. 2.Chron. 36.23. Iob 12.18. Prov. 8.15. Dan. 2.21, 37. ende 4.17, 25, 32. Hose. 13.11. Godt belooft Abraham ende Sarah Coningen uyt haren zade. Gen. 17.6, 16. oock Iacob, Genes. 35.11. Bileams prophetie van Israels Coninckrijcke, Num. 23.21. ende 24.7. Godts wet van de kiesinghe, het ampt ende recht eens Conincks in Israel. Deut. 17.14, 15, 16. 1.Sam. 10.25. hoe de Coningen dickwijls gewoon zijn te handelen, 1.Sam. 8.9, 11, 12, etc. Mose wort Coninck in Ieschurim, dat is, in Israel, genoemt. Deuter. 33.5. Abimelech, Gideons sone, wort onwetlick Coninc gemaeckt te Sichem. Iud. 9.6, etc. Daer nae maeckte Samuel den Saul tot Coninck. 1.Sam. 10.17. ende 12.7, etc. Na Sauls doot wert David Coninck, ende voorts Salomo, ende Rehabeam, onder welcken het Coninckrijck in tween ghescheurt is, alsoo dat Iuda ende Benjamin alleeen bleven by den huyse Davids, maer d’ ander tien stammen hadden hare eygene Coningen apart, 1.Reg. 12.16, 19, 20, etc. De regeringhe ende daden der volgende Coningen van Iuda ende Israel is beschreven in de boecken der Coningen, ende het tweede boeck der Chronijcken: tot dat het Rijck van Israel is verwoest door Salmanasser, ende van Iuda, door Nebucadnezar. Exempelen, daden, gheschiedenissen, allerleyen toeval ende gelegentheyt, leeringen, ende prophetien van Coningen ende Coninckrijcken. Van Nimrods rijck, siet Genes. 10.9, 10, 11, 12. Van vier seer machtige Coninckrijcken ofte Monarchyen, siet Nebucadnezars droom, ende Daniels uytlegginge. Dan. 2. Melchizedek was Coninck van Salem, ende Priester des Alderhoochsten Godts, by Abrahams tijt, Genes. 10.18, etc. siet wijders Genes. 14. vers 1, etc. item, vers 21, etc. ende capit. 20.1, etc. ende 26.1, etc. ende 36.31, etc. ende cap. 40. ende 41. ende 45.16, etc. ende 47.11. ende 49.8, etc. ende 50.4, etc. Exod. 1.1, etc. ende cap. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. ende cap. 12.29, etc. ende 13.15, 17. ende cap. 14. Num. 20.14, etc. ende 21.1, etc. item, vers 21, etc. ende vers 33, etc. ende cap. 22.1, etc. ende 31.8. Deut. 2.24, etc. ende 3.1, etc. ende 7.24. Iosu. 2.1, etc. ende 5.1. ende 6.2. ende 8.1, 29. ende 9.1, 2. ende 10.1, etc. ende 12.1, etc. Iudic. 1.7. ende 3.8, 10, 12, etc. ende 4.1, etc. ende 8.5, 18, 26. ende 9.6, 8, etc. ende 11.12, etc. 1.Sam. 8.1, etc. vande salvinge der Coningen Israels, siet 1.Sam. 10.1, etc. ende 16.1, etc. ende 24.7, 11. ende 26.9, 11, 16, 23. 2.Sam. 1.14, 16. ende 2.4. ende 5.3. ende 19.21. 1.Reg. 1.32, etc. 2.Reg. 9.1, etc. ende 11.12. Siet voorts van saken der Coningen, 1.Reg. 10.1, etc. 2.Reg. 5.18. ende 7.2. ende 11.14. 2.Chron. 36.22, 23. Ezr. 1.1, etc. ende 3.7. ende 4.3, 5, 6, 7, etc. item, vers 24. ende 5.5, etc. ende 6.1, etc. ende 7.1, etc. ende 8.1, etc. Nehe. 1.11. ende 2.1, etc. ende 6.6, 7. ende 9.32, 34, 35, 37. ende 12.22. ende 13.6, 26. De saken van den Coninck Ahasueros, ende de Coninginnen Vasthi, ende Esther, hebt ghy in ’t boeck Esther. Siet wijders van Coningen Psal. 2.2, 3, 4, 5, 10, 11, 12. item, Psal. 20. ende 21. ende 33.16. item, Psal. 45. ende 72. ende 76.13. siet oock Psal. 101. ende 102.16. ende 110.5, 6. ende 119.46. ende 138.4, 5, 6. ende 148.11 ende 149.9. Prov. 14.28. ende 16.10, 12, 13, 14, 15. ende 19.12. ende 20.2, 8, 26, 28. ende 21.1. ende 24.21. ende 25.2, 3, 4, 5, 6. ende 29.4, 14, 26. ende 30.21, 22, 27, 29, 31. ende 31.3, 4, 5. Eccl. 4.13, 14, 15, 16. ende 8.1, 2, 3, 4, 9. ende 10.16, 17, 20. Cant. 3.11. ende 6.5. Iesa. 3.4, 6, 7, 12. ende 10.8. ende 16.15. ende 19.4. ende 23.11. ende 26.13. ende 40.23, 24. ende 45.1. ende 47.5. ende 49.7, 23. ende 52.15. ende 60.3, 10, 11, 12, 16. ende 62.13. Ierem. 13.13, 18. ende 15.4. ende 22.4, 15. ende 27.5, 6. Thren. 2.2, 6. ende 4.20. Ezech. 7.27. ende 21.31. ende 25.4. ende 26.7. ende 28.1. Dan. 4.17, 30, etc. ende 5.18, 19, 20, 21, 28. ende 6.1, etc. ende 7.1, etc. ende 8.1, etc. ende 9.1, etc. item, versen 6, 8. ende 10.1, 13, 20. ende cap. 11. Hose. 1.4. ende 3.4. ende 8.4, 10. ende 10.3. ende 13.10, 11. Amos 6.2. ende 9.8. Ion. 3.6. Mich. 4.9. Hag. 2.22. Conincklick zaet, 2.Reg. 11.1. Ierem. 41.1. Ezech. 17.13. Dan. 1.3.

Conincks dal, een plaetse alsoo ghenoemt. Genes. 14.17. 2.Sam. 18.18. Godt is Coninck over al, ende bysonderlick sijns volcks, ende aller geloovigen. Siet 1.Sam. 12.12. Psal. 5.3. ende 10.16. ende 29.10. ende 44.5 ende 48.3. ende 74.12. ende 84.4. ende 95.3. ende 98.6. ende 145.1, 11, 12, 13. ende 149.2. Iesai. 41.21. ende 43.15. ende 44.6. Ierem. 8.19. ende 10.7, 10. Zach. 14.9, 16, 17. Mal. 1.14. Van Christi Coninckrijck. siet Cant. 1.12. Iesai. 9.7. ende 32.1. Ezech. 37.24. Dan. 2.34, 44. Obad. vers 21. Mich. 4.7, 8. siet wijders, CHRISTUS. Gelijckenissen van eenen Coninck, siet Iob 18.14. ende 29.25. ende 41.25. De Heydenen ende Afgodische Israeliten, noemden hare Afgoden, Coningen, specialick den Molech, ofte, Milcom, siet Ierem. 49.1. Ezech. 43.7, 9. Amos 5.26. ende 7.13.

Conscientie. Van goede, ende quade conscientie. siet Gen. 3.8. ende 4.14. ende 31.32. ende 42.21. ende 43.18. ende 45.3. ende 50.15. Num. 17.12. 1.Sam. 24.21. 2.Reg. 7.9. Iob 6.10. ende 9.35. ende 10.7. ende 15.20. ende 16.17. ende 23.10 ende 27.6. ende 31.35. Psal. 7.4, etc. ende 35.24.

Cores, anders Cyrus, Coninck van Persen, die voor de Ioden vryheyt liet uytroepen, om uyt de Babylonische gevanckenisse weder te keeren, nae Ierusalem ende haer landt, den Tempel te bouwen, etc. Siet van desen, 2.Chron. 36.22, 23. Ezr. 1.1, etc. Iesa. 44.28. ende 45.1, etc. item vers 11, 13. ende 48.14, 15. Dan. 1.21. ende 10.1.

Cosbi, de naem van eens Moabitischen Vorstes dochter, die hoererye bedreef met eenen Israelitischen Overste, uyt Simeons stam, ende werden beyde van Pinehas doorsteken. Siet Numer. 25.6, etc. ende versen 14, 15.

Cronijck, Chronijck, Chronijcken, der Coningen Israels ende Iuda, worden vermeldt, 1.Reg. 14.19, 29. ende 15.7, 23, 31. ende 16.5, 14, 20, 27. ende 22.39, 46. 2.Reg. 1.18. ende 8.23. ende 10.34. ende 12.19. ende 13.8, 12. ende 14.15, 18, 28. ende 15.6, 11, 15, 21, 36. ende 20.20. ende 21.17, 25. Maer dese boecken en zijn niet voor handen. De twee boecken der Chronijcken, (anders genoemt, Paralipomenon) die onder de Canonijcke boecken inde H. Schrift gevonden worden, ende die ’t Gode genadichlick belieft heeft te behouden tot dienst sijner Kercke, houdtmen dat lange daerna van Ezra, door Godes ingeven, beschreven zijn.

Crauwel of Krauwel, gaffel, vleesch-haeck. Sulcke waeren in den Tabernakel, tot den brand-offers altaer. Exod. 27. vers 3. ende 38.3. Num. 4.14. 1.Sam. 2.13, 14. ende in Salomons Tempel. 1.Reg. 7.50. 2.Reg. 25.14.

Creaturen. siet Scheppen, Schepselen.

Crethi, Crethiter, Cherethim, Cheretiters, alsoo waeren genoemt sekere krijchslieden, by Davids tijt, die hy steedts, als sijne lijfgarde, by sich hadde. siet, 2.Sam. 8.18. ende 15.18. ende 20.7. 1.Reg. 1.38. 1.Chro. 18.17. item, een seker volck ende contreye in der Philistijnen lant, uyt welcken sommige meynen dat Davids lijf-garde voor een deel bestont, als zijnde dappere krijchslieden, om dat de naem eenderley is. siet 1.Sam. 30.14, 16. Ezech. 25.16. Zephan. 2.5.

Cristal, Cristallijnen. siet Iob 28.17. Ies. cap. 54. vers 12.

Crith, een beke, daer sich de Propheet Elia onthielt inden dieren tijt, 1.Reg. 17.2, etc.

Croon, Kroone, Croonen. Conincklicke croone, siet meldinge daer van, 2.Sam. 1.10. 2.Sam. 12.30. 2.Reg. 11.12. Esth. 1.1. ende 2.17. ende 8.15. Psal. 21.4. ende 89.40. ende 132.18. Prov. 4.9. Ierem. 13.18. Ezech. 21.31, 32. Zach. 6.11. Gelijckenisse, ende figuerlicke reden, siet Iob 19.9. Psal. 8.6. ende 65.12. ende 103.4. Prov. 12.4. ende 14.18, 24. ende 16.31. ende 17.6. ende 27.24. Cant. 3.11. Iesa. 23.8. ende 28.1, 3, 5. Iesa. 62.3. Thren. 5.16. Ezech. 16.12. ende 23.42.

Cruys, cruycighen, aen een hout ophangen, etc. siet Deut. 21.22, 23.

Cruys, dat is, allerley tegenspoet, becommernisse, verdriet, elende, afflictie, bysonderlick der geloovigen, die met den beloofden Messia, Iesu Christo, gemeenschap hebben. Exempelen van menigerley cruys. Adam ende Eva in Kains boosheyt ende straffe, ende Habels doot. Gen. 4.8, etc. Lamech, Gen. 5. vers 29. Noah inde verdorventheyt, ende straffe vande eerste werelt, ende sijnen sone Cham, Gen. 6.9, 11, etc. ende 9.22. Abraham, siet Gen. 12.9, etc. ende 13.5, etc. ende 14.12. ende 15.2, 3, 13. ende 16.5. ende 18.22, etc. ende 20.2. ende 21.11, 25. ende 22.2, etc. ende 23.2. Lot, Gen. 14.12. ende 19.4, etc. item, vers 26. Sarah, Gen. 16.1, 2, 4, 5. ende 21.9. gelijck sy oock daer en boven gemeenschap hadde in Abrahams voorverhaelde cruys. Isaac, Gen. 22.9. item, cap. 25.21, 22. ende 26.1, 2, 7, 20, 21, 34, 35. Iacob, Gen. 27.41, etc. ende 28.10 (Hose. 12.13.) ende 29.1, 21, etc. ende 30.1. ende 31.1, 2, 7, 14, 15. ende 31.22, etc. ende 32.6, etc. ende 34.1, etc. item, vers 25, etc. ende 35.8, 16, etc. item, vers 22, 29. ende 37.31, etc. ende 42.36. ende 43.14. Ioseph, Genes. 37.23. ende volgens tot het 14 vers van ’t 41 cap. Iosephs broeders, Gen. 44.13, etc. Israel in Egypten, Exod. 1.11, etc. ende 5.6, etc. ende 6.9. voorts cap. 14.5, etc. Mose, Exod. 2.15. ende 17.2, etc. Num. 14.1, etc. ende 16.1, etc. ende doorgaens in de menichvuldighe wederspannicheyt des volcks. Israel ten tijde der Richteren, siet Iudic. 3.8, 12, etc. item, vers 31. ende cap. 4.1, etc. ende 6.1, etc. ende 10.7. Simson, Iud. 16.19, etc. De Israeliten over der Gibeoniten boosheyt, ende Israels nederlage, Iudic. 19.30. ende 20.23, etc. Israel, in ’t gemeyn, ende Naomi in ’t bysonder, Ruth 1.1, 3, 5, 20. Hanna, 1.Sam. 1.10, 11. Samuel, 1.Sam. 8.3, etc. ende 15.35. ende 16.1. David, 1.Sam. 18.9, etc. ende 19.1, etc. ende 20.31, etc. ende 21.10, etc. ende 22.1, etc. ende 2.Sam. 15,16, 17. siet wijders Davids Psalmen. De weduwe te Zarphath, 1.Reg. 17.17, 20. een’ andere weduwe, 2.Reg. 4.1, etc. ende de Sunemitische, 2.Reg. 4.19, etc. Naaman, 2.Reg. 5.1. Hizkia, 2.Reg. capp. 18. ende 19. ende cap. 20.1, 2, 3. Israel, 2.Reg. 13.7. ende 14.26, 27. Godts volck ter tijt vande Babylonische verwoestinge ende gevanckenisse. Psal. 74. ende 79. Esth. 3.15. ende 4.3. Ies. 21.10. Na de Babylonische gevanckenisse, met Ezra, ende Nehemia, Ezr. cap. 4. Nehem. 1.3. ende cap. 4. ende 6. item, Psal. 44.10, etc. Siet wijders de historie van Iuda ende Israel inde boecken der Coningen ende Chronijcken, item, vande vroome Propheten ende getrouwe dienstknechten Godes, als insonderheyt, Elia ende andere, item Micha de sone Iimla, onder Achab, Ieremia onder Iojakim ende Zedekia, ende wijders onder de Ioden, die na Ierusalems verstooringe in Iuda waeren overghebleven ende nae Egypten togen, Ezechiel ende Daniel in Babel, etc. die alle met menigerley cruys ende verdriet haer ampt hebben moeten verrichten. Iob is een bysonder exempel van een swaer ende langduerich groot cruys, in sijn goet ende kinderen Iob 1.13, etc. in sijn lichaem, met boose geswellen, groote ende lanckduerige smerte ende pijne, van sijne voetsoolen aen tot sijne hooft-schedel toe, cap. 2.7. ende 3.20, etc. ende 6.2, etc. ende 7.3, etc. ende 9.18, 27, 28. ende 10.1, etc. ende 13.14, 21, 24, etc. ende 16.6, etc. ende 30.17, etc. in sijn eygen wijf, cap. 2.9. ende 19.17. ende gesinde, cap. 19.15, 16. item anderen, als kinderen, vers 18. ende loose lieden, cap. 30.1, etc. in sijne vrienden, die hem verlieten, ende t’ onrecht beschuldighden, cap. 19.13, 14. item, cap. 4. 5. 8. 11. 15. 18. 20. ende 25. Godts volck ter tijt Ieremie, siet, Ierem. 8.14. ende 9.15. ende 10.19. ende 14.19. Thren. 1.15, 21. ende 3.1, 15, 17. ende ter tijt Antiochi, ende des Antichrists, Dan. 11.31, 33, 35. Troost in ’t cruys, dewijl het van Godt komt, die het vaderlick tot onsen besten ende sijner eere regeert, matight onse klachten ende gebeden, hoort sijnen bystant ende genade, mitsgaders eene salighe uytkomste belooft ende beschickt, allen boetveerdigen ende geloovigen, etc. siet Genes. 16.11. ende 29.32. ende 31.42. ende 41.14, etc. ende 45.5, 7, 8. ende 48.16. Exod. 1.12. ende 3.7. 1.Sam. 2.6, 7, 8, 9. 2.Sam. 22.28.

[fol. c2 v]

1.Reg. 11.39. ende 17.14. 2.Reg. 4.27, 36, 37. ende 14.26, 27. 2.Chro. 33.12. Ezr. 1.1, etc. ende cap. 6. Neh. 4.15. Esth. 4.3. ende cap. 7. 8. 9. ende 10. Iob 33.16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, etc. ende 36.6, 8, 9, 10, 15. ende 42.10. Psal. 9.19. ende 22.25. ende 30.6. ende 34.20. ende 38.2, 3, etc. item, vers 16. ende 44.18, etc. ende 50.15. ende 56.9. ende 66.10, etc. ende 68.14. ende 69.27, 31, 33, 34. ende 70.6. ende 72.12, 13. ende 73.10, 11, 15, 17, 21, 22, 23, 24, 25, 26. ende 74.21. ende 77.3, etc. ende 80. versen 4, 6, 8, 19, 20. ende 86.1, etc. item, versen 5, 7. ende 88.2, etc. item, vers 10, etc. item, vers 14, etc. ende 90.15, etc. ende 102.1, etc. item, versen 13, 14, 18, 19, 20, 21, 22. ende 106.42, 43, 44, 45, 46. ende 107.10, etc. item, versen 17, 41. ende 109.22, etc. item, versen 26, 27, 30, 31. ende 119.71, 75, 92, 107, 153. ende 124.3, 4. ende 125.3. ende 126.5. ende 129.1, etc. ende 131. versen 1, 10, 11. ende 136.23. ende 147.3. Prov. 14.31. Iesai. 9.12. ende 19.22. ende 25.3, 4. ende 26.20. ende 28.24, etc. ende 30.20, 26. ende 38.9, 10, etc. item, vers 15. ende 41.17 ende 48.10 ende 49.13. ende 51.22, 23. ende 54. versen 7, 8, 11. ende 57.17. ende 60.10. ende 61.1 ende 64.12. ende 66.2. Ierem. 45.5. Thren. 1.9. ende 3. versen 27, 33, 38, 39. Dan. 11.35. ende 12.1. Hos. 6.1, 2, 3. ende 14.4, 9. Ioel 2.17, 18, 19, etc. Amos 7.3, 6. ende 9.9. Ion. 2.7. Mich. 4.6, 7. ende 5.5. ende 7.8, 9, 18, 19. Nah. 1.12, 13. Zach. 8.14. ende 13.9. Het cruys wort vergeleken by Duysternisse, groote geweldige wateren, golven ende baren, vyer, Godts pijlen, drinckbeker, etc. Siet deselve tytelen, ende wijders, Lijden, ’t Boose, Quaet, Castijden, Straffen, besoecken, item, vervolginge, redden, ofte, verlossen, verhooren, aensien, ende diergelijcke verwandte materyen.

Cub, Chub, Cubeërs, een seker volck ende lantschap, welcken Godt dreyght het sweert der Babyloniers, Ezech. 30.4, 5.

Cusch, Chus, een sone van Cham. Genes. 10.6. sijne sonen, onder dewelcke oock Nimrod was, siet aldaer versen 7, 8. Door Cusch wort somtijts verstaen de gantsche lantstreke tegen Middach ofte ’t Suyden: somtijts Arabia, specialick woest-Arabien, item, Moorenlant, grenzende aen Egypten, ende de inwoonders der selver landen, item, van Oost ende West-Indien (als sommige meynen) daer Mooren eertijts geweest zijn, ofte noch zijn. Siet Genes. 2.13. 2.Reg. 19.9. 2.Chron. 14.9, 12, 13. Esth. 1.1. ende 8.9. Iob 28.19. Psal. 68.32. ende 87.4. Ies. 11.4. ende 18.1. ende 43.3. Iere. 13.23. Ezech. 29.10. ende 30.9. Dan. 11.43. Amos 9.7. Cusch, een Benjaminiter, Davids vyant, Psal. 7.1.

Cuschi, een van Davids knechten, die hem de tydinge brachte van Absaloms nederlage, 2.Sam. 18. versen 21, 22, 23, 29, 31, 32.

Cuschan-Rischathaim, Coninck van Mesopotamien, dien de kinderen Israels acht jaer dienden, maer hy wert van den Richter Othniel overwonnen, Iudic, 3.8, 10.

Cutha, Chuth, een lantschap, waer van daen de Coninck van Assyrien oock volck sondt, om in de steden der wech-gevoerde Israeliten te woonen, 2.Reg. cap. 17. versen 24, 30.

Cuyl, siet, Groeve.

Cymbalen, wierden mede gebruyckt in de Musijcke des Godts-diensts in den Ouden Testamente, siet 2.Sam. 6.5. 1.Chron. 13.8. ende 15.16, 19, 28. ende 16.5, 42. ende 25.1, 6. 2.Chron. 5.13. ende 29.25. Ezr. 3.10. Nehe. 12.27. Psal. 150.5.

Cyprus, Cypris, een seer wel-rieckende plante, ende vrucht. Siet Cant. 1.14. ende 4.13.

Cypressen-boom: Daer van maeckten de Afgoden-dienaers afgodische beelden, Iesa. 44.14.

D.

DAch. natuerlicke dach, burgerlicke dach, gestelt tegen de nacht, dach van gisteren, van heden, van morghen, dach des Heeren, des heyls, des welbehagens, der besoeckinge, der benautheyt, der wrake, des quaets, boosen dach, bitteren dach, dootlicken dach, dach des vals, des verderfs, des doodts, dach eens menschen, dagen des levens, dach der geboorte, navolgende daghen, ’t laetste der dagen, etc. Siet Genes. 1.5, 8, 13, 14, 16, 19, 23, 31. ende 49.1. Ios. 10.13, 14. 1.Sam. 11.13. ende 26.10. 2.Sam. 19.22, 23. Nehem. 8.10, 11. Esth. 3.7. Iob 3.1, etc. ende 14.6. ende 15.32. ende 18.20. ende 38.12, 19. Psal. 1.2. ende 18.19. ende 19.3. ende 20.2. ende 22.3. ende 23.6. ende 27.4, 5. ende 37.13, 18. ende 39.6. ende 41.2. ende 42.9. ende 49.6. ende 50.15. ende 55.24. ende 56.4. ende 59.17. ende 74.16. ende 88.2. ende 90.4. 12, 14. ende 102.24, 25. ende 109.8. ende 118.24. ende 119.164. ende 121.6. ende 125.5. ende 136.8. ende 137.10. ende 139.12. ende 144.4. ende 146.4. Prov. 9.11. ende 10.27. ende 27.1. Eccles. 12.1. Cant. 2.17. ende 4.6. Iesai. 2.2. ende 34.8. ende 37.3. ende 49.8. ende 58.3, 5. ende 61.1, 2. Ierem. 17.16, 17, 18. ende 18.17. ende 20.14. ende 23.20. ende 30.7, 24. ende 31.35. ende 33.20, 25. ende 36.6. ende 46.10, 21. ende 48.47. ende 49.39. ende 50.27, 31. ende 51.2. ende 52.11, 33, 34. Ezech. 4.5. ende 7.10, 12. ende 27.27. ende 30.2, 3, 9. ende 32.10. Hose. 1.11. ende 3.5. ende 5.9. ende 7.5. ende 9.7. Ioel 1.15. ende 2.1, 2, 11, 31. ende 3.14. Amos 5.18, 20. ende 6.3. ende 8.10. Obad. versen 12, 13, 15. Mich. 4.1. Zephan. 1.7, 14, etc. Zach. 14.1, 6, 7. Malach. 3.2. ende 4.1, 5. Dagen, voor jaren. Ezech. 4.4, 5, 6. Dachlooner, siet Levit. 19.13. Deuter. 24.14. ende Iob 7.2. Feest-dach, Sabbath-dach, Vasten-dach, etc. siet, Feest, Sabbath, Vasten, etc.

Dageraet, Morghenroode, het aenbreken des daeghs ofte morgens, siet eygentlicke, ende figuerlicke reden Gen. 19.15. ende 32.24, 26. Lev. 13.31, 37. Ios. 6.15. Iudic. 19.25. 1.Sam. 9.26. Nehem. 4.15. Iob 3.8. ende 30.30. ende 38.12. ende 41.10. Psal. 22.1. ende 57.9. ende 108.3. ende 110.3. ende 139.9. Eccles. 11.10 [alwear ’t de jonckheyt ofte jeucht beteeckent] Cant. 6.10. Iesai. 8.21. ende 14.12. ende 47.11. ende 58.8. Thren. 4.8. Hose. 6.3. ende 10.15. Ioel 2.3. Amos 4.13. Ion. 4.7.

Dack, daken der huysen, die in het Ioodtsche lant plat waren. Siet Godts ordinantie van ’t maken der daken. Deut. 22.8. Gheschiedenissen op daken. siet Iudic. 16.27. 1.Sam. 9. versen 25, 26. 2.Sam. 11.2. Nehem. 8.16. Prov. 21.9. Iesai. 15.3. ende 22.1. Ierem. 19.13. ende 32.29. ende 48.38. Zeph. 1.5. ghelijckenissen, siet Psal. 102.8. ende 129.6.

Daeuw, Dauw, Douw. beschrijvinghe, oorspronck, nutticheyt, geschiedenissen van den dauw, siet Genes. 27.28, 39. Exo. 16.13, 14. Numer. 11.9. Deuter. 33.13, 28. Iudic. 6.36, etc. Iob 38.28. Prov. 3.20. Dan. 4.15. Zach. 8.12. Gebreck van Dauw. 2.Sam. 1.21. 1.Reg. 17.1. Hagg. 1.10. ghelijckenissen ende figuerlicke reden van Dauw. Deuter. 32.2. 2.Sam. 17.12. Iob 29.19. Psal. 110.3. ende 133.3. Prov. 19.12. Cant. 5.1. Iesa. 18.4. ende 26.19. Hose. 13.3. Mich. 5.7.

Dagon, der Philistijnen Afgodt, siet Iud. 16.23, 24. 1.Sam. 5.3, 4, 5.

Dal, dalen, valleyen, leeghten, ghelegentheyt, ende geschiedenissen in dalen, siet Genes. 14.3, 8, 17. ende 37.14. Num. 32.9. Deut. 3.29. ende 4.45, 46. ende 21.1, etc. ende 34.6. Iosu. 7.24, etc. ende 10.12, 13. 1.Sam. 17.3. 2.Sam. 5.18. ende 8.13 ende 18.18. 2.Reg. 2.16. ende 14.7. 1.Chron. 4.14. ende 18.12. 2.Chron. 20.26. ende 28.3. ende 33.6. Psal. 84.7. ende 104.10. Iesa. 17.5. ende 22.1, 5, 7. Ier. 2.23. ende 7.31, 32. ende 48.8. ende 49.4. Ezech. 39.11. Ioel 3. versen 1, 2, 12, 14. Mich. 1.4. Dal-poorte, ofte, Dael-poorte, te Ierusalem. 2.Chro. 26.9. Neh. 2.13, 15. ende 3.13. Siet wijders, Sid-dim, Sittim, Escol, Hinnom, Rephaim, Soutdal, Beracha, Moerbesien-dal, Schouw-dal, ofte, dal des gesichtes. (als Ierusalem genoemt wort. Iesa. 22.1, 5.) gelijckenissen ende figuerlicke reden, van dalen ende valleyen, siet Numer. 24.6. Cant. 6.8. Iesa. 40.4. Ezech. 31.12. ende 32.5. Zach. 14.4, 5.

Dam, dammen, dijcken. Siet Iesa. 19.6. Die krackeel begint, geeft als een’ openinge voor ’t water, dat is, breeckt ofte opent eenen dam. Prov. 17.14.

Damascus, een’ seer vermaerde Conincklicke hooftstadt in Syrien. siet van deselve, Genes. 14.15. 2.Sam. 8.5, 6. 1.Reg. 20.34. ende 11.23, etc. 2.Reg. 5.12. ende 8.7, etc. ende 14.28. ende 16.9. Iesa. 7.8. ende 8.4. ende 17.1, etc. Ier. 49.23, etc. Ezech. 27.18. Amos 1.3, 4, 5. ende 5.27. ende Zach. 9.1.

Damp, Dampen, opklimmende uyt d’aerde. Siet Gen. 2.5, 6. Iob 3.5. Psal. 135.7. Ierem. 10.13. ende 51.16.

Dan, stamme van Dan, Daniten, kinderen Dans, Dan, was een sone Iacobs, uyt Bilha, Rachels dienstmaecht, Gen. 30.5, 6. Siet van sijnen sone, ende naekomelingen, Genes. 46.23. ende 49.16, 17, 18. Numer. 1.12, 39. ende 2.25, 26, 31. ende 8.66, etc. ende 26.42, 43. Deut. 27.13. ende 33.22. Iosu. 19.40, etc. Iudic. 1.34. ende 5.7. ende 18.1, etc. item, versen 17, 19. Ezech. 27.19. Dan, was oock de naem eener plaetse ende stadt aen den Libanon, ende de noordergrenze van Canaan. Gen. 14.14. Ios. 19.47. Iudic. 18.29. 2.Sam. 3.10. daer Ierobeam een gulden Kalf oprichtte ende Israel afgoderye bedreef. 1.Reg. 12.29, 30. Amos 8.14. ende daer het Babylonische legher van daen quam, Ierem. 4.15. ende 8.16. Dans leger, een plaetse, daer de kinderen Dans haer legerden, als sy nae Lais, daer nae genoemt Dan, trocken, Iudic. 13.25. ende 18.11, 12.

Dancken, danckseggen, danckbaerheyt, tegen Godt, voor lichaemlicke ofte geestlicke weldaden, ende sijne wercken. siet exempelen ende leeringen: Eva, Gen. 4.1, 25. Noah, Gen. 8.20. Melchizedek, Gen. 14.20. Abrahams dienstknecht, Gen. 24.27, 48. Iacob, Gen. 28.18. ende 31.42. ende 32.10. ende 33.20. ende 35.14, 15. Lea, Gen. 29.32, etc. ende 30.11, 13. Rachel, Gen. 30.6, 8, 23. Ioseph, Gen. 41.51, 52. Mose, Mirjam, ende Israel, Exo. cap. 15. Iethro, Exod. 18.10. De Overste, die de Midianiten geslagen hadden, Num. 31.48. Israel, by ’t offeren der eerstelingen, etc. Deut. 26.2. etc. Debora ende Barak, Iud. c. 5. Hanna, 1.Sam. 2.1, etc. Samuel, 1.Sam. 7.12. David, 1.Sam. 25.32, etc. item, vers 39. 2.Sam. 6.17. ende 7.17, etc. ende 8.11, 12. ende 12.20, 23. ende cap. 22. ende 23.1, etc. 1.Reg. 1.48. 1.Chron. 17.16, etc. ende 23.30. ende 29.10, etc. ende het volck, vers 20. Salomo, 1.Reg. 3.15. ende 8.14, etc. item, vers 56. Die van Iuda, onder den Coninck Asa, 2.Chro. 15.11. onder Iosaphat, 2.Chron. 20.26. onder Hizkia, 2.Chron. 31.8. siet oock 38.10, etc. Godts volck, 2.Chro. 32.23. Manasse, 2.Chron. 33.15, 16. De Ioden, ende Ezra, Ezr. 3.10, 11. ende 7.27, 28. onder Nehemia, Nehem. 5.13. ende 8.6. ende 9.7, etc. ende 12.27, 31, 28. Iob, Iob 1.21. ende 42.5. Daniel, Dan. 2.20, etc. ende 6.11. Iona, Ion. 2.9. Siet wijders Psal. 9.2, etc. ende 13.6. ende 26.6, 7. ende 28.6. ende 30.2. ende 31.22. ende 50.14, 15. ende 56.13. ende 66.8, 9. ende 69.31, 32. ende 71.23, 24. ende 76.2, etc. ende 86.12, 13. ende 100.4. ende 103.2. ende 107. versen 21, 22. ende 116.17. ende 118.1, etc. item, vers 14, etc. vers 19, etc. vers 22, etc. vers 28, 29. ende 119.7, 12, 62, 164, 171. ende 120.1. ende 122.3, 4. ende Psal. 124. ende 126.1, etc. ende 129.1, etc. ende 136.1, 2, 3, 26. ende 138.1, 4. ende 139.14. ende 140.14. ende 142.8. ende 144.1, etc. ende 145.10. ende 147.7. Iesa. 12.1, etc. item vers 4. ende 14.4. ende 24.15. ende 25.1, etc. ende cap. 26. ende 42.10. ende 63.7. Ierem. 30.19. ende 33.11. Hos. 14.3. Siet oock, lof, Prijs Godes, Godt loven. Exempelen van danckbaerheyt tegen menschen. De Coninck van Sodom tegen Abraham, Gen. 14.21. Pharaos overste Schencker tegen Ioseph, Gen. 41.9, etc. de stam Iuda tegen Simeons stam, Iudic. 1.3, 17. Israel tegen Gideon, Iudic. 8.22, 24, etc. Manoah tegen den man Godes, Iud. 13.15, 17. Ruth ende Naomi tegen Boaz, Ruth 2.10, 13, 19, 20. Saul tegen de Keniters, 1.Sam. 15.6. David tegen Abigail, 1.Sam. 25.32, 35. item, tegen sijne vrienden, 1.Sam. 30.26, etc. Die van Iabes teghen Saul ende sijne sonen, 1.Sam. cap. 11. ende 31.11, etc. David teghen Ionathan, 2.Sam. 9.1, etc. item, teghen der Ammoniten Coninck Nahas, 2.Sam. 10.1, etc. Mephiboseth tegen David, 2.Sam. 19.28. David tegen Barzillai, 2.Sam. 19.33, etc. ende 1.Reg. 2.7. Elisa tegen sijne weerdinne, 2.Reg. 4.13, 14, etc. item vers 29, etc. Naaman tegen Elisa, 2.Reg. 5.16, 23. Die van Ierusalem teghen den Hooghe-Priester Iojada, 2.Chro. 24.16. Ahasueros tegen Mordechai, Esth. 6.3, 4, etc. Esther tegen Mordechai. Esth. 8.2.

Daniel, een van Davids sonen, uyt Abigail. 1.Chron. 3.1.

Daniel, de Propheet, wiens boeck onder de Canonijcke boecken der H. Schriftuere gevonden wort. Dese wort hoochlick van Godt geroemt, Ezech. 14.14, 18, 20. ende 28.3. Van sijner wechvoeringe nae Babel, met den Coninck Iojakim, optreckinge in Nebucadnezars hof, sonderlinghe Godts-diensticheyt, groot aensien, perijckelen, bestandicheyt, Godes wonderlicke bewaeringe, ende genade, aen hem bewesen in ’t uytleggen van Godtlicke droomen, verborgentheden, ende sijne uytnemende Prophetische droomen ende ghesichten, etc. siet Dan. capit. 1. ende 2.13, 14, etc. item, vers 18, 19, 24, etc. item, vers 46, etc. ende 4.19, etc. ende 5.17, etc. item, vers 29. ende 6.1, etc. item, vers 29. ende cap. 7. ende 8. sijn uytnemende en vyerich gebedt, ende daerop gevolgde heerlicke openbaringe, cap. 9. wijders cap. 10. ende 11. ende 12.

Dansen, siet, reyen, springen.

Dapperheyt, manlickheyt, strijtbaerheyt, kloeckheyt in daden ende wercken, in ’t verrichten van sijn beroep: is een gave Godes. siet Iud. 3.9. ende 6.37. 1.Sam. 16.13. 2.Sam. 22.30, 40. ende Psal. 18.30, 40. ende 144.1. Exempelen van dapperheyt der mannen ende vrouwen, siet Gen. 14.13, etc. ende 31.31, etc. Num. 13.31. ende 14.6, etc. Iudic. 1.20. Iosu. 15.16, 17. ende Iud. 1.12, 13. ende 3.10. ende 4.9, 10, 21. ende 5.14, 15, 18, 24, etc. ende 6.31, 34. ende 11.7. ende 12.2, 3, 4. 1.Sam. 14.6, etc. item, vers 52. ende cap. 15.33. ende 17.34, 35, 41, etc. ende 18.25, 26, 27. ende 30.7, etc. item, vers 22, etc. 2.Sam. 1.17, etc. ende 3.34, 38. ende 10.12. ende 21.17, 18, 19, 21. ende 23.8, 10, 11, 12, 15, etc. item, vers 18, 20, 21. 2.Chron. 32.6, etc. Ezr. 3.4. Nehem. 2.20. ende 6.4, 8, 10, etc. Esth. 5.1, etc. ende 7.3, 4. siet oock Prov. 12.4. ende 22.29. ende 31,10, etc. item vers 29. ende eene gelijckenisse, Ies. 5.22. Siet oock den tijtel, helt, helden.

Darda, een seer wijs man, by Salomons tijt, 1.Reg. 4.31.

Darius, Coninck der Meden, die het Coninckrijck van Babel innam ofte ontfinck, als Belsazar gedoodt was. Dese was den Propheet Daniel seer gunstich. siet van hem, Dan. cap. 6. ende 9.1, 2. ende 11.1.

Darius, Coninck van Persen, door wiens bevel de Tempel te Ierusalem (welcx bouwinge onder de regeringe van Cores ofte Cyrus was begonnen, maer eenen gheruymen tijt hadde moeten stil staen) is volbouwt. siet van desen Ezr. 5.6, etc. ende 6.1, etc. ende Hag. 1.1.

Darmen, dermen, van beesten, siet Levit. 3.4, 10, 15. ende 4.9. van menschen, siet Iob 15.27. Psal. 38.8.

Dassen-vellen, gebruyckt inde gereetschap vande Tente der t’ samenkomste ofte Tabernakel. siet Exod. 25.5. ende 26.14. ende 35.23. ende 36.19. ende 39.34. Num. 4.5, 8, 10, 11, 12, 14. eene gelijckenisse, Ezech. 16.10.

Dathan, een van de oproermakers teghen Mose ende Aaron, die mede levendigh van de aerde wert verslonden. Siet Num. 16.1, etc. Psal. 106.17.

David, een sone van Isai den Bethlehemiter, 1.Sam. 16.1. de joncxte onder sijne broederen, weydende de schapen sijns vaders, 1.Sam. 16.11. ende 17.15. was root, schoon van ooghen ende aensien, 1.Sam. 16.12. ende 17.42. konstigh in snaren-spel, kloeck, verstandigh ende dapper, 1.Sam. 16.18, 19. verslaet eenen Leeuw, ende Beer, 1.Sam. 17.34, 35, 36, 37. wort van Samuel ghesalft tot Coninck over Israel, ende Godts Geest komt op hem, 1.Sam. 16.13, 14. strijdt teghen Goliath ende verslaet hem, 1.Sam. capit. 17. wort van Saul te hove ontboden, wort sijn wapen-dragher ende speelt voor hem, 1.Sam. 16.20, 21, 24. ende 18.10. ende 19.9. Ionathan, Sauls soon, wort sijn vrient, 1.Sam. 18.1, 3, 4. ende 19.1. wort van Saul gebruyckt in krijghs-saken, ende van den volcke boven Saul geroemt, 1.Sam. 18.7, 8, 16. ende 29.5. Saul benijdt hem, ende soeckt hem te dooden, maer te vergeefs, 1.Sam. 18.11. ende 19.10. belooft hem sijn’ oudtste dochter Merab, op hope dat hy sich manlick quijtende, in den krijgh soude omkomen, maer geeft haer eenen anderen, 1.Sam. 18.17, 19. Michal, Sauls jonghste dochter, heeft David lief, ende wort hem van Saul gegheven, mits conditie, dat hy hem hondert voorhuyden der Philistijnen sal leveren, ende David levert twee hondert, 1.Sam. 18. vers 25, etc. Ionathan spreeckt voor David by Saul, die hem sweert, dat hy niet en sal worden gedoodt, 1.Sam. 19.4, etc. David slaet de Philistijnen, 1.Sam. 19.8. Michal waerschouwt hem van levens perijckel, ende laet hem ter venster uyt, 1.Sam. 19, etc. Hy vlucht tot Samuel, alwaer hem Saul meynt te dooden, maer te vergeefs, 1.Sam. 19.18, 19, etc. Ionathan waerschouwt, troost ende sterckt David, ende vernieuwt een heylich verbont met hem, 1.Sam. 20.1, etc. item, vers 16. David vliedt tot den Priester Achimelech, ende ontfangt de toon-brooden, ende Goliaths sweert. 1.Sam. 21.1, etc. Vliedt tot Achis, den Coninck van Gath, ende raeckt daer in groot perijckel, 1.Sam. 21.10, etc. Treckt nae de speloncke Adullam, daer sijn vaders huys by hem komt, ende een tamelick getal van krijchs-volck, 1.Sam. 22.1, 2. Gaet nae Mizpa in Moab, ende bestelt sijne ouders aldaer, maer de Prophete Gad doet hem van daer gaen, 1.Sam. 22. versen 3, 4, 5. Hy neemt Abjathar in sijne protectie, 1.Sam. 22.23. Hy slaet de Philistijnen ende verlost die van Kehila, 1.Sam. 23.1, etc. Saul meynt hem te Kehila te besluyten, maer hy wordt van Godt ghewaerschouwt van daer te gaen, 1.Sam. 23.7, etc. gaet in de woestijne Ziph, alwaer hy van Saul wordt ghesocht, maer van Godt bewaert, 1.Sam. 23.14. wort van Ionathan weder gesterckt, ende haer verbont voor

[fol. d r]

den Heere vernieuwt, 1.Sam. c. 23.16, etc. wort van Saul omcingelt (door verraet der Ziphiten) in de woestijne Maon, maer wonderbaerlick van Godt verlost, 1.Sam. 23.19, etc. wort van Saul ghesocht in de woestijne van Engedi, maer David bekomt ter contrarye Saul in sijne macht, doch verschoont sijner, ende snijdt een slippe sijns mantels af, overtuyght hem van onrecht, ende beweeght hem grootelicks, 1.Sam. cap. 24. treckt na Samuels doodt in de woestijne Paran, 1.Sam. 25.1 sijn’ handelinge met Nabal, ende Abigail, die hy eyndlick trouwt, als oock Ahinoham, 1.Sam. 25.5, etc. wort weder van Saul ghesocht in de woestijne Ziph, zijnde verraden van de Ziphiten, maer krijght Saul weder in sijne macht, doch verschoont sijner, nemende alleen sijne spiesse ende waterflessche, waer door hy Saul wederom overtuyght, 1.Sam. cap. 26. daer na treckt hy tot Achis, der Philistijnen Coninck, die hem Ziklag in geeft, van waer hy in verscheydene contreyen der vyanden van Godts volck invallen doet, maer den Coninck Achis wijsmaeckt, dat hy in Iuda inviel, 1.Sam. cap. 27. Achis neemt hem mede in sijn optocht teghen Saul, maer de Philistijnsche Oversten en willen ’t niet lijden, 1.Sam. 29.2, etc. tusschen des wort Ziklag van de Amalekiten gheplundert en verbrandt, ende ’tvolck gevangen wech gevoert, 1.Sam. 30.1, 2. die hy op Godts bevel najaegt, slaet, ende de ghevangens met grooten buyt weder bekomt, maeckt ordinantie op ’t deylen vanden buyt, ende sendt sijnen vrienden geschencken, 1.Sam. 30.7, 8 etc. straft den Amalekiter, die hem de tijdinge brachte, van dat hy Saul hadde ghedoodt, ende beklaeght Sauls ende Ionathans doot, 2.Sam. cap. 1. treckt op Godts bevel nae Hebron, ende wort aldaer tot Coninck ghesalft over den stam Iuda, regeert over deselve eenen tijt lanck alleen, ende krijght tegen Isboseth, Sauls sone, die Coninck was over alle d’ andere stammen, 2.Sam. 2.10. ende 3.1. wiens krijchsoverste Abner tot hem afvalt, ende brengt hem Michal weder, 2.Sam. 3.12, 13, etc. David beklaeght Abners doot, maer en wreecktse voor dien tijdt niet, 2.Sam. 3.28. straftde moordenaers van Isboseth, 2.Sam. cap. 4. De sonen, die hem te Hebron gheboren zijn, 2.Sam. 3.2, etc. 1.Chron. 3.1, etc. alwaer hy tot Coninck ghesalft wort over gantsch Israel, 2.Sam. c. 5. vers 3. wint de Burcht Zion, naderhant ghenoemt, Davids stadt, 2.Sam. 5.7. laet sich een huys bouwen door behulp van den Coninck Hiram, 2.Sam. 5.11. trouwt meer wijven ende by-wijven, ende bekomt te Ierusalem sonen ende dochteren, 2.Sam. 5. versen 13, 14, etc. 1.Chron. 3.5, etc. slaet de Philistijnen tweemael, 2.Sam. 5. vers 17, etc. haelt de Arke met groote vreuchd nae Ierusalem, ende danst voor de selve, ende verdedight sulcks teghen Michal, 2.Sam. cap. 6. wil Gode een huys bouwen, maer wort van Godt belett, die seer heerlicke beloften doet, dies hy Godt hertelick danckt, 2.Sam. cap. 7. verscheydene victorien van David, 2.Sam. 8.1, etc. ende 1.Chron. 18.1, etc. de principaelste officieren onder sijne regeringe, 2.Sam. 8.16, etc. ende 20.23, etc. 1.Chron. 27.25, etc. hy handelt weldadighlick met Ionathans sone, 2.Sam. cap. 9. voert krijgh tegen de Ammoniten, om datse sijne Gesanten schandelick ghetracteert hadden, item, teghen de Syriers, hare mede hulpers, 2.Sam. cap. 10. begaet dootslach, ende overspel, ende trouwt Bathseba, 2.Sam. cap. 11. dies hem Godt heftichlick bestraft, ende des kints doodt aenseyt, 2.Sam. 12.1, etc. Davids berouw, 2.Sam. 12.13. ende Psal. 51. Salomo wort hem uyt Bathseba gheboren, 2.Sam. 12.25. hy wint de Conincklicke stadt Rabba, ende straft de Ammoniten scherpelick, 2.Sam. 12.29, etc. sijn huys-cruys, van weghen Amnon, Thamar, ende Absalom, 2.Sam. capit. 13. hy neemt Absalom weder in genade, 2.Sam. 14. maer die conspireert teghen hem, ende doet hem vluchten van Ierusalem, in welcke vlucht hy sich seer wijslick ende demoedichlick draegt, verspiedende Absaloms saeken door Husai, 2.Sam. capit. 15. wort onderweegs van Ziba bedrogen, ende van Simei ghevloeckt, ende sijne bywijven worden te Ierusalem van Absalom beslapen, 2.Sam. capit. 16. hy wort door Godts wonderlicke regeringe bewaert voor Absaloms haestigh najagen, ende overval, ende komt over de Iordane te Mahanaim, alwaer hem in sijn noot groote vrientschap bewesen wort, 2.Sam. cap. 17. sendt sijn krijchsvolck uyt tegen Absalom, ende bekomt eene groote victorie, maer is hertelick bedroeft over Absaloms doot, 2.Sam. cap. 18. doch laet sich overreden van Ioab, ende treckt nae Ierusalem, verschoont onderweeghs Simei, scheydt daer nae Ziba ende Mephiboseth, ende is danckbaer teghen Barzillai, ende de sijne: maer moet terstont hooren een krackeel tusschen Iuda ende Israel, 2.Sam. cap. 19. by welcke occasie de Benjaminiter Seba Israel afvalligh maeckt van David, maer wordt van Davids krijchs-volck in der haest vervolght ende gedoodt, 2.Sam. cap. 20. David geeft seven mannen van Sauls huys aen de Gibeoniten, datse opgehanghen wierden, om Godts toorn over ’t lant te stillen, maer verschoont Ionathans sone, 2.Sam. 21.1, etc. ende laet de beenderen Sauls, Ionathans, ende der opghehangene begraven in Sauls vaders graf, 2.Sam. 21.12, etc. Davids victorien tegen de Reusen der Philistijnen, 2.Sam. 21.15, etc. sijn heerlick Liedt, daer in hy op ’t eynde sijns levens sijne perijckelen ende Godts weldaden verhaelt ende roemt, 2.Sam. cap. 22. sijne laetste prophetische woorden: item, ’t register ende de daden sijner helden, 2.Sam. cap. 23. hy vergrijpt sich met het tellen van ’t volck, komt daer over in groote benauwtheyt, ende ’t volck wort geplaeght met de pestilentie, die ophoudt mits Davids offeren op den dorschvloer van Arauna, 2.Sam. cap. 23. oudt ende koudt zijnde, wort hem Abisag bygevoegt. 1.Reg. 1.1, etc. verstoort den aenslach van sijnen sone Adonia, ende laet Salomo Coninck salven, 1.Reg. 1.32, etc. dien hy voor sijnen doodt verscheydene bevelen geeft, sterft, ende wort begraven in sijne stadt, 1.Reg. 2.1, etc. 1.Chron. 29.28. wat krijchs-volck sich by hem gevoegt hebbe, in sijn ballinghschap, ende te Hebron, 1.Chron. 12.1, etc. oock andere uyt verscheydene stammen, al by Sauls leven, 1.Chron. 12.8, etc. item, vers 16. vreuchde over sijne krooninge, 1.Chro. 12.23, 40. sijn Psalm by ’t opbrengen van d’ Arke, 1.Chron. 16.8, etc. hy wijst de plaetse, die Godt tot des Tempels bouw verkoren hadde, ende vergadert daer toe allerleyen voorraet, 1.Chron. 22.1, 14. vermaent Salomo, alle Vorsten, ende ’t volck tot des Tempels bouw, ende liberale contributie, voorgaende met sijn eygen exempel 1.Chron. 22.17. ende 28.2, etc. ende 29.1, etc. ordineert de verdeylinghe der Leviten, Priesteren, Sangers, Deurwaerders, etc. 1.Chron. 23.5, etc. ende 24.3, etc. ende 25.1, etc. ende 26.1, etc. sijne ordinantie van Israels verdeylinge in duysenden ende honderden, met hare Oversten, ende diensten, 1.Chron. 27.1, etc. hoe lange hy geregeert hebbe te Hebron, ende Ierusalem, 2.Sam. 5.4, 5. 1.Reg. 2.11. 1.Chro. 29.27. Davids geslacht-register, van Perez af, Ruth 4.17, etc. van Adam, Abraham, Isaac, ende Iacob af, 1.Chron. cap. 1. ende 2. tot aen vers 17. Hy wort ghenoemt, een Man Godts, dat is, Propheet, 2.Chron. 8.14. een Man nae Godts herte, 1.Sam. 13.14. beter dan Saul, 1.Sam. 15.28. Siet wijders, 1.Reg. 14.8. ende 15.3, etc. 2.Reg. 8.19. ende 19.34. ende 20.6. ende 2.Chron. 13.5. Psal. 72.20. ende 78.70, etc. ende 89.4, 5. item, vers 21, etc. ende vers 31, etc. Psal. 132.1, 2, etc. item, vers 10, etc. Iesa. 16.5. ende 55.3. Ier. 17.25. ende 22.4. ende 33.17, 20, 21, 22. Zach. 12.8. hy was een voorbeelt onses Heeren Christi, die oock David genoemt wort. siet Christus, sijne Psalmen staen in ’t Boeck der Psalmen.

Debir, Coninck van Eglon, een van de vijf Coningen, die Iosua versloech, ende ophingh, Iosu. 10.3, 16, 18, 22, etc. item, een stadt in Iuda, die Iosua, door Caleb ende Othniel innam, Iosu. 10.38. Iudic. 1. versen 11, 12, 13. een’ ander’ stadt, aen Gads grenzen over de Iordane, Iosu.13.26.

Debora, voedster ofte amme van Rebecca, Genes. 35.8. Een’ ander’ Debora, eene Prophetisse ende Richtersche in Israel, die Barak door Godts ingeven verweckte, om tegen Sifera te krijgen, ende hem te slaen. siet Iudic. 4.4, etc. ende haren lofsanck over de victorie, Iudic. capit. 5. Sy noemt haerselve een’ Moeder in Israël, Iudic. 5.7.

Decken, decksel, deken, bedecken, overdecken, Van allerley bedecken, toedecken, ontdecken, etc. Siet Gen. 7.19, 20. ende 9.23. ende 38.15. Exo. 8.6. ende 10.15. ende 14.28. ende 15.5, 10. ende 21.33. ende 22.27. ende 24.15. ende 26.14. ende 28.42. ende 34.33, 35. ende 40.34. Levit. 13.12, etc. ende 16.13. ende 17.13. Num. 4.5, etc. ende 9.16. ende 16.33, 42. ende 22.5. Deut. 23.13. Iosu. 2.6. Iudic. 4.18, 19. 1.Sam. 19.13. 1.Reg. 1.1. ende 11.29. 2.Reg. 19.1, 2. Iob 21.26. ende 36.30. Psal. 104.9. Iesai. 6.2. ende 22.17. ende 23.18. ende 28.20. ende 47.2. Ierem. 46.8. Ezech. 18.7, 16. ende 27.7. ende 28.13, 14, 16. Hose. 2.8. Mal. 2.13, 16. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van bedecken, siet Iob 9.24. ende 15.27. ende 16.18. ende 23.17. Psal. 32.1. ende 69.8. ende 73.6. ende 80.11. ende 85.3. ende 140.8, 10. ende 143.9. Prov. 10. versen 6, 12, 18. ende 11.13. ende 17.9. ende 26.26. ende 28.13. Iesa. 9.16. ende 22.8. ende 25.7. ende 29.10. ende 30.1. ende 49.2. ende 59.5, 6. Thren. 4.22. Ezech. 16.8. Hose. 2.10. Siet wijders, bloot, ontdecken, ontblooten.

Dedan, afcomstich van Cham, door Cusch, Genes. 10.7. een ander, afkomstigh van Abraham, uyt Ketura, Genes. 25.3, 15. nae dese zijn hare naekomelingen ende der selver woonplaetsen oock also ghenoemt van Dedan, in Edom, siet Ierem. 49.8. siet oock wijders, Iesa. 21.13. Ier. 25.23. Ezech. 27.15, 20. ende 38.13.

Deech, deeg, daer koecken ofte broot van gebacken wierden. Siet Exod. 12.34, 37, 39. Numer. 15.20, 21. 2.Sam. 13.8. Nehem. 10.37. Ierem. 7.18. siet eene gelijckenisse Hose. 7.4.

Deel, deelen, deylen, verdeylen, uytdeylen, mede-deylen, etc. Buyt ofte roof deylen. siet Gen. 14.24. ende 49.27. Exod. 15.9. Num. 31.26, 27, 36, 42, 43, etc. Iud. 5.30. 1.Sam. 30.23, 24, 25. met eenen dief deylen, Prov. 29.24. deel ofte erffenisse, deylinge van erffenissen, siet Gen. 31.14. Num. c. 36. Prov. 17.2. uytdeylinghe des beloofden lants, siet Num. 26. versen 53, 55. ende 34.17, etc. Deuter. 33.21. Iosu. van cap. 15. tot capitt. 22. Vyantlicke uyt-deylinge, Ioel 3.2. Deel ofte stuck eens velts, lants, ofte ackers, siet Genes. 33.19. Ruth. 2.3. ende 4.3. 2.Sam. 2.16. ende 14.30, 31. ende 23.11, 12. 2.Reg. 3.19, 25. ende 9.10. 21, 25, 26, 36, 37. 1.Chron. 11.13, 14. deylinghe eenes sekeren lants, 2.Sam. 19.29. Deel ende erve der Priesteren ende Leviten in Israel, siet Nu. 18.20. Deut. 10.9. ende 12.12. ende 14.27, 29. ende 18.1, 8, etc. uytdeylinge der schatten, onder haer, Nehem. 13.13. Verdeylinge van ’t volck, officieren, ampten, diensten, ende beurten, siet 1.Reg. 16.21. ende 18.6. 1.Chron. 16.3. ende 23.6. ende capit. 24. 26, 27. ende 28.1, 13, 21. ende 2.Chron. 5.11. ende 8.14. ende 23.8, 18. ende 31.2, 15, 17. ende 35.4, 5, 10. Nehem. 11.1, etc. item, vers 36. Godts uytdeylen van aller volcken erffenissen, siet Deuter. 32.8. van het heyr des hemels, Deut. 4.19. d’ Afgoden en konnen niets mede-deylen, Deuter. 29.26. Gelijckenissen ende figuerlicke reden, van Godts, ende der menschen deel, siet Deut. 32,9. 2.Sam. 20.1. 1.Reg. 12.16. 2.Chron. 10.16. Nehem. 2. vers 20. Iob 20.29. ende 27.13. ende 31.2. Psal. 11.6. ende 16.5. ende 50.18. ende 73.26. ende 119.57. ende 142.6. Prov. 16.19. Eccles. 2.10. ende 5.18, 19. ende 9.9. Iesa. 17.14. ende 53.12. ende 57.6. ende 61.6, 7. Ierem. 10.16. ende 13.25. ende 51.19. Dan. 12. vers 13. verdeylen des herten, Hose. 10.2. bescheyden deel, siet Iob 23.12. Pro. 30.8. ende 31.15. Ezec. 16.27. ’t Deylen van Belsazars Coninckrijck, siet Dan. 5.25, 28. Uytdeylen van geschencken, ende gaven, in gemeene vreuchde, siet 2.Sam. 6.19. Nehem. 8.11. Esth. 9.19. Broot den hongerigen mede-deylen, Iesa. 58.7. uyt-deylen op rouw-maeltijden, Iere. 16.7. siet oock, erf, erfdeel, erfdeylen.

Deessem. siet Suer-deessem, item, onghesuerde koecken ofte brooden. ende siet eene gelijckenisse. Hose. 7.4.

Delila, die Simson verriedt. Iudic. 16. vers 4, etc.

Delgen, siet verdelgen, uytdelgen.

Demoet, nedricheyt, ootmoedicheyt, sich verdemoedigen, verootmoedigen. Siet leeringen, ende exempelen van demoet voor Godt, ende menschen, Gen. 16.9. ende 18.27. ende 32.4, etc. ende 33.3. Exo. 33.4, etc. ende 34.8. Ios. 5.14. Iud. 6.15. Ruth. 2.10. 1.Sam. 2.4, 7, 8. ende 9.21. ende 18.18. ende 24.15. ende 25.41. ende 26.20. 2.Sam. 6.22. ende 7.9, 19. ende 9.8 1.Reg. 20.31, 32. 2.Reg. 22.19, 20. 1.Chro. 29.14, 15. 2.Chron. 32.25, 26. ende 33.12, 13, 23. ende 34.27, 28. Ezr. 9.6. Iob 5.11. ende 39.37. Psal. 18.28. ende 51.19. ende 75.8. ende 102.11. ende 107.12. ende 113.7, 8. ende 131.1, 2. ende 147.6. Prov. 12.9. ende 14.19. ende 66.2. Ierem. 13.15, 16, 18. ende 44.10. Thren. 3.29. Ezech. 21.31. Dan. 4.33. Mich. 6.8. Zach. 13.7. Siet wijders, Nedricheyt.

Dempen. Godt breeckt ’t gewelt ende het juychen ofte de vroolickheyt der Tyrannen ofte geweldenaers, gelijck de hitte gedempt wort door de schaduwe eener dicker wolcke. Iesa. 25.5. Godt wort geseyt onse ongerechticheden te dempen, dat is, vergeven, niet toerekenen. Mich. 7.19.

Dencken, peynsen, ghedachten, voornemen, raet, raetslach, aenslagen, Godes, ende der menschen, der vromen ende der godtloosen, Siet Gen. 8.1. ende 19.29. Exod. 31.13. Nehem 2.12. ende 7.5. ende 13.14, 22. Iob 1.5. ende 14.13. Psal. 42.5, 7. ende 63.7. ende 73.7. ende 79.8. ende 92.6. ende 94.11. ende 106.43. ende 132.1. ende 139.2, 17, 23. ende 146.4. Prov. 11.14. ende 15.21, 26. ende 18.1, 9. ende 19.21. ende 20.18. ende 24.6. Eccl. 7.29. Iesa. 5.19. ende 10.7. ende 14.13, 14. ende 29.15. ende 30.1. ende 46.10, 11. ende 47.13. ende 55.8, 9. ende 59.7. ende 65.2. Ierem. 7.24. ende 11.19. ende 14.10. ende 18.11. item, vers 18, 23. ende cap. 19.7. ende 29.11. ende 49.30. ende 51.11, 12, 29, 50. Ezech. 18.22. ende 38.10. Dan. 2.29. Hose. 8.13. ende 9.9. ende 11.6. Siet oock den tijtel, Gedencken, Teken, Vergeten, Raet, Raetslach, vergeven.

Denne-boom, Dennen-hout. Siet 2.Sam. 6.5. 1.Reg. 5.8, 9, 10. ende 6.15, 34. Psal. 104.17. Cant. 1.17. Iesa. 14.8. Ezech. 27.5. Ghelijckenissen ende figuerlicke reden, van dennen. siet Iesa. 55.13. ende 60.13. Ezech. 31.8. Hos. 14.8. Zach. 11.2.

Derven, nootdruftich, behoeftich zijn. siet Arme, nootdurftige, gebreck, mangel.

Derren, derven bestaen. siet Dapperheyt.

Deucht, deuchde. Een exempel van vele deuchden eens godtsaligen, siet in Iob. cap. 31. beschrijvinge van eene deuchdelicke huysvrouwe, Prov. 31.10, etc. ende wijders de tijtelen, vande naemen der dienstknechten Godes, ende de deuchden in ’t bysonder, als, Ghehoorsaemheyt, demoet, kuyscheyt, weldadicheyt, etc.

Deugen, niet deugen. siet Goet, Quaet, Boos.

Deure, deure der Arke, huys-deure, Tabernakels ende Tempels deuren, Stadtsdeuren, poorten, deur-wachters, poortiers, etc. siet Genes. 6.16. ende 7.16. ende 18.1, 10. ende 19.9, 10, 11. Deut. 15.16, 17. 1.Sam. 3.15. 2.Chron. 28.24. Nehem. 13.19. Psal. 24.7, 9. ende 107.16. Prov. 1.21. ende 5.8. ende 7.12. ende 9.14. ende 17.19. Iesa. 45.1, 2. ende 57.8. Ier. 49.31. Ezech. 26.2. ende 33.30. ende 38.11. Mal. 1.10. ghelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Iob 38.8. ende 41.5. Psal. 78.23. ende 141.3. Prov. 8.34. ende 26.14. Eccl. 12.6. Cant. 5.2. ende 8.9. Iesa. 26.20. Mich. 7.5. Zach. 11.1. Deurwachters, in de Tente der t’ samenkomste, ende den Tempel. siet 1.Chron. 9.21, 24. ende 10.26, 27. ende 26.1. 2.Chro. 8.14. ende 23.19. Siet wijders, Poorte, Poortier.

Diamant. siet gelijckenissen. Ierem. 17.1. Ezech. 3.9. Zach. 7.12.

Dibla, Diblathaim, Almon-Diblathaim. siet Num. 33.46, 47. Ier. 48.22. Ezech. 6.14.

Diblaim. siet Hose. 1.3.

Dibon-Gad, legerplaetse der kinderen Israels, siet Num. 33.45, 46. Ierem. 48.18, 22.

Dichten, gedichtsel van ’s menschen herte ende gedachte. siet Gen. 6.5. ende 8.21. Deut 31.21. 1.Chron. 28.9. ende 29. vers 18. Psal. 94.20. Psalm–dichten. siet Psal. 45.2. ende wijders den tijtel, Psalm.

Dief, dief-stal, dievery, stelen, rooven, Exempelen, wetten, leeringen van dievery ende stelen, siet Genes. 31.19, 32. ende 44.4, 5, 9. Exod. 20.15. ende 22.1, 2, 3, 4, 7, 9. Levit. 6.4, 5. ende 19.11. Num. 5.5, 6, 7. Deut. 5.19. Ios. 7.20, etc. Iud. 17.2. Psal. 50.18. Prov. 6.30, 31. ende 9.17, 18. ende 29.24. ende 30.8, 9. Iesa. 1.23. Hose. 4.2. ende 7.1. Zach. 5.3. menschen te stelen, Exod. 21.16. Deut. 24.7. De kinderen Israels eyschten ende behielden allerleye silvere ende goudene vaten vande Egyptenaeren, op Godts bevel, Exod. 3.22. ende 11.2. Iacob vertrock diefscher wijse van Laban, Gen. 31.20. Siet wijders gelijckenissen, van dieven. 2.Sam. 12.4, 5, 6, 7. Ierem. 2.26. ende 48.27. ende 49.9. Ioel 2.9. Obad. vers 5.

Dienen, dienst, dienaer, dienstknecht, dienstmaegt, dienst-werck, dienst-baerheyt, dienst-huys. Wetten, aengaende dienstknechten ende dienstmaeghden van menschen, siet Exod. 21.2, etc. item, vers 6, 20, 21, 26, 27. Levit. 25.39, etc. item, vers 44, etc. item, vers 47, etc. Deut. 15.12, etc. item, vers 16, etc. ende cap. 23.15. wijse ofte maniere Coninghen, in’t nemen van dienstknechten, 1.Sam. 8.16, 17. Exempelen van ghetrouwe ende ontrouwe dienaers ofte dienstknechten ende haren dienst, siet Gen. cap. 24. ende 30.26, 29. ende 31.6. ende 39.2, etc. item vers 7, etc. Num. 11.28. Iudic. 9.30, etc. 1.Sam. 14.7, etc. ende 25.14, etc. 2.Sam. 11.9, 11, 13. ende 16.3, 4. ende 19.26, 27. 2.Reg. 5.20, 21, etc. Nehem. 4.16, 23. ende 5.15, 16. Iob 19.15, 16. Siet wijders leeringe van dienstknechten, Gen. 14.14. Iob 1.3. ende 31. versen 13, 15.

[fol. d v]

Prov. 14.35. end 17.2. ende 19.10. ende 29.19, 21. ende 30.10, 22, 23. Eccles. 2.7. Ies. 24.2. Ier. 34.8, etc. Hose. 12.13. Ioel 2.29.

Dienstbaerheyt, gedwongen dienst, Diensthuys. siet Genes. 9.25, 26. ende 15.13. ende 25.23. Exod. 1.14, etc. ende 20.2. Deut. 5.6. ende 28.48, 68. Iosu. 9.23. 1.Reg. 4.1. ende 9.21, 22. 2.Reg. 17.7, etc. Ezr. 9.9. Nehe. 3.5. ende 5.8. ende 9.17, 36, 37. Ies. 14.3. Ierem. 2.14, 20. ende 17.4. ende 25.11, 14. ende 27.6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 17. ende 30.8. Thren. 1.3. Mich. 6.4. Godt dienen, Godts dienstknechten, van Regenten, Coningen, Propheten, Priesteren ende Leviten, mitsgaders Godts volck ende alle geloovighe in ’t gemeyn gesproken, siet Deuter. 34.5. Iosu. 1.1, 2, 7, 13. Psal. 36.1. ende 86.16. ende 113.1. ende 116.16. ende 119.23, 38, 49, 65, 76, 84, 122, 124, 125, 135, 140, 176. ende 123.2. ende 132.10. ende 134.1. ende 135.1. ende 143.2, 12. ende 144.10. Iesa. 41.8, 9. ende 42.19. ende 43.10. ende 44.1, 2, 21. ende 45.4. ende 48.20. ende 54.17. ende 65.8, 9, 13, 14. ende 66.4. Ier. 25.9. ende 27.6. ende 30.10. ende 43.10. ende 46.27. Ezech. 29.18, 20. ende 37.25. Dan. 9.11. Mal. 1.6. Christus wort genoemt een knecht des HEEREN, siet CHRISTUS. Van de bedieninge ende bedienaers des Godtlicken woorts, hare ampten, ende plicht, weerdicheyt, nootsaecklickheyt, nutticheyt, onderhoud, allerley wedervaeren, siet de volgende plaetsen. Genes. 14.20. Exo. 16.8. ende 20.19. ende 30.13, etc. ende 32.1, etc. ende 35.21, etc. ende 36.7. Num. 16.1, etc. ende 18.2, 3, 20. ende 31.25, etc. Deut. 5.27. ende 12.19. ende 31.27. 1.Sam. 2.17. ende 9.7, 8. ende 12.25. 2.Sam. 6.11. ende 7.3. 1.Reg. 13.4. ende 18.4. 2.Reg. 2.12. ende 13.14. 2.Chron. 17.7, etc. ende 29.34. ende 31.4, etc. item vers 12, etc. Ezr. 7.24. Nehem. 8.2, 3, 4, etc. ende 9.3, etc. ende 10.32, etc. Iob 33.23, etc. Prov. 8.1, etc. ende 9.1, etc. ende 29.18. Eccl. 12.9, 10, 11. Ies. 3.2. ende 30.10, 11. ende 52.7. ende 55.10, 11. ende 58.1. ende 62.6. Ierem. 1.10. ende 3.15. ende 11.21. ende 15.19. ende 17.16. Ezech. 2.5, 7. ende 3.17, 18, 19. ende 33.7, 8, 9. ende 44.23, 24, etc. Dan. 12.3. Hose. 8.12. ende 9.8. ende 12.10, 11, 14. Amos 7.10, 12, etc. ende 8.11, 12. Mich. 2.6, 7. ende 3.8. Hag. 1.4, etc. Eenige exempelen van getrouwe dienstknechten Godes. Mose, siet insonderheyt het gheheele vijfde boeck Deuternomium, Iosua, Iosu. cap. 23. ende 24. Samuel, 1.Sam. 3.18. ende 7.8, etc. ende 10.17, etc. ende 12.7, etc. item, vers 14, etc. item, vers 19, etc. ende cap. 13.11, etc. ende 15.12, etc. ende 16.1, etc. Nathan, 2.Sam. 12. vers 1, etc. Gad, 2.Sam. 24.11. seker Propheet uyt Iuda, 1.Reg. 13.1, etc. Ahia, 1.Reg. 14.1, etc. Elia, 1.Reg. 18.17, etc. ende 21.17, etc. ende 2.Reg. 1.3, etc. item, vers 15, etc. Micha, 1.Reg. 22.14, etc. Elisa, 2.Reg. 3.13, etc. Priesters ende Leviten, 2.Chron. 17.9. Exempelen van ontrouwe, valsche, verleydige, buyck-dienaers, siet. Levit. 10.1, 2. Iud. 17.11, 12. ende 18.19, 20, 30, 31. 1.Sam. 2.12, 13, etc. ende 3.13. 1.Reg. 1.7, etc. ende 12.31, 32. 2.Reg. 16. versen 11, 16. ende 17.27, 28. ende 22.6. ende 23.8, 9. Neh. 9.32, 34. Iesa. 56.10, 11. Ierem. 2.8. ende 5.31. ende 6.30. ende 8.10. ende 20. versen 1, 2. ende 23.11. Thren. 4.13. Ezech. 3.18. ende 13.18, 19, 22. ende 33.8. ende 34.2, etc. ende 44.7. Hose. 4.6, 8. ende 6.9. Amos 7.12. Mich. cap. 3. versen 5, 6, 7, 11. Zeph. 3.3. Siet wijders de tijtelen, Priesters, Leviten, Propheten, Leeraers, Herders, Wachter, etc.

Diep, diepte, diepe wateren, diepte der Zee, diepe plaetsen. Siet Exod. 15.5. Nehe. 9.11. Iob 41.22. Psal. 107.24. Prov. 9.18. Ies. 7.11. ende 30.33. ende 44.27. ende 51.10. Ezech. 27.34. Ion. 2.3. gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Iob 11.8. ende 12.22. Psal. 69.15, 16. ende 71.20. ende 88.7. ende 92.6. ende 130.1. Prover. 18.4. ende 20.5. ende 22.14. ende 23.27. Eccles. 7.24. Iesa. 29.15. ende 31.6. ende 33.19. Ezech. 3.5, 6. ende 23.32. Dan. 2.22. Hose. 9.9. Mich. 7.19. Zach. 1.8. Sich verdiepen, in diepe plaetsen verbergen, siet Ierem. 49.8, 30. Hos. 5.2. Siet oock, Afgront, gront.

Dieren, gedierte, wilt gedierte, Siet van der dieren scheppinge, onderhoudinghe, ende regeringe, gebruyck, ende toevallen, Genes. 1.24, etc. item, vers 30. ende 2.19, 20. ende 6.19, 20. ende 7.2. 3, 8, 9, 14, 15, 16, 21, 22. ende 8.17, 19. ende 9.10. Lev. 26.22. Deut. 32.24. Nehe. 2.12, 14. Iob 5.22, 23. ende 39.1, etc. Psal. 8.8. ende 29.8, 9. ende 50.10, 11. ende 79.2. ende 104.10, 11, 20, 27, 28, 29, 30. ende 148.10. Prov. 20.24, etc. item, vers 29, etc. Iesai. 13.21. ende 18.6. ende 34.14. ende 46.1. Ierem. 7.33. ende 12.9. ende 15.3. ende 16.4. ende 19.7. ende 27.6. ende 28.14. ende 50.39. Ezech. 5.17. ende 8.10. ende 14.15, 21. ende 33.27. ende 38.20. ende 39.4, 17, etc. Hose. 4.3. ende 13.8. Ioel 1.20. ende 2.22. Zepha. 2.14, 15. Zach. 14.15. Gelijckenissen, figuerlicke reden, ende afbeeldinghen, siet Psal. 68.31. ende 80.14. Iesa. 35.8, 9. ende 43.20. ende 56.9. Ezech. 1.5. ende 31.6, 13. ende 32.4. ende 34.5, 8, 28. Dan. 7.7, 8. Hose. 2.12. Nab. 2.17. Siet oock, beesten, vee.

Dierte, diere tijt, hongers noot. Siet exempelen, Genes. 12.10. ende 26.1. ende 41.54, etc. ende 42.5. ende 47.13, 14, etc. Ruth 1.1. 2.Sam. 21.1. 1.Reg. 17.1, etc. ende 18.2. 2.Reg. 4.38. ende 6.25. ende 8.1. Nehe. 5.3. waer van daen diere tijden komen, siet Levit. 26.19, 20, 26, 29. Deut. 11.17. 2.Sam. 21.1. 1.Reg. 8.35, 36, 37. ende 17.1. ende 18.1, 2. 2.Reg. 6.25, 33. ende 7.1. Psal. 105.16. Amos 4.6, 7, 8, 9. Godt reddet de vroome in dieren tijt, Iob 5.20. Psal. 33.18, 19. ende 37.19. Siet wijders, honger, hongers-noot.

Diesselen des jocks, ofte, der dienstbaerheyt, siet Levit. 26.13. Ezech. 34.27.

Dikla, een van Iocktans sonen van Sems ende Hebers nakomelingen, Gen. 10.27.

Dina, Iacobs dochter uyt Lea, Genes. 30. vers 21. wordt van Sichem geschaeckt. Genes. 34.1, etc.

Dinhaba, de geboort-stadt van Bela, Coninck in Edom, Genes. 36.32.

Disan, een sone Seirs des Horiters, ende een Vorst der Horiten. Genes. 36.20, 21, 30. een ander, een sone van Ana. Genes. 36.25.

Disch, siet, Tafel.

Dison, oock een sone Seirs des Horiters, ende een Vorst der Horiten, Genes. 36. versen 20, 21, 30.

Distelen ende doornen, siet Genes. 3.18. Iud. 8.16. Prov. 24.30, 31. Ies. 5.6. ende 34.18. Ierem. 12.13. Hose. 9.6. ende 10.8. Siet oock, doornen.

Dobbel, tweevoudt. siet Genes, 43.12, 15. Exod. 16.22, 29. ende 28.16. ende 39.9. Deuter. 21.17. 1.Reg. 6.34. 2.Reg. 2.9. Iob 42.10. Prov. 31.21. Dobbel, dat is, genoech, veel, overvloedich, sterck, siet Iob 41.4. Ies. 40.2. ende 61.6, 7. Iere. 16.18. ende 17.18. Zach. 9.12. Dobbel, dat is, een copy ofte afschrift, als van Godts Wet, siet Deut. 17.18. Iosu. 8.32.

Dochter, dochters. prophetie vande dochteren des volcks Godes, siet Ioel 2.28. Klachte over de wederspannicheyt der dochter tegen de moeder, Mich. 7.6. Dochters, worden dickwijls genoemt, steden, onderhoorige steden ende dorpen, item, de inwoonders ende burgerschap eener stadt, eene republijcke, staet, ende hanteringe eens volcks ofte lants, siet Num. 21.25, 32. ende 32.42. Iudic. 1.27. ende 11.26. 2.Reg. 19.21, 30. 1.Chron. 2.23. ende 5.16. 2.Chron. 13,19. Neh. 11.25, 27, 30, 31. Psal. 9.11. ende 48.12. ende 137.8. Ies. 1.8. ende 16.1. ende 22.4. ende 23.10, 12. ende 32.9. ende 47.1, 5. Ierem. 4.11. ende 46.11, 19, 24. ende 48.18. ende 49.2, 4. ende 51.33. Thren. 1.5. Ezech. 16.46. ende 26.6. ende 30.18. Zeph. 3.14. Zach. 2.7. Door de Dochter Zions wordt oock somtijts verstaen, Godts Kercke, afgebeeldt door ’t aerdsche Zion. siet Psal. 9.14, 15. Iesa. 62.11. Mich.4.13. Zach. 9.9, etc. Godts dochters, Iesa. 43.6. Dochters der Kercke, Iesa. 60.4. Ezech. 16.61. Dochter, D. gelijck geaerdet, Ezech. 16.44, 45. Dochters, dat is, vrouwen, Gen. 30.13. Prov. 31.29. Cant. 1.5. ende 2.7. ende 6.6. Ies. 3.16, 17. ende 16.2. Ierem. 40.3. Dochters eenes stams, D. tacken, Genes. 49.22. dochters des bloet-suygers, dat is, sijn gespleten tongsken, Prov. 30.15.

Dodanim, een sone Iavans, siet Genes. 10.4. 1.Chron. 1.7.

Doeck. Godt spant de hemelen uyt als eenen dunnen doeck, Iesa. 40.22.

Doëg, een van Sauls Officieren, die den Priester Achimelech by Saul aenclaegde, ende op Sauls bevel, hem ende de andere Priesteren, mitsgaders de stadt Nob vernielde, siet 1. Sam. 22.9, 10, 18, 19. Psal. 52.2.

Doel-wit, Iob klaecht, dat hem Godt tot een doel-wit hadde gestelt, om als met sijne pijlen op hem te schieten, Iob 16.12.

Doncker, donckerheyt, duysterheyt. Siet Exo. 20.21. 1.Reg. 8.12. Psal. 97.2. Prov. 7.6, etc. Zach. 11.17. ende 14.6. gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Iob 30.26. Prov. 4.19. Ies. 8.22. ende 29.18. ende 58.10. ende 59.9. Ier. 13.16. ende 23.12. Ioel 2.1, 2. Zeph. 1. versen 14, 15. Siet oock, Duyster, duysternisse.

Donder, exempelen, namen, beschrijvinge, werckinge, item, figuerlicke reden vanden Donder. Siet Exod. 9.23, 28. ende 19.16. ende 20.18. 1.Sam. 7.10. ende 12.18. 2.Sam. 22.14. Iob 26.11. ende 28.26. ende 36.29, 30. ende 37.2, etc. ende 38. versen 24, 25. ende 40.4. Psal. 18.14. ende 29.3. ende 68.33, 34. ende 77.18, 19. ende 81.8. ende 104.4, 7. Iesa. 29.6. ende 30. versen 30, 31. Iere. 10.13. ende 25.30. ende 51.16. Ioel 2.11. Siet oock, Blixem.

Doof, wort eygentlick, ende by gelijckenisse, van menschen, ende oock menschlick van Godt gesproken. siet Exo. 4.11. Lev. 19.14. Psal. 28.1. ende 38.14, etc. Iesa. 29.18. ende 35.5. ende 42.18, 19, 20. ende 43.8. Mich. 7.16.

Doorboren, doorsteken, siet Deut. 15.17. Iob 30.17. ende 40.21. Psal. 40.7. Habak. 3.14. Hagg. 1.6.

Doorbranden, siet, Branden.

Doorbreken, siet, Breken.

Doornen ende distelen, doorn-bosch, doorn-struyck. siet Genes. 3.18. Iudic. 8.16. 1.Samu. 13.6. Iesaie 7.23, 24, 25. ende 32.13. ende 34.13. gelijckenissen, siet Iudic. 9.14, 15. 2.Sam. 23.6, 7. 2.Reg. 14.9. Psal. 58.10. ende 118.12. Prov. 15.19. ende 26.9. Eccles. 7.6. Cant. 2.2. Iesa. 5.6. ende 9.18. ende 10.17. ende 27.4. ende 55.13. Ier. 4.3. Ezech. 2.6. ende 28.24. Hos. 2.6. Mich. 7.4. Nah. 1.10.

Doorsoecken, siet, soecken.

Doorsteken, siet, Steken, dootlick ver-wonden, Slaen.

Doorwandelen, siet, Wandelen.

Doot, sterven, doode ofte verstorvene. Allerley bericht, van den oorspronck des doots, so tijtlicken als eeuwigen, doot der vroomen ende godtloosen, tijt des doots, der dooden toestant, toevallen des doots ende der dooden, plicht aen stervende, ende verstorvene, rouwe over dooden, verontreyniginge over dooden, af-schaffinge ende vernielinge des doots, troost tegen den doodt, etc. Siet in de volgende plaetsen, Gen. 2.17. ende 3.19. ende 15.15. ende 25.8, 17. ende 27.2. ende 35.18. ende 46.4. ende 49.33. Lev. 21.1. Num. 5.1, etc. ende 6.6, 7, 9, etc. ende 11.15. ende 19.11, etc. ende 21.1, etc. Ios. 23.14. Iud. 2.8, etc. item, vers 19. ende cap. 16.30. Ruth 2.20. 1.Sam. 11.13. 2.Sam. 12.20, etc. ende 14.14. ende 22.5, etc. 1.Reg. 2.2. ende 14.12. ende 19.4. 2.Reg. 4.20. 1.Chro. 29.28. 2.Chron. 21.18, 19. Iob 3.11, etc. item, versen 13, 14, 17, 20. ende cap. 5.26. ende 6.8, 9. ende 7.9, 10, 15, 16. ende 10. versen 18, 19, 21, 22. ende 14.6, etc. item, versen 13, 14, 21. ende cap. 16.22. ende 17.1, 13, 14. ende 21.13, 23, etc. ende 30.23. ende 34.20, 21. ende 36.14. ende 38.17. Psal. 18.5, etc. ende 23.4. ende 30.10. ende 39.5. ende 41.6. ende 49.11, 15, 18, 21. ende 68.21. ende 76.13. ende 78.33, etc. ende 79.11. ende 82.7. ende 88.5, 6, 11, 12. ende 89.49. ende 90.3, 5, 7. ende 94.17. ende 107.18, 19. ende 115.17. ende 116.3, 4, 15. ende 118. versen 17, 18. ende 119.25. ende 146.4. Prover. 11.7. ende 14.32. ende 24.11. Eccles. 2.16. ende 3.2, 19, 20. ende 4.2. ende 5.15. ende 7.1. ende 8.8. ende 9.4, etc. item, vers 10. ende cap. 12.9. Iesa. 5.14. ende 8.19. ende 14.10, 11. ende 25.8. ende 28.15, 18. ende 38.10, etc. item, vers 18. ende cap. 57.1, 2. Ier. 2.6. ende 8.3. ende 9.21, 22. ende 16.4, 18. ende 34.4, 5. Ezec. 11.33. ende 31.14. ende 33.11. ende 44.25. Hos. 13.14. Amos 6.9, 10. Ion. 4.3, 8. Hab. 1.12. Zach. 11.9. Exempelen van de gene die niet en zijn gestorven, maer van Godt op eene bysondere wijse van der aerden opgenomen, siet Genes. 5.24. 2.Reg. 2.11. item, van Godts dooden, ende de gene die van Godt, ofte op sijn bevel gheslaghen ende gedoodt zijn, Genes. 18. vers 25. ende 38.7, 10. Exod. 4.24. ende 13.15. ende 32.27, etc. Lev. 10.1, 2. Num. 11.33. ende 14.15. ende 15.32. ende 16.49. ende 21.6. ende 25.9. Deut. 32.39. Iud. 13.23. 1.Sam. 2.6, 25. ende 25.37, 38. Iob 9.22, 23. Psal. 59.12. ende 78.31, 34. ende 105.29. ende 110.6. ende 135. vers 10. ende 136. vers 18. ende 139.19. Iesa. 11.4. ende 26.14. ende 27.1, 7. ende 33.15, 16. ende 34.3, 4, 6. ende 49.26. ende 63.3. ende 65.15. ende 66.16, 24. Iere. 15.1, 2, 7. ende 46.10. ende 47.6, 7. ende 51.40. Ezech. 9.6. ende 12.14. ende 24.6, etc. ende 32.4, etc. ende 35.5, 6. ende 39.17. Hos. 9.16. Amos 8.3, etc. figuerlicke reden, ende gelijckenissen, van den doot, ende dooden, siet Exod. 10.17. 2.Reg. 4.40. Psal. 31.13. ende 88.6. ende 106.28. ende 143.3, 7. Cant. 8.6. Iesa. 14.19. ende 59.10. Hose. 6.5. Habac. 2.5. Opweckinge, levendigh-makinge, opstandinge der dooden, siet, Opstandinge.

Dootslach, Dootslager. Dootslach is een’ grouwelicke sonde, ende roept tot Godt, diese haet ende straft, siet Gen. 4.10, 11. ende 9.5, 6. Num. 35.33. Deut. 27.24, 25. Psal. 9.13. Prov. 6.16, 17. ende 28.17. Hos. 1.14, etc. Komt voort uyt nijdt, haet, toorn, ende trots, Gen. 4.5. item, vers 23. ende cap. 37.4, 5, 18. ende 49.6. Wetten van dootslach ende straffe des dootslagers, siet Exod. 20. vers 13 ende 21. versen 12, 13, 14, 20, 21, 23, 29. ende 22.2, 3. Lev. 19.16. ende 24.17, 21. Num. 35.11, 16, etc. item, versen 20, 22, 31, 33. Deuter. 5.17. ende 19.4, etc. item, vers 11, etc. ende capit. 21, 1, etc. Iosu. 20.3, 4. Wijse der dootslagers, siet Iob 24.14. Prov. 1.11, etc. Exempelen van menigerleyen dootslach, item, voornemen, ende beleydt des selven, siet Genes. 4.8. ende 27.41. ende 32.6, etc. ende 34.25, 26. ende 37. vers 18, etc. Exod. 2.12. Num. 25.8. Iud. 3.21. ende 4.21. ende 7.25. ende 8.21. ende 9.5, 54. ende 19.25, etc. 1.Sam. 15.33. ende 18.11. ende 19.19. ende 20.17, 21, etc. item, vers 33. ende 22.16, etc. ende 31.4. 2.Sam. 1.13, etc. ende 2.23. ende 3.26, etc. ende 4.5, etc. ende 11.14, etc. ende 13.28, 29. ende 15.14. ende 17. vers 1, etc. item, versen 12, 13,1 4. item. vers 23. ende capit. 18.14, 15. ende 20.10, 22. ende 21.1, 2. 1.Reg. 11.40. ende 15.27, 28, 29. ende 16,9, 10, 11, 18. ende 18.40. ende 21.8, etc. item, vers 19. 2.Reg. 6.31, 32. ende 7.17. ende 8.15. ende 9.14, 24, 27, 33. ende 10.1, etc. item, vers 12, etc. item, vers 15, etc. item, vers 18, etc. ende capit. 11.1, etc. item, vers 13, etc. ende 12.20, 21. ende 14.19. ende 15.10, 14, 16, 25, 30. ende 21.16, 23, 24. ende 25.7, 18, etc. 2.Chro. 21.4. ende 24.21, 25, 26. Nehe. 6.2. Esth. 2.21. ende 3.16, etc. ende 9.6, 7, 15, 16. Psal. 94.6. ende 109.16. Ies. 13.15. ende 14.21. ende 26.21. ende 57.4, 5. ende 59.3, 7, 8. Ier. 7.6. ende 18.18. ende 19.4. ende 22.3. ende 26.8, 11. ende 38.4, 25, 27. ende 40.13, etc. ende 41. versen 2, 3, 4, etc. Thren. 2.20, 21. Ezech. 11.7. ende 22.2, 25, 27. Dan. 2.12, 13. ende 5.30. ende 7.11. ende 11.6, 17, 20. Hos. 4.2. ende 6.9. ende 9.12. ende 10.14. Zeph. 1.17.

Dophka, een leger-plaetse der kinderen Israels, Num. 33.12, 13.

Doppen, indoppen, indoopen, siet Genes. 37.31. Exod. 12.22. Levit. 4.6, 17. ende 9.9. ende 14.6, 16, 51. Num. 19.18. Deuter. 33.24. Iosu. 3.15. Ruth 2.14. 1.Sam. 14.28. 2.Reg. 5.14. ende 8.15. Iob 9.31. Ezech. cap. 23. vers 15.

Dor, dorheyt, verdorren, verdroogen, uytdroogen, drooghte van landen ende lieden: komt van Godt, ende is een’ straffe der sonden, siet Levit. 26.19, 20. Deut. 28.22. 1.Reg. 13.4. Iob 12.15. Psal. 68.7. ende 107.33, 34, 35, etc. Iesa. 15.6. Thren. 4.8. Hose. 2.2. Ioel 1.2. ende 2.20. Amos 1.2. ende 4.7. figuerlicke reden, ende gelijckenissen, siet Iob 30.30. Psal. 90.6. ende 102.5, 12. ende 107.33. ende 129.6. Iesa. 35.1. ende 40.24. ende 41.18. ende 42.15. ende 53.2. ende 56.3. Ezech. 17.24. ende 20.47. ende 21.3. ende 37.2, etc. Hos. 9.16. Ioel 1.12. siet wijders, Drooghte.

Dorp, dorp-lieden, lant-lieden, dorp-lant, onbemuerde steden, siet Num, 32.41. Deuter. 3.5. Iudic. 5.7, 11. ende 8.7. 1.Sam. 6.18. Esth. 9.19. Ies. 42.11. Ezech. 38.11. Hab. 3.14. Zach. 2.8.

Dorpel, boven-dorpel, dorpel-bewaerder, siet Exo. 12.22. Iud. 19.27. 1.Sam. 5. versen 4, 5. Esth. 2.21. Psal. 84.11. Iesa. 6.4. Zephan. 1.9. ende 2.14.

Dorschen, dorschinge, dorsch-waghen, dorsch-vloer, dorsch dal. Siet eygentlicke ende figuerlicke reden van dorschen. Levit. 26.6. Deut. 25.4. Iudic. 6.11. ende 8.7. 2.Sam. 24.18, 21, 24. 2.Reg. 13.7. 1.Chron. 21.20. ende Iesai. 21.10. ende 25.10. ende 27.12. ende 28.27, 28. ende 41.15. Ier. 50.11. ende 51.33. Hose. 10.11. Ioel 3.14. Amos 1.3. Mich. 4.13. Hab. 3.11.

Dorsten, dorst, dorstige. Exempelen ende leeringen, van dorst en dorst-lijdende menschen, siet Gen. 21.15, etc. Deut. 28.48. Iudic. 15.18. 1.Sam. 30.12. Iob 24.11. Psal. 104.11. ende 107.4, etc. Prov. 25.21. Iesa. 5.13. ende 21.14. ende 44.12. ende 48.21. Thren. 4.4. Hose. 2.3. voorbeelt ende prophetie van onses Saligmakers dorst aen ’t cruys, siet Psal. 69.22. ghelijckenissen ende figuerlicke reden van dorst, siet Deut. 29.19. Psal. 42.3. ende 63.2. ende 143.6. Prov. 25.25. Iesa. 32.6. ende 41.17. ende 44.3. ende 49.10. ende 55.1. ende 65.13. Ierem. 2.25. ende 31.25. Amos 8.11, 13.

Dothan, de plaetse, daer Ioseph van sijne broeders verkocht wierdt aen de Ismaeliten. Genes. 37.17, 25, etc. ende daer ’t leger des Conincks van Syrien den Propheet Elia sochten. 2.Reg. 6.13, etc.

Draeck, Draken der woestijne, Draken-venijn, Zee-draeck. Siet Exo. 7.9, 10, 12. Nehe. 2.13. Iesa. 13.22. ende 34.13. Ierem. 9.11. ende 10.22. ende 49.33. ende 51.37. Mal. 1.3. gelijckenissen ende figuerlicke reden, siet Deut. 32.33. Iob 30.29. Psal. 74.13, 14. ende 91.13.

[fol. d2 r]

Iesai. 14.29. ende 27.1. ende 43.20. ende 51.9. Ierem. 14.6. ende 51.34. Ezech. 29.3. ende 32.2. Mich. 1.8.

Draet, de touwen, met de welcke Simson gebonden was, wierden als lijnen draden, die van ’t vyer versenght zijn. Iud. 15.14. siet wijders, Vlas.

Draeyen, verdraeyen, verdraeyt, in een draeyen. Siet 2.Sam. 22.27. Iob 5.13. Prov. 4.24. ende 8.8. ende 17.20. Iere. 2.23. Ioel 2.7. Mich. 7.3.

Dragen, verdragen, van het dragen des heyligen Tabernakels, siet Exod. 37.5, 14, 27. ende 38.6. Numer. 4.15. ende 7.9. Iosu. 3.3, etc. 2.Sam. 6.6, 7. 1.Chron. 13.7. ende 15.12, 13, 14, 15. Afgodisch dragen van Molechs Tente, etc. siet Amos 5.26. De Propheet Ezechiel moest den Ioden de toekomstige wechvoeringhe afbeelden, met het dragen van allerley gereetschap op sijne schouderen, gelijck yemant doet die verhuyst, Ezech. 12.3, 4, 5, 6, etc. De Heere Christus heeft onse smerten, ongerechtigheyt ende sonde gedragen, Ies. 53.4, 11, 12. siet wijders allerleye gelijckenissen ende figuerlicke reden van dragen. Genes. 4.13. Exod. 19.4. Lev. 5.1, 17. ende 20.30. Numer. 11.12. ende 14.33. Deut. 1.13. ende 32.11. Prov. 18.14. ende 30.21. Iesa. 46.3, 4. ende 63.9. ende 66.12. Ierem. 10.10. Ezech. 18.19, 20. ende 23.35. Amos 7.10. Zach. 11.16. Mal. 3.2.

Dreck, vuyligheyt, siet Prov. 30.12. Ies. 4.3. ende 28.8. Zephan. 1.17. D’afgoden worden Dreck-goden ghenoemt, Levit. 26.30. Deuter. 29.17. 2.Reg. 17.12. ende 21.11, 21. ende 23.24. Ierem. 50.2. Ezech. 6.4, 5, 6, 9, 13. ende 8.10. ende 14.3, etc. ende 20.8, 16, 18, 24, 31, 39. ende 22.3, 4. ende 30.13. ende 33.25. ende 36.18, 25. ende 37.23.

Dreygen, Exempelen van menschelicke dreygementen, siet Genes. 19.9. ende 27.41. ende 42.15. Iudic. 6.30. ende 8.7, 9. ende 18.25. 1.Sam. 11.7. ende 14.44. ende 22.16. ende 25.22. 2.Sam. 3.9, 10. 1.Reg. 1.52. ende 2.37. ende 19.2. ende 20.6. 2.Reg. 10.24. ende 18.19, etc. 2.Chron. 25.16. Esth. 4.14. Iob 36.17, etc. Ier. 26.8. Dan. 2.5. Godts dreygementen, siet Genes. 2.17. ende 3.16, 17, 18, 19. ende 4.12. ende 6.7. ende 7.4. ende 20.3. Exod. 7.17, 18. ende 8.2, etc. item, vers 21. ende cap. 9.3. ende 10.4, etc. ende 11.4, etc. ende 32.9, 10. Lev. 26.14, etc. 1.Sam. 13.14. ende 15.26, 28. 2.Sam. 12.10, 11, 12, 14. 1.Reg. 11.11, etc. ende 13.1, etc. ende 14.7, etc. ende 16.1, etc. ende 20.42. ende 21.19, 21, 23. ende 22.19, etc. 2.Reg. 1.3, etc. ende 20.16, etc. ende 21.10, etc. ende 22.15, etc. 2.Chron. 12.5. ende 19.2. ende 20.37. ende 21.12, etc. ende 24.20. ende 25.16. Psal. 2.12. ende 9.8, 9. ende 34.17, 22. ende 52.7, etc. ende 89.33. ende 112.10. Iesai. 1.24, etc. ende cap. 3. ende 5.5, etc. item, vers 24, etc. ende 7.17, etc. ende 10.1, etc. item, vers 5, etc. ende cap. 13. ende 14.28, etc. ende cap. 15. ende 16.6, etc. ende 17.1, etc. item, vers 12, etc. ende cap. 18.1, 2, 3, etc. ende 19.1, etc. ende 20.1, etc. Iere. 2.36. ende 4.5, etc. ende 6.1, etc. ende 7.29, etc. ende 8.1, 2. ende 9.1, etc. ende 10.17, etc. ende 11.18, etc. ende 12.14, etc. ende cap. 13. ende 14.1, etc. item, vers 10, etc. ende 15.1, etc. item, versen 13, 14. ende 16.3, etc. ende 19.1, etc. ende 23.1, etc. item, versen 12, 15, 19, 20, 30, 31, 32, 39, 40. ende cap. 25.8, etc. ende 29.16, etc. ende 34.17, etc. ende 44.11, etc. item, vers 26, etc. Ezech. 14.21. ende 20.32, etc. ende 21.1, etc. ende 22.17, etc. ende 23.22, etc. item, vers 30, 33, etc. ende capit. 25. ende 29.1, etc. ende 33.27, 28. ende 34.1, etc., item, vers 17, etc. Hose. 1.4, 6, 9. ende 4.14. ende 7.12, etc. ende 8.1, etc. ende 9.1, etc. ende 10.1, etc. ende 11.5, 6. ende 12.3, 15. ende 13.3, etc. Ioel 2.1, etc. Amos cap. 2. ende 4, etc. Mich. 1.2, etc. ende 2.4, 5, 10, 12, 13. ende capit. 3. ende 6.9, etc. Nah. 1.8, etc. Zephan. 1.2, etc. ende 3.1, etc. Zach. 11.15. Malach. 3.5. ende 4.1.

Drie, drievoudigh, derde, dertigh. Noah hadde drie sonen, Genes. 5.32. door de welcke het menschlick geslachte nae den Sunt-vloet is uytghespreydt, Genes. capit. 10. Siet wijders aenmercklicke dingen van ’t getal van drie, Gen. 15.9. ende 40.9, etc. item, vers 16, etc. ende 42.17. Exod. 2.2. ende 3.18. ende 5.3. ende 8.27. ende 10.22, 23. ende 23.14. ende 34.23. Levit. 25.20, 21. Num. 35.14. Deut. 16.16. ende 17.6. 1.Sam. 10.3. ende 11.11. ende 13.17. ende 20.20. ende 30.12. 2.Sam. 18.2, 14. ende 21.1. ende 24.12, etc. 1.Reg. 17.21. 2.Reg. 13.18, 19, 25. ende 17.5. ende 23.31. ende 24.8. Iob 1.17. ende 2.11. Prov. 30.15, 16, 18, 21, etc. item, vers 29, etc. Ezech. 14.14. Dan. 1.5. ende 6.11. Hose. 6.2. Amos 1.3, 6, 9, 11, 13, 16. ende 2.1, 3. Ion. 1.17. Zach. 11.8. ende 13.8, 9. Dertigh, Iere. 38.10, etc. Zach. 11.12, 13. Drievoudigh, Eccles. 4.12. Drielinck, Psal. 80.6. Iesai. 40.12.

H. Drie-eenigheyt. Drie-vuldigheyt, siet God.

Drijven, drijver, dringen, strengelick heerschen, schult, gelt, ofte plicht hardelick eyschen, onderdrucken. siet Exod. 3.7. ende 5.6, 10, 13, 14. Deut. 15.2, 3. 1.Sam. 13.6. ende 14.26. 2.Reg. 23.26. Iob 3.17. ende 39.7. Ies. 3.5, 12. ende 9.3. ende 14.2. ende 29.13. ende 53.7. ende 58.3. ende 60.17. Dan. 11.20. Zach. 9.8. ende 10.4. Verdrijven, verstooten, uytdrijven, henen drijven, gedreven worden. siet Gen. 3.24. ende 4.14. ende 21.10. Exod. 2.17. ende 6.1. ende 10.11. ende 11.1. ende 12.39. ende 23.28, 29, 30, 31. ende 33.2. ende 34.11. Levit. 21.7, 14. ende 22.13. ende 26.36. Num. 22.6, 11. ende 30.10. Deut. 33.14, 27. Iosu. 24.12, 18. Iudic. 2.3. ende 6.9. ende 9.41. ende 11.2, 7. 1.Sam. 26.19. 1.Reg. 2.27. 1.Chron. 17.21. 2.Chro. 20.11. Iob 13.28. ende 30.8. ende 32.13. Psal. 1.4. ende 34.1. ende 68.3. ende 78.58. ende 80.9. Prov. 21.6. ende 22.10. Ies. 19.7. ende 22.19. ende 41.2. ende 57.20. Ezech. 31.11. ende 36.5. ende 44.22. ende 45.9. Hose. 9.15. Amos 8.8. Ion. 2.4. Mich. 2.9. Zephan. 2.4. Siet oock, verstooten, uytstooten.

Drincken, Drencken ofte te drincken gheven, water, wijn, ofte, stercken dranck, item, niet drincken, gebreck van dranck, etc. Siet menigerley verhael, leeringen, ende ordinantien, van drincken. Gen. 21.19. ende 24.17, 18. ende 40.9, 10, 11, 12, 13. ende 44.5. Exo. 15.22, etc. ende 34.28. Levit. 10.9. Num. 6.3. Deut. 29.6. ende 32.14. Iudic. 7.5. ende 13.7. ende 15.19. 2.Sam. 23,15, etc. 1.Reg. 17.10. Esth. 1.8. ende 3.15. ende 5.6. ende 7.2. Psal. 69.22. ende 104.10, 11. Prov. 4.17. ende 25.21. ende 31.4, 6, 7. Eccl. 2.24. ende 3.13. ende 5.18. Ies. 24.9. ende 43.7. ende 44.12. ende 65.13. Ier. 16.7. ende 35.6. Dan. 1.11, 12, 15. ende 5.2, etc. Hos. 2.4. Amos 2.5. ende 4.1, 8. ende 5.11. ende 6.6. Mich. 2.11. Hag. 1.6. Zach. 9.15.

Droncken, Dronckenschap, suyperye, swelgerye siet exempelen, ende leeringen van Dronckenschap. Gen. 9.20, 21. ende 19.33, etc. Levit. 10.1, 9. 1.Sam. 1.13. 2.Sam. 11.13. 1.Reg. 16.9, 10. Esth. 7.7. Prov. 20.1. ende 23.20, 29, etc. item, vers 35. Eccl. 10.17. Ies. 5.11, 22. ende 28.1, 3, 7, 8. ende 56.12. Dan. 5.1, etc. Hose. 4.11, 18. ende 7.5. Amos 6.6. Hab. 2.5, 12, 15. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, van drincken, ende droncken zijn, siet Deut. 29.19. Iob 12.25. ende 15.16. Psal. 36.9. ende 60.5. ende 80.6. ende 102.10. ende 109.18. Prov. 5.15. ende 9.2, 5. ende 25.25. ende 26.6. Cant. 1.2. ende 4.10, 17. ende 8.2. Ierem. 2.18. ende 8.14. ende 9.15. ende 25.15, 16, 17, 26, 27, 28. ende 49.12. ende 51.7, 39. Ezech. 23.32, 33, 34. ende 31.16. ende 34.18. Obad. vers 16. Hab. 2.16. Droncken worden, is somtijts, de kracht des drancks ghevoelen tot verquickinge ende vrolickheyt. siet Geues. 43.34. Psal. 104.15. Cant. 5.1. Hag. 1.6. Siet wijders, Dorst, beker, wijn, etc. ende van Dranck-offer, siet Offer.

Dringen. siet Drijven, drucken, benaeuwen.

Droeffenisse, droevich, droefheyt, bedroeven. Siet exempelen ende leeringen van droeffenisse. Genes. 42.38. ende 44.31. Esth. 9.22. Iob 19.2. Psal. 13.3. ende 31.11. ende 107.39. ende 116.3. ende 119.28. Prov. 10.1. ende 14.13. ende 17.21. Ies. 35.10. ende 51.11, 23. Ierem. 8.18. ende 20.18. ende 31.13. ende 45.3. Thren. 1.4, 5, 12. ende 3.32, 33, 65. Ezech. 23.33. Zephan. 3.18. Siet wijders, Treuren, Rouwe, Cruys, etc.

Droessem. siet Grontsop.

Droogte, het drooge, uytdroogen, verdroogen. siet Gen. 1.9, 10. Exod. 4.9. ende 14.21, 22. Lev. 7.10. Num. 11.6. Iosu. 3.17. Psal. 22.16. ende 32.4. ende 63.2. ende 95.5. Prov. 17.22. Iesa. 19.6. ende 42.15. ende 44.3. Ier. 50.38. ende 51.36. Hos. 13.15. Ion. 1.9. ende 2.10. Nah. 1.4. Hag. 2.6. Exempelen ende meldinghe van groote drooghte, siet 1.Reg. 17.1, etc. Psal. 68.10. Ies. 15.6. ende 58.10, 11. Ier. 14.1, etc. ende 48.18. Ioel 1.10, 12, 19, 20. Amos 1.2. ende 4.7, 9. Hag. 1.11. Siet oock, Dor, Dierte, honger.

Drom, drom-garen. siet een figuerlicke reden. Iesa. 38.12.

Droom, droomer, droomen, uytlegginge ende vervullinge van droomen. Exempelen, ende vermeldinge van droomen. siet Gen. 20.3. ende 28.12, etc. ende 31.24. ende 37.5, etc. (waermede dient vergeleken, Gen. 42.6. ende 43.26, 28. ende 50.18.) ende 40.9, etc. item, vers 16, etc. item, vers 21, 22. ende cap. 41.1, etc. Num. 12.6. Iud. 7.13, 14, 15. 1.Sam. 28.6. 1.Reg. 3.5. Iob 7.14. ende 33.14, etc. Eccl. 5.3, 7. Ierem. 23.28. Dan. 1.17. ende 2.31, etc. ende 4.10, etc. ende 7.1, etc. Ioel 2.28. Valsche ende verleydighe droomen, siet Deut. 13.1, 3, 5. Ierem. 23.25, 26, 27, 32. ende 27.9. Zach. 10.2. Gelijckenissen van eenen droom. Iob 20.8. Psal. 73.20. ende 126.1. Iesa. 29.7, 8.

Drucken, benaeuwen, dringen. siet Psal. 90.15. ende 94.5. ende 116.10. ende 119.67, 71, 75, 78, 107. Iesa. 16.4. Ezech. 34.21, 22. Ioel 2.8. Amos 2.10. Nah. 1.12. Siet wijders, benaeuwen, cruys, bangicheyt, etc.

Druypen, druppen, droppen, droppelen, siet 2.Sam. 21.10. Iob 36.27, 28. ende 38.28. Psal. 65.11. Prov. 3.20. Ierem. 14.22. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van druppen ende droppelen, siet Deut. 32.2. 2.Chron. 12.7. ende 34.21, 25. Iob 29.22. Psal. 65.12, 13. ende 68.9. ende 72.6. Prov. 5.3. ende 19.13. ende 27.15. Cant. 4.11. ende 5.4, 12, 13. Iesa. 5.30. ende 40.15. ende 45.8. Ierem. 7.20. ende 42.18. ende 44.6. Ezech. 21.2, 7. Dan. 9.11, 27. Amos 7.16. Mich. 2.6, 11. Nahum. 1.6.

Druyven, een tros druyven, druyven-bloet, druyven lesen, snijden, treden. siet Gen. 40.10, 11. Lev. 19.10. ende 25.5, 11. Num. 6.3, 4. ende 13.24. Deut. 32.14. Iesa. 32.10. Ierem. 49.9. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Gen. 49.11. Deuteron. 32.32. Iob 15.33. Psal. 76.13. Cant. 7.7, 8. Iesa. 5.2, 4. ende 24.13. ende 65.8. Ierem. 8.13. ende 25.30. ende 31.29, 30. Ezech. 18.2. Hose. 9.10. Amos 9.13. Mich. 6.15. ende 7.1. siet oock, wijn-oogst, na-lesen.

Dul, dol, dullicheyt, dollicheyt, onsinnigh, rasende, siet 1.Sam. 21.13, 14, 15. Iob 12.17. Psal. 5.6. ende 73.3. ende 75.5. ende 102.9. Eccl. 1.17. ende 2.2, 12. ende 7.25. ende 9.3. ende 10.13. Iesa. 28.1, 7. ende 44.25. Ierem. 25.15, 16, 17. ende 46.9. ende 50.38. ende 51.7. Hose. 9.7. Nahum. 2.4. siet oock, dwaes, onsinnigh, rasende, sotticheyt.

Dulden, siet gedult.

Duma, een soon Ismaels. Genes. 25.14. Also wort oock Idumea, ofte het landt der Edomiten genoemt. Iesai. 21.11.

Dun, mager, geringh. siet Genes. 41.6, 7. Psal. 79.8. Iesa. 40.22. siet oock geringh, kleyn.

Duncken, eygen goetduncken, van ’s menschen herte. siet Deuter. 29.19. Psal. 81.13. Ierem. 3.17. ende 7.24. ende 9.14, 15. ende 11.8. ende 13.10. ende 16.12. ende 18.12. siet oock Prov. 14.12. ende 16.25.

Dura, een dal in Babylonien, daer de Coninck Nebucadnezar dat groot gouden beelt liet oprichten, Dan. 3.1.

Duykerken, desen vogel was den Israeliten verboden te eten. Levit. 11. vers 17. Deut. 14.17.

Duym, de duymen van handen ende voeten wierden den Coninck Adoni-bezek afgehouwen, gelijck hy 70 Coningen te vooren gedaen hadde, Iud. 1.6, 7.

Duysent, De stammen Israels waren afghedeelt in hare duysenden, hebbende elck duysent sijnen Oversten, siet Exod. 18.25. Iudic. 6.15. 1.Sam. 10.19. Mich. 5.2, etc.

Duyster, duysternisse, siet Genes. 1.2, 3. ende 15.12. Exod. 10.21. ende 14.20. Deuter. 4.11. ende 5.23. Iosu. 24.7. 2.Sam. 22.12. Iob. 3.4, 5. ende 38.17, 19. Psal. 18.12. ende 35.6. ende 104.20. ende 105.28. ende 119.147. ende 139.11, 12. ende 143.3. Pro. 7.6. Eccl. 12.5. Tren. 5.17. Eze. 8.12, 13. ende 12.6, 12. Ioel 2.31. Amos 4.13. ende 5.8. door duysternisse wert somtijts het graf ende der dooden toestant verstaen, Iob 10. versen 21, 22. ende 17.13. Psal. 88.12, 13. Eccl. 11.7. item, lijden, cruys, plaghen, tegenspoet, oock onwetenheyt, onverstant, siet Deuter. 28.29. 2.Sam. 22.29. Iob 15.22, 23, 30. ende 17.12. ende 18.18. ende 19.8, 22, 24, 25. ende 20.26. ende 22.11. ende 23.17. ende 37.19. Psal. 18.29. ende 23.4. ende 82.5. ende 88.7, 19 ende 112.4. Eccl. 2.13, 14. Ies. 5.20, 30. ende 8.22. ende 9.1, 19. ende 29.15, 18. ende 42.7, 16. ende 45.7. ende 47.5. ende 49.9. ende 50.10. ende 58.10. ende 59.9. ende 60.2. Ier. 4.23. ende 13.16. Thren. 3.2, 6. Ezech. 30.18. ende 32.7, 8. ende 34.12. Dan. 2.22. Ioel 2.1, 2. Amos 5.18, 20. ende 8.9. Mich. 3.6. ende 7.8. Nah. 1.8. Zephan. 1.14, 15. Siet oock, Donckerheyt.

Duyvel, siet, Satan.

Dwalen, afdwalen, verdwaelt zijn, doolen, doen doolen, verleyden. dwalen in het reysen, siet Genes. 21.14. ende 37.15. Psal. 107.4, etc. verdwaelde beesten des naesten, Exod. 23.4. Deut. 22.1. eenen blinden doen doolen, Deut. 27.18. allerley dwalen der Grooten ende kleynen, in verstant, oordeel, ende beleyt van saken, Iob 12. versen 16, 17, 20, 24, 25. Psal. 107.40. Ies. 19.14. Sondigen ofte overtreden door afdwalinge, dat is, onwetenheyt, onvoorsichtigheyt, ofte onbedachtheyt. siet Levit. cap. 4 ende 15, 18. Dwalen in geloof ende leven, ofte Religie, siet Iob 6.24. Psal. 58.4. ende 95.10. ende 119.10, 21, 67, 110, 118, 176. Prov. 5.20, 23. Iesa. 29.24. ende 35.8. ende 53.6. ende 63.17. Ezech. 34.6. ende 44.10, 15. Exempelen van de gene die door onwetenheyt, eygen ende valsch inbeelden, ofte bedroch van andere, gedoolt hebben in haer doen ende oordeel, siet Genes. 27.24, etc. ende 29.24. ende 37.34, etc. ende 38.15, etc. Iosu. 22. vers 12, etc. Iudic. 7.21. ende 11.35, 39. 1.Sam. 1.14. ende 16.6. 2.Sam. 7.3. ende 16.4. 1.Reg. 13.18, 19. ende 22.32. 2.Reg. 3.22, 23. ende 6.11. ende 7.6. Siet oock, leyden, verleyden, etc.

Dwaes, onwijs, dwaesheyt, sot, sotticheyt, onverstant, dommicheyt, botticheyt, etc. siet Genes. 34.7. Deut. 22.21. Iosu. 7.15. Iud. 19.40. ende 20.6. 1.Sam. 25.25. 2.Sam. 13.12. Iob 2.10. ende 5.3. ende 39.20. Psal. 14.1. ende 49.21. ende 69.6. ende 73.22. ende 74.18, 22. ende 85.9. ende 92.7, 8. ende 94.8. ende 107.17. Prov. 1.7, 22, 32. ende 3.35. ende 7.7, 8. ende 8.5, 6. ende 9.4, 6, 13. ende 10. versen 1, 8, 10, 13, 14, 18, 21, 23. ende 11.29. ende 12.15, 16, 23. ende 13.16, 19, 20. ende 14. versen 1, 3, 7, 8, 9, 15, 16, 17, 18, 24, 33. ende 15.2, 5, 7, 14, 21. ende 17.10, 12, 16, 21, 24, 25, 28. ende 18.2, 6, 7, 13. ende 19.3, 10, 13, 25, 29. ende 20.3. ende 21.20. ende 23.9. ende 24.7. ende 26.3, 4, 5, 11, 12. ende 27.12, 22. ende 29.9, 11. ende 30.2, 3, 21, etc. Eccles. 2.14, 15. ende 5.1, 3, 4. ende 7.4, 5, 6, 9, 17. ende 10.1, 2, 3, 5, 6, 15. Ies. 19.11, 13. Iere. 4.21, 22. ende 5.4, 5, 21. ende 10.8. ende 23.13, 14. Ezech. 13.3. Hose. 7.11. ende 9.7. ende 13.13.

Dwingen, gedwongen dienst. Siet Dienstbaerheyt.

E.

EBal, ofte, Hebal, een sone Sobals, des soons Seirs. Gen. 36.23. item, de naem eens berchs in Canaan, alwaer Mose beval de vloecken der wet uyt te spreken, ende Godts wet op steenen te schrijven. Deut. 11.29. ende 27.4, 13, etc. gelijck van Iosua geschiet is. Iosu. 8.30, 31, 32, 33, etc.

Ebedmelech, een Cuschiter, ofte Moor-man, hovelinck des Conincks Zedekia, die den Propheet Ieremia uyt den kuyl haelde, ende van Godt daer over gheroemt wort, met belofte van verlossinge uyt des vyants gewelt. siet Ierem. 38.7, etc. ende 39.15, etc.

Eben-Ezer, ofte, Hezer, dat is, steen der hulpe, een plaetse alsoo van Samuel genoemt, daer Israel eerst vande Philistijnen geslagen, ende d’Arke ghevangen wierd, maer naderhant de Philistijnen weder van Israel verjaeght ende geslaghen wierden. 1.Sam. 4.1, etc. ende cap. 7. vers 12.

Ebenhout, wierde ghebracht te Tyrus. Ezech. 27.15.

Ebzan, ofte, Ebtsan, een Richter in Israel. siet Iudic. 12.8, 9, 10.

Echte-staet, houwelicks-stant. van de instellinge, plicht ende bandt des echten-staets, geoorloofde ende verbodene houwelicken ende vermenginghen, houwelicken der Priesteren ende Coninghen, twee, ende meer ofte veel wijven ende bywijven tseffens te hebben, godtsalige ende boose, wereltsche, afgodische, heydensche houwelicken, houwelick met gevanghene heydensche vrouwen, etc. siet de navolgende plaetsen. Gen. 2.18, 22, 23, 24. ende 4.1. ende 5.22. ende 6.2. ende 11.29. ende 19.31, etc. ende 20.12. ende 21.21. ende 24.2, etc. ende 24.58, etc. ende 25.1, 2, 6. ende 26.8, 9, 34, 35. ende 27.46. ende 28.1, 2, 8, 9. ende 29.18, etc. item, vers 26. ende 31.14, etc. ende 34.4, 6, etc. item, vers 14. ende cap. 38.2, 8, etc. ende 46.10. Exod. 2.21. ende 6.15, 20. ende 34.15, 16. Lev. 18.6, etc. ende 20.11, etc. item, vers 14, 17, 19. ende 21.7, 14. Deut. 7.3, 4. ende 20.7. ende 24.5. ende 25.5, 6, 7, etc. Ios. 15.16, 17. Iud. 3.6. ende 14.2, 3, 20. Ruth 1.4. ende 4.11. 1.Sam. 18, 27. ende 19.11. 12, 13. 1.Reg. 3.1. ende 11.1, 2. 2.Chron. 18.1, etc. ende 21.6. ende 22.3. Ezr. 9.1, etc. ende 10.1, etc. Neh. 10.30. ende 13.23, etc. Esth. 1.19, etc. ende 2.3, etc. item, vers 18. Psal. 28.3. Prov. 2.17. ende 5.18, 19. Iesa. 4.1. Ier. 3.4. ende 16.2. Ezech 24.16, 18. ende 44.22. Dan. 2.43. Mal. 2.11, 14, 15.

Echt-scheydinge, verlatinge van wijven. siet Deut. 24.1, etc. Ezr. 10.3, etc. Esth. 1.21. Mal. 2.16. Geestlick houwelick tusschen Godt ende sijn volck, gelijckenissen, ende figuerlicke reden, genomen van den echten-staet. siet Psal. 45 ende het hooge Liedt Salomons Ies. 50.1. ende 55.5. Ier.

[fol. d2 v]

2.2. ende 3.8. Hose. cap. 1. ende 2.2, 7, 19, 20. ende 4.13, 14.

Echtbreuck, Overspel. Siet van dese swaere sonde, Gen. 12.17. ende 20.3. ende 26.10. ende 39.7, etc. Exod. 20.14. Levit. 18.20. ende 20.10. Nume. 5.12, etc. Deut. 5.18. ende 22.22, 23, etc. 1.Sam. 2.22. 2.Sam. 11.4. ende 12.11. Iob 31.9, etc. Psal. 50.18. Prov. 2.17, etc. ende 6,32, 33. ende 7.18, etc. Ier. 3.1. ende 5.7, etc. ende 23.10, 14. Ezech. 18.6. ende 22.11. ende 33.26. Hose. 4.2. ende 7.4. Mal. 3.5. Geestlick overspel, ofte figuerlicke redenen, ende afbeeldingen, siet Ies. 57.3. Ierem. 3.1, 8, 9, 20. ende 9.2. ende 13.27. Ezech. 16.32, etc. item, vers 45. ende cap. 23.4, etc. Hose. 2.1. ende 3.1. ende 7.4. Siet wijders de tijtelen, Man, Vrouwe, wijf, bywijf, ondertrouw, Trouwen, hoererye, etc.

Edel, Edelen, Hebr. eygentl. witte, blancke, van weghen de cierlicke kleederen, diese gewoon waeren te dragen, insonderheyt Coningen, als Esth. 8.15. Siet 1.Reg. 21.8, 11. Nehem. 2.16. ende 4.14. ende 5.7. ende 6.17. ende 7.5. ende 13.17. Eccl. 10.17. Ies. 34.12. Ier. 27.19. ende 39.6. Nah. 3.10.

Edel-ghesteente, kostelicke steenen. Siet, Steen.

Eden, een lantschap, daer in Godt het Paradijs gheplant heeft, siet Genes. 2.8. 2.Reg. 19.12. Iesa. 37.12. Ezech. 27.24. ghelijckenissen ende figuerlicke reden, siet Iesa. 51.3. Ezech. 28.13. ende 31.9, 16, 18. ende 36.35. Ioel 2.3.

Beth, ofte, huys Eden, een lustige plaetse, ofte stadt in Syrien. Amos cap. 1. vers 5. Eden, was oock de naem eens Levijts. 2.Chron. 29.13. ende 31.15.

Edick, etick, azijn. wijn-edick was de Nazireen verboden Nume. 6.3. David, als een voorbeelt Christi, seyt: In mijnen dorst geven sy my edick te drincken. Psal. 69.22. gelijckenissen ghenomen van den edick, siet Pro. 10.26. ende 25.20.

Edom. Alsoo was Esau oock genoemt. siet Gen. 25.30. item, een vader der Edomiten, Gen. 36.9, 43. der Edomiten geslacht, woonplaetse, Coningen ende Vorsten, siet Gen. 36.9, etc. item, vers 31, etc. 1.Chron. 1.43, etc. Verscheyden geschiedenissen der Edomiten, haren haet ende vyantschap tegen Godts volck, Prophetien tegen deselve, ende sware straffen. Siet Num. 20.14, etc. Deut. 2.5. ende 23.7, 8. 1.Sam. 14.47. ende 2.Sam. 8.14. 1.Reg. 11.15, 16, 17, etc. ende 22.48. 2.Reg. 8.20, 21. ende 14.7. 2.Chron. 20.2, 10, 11. ende 25.12. ende 28.17. Psal. 60.10, 11, 12. ende 83.7, 8, 9. ende 108.10, 11, 12. ende 137.7. Ies. 21.11, 12. ende cap. 34. Ierem. 25.21. ende 27.3. ende 49.7, etc. Thren. 4.21, 22. Ezech. 25.12. ende 32.29. ende cap. 35. ende 36.5. Amos 1.11. Obad. vers 1, etc. Mal. 1.4. Door Edom worden somtijts verstaen de vyanden, haters ende vervolgers van Godts volck in ’t gemeyn. siet Ies. 34.5. ende 63.1. Ioel 3.19, etc.

Edrehi, Edrei, een stadt ende contreye in Ogs Coninckrijck. siet Num. c. 21.33, etc. Deut. 3.1, etc. item, vers 10.

Eedt, eedtsweeren, sweeren, be-eedigen, besweeren, meyneedicheyt. Dat den eedt onder Godts volck zy gebruycklick geweest tot bevestiging der waerheyt, ende datmen alleen by den waeren Godt moet sweeren, ende hy daer door ge-eert ende gedient wort, item, formulieren, ende maniere van doen, in ’t eedtsweeren gebruycklick, verscheydene wetten van eedtsweeren, van het houden ende volbrengen eenes rechtmatighen eedts, van lichtveerdich ende roeckeloos. item, valsch, bedriechlick, ende afgodisch sweeren, ende veel exempelen van eedtsweeren ende be-eedigen onder de menschen, siet de navolghende plaetsen. Genes. 14.22, 23. ende 21.24, 31. ende 24.2, 3, etc. ende 25.33. ende 26.28, etc. item, vers 33. ende 31.53. ende 47.29. ende 50.25. Exod. 22.8, 11. ende 23.13. Lev. 5.4. ende 6.3, 5. ende 19.12. Num. 5.19, etc. ende 30.3. Deut. 6.13. ende 10.20. Iosu. 2.12, 17. ende 9.15, 19. ende 14.9. ende 22.22. Iudic. 11.10. ende 15.12. ende 21.1, 5, 18, 20, etc. Ruth 1.17. ende 3.13. 1.Sam. 3.17. ende 14.24, 39, 44, 45. ende 19.6. ende 20.3, 12, 13, 17, 42. ende 24.22, 23. ende 25.22, 26. ende 28.10. 2.Sam. 3.9. ende 12.5. ende 14.11. ende 15.21. ende 19.7, 13, 23. ende 21.1, 2, 7, 17. 1.Reg. 1.13, 29. ende 2.23, 42. ende 17.1. ende 18.10, 15. ende 22.14. 2.Reg. 2.2. ende 4.30. ende 6.31. ende 11.4. 2.Chro. 6.22, 23. ende 15.14, 15. ende 36.13. Ezr. 10.5. Nehem. 5.12. ende 10.29. ende 13.25. Iob 16.19. ende 17.2. ende 27.2, etc. ende 30.25. ende 31.5, etc. Psal. 15.4. ende 63.12. ende 102.9. ende 119.106. ende 132.2. Eccl. 8.2. ende 9.2. Cant. 2.7. ende 3.5. Ies. 3.6, 7. ende 19.18. ende 48.1. ende 65.16. Ier. 2.20. ende 4.2. ende 5.2, 7. ende 12.16. ende 23.10. ende 42.5, 20. Ezech. 16.59. ende 17.1, 19. Hos. 4.2, 15. ende 10.4. Amos 8.14. Hab. 1.13. Zephan. 1.5. Zach. 5.4. ende 8.17. Siet oock den tijtel, Geloften. een Engel sweert. Dan. 12.7. Van Godts eedt-sweeren, siet Gen. 22.16, 17. ende 26.3. Exod. 6.8. ende 32.13. Nume. 32.10, 11. Deut. 32.40, 41. Ios. 1.6. ende 5.6. 1.Sam. 3.14. Neh. 9.15. Psal. 89.4, 5, 36, 37. ende 89.50. ende 95.11. ende 105.9. ende 106.26. ende 110.4. ende 132.11. Iesa. 14.24. ende 45.23. ende 54.9. ende 62.8. Ierem. 11.4, 5. ende 22.5, 24. ende 44.26. ende 49.13. ende 51.14, 15. Ezech. 16.8. ende 20.6, 7, 15, 16, 23, 42. ende 36.7. Amos 4.2. ende 6.8. ende 8.7.

Een ende twee, dat is, weynige, een overblijfsel. siet Ierem. 3.14. niet een, die goet doe. Psal. 14.3. ende 53.4. siet oock Prov. 7.28. niet een, van der Egyptenaeren heyrlegher in ’t roode meer, ontquam, Psal. 106.11. Godt belooft sijn volck te verlossen, soo datter niet een sal worden overgelaten. Ezech. 39.28. siet oock Amos 9.9. Noch eens wilde Godt hemel ende aerde, etc. bewegen, door de comste des Messie ende de predicatie des Euangeliums, Hag. 2.7, 8.

Eenich kint, eenige soon, dochter, een eenich man, volck, Herder, rouwe over eenen eenigen sone, een eenich ongheluck ofte quaet. siet Gen. 22.2. Prov. 4.3. Cant. 6.6. Ierem. 6.26. Ezech. 7.5. ende 33.24. ende 34.23. ende 37.15, etc. item, vers 22, 24. Amos 8.10. Zach. 12.10. ende 14.9. Mala. 2.15. siet wijders de tijtelen der saecken, daer een ofte eenich wort bygevoeght. een Godt. siet, Godt.

Eenigheyt, eendracht, eenerley herte, ziele, eens zijn ofte worden, over een komen. Siet Iudic. 20.1. 1.Sam. 11.7, 14, 15. 2.Sam. 19.14. 1.Chron. 12.17, 33, 38. 2.Chron. 30.12. Ezr. 3.1. Nehem. 8.2. Psal. 133.1. Prov. 15.17. ende 17.1. Iesai. 11.6, 13. ende 65.25. Iere. 32.39. Ezech. 11.19. ende 37.17, 19, 22. Amos 3.3. Zeph. 3.9. Siet oock twist, tweedracht, oneenigheyt, liefde.

Eenhoorn. Siet eene beschrijvinghe des Eenhoorns, Iob 39.12, 13, 14, 15. ende gelijckenissen ghenomen van den Eenhoorn, Num. 23.22. ende 24.8. Deut. 33.17. Psal. 22.22. ende 29.5, 6. ende 92.11. Iesa. 34.6, 7.

Eensaem, alleen, verlaten, voor sich selven zijn. Siet Psal. 22.21. ende 25.16. ende 35.17. ende 68.7. ende 102.8. Eccl. 4.9, etc. Iesa. 27.10. ende 51.2. Iere. 15.17. Thren. 1.1. ende 3.28. Ezech. 11.19. Hose. 8.9. Mich. 7.14. siet oock Alleen.

Eenvoudich, eenvoudicheyt, sonder achterdocht, opset, etc. siet 2.Sam. 15.11. 1.Reg. 22.34. 2.Chron. 18.33. item, oprecht, Psal. 116.6. ende 119.130. siet wijders, Oprecht, Slecht.

Eerde, siet, Aerde

Eere, eerlickheyt, eeren, ofte, eere bewijsen, eere geven, ge-eert worden, waer d’eere van daen kome, siet 1.Sam. 2.30. 1.Chron. 29.25. Iob 29.20. Psal. 3.4. ende 21.6. ende 62.8. ende 84.12. ende 85.10. ende 91.15. ende 149.4. Prov. 3.16, 35. ende 4.8, 9. ende 8.18. ende 11.16. ende 13.18. ende 15.33. ende 18.12. ende 21.21. Ies. 40.23, 24. Zephan. 3.20. wienmen schuldigh is te eeren, siet Exod. 20.12. ende 22.28. Levit. 19.3. Deut. 5.16. 1.Sam. 9.22, etc. Esth. 6.2, 3, etc. Psal. 15.4. Prov. 26.1, 8. Exempelen van de gene, die ge-eert ende verheven ofte groot gheworden zijn, ende ter contrarie, siet Genes. 41.39, etc. 1.Chron. 29.25, 28. ende 2.Chron. 17.5. ende 32.27. Esth. 6.4, etc. ende 8.16. ende 9.3, 4. Iob 29.8, 9, 10, 11, 12, 21, 22, 23, 24, 25. Psal. 4.3. ende 7.6. ende 21.6. ende 49.17, 18. ende 112.9. ende 149.5. Iesa. 23.8, 9. Ierem. 48.18. Thren. 5.12. Dan. 2.6, 46, etc. ende 11.39. Hose. 4.7. Nahum 3.10. Godes eere, Godt eeren, siet daer van Exo. 14.4, 17. Levit. 10.3. Psal. 19.2. ende 22.24. ende 24.7, 8, 9, 10. ende 26.8. ende 29.2, 3, 9. ende 50.15, 23. ende 57.6, 12. ende 66.2. ende 72.19. ende 79.9. ende 86.9, 12. ende 96.3, 7, 8. ende 97.6. ende 106.20. ende 108.6. ende 113.4. ende 115.1. ende 138.5. ende 145.5, 12. Ies. 6.3. ende 25.3. ende 26.15. ende 42.8, 12. ende 43.20. ende 48.11. ende 58.13, 14. Ierem. 13.16. Ezech. 28.22. ende 39.13. Hagg. 1.8. Malach. 1.6. Siet wijders, Godts Naem, Heerlickheyt, Majesteyt, Grootheyt, etc. Godt eere geven, heet somtijts, de waerheyt ende verborghene sonden te bekennen. Iosu. 7.19.

Eerbiedinge aen menschen, ende Engelen, Siet daer van exempelen. Genes. 18.2, 12. ende 19.1. ende 23.7. ende 24.64, 65. ende 32.18. ende 33.3, 7, 8, 13, 14, 15. ende 42.6. ende 43.26. ende 48.12. ende 50.18. Exod. 4.31. ende 12.27. ende 18.7. Numer. 22.31. Iudic. 1.14. Ruth 2.10. Iosu. 15.18. 1.Sam. 20.41. ende 24.9, 11, 12. ende 25.23, 24, 41. ende 28.14. 2.Sam. 1.2. ende 9.6, 8. ende 14.4, 22, 33. ende 18.21, 28. ende 24.20. 1.Reg. 1.16, 23, 31, 53. ende 2.19. ende 18.7. 2.Reg. 1.13. ende 2.15. ende 4.27, 37. ende 5.13. ende 6.21. ende 8.9. ende 9.13. 1.Chron. 29.20. ende 2.Chron. 20.18. ende 24.17. Esth. 8.3. Iob 29.8, 9, 24, 25. Psal. 72.9, 11. siet wijders, Aenbidden, sich buygen, bucken.

Eergiericheyt. Exempelen van eergierigheyt ende der selver vruchten, siet Gen. 3.5, 6, etc. Num. 12.1, etc. ende 16.1, etc. Iud. 8.1. ende 9.1, etc. item, vers 54. ende 12.1, etc. 2.Sam. 18.18. ende 24.2, etc. Esth. 3.5. ende 5.9. siet oock Prov. 18.2. ende wijders den tijtel, hoochmoet, hoovaerdye, nydigheyt.

Eere des menschen, wort somtijts genoemt sijne ziele, (als zijnde sijn weerdighste deel) ofte, tonge, waer mede hy Godt schuldigh is te eeren, siet Genes. 49.6. Psal. 16.9. ende 30.13. ende 57.9. ende 108.2.

Eerste. Godt seyt, dat hy de eerste zy, ende oock de laetste. Ies. 41.4. ende 44.6. ende 48.12.

Eerst-geboren, Eerst-geboorte. De eerst-geborene worden genoemt, het beginsel der krachten, Genes. 49.3. Psal. 78.51. item, de eerstlingen der kracht, Psal. 105.36. Voorwaerde ende voordeel des eerst-geborenen soons boven sijne broederen, wetten, ende geschiedenissen aengaende d’eerst-geborene, soo van menschen als van vee, siet Genes. 4.7. ende 25.33. ende 27.29. ende 38.28. ende 48.5, 19, 20. ende 49.3. Exo. 4.22, 23. ende 11.5. ende 12.12, 29. ende 13.2, 11, etc. item, vers 15. ende 22.29, 30. ende 34.19, 20. Levit. 27. versen 26, 27. Num. 3.12, 13, 40, 41, 43, 45, 46, etc. ende 18.15, etc. Deuter. 15.19, etc. ende 21.15, etc. ende 33.17. 1.Chron. 5.1. 2.Chron. 21.3. Nehem. 10.37. Psal. 78.51. ende 105.36. ende 135.8. Mich. 6.7. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van eerst-gheborene, siet Exod. 4.22. Iob 18.13. Psal. 89.28. Iesa. 14.30. Ierem. 31.9.

Eerstlingen der vruchten, d’eerste vruchten, siet daer van Godts Wetten. Exo. 22.29. ende 23.19. ende 34.26. Lev. 2.12, 14, 15. Num. 15.20, 21. ende 18.12, 13. Deut. 26.1, etc. 2.Chron. 31.5. Nehe. 10.35, 37. Ezech. 44.30. figuerlicke reden, siet Ierem. 2.3. Dan. 11.41. Amos 6.1.

Effen, even, evene, pleyne, siet Iesa. 40.3. ende 42.16. ende 45.2, 13. Ier. 48.8, 21.

Egel, bloet-suyger, siet Prov. 30.15. swijn-egel, was den Israeliten verboden te eten, Levit. 11.30.

Eggen, braecken, siet Ies. 28.24. Hos. 10.11.

Eglon, Heglon. De Coninck van Eglon, ghenaemt Debir, wort neffens andere Coningen van Iosua geslagen, ende de stadt Eglon, ingenomen. Ios. 10.3, etc. item, versen 34, 35. Eglon, der Moabiten Coninck, wort van Godt tegen Israel om harer sonden wille, gesterckt, so dat hyse slaet, ende dienstbaer maeckt. Iud. 3.12, 13, 14. Israel sendt een geschenck aen hem door Ehud, die hem doorsteeckt. Iudic. 3.15, etc.

Egypten, Egyptenaers, in ’t hebreeusch genoemt Mizraim, ofte, Mitzrajim, nae Chams sone, Gen. 10.6. 1.Chro. 1.9. somtijts oock geheeten Rahab, Psa. 87.4. ende 89.11. Iesa. 51.9. item, Chams tenten ende lant, Psal. 78.51. ende 105. vers 23, 27. seer lieflick ende vruchtbaer, Genes. 13.10. Ies. 23.3. De Egyptenaers mochten met de Hebreen niet eten, Genes. 43.32. hielden de vee-herders voor een grouwel, Gen. 46.34. Abram treckt hongers halven in Egypten, ende brengt Sarai aldaer in perijckel, Gen. 12.10, 15, etc. Prophetye, dat sijn zaet aldaer soude geplaeght worden, Genes. 15. vers 13. Hagar was eene Egyptische, Genes. 16.1, 3. Isaac moest hongers halven niet in Egyten trecken, Gen. 26.2. Ioseph wort in Egypten gevoert ende aldaer verkoft, Genes. 37.28, 36. ende wonderbaerlick verheven, ende over gantsch Egypten gestelt, Gen. 41.25, etc. item, versen 43, 44. ende 45.9. Iacob treckt op Godts bevel met sijn gantsch huysgesin in Egypten tot Ioseph, Gen. 46.2, etc. ende woont in den lande Gosen, Gen. 45.10. ende 47.27. Ioseph koopt gantsch Egypten-lant voor den Coninck, Genes. 47.20. Iacob wil in Egypten niet begraven zijn, Gen. 47.29. Ioseph propheteert dat Godt Israel uyt Egypten sal uyt-voeren, ende wil datse sijne beenderen alsdan sullen mede voeren, Genes. 50.24, 25. Hoe de kinderen Israels nae Iosephs doot onder eenen anderen Coninck in Egypten zijn verdruckt ende geplaeght, ende eyndelick van Godt door Mosen met groote wonderen daer uyt ghevoert, ende de Egyptenaers in ’t roode-meyr verdroncken, siet Exod. tot aen het 16 capittel. Egypten wordt der kinderen Israels dienst-huys genoemt, Exo. 20.2. Deut. 5.6. Mich. 6.4. item, een yser-oven, Deut. 4.20. 1.Reg. 8.51. Ier. 11.3, 4. De Coningen Israels moesten ’t volck niet weder in Egypten voeren, om veel peerden te koopen, Deut. 17.16. De Israeliten moesten de Egyptenaers voor geen grouwel houden, in het derde geslacht mochtense inde vergaderingh des Heeren komen, Deut. 23.7, 8. Godt dreygt Israel weder in Egypten te voeren, indiense onghehoorsaem waren, Deut. 28.68. Wijder verhael, geschiedenissen, ende prophetyen, aengaende Egypten ende Egyptenaren, siet Exo. 2.12. Lev. 11.45. ende 18.3. ende 19.36. Num. 11.5. ende 14.3, 4. Deut. 29.16, etc. Ios. 24.7. 1.Sam. 30.11, etc. 1.Reg. 3.1. ende 11.40. ende 14.25, 26. 2.Reg. 17.4. ende 18.21. ende 23.29, 33, etc. ende 24.7. 2.Chro. 12.3. Psal. 68.32. ende 78.43, etc. ende 81.6, 7. ende 114.1, etc. ende 135.8, 9. ende 136.10, etc. Iesa. 11.15. ende 19.1, etc. item, versen 11, 13, 14. ende 19. versen 16, 18, etc. item, vers 23, etc. ende cap. 23.5. ende 27.12. ende 30.2, etc. ende 31.1, 3. ende 45.14. ende 52.4. Ierem. 2.5, 6, 16, 18, 36. ende 11.7. ende 16.14, 15. ende 23.7, 8. ende 24.8, 9. ende 32.21. ende 37.5, 7. ende 42.9, 15, etc. ende 43.4, etc. item, vers 9, etc. item, versen 12, 13. ende c. 44.1, 8, 11, 12, 16, 26, 27, 29, 30. ende 46.2, 5, etc. item, vers 26. ende capitt. 47.1, etc. Thren. 4, 17. Ezech. 16.26. ende 17.15. ende 20.5, etc. item, vers 9. ende cap. 23.8, 19, 21, 27. ende 27.7. ende capitt. 29. 30. 31. ende 32. Dan. 11.5, etc. Hose. 7.11. ende 8.13. ende 9.3, 6. ende 11.1, 5. ende 12.2. Ioel 3.19. ende 7.15. Nah. 3.8, etc. Hab. 3.13, 14. Zach. 14.18, 19.

Eeuwich, eeuwicheyt, beteeckenende somtijts sonder begin ende eynde, somtijts toekomstige eeuwigheyt, item, van ouden tijden, ende van den beginne der werelt af, item, eenen langhen tijt, tot de komste Christi toe, den tijdt van ’s menschen leven, ofte tot het Iubel-jaer toe, als in het volgende is te sien. Van de eeuwigheyt Godes, sijner eygenschappen, ende raetslaghen ofte besluytingen, sijns woorts, verbonts, Coninckrijcks, etc. siet Genes. 21. vers 33. Exo. 3.15. ende 15.18. 1.Chron. 16. versen 34, 36, 41. ende 29.10. 2.Chron. 5.13. ende 7.6. ende 20.21. Psal. 33.11. ende 52.10. ende 61.8. ende 62.9. ende 72.19. ende 90.2. ende 93.2. ende 100.5. ende 102.13, 25, 27, 28. ende 103.17. ende 117.2. ende 119.89, 142, 152, 160. ende 135.13. ende 136.1, etc. Iesa. 40.8. ende 55.13. ende 57.15. Thren. 5.19. Dan. 6.26. Siet oock onder den tijtel Godt. Van onses Heeren Christi eeuwige Godtheyt, eeuwigh leven, Coninckrijck ende Priesterdom, siet Christus. Van de eeuwigheyt des Godtlicken verbonts, siet verbont, eeuwig besit des lants Canaan. Gen. 17.8. Levit. 25.46. Iosu. 14.9, etc. De besnijdenisse wort ghenoemt een eeuwigh verbont, Genes. 17.13. Pascha, een’ eeuwige insettinge. Exod. 12.14, 24. Israel, Godts volck eeuwichlick, 1.Chro. 17.22. Davids huys ende Coninckrijck, bestendigh eeuwighlick. 2.Sam. 7.16. 1.Chron. 17.12. ende 22.10. ende 28.7. Psal. 89.38. Ierusalem, Godts stadt, bevestight eeuwighlick. 1.Chron. 23.25. Psal. 48.9. de berch Zion blijft eeuwighlick, Psal. 125.1. voorts, Sonne, Mane, Sterren, Hemelen, Psal. 148.3, 4, 6. De Leviten verkoren, om des Heeren Arke te dragen eeuwighlick, 1.Chron. 15.2. eeuwige berghen, heuvelen ende hoochten. Genes. 49.26. Deuter. 33.15. Ezech. 36.2. Hab. 3.6. eeuwige dienstbaerheydt eens knechts, dat is, sijn leven lanck, ofte tot het Iubel-jaer toe. Deut. 15. versen 16, 17. Ammoniten ende Moabiten, eeuwichlick uyt des Heeren vergaderinge gesloten, Deut. 23.3. eeuwigen, ofte ouden weg, dien de geloovige altoos hebben gewandelt, ende die in’t eeuwigh leven brengt, Psal. 139.24. Ierem. 6.16. padt der eeuwe, daer op de godtloose van outs ghewandelt hebben, Iob. 22.15. eeuwige gedachtenisse, Iosu. 4.7. Psal. 112.6. eeuwige behoudenisse, ende verlossinge, Psal. 37.28. ende 55.23. ende 112.6. Prov. 10.30. Iesa. 45.17. eeuwige deuren ende poorten, Psal. 24.7, 9. eeuwighlick leven, eeuwigh leven, siet. Genes. 3.22. ende ende 5.24. Exod. 3.6. ende diergelijcke plaetsen, Levit. 18.5. ende diergelijcke plaetsen, 2.Reg. 2.11. item, Psal. 5.12. ende 16.11. ende 17.15. ende 21.5. ende 22.27. ende 23.6. ende 28.9. ende 36.8, 9, 10. ende 45.16, 17, 18. ende 49.15. ende 73.26. Ies. 53.10, 11. ende 60.18, 19, 20. ende 65.17, 18, 19. ende 66.22, 23, 24. Ier. 31.12, etc. Ezech. 43.7, etc. Dan. 12.2. Hose. 2.18, etc. ende 13.14. ende 14.6, 7, 8. Ioel 3.17, 18, 20, 21. Amos 9.13. Obad. versen 17, 21. Mich. 4.7. Nahum. 1.15. Hab. 2.4. Zeph. cap. 3. versen 13, 14, 15, 19, 20. Zach. 14.

[fol. e r]

versen 6, 7, 11, 21. Siet oock Canaan, Ierusalem, Zion, het Heylige der Heyligen, als voorbeelden des hemels ende eeuwigen hemelschen levens. siet oock den tijtel, Leven, Saligheyt.

Eeuwige straffe, verderf, bestraffinge ofte twisten, verwoestinge, etc. siet Genes. 6.3. 1.Sam. 3. versen 13, 14. 1.Chron. 28.9. Iob 4.20. Psal. 9.6. ende 49.9, 12, 20. Iesai. 14.20. Ierem. 23.40. ende 49.33. ende 51.26. Obad. 1.10. Zephan. 2.9. Mal. 1.4. siet wijders helle, verdoemenisse.

Ehud, een Richter in Israel, siet Iudic. 3.15, etc.

Ekron, een stadt in der Philistijnen lant, daer d’Afgodt Baal-zebub was, siet Iudic. 1.18. 1.Sam. 5.10, 11, 12. 2.Reg. 1.2. Ierem. 25.20. Amos 1.8. Zephan. 2.4. Zach. 9.5, 7.

Ela, een van Esaus nakomelinghen, ende Vorst der Edomiten. Genes. 36.41. item, een sone van Baesa, Coninck in Israel, te Thirza, siet 1.Reg. 16.8, 9.

Elam, een sone Sems, van welcken de Elamiten ofte Persen, afkomstigh zijn. Siet Genes. 10.22. Iesa. 21.2. ende 22.6. Ierem. 25.25. ende 49.34, 35, 36, 38. Ezech. 32.24.

Elassar, een lantschap, siet Genes. 14.1.

Elasa, Elhasa, wert van den Coninck Zedekia ghesonden tot den Coninck van Babel, ende door desen sondt Ieremia eenen brief aen de gevangene Ioden in Babel, Ierem. 29.3.

Elath, Eloth, een stadt ende contreye aen’t roode meyr (na sommiger gevoelen) van waermen reysde nae ’t lant der Edomiten, Siet Deut. 2.8. 2.Reg. 14.22. ende 16.6.

Eldaa, een sone Midians, Genes. 25.4.

Eleale, een stadts naem over de Iordane. Siet Num. 32.3, 37. Iesa. 15.4. ende 16.9. Ierem. 48.34.

Eleazar, een sone Aarons, Ithamars broeder, ende nae sijns vaders doodt Hooge-priester. Siet van deseu Levit. 10.2, 6, 8, 12, 16. Num. 3.4, 10, 32. ende 16.36, etc. ende 19.1, etc. ende 20.28. ende cap. 26. ende 27.22. ende 31.21, etc. item, vers 25, etc. item, vers 48, etc. ende cap. 34.17. Ios. 14.1. 1.Chron. 24.4. een ander Eleazar, Abinadabs sone te Kirjat-Iearim, die geheylight wert, om op de Arke des verbonts te passen. 1.Sam. 7.1.

Elende, elendich, arm, bedruckt, nootdurftigh, behoeftigh. Alsoo worden besonderlick de vroome op aerden dickwijls genoemt, siet Psal. 74.19. ende 86.1. ende 109.22. ende 119.153. Ies. 66.2. Zeph. 3.12. Zach. 11.7, 11. ende wijders de navolgende plaetsen: Exo. 22.24. Lev. 19.10. ende 23.22. Deut. 24.12, 14, 15. ende 15.11. 2.Sam. 22.28. (Psal. 18.28) Iob 24.4, 9, 14, ende 29.12. ende 34.28. ende 36.6, 15. Psal. 9.19. ende 10.2, 9. ende 12.6. ende 14.6. ende 22.25. ende 25.16. ende 34.7. ende 35.10. ende 40.18. ende 68.11. ende 69.30. ende 70.6. ende 72.2, 12. ende 74.21. ende 82.3. ende 88.16. ende 102.1. ende 109.16. ende 140.13. Prov. 15.15. ende 22.22. ende 30.14. ende 31.9, 20. Eccl. 6.8. Iesa. 3.14, 15. ende 10.2, 30. ende 26.6. ende 32.7. ende 41.17. ende 48.10. ende 49.13. ende 51.21. ende 54.11. ende 58.7. Ierem. 22.16. Ezech. 16.49. ende 18.12, 17. Hab. 3.13. Zach. 7.10. ende 9.9. Siet oock den tijtel, Cruys, benauwtheyt, lijden, armoede, etc.

Elhanan, Elchanan, een Bethlehemiter, een van Davids helden, versloech den broeder Goliaths, 2.Sam. 21. vers 19. ende 23.22. 1.Chron. 20.5.

Elephant, diemen houdt in’t Hebreeusch genoemt te worden Behemoth, beesten, dat is, een seer groot beest. Siet de beschrijvinge. Iob 40.10, etc.

Eli, Hooge-priester ende Richter in Israrael, te Silo, by welcken Samuel van sijne moeder ghebraght wierd, om in Godts huys te dienen. siet 1.Sam. 1.9, 12, etc. item, vers 17, 25. hy hadde boose sonen, ende bestraftese seer slappelick. 1.Sam. 2.12, etc. item, vers 23, etc. dies hem den onderganck van sijn gheslachte van Godt wort voorseyt, 1.Sam. 2.27, etc. ende 3.11, etc. het woort des Heeren was by sijnen tijt dierbaer, 1.Sam. 3.1. ende Israel wert vande Philistijnen geslagen, met sijne beyde sonen, ende d’ Arke gevangen, waer van hy, de tijdinge hoorende, deerlick sterft, hebbende Israel gericht 40 jaer, 2.Sam. 4.10, 11, 17, 18.

Elia, Elija, gemeenlick Elias, de Thisbiter, een Propheet des Heeren, propheteert den Coninck Achab langduerige droogte, 1.Reg. 17.1. verbergt sich by de beke Chrith, ende wort daer vande ravens gespijsigt. 1.Reg. 17.3, 6. wort daerna onderhouden vande weduwe te Zarphath, 1.Reg. 17.10, etc. ende verweckt haren ghestorvenen sone uyt den dooden, 1.Reg. 17.17, etc. vertoont sich aen Achab, die hem noemt den Beroerder Israels, maer Elia bewijst hem, dat hy ’t selfs is, 1.Reg. 18.1, 17, 18. offert den waeren Godt, die sijne offer-hande met vyer van den Hemel verteert, waerop Elia de Baals-Priesters doodt, 1.Reg. 18.19, etc. ende propheteert Achab den aenstaenden reghen, dien hy door ’t gebedt, op Carmels spitze, verkrijgt, 1.Reg. 18.41, 42, etc. Izebel sweert hem den doot, 1.Reg. 19.2. dies hy wechgaet nae Berseba, ende van daer alleen inde woestijne, alwaer hy wenscht te sterven, 1.Reg. 19.3, etc. wort van eenen Enghel uyt den slaep opgeweckt, ende gespijsight, waer op hy 40 daghen ende nachten gaet tot aen den berch Horeb, daer de Heere sich wonderbaerlick aen hem vertoont, 1.Reg. 19.5, etc. ende belast hem Hazael te salven ten Coninck over Syrien, Iehu over Israel, ende Elisa ten Prophete in sijne plaetse. 1.Reg. 19.15, etc. meynde t’onrechte dat hy alleen overgebleven was, die den waren Godt diende, 1.Reg. 19.10, 14, 18. Propheteert Achab, Izebel, ende haren zade d’uytroeyinge, 1.Reg. 21.20. bestraft den Coninck Israels, Ahazia, van wegen sijne Afgoderye, ende seyt hem den doot aen, 2.Reg. 1.3, etc. item, vers 16. was een hayrich man, ende met eenen lederen gordel begordet, 2.Reg. 1.8. doet tweemael vyer van den hemel vallen, ende twee hooftlieden met hare vijftige verteeren, 2.Reg. 1.9, etc. deylt de Iordane met sijnen mantel, ende gaet met Elisa droogs voets daer door, 2.Reg. 2.8. wort met eenen vyerigen wagen ende vyerighe peerden in een onweder ten hemel opgenomen. 2.Reg. 2.11. Elisa noemt hem, sijnen vader, wagen ende ruyters Israels, 2.Reg. 2.11, 12. hy wort drie daghen vande kinderen der Propheten gesocht, maer niet ghevonden, 2.Reg. 2.17. heeft een Prophetisch schrift achtergelaten, teghen den Coninck Ioram, den sone Iosaphats, 2.Chron. 21.12, etc.

Eliab, Overste der kinderen Zebulons, brenght sijn offer tot den Godts-dienst. Nume. 7.24, 25, etc. een ander Eliab, Davids oudtste broeder, die met Saul in ’t leger was teghen de Philistijnen, ende David scholdt, 1.Sam. 16.6. ende 17.13, 28.

Eljada, een van Davids sonen, geboren te Ierusalem, 2.Sam. 5.16. een ander, een krijchs-overste onder Iosaphat, 2.Chron. 17.17.

Eljakim, sone van Hilkia, Hofmeester van Hizkia. 2.Reg. 18.18. siet eene Prophetye van desen, Iesa. 22.20, etc. wort gesonden tot Rabsake, ende komt met gescheurde kleederen weder tot Hizkia. 2.Reg. 18.18. ende 19.37.

Eljakim, sone van Iosia, wort Coninck ghemaeckt in sijns vaders plaetse, van Pharao Necho, die sijnen naem verandert in Iojakim, 2.Reg. 23.34.

Eliam, een van Davids helden. 2.Sam. cap. 23. vers 34.

Eljasaph, Overste van ’t vaderlicke huys der Gersoniten, Num. 3.24. een ander, Overste vande kinderen Gads, offert tot den Godts-dienst, Num. 7.42, 43.

Eljasib, Hooge-priester, bout de Schaeps-poorte van Ierusalem, Nehem. 3.1. siet wijders, Nehem. 12.22. ende 13. versen 4, 5, 28.

Elidad, een vande Overste die ’t lant Canaan souden uytdeylen. Num. 34.21.

Eliëzer, Abrahams huysknecht, Gen. 15.2. siet oock Gen. 24.1, etc. een ander, was Mosis tweede soon, die van sijn’ moeder besneden wert op de reyse na Egypten, siet Exod. 4.24, etc. ende 18.4. 1.Chron. 23.15, 17. Noch een ander, was by Davids tijt Overste der Rubeniten, 1.Chron. 27.16. Noch een ander, een man Godts, die den Coninck Iosaphat bestrafte, over sijn ghemeenschap met Ahazia den Coninck Israels, 2.Chron. 20.37.

Elihu, een van Iobs vrienden. siet van desen, Iob 32.2, 3, 4, 6, etc.

Elika, een van Davids helden, 2.Sam. cap. 23. vers 25.

Elim, een’ Leger-plaetse der kinderen Israels, daer twaelf water-fonteynen, ende 70 palm-boomen waeren, Nume. cap. 33. vers 9.

Elimelech, een Bethlehemiter, de man van Naomi, treckt in der Moabiten lant, ende sterft aldaer, Ruth 1.1, 2, 3.

Eliphelet, een van Davids sonen, geboren te Ierusalem, 2.Sam. 5.16.

Eliphas, Esaus sone uyt Ada, Gen. 36.4. een ander, een Themaniter, een van Iobs vrienden, Iob c. 2. vers 11. siet wijders van desen, Iob 4.1, etc. ende 22. vers 1, etc.

Elisa, een sone Iavans. Gen. 10.4. eylanden van Elisa, Ezech. 27.7.

Elisa, Eliseus, de sone Saphats, van Abel-Mehola, wort van Godt tot het propheetlick ampt beroepen, door Elia. siet 1.Reg. 19.16, 19, etc. bidt ende verkrijght den Geest van Elia, ende siet hem ten Hemel opvaeren, 2.Reg. 2.9, etc. deylt de Iordane met Elie mantel, ende gaetter door, 2.Reg. 2.12. wort ge-eert vande kinderen der Propheten, 2.Reg. 2.15. maeckt het qua-de water van Iericho ghesont, 2.Reg. 2.19, etc. vloeckt de spottende kinderen van Bethel, van dewelcke 42 van twee beyrinnen verscheurt werden. 2.Reg. 2.23, 24. hoe hy van Iosaphat ende den Coninck der Edomiten nae Godts woort zy gevraeght, ende geantwoordt hebbe, etc. siet 2.Reg. 3.11, 12, 14, 15, 16, etc. hy vermeerdert de olye eener weduwe door een mirakel, 2.Reg. 1, etc. belooft sijner weerdinne, de Sunamitische, eenen sone, welcken doot zijnde, hy weder levendich maeckt, 2.Reg. 4.12, etc. hy beneemt de coloquinten de vergifticheyt, 2.Reg. 4.38. spijst hondert mannen met 20 gersten brooden, ende groene ayren, 2.Reg. 4.42. Geneest Naaman van sijn’ melaetsheyt, ende wil geen geschenck ontfangen, doch gunt hem een last van des landts aerde, ende laet hem gaen in vrede, ende seyt sijnen eygenen knecht Gehazi, van wegen sijne giericheyt, Naamans melaetsheyt aen, 2.Reg. cap. 5. maect het ijser swemmende, 2.Reg. 6.1, etc. Ontdeckt de laghen des Conincks van Syrien, dies hem de Syriers soecken te vangen, binnen Dothan, maer hy wort vande Enghelen bewaert, ende sy met blintheyt geslagen, ende van hem binnen Samaria geleydt, 2.Reg. 6.8, etc. item, vers 16, 17, 18, etc. Ioram de Coninck Israels vertwijffelende vermits den grooten honger binnen Samaria, sweert hem den doot, maer Elia propheteert eene haestige ende onverwachte verlossinghe vande belegeringhe ende hongers noot, 2.Reg. 6.31, etc. ende 7.1, etc. voorseyt vijfjarigen hongher, 2.Reg. 8.1. den Coninck van Syrien, Benhadad, voorseyt hy den doodt, ende Hazael de successie, 2.Reg. 8.7, etc. laet Iehu salven tot Coninck in Israel, 2.Reg. 9.1, etc. voorseyt Ioab den Coninck Israels, dat hy de Syriers driemael sal slaen, 2.Reg. 13.14, 17. Sterft, ende begraven zijnde, wert eener levendich die sijne beenderen aenroerde, 2.Reg. 13.20, 21.

Elisama, Elischamah, Overste der kinderen Ephraims, offert tot den Godtsdient, Num. 7.48, 49. item, de naem eenes soons van David, 2.Sam. 5.16.

Eliseba, Elischebah, Amminadabs dochter, Aarons wijf, Exod. 6.23.

Elisua, Elischuah, een van Davids sonen, geboren te Ierusalem, 2.Sam. 5.15.

Elizaphan, Overste van ’t vaderlicke huys der Kahathiten, Num. 3.30.

Elizur, Overste der kinderen Rubens, brenght sijn offer, tot den Tabernakel ofte Godts-dienst, Num. 7.30.

Elkana, Samuels vader, uyt de Kahathiten, een Ephraimiter, wonende te Ramathaim Zophim, 1.Sam. 1.1. 1.Chro. 6.27. hadde twee wijven, Hanna ende Peninna, 1.Sam. 1.2. ginck jaerlicx na Silo om te offeren, 1.Sam. 1.3, 21. uyt Hanna (die hy lief hadde) bekomt hy Samuel, 1.Sam. 1.20.

Elkos, een plaetse, daer de Prophete Nahum van daen was. Nah. 1.1.

Elle, mate. Godt verbiedt onrecht te doen met d’elle, Levit. 19.35. siet Mate, meten, etc.

Ellen boge. Godt spreeckt het wee over de valsche prophetissen, die kussenen naeyden voor de elle-boghen ofte oxelen, dat is, die den boosen vrede beloofden. Ezec. cap. 13. vers 18.

Elnathan, de sone Achbors, dien de Coninck Iojakim nae Egypten sondt, om Uriam van daer te halen, op dat hy van wegen sijne prophetye gedoodt wierde, Ier. 26.22, 23. ende 36.12, 25. item, andere, 2.Reg. 24.8. Ezr. 8.16.

Elon, een Hethiter, Esaus schoon-vader, Gen. 36.2.

Elon, de Zebuloniter, een Richter in Israel, Iud. 12.11. van andere, siet Num. 26.26. ende eene plaetse, Iosu. 19.33, 43. 1.Reg. 4.9.

Elpenbeen, yvoor, Elephants tant, siet 1.Reg. 10.18. ende 22.39. Ezec. 27.6, 15. Amos 3.15. ende 6.4. figuerlicke reden, siet Cant. 5.13. ende 7.4.

Elul, een maent, meest over-een-komende met onsen Augustus. siet Nehem. 6.15.

Elzaphan, die met sijnen broeder Misael, de doode lichamen van Nadab ende Abihu, buyten het leger droeg, Lev. 10.4, 5. een ander, die een Overste was, ende van Godt mede verordineert om het lant Canaan uyt te deylen, Num. cap. 34. vers 25.

Emim, ofte, Emiters, vreeslicke Reusen, die te vooren in ’t lant der Moabiten ghewoont hadden. Siet Genes. 14.5. Deut. 2.10, 11.

Enak, Hanak, Enakim. Enak was een vermaert Reuse te Hebron, wiens naekomelingen genoemt worden Enakim, ofte Enakiters, kinderen Enaks Num. 13. versen 22, 28, 33. Deuter. 2.10, 11. ende 9.2. Dese zijn van Iosua uytgeroeyt, Iosu. 11.21, etc. Caleb verdreef drie kinderen Enaks van Hebron. Iosu. cap. 15. vers 14.

Ende, eynde, eynde alles vleesches, eynde van ’s menschen leven de laetste tijt, eynde eenes staets, eynden des lants, ende der aerde, het laetste, uytkomste, wedervaren, somme, oogemerck. Siet Genes. 6.13. Deuter. 32.20, 29. Iob 6.11. ende 28.3, 24. Psal. 19.5. ende 22.28. ende 37.37, 38. ende 39.5. ende 48.11. ende 59.14. ende 61.3. ende c. 65. vers 6. ende 68.8. ende 73.7, 19. ende 119.96. Prov. 30.4. Eccl. 7.8. ende 12.11, 12, 13. Iesa. 2.2. Ierem. 12.4. ende 51.15. Thren. 1.9. ende 4.18. Ezech. 7. versen 2, 3, 6. Amos 8.2. Nahum 1.8, 9.

Endor, daer de waerseggersche, ofte tooveresse woonde, die van Saul in sijne benauwtheyt besocht wiert, ende hem den Samuel opbrachte 1.Sam. 28.7, etc.

Eng, naeuw, enge plaetse, wooninge, ghestelt tegen ruymte, siet Numer. 22.26. Iosu. 17.15. 2.Reg. 6.1. Iob 36.16. Prov. 23.27. Ies. 28.20. ende 49.19, 20. Enge oft naeuwe vensters, Hebr. geslotene, waren in Salomons Tempel, sulcks datse van d’ eene zijde eng, van d’ ander zijde wijt waren, siet 1.Reg. 6.4. ende in Ezechiels Tempel, Ezech. cap. 40. vers 16.

Engedi, Engeddi, een’ stadt, ende woestijne daer by gelegen, siet Iosu. 15. vers 62. 1.Sam. 24.1, 2, etc. 2.Chron. 20.2. Cant. 1.14. Ezech. 47.10.

Engelen, zijn van Godt geschapen, Psal. 104.4. zijn Geesten, 1.Sam.16.14, 15, 23. ende 18.10. ende 19.9. 1.Reg. 18.12. Iob 4.15. voortreflicker schepselen als menschen, Psal. 8.6. Naemen der goede Enghelen, als: Cherubim. Genes. 3.24. Seraphim, Iesa. 6.2. Heylige, Iob 15.15. ende 30.3. Dan. 4.13, 17, 23. ende 8.13. Zach. 14.5. des hemels heyr, 1.Reg. 22.20. Psa. 103.21. Godts heyrscharen, Psal. 148.2. Wachters, Dan. 4.13, 17. kinderen Godes, Iob 1.6. ende 2.1. ende 38.7. Dan. 3.25. Godts dienstknechten ofte Dienaers, Iob 4.18. Psal. 104.4. de hooge, Iob 21.22. morgen-sterren, Iob 38.7. Godts Helden, stercke Helden, Psal. 102.20. Ioel 3.11. Vorsten, Dan. 10.13, 21. Winden, Psal. 104.4. Zach. 6.5. Van haer verstant, ende wetenschap, reynigheyt ende heyligheyt, bereytwilligheyt om Godt te eeren ende te dienen, sijne bevelen ghehoorsaemlick ende wackerlic uyt te voeren, menichte, sterckte ende snelheyt, demoet teghen Godt, eendracht, ampt ende dienst om den menschen Godts believen te verkondigen, menschelicke saken te regeren ende stieren, insonderheyt de vroome te beschermen, troosten, oock tuchtigen, ende de godtloose te straffen, item, exempelen van menigerleye verschijninghen, ende diensten der heylige Engelen, siet Gen. 3.24. ende 18.2, 5, 8, 17, 22. ende 19.1, etc. ende 28.12. ende 32.1, 2. Exo. 12.23, 29. Num. 22. versen 22, 23, 32. Deut. 33.2. Iud. 2.1. 2.Sam. 24.16. 1.Reg. 19.5, etc. ende 22.19. 2.Reg. 1.3. ende 6.16, 17. ende 19.35. 1.Chro. 21.15, 16. 2.Chron. 18.18. Iob 1.6. ende 2.1. ende 4.15, 16. ende 38.7. Psal. 34.8. ende 35.5, 6. ende 68.18. ende 89.8. ende 91.11, 12. ende 103.20, 21. ende 104.4. ende 148.2. Iesa. 6.2, 3, 6, 7. Ezech. 1.5, etc. ende 9.2, etc. ende cap. 10. ende 40.3. Dan. 3.25, 28. ende 4.13, 17, 23. ende 6.23. ende 7.10. ende 8.13, 16. ende 9.21. ende 10.5, etc. item, versen 13, 21. Zach. 1.8, etc. ende 6.1, etc. ende 12.8. ende 14.5. Dat de Sone Godts onse Heere Christus, somtijts een Engel ghenoemt wort, siet daer van den tijtel CHRISTUS, dienmen hoochlick roemen wilde, plaghtmen te vergelijcken by eenen Engel Godes, siet 1.Sam. 20.9. 2.Sam. 14.17, 20. ende 19.27. Engelen, tegen Godt gherekent, en zijn niet volkomen. Iob 4.18. ende 15.15. Van boose Engelen ofte Geesten, die Godts eere, ende der menschen welvaert ende saligheydt vyant zijn, doch niet meer vermoghen als Godt hen toelaet, siet Gen. 3.1, etc. 1.Sam. 16.14, etc. ende 18.10. ende 19.9. ende 28.15, etc. 1.Reg. 22.20, etc. 2.Reg. 1.2. 1.Chro. 21.1. Iob 1.6, etc. ende 2.1, etc. Zach. 3.1. Siet oock den tijtel, Satan, Geest.

Enoch, siet, Henoch.

Enos, Seths sone, by wiens tijt men den Naem des Heeren begost aen te roepen. Genes. 4.26. ende 5.6, 9, 11.

Epha, een sekere mate van drooge waren, Exod. 16.36. Ezech. 45.11. Wet van den Epha, siet Levit. 19.36. Deut. 25.14, 15. Godt dreyght de gierige Ioden, dat een Homer zaets maer een Epha sal geven, Iesa. 5.10. de gierige Israeliten verminderden den Epha, Amo. 8.5. Mich. 6.10. de Propheet Zacharia sach een Epha, daer een vrouwe in sat, ende worde van twee wijven ghevoert in Babel, ende aldaer nedergesett, Zach. 5.6, 7, 8, 9, 10, 11.

Ephod, ofte gouden lijf-rock, een Hooge-Priesterlick-kleet. siet daer van Exod. 28.4, 6, etc. 1.Sam. 2.28. ende 14.3. ende 21.9. ende 23.6, 9. ende 30.7, etc. Hose. 3.4. van andere lijnen Ephods,

[fol. e v]

siet 1.Sam. 2.18. ende 22.18. 2.Sam. 6.14. van superstitieuse ende afgodische Ephods, siet Iud. 8.24. ende 17.5. ende 18.13, etc.

Ephraim, was Iosephs tweede soon, Genes. 41.52. Iacob neemt hem aen voor sijnen sone, ende stelt hem, in ’t segenen, voor den eerst-geborenen Manasse, Gen. 48.5, 14, etc. Siet wijders van Ephraims stamme, ofte de Ephraimiten, menigerley geschiedenissen, harer ende anderer stammen af-scheuringe van den huyse Davids, hare macht, het Coninckrijck der tien stammen dickwijls door Ephraim verstaen, grouwelicke afgoderye ende allerleye boosheyt, wechvoeringe nae Assyrien, etc. item, prophetyen Ephraim aengaende, Nu. 1.10, 33. ende 2,18, 24. ende 7.48, etc. ende 26.35, etc. Deut. 33.17. Iosu. 16.5, etc. ende 16.10. ende 17.17, 18. Iud. 1.29. ende 7.24, 25. ende 8.1, etc. ende 12.1, etc. ende 19.16, etc. 1.Reg. cap. 12. 1.Chron. 7.20, 21, 22. ende 9.3. 2.Chro. 15.9. ende 30.10. Psal. 60.9. ende 78.9, 10. ende 80.3. Iesa. 7.2, 5, 9, 17. ende 9.9, 10, 21, ende 11.13. ende 28.1. Iere. 4.15. ende 7.15. ende 31.6, 9, 18, 20. ende 50.19. Hos. 4.17. ende 5.3, 5, 9, 11, 12, etc. ende 6.10. ende 7.1, etc. item vers 8, etc. ende cap. 8.9, 11, etc. ende 9.3, etc. item vers 11, etc. ende 10.6, 11. ende 11.3, 8. ende 12. versen 1, 2, 9, 15. ende 13.1, etc. item vers 14, etc. ende cap. 14.9.

Ephrata, D. Bethlehem, ende de contreye daer omtrent. oock de contreye Ephraims, daer in Silo gelegen was, item, Ephrathiter, Dat is, Ephraimiter, siet Genes. 35.19. ende 48.7. Ruth 4.11. Mich. 5.2. item, Iudic. c. 12. vers 5. Psal. 132.6.

Ephron, de Hethiter, die Abraham een’ speloncke in sijnen acker verkochte tot eene erf-begraefnisse, Genes. 23.7, etc.

Er, Her, (sommige oock Ger,) d’eerst-geboren sone van den Patriarch Iuda, uyt eene Canaanitische vrouwe. Sijn vader gaf hem Thamar tot een wijf: maer Godt doodde hem, om dat hy godtloos was. siet Gen. 38.2, 3, 6, 7. item, 46.12. Num. 26.19. 1.Chron. 2.3.

Erbarmen, siet, Barmhertigheyt, ontfermen.

Erech, een’ oude stadt, ’t begin van Nimrods rijck, Genes. 10.10.

Erf, erve, erfdeel, erffenisse, erven, erf-deylen, erfgenaem, erf-heere. Van lichaemlick erven, so particulierlick als des lants Canaan. siet Genes. 15.2, etc. ende 21.10. ende 25.5, 6. Num. 26.55, 56. ende 27.8, etc. ende 33.54. ende 36.2, 6, etc. Iud. 11.21, 22, 23, 24. ende 18.7. Ruth 4.5. Ios. capitt. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 1.Reg. 21.3. 2.Chro. 21.3. Iob 42.15. Psal. 61.6. Prov. 13.22. ende 17.2. ende 20.21. ende 30.23. Eccles. 2.18, 19, 20, 21. ende 7.11. Iob 42.15. Ier. 32.8, etc. ende 49.1. Ezech. 33.24, 25. ende 36.2, 3, 5. Mich. 1.15. figuerlicke reden van erven, geestlick ende hemelsch erfdeel der kinderen Godes, Godts erfdeel, erffenisse, siet Num. 18.20. Deut. 9. versen 26, 29. ende 18.2. Iosu. 18.7. 1.Sam. 10.1. ende 26.19. 2.Sam. 14.16. ende 20.19. ende 21.3. 1.Reg. 8.51. 2.Reg. 21.14. Psal. 16.5, 6. ende 28.9. ende 61.6. ende 68.10. ende 74.2. ende 79.1. ende 82.8. ende 94.5. ende 106.5, 40. ende 111.6. ende 127.3. Prov. 11.29. Iesa. 19.25. ende 49.8. ende 54.17. Ierem. 3.19. ende 10.16. ende 12.7, 8, 9, 14. ende 50.11. ende 51.19. Ioel 2.17. Obad. versen 19.20. Mich. 7.14, 18. Zeph. 2.9. Zach. 2.12. Van ’t nieuwe erflant des volcx Godes, ende des selven uytdeylinghe, siet Ezech. 45.1, etc. ende 47.13, etc. ende 48.1, etc.

Ergeren, ergernisse, siet, Aenstooten.

Erkennen, siet, kennen, kennisse, bekennen, belijden.

Esaias, siet, Iesaja.

Esarhaddon, Sanheribs sone, wort Coninck van Assyrien in sijns vaders plaetse, 2.Reg. 19.37. anders genoemt Osnappar, die vremde inwoonders sondt na Samaria, in ’t lant der 10 stammen, Ezr. 4.10. Sijn pracht ende uytroeyinge door de Babyloniers houdtmen beschreven te zijn, Ezech. 31.3, etc.

Esau, Isaacx eerst-geboren soon, Iacobs broeder, oock genoemt Edom. siet van sijne geboorte, ende hanteringe, Genes. 25. versen 23, 25, 27, 28. Hy verkoopt het recht sijner eerst-geboorte aen Iacob, Genes. 25.29. Isaac oudt zijnde, ende hem willende seghenen, sendt hem op de jacht, om eenigh wildt-braedt, maer Iacob becomt ondertusschen den segen, Genes. versen 27.1, etc. waer over Esau seer ontstelt is, ende verkrijght van Isaac eenen lichaemlicken segen, Gen. 27. versen 34, 38, 39, 40. haet sijnen broeder Iacob, ende wil hem dooden, Genes. 27.41. trouwt twee Hethitische vrouwen, Genes. 25.34, 35. daer nae Ismaels dochter, Genes. 28.8, 9. treckt sijnen broeder Iacob te gemoete, bejegent hem vriendelick, ende ontfanght van hem gesehencken, Gen. 33.4, 8, etc. begraeft met Iacob sijnen vader Isaac, Gen. 35.29. Sijn’ woonplaetse, vrouwen, kinderen, ende nakomelinghen, siet Genes. 36.2, etc. item, versen 7, 8, 40. ende 1.Chron. 1.34, etc. Godt heeft Esau gehaet, Malac. 1.2, 3. Esau, dat is, Esaus nakomelingen, siet Ier. 49. versen 8, 10. Siet wijders, Edom, Edomiten.

Esban, een van Seirs nakomelingen, een sone Disons, ofte Disans, Gen. 36.26. 1.Chron. 1.41.

Escol, een van Abrahams bontgenooten, Genes. 14.13. het dal Escol, ofte, druyven-dal, daer de verspieders der Israeliten een tros druyven van daen brachten. Num. 13.23, 24. Deut. 1.24.

Esel, Ezel, Ezelinne, Ezel-veulen. Menigerley verhael van Ezelen, der selver gebruyck, ende dienst, beroovinge, item, wetten den ezelen aengaende, siet Gen. 12.16. ende 22.3. ende 24.35. ende 30.43. ende 32.5, 15. ende 34.28. ende 42.26. ende 43.18, 24. ende 44.3, 13. ende 45.23. ende 47.17. ende 49.11. Exod. 4.20. ende 9.1, etc. ende 13.13. ende 20.17. ende 21.33. ende 22.4, 9. ende 23.4, 5, 12. Num. 31.34. Deut. 5.14, 21. ende 22.3. ende 28.31. Iud. 5.10. ende 10.4. ende 12.14. ende 15.15. ende 19.3, 19, 21, 28. 1.Sam. 8.16. ende 19.3. ende 12.3. ende 16.20. ende 25.18, 20, 42. ende 27.9. 2.Sam. 16.1. ende 17.23. 1.Reg. 2.40. ende 13.24. 2.Reg. 4.22. ende 6.25. Ezr. 2.67. Nehem. 7.69. Iob 1.3, 14. Ies. 21.7. ende 30.6. Godt opende den mont van Bileams ezelinne, datse hem aensprack, Numer. 22.28. Van onsen Heere Christo wort gepropheteert, dat hy, als Coninck van sijn volck, te Ierusalem soude inrijden op eenen Ezel, naemlick een veulen, een jonck der Ezelinnen, Zach. 9.9. Godt gheeft Simson in sijnen dorst te drincken uyt een Ezels-kinnebacken. Iudic. 15.18. Wout-ezel, ofte, Wilt-ezel. siet Iob 24.5. ende 39.8. Ierem. 14.6. Muyl-ezel, Muyl ezelinne, die van Ana gevonden zijn, Genes. 36.24. siet 2.Sam. 13.29. ende 18.9. 1.Reg. 1.33, 38. ende 10.25. ende 18.5. 2.Reg. 5.17. Ezr. 2.66. Ezech. 27.14. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, ghenomen van Ezelen, Wout-ezelen, Muyl-ezelen, siet Gen. 16.12. ende 49.14, 15. Iob 6.5. ende 11.12. Psal. 32.9. Pro. 26.3. Ies. 1.3. ende 32.20. ende 66.20. Ierem. 2.24. ende 22.19. Ezech. 23.20. Hose. 8.9.

Esthaol, een plaetse in Dans stamme, daer omtrent de Geest des Heeren Simson begost te drijven, ende daer hy begraven wert. Iudic. 13.25. ende 16.31. ende daer de Daniten van daen trocken, om eene goede wooninghe te verspieden, Iud. 18.2, 8, 11.

Esther. Van Esthers afkomste, opvoedinghe, schoonheydt, ende hoe sy door Godts wonderbare regeringhe is verheven tot Coninginne, de perijckelen daer in sy met haer gantsche volck van Haman ghebracht wierd, ende Godts wonderbare verlossinghe, item, hare godtsaligheydt, wijsheydt, voorsichtigheyt, vrymoedigheyt, ende vertrouwen op Godt, etc. siet het boeck Esther, ende wat daer in wijders verhaelt wort, soeckt elcks op sijn’ plaetse, als Ahasveros, Vasthi, Haman, Mordechai, cruys, benaeutheyt, bidden ende vasten, bestandigheyt, vreuchden-feest, hoochmoet, nedricheyt, ofte, demoet, etc.

Eten, broot eten, spijse nuttigen, spijsigen, siet Broot, Spijse, Maeltijt, ende wijders van onsmaecklicke spijse te eten, Iob 6.6. vergeten sijn broot te eten, item, assche als broot te eten Psal. 102.5, 10. sijn broot met sorge eten, Psal. 127.2. het onreyne eten, Hose. 9.3. leckernyen der godtloosen eten Psal. 141.4. eten met heeren, Prov. 23.1, 2, 3. eten met nijdige menschen, Pro. 23.6, 7, 8. eten ende niet versadigt worden, Hos. 4.10. Mich. 6.14. Hagg. 1.6. eten ende drincken is somtijts in ’t goede, somtijts in ’t quade genomen, siet Eccl. 2.24, 25. ende 3.13. ende 5.18, 19. ende 6.2. ende 8.14. ende 10.16, 17. Iesa. 21.5. ende 22.13. ende 65.13. Ierem. 16.8. ende 22.15. Ezech. 34.3. Amos 6.4. Zach. 7.5, 6. ende 9.15. siet oock drincken, dronckenschap, gelijckenissen ende figuerlicke reden, van eten, siet Iob. 31.31. Psal. 22.27, 30. ende 27.2. Prov. 1.31. ende 30.20. Cant. 4.16, 17. Iesa. 55. versen 1, 2. ende 62.8, 9. Ierem. 15.16. Ezech. 2.8, etc. ende 3.1, etc.

Etham, legerplaetse der kinderen Israels. Exod. 13.20. Num. 33.6.

Ethan, een wijs man by Salomons tijt, 1.Reg. 4.31. ende een van de Sangers by Davids tijt, 1.Chron. 15.18. siet oock Psal. 89.1. item, 1.Chron. 2. versen 6, 8. ende 6.44.

Ethanim, de naem eener maent, meest over een komende met onsen September: in de welcke de Arke in Salomons Tempel gebracht wiert, 1.Reg. 8.2.

Eth-Baal, Coninck der Zidoniers, vader van Izebel, Achabs wijf, 1.Reg. 16.31.

Etter, in de beenderen, verrottinge, etterbuyle, siet Prov. 12.4. ende 14.30. Iesa. 1.6. Hose. 5.12. Hab. 3.16.

Eva, siet, Heva.

Euangelium, dat is, goede ofte blijde bootschap van den Messia Iesu Christo, predicatie des Euangeliums, Euangelizeren, dat Godt selfs eerst inden Paradijse gedaen heeft aen Adam ende Eva nae den val, Genes. 3.15. ende voorts aen de Patriarchen, Mose ende andere Propheten, ende daer neffens door Sacramenten, verscheyden schaduwen ende figueren, sijnen volcke steedts laten voorstellen. Siet daer van den tijtel CHRISTUS: ende wijders Psal. 2. versen 6, 7. ende 40.10. ende 45.5, 17. ende 72.16. ende 110.2, 3. Iesa. 40.9. ende 41.27. ende 52.7, 15. ende 61.1. Ezech. 47.8, 9, 10. Hose. 12.10, 11. Ioel 2.23. Mich. 7.11, 12, 14. Nah. 1.15. Hagg. 2.6.

Evi, een van de Midianitische Coningen, die van de kinderen Israels omghebracht wierden, Num. 31.8.

Evilmerodach, Coninck van Babel, die den gevangenen Coninck Iojachin uyt de gevanckenisse liet, ende wel tracteerde, 2.Reg. 25.27, etc. Ier. 52.31, etc.

Euphrates, siet Phrath, eene riviere.

Exempel, quade exempelen moetmen niet volgen. siet Lev. 18.3, 30. ende 20.23. Deuter. 12.30. 2.Chron. c. 30. vers 7. Nehem. 5.15. Psal. 78.8. Iesa. 8. vers 11. Ezech. 20. versen 21, 30, 32. Hose. 4.15. goede exempelen moetmen volgen, ende die ’t niet en doen vervallen in Godts toorn, 1.Reg. 14.8. ende 15.3, 11. 2.Reg. 14.3. ende 15.3. ende 16.2. ende 18.3. ende 22.2, etc. Iere. 26.19. Die over andere ghestelt zijn moeten met een goet exempel voorgaen, Siet Nehem. 5.10, 14, 16. Esth. 4.16. exempelen van deuchden, ondeuchden, ende andere saken, siet elck op sijn’ plaetse.

Ey, Eyeren, siet Deut. 22.6, 7. Iob 6.6. Iesa. 10.14. ende 59.5. Ier. 17.11.

Eycke, eycken-boom, gheschiedenissen, daer inne mentie ghemaeckt wort van eycken-boomen, siet Gen. 35. versen 4, 8. Iosu. 24.26. Iud. 6.11, 9. ende 9.6. 1.Sam.17. versen 2, 19. 2.Sam. 18.9. 1.Reg. 13.14. Iesai. 1.29. ende 44.14, etc. Ezech. 6.13. ende 27.6. Hose. 4.12. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden van eycken-boomen, siet Iesai. 1.30. ende 6.13. ende 61.1, 3. Amos 2.6. Zach. 11.2.

Ezechiel, Hezekiel, in ’t Hebr. Iechezkel, een Priester, ende Propheet des Heeren, wiens Prophetyen onder d’ andere Canonijcke boecken bewaert, ende in den Bybel vervatt zijn. Dese was met den Coninck Iojachin ofte Iechonia neffens andere wech ghevoert nae Babel, Ezech. 1.2. ende 33.21. ende 40.1. siet een wonderbaer gesichte van vier dieren, raderen, eenen throon, etc. Ezech. 1.4, etc. wort van Godt beroepen tot het Propheetlick ampt, ende daer in bevestight, Ezech. 2.3, etc. wort gelast eene rolle op te eten, cap. 3.1. ende komt tot de gevangene Ioden te Thel-Abib, versen 14, 15. ontfanght instructie van Godt, ende waerschouwinge van ’t gene hem sal wedervaren, vers 17, etc. moet de toekomstige belegeringe van Ierusalem afbeelden op eene tichel-steenen-plate, ende den elendigen toestant des volcks door wonderlicke gebeerden, etc. capit. 4. item, door ’t af-scheeren, ende verscheyden handelen sijns hooft-hayrs ende baerts, cap. 5.1, etc. item, door een touw ofte keten, capit. 7.23. Hem wort in een gesichte vertoont de menichvuldige ende grouwelicke afgoderye, die de Ioden te Ierusalem bedreven, cap. 8.1, etc. ende ses mannen, (daer onder een was, die de vroome eerst tekenen soude) die sonder genade souden dooden ende verslaen, cap. 9.2, etc. de Propheet doet eene voorbede voor de inwoonders te Ierusalem, maer te vergeefs, vers 8, etc. wort gelast te propheteren tegen de Vorsten des volcks, capit. 11.4. bidt voor des volcks overblijfsel, vers 13. siet de heerlijckheyt des Heeren uyt de stadt wijcken, vers 22. hem wordt van Godt voorseyt sijner huysvrouwen doot, ende bevolen daer over geene rouwe te bedrijven, tot een wonder-teken voor den volcke, vande naeckende elenden, cap. 24.16, etc. ontfangt tijdinge, dat Ierusalem geslagen was, cap. 33.21. siet het wonderbaer gesichte van doode beenderen, die weder levendich wierden, cap. 37.1, etc. hem wort belast door t’ samen-voeginge van twee houten de vereeniginge van Iuda ende Israel af te beelden, vers 16, etc. Hem wort een seer groot ghesichte vertoont van eene nieuwe Stadt, Tempel, ende erf-lant van Godts volck, item, vande heylige ende gesonde wateren, etc. capit. 40. ende de volgende. siet de heerlickheyt des Heeren komen in den nieuwen Tempel, cap. 43.4.

Ezeon-geber, een’ leger-plaetse der kinde-ren Israels, Nu. 33.35. ende de stadt, daer Salomon sijne scheeps-vloote liet bereyden, 1.Reg. 9.26.

Ezra, gemeenlick genoemd Esdras, wiens boeck onder de Canonijcke boecken der H. Schrifture mede vervaet is, was een Priester, ende Schrift-geleerde, seer yverich inde ware Religie, ende bequaem die andere te leeren, Ezr. 7.6, 10, 11, 12. Nehem. 8.2, 3, 10, 14. sijn geslacht-register, Ezr. 7.1, etc. treckt met vele Ioden op uyt Babel nae Ierusalem, met consent ende brieven voor den Persischen Coninck Arthasastha, vers 6, 11, etc. Ontbiedt onder-weeghs Leviten by sich, capit. 8.15, etc. roept een vasten uyt, ende bidt Godt om eene voorspoedige reyse, vers 21. levert al ’t gout ende silver, etc. dat hy tot den Godts-dienst hadde ontfanghen, aende Overste der Priesteren in bewaringe, vers 24, etc. komt met sijn geselschap geluckelick te Ierusalem, versen 31, 32. is seer ontstelt over de Heydensche houwelijcken des volcks, smeeckt Godt om genade, ende suyvert het volck daer van, capit. 9 ende 10. Leest Godts Wet-boeck in het openbaer voor de gantsche vergaderinge, voor mannen ende vrouwen, ende verklaert het, Nehem. 8. versen 3, 4, 9, etc. vermaent (met Nehemia) het volck tot vreuchde over Godts weldaden, vers 10, etc. onderwijst de politijcke ende kerckelicke regeerders des volcks in Godts Wet, ende specialick van ’t Loof-hutten-feest, vers 14, etc.

F. VVat hier niet gevonden wort, soeckt in de Letter V.

FAbel, spot-rede, schimp. Godt dreygt sijn volck om hare ongehoorsaemheyt te willen overgeven tot eene spotrede ofte fabel, ende spreeckwoort onder alle volckeren, Deuter. 28.37. 1.Reg. 9.7. 2.Chron. 7.20. Ierem. 24.9.

Fackel, vyerige fackel. Siet Genes. 15.17. Iudic. 7.16, etc. ende 15.4, 5. Gelijckenissen van fackelen ghenomen, siet Iob 12.5. ende 41.10. Iesai. 62.1. Dan. 10.6. Nah. 2.3, 4. Zach. 12.6.

Falscheyt, ofte, valscheyt, leugen, bedroch, huychelye, siet Psal. 35.20. ende 41.7. ende 52.5. ende 55.21, 24. ende 62.5. ende 119.104, 128, 163. ende 120.2. ende 144.7, 8, 11. Prov. 6.17, 19. ende 10.18. ende 12.17, 22. ende 19.5, 9, 28. ende 25.14. Iesai. 28.15. ende 32.7. ende 57.4. ende 59.3, 13. ende 63.8. Ierem. 3.10. ende 5.31. ende 6.13. ende 8.8, 10. Ezech. 13. vers 22. Hose. 7.1, 16. ende 12.8. Amos 8.5. Mich. 2.11. ende 6.11. falsche inbeeldinge ofte ydelen waen, goetduncken. Siet Prov. 14.12. ende 16.2, 25. ende wijders, dwalen, dencken, goetduncken. falsche Propheten, Leeraers, falsche getuygen, elle, mate, gewichte, siet ghetuygen, Propheten, elle, mate, gewichte, Epha, steenen, ende wijders, bedriegen, leugen, huychelen.

Farre, feerse, siet, varre, veerse, rundt, ofte, kalf.

Febris, siet, Koortse.

Feest, feest- ofte fier-dagen, gesette hoochtijden. Godts Wetten van de jaerlicksche feesten onder de Israeliten, siet Exo. 23.14, etc. ende 34.23. Levit. cap. 23. Deuter. 16.16, 17. Van het Paeschen-feest, ofte het feest der ongesuerde brooden ofte koecken, siet Exod. 13.3, etc. ende 23.15. ende 34.18. Lev. 23.5, etc. Num. 9.6, etc. ende 28.18, etc. Deut. 16.1, etc. Van ’t Pinxter-feest, Exod. 23.16. ende 34.22. Levit. 23.9, etc. Numer. 28.26, etc. Deuter. 6.9, etc. Feest der Loof-hutten ofte Tabernakelen, Exod. 23.16. ende 32.22. Levit. 23.33, etc. item, vers 40. Numer. 29.12, etc. Deut. 16.13. etc. Neh. 8.15. Feest der Versoeninghe, Leviti. 16.29, etc. ende 23.26, etc. Num. 29.7, etc. Feest der basuynen, Levit. 23.23, etc. Num. 29.1, etc. Exempelen van feest-houden, onder Mose, siet Num. 9.1, etc. Iosua, Iosu. 5.10, etc. by Davids tijdt, Psal. 42.5. onder Salomo, 1.Reg. 8.65. Ierobeams afgodisch feest, 1.Reg. 12.32, 33. onder Hizkia, 2.Chron. cap. 30. Iosia, 2.Reg. 23.21, etc. 2.Chro. 35.1, etc. Zerubbabel ende Iesua, Ezr. 2.4. ende 6.19, etc. Nehemia, Nehem. 8.12, 17. Van het feest ofte de dagen Purim, siet Esth. 9.20, etc. Verscheydene toevallen, ende prophetien, aengaende de feest-daghen, siet Psal. 118.27. Iesa. 1.14. ende 29.1, 2. Thren. 1.4, 7. ende 2.6. Hose. 2.11. ende 9.5. Amos 5.21. ende 8.10. Nah. 1.15. Zach. 8.19. Feest, beteeckent somtijts Feest-offer, siet Exo. 23.18. Psal. 118.27. Ies. 29.1. Ghelijckenissen, ende figuerlicke reden, genomen van feesten, siet Threno. 1.15. ende 2.7, 22. Zach. 14.16, 18, 19.

Fel, felle Leeuw, siet Iob 4.10. ende 10.16. ende 28.8. Psal. 91.13. Prov. 26.13. Hos. 5.14. ende 13.7.

[fol. e2 r]

Fenijn, ofte, venijn, vergift, siet Deut. 32.24, 32, 33. Iob 20.16. Psal. 58.5. ende 140.4, 10. Ezech. 16.36. Hos. 13.14. siet oock Adder, Draeck, Slange. Elisa benam de coloquinten hare vergifticheyt. 2.Reg. 4.40, 41.

Fenster, ofte, Venster, vande vensters aen Salomons Tempel, siet 1.Reg. 6.4. aen Ezechiels Tempel, siet Ezech. 40. versen 16, 22, 25, 29, 33, etc. siet wijders meldinge van vensteren. Iudic. 5.28. 2.Reg. 9.30, etc. ende 13.17. Prov. 7.6. Ierem. 9.21. ende 22.14. Dan. c. 6. vers 11. Ioel 2.9. Zephan. 2.14. ende figuerlicke reden van vensters, ende sluysen (als vensters) des hemels, etc. Genes. 7.11. ende 8.2. 2.Reg. 7.2, 19. Eccl. 12.5. Cant. 2.9. Iesa. 24.18. ende 54.12. ende 60.8. Mal. 3.10.

Feyl, feylen, missen, faute, sonder feyl, datter niets ontbreke, gemist worde. Siet Iud. 20.16. Ezr. 4.22. ende 6.9. Iob 5.24. item, Iesa. 34.16. ende 40.26. feylen, failjeren, yemants hope ofte verwachtinghe bedrieghen, wort in ’t Hebreeusch geseyt, yemanden te liegen, ofte, tot leugen te zijn, loochenen. Siet Iob 8.18. ende 40.28. Iesai. 58.11. Hose. 9.2. Mich. 1.14. Hab. 3.17.

Fier. siet Iob 41.1. ende wijders, schoon, ofte, hoovaerdye, hoochmoet, stout.

Fijgen, ofte, vijgen, vijge-boom, vijge-bladeren, wilde vijgen, ende wilde vijg-boomen. Siet Genes. 3.7. Num. 13.24. Deut. 8.8. Iud. 9.10, 11. 1.Sam. 25.18. ende 30.12. 1.Reg. 4.25. ende 10.27. 2.Reg. 20.7. 1.Chron. 12.40. Psal. 78 vers 47. ende 105.33. Cant. 2.13. Iesa. 9.10. Iere. 5.17. ende 8.13. Hose. 2.11. Ioel. 1.6, 7, 12. ende 2.12. Amos 7.14. Habac. 3.17. Hagg. 2.19. Gelijckenissen, prophetische afbeeldinghen, ende figuerlicke reden van vijgen, siet Prov. 27.18. Iesa. 34.4. Iere. cap. 24. ende 29.17. Hos. 9.10. Mich. 4.4. Nahum 3.12. Zach. 3.10.

Fijn, siet, Goet, ofte, Schoon, fijn gout, siet, gout, fijn linnen, ofte, lijnen, soeckt lijnen.

Flade, vlade, vlaede, in de offerhanden ghebruycklick. Siet Exod. 29.2, 23. Lev. 2.4. ende 7.12. ende 8.26. Numer. 6. versen 15, 19. 1.Chron. 23.29. siet oock Koecken.

Flamme, ofte, vlamme, vyer-vlamme. De Engel des Heeren (zijnde de Heere selfs) verscheen Mosi in eene vyervlamme, Exod. 3.2. item, voer op in de vlamme des vyers, Iudic. 13.20. gelijckenissen ende figuerlicke reden van vyer-vlammen, siet Iob 15.30. Psal. 83. versen 15, 16 ende 104.4. Cant. 8.6. Iesai. 5.24. ende 10.17. ende 29.6. ende 43.2. ende 47.14. Ierem. 48.45. Thren. 2.3. Ezech. 21.3. Dan. 7.9. Hose. 7.6. Ioel 1.19. ende 2.3, 5. Obad. vers 18.

Flas, vlas, Egyptisch vlas, siet Exod. 9.31. Iosu. 2.6. Iud. 16.9. Prov. 31.13. Hose. 2.5. ende wijders, lijnen, draden.

Flatteren, fleyen, ofte, vleyen, pluymstrijcken, gladde woorden geven, etc. siet leeringen van vleyen, Iob 17.5. Psal. 5.10. ende 12.3, 4. ende 36.3. ende 55.22. Prov. 2.16. ende 6.24. ende 7.5, 21. ende 20.19. ende 26.28. ende 27.6, 14. ende 28.23. ende 29.5. Iesa. 30.10. Ezech. 12.24. Dan. 11.21, 32, 34. Exempelen van vleyerye ende flatteringe, siet 2.Sam. 1.2. ende 4.8. ende 13.4. 2.Chron. 24.17. Psal. 78.36, 37. siet wijders, lippe, tonge, huychelen, bedriegen, pluymstrijcken, verleyden, etc.

Flauw, ofte, flaeuw, swack, amechtich, laf, krachteloos, sieck, ofte kranck zijn, queelen, vergaen: van menschen, landen, lantvruchten, etc. siet Levit. 12.2. ende 15.33. ende 20.18. Deut. 7.15. ende 28.60. 1.Sam. 2.5. Neh. 4.2. Iob 6.7. Psal. 6.3. ende 41.4. Iesai. 1.5. ende 16.8. ende 19.8. ende 24.4, 7. ende 33.9. Ierem 8.18. ende 14.2. ende 15.9. Thren. 1.13, 22. ende 2.8. ende 5.17. Ezech. 16.30. Hose. 4.3. Ioel 1.10, 11. Nahum 1.4. Siet wijders, swack, kranck, amechtigh, mat, etc.

Fleesch, siet, vleesch.

Flessche, vlessche, water, ofte, wijn-vlessche, kruycke, siet Genes. 21.14. Iud. 7, 16, 19. 1.Sam. 10.3. ende 16.20. ende 25.18. ende 26.11. 2.Sam. 6.19. 1.Reg. 14.2. ende 17.12, etc. Hose. 3.1. Gelijckenissen ende figuerlicke reden, siet Iob 38.37. Cant. 2.5. Iesai. 22. versen 23, 24. ende 30.14. Ier. 13.12, 14. ende 19.1, etc. siet oock Leder-sack, Kruycke.

Fluyten, ofte, fleuyten, schuyffelen, aenfluyten, tot teecken van spot ende verachtinge. Siet 1.Reg. 9.8. ende 19.12. 2.Chron. 29.8. Iob 27.23. Ierem. 18.16. ende 19.8. ende 25.9, 18. ende 29.18. ende 49.17. ende 50.13. ende 51.37. Ezech. 27.36. Mich. 6.16. Zephan. 2.15. siet oock tsissen, ofte, tzissen, pijpen.

Fondament, gront, gront-veste, gront-legginge, fonderen, gront-vesten, gront-legginge van Iericho, siet Iosu. 6.26. ende 1.Reg. 16.34. gront van Salomons Tempel, 1.Reg. 5.17. 2.Chro. 3.3. van sijn huys, 1.Reg. 7.10. gront des tweeden Tempels, Ezr. 5.16. ende 6.3. Hagg. 1.14. ende 2.18. Zach. 4.9. Siet wijders Psal. 137.7. Iesa. 58.12. Iere. 5.10. ende 50.15. Ezech. 30.4. Ion. 2.6. Mich. 1.6. Hab. 3.13. Gelijckenissen ende figuerlicke reden, siet Iob 4.19. ende 22.16. ende 38.4. Psal. 11.3. ende 24.2. ende 82.5. ende 89.12. ende 104.5, 8 ende 119.152. Prov. 3.19. ende 8.29. ende 10.25. Iesa. 24.18. ende 48.13. ende 51.16. ende 54.11.

Fonteyn, sprinck-ader, sprinck-borne, quelle, born-put, water-put, water-wellinge, die in die heete lande in grooter weerde gehouden wierden, van de fonteyne ende put, Lachai Roy, daer de Engel des Heeren (zijnde Christus selfs) Hagar verscheen, siet Gen. 16.7, 14. ende daer Isaac woonde, Genes. 25.11. van de fonteyne des Aenroepers, die in Lechi was, alsoo van Simson genoemt, siet Iudic. 15.19. de fonteyn Harod, Iud. 7.1. de fonteyne bij Izreel, 1.Sam. 29.1. de fonteyn Rogel. 2.Sam. 17.17. 1.Reg. 1.9. Bethlehems born-put, 2.Sam. 23. versen 15, 16. siet wijders Genes. 21.14, 19 ende 21.25, etc. ende 24.10, etc. ende 26.15, 18, 19, 25. ende 29.1, 10. Exod. 2.15. Numer. 21.16. Deut. 8.7. Iosu. 15.19. Iud. 1.15. 2.Sam. 17.18, etc. ende 23.20. 1.Reg. 18.5. 2.Reg. 2.19. ende 3.19, 25. 2.Chro. 32.3, 4. Iob 8.24, 28. Psal. 74.15. ende 104.10, 11, 12. ende 107.35. ende 114.8. Prov. 8.24, 28. Ierem. 51.36. schoone leerlicke gelijckenissen, ende figuerlicke reden, van fonteynen, sprinck-aderen ende quellen, siet Gen. 49.22. Psal. 19.3. ende 36.10. ende 59.8. ende 68.27. ende 84.7. ende 87.7. ende 94.4. ende 119.171. ende 145.7. Prov. 1.23, 27. ende 5.15, 16, 17,18. ende 10.11. ende 13.14. ende 14.27. ende 15.28 ende 16.22. ende 18.4. ende 23.27. ende 25. vers 26. Eccl. 12.8. Cant. 4.12, 15. Ies. 12.3. ende 35.6, 7. ende 41.18. ende 49.10. ende 58.11. Ierem. 2.13. ende 9.1. ende 17.13. Hose. 13.15. Ioel 3. vers 18. Zach. 13.1. Wet van de reynigheyt der fonteynen, siet Levit. 11.36.

Formeren, maecken, toebereyden, fatsoneren, Godt is de formeerder sijner schepselen, raetslagen, oordeelen, wercken, der tijden, sijns volcks, ende sijner dienstknechten. siet Gen. 2.7, 8, 19. 2.Reg. 9.25. Psal. 33.15. ende 74.17. ende 94.9. ende 95.5. ende 103.14. ende 104.26. ende 139.16. Iesa. 22.11. ende 29.16. ende 37.26. ende 43.11, 7, 21. ende 44.2, 21, 24. ende 45.7, 9, 11, 18. ende 46.11. ende 49.5, 8. ende 64.7. Ierem. 1.5. ende 10.15. ende 18.4, 6, 11 ende 19.11. ende 33.2. ende 51.19. Amos 4.13. ende 7.1. Zach. 12.1. Van ’t formeren ende maken der Afgoden, siet Iesa. 43.10. ende 44.9, 10, 12. Hab. 2.18, 19. De instrumenten, die tegen Godts kercke gheformeert worden, en sullen niet gelucken, Ies. 54.17.

Fortresse, siet, vasticheyt, vestinge, hooch vertreck.

Frisch, frisheyt. Mose was hondert ende twintich jaer out, als hy sterf, ende sijne frischeyt en was niet vergaen, Deut. 34.7. siet oock Iob 33.25. Psal. 73.4. ende wijders, versch, groen.

Frijten. siet backen, koken, roosten.

Frucht, vrucht, lant-vruchten, boomvruchten, vruchtbaerheyt, van den eersten oorspronck, siet Gen. 1.11, 12. ende 2.5, 6. Godts gebodt ende verbodt van ’t eten der boom-vruchten in ’t Paradijs, Gen. 2.16, 17. ende 3.1, 2, 3, 5. onser eerster ouderen overtredinge in desen, Gen. 3.6. Dies Godt niet en wilde, dat sy van den boom des levens (dat is, van desselven vrucht) souden eten, Gen. 3.22. Kains offer van lant-vruchten, Gen. 4.3. Isaacs segen in lant-vruchten, Gen. 26.12. Iacob sendt Ioseph in Egypten een geschenck van Canaans lant-vruchten, Gen. 43.11. Godts wetten vande vruchten Canaans, Lev. 19.23. ende 25.3, etc. item, beloften ende dreygementen, Lev. 26.4, 20. Deut. 28.11, 33. Godts plage over de lant-vruchten van Egypten, Exod. 9.25. Psal. 105.35. Godt maeckt Landen vruchtbaer ende onvruchtbaer. Psal. 107.34, 36, 37. siet oock Psal. 65.10, etc. ende 67.7. ende 85.13. Iesa. 16.10. Ier. 14.5, 6, 22. ende 48.33. Ezech. 25.4. ende 34.26, 27. ende 36.8, 30. Hos. 2.21, 22. Ioel 1.10. ende 2.22. Amos 9.14. Hag. 1.10, 11. Zach. 8.12. Mal. 3.11. siet wijders, Droogte. vrucht dragen, dat is, tijdelick welvaeren, Ierem. 12. vers 2. Lijfs ofte buycks vrucht, dat is, kinderen, Psal. 127.3 ende 132.11. Ies. 13.18. Thren. 2.20. Hose. 9.16. Mich. 6.7. vrucht der handen, dat is, ghewin door arbeyt verkreghen. Prov. 31.16 vrucht des monts, ofte, der tonge, dat is, ’t gene men met goede ofte quade reden veroor-saeckt, Prov. 12.14. ende 13.2. ende 18.20, 21. vrucht der lippen, dat is, de troostelicke predicatie des Euangeliums, Iesa. 57.19. vrucht der grootsheyt, ofte des hoochmoets, is, roemen ende pocchen, Iesa, 10.12. vrucht der boosheyt, is, Godts straffe, Prov. 1.31. Ierem 6.19. ende 17.10. ende 21.14. Mich. 7.13. Verscheyden ghelijckenissen, ende figuerlicke reden, vande geestlicke vruchten. dat is, weldaden des Heeren Christi, item, van ’t geloof ende de bekeeringe der kinderen Godes. siet Psal. 1.3. ende 72.16. ende 92.14, 15. Cant. 2.3. ende 4.13. ende 6.8. ende 7.13. Iesa. 27.6. ende 61.11. Ier. 3.16. ende 17.8. Ezech. 34.26, 27. ende 47.12. Hos. 13.15. ende 14.8. Amos 9.14. Mich. 7.1. van der godtloosen nieticheyt ende verdelginge, Psal. 129.6, 7. Iesa. 28.4. Amos 2.6. Eerstlingen der lant ende boom-vruchten, siet Eerstlingen.

G.

GAal, ofte, Gahal, begeeft sich met sijne broederen binnen Sichem, soeckt d’inwoonders tegen den Coninck Abimelech op te hitzen, maer wort van Abimelech geslaghen, ende van sijnen Bevel-hebber Zebul uyt Sichem verstooten, Iud. 9.26, etc. item vers 40, 41.

Gaas, ofte, Gahas, een berch in Ephraim, daer omtrent Iosua begraven is, Iosu. cap. 24. vers 30.

Gabriel, een der Heylige Engelen, wort tot den Propheet Daniel gesonden, om hem groote toekomstige dingen t’openbaren, van Godts volck, de Coninckrijcken deser werelt, den Messia Iesu Christo, den Antichrist, de laetste tijden, etc. siet Dan. 8.16, 17, etc. ende cap. 9. vers 21, etc. ende 10.10, etc. item, vers 16, etc. ende cap. 11. ende 12.1, 2, 3.

Gad, Iacobs sone, uyt Zilpa Leas dienstmaegt, van welcken de stamme Gads ofte de Gaditen afkomstich zijn. Siet Genes. 30. versen 9, 10, 11. Gads sonen, Genes. 46.16. Iacobs prophetye van Gads naekomelingen, Genes. 49.19. Der Gaditen Overste, ende het getal harer strijtbare mannen, Num. 1.14, 25. offer hares Oversten tot den Tabernakel, Num. 7.42, etc. Tellinge harer geslachten inde velden Moabs, Num. 26.15, 16, 17, 18. hare erffenisse ende steden over de Iordane, Num. 32.1, etc. Deut. 3.16, etc. Gad was een vande stammen, die den vloeck souden uytspreken op den berch Ebal, Deut. 27.13. Mosis seghen over Gad, Deuter. 33. versen 20, 21. Trecken met hare broederen over de Iordane, om der selver erflant te helpen innemen, Ios. 1.12, etc. hare grenzen, Ios. 13.8, etc. item, vers 24, etc. Krijgen verlof van Iosua om nae haer erflant te trecken, Ios. 22.1, etc. Bouwen een Altaer aen dese zijde vande Iordane, ter gedachtenisse harer gemeenschap met den waren Godts-dienst in Israel, ende bevredigen hare broederen, die daer over t’ onvreden waren, Iosu. 22.9, etc. Siet wijders meldinge ende geschiedenissen der Gaditen, ende harer wechvoeringe uyt haer lant, 1.Sam. 13.7. 2.Reg. 10.33. 1.Chro. 5.11, etc. item, vers 18, etc. item, versen 25, 26, ende cap. 12.8, 9, etc. Ierem. 49.1.

Gad, een Propheet, ende Siender, by Davids tijt, siet van desen 1.Sam. 22.5. 2.Sam. 24. vers 11, etc. item, vers 18. 1.Chron. 29.29.

Gaddi, een Overste van Manasses stam, ende mede uyt-gesonden om ’t beloofde lant te verspieden, Num. 13.12. item,

Gadiël, een Overste van Zebulons stam, Num. 13.11.

Gaen, ganck, treden. Menigerley gaen, op sijn gemack gaen, Genes. 33.14. lancksaem daer henen gaen, 1.Reg. 21.27. soetjens treden, ofte sachtjens voorttreden, Psal. 42.5. Ies. 38.15. al krijtende henen gaen, 2.Sam. 13 vers 19. droochvoets door ’t roode Meyr, ende door de Iordane gaen, Exod. 14.22. Ios. 3.17. 2.Reg. 2.8, 14. Haestich voort-gaen datmen niemandt en groete, noch eenen groetenden antwoorde, 2.Reg. 4.29. barvoets gaen, siet barvoets. Treden ofte gangen der godtloosen, Iob 18.7. Der sotten, Eccl. 10.3. eens vroomen soons, Prov. 6.22. eeniger dieren, Prov. 30.29, etc. der hoovaerdige vrouwen, Iesa. 3.16. der geplaechden ende verdrevenen, Ies. 8.21. Ierem. 15.14. Nah. 2.7. Omtrecken der dooden-gravers, om Gogs verslagene te begraven, Ezech. 39.14. Voor-gaen des Conincks, ende des Heeren, Mich. 2. vers 13. onder de voorste in gevanckenisse gaen, Amos 6.7. omloopen om des Heeren woort te soecken, Amos 8.12. te samen gaen nae des Heeren huys, ende om hem te soecken, Ies. 2.3. Hos. 5.15. ende 6.1. Mich. 4.2. Zach. 8.21, 23. Godt laet gaen, ofte, sendt, in sijnen toorn, den eenen mensche tegen den anderen, Zach. 8.10. Salomons op-ganck ofte galerye nae het huys des Heeren, 1.Reg. 10. vers 5. 1.Chron. 26.16. Iesa. 6.13. Ganck, dat is, des menschen wandel, doen ende laten, Iob 14.16. Psal. 37.23. ende 44.19. Prov. 5.5. ende 20.24. Ierem. 10.23. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden van gaen ende gangen, Eccles. 10.15. Cant. 1.17. ende 5.5. ende 7.1, 5. Iesa. 45.2. ende 59.14. Hose. 11.3. Habac. 3.6.

Gaffel, siet, Crauwel.

Galban, een specerye mede gebruyckt tot het heylich reuck-werck, Exod. 30.34.

Galeëd, ofte Galhed, (anders genoemt Gilead, in ’t Syrisch Iegor-Sahadutha, dat is, een steen-hoop der getuygenisse tusschen Iacob ende Laban, waer van ’t geberchte ende die gantsche contreye den name Gilead bekomen ende behouden heeft, siet Genes. 31.46, 47, 48, etc. ende wijders, Gilead.

Galilea, was tweederley, het bovenste ende benedenste ofte onder, neder-Galilea, siet van dese lant-streke, Ios. 20.7. 1.Reg. 9.11. 2.Reg. 15.29. Ies. 8.23. ende 9.1. Ezech. 47.8.

Galle, adderen-galle, Gallen-water, siet eygentlicke, ende figuerlicke reden van galle, Deut. 29.18. Iob 16.13. ende 20.14. Psal. 69.22. Iere. 8.14. ende 9.15. ende 23.15. Thren. 3.5, 19.

Gamliël, Overste van Manasses stam, sijn offer tot den Tabernakel, Num. 7 vers 54, etc.

Gammadim, ofte, Gammaditen, krijchslieden, garnisoen houdende binnen Tyrus, Ezech. 27.11.

Gamul, kreech het twee-ende-twintichste lot der Priesteren, 1.Chron. 24.17.

Gantsch, met yemant uyt maken, een eynde, ofte voleyndinge maken, dat is, vernielen, geheel uytroeyen, siet Ier. 4.27. ende 5.10, 18. ende 30.11. ende 46.28. Ezech. 11.13. ende 13.13. ende 20.17. ende 37.11. Dan. 9.27. Zeph. 1.18. ende 3.19.

Gapen, omsien, na ydele hulpe, siet Thren. 4.17. Ezech. 29.16.

Gareb, een van Davids Helden, 2.Sam. 23.38. 1.Chron. 11.40.

Gareb, een heuvel buyten Ierusalem, siet Ierem. 31.39.

Garen, jacht-garen, nett, vogel-net, visch-net, etc. Siet eygentlicke ende figuerlicke reden, Iob 19.6. Eccles. 7.26. Ezech. 26.5, 14. ende 32.3. ende 47.10. Mich. 7.2. Hab. 1.15, 16, 17. Siet wijders den tijtel, Netten.

Garve, Koorngarven, schoven. Siet Gen. 37.7. Deut. 24.19. Ruth 2.15. Neh. 13.15. Psal. 129.7. Gelijckenissen, siet Psal. 126.6. Iere. 9.22. Amos 2.10. Mich. 4.12.

Gast, gast-vry, herbergich, te gaste nooden. Exempelen, siet Genes. 18.1, etc. ende c. 19. vers 1, etc. ende 24.29, etc. ende 29.13. ende 43.16, etc. Exod. 2.20, 21. Iosu. 2.1. Iud. 6.18, 19. ende 13.15. ende 19.16, etc. Ruth 2.8, etc. 1.Sam. 9.22, etc. ende 27.2, etc. ende 28.24, 25. 2.Sam. 9.10. ende 19. versen 32, 33, 38. 1.Reg. 11.18, 40. ende 13.7, 11, etc. ende 17.15. 2.Reg. 4.8, etc. Iob 31.32. siet oock, Maeltijt, Voet-wasschen, vreemdelinck, noodigen, broot eten. gelijckenissen, ende figuerlicke reden van gasten, wandelaers ende vreemdelingen, siet 2.Sam. 12.4. 1.Chron. 29. vers 15. Psal. 39.13. ende 119.19. Prov. 9.2, 3. Ierem. 14.8.

Gath, een’ Conincklicke hooft-stadt inder Philistijnen lant, 1.Sam. 5.8. ende 21.10, 12. ende 27.2, 3, 5. daer de Arke wierdt henen gebracht, ende d’inwoonders deshalven met spenen van Godt geplaeght zijn, 1.Sam. 5.9, etc. Van daer was de Reuse Goliath, ende sijne broeders, 1.Sam. 17.4, etc. 2.Sam. 21.19, 20, 22. 1.Chron. 20.5. Ses hondert Gathiters ofte Gethiters ginghen met David, als hy voor Absalom vluchtte, 2.Sam. 15.18. Siet wijders van Gath, 2.Sam. 1.20. 2.Reg. 12.17. Amos 6.2. Mich. 1.10, 14.

Gath-hepher, Gath-chepher, vader-lant des Propheten Ione. 2.Reg. 14.25.

Gath-Rimmon, gheleghen inde stamme Dan. Ios. 19.45. ende 21.25. 1.Chron. cap. 6. vers 69.

Gave, gifte, geschenck, begiftigen, vereeren. siet Gen. 12.16. ende 14.23. ende 20.14, 16. ende 21.27. ende 24.22, 53. ende 32.13, 20, ende 33.8, 9, 10. ende 43.11, 26. ende 45.22, 23. Exod. 23.15. ende 34.20. Deut. 16.16. 1.Samu. 1.24. ende 6.3. ende 9.7, 8. ende 16.20. 2.Sam. 6.19. ende 8.10. ende 16.1. ende 18.11, 12. ende 19.43. ende 24.23. 1.Reg. 10.10, 13, 25. ende 14.2, 3. 2.Reg. 5.5, 15, 20. ende 8.9. ende 12.18 ende 15.19. 1.Chron. 16.3. ende 29.14, 16. 2.Chron. 26.8. Ezr. 4.5. Nehem. 6.12, 13. Esth. 2.18. ende 3.9. ende 5.3. ende 7.2, 3. ende 8.1. ende 9.22. Iob 6.22. ende 41.2. ende 42.11. Psal. 16.4. ende 68.30. ende 72.10, 15. ende 76.12. Prov. 17.8. ende 18.16. ende 19.6. ende 21.14. Iesa. 1.23. ende 60.6. Ezech. 23.42. ende 46.16, 17. Dan. 5.17, etc. Siet wijders schencken ghe-

[fol. e2 v]

schenck. Gaven Godes, ende des Heyligen Geests, met dewelcke hy de menschen, insonderheyt sijne dienstknechten, begaeft, bequaem maeckt ende verciert. Siet Exod. 4.10, 12, 14. ende 6.12. Num. 11.25, 26, 29. 1.Sam. 10.9, 10, 12. Psal. 68.19. Siet wijders, Geest Godes, Roepen, beroepen.

Gaza, een stadt in der Philistijnen lant. Siet meldinge, geschiedenissen, ende Prophetyen van dese stadt, Ios. 16.10. Iudic. 1.18, 29. ende 16.1, 2, 3. Ier. 25.20. ende 47.1, 5. Amos 1.7. Zeph. 2.4. Zach. 9.5.

Geba, siet Gibea.

Gebal, een stadt ende contreye in Phenicien, by Zidon, daer de Gebaliten ofte Gibliten (alsmen meynt) van daen waren. siet 1.Reg. 5.18. Psal. 83.8. Ezech. cap. 27. vers 9.

Gebedt. siet Bidden, Aenroepen, Roepen tot Godt.

Gebeerden, wijse ende maniere van doen ofte handelen, gebruycklick, In eerbiedinge, siet sich Buygen. Eerbiedinge in treuricheyt ende rouwe, siet Rouwklagen. Treuren in het gebedt, siet Bidden. in vreuchde ende vrolickheyt, siet Vrolickheyt. in toesegginge van geloove, ende onderwerpinghe, siet Hant. in ’t eedtsweeren, siet Eedt, sweeren. in spotten ende beschimpen, siet Spotten. in toornicheyt, siet Toorn. gebeerden der godtloosen, dwaesen, ende Sotten, siet Godtloosheyt, Dwaese, Sotten. Bysondere gebeerden eeniger mannen Godts in ’t opwecken der dooden, siet 1.Reg. 17.21. 2.Reg. 4.34, 35. Voorbeeldende prophetische ghebeerden, siet Iesa. 20.2, etc. Ierem. 25.15, etc. ende 27.2. ende cap. 28. ende 32.1, etc. ende 51.59, etc. Ezech 4.1, etc. ende 5.1, etc. ende 6.11. ende 7.13. ende 12.1, etc. item, vers 17, etc. ende 21.11, 19. ende cap. 24. Hos. 1.3, etc. ende 3.1, etc.

Gebieden, gebieder, geboden. Onse Heere Christus is van den Vader gestelt tot een Gebieder der volcken, ofte natien, Ies. 55.4. Leeringe van Godts geboden ende derselver onderhoudinghe, siet Psal. 112.1. ende 119.127, 143, 151, 172. Prov. 10.8. ende 13.13. ende 19.16. Eccl. 12.15. Iesa. 28.10. ende 48.18. Mal. 2.1, 4. Van de tien geboden Godes, met sijnen vingher in twee steenen tafelen geschreven, siet Exod. 20.1, etc. ende 32.16. ende 34.1, etc. Deut. 4.13. ende 5.6, etc. item, vers 22. ende cap. 9.10. ende 10.1, etc. item vers 5. 1.Reg. 8.21. siet wijders, Bevelen, insettinghen, wetten, gehoorsaemheyt. Godts gebieden, ende seggen, is somtijts sijn Godtlick regeren, ende beschicken. siet Deut. 28.8. Psal. 33.9. ende 42.9. ende 44.5. ende 111.9. ende 148.5. Ies. 13.3. ende 23.11. ende 28.29. siet oock, Bevelen.

Gebit, breydel, toom. siet figuerlicke redenen daer van genomen 2.Reg. 19.28. ende Iesa. 37.29. item, Iob 30.11. ende 41.4. Ies. 30.28. siet oock, Toom.

Geboorte, geboren worden. D’eerste mensch, Adam, is gemaeckt uyt de stof der aerde, Genes. 2.7. Heva uyt Adams ribbe, Gen. 2.22. Kain ende Habel, uyt man ende wijf, Gen. 4.1, 2. ende voorts alle natuerlicke kinderen Adams. Onse Salickmaecker uyt een’ maeght, Ies. 7.14. Dach der geboorte, siet Iob 3.1, etc. Eccl. 7.1. Tijt van geboren te worden, Eccl. 3.1. werckende oorsaeck der gheboorte, siet Psal. 22.10, 11. ende 29.8, 9. Geboorte des Soons Godts van den Vader, siet CHRISTUS. Geestlicke gheboorte van Godts kinderen, die van hem gheboren worden, ofte, wedergeboorte, siet Psal. 87.4, 5, 6. ende 110.3. Ies. 66.7, 8, 9. siet wijders, kinderen, saet, ofte zaet. kinderen, die Gode geboren worden, Ezech. 16.20. Misdraght, ontijdige geboorte, siet Psal. 58.9. Eccl. 6.3. Hos. 9.14. verhinderinge der geboorte, Hos. 9.11. siet wijders den tijtel, Baeren.

Geboort-register, siet Geslacht-register.

Geboomte, siet Boomen.

Gebouw, siet Bouwen.

Gebreck, eenich gebreck aen ’t lichaem, het Paesch-lam moest sonder ghebreck zijn. Exod. 12.5. De Hoope-priester sonder gebreck des lichaems, Lev. 21.16, etc. van gelijcken, de offer-beesten, Deut. 17.1 Absalom was sonder gebreck des lichaems, 2.Sam. 14.25. Desgelijcx moesten de jongelingen zijn, die ten dienste des Conincks Nebucadnezars wierden opgetogen te hove. Dan. 1.4. De bruyt Christi is sonder ghebreck. Cant. cap. 4. vers 7.

Gebreck, dat is, nootdurfticheyt, behoefticheyt, armoede. Oorspronck des ghebrecks. siet Deut. 28.48. Prov. 6.11. Ezech. 4.17. valsche oorsake, Ierem. 44.18. belofte van geen gebreck. Psal. 34.10, 11. leeringen ende spreucken van gebreck, Prov. 12.9. ende 14.28. Eccl. 1.15. siet wijders, Arm, armoede.

Gebruyck, gewoonte, wijse van doen. Siet meldinge ende exempelen van verscheydene gewoonten, Gen. 19.31. ende 50.3. Levit. 18.3. Iudic. 11.40. Ruth 4.7. 2.Reg. 11.14. ende 17.33, 34. 2.Chro. 16.14. ende 21.19. ende 35.25. Esth. 1.13.

Gedachten, siet, Dencken, Raetslagen.

Gedalia, de sone Ahikams, des soons Saphans, wort van weghen den Coninck van Babel tot Gouverneur ende Opsiender gestelt in ’t Ioodsche lant, over het volck, dat in den lande was overgelaten nae de verstooringhe van Ierusalem, 2.Reg. 25.22. Ierem. 40.5. De Propheet Ieremia wort hem bevolen, ende woont by hem te Mizpa, Ierem. 39.14. ende 40.6. De krijghs-overste, ende gevluchte Ioden begeven haer tot hem, ende hy sweertse gheloof ende trouwe, Ierem. 40.8, 9, etc. wort gewaerschouwt voor Ismael den sone van Nethanja, maer en ghelooft het niet, Iere. 40.13, etc. Dies hy verraderlick van desen Ismael wert vermoordt, etc. Ierem. 41.1, etc.

Gedencken, gedachtenisse, gedenck-teken, gedenck-cedel, ghedenck-naem. Siet Genes. 28.18. ende 30.45, 51, 52. ende 35.14, 20. Exod. 17.15. Iosu. 4. versen 6, 7, 9. ende 22.27, 28, 34. ende 24.26, 27. Iud. 8.27. 1.Sam. 7.12. ende 15.12. 2.Sam. 18.18. Ezr. 6.2. Psal. 77.6, 7, 12. ende 97.12. ende 102.13. ende 105.5. ende 109.15. ende 111.4. ende 135.13. ende 137.1, 6. ende 143.5. ende 145.7. Prov. 10.7. Eccl.1.11. ende 2.16. Iesa. 26.13, 14. ende 43.18. ende 49.15, 16. ende 63.7. ende 64.5. ende 65.17. Ezech. 6.9. ende 16.43, 61, 63. ende 21.37. ende 25.10. ende 36.31. Hose. 12.6. ende 14.8. Zach. 6.14. ende 10.9. Mal. 3.16. ende 4.4.

Gedencken, dat Gode wort toegeschreven, siet Genes. 8.1. Psal. 105.8, 42. ende 106.45. ende 109.14. ende 115.12. ende 132.1. ende 136.23. ende 137.7. Iesa. 63.11. Iere. 31.20. Ezech. 3.20. ende 16.60. ende 21.29. Hose. 8.13. ende 9.9. Siet oock Dencken.

Gedichtsel, siet Dichten.

Gedult, lijdtsaemheyt, lanckmoedigheyt, swijghen, op den Heere wachten, hopen, etc. Exempelen ende leeringen van gedult, siet Genes. cap. 42, etc. Exod. 14.13. Deut. 34.1, etc. 1.Sam. 3.18. ende 10.27. ende 11.12, 13. ende 13.8, etc. ende 24.13, etc. ende 26.23. 2.Sam. 10.12. ende 15.25, 26. ende 16.10. 2.Reg. 20.19. Iob 1.21. ende 2.10. ende 5.17, ende 27.3, 4. Psal. 17.3. ende 37.7, 15, 16, 34. ende 39.10. ende 40.2. ende 42.6. ende 43.5. ende 62.2. ende 69.4. ende 71.14. ende 85.9. ende 119.81, 123. ende 130.5, etc. ende 131.3. Prov. 19.11. ende 25.15. Eccl. 7.8. Iesa. 8.17, 18. ende 26.18. ende 30.15. Thren. 3.26, etc. Mich. 7.9. Siet wijders, Cruys, lanckmoedigheyt, swijgen, wachten, hopen, bestandigheyt, sachtmoedigheyt, etc.

Geessel, Sweepe, siet Nahum 3.2. gelijckenissen van geesselen, 1.Reg. 12.14. Iob 5.21. Prov. 26.3. Iesai. 10.26. ende 28.15. siet oock Castijdinge, Tucht, Roede. Geest, D. de ziele, item, ’t leven, siet Nu. 16.22 ende 27.16. Iob 10.12. Psa. 31.6. ende 76.13. ende 146.4. Eccl. 3.19, 21. ende 8.7. ende 12.9. Iesa. 38.16. ende 42.5. ende 57.16. Ezech. 37.5, 9, 10. Zach. 12.1. (Mal. 2.15.)

Geest, dat is, ghemoet, verstant, sin, ghedachten, wille, siet Deut. 2.30. 2.Reg. 19.7. 1.Chron. 5.26. 2.Chron. 21.16. ende 36.22. Iob 6.4. Psal. 34.19. ende 51.12, 19. ende 77.4. ende 87.8. ende 142.4. ende 143.4. Prov. 1.23. ende 17.22. ende 25.28. Eccl. 1.14, 17. ende 2.11. ende 4.4. ende 6.9. Iesa. 19.3. ende 26.9. ende 29.10. ende 33.11. ende 40.13. ende 57.15. ende 61.1, 3. ende 65.14. ende 66.2. Ezech. 3.14. ende 11.5, 19. ende 13.3. ende 18.31. ende 36.26, 27. Dan. 7.15. Hagg. 1.14. Zach. 6.8. Mal. 2.15, 16. Geest, dat is, Adem, siet, Adem, Blas. Geest, dat is, Engel, siet Engelen. Geest ende vleesch tegen malkander gestelt, siet Iesa. 31.3. Man des Geestes, D. Propheet, Hose. cap. 9. vers 7. Geest der hoereryen, Hose. 4.12. ende 5.4. Onreyne geest, Zach. 13.2. Ezechiel wert uytgevoert in den geest, Ezech. 37.1.

Geest Godes, de H. Geest, de derde Persoone in de H. Hooch-geloofde Godtlicke Drie-eenicheyt. Van sijne eeuwige ware Godtheyt, Godtlicke eygenschappen, werckingen, gaven, (die somtijts door den Geest moeten verstaen worden) ende uytsendinge in den Ouden Testamente, item, beloften ende prophetyen van sijner uytsendinge, ende heylsame werckingen, in den Nieuwen Testamente, siet de volgende plaetsen, Genes. 1.2. ende 6.3. Exod. 28.3. ende 31.3. ende 35.31. Num. 11. versen 17, 25, 26. ende 14.24. ende 24.2. ende 27.18. Iudic. 3.10. ende 6.34. ende 11.29. ende 13.25. ende 14.6, 19. ende 15.14. 1.Sam. 10.6, 10. ende 11.6. ende 16.14. ende 19.20, 23. 2.Sam. 23.2. 1.Reg. 18.12. ende 22.24. 2.Reg. 2.9, 15, 16. 1.Chron. 12.18. 2.Chron. 15.1. ende 18.23. ende 20.14. ende 24.20. Neh. 9.20, 30. Iob 26.13. ende 32.8. ende 33.4. Psal. 33.6. ende 51.13, 14. ende 104.30. ende 106.33. ende 139.7. ende 143.10. Iesa. 4.3, 4. ende 11.1, 2. ende 28.6. ende 30.1. ende 32.14, 15. ende 34.16. ende 40.13. ende 42.3. ende 44.3. ende 48.16. ende 59.19, 21. ende 61.1. ende 63.10, 11, 14. Ezech. 1.12, 20, 21. ende 2.2. ende 3.12, 14, 24. ende 8.3. ende 10.17. ende 11.1, 5, 24. ende 36.27. ende 37.14. ende 39.29. ende 43.5. Ioel 2.28, 29. Mich. 2.7. ende 3.8. Hagg. 2.4, 5. Zach. 4.6. ende 7.12. ende 12.10.

Geest Godts, ofte, der Heyliger Goden, gesproken van Heydenen, siet Gen. 41.38. Dan. 4.5, 6, 15. ende 5.11, 14.

Gehasi, de knecht van den Propheet Elisa, siet van desen 2.Reg. 4. versen 12, 14, 27, 29, etc. neemt geschencken van Naaman, tegen de wille sijns heeren, ende wort gestraft met melaetsheyt, 2.Reg. 5.20 etc. vertelt den Coninck Ioram de wonder-wercken van Elisa, 2.Reg. cap. 8. versen 4, 5.

Gehoor, siet, Hooren.

Gehoorsaemheyt, tegen menschen, die ons tot regeringe ende leeringe zijn voorgestelt. Siet exempelen ende leeringen, Genes. 22.9. ende 27.14. ende 37.13. ende 50.5, etc. Exod. 17.10. ende 18.24. Deut. 17.9, 10, 11, 12. Ios. 4.8. Iud. 1.20. ende 11.36. 1.Sam. 1.28. ende 9.3, 4. ende 17.20. 1.Reg. 18.9, etc. 1.Chron. 29.23, 24. 2.Chro. 30.11, 12. Esth. 2.10, 20. ende 4.17. Prov. 4.3, 4. ende 13.1. ende 19.20. ende 23.22. Iere. 35.5, etc. Coningen worden somtijts genootsaeckt haren dienaren te gehoorsamen, 2.Sam. 19.7, 8. onbetaemlicke gehoorsaemheyt in quade bevelen der heeren, 2.Sam. 11.16. ende 24.3, 4. 1.Reg. 21.11. 2.Reg. 16.11. Gehoorsaemheyt tegen Godt, siet exempelen ende leeringe, Genes. 6.22. ende 7.5. ende 22.3, etc. item, vers 16, etc. Exod. 4.18, 19. (ende doorgaens van Mose, inde vijf Boecken Mosis) item, cap. 12.28. ende 15.26. ende 23.22. ende 24.3, 7. Levit. 26.3, etc. Num. 22.18. Deuter. 28.1, etc. 1.Sam. 15.22. 1.Reg. 9.4, 5. ende 12.22, etc. 2.Reg. 10.30. ende 18.6. 2.Chron. 25.10. ende 28.12, etc. Psal. 40.9. ende 81.9, 11. ende 95.7, 8. Prov. 10.8. Ies. 1.19. ende 48.18. ende 50.5. ende 55.3. Ierem. 7.23. ende 42.5, 6. Hag. 1.12. Zach. 6.15. siet oock, Ongehoorsaemheyt.

Geleyden. Meldinge ende Exempelen van geleyden, geselschap houden, siet Gen. 18.16. ende 31.27. ende 33.12, etc. ende 50.7. Num. 10.29, etc. Iudic. 4.8, etc. 1.Sam. 9.27. ende 10.26. ende 15. versen 31, 33. 2.Sam. 15.13, 24, etc. ende 19.9, 16, 24, 31. 1.Reg. 1.38, etc. 2.Reg. 11.19. Ezr. 8.22. Neh. 2.7, 9. D’Arke geleyden, siet 2.Sam. 6.1, etc. 2.Chron. 5.2. Godts geleyden. siet Gen. 28.15. Exo. 13.21, 22. Deut. 8.2. Psal. 60.11, 12. ende 108.11, 12. ende 139.9, 10. ’t Gebedt des Vaders geleyt eenen gehoorsamen sone, Prov. 6.22. Der Engelen geleyden, siet Genes. 19.16.

Gelijck. Niemant is Gode gelijck, dat is, even hoogh ende groot als Godt. Iere. 49.19. ende 50.44. Gelijckenisse, beelt Godes, dat is, eenige ghelijckheyt ofte ghelijckformigheyt, in ware kennisse, heyligheyt, gerechtigheyt, etc. daer in de mensche geschapen is, Genes. 1.26. ende 5.1. Adams gelijckenisse, nae den val, Genes. 5.3. Afgodische, verbodene gelijckenissen. Siet Exod. 20. vers 4. Deut. 4. versen 15, 16, 23, 25. ende 5.8. Psal. 106.10. Iesa. 40.18. ende 46.5. Siet wijders, Beelden, Afgoden.

Gelijckenissen, parabelen, waer door een dinck met wat anders tot leeringhe wort vergeleken. Siet eenige exempelen, Iud. 9.7, etc. 2.Sam. 12.1, etc. ende 14.2, 6, etc. item, vers 13, etc. 2.Reg. 14.9, 10. Thren. 2.13. Ezech. cap. 15. ende 16. ende 17.1, etc. ende cap. 19. ende 20.47, etc. ende 22.18, etc. ende cap. 23. ende 24.3, 6, etc. ende 31.3, etc. ende 32.2, etc. ende 33.1, etc. ende 37.1, etc. siet oock Hose. 12.11.

Geloften. Siet Godts Wetten, ende leeringen, van geloften, Levit. 7.16. ende 22.17, etc. ende 27.1, etc. Num. cap. 6. ende cap. 15.1, etc. ende cap. 30. Deut. 23.21. Psal. 50.14. ende 76.12. Prov. 20.25. Eccl. 5.4, etc. Nahum 1.15. Malach. 1.14. Exempelen van menigerley geloften, Siet Genes. 28.20, etc. Num. 21.2. Iud. 11.30, 31. 1.Sam. 1.11. 2.Sam. 15.7, etc. Psal. 22.26. ende 56.13. ende 61.6, 9. ende 66.13, 14. ende 75.3, etc. ende Psal. 101. ende 116.14, 18. ende 132.2, etc. Prov. 7.14. ende 31.2. Iesa. 19.21. Ierem. 44.25. Hose. 9.10. Ion. 1.16. ende 2.9.

Geloove, gelooven. Gode, aen ofte in Godt gelooven, sijne genadige belof-ten, ende rechtveerdige dreygementen met geloove aennemen. Aert, eygenschap, toeval, vrucht ende nutticheydt des waren geloofs. historisch, ende tijdelick geloove, etc. Beneffens al ’t gene de Apostel Hebr. capit. 11. verhaelt van ’t gheloove der Outvaderen in den Ouden Testamente; zijn in ’t bysonder aen te mercken dese naevolgende plaetse. Abram wert gerechtveerdigt door ’t geloove, Genes. 15.6. De rechtveerdige sal door sijn geloove leven, Hab. 2.4. Godt seyt van onsen Heere Iesu Christo: Siet ick legge eenen gront-steen in Zion, eenen beproefden steen, eenen kostelicken hoeck-steen, die wel vaste ghegrontvest is: wie gelooft, die en haeste niet, ofte, en sal niet haesten, Iesa. 28.16. David seyt: Ick hebbe ghelooft, daerom sprack ick, Psal. 116.10. item, Soo ick niet en hadde gelooft, dat ick het goede des HEEREN soude sien in ’t lant der levendigen [ick hadde moeten beswijcken], Psal. 27.13. Iobs geloove is aenmercklick, Iob 19. vers 25. Iosaphat seyde tot Godts volck: Geloovet in den Heere uwen Godt, soo sult ghy bevestight worden: geloovet aen sijne Propheten, soo sult ghy voorspoedigh zijn, 2.Chron. 20.20. ende door geloove danckt ende looft het volck den Heere, al eer sy de victorie hadden, vers 21. Meer exempelen van geloove, siet van Ioseph, Genes. 50. versen 24, 25. de stam Iuda, Iud. 1.2, 3. Manoah, Iud. 13.12. David in den strijt tegen Goliath, 1.Sam. 17.45, 46. ende in sijne bangigheyt, 1.Sam. 30.6. in sijne saken teghen Saul, 1.Sam. 24.16. ende 26.24. Hizkia, 2.Reg. 18.5. Gad, Ruben, ende half Manasse, 1.Chron. 5.20. de kinderen Iuda onder Abia, 2.Chron. 13.18. Asa, 2.Chron. 14.11. Iosaphat, 2.Chron. 20.20. Ezra, ende de Ioden, Ezr. 8.22. Nehemia, Nehem. 6.11. Mordechai, Esth. 4.14. Siet wijders Psal. 5.12. ende 11.1. ende 16.8, 9. ende 62.2, 9. ende 63.9. Ierem. 15.16, etc. het geloove overwint groote swarigheden, Iudic. 6.27, 30. D’Israeliten gelooven Mose ende Aaron, die Godt gesonden hadde, Exod. 4.31. Item, sy geloofden aen Godts woorden, ende songen sijnen lof: maer vergaten haest sijne wercken, etc. Psal. 106.12, 13. Geloove der Nineviten, Ion. 3.5. ’t Geloove is somtijts swack, wordt door Godts woort ende Geest opgericht ende gesterckt. Exempelen, siet in Abraham, Genes. 12.11, 12, 13. ende 20.2. Isaac, Genes. 26.7. Iacob, Genes. 32. versen 7, 12. Mose, Num. 20.10, 11. Deut. 1.37. ende 3.26. Barack, Iud. 4.8, 9. David, 1.Sam. 21.13. Iob cap. 3, etc. Ieremia, cap. 15.10. etc. Siet wijders Psal. 73.2, etc. Klachte over ghebreck van geloove in Iuda, Ier. 5.1. ende 7.28. Godts oogen zijn (ofte sien) op ’t geloove. Ier. 5.3. Bloeyinge van geloove ende waerheyt onder ’t Rijcke Christi, Psal. 85.11, 12. In den lof-sanck van Godts Kercke wort geseyt: Doet de deuren open, dat ingae het rechtveerdige volck, dat geloove houdt, Iesa. 26.2. Godts geloove, dat is, trouwe, getrouwicheyt, siet Psal. 36.6. ende 89.2, 6, 9, 25, 29, 34, 50. ende 92.3. ende 96.13. ende 98.3. ende 100.5. ende 105.8, 42. ende 119.75, 90. ende 143.1. Iesa. 25.1. ende 49.7. Thren. 3.23. Mich. cap. 7 vers 20. Godt houdt geloove, ofte, trouwe inder eeuwicheyt, Psal. 146.6. Van onsen Heere Christo wort geseyt, dat geloove ofte trouwe de gordel sijner lendenen sal zijn, Ies. 11.5. Godt ondertrouwt sich met sijn volck in geloove, Hose. 2.20. Menschen, selfs vrienden, niet gelooven, Prov. 26.25. Iere. 9.4, 5. ende 12.6. Mich. 7.5. Menschen onvoorsichtichlick ende te licht gelooven, Iosu. 9.14. 1.Sam. 24.10. 2.Sam. 16.3, 4. Menschen niet licht gelooven, Ierem. 40.16. Nehem. 6.8, 10. Swaerlick gelooven, Threnor. 4.12. Habac. 1.5. Op geloove handelen, siet exempelen 2.Reg. 12.15. ende 22.7. Geloove houden. siet exempelen. Ios. 6. vers 23. ende 9.18. Iudic. 1.3, 17, 24. 2.Sam. 9.1. ende 21.7. 1.Reg. 1.8.

Gelt. Eertijts woechmen het gelt, siet Gen. 23.16. ende 43.21. 2.Sam. 18.12. Esth. 3.9. Iesa. 55.2, etc. Micha, een Ephraimiter, ontneemt sijn moeder een somme gelts, ende geeft het haer weder, ende sy geeft het hem weder, ende ’t wort misbruyckt ter Afgoderye, Iudic. 17.1, 2, etc. Gelt, tot verbeteringe van het gebouw des Tempels. 2.Reg. 12.4, etc. ende 22.4. getrouwicheyt in ’t besteden van het selve, 2.Reg. 22.7. Iobs vrienden vereeren hem, elck een stuck gelts, Iob 42.11.

[fol. f r]

Gelt-boete, gelt-schattinge, ofte vorderinge. Siet 2.Reg. 15.20. ende 18.14, 15, 16. ende 23.33, 35. Dan. 11.20. Kores soude Godts volck sonder gelt laten trecken uyt Babel, Iesa. 45.13. Sy souden sonder gelt gelost worden, Iesa. 52.3. Christus noodight sijn volck, om wijn ende melck te coopen, sonder gelt, Ies. cap. 55. versen 1, 2. Den rechtveerdigen om gelt vercoopen, Amos 2.3, 5. ende 8.5. Gericht houden, leeren ende propheteren, om gelt ende geschencken, Mich. 3.11. Gelt des godtloosen, Iob 27.17. Gelt niet op woecker geven, Psal. 15.5. Met gelt kan niemants Ziele gelost worden, in eeuwicheyt, Psal. 49.8, 9. Gelt inde hant eenes dwasen, Pro. 17.16. Liefde des gelts, Eccl. 5.10. Schaduwe des gelts, Eccl. 7.12. Gelt verantwoort alles, Eccl. 10.19. Den onschuldigen ofte rechtveerdigen gelt-boete op te leggen, Prov. 17.26. Gelt-dragers, ofte beladen met gelt, uytgeroeyt, Zeph. 1.12. Gelt ende goet, wort by slijck ende dreck vergeleken, Hab. 2.6. Gelt, en kan niet helpen ten dage der vervolgentheyt des Heeren. Ezech. 7.19. Zeph. 1.18. De verwoesters van Babel souden het gelt niet achten, Ies. 13.17. Siet oock de Tijtelen, Sikel, Silver, Silverlinck, Gout, Talent, Pont, Geschenck, Rijckdom, Schatten, etc.

Geluck, geluckig, voorspoedich, gelucksalich Exempelen van geluck ende voorspoet Ioseph by Potiphar, Genes. 39.2, 3. inde gevanckenisse, vers 21 David, 1.Sam. 18.5, 14, 30, etc. Salomo, 1.Chron. 29.23. Hizkia, 2.Reg. 18.7. 2.Chron. 31.21 ende 32.30. Asa, 2.Chro. 14.1, 6, 7. Uzia, 2.Chron. 26.5. Iob cap. 29.2, etc. Cores, Iesa. 48.15. Israel, Ezech. 16.13. De Heere Christus selfs, Iesa. 52.13. ende 53.10. Ierem. 23.5. Daniel, Dan. 6.29. Antiochus Epiphanes, ende d’Antichrist, Dan. 8.12, 24. ende 11.36. Geluck ende voorspoet komt van Godt. Gen. 21.22 ende 24.12, etc. ende 43.14. ende 45.5, 7, 8. Ruth 2.3, 12, etc. 1.Sam. 2.7, 8. 2.Sam. 5.10. ende 8.6, 14. Iob 1.21. Psal. 75.7, 8. Prov. 3.6. Eccl. 9.11. Thren. 3.38, etc. Geluck en is niet altoos een teecken van Godts gunst ende genade, siet Gen. 10. versen 8, 9, 10. Numer. 21.1. 1.Sam. 31.1. ende andere victorien der godtloose vyanden over Godts volck, in de boecken der Richteren, Coningen, etc. siet oock Eccl. 9.1, etc. Geluck ende voorspoet verleydt somtijts de vroome. siet 1.Reg. 11.1, etc. 2.Reg. 14.8, etc. 2.Chron. 26.16. ende 32.25, 30, 31. Iob 29.18. Psal. 30.7, 8. De godtloose hebben dickwijls meer tijdelick geluck op aerden, als de vroome, die daer door somtijts worden bestreden, maer vermaent, haer daer aen niet te ergeren, dewijle het geluck der godtloosen onbestandigh is, ende haer verderf daer op volght. Siet hier van Iob 5.3. ende 9.24. ende 12.6 ende 15.26, 27. ende 20.4, etc. ende 21.7 etc. ende 24.24. ende 27.14, etc. Psal. 10. versen 5, 6. ende 17.14. ende 37.1, 2. ende 73.1, etc. ende 92.7, 8. Eccles. 8.14. ende 9.2. Ierem. 12.1, etc. ende 44. versen 17, 18, 21, 22. Ezech. 20.31, etc. Mal. 3.14, 15, 16, 18. Geluck, voorspoet, gelucksaligheyt, wort den godtsaligen ende ghehoorsamen toegeseyt ende toegeschreven, Lev. 26.3, etc. Deut. 28.1, etc. Iosu. 1.8. 1.Reg. 2.3. 2.Chron. 13.12. ende 26.5. Ezr. 8.18, 22. Nehem. 2.8, 18, 20. Psal. 1.1, etc. ende 37.37. ende 97.11. ende 112.1, etc. ende 119.165. ende 128.1, etc. Prov. 1.32, 33. ende 2.7. ende 3.6, 17. ende 11.10. ende 13.9. ende 21.22. ende 14.11. Eccles. cap. 8. versen 12, 13. Iesai. 1.19. ende 3.10. ende 48.18, 19, etc. Siet wijders, de Tijtelen, Segen, Voorspoet, Rijckdom, Verhooginge, Eere, Kinderen, etc.

Gelusten, Siet het tiende gebodt, Exod. 20.17. Deut. 5.21. Siet wijders de Tijtelen, Begeeren, Lusten, Wenschen, etc.

Gemaria, de sone Hilkia, wert van de Coninck Zedekia gesonden tot Nebucadnezar, ende door den selven sondt Ieremia eenen brief aen de gevangene Ioden in Babel. Ierem. 29.1, 3. Gemaria, de sone Saphans, een Vorst, ofte Schrijver, ten tijde des Conincks Iojakims: dese badt mede, dat Iojakim de rolle van Ieremie prophetien niet en wilde versnijden, noch in ’t vyer werpen. Ierem. 36.10, 12, 25. Gemeynte. Israel wort genoemt Iacobs Gemeynte, Deut. 33.4. De Heere Christus seyt, in ’t midden der Gemeynte sal ick u prijsen, Psal. 22.23. ende vers 26. Van u sal mijn lof zijn in eene groote

Gemeynte. Godts volck bidt Psal. 74.2. Gedenckt aen uwe Gemeynte, ofte, vergaderinge, [die] ghy van outs verworven hebt, etc. De Psalmist seyt, Psal. 89.6. uwe getrouwicheyt is inde Gemeynte der Heyligen. Sy wort ghenoemt, de vergaderinge der oprechten, daer de Prophete Godt wilde loven, Psal. 111.1. Item, de Gemeynte van [Godts] gunstgenooten, daermen hem prijst, Psal. 149 vers 1. Salomo waerschouwt voor onkuysche vrouwen, op datmen ten laetsten niet en segge: Ick was by nae in alle quaet geweest, in ’t midden der Gemeynte ende der vergaderinge. Prov. 5.14. Siet wijders de Tijtelen, Kercke, Vergaderinge, Versamelinghe, Tsamenkomste, Volck Godes, Stadt ende Bergh Godes, Zion, Ierusalem, Iacob, etc.

Gemelick. Achab gehoort hebbende Godts dreygement, om dat hy Benhadad hadde vry gelaten, ginck nae sijn huys, gemelick ende toornigh zijnde, 1.Reg. cap. 20 vers 43.

Gemoeten, ontmoeten, te ghemoete gaen, komen, loopen, verhaelt van menschen, ende beesten. Siet Genes. 24.17. ende 27.20. ende 29.13. ende 46.28. Exod. 4.14, 27. ende 5.20, 21. ende 14.27. Num. 20.18. Deut. 23.4. ende 25.18. ende 29.7. Iosu. 2.16. Iudic. 6.35. ende 11.30, 31, 34. ende 14.5 ende 20.25. 1.Sam. 9.14. ende 10.2, etc. ende 13.10 ende 16.4. ende 25.20. 2.Sam. 2.13. ende 15.32. ende 18.9. ende 19.15, 24. ende 20.8. 1.Reg. 13.24. ende 18.7. 2.Reg. 1.3. figuerlicke reden, siet Psal. 85.11. Amos 4.12. Godts ontmoeten, siet Exod. 4.24. ende 5.3. Num. 22.22. ende 23.3. Iesa. 64.5. Hose. 13.4.

Gemsen waren den Israeliten veroorlooft te eten, Deut. 14.5. Siet oock Steen-geyte, Steen-bock.

Genade, gunste, genadigh zijn, gunstigh zijn, ghenade vinden ofte geven in yemants oogen. Godt is genadigh, Exod. 22.26. ende 34.6. 2.Chron. 30.9. Nehe. 9.17, 31. Psal. 86.15. ende 103.8 ende 111.4 ende 112.4. ende 116.5. ende 145.8. Ioel 2.13. Ion. 4.2. Godt is genadigh, dien hy wil, Exod. cap. 33. vers 19. Godt bewijst genade, sonder eenige onse verdiensten, Deut. 7.7, 8. ende 32.10. Iosu. 24.2, etc. 2.Sam. 7.18, etc. Iob 41.2. Iesa. 55.1, 2. Ierem. 2.2, etc. Thren. 2.22. Ezech. 16.2, etc. ende 20.9, 14, 22, 43. Dan. 9.18. Hose. 2.13, 14, etc. ende 9.10, etc. Beloften, ende bericht van Godts eeuwige, ghetrouwe ende onveranderlicke genade aen den sijnen. Siet Psal. 30.6. ende 63.4. ende 84.12. ende 103.8, 9, 10, 11, 12, 13. Iesai. 30.18, 19. ende 40.27, 28, 29, 30, 31. ende 54.8, 10. ende 55.3. ende 60.10. Ierem. 3.12, 14, 15, 17, 19, 22. ende 31.20, 33, 34, 35, 36, 37. ende 33.6, 7, 8, 20, 21, 22, 25, 26. Ezech. 16.60. ende 20.40, 41. Hose. 2.19, 20. ende 14.4, 5, 6, 7, 8. Ioel 3.16, 20. Amos 9.11, 15. Mich. 4.6, 7. ende 5.1, 2, 3, 4, etc. Zephan. 3.12, 13, 14, 15, etc. Zach. 4.6, 7. ende 12.10. Mal. 3.17. Godts genade is voor den boetveerdigen. Iesai. 30.18, 19. Ierem. 3.22. Hose. 14.1, etc. Siet Bekeeringe. Gebeden om ghenade, Exod. 32.11. ende 34.9. Psal. 51.3. ende 67.2. ende 77.10. ende 86.3, 16. ende 102.14. ende 119.58, 132. ende 123. versen 2, 3. Malach. 1.9. Siet wijders de Tijtelen van Godts Barmhertigheydt, Goedertierenheydt, Trouwe, Verbondt, Verkiesinge, Kercke, etc. Genade vinden in Godts oogen. Siet Genes. 6.8. ende 18.3. ende 19.19. Exod. 33.12, 17. ende 34.9. Numer. 11.11, 15. Iud. 6.17. 2.Sam. 15.25. Prov. 3.4, 34. ende 12.2. Ier. 31.2. Genade vinden in de ooghen der menschen. Siet Genes. 30.27. ende 32.5. ende 33.8, 10, 15. ende 34.11. ende 39.4, 21. ende 47.29. ende 50.4. Exod. 3.21. ende 11.3. ende 12.36. Numer. 32.5. Deut. 24.1. Ruth 2. versen 2, 10. 1.Sam. 1.18. ende 16.22. ende 20.3, 29. ende 25.8. ende 27.5. 2.Sam. versen 14, 22. ende 16.4. 1.Reg. 11.19. Esth. 2.9, 17. ende 5.8. ende 7.3. ende 8.5. Prov. 28.23. Dan. 1.9. Dit komt oock van Godt. siet Gen. 39.21. ende 43.14. Exod. 3.21. ende 11.3. ende 12.36. 1.Reg. 8.50. Ezr. 7.28. Nehe. 1.11. ende 2.4, 18. Esth. 4.16. Psal. 106.46. Ierem. 16.13. Godt spreeckt spottender wijse tot Iuda, als een vrouwe: hoe begenadight sult ghy dan zijn, als u smerten sullen aenkomen! het wee als eener barender vrouwe! Ierem. 22.23. De Ioden waren te dier tijt geen volck van eenigh verstant: daerom wort haer ghedreycht, dat haer maker sich harer niet en sal ontfermen, noch haer formeerder haer genadigh zijn, Ies. 27.11.

Genegentheyt, siet Begeerte, lust.

Genesen, heelen, gesont maken. Genesinge komt van Godt. siet Gen. 20.17. Numer. 12.13. Deut. 32.39. 1.Sam. 2.7. 2.Reg. 2.21, 22. ende 5.6, 7. ende 20.5. Psal. 107. vers 18. Iesai. 29.22. Exempelen van lichaemlicke genesinge, siet Genes. 20.17. Numer. 12.13. ende 21.9. 2.Reg. 2.21, 22. ende 5.14. ende 20.5. Godt dreyght den onghehoorsamen Israeliten, dat hyse met ongeneeslicke plagen sal slaen. Deut. 28.35. Ioram quam van den strijdt, om sijne wonden te Izreel te laten genesen, 2.Reg. 8.29. Door genesinge wort dickwijls figuerlick verstaen, troost, hulpe, verlossinge, soo in ’t lichaemlicke als in ’t geestelicke, selfs tot Saligheyt. Siet Deuter. 32.39. 2.Chron. 8.4. Psal. 6.3. ende 30.3. ende 103.3. ende 147.3. Pro. 3.7, 8. ende 4.22. ende 10.4. Iesai. 6.10. ende 19.22. ende 30.26. ende 38.16. ende 57.18. ende 58.8. Ierem. 3.22. ende 8.15, 22. ende 14.1. ende 15.18. ende 17.14. ende 30.12, 13, 17. ende 33.6. ende 46.11. ende 51.8, 9. Thren. 2.13. Ezech. 30.21. ende 34.4. Hose. 5.13. ende 6.1. ende 7.1. ende 11.3. ende 14.4. Malach. 4.2. De valsche Propheten genesen de breucken van Godts volck op ’t lichste, Iere. 6.14. ende 8.11. de ontrouwe herders en ghenesen de krancke schapen niet, Ezech. 34.4. Zach. 11.16. Door onses Heeren Iesu Christi lijden, is ons de genesinge geworden, Iesai. cap 53. vers 5.

Genezareth, siet, Cinnereth.

Genieten. Salomo bewijst wijtloopich in ’t boeck des Predikers, dat het goet is voor den mensche, dat hy in Godes vreese ende met vreuchde geniete, ’t gene hy van de milde hant des heeren in sijnen arbeyt ontfanghen heeft. Siet Eccl. 2.24, etc. ende 3.12, 13, etc. Een gierigaert, doet sijne ziele gebreck hebben van ’t goede: arbeyt voor eenen vreemden, ende wort des Rijckdoms nimmermeer sat. Dat is, sijn herte en vermach niet, dat hy sijn verkreghen goet selfs soude genieten. Eccl. 4.8. Geniet des levens, met de vrouwe die ghy lief hebt, etc. Eccl. 9.9. De Israeliten en mochten de vruchten van de boomen ter spijse geplantt, niet vryelick genieten (Hebr. ontheyligen) voor ende aleer sy den heere het sijne hadden gegeven, voor den Priesteren. Siet Levit. 19.23, 24, 25. Deuter. 20.6. Ierem. 31.5. Siet oock den Tijtel, Sien, ’t welck dickwijls voor, genieten, ghenomen wort. Item, Ontheyligen.

Genoech, genoechsaem, genoechsaemheyt. Godt wort genoemt El Schaddai, Gen. 17.1. ende elders dickwijls, als besittende ende hebbende in hem selven alle genoechsaemheyt eeuwichlick ende onveranderlick, ende zijnde Almachtich, om den sijnen tijdelick ende eeeuwiglick wel te doen, ende sijne vyanden te straffen ende te dempen. Iacob gehoort ende gemerckt hebbende, dat Ioseph noch leefde, etc. seyde: ’T is genoech, mijn sone Ioseph leeft noch, Genes. 45.38. Tot het eten van het Paesch-lam moesten soo veel persoonen, in een huys te samen komen, als tot het eten van het selve genoech was, Exod. 12.4. De kinderen Israels versamelden, een yegelick voor sijne Tente, soo veel van het Man, als genoech was, Exo. 16. versen 16, 17, 18. De Israeliten brachten soo veel stoffe tot den Tabernakel, dat het genoech, ja datter overich was, Exod. 36.7. De toorn des Heeren ontstack teghen Israel, om dat sy haer niet lieten genoegen, etc. Num. 11.1. Mose seyde uyt swackheyt tot den Heere in de woestijne: Sal dan voor hen (d’ Israelieten) kleyn vee ende groot vee geslacht worden, dat voor hen genoech zy? sullen alle de visschen der zee versamelt worden, dat voor hen genoech zy? Num. 11.22. Godt seyde tot Israel: Ghy zijt lange genoech by desen berch gebleven, te weten, Horeb, Deut. 1.6. Item, ghylieden zijt dit gheberchte (Seïr) genoech om-getogen, Deut. 2.3. Als Mose begeerde, dat hy mede in Canaan mochte over-trecken, seyde Godt tot hem: ’t Zy u genoech: spreeckt niet meer tot my van dese sake. De kinderen Iosephs beklaghen haer teghen Iosua, dat het erfdeel, ’t welck haer toegedeylt was, voor haer niet genoechsaem soude zijn, Iosu. 17.16. Die van de stamme Dan soecken andere plaetsen, om dat haer geene [genoechsame] erffenisse was toeghevallen, Iudic. 18.1. De stamme Israels, om de stamme Benjamins (die bykans was uytgheroeyt) te behouden, geven den overgeblevenen Benjaminiten de vrouwen van Iabes in Gilead, die in ’t leven waren behouden, maer alsoo en warender noch niet genoeeh voor hen, etc. Iud. 21.14. Godt belooft, sijne Kercke te sullen ver-gaderen ende alsoo te vermeerderen, dat de plaetsen voor haer niet genoechsaem en sullen zijn. Zach. 10.10. Godt seyde tot den verdervenden Engel, ter tijt van de pestilentie: ’T is genoech, treckt uwe hant nu af, 2.Sam. 24.16. 1.Chron. 21.15. Elia seyde: ’T is genoech, neemt nu, heere, mijne ziele: want ick en ben niet beter dan mijne vaderen, 1.Reg. 19.4. Benhadad sprack trotzelick: Dat de Goden my soo doen, ende soo noch toedoen, in dien het stof van Samaria genoech sal zijn tot hantvollen voor al het volck, dat my naevolgt! 1.Reg. 20.10. Ter tijdt Hizkia en konde het Pascha niet gehouden worden op den ordinaren tijt, om dat de Priesters haer niet genoech geheylight en hadden. 2.Chron. cap. 30 vers 3. Salomo seyt: hebt ghy honich gevonden, eet dat u genoech is, op dat ghy misschien daer van niet satt en wordet, ende dat uytspouwet. Prov. 25 vers 16. Item, hy belooft den vlijtighen: Ghy sult genoechsaemheyt van geyten-melck hebben, tot uwe spijse, tot spijse van u huys, ende leeftocht uwer maeghden. Prov. 27.27. Item, Daer zijn vier dingen die niet en seggen: ’T is genoech: het graf, de geslotene baer-moeder, de aerde, die van water niet versadicht en wort, ende het vyer, Dat niet en seyt, ’T is genoech, Prov. 30.15, 16. Ieremia ende Obadja propheteren van Edoms verwoestinge: Soo der wijnlesers tot u gekomen waren, en souden sy niet eenige druyven ter naelesinghe hebben over-gelaten? Sooder dieven by nacht gekomen waren, en souden sy niet verdorven hebben, soo veel hen genoech ware? Maer u, wil Godt seggen, en sal niets overblijven. Ierem. 49.9. Obad. versen 1, 5. Esther laet haer genoegen met den cieraet, die de Camerlinck des Conincks haer gaf, sonder wat anders te begeeren, Esth. 2.15. Daniel ende sijne metgesellen lieten haer ghenoeghen met seer slechte spijse ende dranck, Dan. 1.12. Siet oock Prov. 15.17. ende wijders den Tijtel, Vergenoechsaemheyt. Godt noemt den Assyrier eenen Leeuw, die genoech roofde ende worghde voor sijne welpen ende oude Leeuwinnen. Nahum. 2.12.

Genoechte, geneuchte, siet, Lust, Vermakinge.

Genuba, een sone Hadads des Edomiters, 1.Reg. 11.19, 20.

Ger, siet, Er.

Gera, een stucxken gelts, welcker twintigh eenen sikel maeckten, Siet daer van Exod. 30.13. Num. 3.47. ende 18.16. Levit. 27.25. Ezech. 45.12.

Gera, de Vader des Richters Ehud, Iudic. 3.15. een ander, de vader des vloeckers Simei, 2.Sam. 16.5. een ander Benjamins soons sone, 1.Chron. 8.3. item, versen 5, ende 7.

Gerar, een stadt aen de lantpale der Canaaniten, Genes. 10.19. in ’t lant der Philistijnen, Genes. 26.1. daer Abraham ende Isaac als vreemdelingen gewoont hebben, Genes. 21.1. ende 26.1, 17. siet oock 2.Chron. 14.14.

Gerechtigheyt der Wet, ofte der wercken, bestaende in volkomene ghelijckformicheydt des menschen met Godts Wet, ofte de volkomene onderhoudinghe der geboden der selver, Levit. 18.5. Ezech. 20.11, 13. Dese en kan geen bloot mensche, nae den val, hebben voor Godt, dewijle niemant sonder sonde is, als de Heere Christus alleen, 1.Reg. 8.46. Iob 9.30, 31. ende 14.4. ende 15.14. Psal. 51.9. ende 143.2. Prov. 20.9. Iesai. 64.6. Siet wijders, Sonde. Gerechticheyt des Euangeliums, des geloofs inden Messiam onsen Heere Iesum Christum, Genes. 15.6. Psal. 85.11, 12. Iesa. 44.25. ende 53.11. ende 61.11. ende 62.1, 2. Ierem. 23.6. ende 33.16. Dan. 9.24. Hab. 2.4. Siet wijders, Rechtveerdichmakinge, Rechtveerdigen. Gerechticheyt, D. somtijts, eene rechtveerdige sake. siet Psal. 4.2. ende 7.9. ende 18.21, 25, 27. Ierem. 51.10. Gerechticheyt beteeckent ooc dickwijls alle gehoorsaemheyt ofte onderhoudinge der geboden Godts, vroomicheyt ende oprechticheyt in handel ende wandel, die uyt den geloove voortcomende, Gode aengenaem is om Christi wille. siet Gen. 18.19. ende 30.33. Lev. 19.36. Deut. 6.25. ende 9.4. etc. ende 24.13. Iob 33.26. ende 35.6, 7. Psal. 106.31. ende 112.3, 9. Prov. 8.20. ende 11.4, etc. ende vers 19. ende 12.28. ende 14.34. ende 21.3, 21. Ies. 46.12. ende 56.1, 2. ende 60.17, 21. ende 64.6. Ezech. 14.14, 20. ende 18.20. Dan. 4.27. ende 9.18. Hos. 10.12. ende 12.7. Mich. 6.8. Aert ende eygenschap der gerechten, ofte rechtveerdigen, siet Psal. 15.2. ende 112.5. Prov. 12.5, 6, 10, 26. ende 13.5. ende 20.7. ende 21. versen 15, 29. ende 29.

[fol. f v]

7, 10, 17. Ezech. 18.5, 21, etc. Schijngerechticheyt, Iesa. 57.12. Siet wijders, huichelaers. Nutticheden en vruchten der gerechticheyt. Siet Psal. 14.5. ende 37.5, 6. ende 55.23. ende 58.12. ende 72.2, 3, 5, 6, 7. ende 92.13. ende 97.11. ende 106.3. ende 112.1, 3, 9. ende 118.15. ende 125.3. ende 146.8. Prov. 3.33. ende 10.2. ende 11.3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 16, 18, 19, 20, 21, 23, 24, 25, 28, 30, 31, 32. ende 12.3, 7, 12, 13, 14, 21, 28. ende 13.6, 9, 21, 22, 25. ende 14.32, 34. ende 15.6, 9, 29. ende 16.31. ende 20.8. ende 21.3, 18, 21, 28. ende 24.16. ende 25.5. ende 29.2, 4, 6, 16. Eccl. 9.1. Iesa. 3.10. ende 24.16. ende 26.7. ende 32.16, 17. ende 33.15, 16. ende 48.18. ende 57.1. ende 64.5. Ezech. 3.21. ende 18.9, 17, 19, 20, 21, 22, 23, 27. Siet wijders Rechtveerdige. Gerechticheyt in ’t gerichte, siet Psal. 72.1, 2. Prov. 31.8, 9. Iesa. 5.7. ende 56.1. ende 60.17. Ier. 4.2. ende 22.15, 16. Siet wijders, Richt, Richten. Gerechticheyt Godes, siet Gen. 18.25. Exod. 34.7. Iud. 1.7. 2.Chron. 12.6. Ezr. 9.15. Nehe. 9.33. Iob 5.11. ende 8.3. ende 34.12. ende 36.5, etc. Psal. 35.24. ende 50.6. ende 62.13. ende 65.6. ende Psal. 78. ende 89.15, 17. ende 94.15. ende 96.10, 13. ende 97.2, 6. ende 94.15. ende 96.10, 13. ende 97.2, 6. ende 98.2, 9. ende 99.4. ende 103.6. ende 111.7. ende 112.4. ende 119.75, 137. ende 129.3, 4. ende 145.17. ende 146.7. Iesa. 5.16. ende 10.22. ende 26.7. ende 28.17. ende 41.10 ende 45.8, 13, 21, 23. ende 54.14. Ierem. 11.20. ende 12.1. ende 17.10. ende 32.19. Thren. 1.18. Ezech. 18.1, etc. ende 33.10, etc. Dan. 4.37. ende 9.7, 14. Hos. 2.19. Amos 5.24. Mich. 6.5. ende 7.9. Zach. 8.8. Grootheyt, diepte ende hoochte der gerechticheyt Godes, Psal. 36.7. ende 48.11. ende 71.19. ende 103.17. ende 111.3. ende 119.142. Lof der gherechticheyt Godes, Psal. 35.28. ende 71.16, 24. ende 145.7. Gebeden om de oeffeninge van Godts gerechticheyt, Psal. 35.24. ende 71.2. ende 143.1, 11. Dan. 9.16. Gerechticheyt onses Heeren Iesu Christi Psal. 45.5. Ies. 11.4, 5. ende 53.11. Ierem. 23.5, 6. Zach. 9.9.

Gereetschap, vaten, tuych. Van gemeyne, siet 2.Sam. 17.28. 1.Reg. 10.21, 25. 2.Chron. 32.27. Esth. 1.7. Dan. 11.8. Hos. 13.15. Vaten, ofte, gereetschap des Tempels, siet 1.Reg. 7.48, etc. 2.Reg. 14.14. ende 24.13. ende 25.14. 2.Chron. 36.7. Ezr. 1.9, 10, 11. ende 7.19. ende 8.26, 27. Ier. 27.16. ende 28.3, 18, 19, Dan. 5.1, etc. Wetten van verontreyniginge der vaten, Siet Levit. 11.32, etc. vaten ofte gereetschap der Kedarenen, Ierem. 49.29. Herders gereetschap ofte tuych. siet Zach. 11.15. Aravna gaf gereetschap ten brandoffer aen David. 2.Sam. 24.22. Wagen-tuych ofte gereetschap, 1.Sam. 8.12. Gelijckenissen ende manieren van spreken, genomen van gereetschap ende vaten, siet Iob 28.17. Psal. 2.9. ende 31.13. Iesa. 22.23, 24. ende 66.20. Ierem. 22.28. ende 25.34. ende 48.38. Hos. 8.8.

Gerichte ende gerechticheydt doen, siet Gen. 18.19. 1.Chron. 18.14. 2.Chro. 9.8. Psal. 119.121. Ierem. 22.3, 15. ende 23.5. ende 33.15. Ezech. 33.14, 16, 19. ende 45.9. Hos. 2.19.

Gericht, ofte, oordeel, beteeckent dickwijls, straffe. siet Deut. 19.6. Psal. 106.30. ende 119.120. Prov. 19.29. Iesa. 34.5. ende 53.8. Ierem. 26.11. ende 51.9. Zeph. 3.14, 15. Hos. 10 vers 4, etc. Gerichten Godes, in ’t ghemeyn. siet 1.Chro. 16.14. Iob 19.29. Psal. 1.5. ende 7.7, 8, 9. ende 9. versen 5, 8, 9. ende 36.7. ende 50.3, etc. ende 67.5. ende 76.10. ende 89.15. ende 94.2, 15. ende 96.10. ende 97.2, 8. ende 98.9. ende 103.6. ende 105.5. ende 119.52, 75, 84, 120, 137. ende 143.2. Prov. 25.2. Eccl. 3.17. ende 12.1, 16. Ies. 2.4. ende 3.13, 14. ende 4.3. ende 9.7. ende 26.9. Ierem. 1.16. ende cap. 25. Ezech. 5.8, 10, 15. ende 7.3, 8, 27. ende 11.9, 10, 11. ende 28.22. ende 13.14, 19. ende 34.17, 19, 22. Hos. 2.19. ende 5.1. Hab. 1.12. Exempelen van Godts Gerichten, ofte oordeelen, siet, Gen. 3.22, etc. ende 4.9, etc. ende cap. 6. ende 7. ende cap. 11. ende cap. 19. ende cap. 20. ende cap. 34. ende 38.7, 10. ende 42.21. Exod. capp. 7. 8. 9. 10. 12. 14. ende 32.25, etc. Lev. 10.1, 2. ende 24.10, etc. Num. 11.33. ende 12.1, etc. ende 14.37. ende 16.32, 33, 35, 49. ende 20.12. ende 21.5, etc. ende 25.4, 5, 9. ende 31.8. Ios. 13.22. Iud 1.7. ende 15.6. ende 19.2, 25, 26, 27. 1.Sam. 5.2, 6, etc. ende 6.5. ende 15.33 (1.Chron. 10.13, 14.) ende 1.Sam. 25.38. 2.Sam. 6.6, 7. ende 12.16, 18. ende 12.31. ende 10.9. ende 13.1, etc. ende 21.1, etc. 1.Reg. 2.44. ende 11.14, etc. item, vers 26. ende cap. 12.20. ende 14.25. ende 15.25, 29, 30. ende 16.12, 13. ende 18.40. 2.Reg. 5.27. ende 7.17, etc. ende cap. 9. ende cap. 10. ende cap. 11. ende 15.17. ende 16.3, 4, 5. ende cap. 17. ende 19.35, etc. ende cap. 25. 2.Chron. 24.23, etc. ende 25.20. ende 26.19. Esth. 9.1, etc. Psal. 9.17. ende 48.12. Siet wijders, Oordeelen, straffen, laetste gerichte. siet Eccl. 12.16. Mal. 4.1. Siet ooock dach.

Gering, cleyn, gering-achten, cleyn achten, geringen hoop. siet Psal. 113.7. ende 119.141. Ies. 49.6. ende 60.22. Ierem. 5.4. ende 44.28. ende 49.15. Thren. 1.11. Obad. 2. Mich. 7.6. Hagg. 2.3. siet oock Dun, kleyn, licht.

Gerizim, Gerizzim, een berch in het lant Canaan, daer Godt bevolen heeft den segen uyt te spreken, Deut. 11.29. ende 27.12, etc. Ios. 8.33.

Gersom, Mosis eerstgeboren soon, Exod. 2.21, 22. ende 18.3.

Gerson, de eerste soon van Levi, Genes. 46.11. Exod. 6.16. Num. 3.17. Sijne sonen, siet Exod. 6.17. Num. 3.18. Vande Gersoniten, sijne nacomelingen, haer Ampt, ende wooningen, siet Num. 3.22, 23, 24. ende 4.40. ende 7.7. Ios. 21.27, etc. 1.Chron. 6.62, 72, etc. ende 23.7.

Gerste, gersten-oogst, gersten-broot. Siet Exod. 9.31. Lev. 27.16. Num. 5.15. Deut. 8.8. Iudic. 7.13, 14. Ruth 2.1, etc. ende 3.15. 2.Sam. 14.30, 31. ende 17.28. ende 21.9. 1.Reg. 4.28. 2.Reg. 4.42, etc. ende 7.1. 1.Chron. 11.13, 14. 2.Chro. 2.10, 15. ende 27.5. Iob 31.40. Iesa. 28.24, 25. Ierem. 41.8. Ezech. 4.9, 12. ende 13.19. ende 45.13. Hos. 3.2. Ioel 1.11.

Geruchte, tijdinghe, goet, ende quaet, schricklick geruchte, siet Prov. 15.30. item, 2.Sam. 13.30. 2.Reg. 19.7. Psal. 112.7. Ier. 10.22. ende 49.14, 23. ende 50.43. Ezech. 21.12.

Geruchte, dat is, Naem ende faem. Siet Genes. cap. 11. vers 4. ende 37.2. Exod. 23.1. Ios. 6.27. 1.Reg. 4.31. ende 10.1, 7. 2.Chro. 26.8, 15. Esth. 9.4. Iob 18.17. Psal. 72.17. Prov. 10.18. ende 22.1. ende 25.9, 10. Eccl. 7.1. Ezech. 36.3. Siet oock, Naem.

Gesanck, siet, Singen.

Gesante, siet, Senden, Boden.

Geschrift, siet Schrijven, Schrift, Schrifture.

Gesellen, Geselschap, Gemeenschap. Siet Eccl. 4.9, etc. item, Psal. 119.63. Pro. 13.20. Boos ende Godtloos geselschap te mijden. Siet Deut. cap. 7. Psal. 1.1. ende Psal. 26.4. Prov. 1.10, etc. ende 13.20. ende 14.7. ende 22.24, 25. ende 29.12. Hos. 4.17.

Gesellinne des houwelicx Malac. 2.14. metgesellinnen der Bruyt. Psal. 45.15.

Gesem, Geschem, een Arabier, ende vyant der Ioden. Siet Nehem. 2.19. ende cap. 6. versen 1, 2.

Gesicht, cracht van sien. siet Exod. 4.11. Iob 16.16. Psal. 69.4, 24. Siet wijders, Blint, Sien. Gesichten Godes, inwendige openbaringen Godes aen sijne Propheten. Gen. 15.1. Num. 12.6. 1.Reg. 22.17, 19. Iesa. 6.1. Ier. 1.11, etc. ende 24.1. ende 25.15, etc. Ezech. cap. 1. ende 8.3. ende 37.1, etc. Dan. 1.17. ende 2.19. ende cap. 7. ende 8.1, etc. ende 10.5. Amos 7.1, etc. ende 8.1, etc. ende 9.1, etc. Zach. capp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Maniere van spreken by gelijckenisse genomen vande gesichten des Ouden Test. Hos. 12.11. Ioel 2.28. Gesicht, dat is, Prophetye, Dan. 9.23. ende 10.24. Obad. vers 1. Mich. 3.6. Hab.2.3, etc.

Gesinde, huysvolck, dienst-volck, huysgesin. Siet Gen. 14.14. ende 26.14. Iob 1.3. ende 19.15, 16. 2.Sam. 9.10. Prov. 31.15, 21. Eccl. 2.7.

Geslacht, geslacht-register, geslacht-rekeninge. Siet elcx geslachte, ende geslacht-register op sijn plaetse, ende bysonderlick 1.Chron. d’eerste acht capit. ende siet wijders Psal. 107.41. Eccl. 1.4. Ies. 41.4. item, Deut. 1.35. ende 32.5, 20. Mich. 2.3. Zach. 12.12, 13, 14. item, Gen. 6.9. ende 7.1. ende 15.16. Psal. 14.5. item, Ezr. 2.61, 62, 63. Maniere van spreken by gelijckenisse, siet Ierem. 15.3.

Gesontheyt, gesont maken. Siet Genesen.

Gespreck, t’samen-sprekinge, siet Prov. 27.17. Het boeck Iobs. item, ’t hooge Liedt Salomons, Ies. 63.1, etc. Siet oock Geselschap, Spreken.

Gestalte van menschen ende ’t lant. siet Psal. 49.15. Iesa. 24.1. ende 52.14. ende 53.2. Thren. 4.8. Ezech. 8.2, 3, 4. Maniere van spreken by gelijckenisse, siet Psal. 17.15. Cant. 5.14.

Gesur. Siet 2.Sam. 13.37, 38. ende 14.23, 32. ende 15.8. Gesuriten, Siet Ios. 13.13. 1.Sam. 27.8, etc.

Geswel, swellen, gesweer. Siet Exod. 9. vers 8, etc. Deut. 8.4. ende 28.27, 35. ende 32.23, 24. 2.Reg. 20.7. Iob 2.7. manieren van spreken by gelijckenissen, siet Ier. 30.13. Hos. 5.13. Obad. vers 7.

Gether, een sone Arams, Genes. 10.22, 23.

Getrouw, getrouwicheyt. Siet, Trouwe.

Getuygenisse, getuygen, getuyge, betuygen, siet Genes. 21.30. ende 31.48, 52. Exod. 20.16. ende 23.1. Levit. 5.1. ende 24.14. ende 35.30. Deut. 4.25, 26. ende 5.26. ende 17.6, 7. ende 19,15 16, etc. ende 31.19, 21, 26. Ios. 22.27, 28, 34. ende 24.22, 27. Ruth 4.7, 9. 1.Reg. 21.9, 10, 13. ende 22.28. Iob 10.17. Psal. 27.12. ende 35.11. ende 80.1. ende 89.38. Prov. 6.19. ende 12.17. ende 14.5, 25. ende 19.5, 9, 28, 29. ende 21.28. ende 24.28. ende 25.18. Ies. 8.1, 2. ende 43.9, 10, 12. ende 44.8, 9. ende 59.12. Ierem. 32.9, etc. item, vers 44. Thren. 2.13. Mich. 6.3. Godts getuygen, getuygenisse. Siet Iud. 11.10. 1.Sam. 12.5. Psal. 81.6, 9. Iesa. 8.16. ende 19.19, 20. ende 55.4. Ier. 11.7. ende 42.5. Mich. 1.2. Malach. 2.14. ende 3.5. Getuygenisse, dat is, het Wet-boeck, 2.Reg. 11.12. 2.Chron. 23.11. Getuygenissen Godes worden dickwijls genoemt, sijne Wetten, ende Heyligh Woort, om datse getuyghen zijn van Godts wesen, wille, ende wercken. Siet onder anderen oock Psa. 19.8. ende 78.5, 56. ende 81.6. ende 93.5. ende 99.7. ende Psal. 119. doorgaens. Getuygenisse, dat is, Arke der getuygenisse, Psal. 122.4. Om dat de getuygenisse, dat is, de Tafelen der Wet, daer in lagen.

Gevanckenisse, banden, bewaringe, confinatie, kercker. Siet verscheyden exempelen, Gene. 39.20. ende 40.1, etc. ende 42.17. Levit. 24.12. Iudic. 16.21. 1.Reg. 2.36. ende 22.27. 2.Reg. 17.4. ende 25.27. 2.Chron. 16.10. Psal. 79.11. ende 107.10. Ies. 28.22. ende 42.22. Ierem. 20.2. ende 32.2. ende 37.15. ende 38.6.

Gevanckelicke-wechvoeringe inden oorloge. siet Gen. 14.12. Num. 31.9. Deut. 38.36, 41. 1.Sam. 15.8. ende 30.2. 2.Reg. 14.13. ende 15.29. ende 17.6. 2.Chro. 28.8, etc. ende 33.11. Psal. 78.61. ende 106.46. Iesa. 14.2. ende 20.4. ende 46.2. Ier. 43.12. ende 48.11, 12, 46. Ezech. 19.4. Dan. 11.33. Hos. 9.3, 6. ende 10.6. Amos 1.15. ende 5.27. ende 6.7. ende 7.17. ende 9.4, 9. Mich. 1.11, 16. ende 2.10. Nahum 2.7. ende 3.10. Zach. 14.2. Babylonische gevanckenisse, siet 2.Reg. 24.14, etc. ende 25.7, 11. 2.Chron. 36.20, 21, etc. Ies. 5.13. ende 6.12. ende 27.8. Iere. 1.3. ende 13.17, 19, 22. ende 15.2. ende 16.13. ende 17.4. ende 20.4. ende 22.22. ende 24.1. ende 25.8, etc. ende 27.2, 9, 10. ende 29.1, etc. ende 34.3, 23. ende 40.1. Thren. 1.5, 18. Ezech. 17.20, 21. ende 19.8, 9. ende 33.21. Habac. 1.9. Verlossinge uyt gevanckenissen, wederbrenginge der gevangenen, lichaemlick, geestelick, ende in ’t bysonder vande verlossinge uyt de Babylonische gevanckenisse, die oock een voorbeelt is geweest der geestlicker verlossinghe door Christum, siet de volgende plaetsen: Genes. 14.16. ende 40.13, 21. Deut. 30.2, 3, 4. 2.Chro. 28.8, etc. item, versen 13, 14, 15. ende 33.13. ende 36.22, 23. Ezr. 1.1, etc. Nehem. 1.9. Psal. 14.7. ende 53.7. ende 68.7, 19. ende 69.34. ende 80.4, 8. ende 85.2. ende 102.14, 15. ende 106.47. ende 107. versen 8, 10, 13, 16. ende 116.16. ende 126.1, 2, 4. ende 142.8. ende 146.7. Iesa. 14.1, 2. ende 27.13. ende 42.6, 7. ende 45.13. ende 49.8, 9, 25. ende 52.2, 3. ende 61.1. Ierem. 12.15. ende 16.14, 15. ende 23.3, 7, 8. ende 24.5. 6, ende 29.10. ende 30.3, 8, 10, 18. ende 31.8, 9, 16, etc. item, versen 21, 23, 37. ende 33.7, 10, 11, 26. ende 46.27. ende 48.47. ende 49.6, 39. ende 52.31, 32. Ezech. 16.53. ende 20.34, 41, 42. ende 28.25. ende 36.24. ende 37.12, 21. ende 39.25, etc. Hose. 6.11. ende 11.11. Ioel 3.1, 7. Amos 9.14. Mich. 4.10. Zeph. 2.7. ende 3.20. Zach. 8.7, 8. ende 9.12. ende 10.10.

Geven. Godt gheeft Christo kinderen, Iesai. 8.18. Christus is ons gegeven Iesa 9.6. Siet, gaven. Geven voor yemants aenghesichte, geven, overgeven, overleveren in yemants hant, is een maniere van spreken in de Schrifture seer gebruycklick, wanneer Godt gheseyt wort, volckeren, landen, ende menschen, over te leveren inde hant sijns volcks, ofte der vyanden. Siet onder anderen, Deut. 1.8, 21. ende 2.31, 33. ende 3.2. ende 7.2, 23. item, Ierem. 38.3. Doch siet wijders, Overgeven.

Geüel, een van de uytghesondene verspieders des lants Canaan. Num. 13.16.

Gewapent, siet, wapen, toegerust.

Gewas, siet, wassen.

Geween, siet, weenen.

Gewelt, overlast, allerley onderdruckinge der ontschuldigen, armen, weesen, weduwen, vreemdelingen, etc. Siet Exo. 22.21, etc. ende 23.9. 1.Sam. 12.3. Iob cap. 22. ende 24.2, etc. ende 31.5. Psal. 10.2. ende 12.2, 3. ende 62.11. ende 119.121, 122. ende 147.7. Prov. 14.31. ende 22.16, 23. ende 28.3, 17. Eccl. 4.1. ende 5.8. ende 7.7. Iesa. 19.20. ende 30.20. ende 52.4. ende 53.9. Ierem. 6.7. ende 7.6. ende 20.8. ende 22.3. ende 50.33. Ezech. 18.7, 12, 18. ende 22.7, 29. Hose. 5.11. Amos 2. versen 3, 4, 5. ende 3.9. ende 4.1. Mich. 2.2, 8, 9. ende 7.3. Hab. 1.9. Zach. 7.10. Malach. 3.5. Siet oock eenige exempelen van gewelt, Genes. 10.9. ende 21.25. ende 34.2. ende 37.23, etc. ende 42.21, 22. van Pharaos gewelt tegen Israel, siet de eerste capitt. van Exodus, 2.Chron. 16.10, etc.

Gewelt, dat is, Macht, Heerschappye, Geweldige. Siet Psal. 112.1, 2. Eccl. 7.19. Iesa 53.12. Dan. 2 versen 15, 48. Nahum 2.5. ende 3.10, etc. Godts gewelt. Siet Isal. 50.2. ende 80.3. ende 145.11, 12. Siet wijders, Macht, Almachtigheyt, Kracht, Sterckte Godes.

Gewennen, gewoonheyt. Siet Ier. 2.24. ende 23.21, 23. Hose. 10.11. Siet wijders den Tijtel, Gebruyck.

Geweten, gewissen. Siet Conscientie.

Gewinnen, genereren, siet, geboorte, geslachte.

Gewin, gewinnen, onrechtveerdigh ghewin. Siet Prov. 15.27. Iesa. 33.15, 16. Ierem. 6.13. ende 8.10. Mich. 4.13. Hab. 2.9. ende wijders, Bedriegen, Gewelt, Gierigheyt. Geyte, Geyten-bocxken. Siet, Bock.

Gibbethon, een stadt toebehoorende de stamme Dan, maer van de Philistijnen bewoont. Siet Iosu. 19.24. 1.Reg. cap. 15. vers 27.

Gibea, Geba, Gibea Sauls, een stadt der Benjaminiten, Siet hier van Iudic. 9.15, etc. item, vers 25, etc. ende 20.37, 40. item, 1.Sam. 10.5, 26. ende 11.4. ende 13.2. 2.Sam. 21.6. Hose. 9.9 ende 10.9.

Gibeon, Gibeoniten. Siet Iosu, 9.3, etc. ende 10.5, etc. item versen 10, 12. 2.Sam. 2.13. ende 20.8., etc. ende 21.9. 1.Reg. 3.4, 5. 1.Chro. 16.39. 2.Chro. 1.3. Iesa. 28.21. Ierem. 41.12.

Gibliten. Siet Gebal.

Gideon, Gedeon, oock genoemt Ierubbaal, Ierubbeschet, een Richter in Israel. siet van desen Iudic. 6.11, 12, 13, 22, 27, 32, 34, 35, 36, etc. ende 7.2, etc. ende 8.1, etc. item, versen 16, 17, 21, 22, 23, 24, etc. item, versen 30, 31, 32, 33. 2.Sam. cap. 11. vers 21.

Giericheyt. Siet exempelen, ende leeringen van dese groote sonde, Genes. 31.7, 39, 41, 42. 1.Sam. 2.13. ende 8.3. 2.Reg. 5.20, etc. Iob 31.24. Psal. 10.3. ende 119.36. Prov. 1.19. ende 11.24, 26. ende 15.27. ende 29.4. ende 30.15, 16. Eccl. 4.8. ende 5.10. ende 6.3, etc. Iesa. 5.8. ende 32.5. ende 56.11. ende 57.17. Ier. 6.13. ende 8.10. ende 22.13, 17. ende 51.13. Ezech. 22.12, 25, 27. ende 33.31. ende 34.2, 3. Hose. 4.18. Amos 3.10. ende 8.4, etc. Mich. 2.2. ende 3.3, 11. Hab. 2. versen 5, 6, 9. Zephan. 3.1. Siet oock, Gewin, Gelt.

Gieten, uytgieten, uytstorten. Van menigerley gieten, uytgieten, siet Gen. 28.18. Exod. 29.7. Levit. 2.1, 6, 15. ende 4.7, 18, 25, 34. ende 8.12, 15. ende 9.9. ende 17.13. Num. 5.15. ende 15.5, 10. Deut. 12. versen 24, 27. 2.Sam. 23.16. Uytgietinge van Godts toorn, item, van sijnen Geest, Siet Toorn Godes. Geest Godes. Bloet-vergieten, siet, Dootslach.

Gihon, Gichon, eene van de Rivieren des Paradijses, Genes. 2.13. item, een ander Gihon, een beke by Ierusalem. siet 1.Reg. 1. versen 33, 34, 38, 39. 2.Chron. 32.4, 30. ende 33.14.

Gilboa, een gheberchte in Canaan. Siet 1.Sam. 28.4. ende 31.1, etc. 2.Sam. cap. 1. vers 21.

Gilead, Galaad, Gilëed, een geberchte over de Iordane, met eene schoone ende vruchtbare landouwe, Siet Gen. 31.23. ende 27.25. Nu. 32.1, etc. item, versen 39, 40. Deut. 3.12, 13. Iudic. 12.4, etc. item, vers 7. ende 2.Sam. 17.26, 27. 2.Reg. 15.29. Psal. 60.9. ende 108.9. Cantic. 4.1. ende 6.2. Iere. 8.22. ende 22.6. ende 46.11 ende 50.19. Hos. 6.8. ende 12.12. Mich. 7.14.

Gilead, een sone Machirs. Siet van hem ende sijne nacomelingen. Num. 26.29, 30.

Gilgal, een stadt, ende lant-streke aende west-zijde van de Iordane, dichte by Iericho. Siet Iosu. 4.19, 20. ende 5.9, 10. ende 10.6, 7, 9, 15. 1.Sam. 7.16. ende 10.8. ende 11.14, 15. ende 13.4, 7, 8, 15. ende 15.12, etc. item, vers 33. 2.Sam. 19.15, 40, 41. 2.Reg. 2.1, 2. ende 4.38. Hos. 4.15. ende 9.15. ende 12.12. Amos 4.4. ende 5.5. Mich. 6.5.

Girgasiten. Siet Genes. 10.15, 16. ende 15.18, 21.

Gitthit, nae sommiger gevoelen, een toon ofte Instrument der Musijcke, om Psalmen daer op te spelen. Siet Ps. 8.1.

Glants, glinzeren, blincken. Siet Exod. 34.29, etc. Deut. 33.2. 2.Sam. 22.13. (ende Psal. 18.13.) Iob 11.17. Psal. 94.1. Iesa. 50.10. ende 60.3. ende 62.1. ende 66.10, 11. Thren. 4.7. Ezech. 1.4. ende 8.2. ende 10.4. ende 28.7. Dan. 4.36. ende 5.6, 9. ende 7.28. ende 12.3. Hab. 3.4.

[fol. f2 r]

Glas, siet, Fenster, Venster.

Glatt, Gladdicheyt. Siet Genes. 27.11. Iesa. 57.6. Thren. 4.7. Manieren van spreken by gelijckenisse, Siet Psal. 5.10. ende 12.3. ende 55.21. Prov. 2.16. ende 5.3. ende 6.24. ende 7.5, 21. ende 26.28. Ierem. 4.11. ende 5.28.

Gloeyen, gloet. Siet Psal. 120.4. Prov. 25.21, 22. ende 26.21. Cantic. 8.6. Iesa. 33.14.

Gob. Siet 2.Sam. 21.18, 19.

Godt, godtheyt, het eenich godtlick wesen. Daer en is maer een eenich waerachtich Godt, ende geen meer, ofte beneffens hem. Deut. 4.35, 39. ende 6.4. ende 32.29. 1.Sam. 2.2. 2.Sam. 7.22. ende 22.32. 1.Reg. 8.60. 2.Chro. 6.14. Psal. 18.32. ende 86.10. ende 118.27. Iesa. 44.6, etc. ende 45.5, 14, 18, 21, 22. ende 46.9, etc. Hos. 13.4. In dit eenich Godtlick wesen zijn drye onderscheydene Persoonen, ofte Selfstandicheden, te weten, Godt de Vader, Godt de Sone, ende Godt de Heylige Geest. Siet Gen. 1.26. ende 3.22. ende 11.7. 2.Sam. 23.2. Psal. 2.7. ende 33.6. ende 80.16, 18. Prov. 8.22, etc. ende 30.4. Ies. 6.8. ende 9.5. Hag. 2.5, 6. Siet wijders de Titelen, Christus, ende Geest Godes. Godt is oneyndelick, ende onbegrijplick, 1.Reg. 8.11, 12, 27. 1.Chron. 17.5, 6. 2.Chron. 6.1, 2, 18. Iob 37.23. Iesa. 40.13, etc. ende 66.1. Eeuwich, Genes. 21.33. Deut. 32.40. 1.Chron. 16.36. ende 29.10, 11. Iob 36.26. Psal. 90.2. ende 93.2. ende 102. versen 13, 27, 28. Prover. capit. 8. versen 22, 24, 25, 26, etc. Ies. 40.28. ende 4.4. ende 43.13. ende 44.6. ende 48.12. Dan. 9.13, 22. Hab. 1.12. over al tegenwoordich met sijn wesen ende Voorsienicheyt. Siet Psal. 139. ende Ier. 23.23, 24. Doch met sijne genadige tegenwoordicheyt is hy bysonderlick by den sijnen, Siet Lev. 26.12. Psal. 23.4. ende 31.21. ende 34.19. ende 124.1, etc. ende 125.2. Iesa. 43.5. Ierem. 1.8, 19. ende 15.20. ende 20.11. ende 30.10, 11. ende 42.11. ende 46.28. Thren. 3.57. Ezech. 34.20. Zeph. 3.14, 15, 17. Hag. 1.13. ende 2.4. Zach. 2.5, 10 ende 10.5. Godt is onveranderlick. Ps. 102.27, 28. Mal. 3.6. Heylich, ende genoemt, de Heylige Israels. Siet Lev. 11.44. ende 19.2. Ios. 24.19. 1.Sam. 2.2. ende 6.20. 2.Reg. 19.22. Psal. 60.8. ende 71.22. ende 77.14. ende 78.41. ende 89.19, 36. ende 97.12. ende 98.1. ende 99.3, 5, 9. ende 103.1. ende 106.47. ende 108.8. ende 111.9. ende 145.21. Iesa. 1.4. ende 5.24. ende 6.3. ende 10.17, 20. ende 57.15. Ierem. 50.29. ende 51.5. Hose. 11.9. Hab. 3.3. Almachtich. Gen. c. 1. ende 17.1. ende 21.2. Exod. 4.3, 4. Num. 11.2, etc. Deut. 10.17. ende 32.39. Iosu. 4.24. Iudic. 5.4, 5. 1.Sam. 1.17, 20. ende 2.6, 7, 8. 1.Reg. 18.42, 43, 44. 2.Reg. 7.2. 2.Chron. 36.23. Iob 5.9, etc. ende 9.4, etc. ende 23.13. Psal. 24.8, 10. ende 33.6, 7. ende 91.1. ende 115.3. ende 135.6. ende 147.5. ende 150.2. Ierem. 32.17. Zach. 8.6. Groot, ende Heerlick, vol van eere, heerlickheyt ende Majesteyt, op ’t hoochste te loven ende te prijsen, Deut. 7.21. Psal. 95.3. ende 96.3, 4. ende 99.2, 3. ende 135.5. ende 145.2, 3. ende 147.5. Ierem. 32.19. Ezech. 38.23. Ioel 2.20, 21. Mal. 1.14. item, siet Exod. 7.5. ende 9.14, 16. ende 10.1, 2. ende 11.9. ende 14.4, 17. ende 15.1, 11. ende 18.10, 11. ende 19.16, 18. ende 33.19, etc. 2.Sam. 7.23, 26. ende 22.4. 1.Reg. 8.60. 2.Reg. 19.19. 1.Chro. 23.30. ende 29.11. 2.Chron. 5.13. Iob 37.21. Psal. 8.2, 10. ende 29.1, 2. ende 59.17. ende 66.1, 8. ende 67.4, 6. ende 68.5, 33, 35. ende 70.5. ende 71.6, 8, 15, 22, 23. ende 72.18, 19. ende 79.13. ende 83.17, 19. ende 86.12, 15. ende 89.2, 6. ende 92.2, 3. ende 96.2, etc. ende 97.6, 9. ende 98.1, 2, 4, etc. ende 99.2, 3, 5, 9. ende 100.4, 5. ende 102.16. ende 103.1, etc. item, vers 20, etc. ende 104.31, 33. ende 105.1. ende 106.1, 2. 48. ende 107.1, 8, 31, 32. ende 108.2, etc. ende 109.30. ende 111.1, etc. ende 113.1, etc. ende 115.1, 17, 18. ende 117.1, 2. ende 118.1, etc. item vers 15, 16, 28, 29. ende 119.164, 171, 175. ende 134.1. ende 135.1, 13, 19, 20. ende 135.13. ende 136.1, etc. ende 138.1, 2, 4, 5. ende 140.14. ende 145.1, etc. ende 146.2. ende 147.1, etc. ende 148.1, etc. ende 149.1, etc. ende 150.1, etc. Prov. 16.4. Iesa. 6.3. ende cap. 12. ende 24.15, 23. ende 25.1, etc. ende 38.19, 20. ende 42.8. ende 43.20, 21. ende 45.6. ende 48.11. ende 49.5, 26. ende 55.5. ende 63.7. ende 66.5. Ierem. 13.16. Ezech. 3.12. ende 36.22, 24. ende 39.7, 21. ende 39.27, 28. ende 43.2. Dan. 4.34, etc. ende 9.4. Hos. 14.2. Ioel 2.27. ende 3.17. Hab. 3.3, etc. Mal. 1.5. Siet oock, Eere Godes, Majesteyt Godes. Kan van niemant beschadicht worden. Iob 35.6. Is een yverich Godt. Exo. 20.5. ende 34.14. Deut. 29.20. ende 32.16, 21. 1.Reg. 14.22. 2.Reg. 19.30, 31. Psal. 78.58. ende 79.5. Ies. 9.7. ende 26.11. ende 42.13. ende 59.17. ende 63.15. Ezech. 5.13. ende 8.3, 5. ende 16.38, 42. ende 23.25. ende 36.5, 6. ende 38.19. ende 39.25. Ioel 2.18. Zephan. 1.18. ende 3.8. Zach. 1.14. ende 8.2. Is alwetende. Gen. 4.9, 10. ende 11.5. ende 18.21. Exod. 3.19, 20, 21, 22. ende 4.14. 1.Sam. 2.3. ende 16.7. 1.Reg. 8.39. ende 14.5. 1.Chron. 28.9. ende 29.17. 2.Chron. 16.9. Iob 11.11. ende 21.22. ende 28.24 ende 31.4. ende 34.21. Psal. 7.10. ende 38.10. ende 44.22. ende 69.6. ende 94.7, 8, 9, 11. ende 139.1, 2, 3, 4, 15. Pro. 5.21. ende 24.12. Ier. 18.23. ende 23.24. ende 32.19. Dan. 2.22. ende 11.2, etc. Hose. 5.3. ende 7.2. Zach. 9.1. Wijs. Siet, wijsheyt Godes. Godt is goet, goedich, goedertieren, goetdadich ofte weldadich. Siet 2.Sam. 22.26. (ende Psal. 18.26.) Psal. 36.6, 8, 9, 10, 11. ende 42.9. ende 44. versen 2, 27. ende 48.10. ende 51.3. ende 52.10. ende 57.4, 11. ende 61.8. ende 62.13. ende 63.4. ende 68.11. ende 69.17. ende 73.1. ende 77.9. ende 85.8. ende 86.5, 13, 15. ende 89. versen 3, 15, 25, 29, 34. ende 89.25, 29, 34, 50. ende 90.14. ende 92.2, 3. ende 98.3. ende 100.5. ende 103.2, 4, 8, 11, 17. ende 106.1, 45. ende 107.1 ende 108.4, 5. ende 115.1. ende 116.7. ende 117.1, 2. ende 118.1, etc. ende 119.64, 68, 76, 88, 124, 149. ende 125.4. ende 126.1, 3. ende 130.7. ende 136.1, etc. ende 138.2, 8. ende 143.8, 12. ende 144.2. ende 145.7, 17. ende 147.11. Prov. 3.1, 3. Iesa. 63.7, 8. Ierem. 31.3. ende 32.18, 40, 41, 42. Thren. 3.22, 32. Ezech. 36.11. Hose. 2.19. Mich. 7.18, 20. Nah. 1.7. Siet oock, weldaden Godes. Is waerachtich, ende ghetrouw. Siet, waerheyt, ofte, waerachticheyt Godes, Trouwe Godes. Is genadich. Siet, Genade Godes. Is Barmhertich. Siet Barmherticheyt Godes Is gerecht, ofte, rechtveerdich. Siet, Gerechticheyt Godes, Gerichten Godes, Is lanckmoedich. Siet, lanckmoedicheyt Godes Is oock Schricklick, Verschricklick. siet Deut. 7.21. ende 10.17. 1.Chro. 16.25. Nehem. 1.5. ende 4.14. ende 9.32. Iob 24.2. ende 37.22. ende 41.1. Psal. 50.3. ende 66.3, 5. ende 68.36. ende 76.8, 12, 13. ende 89.8. Nah. 1. versen 3, 4, 5, 6. Godt is volkomelick salich in hem selven Iob 2.2, 3. ende 35.7. ende 41.2. Psal. 16.2, etc. Is vry, vrywillich, vrymachtich, doende in alles nae sijnen Godtlicken wille, wel-gevallen, ende eeuwighen raedt, zijnde niemant verplicht. Siet Gen. 17.21. ende 25.23. Iosu. 1.3, 4. ende 10.42. 1.Sam. 2.6, 7, 8. ende 10.11, 12, 13. ende 16.11, 12, 13, 14. 2.Sam. 15.26. 1.Reg. 20.35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42. 2.Reg. 2.1, 11. Iob 9.15, etc. ende 23.13. ende 35.7. ende 41.2. Ies. 44.28. Dan. 4.35, etc. Siet oock, wille, welgevallen, Raetslach Godes. Godt is Heere, Heerscher, ofte Regent over alles. Ios. 3.11. 1.Chron. 29.11, 12. 2.Chron. 20.6. Psal. 59.14. ende 66.7. ende 72.8. ende 110.2. ende 136.3. Ies. 1.3. ende 9.6, 7. Dan. 7.14. Mal. 1.6. ende 3.1. Siet, Scheppinge, Regeringe, Voorsienicheyt Godes. Beschrijvingen Godes van sijne eygenschappen, siet Exo. 20.1. ende 34.6, 7. Psal. 146.6, etc. Iesa. 57.15. Ierem. 32.17, 18, 19, 20, 21, 22, 23. Dan. 4.34, 35. ende 6.27, 28. ende 9.4. Nah. 1.2, etc. Hab. 3.3, etc. Zach. 12.1. Exempelen van Godts menigerleye verschijningen, ende aenspraken. siet Gen. 2.16, 17, 22. ende 3.8, etc. ende 4.9, etc. ende 6.13, etc. ende 7.1, etc. ende 8.15, etc. ende 9.1, etc. ende 12.1, etc. ende vers 5. ende 13.14, etc. ende 15.1, etc. ende vers 8, etc. ende 17.1, etc. ende cap. 18. ende 20.3, etc. ende 21.12. ende 22.1, etc. ende vers 11, etc. ende 25.23. ende 26.1, etc. ende vers 23, etc. ende 28.10, etc. ende 31.11, etc. ende 32.24, etc. ende 33.24. ende 35.1. ende vers 9, etc. ende 46.1, etc. Exod. capitt. 3. ende 4.24. ende vers 27. ende 6.1, etc. ende vers 10, etc. ende 7.1, etc. ende vers 14, etc. ende 8.1, etc. ende vers 16. ende vers 20, etc. ende 9.1, etc. ende vers 8, etc. ende vers 13, etc. ende 10.1, etc. ende 12.1, etc. ende vers 43, etc. ende 13.1, etc. ende 14.1, etc. ende vers 15, etc. ende 16.4, etc. ende 17.5, 6. ende vers 14. ende 19.1, etc. ende vers 18, etc. ende cap. 20. versen 20, 21, etc. ende capitt. 21. 22. 23. ende 24.9, 10, 11. ende 34.5, etc. Ios. 1.1. ende 7.10. ende 8.1. ende 13.1. ende 20.1. Iud. 6.11. ende 7.2, 9. 1.Sam. 3.4, etc. ende 8.7, 22. ende 15.10. ende 16.1. 2.Sam. 7.4. ende 12.1. ende 24.11. 1.Reg. 3.5. ende 9.2. ende 12.22. ende 16.1. ende 17.2, 8. ende 18.1. ende 21.17. Iesa. 6.1. ende 7.3. ende 8.1. ende 38.4. Iere. 1.4, 11. ende 2.1. ende 3.6. ende 7.1. ende 11.1, 9. ende 14.1. ende 15.1. ende 16.1. ende 18.1. ende 19.1. ende 21.1. ende 22.1. ende 24.1. ende 25.1. ende 26.1. ende 27.1. ende 28.12. ende 30.1. ende 32.1, 26. ende 33.1. ende 34.1, 8. ende 36.1, 27. ende 37.6. ende 40.1. ende 42.7. ende 43.8. ende 44.1. ende 45.1. ende 46.1, 13. ende 47.1. ende 49.34. ende 50.1. Ezech. 1.1. ende 6.1. ende 7.1. ende 8.1. ende 12.1, 17, 21. ende 13.1. ende 14.2. ende 15.1. ende 16.1. ende 17.1. ende 18.1. ende ende 20.2. ende 21.1, 23. ende 22.1, 17, 23. ende 23.1, 36. ende 24. versen 1, 15. ende 25.1. ende 26.1. ende 27.1. ende 28.1, 11, 20. ende 29.1, 17. ende 30.1, 20. ende 31.1. ende 32.1. ende 33.1, 24. ende 34.1. ende 35.1. ende 36.16. ende 37.1, 15. ende 38.1. ende 40.1. Dan. 7.9. Hose. 1.2. ende 3.1. Ioel 1.1. Am. 7.1. ende 8.1. ende 9.1. Obad. vers 1. Ion. 1.1. ende 3.1. ende 4.9. Mich. 1.1. Hab. 1.1. Zeph. 1.1. Hag. 1.1. ende 2.1, 10. Zach. 1.1. ende 7.1. ende 8.1. ende 11.15. Namen ende tytelen Godes. HEERE, Hebr. Iohovah, ende Iah. siet Gen. 2.4. Lev. 24.11. Deuter. 28.58. 2.Sam 6.2. Psa. 68.5. Ies. 42.8, etc. ICK SAL ZIIN DIE ICK ZIIN SAL, item, ICK SAL ZIIN. Exod. 3.13, 14. wort oock genoemt Godt, Hebr. Elohim, ende El. Siet Gen. cap. 1. Ios. 24.19. 2.Sam. 7.23. Item, Gen. 14.18, 19, 20, 22. ende 17.1. ende 31.13, etc. Heere, Hebr. Adonai, Gen. 15.2. Psal. 2.4, etc. D’ Alderhoochste, Genes. 14.19, 20, 22. 2.Sam. 22.14. Ps. 73.11. ende 77.11. ende 78.17. Iesa 14.13. Dan. 4.17, 24, 34. Hose. 7.16. Godt Abrahams, Isaacs, ende Iacobs, Exod. 3.6, 15, 16. ende 4.5, etc. Godt der Hebreen, Exod. 3.18. ende 5.3. Godt Israels, 1.Reg. 8.23. Ies. 4.15. ende 45.3, 15, etc. De heylige Israels, siet bov. onder den Tijtel, Godt. Item, Godt des hemels ende der aerde, Genes. 24.3, etc. Godt des hemels, Nehem. 1.4. ende 2.4, 20. Psal. 136.26. Dan. 2.18. de Machtige, Iesa. 10.34. De Machtige Iacobs, Gen. 49.24. De Machtige Israëls, Iesa. 1.24. HEERE der heyrscharen, Psa. 24.10. ende 46.8, 12. ende 80.5, 15, 20. ende 84.4, 9, 13. ende 89.9. Iesa. 1.9, 24, etc. HEERE Godt der heyscharen, ende Godt der heyrscharen, Amos 3.13. ende 4.13. ende 5. versen 14, 15, 16, 26. ende 6.8, 14. ende 9.5. De Godt Iacobs, Psal. 20.2. ende 46.8, 12. ende 75.10. Ies. 2.3. Mich. 4.3, etc. De hooge ende verhevene, Ies. 57.15. Hos. 7.16. Mich. 6.6. De Groote Godt, Dan. 2.45. De heerlickheyt der kinderen Israels, Psal. 106.20. Ierem. 2.11. Godt der Goden, ende Heere der Heeren, Deut. 10.17. Psal. 136.2. Dan. 2.47. ende 11.36. Vorst des hemelschen heyrs, dat is der Kercke. Dan. 8.11. Heere ende Godt der gantscher aerde, Iesa. 54.5. Mich. 4.13, etc. Godt der hoocheyt, D. hooge Godt, Mich. 6.6. Godt is wel, als Schepper ende onderhouder aller schepselen, ende volgens aller menschen Godt, maer ten aensien van sijn genaden-verbont, wort hy genoemt, in ’t bysonder, een Godt van sijn volck, ende sijne Dienstknechten, selfs oock, onses Heeren Christi, Siet Gen. 9.26. ende 17.7, 8. ende 24.12, 27, 42. ende 26.24. ende 28.13. ende 31.5, 29, 42. ende 32.9. ende 33.20. ende 43.23. ende 49.25. Exod. 3.6, 15, 16, 18. ende 4.5. ende 5.1, 3. ende 6.7. ende 7.16. ende 9.1. ende 10.3, 7, 8, 9. etc. Psal. 144.15. Iesa. 40.10. ende 55.5. Iere. 24.7. ende 30.22. ende 31.1, 33. ende 32.38. Ezech. 11.20. ende 34.24. ende 37.27. Hose. 2.23. Ioel 2.17. Mijn Godt, onse Godt, Alsoo spreeckt een yeder geloovige, ende de gantsche Kercke tot, ende, van Godt. Siet Exod. 15.2. Deut. 1.6, 19, 25, 41. ende 2.29, 33, 36, 37. Iosu. 22.19, 29. ende 24.18, 24. 2.Sam. 10.12. ende 22. versen 7,22. 30. 1.Reg. 8.28. Psal. 3.8. ende 5.3. ende 7.2, 4. ende 13.4. ende 22.2, 3, 11. ende 25.2. ende 30.13. ende 31.15. ende 35.23, 24. ende 40.6, 9, 18. ende 42.7. ende 43.4, 5. ende 50.3. ende 59.2. ende 63.2. ende 68.25. ende 96.4. ende 71.4, 12. ende 83.14. ende 84.4. ende 91.2. ende 104.1, 33. ende 118.28. ende 119.115. ende 140.7. ende 143.10. ende 145.1. Iesai. 25.9. Dan. 6.23. Hose. 2.22. Zach. 12.9. ’t Woort, Godt, (gelijck ook ’t woort, HEERE, kan genomen worden, Genes. 13.10.) wort somtijts bygevoegt tot vergrootinge eener sake. Siet Gen. 30.8. 1.Chron. 12.22. Psal. 36.7. ende 68.16. ende 80.11. Ione 3.3. Engelen, item, Magistraten, Richters, ende Regenten worden somtijts ghenoemt Goden, Hebr. Elohim. Siet Exod. 21.6. ende 22.8, 28. Psal. 8.6. ende 50.1. ende 82.1, 6. ende 95.3. ende 97.7, 9. ende 138.1. Maniere van spreken, by gelijckenisse, Siet Exod. 4.16. ende 7.1. Goden der Heydenen, verdichtte Goden, andere Goden, vreemde Goden, siet den Tijtel, Afgoden, Afgoderye.

Godts-dienst, Religie. Vanden waren ende rechten Godts-dienst, aenstellinge, oeffeninge, vorderinge, ende beletselen des selven. Item, van valschen ende gemengden Godts-dienst, ende Reformatie des Godt-diensts, siet onder anderen de volgene plaetsen, Genes. 4.26. ende 21.33. ende 35.2, etc. Exod. 23.25. ende 32.20. ende 34.13. Iosu 24.19, 23, 24. 1.Sam. 7.3, 4. 1.Reg. 18.21. 2.Reg. 5.17, etc. ende 11.18. ende 12.3. ende 14.3, 4. ende 15.4, 35. ende 16.10, etc. ende 17.25, 33. ende 18.4. ende 23.1, etc. 2.Chron. 13. vers 8, etc. ende 14.2, etc. ende 15.3, 5, 6, 7, 16. ende 17.7. ende 19.4. ende 20.32, 33. ende 29.3, etc. item, versen 16, 36. ende 30.14. ende 31.1. ende 32.12. ende 33. versen 15, 16, 17. ende 34.33. Ezr. 1.4, 6. ende 3.3. ende 4.1, etc. ende 5.11. ende 6.8, etc. ende 7.11, 15, 22. Neh. 10.32. Psal. 75.4, etc. Prov. 3.9, 10. ende 14.12. Iesa. 1.13, etc. ende 2.2, 3. ende 17.10, 11. ende 41.5. ende 45.19. ende 66.23. Iere. 2.11. ende 7.9, 10. Ezech. 20.31. Dan. 3. vers 1, etc. ende 6.5. ende 8.11. Amos 4.4, 5. Mich. 4.1, 2, 5. ende 6.6, 7, 8. Hagg. 1.6, 9. ende 2.16, etc. Zach. 8.9, etc. item, vers 21, etc. ende 14.16, 17. Malach. 1.6, etc. ende 3.14, etc. Siet oock de Tijtelen, Afgoderye, Godtsaligheyt, Vreese Godes, huychelye, offeren, Godt dienen, onder den Tijtel, Dienen, etc.

Godtloosheyt, godtloose, aert ende eygenschap, wercken, uytkomst, eynde, etc. der godtloosen, siet Genes. 6.11, 12, 13. ende 13.13. ende 18.23, etc. ende 20.11. ende 38.7. Exo. 5.2. 1.Sam. 2.10, 12. ende 10.27. ende 15.23, 26. ende 28.7, 8. 2.Sam. 23.7. 1.Reg. 16.25, 30. ende 21.25, 26. 2.Reg. 3.13, 14. ende 16.3, 10, 15, etc. ende 19.10, 22. 2.Chron. 19.2. ende 21.13, 18, 19, 20. ende 25.7, 8. ende 30.10. ende 32.15. Iob 8.11, 22. ende 11.20. ende 15.20, 25, 26, 30. ende 20.5 ende 21.14, 16. ende 22.18. ende 24.2, etc. ende 27.13. ende 34.26, 27. ende 36.6. Psal. 5.5, 6. ende 10.4, 11, 13, 15. ende 11.5. ende 14.1. ende 16.4. ende 17.8, 9. ende 26.5, 9, 10. ende 28.3. ende 32.10 ende 36.2. ende 37.12, 16, 17, 21, 32, 33, 35, 36. ende 54.5. ende 58.4. ende 59.3. ende 86.14 ende 94. versen 3, 4. ende 101.4, 7, 8. ende 104.35. ende 119.53, 119. Prov. 1.10, etc. ende 3.33. ende 4.14, 16, 19. ende 5.22. ende 10.30 ende 15.9, 29. Iesa. 5.18, 19. ende 22.15. ende 32.2. ende 66.3, 4. Dan. 11.37. ende 12.10. Mal. 2.17. Siet oock, Belial, Onheyligh, Ongerechtigheyt, Ondeucht, etc.

Godtsalicheyt, Godtvruchtigheyt, Godtsalige, Godtvruchtige. Exempelen, ende leeringen van de ware Godtvruchtigheyt ofte Godtsaligheyt, ende den aert, toevallen, ende gelucksaligen staet, der Godtsaligen, etc. Siet Gen. 5.22, 24. ende 6.9. ende 12.8. ende 13.4, 18 ende 17.1. ende 18.19, 26, etc. ende 24.12, 26, 27, 52. ende 24.63. ende 26.25. ende 28.17, etc. item, vers 20, etc. ende 33.20. ende 35.2, 3, 4, 14, 15. ende 39.9. ende 45.5. etc. ende 46.1. ende 50.19, 20. 1.Reg. 18.3, 4, 12. ende 2.3, 14. ende 4.1, etc. ende 5.2, 3. ende 8.18. item, versen 7, 18, 19. ende 22.2, etc. 1.Chron. 28. vers 9. ende 2.Chron. 17.3, etc. ende 18.4, etc. ende 19.6, 7. Psal. 16.8. ende 31.20. ende 33.18, 19. ende 73.25, 28. ende 86.11. ende 111.10. ende 112.1, etc. ende 115.13. ende 116.6. ende 119.1, 2. ende 128.1, etc. ende 147.11. Prov. 1.7. ende 3.7, 8. ende 8.34, etc. ende 9.10. ende 14.26, 27. ende 15.16, 33. ende 19.23. ende 22.4. ende 23.17, 18. ende 24.21. Eccl. 8.12. ende 9.2. ende 12.15. Iesa. 33.6. Ier. 32.39, 40. Siet oock, Gerechtigheyt, Heyligheydt, Vreese des Heeren, met Godt, ende voor sijn aengesichte wandelen, wandelen in des Heeren wegen, etc.

Godts-lasteringe, smaet ende terginge Godes. siet exempelen, ende leeringen: Lev. 5.1. ende 24.10, etc. Deuter. 9.28. 2.Reg. 19.4, 22. (Iesa. 36.20.) Psal. 73.9. ende 74.10, 22, 23. ende 97.12. Iesa. 1.4. ende 52.5. Ezech. 20.27. ende 35.13. Dan. 3.15, 29. ende 7.25. Mal. 2.17. ende 3.14, 15. Siet oock Godt smaden, tergen, tot toorn verwecken. Item, Naem Godes.

Goet, goetheyt, goedicheyt, goedertierenheyt, goetdadigheyt der menschen. Siet exempelen ende leeringen: Gen. 14.18. ende 45.21. ende 46.31, etc. ende 47.11, 12. Exod. 1.17. ende 23. versen 4, 5. Deut. 22.1, etc. Ruth 1.8. ende cap. 2. 2.Sam. 9.7. ende 17.27, etc. 1.Reg. 18.4. ende 20.31. 2.Reg. 6. vers 22. 2.Chron. 28.15. Ezr. 1.4. Neh. 5.10, etc. Iob 29.12, etc. ende 31.17, etc. Psal. 112.5. Prov. 3.27, 28. ende 11.24, 25. ende 16.6. ende 19.17. ende 20.6, 28. ende 21.26. ende 22.9. ende 25.21. Hose. 6.6. ende 10.12. ende 12.7. Mich. 6.8. Siet oock, Arme, barmhertigheyt,

[fol. f2 v]

Liefde, weldaden, etc. Goetheyt Godes, Siet, Godt.

Goet, have, aerdsche ofte tijdelicke goederen. Exempelen van rijcke lieden, siet onder den Tijtel, Rijckdom. Verscheyden leeringen van den oorspronck, besittinge, gebruyck, misbruyck, ende toevallen der goederen, Siet Genes. 39.5. Deut. 28.11. 1.Chron. 4.10. ende 29.14, 16, 28. Iob 1.1, 2, 3. ende 15.19, 27, 29. ende cap. 20. ende 27.19. ende 31.25. ende 36.19. ende 42.12. Psal. 10.3, 5, 6. ende 37.16, 17. ende 39.7. ende 49.7, 11, 13. ende 52.9. ende 62.11. ende 73.12. ende 81.11. ende 103.5. ende 107.36, 37, 38. ende 112.1, 3. ende 119.14. ende 144.13, 14. Prov. 1. versen 13, 14. ende 3.9, 16. ende 8.18, 20, 21. ende 10.4, 15, 22. ende 11.4, 24, 28. ende 12.27. ende 13.7, 8, 11, 22, 23. ende 14.20, 24. ende 15.16, 17. ende 16.8. ende 18.11, 23. ende 19.4, 14, 22. ende 20.21. ende 21.6. ende 22.2. ende 23.4, 5. ende 24.4. ende 27.24. ende 28.11. ende 30.8, 9. Eccl. 2.24, 26. ende 3.12. ende 5.10, 11, 12, 13, etc. ende 7.11, 12. ende 9.11. Iesa. 10.14. ende 61.6. Iere. 8.10. ende 15.13. ende 20.5. Hose. 2.5, 8, 9, 12. Ioel 2.19, 24, etc. Nah. 2.8, etc. Zeph. 1.18. Hag. 2.16, etc. Zach. 14.14. Siet wijders, Rijckdom. Kercklicke goederen. Siet Gen. 47.22. Levit. 5.15, 16. 2.Chron. 31.11, etc. Ezech. 48.14. Beroovinge van goederen, siet exempelen Genes. 14.11, 12. ende 21.25. ende 34.27, etc. Exod. 12. versen 35, 36. Numer. 31.12. 1.Sam. 30.1, etc. 1.Reg. 12.16, etc. ende 14.26. Iob 1.14, etc. Siet wijders, Rooven. Maniere van spreken by gelijckenisse, siet Ierem. 31.12. Goet ofte quaet met yemant spreken, Siet Genes. 31.24, 29. Goet ende quaet. Siet Deuter. 1.39. Iesai. 5.20. ende 7.15, 16. Amos 5. versen 14, 15. Mich. 6.8. Goet, ofte quaet doen. Siet Ies. 41.23. Ierem. 10.5. Zephan. 1.12. Goet doen. Dat is, goede wercken doen. Siet Iesa. 1.17. Ierem. 13.23. Siet Godts-dienst, Godtsaligheyt. Sijne wegen goet-maken, siet, bekeeren. Goetduncken des menschen. siet Deut. 29.19. Psal. 81.13. Ierem. 3.17. ende 7.24. ende 9.14, 15. ende 11.8. ende 13.10. ende 16.12. ende 18.12. Goede meyninghe, menschlicke ende vleeschlicke insichten, sonder ofte tegen Godts bevel. Siet Genes. 16.2, etc. ende 19.8, 31. Deut. 1.41, 42, 43, 44. Iudic. 8.27. 1.Sam. 15.15, 20, 21. 1.Reg. 12.30, etc.

Gog, vyandt van Godt ende sijn volck, siet Ezech. cap. 38.

Golan, een vrystadt in den stam Manasse, in Basan, Deut. 4.43. Iosu. 20.8.

Goliath, een Philistijn, Reuse, ende Kampvechter, die Israel beschimpte, teghen David streedt, ende van hem overwonnen ende gedoodt wiert. Siet 1.Sam. cap. 17. Sijn broeder Lachmi, is gedoodt van eenen der Helden Davids, 1.Chron. 21.5.

Gomer, een sone Iaphets, Genes. 10.2. Sijne nakomelingen, oock Gomer genoemt, worden vermelt Ezech. 38.6.

Gomer, de naem van een wijf, in een Prophetisch gesichte vanden propheet Hosea getrouwt, Hose. 1.3.

Gomer, een sekere mate, ’t tiende deel van een Epha, Exo. 16.33, 36. onderscheyden van een Homer, ofte, Chomer.

Gomorra, eene vande steden, die Godt door vyer ende swevel van den hemel heeft omgekeert, siet Genes. 13.10. ende 14.1, 2. ende 19.24, 25. Deut. 32.32. Ies. 1.9, 10. ende 13.19. Iere. 23.14. ende 49.18. ende 50.40. Zephan. 2.9.

Gosen, een contreye in Egypten, daer Ioseph sijnen vader Iacob, ende sijne broederen, hare wooninge bestelde, siet Gen. 45.10. ende 46.28, 29. ende 47.1, 4, 27. Exod. 9.26. Een ander Gosen, een stadt ende lantstreke in Canaan, van Iosua ingenomen, siet Ios. 10.41. ende 11.16. ende 15.51.

Gordel, Van kostelicke gordelen, siet Exod. 39.29. 1.Sam. 18.4. 2.Sam. 18.11. Prov. 31.24. Iesa. 3.24. ende 22.21. Ezech. 23.14, 15. Dan. 10.5. Lijnen gordel, siet Ierem. 13.1, etc. Lederen gordel, 2.Reg. 1.8. Krijchs-gordel, 2.Reg. 3.21. Ies. 5.27.

Gorden, aengorden, omgorden. siet exempelen van menigerley aengorden, omgorden, Exo. 12.11. Lev. 8.7. ende 16.4. Iudic. 3.16. 1.Sam. 2.18. ende 17.39. ende 25.13. 2.Sam. 3.31. ende 6.14. ende 20.8. ende 21.16. 1.Reg. 20.11, 32. 2.Reg. 4.29. ende 9.1. Ies. 8.9. Ioel 1.13. Manieren van spreken by gelijckenisse, siet Iob 12.18, 21. ende 38.3. ende 40.1. Psal. 18.33. ende 30.12. ende 45.4. ende 65.7, 13. ende 66.11. ende 67.11. ende 93.1. ende 109.18, 19. Cantic. 7.1. Iesa. 11.5. ende 23.10. ende 45.5. ende 50.11. Iere. 13.10, 11. Ezech. 16.10.

Gout, goldt, gouden, gulden. Allerley verhael, leeringen, ende gelijckenissen van gout, gouden cieraet, tuych, gereetschap, vaten, etc. Siet in de volgende plaetsen, Genes. 2.11, 12. ende 13.2. ende 24.22, 35, 53. ende 41.42. Erod. 3.22. ende 12.35, 36. ende 25. versen 28, 36, 39. ende 32.4, 20. ende 38.24. Num. 31.22, 23, 48, etc. item, vers 54. Deut. 7.25. ende 17.17. Ios. 6.19. ende 7.21. ende 22.8. Iud. 8.24, 26, 27. 1.Sam. 6.4. 2.Sam. 1.24. ende 8.7, 10, 11. ende 12.30. 1.Reg. 6.20. ende 7.48, etc. item, vers 51. ende capit. 9.11, 14, 28. ende 10.2, 10, 11, 14, 16, etc. item, vers 22. ende cap. 12.28. ende 14.25, 26. ende 20.3. ende 22.49. 2.Reg. 5.5. ende 14.14. ende 16.8. ende 18.14, 16. ende 20.13. ende 23.33. ende 25.15. 1.Chro. 22.14. ende 29.2, etc. 2.Chron. 3.5, 6, 8, etc. ende 8.18. ende 9.13. ende 32.27. Ezr. 1.4, 6, 9. ende 2.69. ende 7.15. ende 8.25, 26. Nehem. 7.70, 71, 72. Esth. 1.6, 7. Iob 22.23, etc. ende 28.1, 6, 15. ende 31.24. ende 42.11. Psal. 19.11. ende 21.4. ende 45.10, 14. ende 68.14. ende 72.15. ende 119.72, 127. Prov. 3.14. ende 8.19, 20. ende 16.16. ende 17.3. ende 20.15. Cantic. 1.11. ende 3.10. ende 5.15. Iesa. 2.7. ende 13.12, 17. ende 14.4. ende 46.6. ende 60.6, 9, 17. Ier. 10.9. Thren. 4.1, 2. Ezech. 7.19. ende 16.13. ende 27.22. ende 28.4, 13. Dan. 2.32, 38. ende 10.5. Hose. 2.8. Ioel 3.5. Nahum 2.9. Zeph. 1.18. Hagg. 2.8. Zach. 4.2, 12. ende 6.11. ende 9.3. ende 13.9. ende 14.14.

Gracht, siet, Groeve.

Graf. Verscheydene namen des grafs, siet Iob 10.21, 22. ende 30.23. Psal. 88.12, 13. ende 94.7. Prov. 7.27. Eccl. 12.7. Allerley verhael, toeval, leeringen, ende gelijckenissen van ’t graf, (het Hebr. woort wort somtijts oock helle overgeset) siet Genes. 35.20. ende 47.30. ende 49.29. ende 50.5, 13. Exo. 14.11. Num. 11.34. ende 19.16. Deut. 34.6. 2.Reg. 23.16, 17, 18. 2.Chro. 16.14. Iob 17.13, 14, 15. Psal. 5.10. ende 6.6. ende 16.10. ende 30.4. ende 88.4, 6, 12. ende 89.49. ende 139.8. ende 141.7. Prov. 1.12. ende 5.5. ende 7.27. ende 9.18. ende 15.11. ende 30. versen 15, 16. Eccles. 6.3. ende 8.9. ende 9.10. Cant. 8.6. Iesa. 5.14. ende 14.9, 11, 15, 19. ende 22.16. ende 38.10. ende 53.9. ende 65.4. Ierem. 5.16. ende 20.17. ende 26.23. Ezech. 32.18, 21, 22, etc. ende 37.12, 13. Hose. 13.14. Ion. 2.2. Nahum 1.14. Haba. 2.5. Siet oock, Begraven, Begraefnisse.

Gram, gramschap, grimmicheyt. Siet den Tijtel, Toorn.

Granaetappel, granaetenboom. Siet Num. 13.24. Deut. 8.8. 1.Sam. 14.2. Ioel 1.12. Hag. 2.19. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Exod. 28.33. ende 39.24, 25, 26. 1.Reg. 7.18. Cant. 4.3. ende 6.4, 8, 13. ende 7.12. Zeph. 2.14.

Gras. Oorspronck, nutticheyt, ende toevallen van gras, siet Gen. 1.11, 12, 13. Deut. 11.15. Iob 6.5. ende 38.25, 26, 27. Psal. 104.14. ende 106.20. ende 147.8. Prov. 27.25. Iesa. 15.6. Ierem. 14.5. Dan. 4.15, 25, 32, 33. Mich. 5.7. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, van gras, siet Iob 8.11, 12, 13. Psal. 23.1, 2. ende 36.2. ende 90.5. ende 92.8. ende 103.15. ende 129.6, 7. Iesa. 35.7. ende 42.15. ende 44.3, 4. ende 66.14.

Graven, delven, putten, water-putten, cuylen, backen graven, uythouwen, etc. quaet graven, Siet Gene. 21.30. ende 26.15, 18, 19, 21, 22, 25. ende 50.5. Exod. 7.24. ende 21.33. Num. 21.18. Deut. 6.11. ende 8.9. ende 23.13. ende 28.39. 2.Chron. 16.14. Iob 39.24. Psal. 7.16. ende 22.17. ende 57.7. ende 94.13. Prov. 16.27. ende 26.27. Eccl. 10.8. Iesa. 5.6. ende 37.25. Ierem. 2.13. ende 13.7. ende 18.20, 22. Ezech. 8.8, 9.

Graveren, graveersel, snijden. Siet Exod. 28.9, 11, 21, 36. ende 39.6, 14, 30. 1.Reg. 6.29. ende 7.36. 2.Chron. 2.7, 14. ende 3.7. Psal. 74.6. Zach. 3.9.

Grauw, graeuw, grauwicheyt, grijsicheyt, grauwe hayren, Ouderdom. Siet Gen. 15.15. ende 25.8. ende 42.38. ende 44.29. Levit. 19.32. Iudic. 8.32. 1.Reg. 2.6, 9. 1.Chron. 29.28. Prover. 16.38. ende 20.29. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Iob 41.23. Hos. 7.9. siet wijders Ouderdom.

Grenzen, palen, lant-palen, mercksteenen. Siet Deut. 19.14. ende 27.17. 2.Reg. 3.21. Psal.74.17. ende 104.9. ende 147.14. Prov. 22.28. ende 23.10. Hos. 5.10. Amos 1.13. Obad. 7. Siet wijders, lantpalen.

Griecken-lant, Griecken, diemen houdt afcomstich te zijn van Iavan, Gen. 10.2. siet Dan. 8.21. ende 10.20. ende 11.2. Ioel 3.6. Zach. 9.13.

Griffie, penne, Siet Exod. 32.4. Iob 19.24. Psal. 45.2. Iesa. 8.1. Ierem. 8.8. ende 17.1.

Grijpen, vangen vyantlick, Siet Ierem. 34.3. ende 37.13, 14. ende 38.23. ende 52.9. Siet den Tijtel, Gevanckenisse.

Grijpen, vatten, aengrijpen, uyt liefde en-de by gelijckenisse. Siet Iesa. 3.6, 27. ende 8.11. ende 27.4, 5. ende 41.8, 9, 13. ende 45.1. ende 64.6, 7. Ezech. 8.3. Zach. 8.23.

Groen, groente, siet Kruyt. Manieren van spreken by gelijckenisse van groenen, siet Psal. 37.35. ende 92.8, 13, 14, 15. Prov. 11.28. ende 14.11. Cant. 1.16. Iesa. 27.6. ende 66.14. Ezech. 17.24. ende 21.3. Dan. 4.4. Hose. 10.4. ende 14.9.

Groeten. Verscheyden manieren van groeten ende geluck-wenschen, met gebeerden, by monde, ofte geschrifte, aen ende van hoogen ende leegen, siet Genes. 29.11, 13. ende 33.4. ende 47.7, 10. Iud. 6.12. Ruth 2.4. 1.Sam. 13.10. ende 15.13. ende 25.5, 6. 2.Sam. 8.10. ende 15.5. ende 20.9. 1.Reg. 1.16, 23. 2.Reg. 4.29. Nehem. 2.3. Dan. 2.4. ende 3.9. ende 4.1. ende 5.10. ende 6.7, 12, 26. siet wijders, Segenen, vrede, sich buyghen, kussen, etc.

Groeve, cuyl, gracht, back. Siet Gen. 37.18, etc. Exo. 21.33. Lev. 11.36. 1.Sam. 13.6. 2.Sam. 23.20. 1.Reg. 18.32. 2.Reg. 3.16, 17. ende 20.20. 2.Chron. 26.10. Psal. 95.4. ende 103.4. Iesa. 22.11. ende 24.17, 18, 22. ende 30.33. ende 38.17. Ierem. 14.3. ende 37.15, 16. ende 38.6. ende 41.7, 9. ende 48.43, 44. Thren. 3.47, 53. Gelijckenissen, siet Psal. 7.16. ende 9.16. ende 35.7. ende 40.3. ende 57.7. ende 86.13. ende 88.7. ende 94.13. ende 119.85. ende 140.11. Prov. 22.14. ende 23.27. ende 26.27. ende 28.10. Eccles. 10.8. Ies. 51.1, 2. ende 51.14. ende 57.9. Ier. 18.20, 22. Thren. 3.55. ende 4.20. Ezech. 18.4, 8. ende 28.8. Zach. 9.11. In den cuyl, ofte, groeve nederdalen. siet Psal. 28.1. ende 30.4, 10. ende 88.5. ende 143.7. Prov. 1.12. Iesa. 38.18. Ezech. 32.18, etc. Siet oock Backen, Graf. Gront, grontvesten. Siet Iosu. 6. vers 29. 1.Regu. 5.17. ende 7.10. ende 16.34. 2.Chron. 3.3. Ezr. 5.16. ende 6.3. Iob 4.18, 19. ende 22.16. Psal. 11.3. ende 82.5. ende 119.152. Prov. 10.25. Ies. 24.18. ende 28.16. ende 54.11. ende 58.12. Iere. 50.15. Ezech. 30.4. Mich. 1.6. Haba. 3.13. Hagg. 1.14. Zach. 4.9. Grontvesting der aerde, siet Iob 38.4. Psal. 24.2. ende 89.12. ende 104.5, 8. Prov. 3.19. ende 8.29. Iesa. 48.13. ende 51.16. Siet den tytel, Fondament. Gronden der bergen, Ion. 2.6. Gront der Zee, siet Zee.

Grontsop, droessem, heffe. Siet Psal. 75.9. Ies. 51.17, 22. Ier. 48.11. Zeph.1.12.

Gront, leegte, dal. Siet Iud. 1.19. ende 6.33. ende 7.8, 12. 1.Sam. 6.13. ende 17.2, 19. 2.Sam. 5.18, 22. ende 23.13, 14. 1.Reg. 20.28. Iesa. 24.15. ende 63.14. Siet den tytel, Dal.

Groot, voortreflick, rijck, machtich, grootheyt. Siet Gen. 24.35. ende 25.23. ende 26.13, 14. Psal. 131.1. Prov. 25.6. Eccles. 2.9. Iesa. 42.21. Iere. 33.3. Ezech. 31.3, etc. Dan. 4. vers 20, etc. Ion. 3.3. Grooten, dat is, schricklicken dach des Heeren, siet Iere. 30.7. Ioel 2.11, 31. Malac. 4.5. Groot beelt. Dan. 3.1. groote woorden, Dan. 7.8. Grootheyt des lichaems, ofte, van stature, siet Deut. 3.11. 1.Sam. 9.2. ende 17.4, etc. Grootheyt der sonden, siet, Sonde. Godts, ende Christi grootheyt, siet onder den tytel, Godt, Christus.

Grouwel, grouwelick. ’t Was den Egyptenaren een grouwel, met den Hebreen te eten, Genes. 43.32. Der Israeliten offerhanden waren den Egyptenaren een grouwel, Exod. 8.6. Eenighe dieren moesten den Israeliten een grouwel zijn, Levit. 11.10, 11, 13, 20, 41, 42. Gebrecklick vee te offeren, was den Heere een grouwel, Deut. 17.1. Hoeren-gelt ende honden-loon by den Godts-dienst, was een grouwel, Deut. 23.18. Onwetlicke houwelijcken ende vermengingen, zijn een grouwel, Levit. 18.22, 26, 29, 30. Deuter. 24.4. Onrecht, valsch gewichte ende mate, een grouwel, Deut. 25.16. Vermenginge van mans ende vrouwen kleedingen, een grouwel, Deut. 22.5. Sich neder-buygen voor Sonne, Mane, Sterren, een grouwel, Deut. 17.4. Zeden ende wijsen der Canaaniten, ende de gene, die met haer omgingen, een grouwel, Deuter. 18.9, 12. ende 20.18. Ezr. 9.1, 11, 14. Den Edomiter, ende Egyptenaer, moesten de Israeliten voor geenen grouwel houden, Deut. 23.7. Iobs vrienden, item, jonge ende loose lieden, hadden een grouwel aen hem, Iob 19.19. ende 30.10, etc. Kercke Godts wort somtijts haren bekenden tot eenen grooten grouwel van Godt gestelt, Psal. 88.9. De verdoemde sullen allen vleesche een grouwel ofte afgrijsinge wesen, Iesa. 66.24. De afgoden, ende afgodische beelden, met haer silver ende gout, ende alle afgoderye ende afgoden-dienst, ende die de afgoden verkiesen, zijn den Heere een grouwel, Deut. 7.25, 26. ende 12.31. ende 27.15. ende 32.16. Iesa. 41.24. ende 44.19. ende 65.4. ende 66.3. Ier. 4.1. ende 7.30. ende 13.27. ende 16.18. en-de 32.34, 35. ende 44.4, 22. Ezech. 5.9, 11. ende 6.9. ende 7.20. ende 8.6, 9, 10, 13, 15, 17. ende 16.47, 50, etc. ende 20.7, 8, 30. ende 33.26, 29. Siet wijders van dese grouwelen, d’exempelen 1.Reg. 14.24. ende 21.26. 2.Reg. 21.11. ende 23.13, 24. 2.Chron. 33.2. ende 34.33. ende 36.8, 14. Godt heeft een grouwel aen sijne erffenisse gehadt, Psal. 106.40. Het Heydensch Roomsch Krijchs-heyr, dat Ierusalem soude verwoesten, wort een grouwelicke vleugel genoemt, Dan. 9.27. item, Antiochi Krijchs-volck, een verwoestende grouwel, Dan. 11.31. Van wat menschen, ende sonden, de Heere wijders eenen grouwel heeft, siet Psal. 5.7. Prov. 3.32. ende 6.16. David hadde eenen grouwel van valscheyt, Psal. 119.163. Aen den Heere Christum hadde ’t boose Ioodsche volck eenen grouwel, Iesa. cap. 49. vers 7.

Gulsicheyt, siet, Dronckenschap.

Gunst Godes, ende Gunst der menschen, siet onder den tytel, Genade, Godts gunst, goedertierenheydt, by den tytel Godt. item, Goet, goedicheydt, goetdadigheyt, etc. der menschen, etc.

Gur, een plaetse by Iibleam, daer Iehu den Coninck van Iuda, Ahazia, vervolgde, ende door sijne krijchs-lieden liet slaen, ofte dootlick verwonden, 2.Reg. 9.27.

Gurbaal, een plaetse daer Arabiers woonden, 2.Chron.26.7.

H.

HA-ha, Heah, woordekens, ende geroep van vreuchde, ende bespottinge, siet Iob 39.28. Psal. 35.21, 25. ende 40.16. Ezech. 36.2.

Habakuk, een Propheet, wiens prophetie in de Canonijcke boecken des Ouden Testaments, onder de cleyne Propheten te vinden is.

Habel, gemeenlick genoemt Abel, Adams sone, Kajins broeder, van welcken hy wort dootgeslagen. Siet van sijn gheboorte, hantering, offer, doot, geroep sijns bloets, ende Godts wrake, Gen. 4.1, 2, 4, etc. item, vers 8, 10.

Habor, Chabor, een lant, soomen meynt, in Assyrien, palende aen Meden, waer henen de Israeliten ghevanckelick zijn wechgevoert, siet 2.Reg. 17.6. ende cap. 18.11.

Hachila, een heuvel, daer sich David onthieldt, ende van Saul vervolgt wiert, 1.Sam. 23.19. ende 26.1, 3.

Hacken, om hacken. Godt wilde sijnen wijngaert, ongehackt ende woest laten liggen. Iesa. 5.6.

Hadad, een Coninck in Edom, Gen. 36.35. een ander Hadad, een Edomijt, Salomons wederpartijder, Siet van desen, 1.Reg. 11.14, etc. item, vers 17, etc.

Hadadezer, ofte hadarezer, Coninck van Zoba, wort van David geslagen, Siet van desen 2.Sam. 8.3, 7, 8, 10. ende cap. 10.16, etc.

Hadadrimmon, siet Zach. 12.11.

Hadar, een sone Ismaels, Gen. 25.15.

Hadassa. Soo wert de Coninginne Esther vernaemt, Esth. 2.7.

Hadoram, een sone Ioctans, van Sems nakomelingen, Gen. 10.27.

Hadrach, Chadrach, een lantschap, dat eenige meynen Syrien te zijn, siet Zach. 9. vers 1.

Haeck, haken, silvere haken, inden Tabernakel, ofte Tente der t’ samenkomste, Siet Exod. 26.32, 37. ende 27.10, 11, 17. ende 36.36. ende 38.10, 11, 12, 17, 19. Maniere van spreken by gelijckenisse, siet 2.Reg. 19.28. Ezech. 29.4. ende 38.4. ende 39.2.

Haet, hatelick, haten. haet Godes, waermede Godt geseyt wort yet ofte yemant te haten, siet Psal. 11.5. Prov. 6.16. ende 8.13. Iesa. 60.15. ende 61.8. Amos 5.21. ende 6.8. Zach. 8.17. Mal. 1.2, 3. ende 2.16, etc. Haet der menschen, daermede d’ een den anderen vyantlick hatet. siet van Kajin Gen. 4.5, etc. van Esau, Gen. 27.41. van Iosephs broederen, Genes. 37.4. vande Egyptenaers, Exod. 1.12. van Saul, 1.Sam. 18.8. ende 19.1, 10. van Amnon, 2.Sam. 13.15. Absalom, 2.Sam. 13.20, 22. ende siet wijders Lev. 19.17. 2.Sam. 19.6. Prov. 10.12, 18. ende 15.17. ende 25.17. ende 26.26. ende 27.6. Eccl. 3.8. ende 9.1. Ezec. 23.28, 29. ende 35.11. Hos. 7, 8. Haet der godtloosen, daer mede sy de vroome haten, siet 1.Reg. 22.8. Psal. 25.19. ende 55.4. ende 109.4, 5. Prov. 29.10. Iesa. 66.5. Amos 5.10, etc. Haet des quaets, der sonde, ende der godtloosen, siet Psal. 31.7. ende 36.3. ende 97.10. ende 101.3. ende 119.104, 113, 128. ende 139.21, 22. Amos 5.15. Godt ende het goede haten. siet Prov. 1.28, 29. ende 5.12. ende 8.36. Mich. 3.2. Haten, ende vervolgen, vyant zijn, sonder oorsake, siet 1.Sam. 19.5. ende 25.31. Psal. 35.7, 19. ende 69.5. ende 109.3. ende 119.161. Prov. 1.11. Haten, om valsche oorsaken, Psal. 35.19, etc.

[fol. g r]

Hagab, een vogel, den Israeliten toe-ghestaen om te eten, Levit. 11.22.

Hagar, d’ Egyptische dienst-maeght van Sara, moeder van Ismael. Siet hare Historie, Genes. 16. ende 21. van vers 9. tot vers 22. Hagarenen, siet 1.Chro. c. 5. versen 10, 19, 20. Psal. 83.7.

Hage, afgodische Hagen, Siet, Bosch.

Hagel, hagel steenen, siet Exod. 9.13, etc. Iosu. 10.11. Iob 38.22, 23. Psal. 105.32. ende 148.8. Iesa. 30. vers 30. Ezech. 38.22. Hagg. 2.27. manieren van spreken by gelijckenisse, siet Iesai. 28.2, 17. ende 32.19. Ezech. cap. 13. versen 10, 11, 13.

Haggai, gemeenlick genoemt Aggeus, een Propheet, wiens prophetye in de Canonijcke Boecken des Ouden Testaments, onder de kleyne Propheten te vinden is. Siet oock van desen Ezr. 5.1. ende 6.14.

Hai, siet, Ai.

Halah, een lantschap in Assyrien, waer henen de Coninck van Assyrien den Israeliten heeft wech-gevoert, 2.Reg. 17. vers 6. ende 18.11. 1.Chron. 5.26.

Halelu-Iah, dat is, Prijst den Heere: wort meermaels in den Psalmen gebruyckt, siet Psal. 104.35, etc.

Half, helft, halve deel, siet Genes. 15.9, 10. Exod. 24.5, 6. 2.Sam. 10.4. 1.Reg. 3.25. Esth. 5.6. ende 7.2. Psal. 55.24. ende 102.25. Iesa. 44.16, 17, etc.

Hals, aen den hals vallen, op den hals treden, hals ofte necke doorhouwen, hals-keten, hals-bant, etc. siet Genes. 33.4. ende 45.14. ende 46.29. Deut. 21.4. Iosu.10.24. Iesa. 3.16, 20. Dan. 5.7, 16, 29. Gelijckenissen, siet Iob 16.12. Prov. 3.3, 21, 22. Cant. 1.10. ende 4.4, 9. ende 7.4. Ezech. 21.34. Hos. 10.11. Mich. 2.3. Hab. 3.13.

Ham, siet Cham.

Haman, een godtloos Agagiter, ende vyandt van Godts volck, het welck hy soeckt uyt te roeyen, maer wort selfs opgehangen, ende sijne tien sonen daer na. Siet sijne gantsche Historie in het Boeck Esther, van ’t derde cap. af, etc.

Hamath, Hemath, een groote Conincklicke stadt, op de Noorder grenzen van Canaan, siet Genes. 10.18. Num. 13.22. ende 34.7, 8. Iosu. 13.5. Iud. 3.3. 2.Sam. 8. versen 9, 10. 1.Reg. 8.65. 2.Reg. 14.25, 28. ende 17.24, 30. ende 18.34. ende 23.33. Ierem. 49.23. Amos 6.2, 14. Zach. 9.2.

Hammath, een stadt in Naphtali, Iosu. cap. 19. vers 35.

Hamer, beuck-hamer, siet eygentlicke, ende figuerlicke manieren van spreken, van hameren, Iudic. 4.21. ende 5.26. 1.Reg. 6.7. Psal. 74.6. Prov. 25.18. Iesa. 41.7. ende 44.12. Ier. 23.29. ende 50.23. ende 51.20.

Hamutal, de moeder van Ioahas, Coninck van Iuda, 2.Reg. cap. 23. vers 31. Item, de moeder des Conincks Zedekia, 2.Reg. 24.18.

Hanak, siet, Enak.

Hanameël, verkoopt Ieremie sijnen acker, Ierem. 32.7, etc.

Hananeël, een toren in de mueren Ierusalems, Nehem. 3.1. Ierem. 31.38.

Hanani, een vande Sangh-meesters Davids, 1.Chro. 25.25. Hanani, een Propheet, die om sijne bestraffinge aen den Coninck Asa in de gevanckenisse wiert geworpen, 2.Chron. 16.7, etc. een ander Hanani brenght Nehemie tijdinge van den droevighen toestant Ierusalems, ende der Ioden, Neh. 1.2.

Hananja, een valsche Propheet, wederspreeckt den Prophete Ieremia, ende verbreeckt het jock, dat Ieremia door Godts bevel aen den hals droech, maer Ieremia verkondigt hem den doot in ’t selve jaer, etc. siet Ierem. cap. 28.

Hananja, een van Daniels mede-gesellen, vermaent Sadrach, Dan. 1.6,7.

Haner, siet, Aner.

Hanes, siet, Chanes.

Hangen, ophangen, sich verhanghen, siet Gen. 40.22. Num. 25.4. Deut. 21. versen 22, 23. Iosu. 8.29. ende 10.26. 1.Sam. 31.10, 12. 2.Sam. 17.23. ende 18.9. ende 21.9. Ezr. 6. vers 11. Esth. 2.23. ende 5.14. ende 7.10. ende 9.13, 14. Thren. 5.12. Manieren van spreken by gelijckenisse, van hangen, aenhangen, aenkleven, siet Genes. 2.24. Iudic. 20.45. Psal. 63.9. ende 119.31. Iesa. 22.23, 24.

Hanna, Elkane wijf, moeder des Propheten Samuels, siet van haer, 1.Sam. cap. 1. ende 2.

Hanniël, Overste vande kinderen Manasses, Num. 34.23.

Hanoch, de sone van Kajin, nae wiens naem Kajin de stadt noemde, die hy bouwde, Gen. 4.17. Siet andere van dien naem, Genes. 25.4. ende 46.9.

Hant des menschen, siet allerley verhael, gebruyck, gebeerden, ende maniere van spreken, van ’s menschen handen, inde volgende plaetsen, Genes. 16.12. ende 25.26. ende 38.28, 29. ende 40.11. ende 46.4. ende 48.13. Exod. 4.4, 6, 7. ende 7.19. ende 9.22. ende 10.12, 21. ende 14.21. ende 17.11, 12. ende 21.24. Levit. 9.22. Deut. 19.21. ende 28.8. 2.Sam. 4.1, 12 ende 21.20. ende 25.10. 1.Reg. 13.4. 2.Reg. 13.16, 17. Iob 31.21, 22, 26, etc. Psal. 76.6. ende 90.17. ende 91.11, 12. ende 119.48. ende 125.3. Prover. 6.3, 10, 17. ende 11.21. ende 12.14. ende 16. vers 5. ende 19.24. ende 21.26. ende 26.15. ende 30.28. ende 31.19, 20. Eccles. 4.5, 6. Cant. 5.3, 4. Iesa. 1.15. ende 2.8. ende 10.13. ende 11.14. ende 13.2. ende 28.2. ende 35.3. Ierem. 1.16. ende 6.24. ende 30.6. ende 50.15. Thre. 2.22. Ezec. 2.9. ende 7.17. Dan. 5.5. Hos. 7.15. Obad. vers 13. Mich. c. 5. versen 9, 13. Zeph. 2.15. Zach. 8.9, 13. ende 11.6. ende 14.13. Hant, wort seer dickwijls ghebruyckt voor, dienst, inde Boecken Mosis, ende elders doorgaens. item, voor, macht, beleyt, gewelt, etc. siet onder anderen 1.Sam. 17.37. Iob 5.20. Psal. 22.21. ende 49.16. ende 63.11. ende 78.72. ende 106.40, etc. ende 141. vers 9. ende 144.7. Iesa. 47.6, 14. ende 53.10. Iere. 26.14. ende 38.5. Ezech. 23.28. Dan. 11.11. Hos. 13.14. Hab. 2.9. Hant opheffen, D. sweeren, siet Genes. 14.22. Exod. 6.8. Nume. 14.30. Deuter. 32.40. Psal. 106.26. Ezech. 20.5, 6. ende 36.7. Dan. 12.7. Handen op-heffen, ofte, uytbreyden, in ’t bidden, siet 1.Reg. 8.22, 23. Psal. 28.2. ende 44.21, 22. ende 88.10. ende 134.2. ende 141.2. ende 143.6. Iesai. 1.15. Thren. 2.19. ende 3. vers 41. Item, in elende ende rouwe, Ierem. c. 4. vers 31. Thren. 1.17. Hant onder yemants heupe leggen, is by eede yets belooven, Genes. 24.2, 3. ende 47.29. Hant op ’t hooft leggen, een teecken van schaemte ende rouwe, 2.Sam. 13.19. Ier. 2.37. Sijn leven ofte ziele in sijne hant stellen, dat is, sich in levens perijckel stellen, siet Iud. 12.3. 1.Sam. 19.5. ende 28.1. Psal. 119.109. In, ofte, met de handen clappen, een teecken van toorn, ontsteltenisse, vreuchde, dronckenschap, ende bespottinghe, siet Num. 24.10. 2.Reg. 11. vers 12. Iob 27.23. Psal. 47.2. Ierem. 48.26. Thren. 2.15. Ezech. 21.19, 22. ende cap. 22. vers 13. Hant op den mont leggen, dat is, swijgen, siet Iob 21.5. ende 29.7, 9. ende 39.37. Prov. 30.32. Mich. 7.16. Inde hant klappen, heet oock somtijts, borge worden, siet Iob 17.3. Prov. 6, 1. ende 22.26. Hant geven, een teecken van geloove, trouwe, ende gehoorsaemheydt, siet 2.Reg. 10.15. 1.Chron. 29. vers 24. 2.Chron. 30.8. Ezr. 10.18, 19. Hant legghen op Offer-beesten, Siet Levit. 1.4. ende 3.1, 2, 8, 13. ende 4.4, 15, 24, 33. ende 8.14, 18, 22. ende 16.21. Num. 8.12. op eenen misdadigen, Levit. 24.14. Oplegginghe der handen, een teecken van segeninge, ende heyliginghe tot sekeren dienst, siet Genes. 48. versen 14, 20. Num. 8.10. ende 27.18, 23. Deut. cap. 34. vers 9. Handen worden Gode menschlick toegeschreven, beteeckenende sijne macht, gewelt, bystant, versterckinge, leydinge, werckinge, bescherminghe, bewaringe, kracht der Prophetye, straffen ende plagen, etc. Siet Exod. 3.19, 20. ende 6.1. ende 32.11. 2.Sam. 24.14. 1.Reg. 18.46. 2.Reg. 3.15. 2.Chro. 30.12. Iob 19.21. ende 27.11. Psal. 8.7. ende 10.12. ende 17.14. ende 21.9. ende 31.6. ende 32.4. ende 38.3. ende 39.11. ende 78.42. ende 80.18. ende 89.14, 22. ende 92.5. ende 95.7. ende 104.28. ende 109.26, 27. ende 119.73, 173. ende 138.7, 8. ende 139.5, 9, 10. ende 144.7. ende 146.16. Prov. 1.24. Eccl. 9.1. Ies. 1.25. ende 5.25. ende 9.12. ende 10.4. ende 11.11. ende 14.27. ende 19.16, 25. ende 23.11. ende 25. versen 10, 11. ende 29.23. ende 31.3. ende 41.20. ende 45.12. ende 48.13. ende 49.2, 22. ende 50.11. ende 60.21. ende 64.8. ende 65.2. ende 66. versen 2, 14. Ierem. 1.9. ende 6.12. ende 15.6, 17. ende 16.21. ende 21.5. ende 51.25. Thre. 2.8. ende 3.3. Ezech. 1.3. ende 3.14, 22. ende 6.14. ende 8.1. ende 13.9. ende 14.9, 13. ende 16.27. ende 20.22, 33. ende 25. versen 7, 13, 16. ende 33.22. ende 35.3. ende 37. vers 1. ende 39.21. ende 40.1. Zephan. 1.4. ende 2.13. Zach. 2.9. ende 13.7.

Hanteren, handelen, siet Genes. 34.21. ende 42.34. Ezech. 27.12, etc. ende 28.5, 16, 18. Nah. 3.16. Gelijckenissen, siet Prov. 3.14. Iesa. 47.15. Ezech. cap. 16. vers 3.

Hantwerck, konstelicke hantwerckers, siet Genes. 4.20, 21, 22. Exod. 31.2, 6. ende 35.30. 1.Reg. 7.13, etc. 2.Chro. cap. 2. vers 14.

Hanun, Coninck der Ammoniten, schendt Davids gesanten, die hy tot hem gesonden hadde, om hem te troosten over sijns vaders doot, 2.Sam. 10.1, etc.

Har, siet, Ar.

Hara, een lantschap, ofte contreye, waer henen de Israeliten zijn ghevoert van den Coninck van Assyrien, 1.Chron. cap. 5. vers 26.

Harada, een leger-plaetse Israels in de Woestijne, Num. 33.24, 25.

Haran, Abrams broeder, een sone van Therah, Gen. 11.26, 28.

Haran, een stadt in Mesopotamien, Gen. 11.32. ende 27.43. ende 28.10. ende 29.4. siet oock 2.Reg. 19.11. Ezech. cap. 27. vers 23.

Harel, dat is, Godts berch, de heert-stede op den nieuwen Altaer, Ezech. 43.15.

Hargol, een vogel, den Israeliten van Godt toe-gestaen te eten, Lev. 11.22.

Harim, Priester van ’t derde lot, 1.Chron. 24.8. siet oock Ezr. 2.39. Nehe. c. 7. versen 35, 42. ende 10.5. ende 12.15.

Harnasch, siet 1.Sam. 17.6. 1.Reg. 10. vers 25. doch siet VVapen.

Harod, een fonteyne, by dewelcke sich Gideon met sijn krijchs-volck legerde, etc. Iudic. 7.1, etc.

Haroseth der Heydenen, eene stadt gelegen aen de wateren van Merom, daer Sisera woonde, ende sijn krijchs-volck van Barak geslagen wiert, ende hy selfs in de vlucht gedreven, siet Iudic. c . 4. versen 2, 13, 16.

Harpe spelen, ofte, slaen op de harpe, siet Genes. 4.21. 1.Sam. 10.5. ende 16.16, 17, 23, etc. 2.Sam. 6.5. Nehe. 12.27. Iob 30.31. Psa. 33.2. ende 43.4. ende 49.5. ende 50.3. ende 57.9. ende 71.22. ende 81.3. ende 92.2, 4. ende 98.5. ende 108.3. ende 137.2. ende 147.7. ende 149.3. Iesa. 5.12. ende 16.11. ende 23.16. ende 30.32. Ezech. 26.13. Dan. 3.5, 7, 10.

Hart, verharden. Van verhardinge der herten ende necken, siet Exod. 4.21. ende 7.3, 13, 22. ende 8.19. ende 9.35. ende 10.1, 20, 27. ende 11.10. ende 13.15. ende 14.4, 8, 17. Deut. 2.30. Iosu. 11.20. 2.Reg. 17.14. Neh. 9.6, 17, 29. 2.Chron. 36.13. Iesa. 1.2, etc. ende 48.4. Ierem. 3.1, etc. ende 5.3, ende 7.26. ende 8.4, 5, 6. ende 17.23. ende 19.15. ende 25.3, etc. Waerschouwingen, ende leeringen, van verhardinge, siet Deut. 10.16. 2.Chro. 30.8. Psal. 95.7, 8. Prover. 28.14. ende 29.1. De hardicheyt ofte vastigheydt van het herte des Leviathans, Iob 41.15. Eene harde sake moeten sien, Psal. 60.5. Hart gesichte, Iesa. 21.2. Hardicheyt des voorhoofts, Ezech. 3.9.

Hase, den Israeliten verboden te eten, Levit. 11.6. Deut. 14.7.

Haselaer, siet Genes. 30.37.

Hasmona, een leger-plaetse der Israeliten inde woestijne, Num. 33.29, 30.

Hathach, een van des Conincks Camerlingen, die Esther bediende, siet Ester 4.5, 6, 10, 11, 12.

Hattirsatha, een Lant-voogt, ofte Gouverneur, Ezr. 2.63. alsoo wort Nehemia oock ghenoemt, Neh. 7.65. ende 8.10. ende 10.1.

Hattus, siet 1.Chron. 3.22. Ezr. 8. vers 2. Nehem. 3.10. ende 10.4. ende 12.2.

Havila, een sone Ioktans, Genes. 10.29. van ’t lant Havila, siet Gen. 2.11. ende een ander, Genes. 25.18. 1.Sam. cap. 15. vers 7.

Havvot Iaïr, hoeven ofte dorpen Iairs, siet Num. 32.41. Deut. 3.14.

Hazael, dien Godt Elie beveelt te salven tot Coninck over Syrien, siet van desen 1.Reg. 19.15. 2.Reg. 8, 7, etc. item, vers 12, etc. ende vers 15. item, vers 28. ende cap. 10.32, 33. ende 12.17, 18. ende 13.4, 7.

Hazar-maveth, een sone Ioktans, Genes. cap. 10. vers 27.

Hazar-sual, een stadt in Iuda, Ios. 15.28. andere Hazars, siet oock aldaer.

Hazerim, woonplaetse der Aviten, Deut. cap. 2. vers 23.

Hazeroth, een legher-plaetse Israels, Num. 11.35.

Hazezon-Tamar, daer na genoemt Engedi, siet Genes. 14.7. 2.Chron. 20.2.

Hazo, een sone Nahors, des broeders Abrahams, Genes. 22.22.

Hazor, een Conincklicke stadt, daer Iabin, der Canaaniten Coninck, woonde. Dese stadt wiert van Iosua verbrant, siet Iosu. 11.1, 11, 13. Iud. 4.2. alwaer van eenen anderen Coninck Iabin, regerende te Hazor, gesproken wort. Tiglath-Pileser heeft dese stadt ingenomen, 2.Reg. 15.29. Siet de Prophetye Ieremie tegen het Coninckrijcke Hazor, Ierem. 49.28, 33.

Hebal, siet, Ebal.

Heber, een sone van Selah, nakomelinck van Sem, die een vader genoemt wort van alle kinderen Hebers, siet Genes. 10.21, 24. ende 11.14, 16.

Hebreer, Hebreerinne. Abram wort een Hebreer genoemt, ende voorts sijne nakomelingen, siet Genes. 14.13. ende 39.14, 17. ende 40.15. ende 41.12. ende 43.32. Exo. 1.15, 19. ende 2.6, 7, 11, 13. Godt wort genoemt, een Godt der Hebreen, Exo. 3.18. ende 5.3. ende 7.16. ende 9.1, 13. ende 10.3. Siet wijders Exod. 21.2, etc. Num. 24.24. Deut. 15.12, etc. 1.Sam. 4.6, 9. ende 13.3, 19. ende 14.21. Ione 1.9.

Hebron, een oude ende vermaerde stadt in Iuda, 7 jaren ouder als Zoan, Num. 13.22. Aldaer werdt David tot Coninck gesalft over Iuda, ende regeerde aldaer 7 jaren ende 6 maenden: daer na wert hy oock aldaer ghesalft tot Coninck over gantsch Israel, siet 2.Sam. 2.1, 4. ende 5. versen 3, 5. 1.Reg. 2.11. 1.Chron. 29.27. in welcke twee plaetsen de 6 maenden zijn uytgelaten. Dese stadt was te vooren genoemt Arba, ende Kirjath Arba, Genes. 23.2. Iosu. 14.15. ende 15.13. Siet wijders van Hebron Genes. 13.18. ende 23.19. ende 35.27. ende 37.14. Iosu. 10.36, 37. ende 20.7. ende 21.11. Iudic. 1.20. 2.Sam. 3.32. ende 15.7, etc.

Heeren ende vrouwen. Van haren plicht teghen dienst-knechten, dienst-maechden, ende het huysgesin, siet Exod. 21.2, 20, 26. Levit. 19.13. ende 25.38. Deut. 5.14, 21. ende 15.12, 16. Iob 31.13. Prov. 29.19. ende 31.15, 21. Eccles. 7.21, 22. Ierem. 34. versen 8, 9, 10, 11, 14, 15, 16, 17, 18, etc.

Heli, siet, Eli.

Helias, siet, Elia.

Helle, plaetse der verdoemden, helsche pijne, helsch vyer, siet Num. 16.30, 33. 1.Sam. 28.19. Iob 11.8. ende 26.6. Psal. 55.16. Prov. 15.11. Ies. 30.33. ende 66.24. Ezec. 31.18. ende 32.19, 21, 28, 29. Dan. 7.11. ende 12.2. Hos. 13.14. Ioel 3.13, 14. Mal. 4.1. siet oock, eeuwige straffen.

Helm des heyls, siet Iesa. 59.17. wort Gode menschelick toe-geschreven.

Hemath, siet, Hamath.

Hemel, in ’t gemeyn, het bovenste deel van de geschapene werelt, den aerden-cloot omgevende, siet Gen. 1.1, 6, etc. ende 2.1. Exod. 20.11. Nehem. 9.6. Iob 9.8. ende 14.12. ende 20.27. ende 22.14. ende 25.10, 11. ende 37.18. Psal. 33.6. ende 50.4. ende 89.12, 30. ende 102.25, etc. ende 104.2. ende 134.3. ende 136.5. Prov. 3.19. ende 8.27. Iesa. 13.13. ende 40.12, 22. ende 42.5. ende 44.22. ende 48.13. ende 51.6, 13, 16. ende 65.17. ende 66.22. Iere. 10.12. ende 23.24. ende 31.37. ende 33.25, 26. ende 51.15. Zach. 12.1. Hemel der hemelen, de hoochste hemel, derde hemel, Godes throon ende paleys, ende de woon-plaetse der H. Engelen, ende aller salige menschen, siet Genes. 28.12. Deuter. 10.14. ende 26.15. 2.Sam. 22.7. 1.Reg. 8.27, 30, 43. (2.Chro. 2.6. ende 6.18, 21.) 2.Reg. 2.11. 2.Chron. 30.27. Iob 16.19. Psal. 11.4. ende 14.2. ende 18.7. ende 20.7. ende 33.13. ende 53.3. ende 57.4. ende 68.33, 34. ende 102.20, 21. ende 103.19. ende 113.5. ende 115.3. ende 123.1. ende 139.8. Prov. 30.4. Eccles. 5.2. Iesa. 63.15. ende 66.1. Iere. 25.30. Ezech. 1.1. Amos 9.6. Mich. 1.2. Middelste Hemel, Uytspansel, daer de sterren aen zijn, Siet Genes. 1.14. ende 11.4. ende 15.5. Deut. 11.21. ende 30.19. ende 31.28. ende 32.1. 2.Reg. 17.16. ende 21.3. ende 23.4. 2.Chro. 28.9. Iob 26.13. ende 33.33. Psal. 8.4, 5. ende 19.2. ende 103.11. Prov. 25.3. Iesa. 1.2. ende 14.12, 13. ende 34.4. ende 51.6. ende 55.9. Ierem. 2.12. ende 4.23, 28. ende 31.37. ende 33.25, 26. ende 51.9, 53. Ezec. 32.7, 8. Ioel 2.10. Amos 9.2. Benedenste hemel, ofte, de lucht, siet Genes. 1.20, 26, 30. ende 7.11. ende 19.24. ende 21.17. ende 22.11, 15. ende 27.28, 39. ende 49.25. Exod. 16.4. Lev. 26.19. Deut. 4. versen 11, 36. ende 11.17. ende 28.12, 23. ende 33.13. Iosu. 10.11. Iudic. 5.20. 1.Reg. 1. versen 10, 12. 2.Reg. 7.2. 1.Chro. 21.26. 2.Chro. 7.1. Iob 1.16. ende 26.10, 11. ende 38.37. Psal. 78.22, etc. ende 148.4. Prov. 30.18, 19. Iesa. 55.10. Dan. 4.31. Hos. 2.21. Hagg. 1.10. Zach. 8.12. Malac. 3.10. Hemel, dat is, Godt, die in den hemel woont, Dan. 4.23. Hemel, dat is, inwoonders des hemels, de Heylige Engelen, (ende volmaeckte geesten) Iob 15.15. Psal. 89.6. Dan. 8.10. Hagg. 2.6, 21.

Hemelrijck, eeuwige heerlickheydt allen waren kinderen Godes in den hemel bereyt, siet den tytel, Salicheyt, Leven, Eeuwich leven.

Hemor, Lant-Vorst te Sichem, wort van Simeon ende Levi, Iacobs sonen gedoodt, siet van desen Genes. 33.19. ende de gantsche Historie, capitt. 34. siet oock Iudic. 9.28.

Henoch, een seer Godtvruehtich Patriarch, die met Godt wandelde, ende van hem wiert wech-genomen, siet Genes. 5.18, 21, 22, 23, 24.

Herberge, herbergen, niet herbergen, siet Genes. 19.1, etc. ende 24. vers 29, etc. Exod. 2.20, 21. ende 4.24. Ios. 2.1. Iudic. 19.16, etc. 1.Reg. 17.15. 2.Reg. 4.8, etc. Iob 31.32. Iesa.

[fol. g v]

16.3, etc. ende 58.6, 7. Ierem. 9.2. Siet wijders, Gast, gast vry.

Herder, weyden, etc. Van Herders, eygentlick genomen, siet Genes. 4.2, 20. ende 13.6. ende 26.20. ende 29.9. ende 30.29, etc. ende 37.2, 12, 13. ende 46.32, 34. ende 47.3, 6. 1.Sam. 16.11. Psal. 78.70. Ierem. 33.12. Herders der Kercke, des volcks Leeraers, Regenten, siet Genes. 49. vers 24. Num. 27.16, 17. Psal. 78.70, etc. Cant. 1.8. Iesa. 49.9. Ierem. 2.8. ende 6.3. ende 10.21. ende 22.22. ende 23.1, etc. ende 25.34, etc. ende 49.19. ende 50.6. Ezech. 34.2, etc. item, vers 4, etc. item, versen 8, 10. Zach. 10.2, 3. ende 11.5, 8, 11, 16, 17. Godt selfs ofte Christus, is de rechte Herder sijns volcks, Psal. 23.1, 2. ende 80.2. Iesa. 40.11. ende 49.10. Ier. 31.10. Ezec. 20.37, 38. ende 34.12, 13, 14, 23. Mich. 7.14. Zach. 11.4, 5, 9. ende 13.7.

Hermon, een berch, siet Deut. 3.8, 9. ende 4.4, 8. Psal. 42.7. ende 89.13. ende 133.3. Cant. 4.8.

Herkauwen der beesten, Lev. 11.3, 4, 5, 6, 7.

Herte des menschen, is onreyn ende boos van natueren, siet Genes. 8.21. Iere. 17.9. Siet wijders, Gerechticheydt, Boosheyt, Sonde, Weder-geboorte. Het Herte is bedeckt, verborgen, diep, siet Psal. 64.7. Prov. 19.21. ende 25.3. ende 27.19. Ierem. 17.9. De Herten der menschen zijn inde hant Godes, diese regeert, verandert, ende neygt nae sijn wel-gevallen, siet Gen. 33.4. Exod. 11.3. Deuter. 29. vers 4. 1.Sam. 10.9, 26. ende 19.20, etc. ende 29.3, 6. 1.Reg. 8.57, 58. 2Chro. 36.22. Ezr. 1.1. ende 6.22. ende c. 7. versen 27, 28. ende 9.9. Nehem. 1.11. Esth. 2.17. Psa. 86.11. ende 105.25. ende 106.46. ende 141.4. Prov. 21.1. Ier. 24.7. ende 32.9. Ezec. 11.19. Dan. 1.19. Godt kent ende doorgrondt herten ende nieren, Deut. 31.21. 1.Reg. 8.39. Psal. 7.10. ende 44.22. ende 94.11. ende 139.1, 4, 13, 23. Prover. 15.11. ende 17.3. ende 24.12. Ierem 11.20. ende 12.3. ende 17.10. ende 20.12. Ezech. 11.5. Amos 4.13. Het Herte kent sijn eygen droeffenisse, Pro. 14.10. Een bereyt Herte, Psal. 57.8. ende 108.2. De Herten uytstorten voor den Heere, Psal. 62. vers 9. Het herte op-heffen tot Godt, Psal. 143.8. Godt siet niet aen de uyterlicke bloote woorden ofte wercken, maer het herte, siet Genes. 4.4. ende 22.11. Exod. 25.2. ende 34. vers 5. Deut. 9.5, 6. 1.Sam. 16.7. In het herte yets indrucken, siet Prov. 3.3. ende 7.3. Het herte bewaren, Prov. 4.23. De herten der menschen stelen, 2.Sam. 15.6. Het herte te schicken, ofte, te richten tot den Heere, ende om hem te soecken, 1.Sam. 7.3. 1.Chro. 29.18. 2.Chron. 12.14. ende 19.3. ende 20.33. ende 30.19. Beswijcken, ofte, verlaten des herten, Psal. 40.13. ende 73.27. ende 84.3. ende 102.5. Iesa. 13.7. ende 19.1. Heftige beweginghen des herten, siet Psal. 45.2. Ierem. 4.19, etc. Herte, figuerlick, voor, het midden, siet Exod. 15.8. Deuter. 4.11. 2.Sam. 18.14. Psal.46.3. Prov. 23.34. ende 30.19. Ezech. 27.4, 25, 26, 27, 32. ende 28.2, 8. Ione 2.3. Reynicheyt des herten, komt van Godt, Psal. 51. vers 12. siet Reyn, reynigen, etc. Allerley toevallen des herten, die seer vele zijn, siet elck op sijn plaetse.

Hert, een dier, siet Deut. 12.15, 22. ende 14.5. ende 15.22. 1.Reg. 4.23. gelijckenissen, siet Psal. 42.2. Cant. c. 2. versen 9, 17. ende 8.14. Iesai. 35.6. Thren. 1.6.

Hesbon, een Conincklicke stadt, daer Sihon, de Coninck der Amoriten, verdreven hebbende den Coninck der Moabieten, regeerde, die van Mose met al sijn volck verslagen wiert, ende sijn lant van Israel in-ghenomen, siet van dese stadt, Num. 21.25, 26, etc. item, vers 30. Ios. 13.15, 17. 1Chro. 6.81. Ies. 15.4. ende 16.8, 9. Iere. 48.2, 34, 45. ende 49.3.

Heth, Hethiter, siet Genes. 10.15. ende 15.20. ende 23.3, 20. ende 26.34. ende 27.46. ende 49.29. Exod. 3.8. ende 13.5. ende 23.23. Num. 13. vers 29. Iosu. 1.4. ende 3.10. ende 9.1. Iud. 3.5. 2.Sam. 11.3, 6, etc. ende 23.39. 1.Reg. 15.5. siet oock Ezec. 16.3, 45.

Heva, Adams wijf, wort van Godt uyt Adams ribbe gebouwt tot eene vrouwe, ende gebracht tot Adam, die haer kent voor sijne vrouwe, ende sy eet van de verboden vrucht, ontfangt daer over van Godt haer vonnis, ende wort van Adam ghenoemt Heva, om dat sy de moeder aller levendigen is, siet Genes. 2.21, 22, 23. ende 3.6, 16.

Heisron, Hezron, een sone van Perez, nakomelinck van Iuda, siet Gen. 46.12. Ruth 4.18, 19. 1.Chron. 2.5, 18, 21, 24, 25, etc. een ander, de sone Rubens, Gens. 46.9.

Heyde der woestijne, siet gelijckenissen, Ierem. 17.5, 6. ende 48.6.

Heydenen. Vande beroepinge der Heyde-nen tot de ghemeynschap des Heeren Christi, ende sijner Kercke, siet Genes. 9.27. ende 12.3. ende 17.4, 5. ende 18.18. ende 22.18. ende 26.4. ende 49.10. Deut. 32.21, 42. Psal. 2.8. ende 22.28, etc. ende 47.10. ende 67.3, etc. ende 72.8, etc. ende 86.9. ende 96.3, 10. ende 98.2. ende 102.16, 17, 19, 22, 23. Psal. 117. Cant. 8.8, 9. Ies. 2.2, 3, etc. ende 11.10, etc. ende 14.1, 2. ende 19.18, etc. ende 25.6, etc. ende 27.6. ende 29.17, etc. ende 41.25. ende 42.6. ende 43.5, 6, 8. ende 49.6, 7, 8, 12, 17, 18, 20, 21, 22, 23. ende 52.15. ende 54.3, 5. ende 55.4, 5. ende 60.3, 5, 11, 16. ende 61.4, 5, 6. ende 65.1, etc. ende 66.18, etc. Ier. 3.17. ende 12.15, 16. ende 16.19. Ezech. 16.61. Hos. 1.10. Amos 9.12. Mich. 4. vers 1, etc. ende 7.11, 12. Zeph. 3.9, 10. Hagg. 2.7. Zach. 2,11. ende 8.20. ende 9.7. ende 14.16, etc. Malach. 1.11. Verscheyden Heydensche persoonen zijn den volcke Godes, in den Ouden Testamente ingelijft, besneden, ende tot de ware Religie bekeert: het welcke van sommigen uytdrucklick wort verhaelt, ende is van sommigen gelooflick. Andere hebben oock den volcke Godes veel goets gedaen, ende groote eere bewesen, Siet Genes. 17.12, 13. ende c. 41. versen 45, 50. Exod. 2.21. ende 12.38, 44. ende 18.11, 12. Deut. 29.11. Ios. 2.9. ende 6.25, etc. ende 8.33, 35. Iud. 1.16. Ruth 1.4, 16. ende 4.10, etc. 1.Sam. 26.6. 2.Sam. 11.3. ende 15.19. 1.Reg. 3.1. ende 5. vers 1, etc. item, vers 7. ende cap. 8.41. ende 10.1, 9, 10. ende 14.21. 2.Reg. 5.17, 18, 19. ende 8.7, etc. 1.Chron. 22.4. ende 2.Chro. 2.3, etc. ende 6.33. ende 32.23. ende 36.22, 23. Ezr. cap. 1. ende c. 6. vers 6, etc. ende 7.15, 17, 23. De wijse ende zeden der godtloose ende afgodische Heydenen, moet Godts volck geensins navolgen, Levit. 18.3. ende 20.23. Ier. 10.2. siet oock Afgoden, Echte-staet, ofte, Houwelicken.

Heyl. Siet, Salicheyt, Verlossinge, Overwinninge.

Heylant, siet, Verlosser.

Heylich, Heylicheydt. Van Godts Heylicheyt, siet onder den tytel, Godt. Van Heylicheyt eener plaetse, item, van verscheyden persoonen ende saken gehoorende tot den Godts-dienst, Sabbathen, heylicheyt van Godts volck, ende haer leger, etc. siet Genes. 28.17. Exod. 3.5. (Iosu. 5.15.) ende 19.6. ende 22.31. ende 29.37. ende 30.10, 29. ende 31.14, 15. ende 37.29. ende 39.30. Levit. 2.3, 10. ende 6.17, 25, 29. ende 7.1. ende 10.12. ende 11.45. ende 14.13. ende 19.2. ende 20.7, 26. Deut. 7.6. ende 23.14. ende 28.9. Ezr. 9.2. Nehe. 11.1. Iob 5.1. Psal 2.6. ende 3.5. ende 15.1. ende 16.2, 3. ende 20.3. ende 29.2. ende 32.5, 6. ende 34.10. ende 89.6. ende 93.5. ende 110.3. Iesa. 6.13. ende 58.13. ende 62.12. ende 64.11. Ezech. 22.26. Dan. 7.18, 21, 22, 25, 27. ende 8.24. Hos. 12.1. Hagg. 2.12. Zach. 8.3. Heylige Schrift, siet Schrift, Schriftuere, Woort Godes.

Heyligen, dat is, tot een bysonder ghebruyck af-sonderen, inwyen, reynigen, bereyden, so uytwendich, ende ceremonialick, als inwendich, siet Genes. c. 2. vers 3, etc. Exod. 19.10, 14, 15, 22. ende 26.37. ende 28.41. ende 29.1, 43, 44. ende 30.29. ende 40.9. Levit. 8.12. ende 16.19. ende 20.7, 8. ende 21.8. Iosu. 3.5. ende 7.13. 1.Sam. 21.4. 1.Chron. 15.12. Iob 1.5. Ies. 15.3. ende 23.18. Iere. 1.5. Ioel 1.14.

Heylichmakinge, weder-geboorte, reynigingh van sonden, siet Exod. 31.13. Ier. 1.5. ende 31.33. ende 32.40. Ezec. 20.12. ende 36.25, etc. ende 37.23, 28. Zeph. 3.9. siet Weder-geboorte, Reynigen.

Heyliginge Godes, ende sijns Naems, siet Levit. 10.3. Num. 20.13. Iesa. 5.16. ende 8.13, 14. Ezech. 20.41. ende 28.22, 25, 26. ende 29.23. ende 36.22, 23. ende 38.16, 23. ende 39.27.

Heylichdom, siet Psal. 68.25. ende 73.16, 17. ende 74.7. ende 78.69. ende 96.6. Iesa. 16.12. ende 60.13. ende 62.19. ende 63.18. Iere. 17.12. ende 51.51. Thren. 1.10. ende 2.20. Ezech. 5.11. ende 11.16. ende 23.38. ende 24.21. ende 25.3, 4. ende 28.18. ende 37.26, 28. Dan. 8.11. ende 9.17, 26. Amos c. 7. versen 9, 13. Siet wijders, Tabernakel, ofte, Tente der t’samen-komste, Paleys, Tempel.

Hezron, een sone van Perez, nakomelinck van Iuda, Gen. 46.12. Ruth 4.18, 19. 1.Chron. 2.5, 18, 21, 24, 25, etc. cen ander Hezron, de sone Rubens, Genes. cap. 46. vers 9.

Hiddekel, een riviere des Paradises, Gen. 2.14. Dan. 10.4.

Hilkia, de Hooge-priester, vindt het Wet-boeck des Heereen, ten tijde des Conincx Iosia, 2.Reg. 22.8. 2.Chro. 34.14.

Hin, een sekere mate van natte waren, Exod. 29.40. ende 30.24. Lev. 19.36. ende 23.13. Ezech. 4.11. ende 45.24.

Hincken, siet Genes. 32.24, 31. 2.Sam. 4.4. (figuerlicke reden, siet 1.Reg. 18. vers 21. Psal. 35.15. ende 38.18. Iere. 20.10. Mich. 4.6, 7. Zeph. 3.19.) siet oock Levit. 21.18. Deut. 15.21. Siet, Lam.

Hinde, Hinden, siet Iob 39.4, 5, 6, 7. Psal. 29.9. Cant. 2.7. ende 3.5. gelijckenissen, siet Genes. 49.21. 2.Sam. 22.34. Psal. 18.34. ende 22.1. alwaer staet: Aijeleth, Hessachar. dat is, Hinde des dageraets, Prov. 5.19. Hab. 3.19.

Hinnom, dal der sonen Hinnoms, daer de Ioden schricklicke ende heydensche grouwelen bedreven, met het verbranden harer kinderen, etc. siet Iosu. 15.8. 2.Reg. 23.10. Ier. 7.31. ende 19.2, 6. ende 32.35.

Hiram, Hirom, Huram, Coninck van Tyrus, vrient van David, ende Salomo, dien hy in het bouwen groote diensten heeft gedaen, siet 2.Sam. 5.11. 1.Reg. 5.7, 8, etc. 1.Chron. 14.1. 2.Chro. cap. 2. vers 3, etc.

Hiram, Huram, een konstelick werck-meester, siet 1.Reg. 7.13. 2.Chro. 2.13.

Hizkia, Iehizkia, Ezechias, een seer Godtsalich Coninck in Iuda, sone van den Godtloosen Coninck Achaz. Siet de Historie van sijne gantsche regeringe, allerley wedervaren, kranckheyt, ende wonderbare genesinge, etc. mitsgaders sijnen doot, 2.Reg. capitt. 18. 19. 20. item, 2.Chron. capitt. 29. 30. 31. 32. oock Iesa. capitt. 36. 37. 38. 39.

Hoba, een stadt aen de grensen van Canaan, daer henen Abram de vyanden vervolchde, Genes. 14.15.

Hobab, anders genoemt, Iethro, Mosis schoon-vader, Num. 10.29. siet Iethro.

Hoere, Hoererye, oncuyscheyt, verboden, bedreven, ende gestraft, siet Gene. 6.2. ende 19.5, etc. ende cap. 34. ende 38. vers 16, etc. item, vers 23. Exo. 20.14. (Deut. 5.18.) ende 22.16, 17. Lev. 19.20, 29. ende 21.9. Num. 25.1, 4. Deut. 22.20, 21, 28, 29. ende 23.17, 18. Iosu. 2.1, 9. ende 6.25. Iud. 8.31. ende 9.5. ende 11.1. ende 16.1, 18. ende 19.1, 2, 25, etc. 1.Sam. 2.22. 2.Sam. 13.1, etc. ende 16.22. 1.Reg. 11.1, etc. ende 14.23, 24. ende 22.47. 2.Reg. 23.7. Iob 24.15, 16. Prov. 2.16, etc. ende 5.3, etc. item, vers 8, etc. item, versen 12, 20, 21. ende 6.23, etc. ende 7.6, etc. ende 7.25, etc. ende 9.14, 15, 17, 18. ende 22.14. ende 23.27, 28, 33. ende 29.3. ende 30.20. ende 31.3. Eccles. 7.26. Hose. 4. versen 10, 11. Afgoderye is geestlicke hoererye, siet, Afgoden, ende wijders, Echt-breuck, Oncuyscheyt.

Hog, Coninck van Basan, siet, Og.

Holon, Cholon, een stadt in Iuda, den Priesteren toe-gedeelt, siet Ios. 15.51. ende 21.15.

Homri, siet, Omri, een godtloos Coninck in Israel, vader van den godtloosen Achab, 1.Reg. 16.25, 28.

Honger, Hongers noot, hongeren, hongerige. Siet Dierte, diere tijdt: ende wijders verscheyden verhael, prophetien, leeringen, ende dreygementen, van honger, hongeren, niet hongeren, hongerige, Deuter. 28. versen 48, 53, 54. ende 32. versen 23, 24. 1.Sam. 2.5. ende 14.33. 2.Reg. 7.4. ende 25.5, 6. (Iere. 52.6.) 2.Chron. 6.28. Iob 15.23. ende 27.14. Psal. 37.19. ende 59.16. ende 107.5, 6, 9. Prov. 10.3. ende 13.25. ende 27.7. Iesai. 3.1. ende 5.13. ende 8.21. ende 49.10. ende 58.6, 7. ende 65.13. Ierem. 14.2, etc. ende 19.9. Thren. 1.11. ende 2.11, 12, 19, 20. ende 4.4, 5, 8. ende 5.10. Ezech. 4.10, etc. item, versen 16, 17. ende cap. 5.10, 16. ende 14.13. ende 34.29. ende 36.29, 30. Ioel 1.16, etc. Mich. 6.14.

Hoochmoet, hoovaerdye, verheffinge des herten, opgeblasentheyt, siet Gen. 16.4. Num. 21.23, 24, 26. Deut. 8.12, etc. 2.Sam. 22.28. 2.Reg. 14.10, etc. ende 19.22. 2.Chron. 26.16. ende 32.13, 14, 25. Esth. 3.6. ende 5.9. ende 6.12. Psal. 18.28. ende 59.13. ende 68.22. ende 73.6, 8, 9. ende 75.5, 6. ende 101.5. ende 119.21, 51, 78. ende 131.1. Prov. 6.16, 17. ende 8.13. ende 11.2. ende 13.10. ende 15.25. ende 16.5, 18. ende 18.12. ende 21.4, 24. ende 29.23. ende 30.13. Iesa. 2.11, 12. ende 3.5, 16, 17. ende 10.8, etc. ende 13.11. ende 14.22, etc. ende 16.6, 7. ende 23.9. ende 24.21. ende 28.1, 3. Ier. 13.9. ende 48.29, 30. ende 49.16. ende 50.29, 31, 32. Ezech. 28.2, etc. item, vers 17. ende cap. 31.10, etc. Dan. 4.30, etc. ende 5.20, 22, etc. ende 11.36. Hos. 7.10. Amos 6.8. Mich. 2.3. Zeph. 2.15. ende 3.11.

Hope der kinderen Godes, toeverlaet, verwachtinge, op Godt wachten, den Heere verbeyden, siet Iob 13.15, 16. Psal. 9.19. ende 25.3, 5, 15, 21. ende 27.14. ende 31.25. ende 33.18. ende 37.34. ende 38.16. ende 39.8. ende 42.12. ende 43.5. ende 52.11. ende 69.7. ende 71.5. ende 78.5, 7. ende 119.114, 116, 166. ende 145.15. ende 146.5. Prov. 23.18. Iesai. 25.9. ende 26.8. Iere. 14.8, 22. ende 17.13. ende 31.17. Thren. 3.17, 18, 24, etc. Ezech. 37.11. Hos. 2.15. ende 12.7. Mich. 7.7. Hab. 2.3. Zach. 9.12. Hope der huychelaren ende Godtloosen, ydele, vergeefsche hope, siet Esth. 6.6, etc. Iob 8.13. ende 14.19. ende 19.10. ende 30.26. ende 31.24. Prov. 10.28. ende 11.7, 23. ende 13.12. Iesai. 59.9, 11. Thren. 4.17. Zach. 9.5. Siet oock, Vertrouwen, wachten, verwachten.

Hophni, een sone van den Hooge-Priester Eli, broeder van Pinehas, welcke beyde godtloos waren, ende van Godt gestraft zijn, siet 1.Sam. 2.12, 22, etc. item, vers 34. ende cap. 4.11.

Hophra, de toenaem des Conincks Pharao, in Egypten, siet Iere. 44.30.

Horpa, Orpa, schoon-dochter van Naomi: Verlaet Naomi onderweeghs, als sy weder-keerde nae Bethlehem, ende Ruth bestandichlick by haer bleef, siet Ruth 1.4, 14.

Hor, een berch neffens de grenzen der Edomiten, ende leger-plaetse Israels, in haren uyt-tocht uyt Egypten, Num. 33.37. Op desen berch is Aaron gestorven, Num. 20.27, 28. ende 33.38.

Horeb, een berch in Midian, daer Godt Mosem riep ende aensprack uyt het midden eenes brandenden braem-boschs, etc. Exod. 3.1, 2, 4, etc. Op desen berch heeft Godt na-der-hant aen Israel sijne Wetten gegheven door Mosen, met groote teeckenen ende wonderen, siet Deuter. 4.10. ende wijders, Sinai. Tot desen berch vluchtte de Propheet Elia voor Izebels Tyrannye, 1.Reg. 19.8, 9. ende Godt sprack aldaer met hem. Hier gaf Godt oock water uyt den rotz-steen, Exod. 17.6, etc.

Hori, een sone Lotans, nakomelinck van Seïr, den Horiter, siet Gen. 36.20, 22. Siet oock aldaer de Vorsten der Horiten, die voor de Edomiten in Seïr geregeert hebben, versen 21, 29, 30. Deut. cap. 2. vers 12.

Horma, een contreye der Canaaniten, daer de Coninck van Harad sommige van Israel in den strijt overweldichde, maer daer na op Israels bidden, ende gelofte, dit volck in hare handen gaf, so dat syse verdelgden, ende daerom dese plaetse noemden, Horma, Num. 21.1, 2, 3. siet wijders vanden Coninck van Horma, geslagen door Iosua, ende van de stadt Horma, naderhant van Iuda ende Simeon in-genomen, ende verdestrueert, Iudic. 1.16, 17.

Horonaim, een stadt in Moab, siet Iere. cap. 48. versen 3, 34.

Hosea, de laetste Coninck in Israel, ofte, de 10 stammen, die om sijne ontrouwe van den Coninck Salmanasser wiert gestraft, ende Israel nae Assyrien wech voert, Siet 2.Reg. 15.30. ende 17.1, 2, 3, 4, 6. Hose. 10.7.

Hosea, de Propheet, wiens Prophetye in de Canonijcke boecken des Ouden Testaments, onder de kleyne Propheten, d’eerste is: heeft lange in Israel gepropheteert, siet Hose. 1.1, 2, 3, 6, 8, 9. ende 3.1, 2, 3.

Hothniel, Othniel, Calebs swagher, een Richter in Israel, siet Iosu. 15.16, 17. Iud. 1.12, 23. ende 3.9, 10, 11.

Houwelick, siet, Echte-staet.

Husai, de Architer, Davids vrient, ende getrouwe noot-hulper, als hy voor Absalom vloodt, siet 2.Sam. 15. versen 32, 34, 37. ende 16.16, etc. ende 17.7, etc. item, versen 15, 16, 17.

Hur, die met Aaron de handen van Mose ondersteunde, op de hoochte des heuvels, als Iosua tegen d’Amalekiten streedt, siet Exod. 17.10, 12. en wijders van den selven Exod. 24.14. siet oock van eenen anderen Hur, Calebs sone, 1.Chro. 2.19, 20. een ander Hur, een van de vijf Coningen der Midianiten, van Israel gedoot, Num. 31.8.

Huts, Uz, een sone Arams, Genes. 10.23. alsoo hiet oock de eerst-geboren sone Nahors, Abrahams broeder, Genes. 22.21. Inden lande Uz, heeft Iob gewoont, Iob 1.1. siet oock Thre. 4.21. alwaer geseyt wort, dat de Edomiten in den lande Uz woonden.

Huychelen, huychelaers, huychelerye, geveynstheyt, dobbel-herticheyt, wanneer yemant uyterlick vroom wil schijnen, ofte yets wel te meynen, ende in sijn herte quaet denckt, siet Deut. 25.13, 14. 1.Sam. 18.13, 17. 2.Sam. 22.45. (Psal. 18.45.) 2.Reg. 10.16, 31. ende 8.8. ende 13.14. 2.Chron. 25.2. Ezr. 4.2. Iob 4.6. ende 8.13, etc. item, vers 16. ende cap. 15.34. ende 27.8, 9. ende 36.13, 14. Psal. 12.3, 4. ende 28.3, 4. ende 35.15, 6. ende 41.7. ende 50.16, 17. ende 66.3. ende 78.36, etc. ende 81.14, 16. ende 125.5. Prov 7.14. ende 10.9. ende 11.9, 20. ende 14.14. ende 23 6, 7. ende 25.23. ende 26.23, etc. item, vers 26. ende c. 28.18. ende 30.20. Iesai. 1. vers 11, etc. ende 7.12. ende 10.6. ende 29.13, 15. ende 33.14. ende 48.1. ende 58.2. ende 66. vers 1, etc. Ierem. 2.22, 23. ende 3.10, etc. ende 7.10. ende 9.4, 5, 8, 9. ende 12.6. ende 33.30, 31. ende 42. versen 5, 20, 22.

[fol. g2 r]

Ezech. 14.1, etc. ende 20.1, etc. Hose. 12.1, 2. Mala 1.13. Siet oock, Bedriegen, Falscheyt, ofte, Valscheyt, Liegen, Leugen.

I.

IAazanja, twee van desen naem, Ezech. 8.11. ende 11.1, 2.

Iabal, een sone Lamechs, die eerst gevonden heeft het maken van tenten, ofte hutten, Genes. 4.20.

Iabbok, een beke ofte riviere, die Iacob met sijn familie, etc. passeerde, siet Genes. 32.22. siet oock Num. 21.24.

Iabes, een stadt in Gilead, welcker inwoonders niet mede optoghen in den strijdt tegen Benjamin, ende daerom verslagen wierden, behalven de maeghden, siet Iudic. 21.8, etc. item, vers 12. Dese stadt is belegert geweest van den Coninck der Ammoniten, ende van Saul ontsett, 1.Sam. cap. 11. D’inwoonders deser stadt doen wel by de doode lichamen van Saul, ende sijne sonen, waer over sy van David wierden bedanckt, 1.Sam. 31.11, etc. 2.Sam. 2.4, 5.

Iabes, wort geroemt, ende in sijne bede van Godt verhoort, 1.Chro. 4.9, 10.

Iabin, Coninck der Canaaniten te Hazor, wort van Iosua verslagen, Iosu. 11. versen 1, 10. een ander, wiens velt-Overste Sisera was. In deses handt gaf Godt Israel over, maer daer nae verloste hyse, Siet Iudic. 4.2, etc. item, versen 23, 24.

Iacob de Patriarch, Isaacs sone, wort geboren, Genes. 25.26. koopt van sijnen broeder Esau d’ eerstgeboorte, versen 31, 32, 33. ontwendt sijnen broeder des vaders segen, cap. 27. Treckt tot Laban, cap. 28.10, etc. Siet in eenen droom die wonderlicke Leeder, vers 12, etc. doet eene gelofte, vers 20, etc. Dient Laban om sijne twee dochteren, cap. 29.20, 28. Keert weder nae Canaan, cap. 31. worstelt met Godt, ende wort genoemt Israel, cap. 32.24, 28. Hose. 12.5. Sendt sijne sonen in Egypten om koorn, c. 42.1, etc. Treckt, op Iosephs ontbieden, met al sijn huysghesin, ses ende tsestigh (in alles, met hem selven, Ioseph ende sijnen sonen 70) zielen, in Egypten, capit. 46.1, etc. item, vers 26. Deuter. 10.22. Neemt Iosephs sonen tot kinderen aen, cap. 48.5, 19, 20. Segent sijne 12 sonen, sterft, ende wordt begraven in Canaan by sijne vaders, na sijn bevel, cap. 47.30. ende 49.1, etc. item, vers 29, etc. ende cap. 50.13. Godt wort genoemt de Godt Iacobs, ende de Machtighe Iacobs, siet, Namen ende Tijtelen Godes, ende wijders, 2.Sam. 23.1. Psal. 20.2. ende 46.8, 12. ende 75.10. ende 76.7. ende 81.2, 5. ende 84.9. ende 114.7. Siet wijders van Iacob, Deut. 26.5. Psal. 47.5. Hose. 12.4, 5, 13. Malach. 1.2, 3.

Iacob, dat is, Iacobs nakomelingen, siet Psal. 147. versen 19, 20. Iesa. 41.8, etc. ende 48.20. ende 59.20. Iere. 31.7. Hose. 12.3. Amos 6.8. ende 7.2, 5. ende 8.7.

Iaddua, Hooge-Priester, Nehem. 12.11.

Iaël, Hebers des Keniters wijf, verbergt Sisera in hare tente, ende klopt hem eenen nagel door den slaep sijnes hoofts, dat hy sterf, Iud. 4.17, etc. ende wort daer over gepresen, Iud. 5.24, etc.

Iaëlam, een sone Esaus, Gen. 36.5, 14, 18.

Iaëzer, een stadt van Israel in-genomen, Num. 21.32. ende 32.1, etc. siet oock Iesa. 16.8, 9. Ierem. 48.32.

Iah, de Name Godts, siet, Godt.

Iahza, oock Iahaz, Iaza, een stadt der kinderen Rubens, Iosu. 13.18. Daer Sihon, de Coninck der Amoriten, teghen Israel streedt, Numer. 21.23. Siet oock Deut. 2.32. Iud. 11.20. Iere. cap. 48. versen 21, 34.

Iahaziël, een Levijt, voorseyt, door ingeven des Heyligen Geests, den Coninck Iosaphat ende den volcke, eene groote victorye, 2.Chron. 20.14, etc. andere van dien naem, siet 1.Chron. 12.4. ende 16.6. ende 23.19.

Iaïr, een Richter in Israel, Iudic. 10. vers 3, etc.

Iaïr, een sone Manasses, siet van desen, Num. 32.41. Deut. 3.14.

Iake, vader van Agur, Prov. 30.1.

Iamin, een sone Simeons, Genes. 46.10. Exod. 6.15.

Ianoach, Ianoah, een stadt Ephraims, siet Iosu. 16.6, 7. ende oock, 2.Reg. cap. 15. vers 19.

Iapheth, Noachs sone, siet van desen Gen. 5.32. ende 9.23, 27. ende 10.1, 2. alwaer sijne nakomelinghen worden verhaelt, siet oock vers 21. aldaer.

Iaphia, Coninck van Lachis, wordt van Iosua overwoonen, Iosu. 10.3, 10, etc. een ander, Davids sone, geboren te Ierusalem, 2.Sam. 5.15.

Iapho, dat is, Ioppe, siet 2.Chron. 2.16. Ezr. 3.7. Ion. 1.3.

Iareb, een Coninck in assyrien, (als men meynt). Siet Hose. 5.13. ende 10.6.

Iarmuth, een Conincklicke stadt in Canaan, welcker Coninck Piream mede optooch om Gibeon te belegeren, ende wiert van Iosua, neffens d’andere Coningen, gedoodt ende opgehangen, Ios. 10.3, etc. item, vers 26.

Iaspis, een edel gesteente, Exod. 28.18. ende 39.13. Ezech. 28.13.

Iatthir, een stadt der Priesteren, Iosu. 15.48. ende 21.14.

Iavan, een sone van Iapheth, ende een vader der Griecken, Genes. 10.2. siet oock Iesa. 66.19. Ezech. 27.13, 19.

Ibzan, siet, Ebzan.

Icabod, D. daer en is geen eere, ofte, waer is de eere? Aldus noemde de schoon-dochter van Eli, huysvrouwe van Pinehas, haren sone, om dat de Arke was wegh-ghevoert van de Philistijnen, 1.Sam. 4.19, etc.

Iddo, een Siender ofte Propheet, Siet 2.Chron. 12.15. ende 13.22. Zach. 1.1.

Idumea, Edomea, siet, Edom.

Ieberechja, de vader van Zacharia, die een was van de ghetuygen des Propheten Iesaie, Iesa. 8.2.

Iebusi, van welcken de Iebusiten afkomstigh zijn, een sone Canaans, Genes. 10.16. Der Iebusiten landt gaf Godt aen Abrams zaet, Genes. 15.21. effenwel woonden sy onder de kinderen Iuda, Iosu. 15.63. Iud. 1.21. ende 19.10, etc. Maer David heeftse overwonnen, 2.Sam. 5.6, etc. 1.Chron. cap. 11. vers 5.

Iebus, also was Ierusalem genoemt, om dat de Iebusiten te voren daer woonden, Ios. 15.8. Iud. 19.10. 1.Chron. 11.4. Aravna was een Iebusiter, 2.Sam. 24.18. beloften voor de Iebusiten, Zach. 9.7.

Iecholia, de moeder van den Coninck Azaria, 2.Reg. 15.2. 2.Cor. 26.3.

Iechonia, Iehojachin, Iojachin, Chonia, sone van den Coninck Iojakim, wort Coninck in Iuda, maer van Nebucadnezar gevancklick wechgevoert nae Babel, ende daer nae van Evilmerodach uyt de gevanckenisse gehaelt, verheven, ende vriendelick getracteert, siet 2.Reg. 24. versen 6, 8, 9, 15. ende 25.27, etc. 1.Chron. 3.16, 17. Iere. 22.24, etc. item, vers 30. ende cap. 52.31, etc.

Iedaja, een van die, van de welcke Godt Zacharie beveelt gout ende silver te nemen, om Croonen te maken, Zach. 6. versen 10, 11.

Iedi, een Siender ofte Propheet, dienmen houdt oock Iddo ende Oded genaemt te zijn, 2.Chron. 9.29.

Iedida, de moeder des vroomen Conincks Iosia, 2.Reg. 22.1.

Iedid-Iah, dat is, beminde des Heeren, alsoo noemde Godt Salomo, Siet 2.Sam. 12.25.

Ieduthun, een van de Oppersangh-meesters, by Davids tijdt. Siet van desen, ende sijne sonen, 1.Chro. 16.41, 42. ende 25.1, 3. Psal. 39.1. ende 62.1. ende 77.1.

Iegar-Sahadutha, hoop der getuygenisse, alsoo Laban den hoop van steenen noemde, dien Iacob noemde Gilead, als sy een verbont t’samen maeckten, Genes. 31.47, etc.

Iehu, de sone Hanani, de Propheet, propheteert teghen Baesam, den Coninck Israels, 1.Reg. 16.1, etc. bestraft Iosaphat, om dat hy den Godtloosen Achab geholpen hadde, 2.Reg. 19.2.

Iehu, de sone Iosaphats, des soons Nimsi, wort door Godts bevel ghesalft tot Coninck over Israel, 1.Reg. 19.16. 2.Reg. 9.1, etc. Conspireert teghen Ioram den Coninck Israels, ende doodt hem, 2.Reg. 9.14, 24. Van sijne regeringe, yver in ’t uytroeyen van Achabs gantsche huys, ende afgoderye, Baals dienaers, Izebel, etc. Siet 2.Reg. capit. 9. ende 10. Effenwel en was hy niet oprecht, siet 2.Reg. 10. versen 29, 31. Hose. 1.4. Iehudi, Siet Ierem. 36.14, 21.

Iemina, eene van Iobs dochters, Iob cap. 42. vers 14.

Iephtah, een hoeren-kint, ende daerom van sijne broeders verstooten, Iud. 11.1, 2. woont in ’t lant Tob, ende oeffent sich, met sijn byhebbende volck, in krijchs-tochten, ende wort verkoren tot Overste tegen d’Ammoniten. Siet het volgende aldaer, ende voorts van sijne daden, victoryen, gelofte, etc. cap. 11. ende 12. tot aen ’t 8 vers Richt Israel ses jaren, ende sterft, cap. 12.7.

Iephunne, vader van Caleb, Iosu. 14. versen 6, 14. 1.Chron. 4.19, etc.

Iered, een sone Mahalaleels, vader van den Godtvruchtigen Henoch, siet Gen. cap. 5. versen 15, 18, etc.

Ieremia, de Prophete, wiens prophetien in de Canonijcke boecken des Ouden Testaments, onder de groote Propheten, na den Propheet Iesaia, te vinden zijn. Was geboortigh van Anathoth, Ierem. 1.1, etc. heeft veel moeten lijden om sijne ghetrouwicheydt ende bestandigheyt, ende langen tijt gepropheteert tot de Babylonische gevanckenisse toe, ende daer nae, selfs in Egypten, waer henen hem de Ioden mede wechvoerden. Siet van sijne beroepinghe, ende al sijn propheteeren, wedervaren, ende doen, 2.Chron. 35.25. ende 36. versen 12, 20, 21. ende 37.20, 21, 22. Ierem. 1.4, etc. ende 11.18, etc. ende 12.6. ende 15.10, 11, 19, etc. ende 16.2. ende 20.1, 2, 14. ende 21.1, etc. ende 25.3, 15, 19. ende 26.7, 15, 16, 24. ende 27.2. ende 28. vers 1, etc. Item, vers 15, etc. ende 29.21, 24, etc. ende 32.2, 3, 8, etc. ende 36.4, 26, 27, 28. ende 37.3, 4, 11, etc. item, versen 17, 18, 20, 21. ende 38.1, etc. item, vers 4, 7, etc. item, vers 14, etc. item, vers 24, etc. ende vers 28. ende c. 39. versen 11, 12, 13, 14. ende 40.4, 5, 6. ende 42.1, 7, etc. ende 43.2, 3, 6, 8, etc. ende 44.16, 17.

Iericho, een stadt in Canaan, aen de Iordane, genoemt de palm-stadt, Deuter. 34.3. Iudic. 1.16. 2.Chron. 28.15. wort van Iosua wonderbaerlick ingenomen, ende verbrandt, siet Iosu. c. 6. ende diese weder soude bouwen, wordt van Iosua vervloeckt, etc. cap. 6.26. Hiel van Bethel heeftse weder opghebouwt, ende ’t is hem ghegaen nae de prophetye van Iosua, 1.Reg. 16.34. Siet wijders, 2.Reg. 2.4, 5, 19. ende 2.Reg. 25.5. 2.Chron. 28.15. Iere. cap. 39. vers 5.

Ierobeam, de sone Nebats, Salomons knecht, verheft sijn hant teghen Salomo, die hem soeckt te dooden, maer hy vlucht tot den Coninck van Egypten, ende blijft aldaer tot Salomons doodt toe, siet 1.Reg. 11. versen 26, 28, 40. ende 12.2. wort Coninck over de tien stammen, 1.Reg. 12.3, etc. nae de prophetie Ahie des Siloniters, 1.Reg. c. 11. vers 29, etc. Bouwt Sichem, ende Pnuel, 1.Reg. 12.25. Richt twee gouden Calveren op ter afgoderye, c. 12.26. Sijn hant verdorret by den Afgodischen altaer te Bethel, capit. 13.1, etc. ende wort weder genesen, vers 6. siet wijders, cap. 14.1, etc. Hy strijdt tegen den Coninck Abia, Rehabeams sone, die hem overwint, ende Godt plaeght hem, dat hy sterf, 2.Chron. 13.2, 3, etc. item, versen 15, 20. Sijne grouwelen worden dickwijls vermeldt, ende heftigh ghestraft.

Ierobeam, de tweede, sone van Ioas, regeert over Israel 41 jaer 2.Reg. 14.23. wandelt in de sonden des eersten Ierobeams, vers 24. Maer oorlooght dapperlick, ende verlost Israel, na de Prophetie Ione, die by sijnen tijt schijnt gepropheteert te hebben, vers 25. als oock Amos, Amos 7.10, 11.

Ieruel, de woestijne, alwaer Godt Iosaphat die heerlicke victorye gaf teghen Ammon ende Moab, 2.Chron. 20.16.

Ierusa, een dochter Zadoks, moeder des Conincks Iotham, 2.Reg. 15.33.

Ierusalem, de wijt-vermaerde Conincklicke hooft-stadt van Iudea, oock genoemt Iebus ende Salem, (siet dese tijtelen) alwaer by Abrams tijdt MelchiZedek Coninck ende Priester des Alderhooghsten was, Genes. 14.18. hier waren de berghen, Zion ende Moria, Davids stadt ende burght, de Tempel van Salomo gebouwt, etc. Adoni-Zedek Coninck van Ierusalem, roept andere Coningen te hulpe tegen Iosua, maer wort mede gedoodt ende opgehangen, Iosu. 10.1, etc. item, versen 23, 26. De kinderen Iuda ende Benjamins en konden de Iebusiten niet van Ierusalem verdrijven, Iosu. 15.63. Iudic. 1.21. hoe wel Iuda Ierusalem (voor soo veel haer gedeelte aenginck) hadde ingenomen, Iudic. 1.7, 8. maer David heeft de burght Zions gewonnen van de Iebusiten, 2.Sam. 5.6, 7. Dese stadt wert van Godt verkoren tot sijn wooonstede, 1.Reg. cap. 8. 2.Reg. 21.4, 7. 2.Chron. 6.2. ende 7.16. Ioas, de Coninck Israels, breeckt een groot deel van Ierusalems muer, 2.Reg. 14. vers 13. De Coningen van Syrien ende Israel, belegeren Ierusalem, te vergeefs, 2.Reg. 16.5. Iesa. 7.1. Nebucadnezar, belegertse, neemtse in, ende verdestrueertse, 2.Reg. 24.10. ende 25.1, 2, etc. Van de herbouwinghe ende bewooninge, nae de verlossinge uyt Babel, siet Nehem. 2.5, 6. ende 3.1, etc. ende 4.6, 7. ende 7.4. ende 11.1, 2. Dan. 9.25. Prophetye van Ierusalems destructie door de Romeynen, siet Dan. 9.26, 27. ende (nae veler ghevoelen) Zach. 14.1, 2. Siet wijders allerley verhael, prophetien, ende predicatien, van, ende teghen Ierusalem, item, van ’t geestelick Ierusalem, dat is, de Kercke, in de volgende plaetsen, Iud. 19.10, 12. 1.Sam. 17.54. 1.Reg. 11.13, 32. ende 14.21. 2.Reg. 18.17. ende 20.4, 20. ende 21.13. ende 23.27. ende 25.8, etc. 1.Chron. 11.4, 5. 2.Chron. 26.9. ende 27.3. ende 32.2, 5. ende 33.14. ende 34.22, 24, 25. Ezr. c. 4. versen 15, 16, 19, 20, 23, 24. Nehem. 1.3. Psal. 122.1, etc. ende vers 6, etc. ende 125.2. ende 135.21. ende 137.5, 6, 7. ende 147.2. Ies. 1.21. ende 2.3. ende 3.8. ende 22.2, etc. ende 29.1, etc. ende 33.20. ende 40.9. ende 44.26, 28. Ierem. 1.3. ende 3.17. ende 5.1, 10, 11. ende 6.1, etc. item vers 6, 8. ende cap. 9.11. ende 13.27. ende 19.8, 9, 11, 13. ende 21.10, 13, 14. ende 22.8, 9. ende 23.39. ende 25.17, 18. ende 26.6, 18, 20. ende 30.18. ende 31.38. ende 32.28, 29, 31. ende 33.4, 5, 10, 11, 16. ende 34.2, 22. ende 37.5, 7, 8. ende 38.3. ende 39.1, etc. ende 44.2, 3, 6. ende 51.50. ende 52.4, etc. Thren. 1.1. ende 2.15. ende 4.11, 12. Ezech. 5.5, etc. ende 7.23. ende 9.2, etc. item vers 9. ende cap. 11.23. ende 15.6, 7. ende 16.2, etc. ende 21.17, 25. ende 22.2, 3, 19, 20. ende 23.11, 15, 18, 22, etc. ende 24.2, 6, 9. ende 25.26. ende 26.2. ende 40.1, etc. (vande nieuwe stadt: item 48.15, etc. ende vers 35.) Dan. 1.1, 2. Ioel 3.17, 20. Mich. 3.12. ende 4.14. Hab. 3.16. Zeph. 1.4, 12. ende 2.1, etc. item versen 14, 15, 16, 17. Zach. 1.12, etc. item versen 16, 17. ende cap. 2.1, 2, 4, 5, 12. ende 8.3, 4, 5, 7, 8. ende 9.9. ende 12.2, 3, 6, 9, 10. ende 14.10, 11.

Iesaia, de sone Amoz, een seer voortreflick, ende hooch-begaeft Propheet, wiens boeck het eerste is onder de groote Propheten. hy heeft langen tijt in Iuda gepropheteert, Iesa. 1.1. siet van sijnen sendinge, ende versterckinge door een prophetisch gesichte, Iesa. cap. 6. ende wijders, Iesa. 7.3. ende 2.Reg. 19.2, 6, 7, 20, etc. ende 20.4, 7, 8, 12. 2.Chron. 26.22.

Ieschurun. Alsoo noemt Godt Israel, Deut. 32.15. ende 33.5, 26. Ies. 44.2. om dat sy recht, ofte, oprecht voor Godt behoorden te zijn, ende in sijne wegen te wandelen, waer toe hy haer geroepen, ende den regel sijner gerechticheyt haer voorgeschreven hadde.

Iesua, Iehosua, Iosua, hooge-priester, de sone Iosadaks, uyt Babel wedergekeert zijnde, bouwt, met Zerubabel, den Altaer des Heeren, ende begon mede ’t fondament des tweeden Tempels te leggen, siet, Ezr. 3.2, etc. item versen 8, 9. Siet wijders van hem, Ezr. 4.3. ende 5.2. Neh. 12.10. Hagg. 1.1, etc. Zach. c. 3. versen 1, 3, 6. ende 6.11, 12. Dese is te onderscheyden van Iosua, den sone Nuns, die Israel in Canaan brachte.

Iether, Gideons eerst-gheboren soon, die vermits sijne jonckheyt, het sweert niet en dorste trecken, om Zeba ende Zalmuna te dooden, Iud. 8.20.

Ietheth, een Vorst, uyt Esaus nakomelingen, Gen. 36.40.

Iehtro, anders oock Hobab genoemt, (siet dien tijtel) Mosis schoon-vader, een Priester, ofte Vorst, der Midianiten. Siet van desen, Exod. 2.16, 18. ende 3.1. ende 18.1, etc. item vers 7, 8, 9, 10, 12, 13, etc. Num. 10, 29, etc. Van deses nacomelingen was Heber de Keniter, Iud. 4.11.

Ietur, een sone Ismaels, Gen. 25.15.

Ibchat, een van Davids sonen, 2.Sam. cap. 5. vers 15.

Iibleam, een stadt in Manasse, Iosu. 17.11. siet oock 2.Reg. 9.27.

Iidelheyt, ydelheyt, der Afgoden, menschen, wereltsche dingen, quade saken, voornemens, vertrouwen, valsche prophetyen, etc. Siet Deut. 32.21. 1.Reg. 16.13. 2.Reg. 17.15. Iob 15.31. ende 31.5. Psal. 4.3. ende 26.4. ende 36.4, 5. ende 39.6, 7, 12. ende 62.10. ende 78.32, 33. ende 94.11. ende 119.37. ende 139.19, 20. ende 144.4. Prov. 30.8. Eccl. 1.2, 14. ende 2.11. ende 5.10. ende 6.11. ende 8.9, 13. Iesa. 5.18. ende 40.17. ende 41.29. ende 57.13. ende 59.4. Ierem. 2.5. ende 4.14. ende 8.19. ende c. 10. versen 3, 8, 15. ende 14.22. ende 16. vers 19. ende 18.15. Ezech. 21.34. ende 22.28. Hos. 12.12. Ione 2.8. Zach. 10.2.

Iidlaph, een vande sonen Nahors, des broeders Abrahams, Gen. 22.22.

Iigeal, een vande verspieders Canaans, Num. 13.7.

Ijon, een stadt, ingenomen van Benhadad, ende Tiglathpileser, 1.Reg. 15.20. 2.Reg. 15.29.

Iisbak, een van Abrahams sonen, uyt Kethura, Gen. 25.2.

Iithream, een van Davids sonen. 2.Sam. cap. 3. vers 5.

Immanuel, de name onses Salichmakers Iesu Christi, beteeckenende, Godt met ons, siet Iesa. 7.14. ende 8.8.

Immer, de vader des Priesters Pashurs, die den Propheet Ieremiam sloech, Ierem. 20.1. siet oock, Ezr. 2.37. ende 10.20.

Indien, onder ’t gebiet van Ahasveros, Esth. 1.1.

Ioab, sone van Zeruja, Davids suster. Davids krijchs-overste. Siet van desen, sijne daden, mishandelingen, straffen, ende doot, 2.Sam. 2.13, 14, 18, 22, 24, 26. ende 3.22, 23, etc. item, versen 27, 29. ende cap. 8.16. ende 10.9, etc. ende 11.1, 14, etc. ende 12.27, 28. ende 14.2, etc. item, versen 22, 23, 29, 33. ende cap. 18. versen 2, 14. ende 19.5, etc. item, vers 13. ende 20.8, etc. ende 24.2, etc. 1.Reg. 1.7. ende 2.5, 31, etc. item, vers 34. ende cap. 11.15, 16. 1.Chron. 11.6. Psal. 60.2.

[fol. g2 v]

Ioaddan, de moeder Amazie des Conincks Iuda, 2.Reg. 14.2.

Ioah, de sone Asaphs, Cancelier van Hizkia, 2.Reg 18.18.

Ioahaz, de kleynste sone des Conincks Iorams van Iuda, wort alleen overgelaten, uyt sijne broederen, als de Philistijnen ende Arabiers in Iuda waren ingevallen, 2.Chron. 11.17. oock genoemt Ahazia, Azaria, 2.Chron. 22. versen 1, 6.

Ioaz, oock, Ioahaz, sone van Iehu, Coninck van Israel, Siet 2.Reg. 13.1, 2, 3, 4, 7, 9.

Ioahaz, een sone van Iosia, wort Coninck van Iuda, maer ghevanckelick van Pharao Necho gevoert in Egypten, alwaer hy sterf, 2.Reg. 23.30, 31, 32, 33, 34. na de prophetie, Ier. 22.11, 12. alwaer hy (nae sommiger ghevoelen) Sallum genoemt wort, siet oock Ezech. cap. 19. versen 3, 4.

Ioas, de sone Ahazie, des Conincks van Iuda, wort alleen heymelick in ’t leven behouden, als de godtloose Athalia het gantsche Conincklicke zaet ombrachte, ende wort daerna van Iojada Coninck gemaeckt. Siet van hem, sijne vromicheyt by het leven van Iojada, ende ondanckbaerheyt, nae des selven doodt: 2.Reg. 11.2, 3, 4, 21. ende 12.4, etc. item, versen 17, 18, 20, 21. 2.Chron. 24. versen 17, 22, 25.

Ioas, sone van Ioahaz, Coninck over Israel, siet van desen, 2.Reg. 13.10, 11, 12, 13, 14, 15, etc. item, vers 25. ende cap. 14.8, etc. item, vers 16.

Iob, een vroom, oprecht, ende Godtvruchtigh man, in den lande Uz, Iob. 1.1, 4, 5, 8. ende 2.3. was rijck ende vermogende, hebbende oock seven sonen, ende drie dochteren, c. 1.2, 3. wort, door Godts toelatinge, heftichlick aengetast van den Satan, berooft van sijn have ende goet, ende sijne kinderen, vers 12, etc. welcks alles hy seer gheduldighlick opneemt, versen 20, 21, 22. Daer nae wort hy seer swaerlick aengetast in sijn lichaem, cap. 2.5, 6, 7, etc. van sijne vrouwe qualick bejegent, maer blijft geduldigh, versen 9, 10. sijne vrienden besoecken hem, met medelijden, versen 11, 12, 13. hy vervloeckt den dagh sijner geboorte, cap. 3. wort van sijne vrienden onbeleefdelick, ende onverstandighlick beschuldight, waer tegens hy sich ontschuldigt ende verdedight, capit. 4.1, etc. ende voorts doorgaens in ’t gantsche Boeck. Godt bestraft Iob, ende hy onderwerpt sich, ende bekent sijn onverstant, in het aensien van Godts Majesteyt, etc. cap. 38.1, etc. ende 39.16. ende 40.1, etc. ende 41.1, etc. Godt is vertoornt op Iobs vrienden (om dat sy van hem niet recht hadden gesproken, gelijck sijn knecht Iob) die hy beveelt, datse Iob sullen versoecken om voor haer te bidden, ende te offeren, met verclaringe, dat hy sijn aengesichte sal aennemen, gelijck geschiet, c. 42.7, etc. Iob wort van Godt genesen, ende herstelt, oock dobbel in alles gesegent, ende van sijne vrienden eerlick bejegent, versen 10, 11, 12, 13. Leeft hondert ende veertigh jaer, ende sterft, oudt ende der daghen sadt, versen 16, 17. Siet oock van Iob, Ezech. cap. 14. versen 14, 16, 18.

Iobab, een sone Ioktans, Genes. 10.29. een ander, Coninck van Edom, Genes. cap. 36. vers 33.

Iochebed, de moeder van Mose ende Aaron, Exod. 6.20. Num. 26.59.

Ioel, Samuels eerstgeboren soon, 1.Sam. cap. 8. vers 2.

Ioel, de sone Pethuels, de Prophete, wiens Prophetye in de Canonijcke boecken des Ouden Testaments, onder de kleyne Propheten te vinden is. Siet Ioel 1.1.

Iohanan, een krijchs-Overste onder Iosaphat, 2.Chron. 17.15.

Iohanan, de sone Kareah, waerschouwt Gedalia van de lagen Ismaels des soons Nethanja, dien hy presenteert te dooden, maer Gedalia en gelooft het niet, Ierem. 40.13, etc. ende versen 15, 16.

Iojachin, siet Iechonia.

Iojada, Hooge-priester, seer Godtsaligh, verberght Ioas, ende maeckt hem daer nae Coninck, ghebiedende Athalia te dooden, 2.Reg. 11.4, etc. Siet wijders van desen, 2.Reg. 12. versen 2, 7, 9. 2.Chron. 22.11. ende 24.15, 16, 17.

Iojakim, eerst genoemt Eliakim, maer vernoemt Iojakim, van Pharao Necho, die hem tot Coninck in Iuda stelde, in plaetse sijns broeders Ioahas, siet van desen, 2.Reg. 23.33, 35, 36, 37. ende 24.1, 2, 6. 2.Chron. 36.6. Ier. 22.13, etc. ende 26.21. ende 36.23, 26, 28, 29, 30, 31, 32. siet oock Ezech. 19.5, etc. Dan. 1.1, 2.

Iojakim, een Priester. Siet, Nehem. 12.10, 12, etc. item, vers 24, 25.

Ioksan, de tweede sone Abrahams, uyt Kethura, Gen. 25.2.

Ioktan, een sone Hebers. siet van hem, ende sijne sonen, Gen. 10.25, 26, etc.

Iokteel; de hooft-stadt van steenachtich Arabien, te vooren genoemt Sela, dat is, rotz-steen, ende van Amazia, Coninck van Iuda, alsoo vernoemt, 2.Reg. cap 14. vers 7.

Iona, de Propheet, de sone van Amithai, was van Gath-epher, 2.Reg. 14.25. Sijn boeck is te vinden onder de kleyne Propheten. hy wort van den Heere gesonden na Nineve, om haren onder-ganck te Propheteren, ende soeckende te ontvlieden over zee, wort, in ’t onweder by ’t lot geraeckt zijnde, inde zee geworpen, ende van eenen grooten visch ingeslockt, in welckes buyck hy was drye dagen, ende drye nachten, (een voor-beelt onses Heeren Christi) biddende seer vyerichlick tot Godt, die den visch hem doet uytspouwen op het drooghe, cap. 1. ende 2. wort daerna van Godt weder gesonden nae Nineve, ende is gehoorsaem, maer als de Nineviten haer bekeerden, ende Godt haer verschoonde, wert hy seer verdrietich, ende wort van Godt bestraft ende onderricht, siet cap. 3. ende 4.

Ionadab, een sone Simea, des broeders Davids, een kloeck ende archlistich man. Siet daer van, 2.Sam. cap. 13. versen 3, 32, 35.

Ionadab, de sone Rechabs, een seer aensienlick man, dien de Coninck Iehu op sijnen wagen nam, als hy hem de hant tot een teecken van eenicheyt gegeven hadde, siet 2.Reg. 10.15, 16. Siet oock Ierem. 35.6, 8, 16, 18, 19.

Ionathan, de sone Sauls, Davids getrouwe vrient, ende bont-ghenoot, siet van desen, 1.Sam. 13.2, 3. ende 14.11, 13, 27, 42. ende 18.1, 3, 4. ende 19.1, 4. ende 20.1, etc. item, versen 16, 17, 27, 28, 32, 33, 35, etc. item, vers 41. ende cap. 23.16, 18. sijnen doot siet, c. 31.2. Davids klage daer over, siet 2.Sam. 1.17, etc. siet oock, 2.Sam. 9.1.

Ionathan, sone des Priesters Abjathars, bewees, met sijnen broeder, groote trouwe aen David in sijn vluchten voor Absalom, siet 2.Sam. 15.27. ende 17.17, etc. item, vers 21. 1.Reg. 1.42, 43.

Ionathan, de sone Simea, des broeders Davids, verslaet eenen Reuse, 2.Sam. cap. 21. vers 21.

Ionathan, de Schrijver, wiens huys de Vorsten Zedekie tot een gevangen-huys hadden gemaeckt, daer in sy den Propheet Ieremiam stelden Ier. 37.15, 20.

Iongelinck, Ionckheyt, Ieucht, Siet verscheyden leerlicke plaetsen, van Iongelingen, Ionckheydt, Iob 30.12. ende 32.4, 6, etc. Psal. 8.3. ende 25.7. ende 71.5, 6, 9. ende 103.5. ende 119.9. Prov. 20.11. ende 22.6, 15. Eccl. 4.13. ende 10.16. ende 11.9, 10. ende 12.1. Ies. 3.4, 5. ende 40.30, 31. Ier. 1.6, 7. Thren. 1.15. Ioel 1.8. Siet oock, Kint, Kinderen.

Ionghsten dagh, Siet Gerichten Godes, Dagh, Oordeel.

Ioppe, siet Iapho.

Ioram, Achabs sone, een godtloos Coninck in Israel, 2.Reg. 3.1, 2, 3. de Coninck der Moabiten valt van hem af, tegen den welcken hy, met Iosaphat ende den Coninck van Edom, optreckt, ende in noot raedt soeckt by den Propheet Elisa, die hem hevighlick straft, 2.Reg. 3.5, etc. item, vers 9, etc. slaet de Moabiten, etc. versen 24, 25. siet wijders van desen godtloosen Coninck, ende sijn eynde, 2.Reg. 5.6, 7. ende 6.21, etc. item, versen 26, 27, 30, 31, 32. ende cap. 8.28, 29. ende 9.21, etc. item, vers 25.

Ioram, Iosaphats sone, Coninck in Iuda, Siet 2.Reg. 8.16, 17, 18. Edom valt by sijnen tijt af, ende stelt sich eenen eygenen Coninck, tegen welcken Ioram wel optreckt ende slaet die van Edom, maer en kanse niet t’onderbrengen: Libna valt oock af, 2.Reg. 8.20. siet wijders, 2.Chron. 21. versen 4, 11. siet Elie schrift aen hem, vers 12, etc. item, siet versen 16, 17, 18, 19, 20.

Iordane, de vermaerde riviere des beloofden lants, siet Genes. 13.10, 11. Num. 33.48. Iosu. 3.15, 16, 17. ende 4.1, 9, 10. ende 22.10. Iudic. 7.24. ende 8.4. ende 10.9. ende 12.5, 6. 1.Sam. 13.6, 7. 2.Sam. 2.29. ende 10.17. ende 17.22, 24. ende 19.15. 1.Reg. 7.46. ende 17.5. 2.Reg. 2.8, 14. ende 5.10, 14. ende 6.2. Psal. 42.7. ende 114.1, 3, 5. Ies. 8.23. Ier. 12.5. ende 49.19. Zach. 11.3.

Iosaphat, Coninck van Iuda, de sone van Asa, een seer Godtsaligh Coninck. siet van sijne regeringe, loflicke daden, victoryen, oock fauten ende gebreken, etc. 1.Reg. 15.24. ende 22.2, etc. item, versen 5, 8, 32, 33, 41, 42, 43, 44, 47, 49, 51. 2.Reg. 3.11, etc. item, vers 14. 2.Chro. 17.2, 3, 5, 6, 7, 10, 11, 12, 13, etc. ende 19.2, 3, 4, 5, 6, 8, etc. ende 20.1, etc. item, vers 35, etc. ende 21.2, 3. van het dal Iosaphats, siet Ioel 3.2, 12.

Ioseba, de dochter des Conincks Ioram, suster van Ahazia, huysvrouwe van Iojada, neemt Ioas, den sone Ahazie, heymelick wech, ende verberght hem, als Athalia het Conincklicke zaet uytroeyde, 2.Reg. 11.2.

Ioscheb Baschebeth, de sone van Tachkemoni, de voorneemste der helden Da-vids, 2.Sam. 23.8. genoemt 1.Chron. 11.11. Iascobham.

Ioseph, Iacobs eerst-gheboren soon uyt Rachel, Benjamins broeder, Genes. 30.23, 24. Sijn vader bemint hem boven alle sijne sonen, daerom hy van sijne broederen gehaett wort, cap. 37.2, 3, 4. sijne prophetische droomen, cap. 37.5, 9. sijne broeders wilden hem dooden, doch verkoopen hem aen Midianitische ende Ismaelitische cooplieden, die hem voeren in Egypten, ende verkoopen aen Potiphar, capit. 37.13, 28, 36, etc. ende 39.1. sijne broeders brengen Iacob in ’t gevoelen, dat hy van een wilt dier verscheurt was, dies hy langen tijt rouwt, cap. 37.31, etc. Siet wijders van al sijn wedervaren, lijden, ende wonderlicke verhooginge in Egypten, sijner broederen komste tot hem, om koorn, eyndelick sijns vaders optocht, met al wat hy hadde, tot hem, ende sijne groote weldadicheyt aen Egypten, ende sijns vaders gantsche huys bewesen, sijne sonen, mitsgaders sijnen doot, etc. van Genes. cap. 39 af, tot aen ’t eynde van Genesis. Siet oock Exod. 13.19. Ios. 24.32. 1.Chro. 5.1, 2. Psal. 105.17, etc. Ioseph, beteeckent somtijts Israel in ’t gemeyn, Psal. 80.2. ende 81. versen 5, 6. Amos 5.15. ende 6.6.

Iosia, sone van Amon, een Godtsalich Coninck in Iuda, 2.Reg. 21.24. ende 22.1, 2. Siet van sijne Godtsalige daden, doot, ende beklach der onderdanen, 2.Reg. 22.4, 8, etc. ende 23.2, etc. item, versen 15, 21, 24, 25, 29, 30. 2.Chro. 34.33. ende 35.7, 24, 25. Ierem. 22.10, 15, 16.

Iosua, sone van Nun, was Mosis dienaer, ende nae des selven doot, Vorst van Israel, ende heeft haer gevoert in het beloofde lant, (als een voorbeelt Christi) Godts krijgen tegen de godtloose Canaaniten gevoert, ende ’t lant aen de stammen uyt-gedeelt, het volck in den waren Godts-dienst bevestight, is gestorven in Canaan, ende begraven. Siet van hem Exod. 17.10, etc. ende 13.9. ende 24.13. Num. 14.6. Deut. 31.2, 3, 7, 8, 14, 15. ende 32.44. ende 34.9. Iosu. 1. versen 2, 5, 6, 7, 8, 10, etc. item, vers 16. ende 2.1. ende 3.1, etc. ende 4.9, 20. ende 5.2, etc. item, vers 13, etc. ende 6.16, etc. item, versen 26, 27. ende 7.6, etc. item, versen 19, 25. ende cap. 8. vers 1, etc. item, versen 30, 32, 34, 35. ende c. 10. vers 7, etc. item, vers 12, etc. item, vers 28, etc. ende cap. 11. versen 7, 8, 10, 15, 21, 23. ende 18.3, 4. ende 19.49, 50. ende 22.1, etc. ende 23.2, etc. ende 24. vers 1, etc. item, versen 26, 27, 29, 30.

Iosua, Iehosua, Iesua, de sone Iozadaks, Priester, siet, Iesua.

Iosua, de Bethsemiter, op wiens lant de wagen met d’Arke quam, uyt der Philistijnen lant, 1.Sam. 6.14.

Iosua, Overste der stadt Ierusalem, 2.Reg. 23.8.

Iotbatha, leger-plaetse der kinderen Israels, Num. 33.33.

Iotham, sone van den Coninck Azaria, regeert voor sijnen vader, die melaetsch was, ende na des selven doot, alleen, siet 2.Reg. 15.5, 7, 33, 34, 35, 37, 38. 2.Chron. 27.3, 4, 5, 6.

Iozabad, een van de conspirateurs, die den Coninck Ioas ombrachten, 2.Reg. 12.21. een ander, krijchs-Overste onder Iosaphat, 2.Chron. 17.18.

Iozachar, een der conspirateurs, die Ioas ombrachten, 2.Reg. 12.21.

Iozadak, de vader des Priesters Iesua, Ezr. 3.2, etc.

Ir, gebouwt van Assur, Genes. 10.11.

Ir-semes, een stadt in de stamme Dan, Iosu. 19.41.

Irad, een sone Hanochs, des soons Kajins, Genes. 4.18.

Iram, een van de Vorsten Edoms, Genes. cap. 36. vers 43.

Isaac, de Patriarch, Abrahams sone, wort van Godt belooft, met noeminge sijns naems, ende belofte van Godts eeuwich ende bestandich verbont met hem ende sijn zaet, Genes. 17.19, 21. siet oock capit. 21.12. Isaac wort geboren (als Abraham hondert jaer oudt was) ende op den achtsten dach besneden, Genes. 21.1, 5. Godt beveelt Abraham, hem te offeren, maer als Abraham daer toe gereedt was, belett Godt het selfs, etc. Genes. 22. vers 2, etc. trouwt Rebecca, Gen. 24.67. ende 25.20. begraeft, met Ismael, sijnen vader Abraham, c. 25.9. wort van Godt gesegent, capit. 25.11. Bidt vyerichlick om kinderen, ende bekomt Esau ende Iacob, capit. 25.21, 25, 26. heeft Esau lief, om het wilt-braedt, cap. 25.28. meynt Esau te segenen, maer de segen wort door Godts bestieringe, ende beleyt van Rebecca, gewendt op Iacob, Genes. 27.1, etc. sterft 180 jaren out, ende wort van Esau ende Iacob begraven, capitt. 35.29. Siet wijders van Isaac Genes. c. 26. versen 1, 3, etc. item, vers 7, etc. item, versen 12, 14, etc. item, vers 18, etc. ende versen 24, 26, etc. siet oock Amos 7.9, 16.

Isai, van Bethlehem, Davids vader, Ruth 4.22. 1.Sam. 16.1. alwaer Sa-muel van Godt gesonden wort om eenen sijner sonen tot Coninck te salven, siet wijders 1.Sam. 16.20. ende 17.12, 13. Onse Salichmaker Christus wort genoemt een rijsken, sullende uyt den afgehouwenen tronck Isai voortkomen, Iesa. 11.1. item, de Wortel Isai, nae welcken de Heydenen souden vragen, vers 10. om dat hy (nae den vleesche) uyt Isai, Davids vader, als uyt eenen wortel, soude uyt-spruyten.

Isbi-Benob, een Reuse vande Philistijnen, dien den Coninck David meynde te slaen, maer wert van Abisai gedoodt, 2.Sam. 21.16, 17.

Isboseth, Sauls sone, wort van Abner Coninck ghemaeckt, siet van hem 2.Sam. 2.8, 10. ende 3.7, etc. item, vers 14, etc. hy wort vermoort, ende sijn hooft van de moordenaers tot David gebracht, die haer de handen ende voeten laet af-houwen, ende doetse ophangen, 2.Sam. cap. 4.

Ismael, de sone Abrahams uyt Hagar, siet van desen Genes. 16.11, 12, 15, 16. ende 17.18, etc. item, vers 25. ende 21.9, etc. item, versen 13, 18, 20, 21. ende 25.9. Ismaels nakomelingen, Gen. 25.12, etc. 1.Chro. 1.29, etc. sijn doot, ende woonplaetse, Gen. 25.17, 18. Esau neemt Ismaels dochter, cap. 28.9. siet oock van Ismaeliten, Gen. 37.25, 27. Iud. 8.24. Psal. 83.7.

Ismael, de sone van Nethanja, uyt Conincklicken zade, vermoort Gedaliam, met de Ioden ende Chaldeen die by hem waren, 2.Reg. 25.25. Iere. 41.1, 2, 3. siet oock eenen anderen moort van hem, capit. 41.4, etc. item, vers 8. hy wil de reste des volcks voeren nae d’Ammoniten, maer wort van Iohanan belet, ende verjaeght, cap. 41.10, 11, 12.

Israel, also wort Iacob genoemt van den Sone Godts, Gen. 32.28. ende 35.10. om dat hy met Godt, ende de menschen, worstelende, d’overhant hadde gehadt: gelijck Godt seyt cap. 32.28. siet oock Hose. 12.5, 6. Onse Heere Christus wort van Godt den Vader, Israel ghenoemt, om dat hy met Godt, ende sijnen swaren toorn worstelende, d’overhant gehadt, ende ons daer van verlost, ende met den Vader versoent heeft, siet Ies. 49.3. Israel, dat is, nakomelingen, ofte kinderen Israels, Israeliten. Alsoo worden de 12 stammen doorgaens ghenoemt: Godts volck, ende sijn eygendom, erf-volck, erfdeel, uytverkoren, hem heyligh, ende afgesondert om sijne te zijn, Exod. 3.7. ende 5.1. ende 19.5. Levit. 20.26. Deut. 4.20. ende 7.6. ende 9.29. ende 10.14, 15. ende 14.2. ende 26.18. ende 32.9. 1.Sam. 10.1. ende 12.22. 2.Sam. 7.23. 1.Reg. 8.53. Psal. 135.4. Ies. 19.25. ende 41.8. ende 43.1. Ierem. 13.11, etc. De tien stammen Israels (die dickwils Israel genoemt worden) scheuren haer van Davids huys, ende Iuda, af, ende maken eenen eygenen Coninck, 1.Reg. 12, etc. ende versen 16, 20, etc. nae den woorde Ahia des Propheten, 1.Reg. 11.29, etc. vele van Israel (D. de tien stammen) worden van Tiglath-Pileser uyt haer lant gevoert nae Assyrien, 2.Reg. 15.29. desgelijcks van Salmaneser, 2.Reg. 17.3, etc. ende 18.10, 11. na de Prophetye, Deut. 4.27. ende 28.63, 64. Van allerley toeval, wedervaren, beloften, prophetyen, dreygementen, etc. Israel aengaende, siet elck op sijn plaetse, nae de materie, daer van gehandelt wort.

Issaschar, de vijfde sone Iacobs, uyt Lea, uyt welcken de stam Issaschar is gesproten, siet Genes. 30.18. ende sijne sonen ende naekomelinghen, Genes. 46.13. 1.Chron. 7.1, etc. siet wijders, Genes. 49.15. Numer. 1.8, 29. ende 2.5, 6. ende 7.18, etc. ende 26.25. Deut. 27.12. ende 33.18, 19. Iosu. 19.17, etc. Iud. 5.15. 1.Chron. 12.32.

Ithai, de Gethiter, Davids ghetrouwe vrient, ende bystander in der noot, siet 2.Sam. 15.19. ende 18.2.

Ithamar, Aarons sone, Eleazars broeder, siet van hem, ende sijne naekomelingen, Levit. 10.6. Numer. 3.4. ende 7.8. 1.Chron. 24.4, 5, 6.

Ithiel, dat is, Godt is met my: ’t welck sommige houden voor den name des Heeren Christi, Prov. 30.1.

Iubal, de eerste vinder van de Harpe ende Orgelen, Genes. 4.21.

Iuda, Iacobs vierde soon, uyt Lea, Gen. 29.35. siet van hem Genes. 37.26, 27. ende 38.2, 18. ende 43.3, etc. item, vers 9. ende cap. 44.18, etc. item, versen 32, 33. ende cap. 46.28. sijne sonen, siet Genes. 46.12. Num. 26.19. 1.Chron. 2.3. ende 4.1. Iuda quam het regiment, de overheyt, ende de voortocht toe, Gen. 49.8, 9, 10, 11, 12. Deut. 33.7. Iosu. 15.1. Iud. 1.2. ende 20.18. 2.Sam. 7.12. 2.Chron. 6.6. Psal. 78.67, 68. uyt Iuda soude de Heere Christus, de Silo, voortkomen, Genes. 49.10. Van de stamme Iuda, het volck Iuda, de Ioden, het Ioodsche volck, ende lant. siet allerley aenmerckelick verhael, Num. 1.7, 27. ende 2.3, 4, 9. ende 7.12, etc.

[fol. h r]

ende 26.22. Deut. 27.12. ende 33.7. Iosu. 15.63. Iudic. 1.3, 4, etc. item, versen 8, 17, 18. ende 15.9, etc. 1.Sam. 11.8. ende 15.4. ende 22.5. ende 30.26. 2.Sam. 1.18. ende 2.4, 10, 11. ende 5.5. ende 19.11, 12, 14, 15. ende 19, 42, etc. ende 20.2. ende 24.9. 1.Reg. 4.20, 25. ende 14.22, etc. ende 22.44. 2.Reg. 12.3. ende 14.4, 12. ende 17.19, 20. ende 18.13. ende 21.9, 11. ende 23.27. ende 24.2. ende 25.21, 26. 1.Chron. 3.10, etc. ende 12.16, etc. 2.Chron. 13.17, 18. ende 15.9, 12. ende 20.4, 24, etc. ende 21.11, 16. ende 22.10, 11. ende 24.17, etc. ende 28.5, 6, 17, 18. ende 30.12. Ezr. 1.5. ende 2.1, etc. ende 8.2. ende 10. vers 1, etc. Nehem. 1.3. Esth. 3.8. etc. ende 6.13. ende 8.10, 11, 17. ende 9.5, 6. Psal. 60.9. Ies. 1.4. ende 2.6. ende 22.1, 5. ende 24.1, etc. ende 28.5. ende 29.22. ende 30.9. ende 50.1. ende 57.3, 4. ende 65.2, etc. Ierem. 3.8, etc. item, vers 18. ende cap. 5.11, 12. ende 7.29. ende 11.11, 12, 15, 16, 17. ende 12.7. ende 13.9, 10. ende 14.19. ende 15.1, 2, 6, 7. ende 16.4, 5, 11, 12. ende 23.39, 40. ende 24.9, 10. ende 25.38. ende 31.23, 24. ende 32.41. ende 33.25, 26. ende 40.11, 12. ende 44.7, 11, 16, 17, 26, 27. ende 46.27, 28. ende 50.3, etc. ende 51.5. Thren. 2.2. ende 4. vers 2. Ezech. 7.2, etc. ende 16.2, etc. item, versen 25, 38, 43, 44, 45, 46, 51, 53, 55. ende c. 19.10, etc. ende 21.2, 3, 31, etc. ende 33.24, 28. ende 36. versen 11, 17, etc. item, vers 28. Hose. 1.6, 7, 11. ende 4.15. ende 5.5, 10, 12. ende 6.11. ende 12.3. Ioel 3.20. Amos 2.4. Haba 1.3, 6, etc. Zeph. 1.2, etc. ende 3.11. Zach. 2.12. ende 8.13, 23. ende 11.2, 6, 9. ende 12.7, 8, 10. ende 14.14.

Iubel-jaer, siet Levit. 25.8, 9, 10, 11, 12, 13, etc. Ezech. 46.17.

Iudith, de dochter Beeri des Hethiters, Esaus huysvrouwe, Genes. 26.34.

Iuychen, siet van menigerley juychen, der vroomen, ende godtloosen, Exod. 32.17. Iosu 6.20. Iud. 15.14. 1.Sam. 4.5. ende 17.20, 52. 2.Sam. 6.15. Psal. 30.6. ende 33.3. ende 41.12. ende 47.2, 6. ende 60.10. ende 66.2. ende 67.5. ende 81.2. ende 95.1, 2. ende 98, 4, 6. ende 108.10. Iesa. 5.14. ende 16.10. ende 24.14. ende 42.11. ende 43.14. ende 49.13. ende 52.8, 9. ende 54.1. ende 65.14. Ier. 31.7, 12. ende 50.15. Ezech. 21.27. Zephan. 3.14. Zach. 9.9. Eenige manieren van spreken siet wijders, 1.Chron 16.33. Psal. 65.14 ende 78.65. ende 100.1. ende 126.1, 2, 5, 6. Prov. 11.10. ende 29.6. Iesa. 12.6. ende 14.7. ende 44.23. Ierem. cap. 51, vers 48.

Izebel, een godtloos wijf des godtloosen Conincks Achab, dochter van Eth-baal, Coninck der Zidoniers, 1.Reg. 16.31. Siet van hare godtloose daden, 1.Reg. 18.4, 13. ende 19.2. ende 21.5, etc. item, vers 25. prophetye van haren schandelicken doot, 1.Reg. 21.23. ende 2.Reg. 9.36. vervullinghe door Iehu, 2.Reg 9.30, etc. Item, vers 37.

Izhar, een sone Kahats, des soons Levi, Num. 3.19, 27. vader des oproermakers Korah, Num.16.1. uyt hem is het geslachte der Izhariten, 1.Chron. 23.18. ende 24.22.

Izreel, een stadt in Iuda, Iosu. 15:56. (siet oock 1.Sam. 25.43.) Dese stadt moet worden onderscheyden van een andere, gelegen op de frontieren Issaschars ende Manasses, Iosu. 19.8. die in de Schriftuere meermaels is vermeldt, Siet 1.Sam. 29.1, 11. ende 2.Sam. 2.9. 1.Reg. 18.45, 46. ende 21.1, etc. item, vers 8, etc. 2.Reg. 8.29. ende 9.15, etc. item, vers 30. Hose. 1.3, etc. item, vers 11. ende cap. 2.22.

K.

KAbzeel, een stadt in Iuda, aen de lantpale Edoms, van waer Benaja was, siet Ios. 15.21. 2.Sam. 23.20. 1.Chron. 11.21. genoemt Iekabzeel, Nehem. 11.25.

Kades, anders genoemt En-mischpat, siet Genes. 14.7. ende 16.14. Kades-Barnea, (’t welck sommige onderscheyden van ’t voorgaende,) gelegen in de woestijne Paran, aen ’t geberchte der Amoriten, Num. 12.16. ende 13.27. Deut. 1.19, 20, 46. een ander Kades, in de woestijne Zin, daer Mirjam sterf ende begraven wiert, ende daer ’t twist-water was, Num. 20.1, etc. item, vers 13. ende van waer Mose boden sondt aen den Coninck van Edom, vers 14, etc. siet oock Num. 33.36.

Kadmiel, Ezr. 2.40.

Kadmoniten, een volck in Canaan, welckes lant Godt Abraham gaf, Genes. cap. 15. vers 19.

Kael, kalicheyt, kael maken, kael-kop, siet Levit. 13.40, etc. Deut. 14.1. 2.Reg. 2.23. Iesa. 3. versen 17, 24. ende 15.2. Ierem. 16.6. ende 47.5. ende 48.37. Ezech. 27.31. ende 29.18. Amos 8.10. Mich. 1. vers 16. Kale berch, siet Iosu. c. 11.17. Siet den tytel, Rouwe.

Kaf, siet, Caf.

Kahath, Kehath, de tweede sone van Levi, Gen. 46.11. Exod. 6.15. Num. 3.17. de sonen Kahats, siet Exod. 6. vers 17. Num. 3.19. 1.Chron. 23.12. Van het geslachte der Kahathiten, ende haren dienst in ’t huys Godes, siet Num. 3.27, 28, 29, 30, 31. ende 4.4, etc. item, versen 35, 36. ende cap. 7.9. hare steden, siet Iosu. 21.20, etc. 1.Chron. 6.54, etc. 1.Chron. 6.54, etc. item, vers 66.

Kajin, Adams eerst-geboren sone, Genes. 4.1. offert met sijnen broeder Habel, maer Godt en siet sijn offer niet aen: het welcke hem verdriet, vers 5. slaet sijnen broeder doot, ende wort daer over van Godt gestraft, vers 8, etc. woont in den lande Nod, bouwt een stadt die hy nae sijnen name noemt, vers 17. sijne nakomelinghen, versen 18, 19, etc. siet oock vers 24.

Kain, Kainiter, dat is, Keniter, afkomstich uyt Iethro, Num. 24.22. Kain, oock een stadt in Iuda, Iosu. 15.57.

Kalf, jonge veerse. Abraham liet een jong Kalf bereyden voor de drie gasten, daer de Heere onder was, Gen. 18.7. Het gouden kalf wort tot eenen afgodt gemaeckt onder Israel inde woestijne, by Horeb, Exod. 32.1, etc. Psal. 106.19. De twee gouden kalveren van Ierobeam, te Dan ende Bethel, etc. siet 1.Reg. 12.28, 29. Hose. 8.5, 6. ende 10.5, 11. ende 13.2. siet wijders Psal. 29.5, 6. ende 68.31. Iesa. 11.6. ende 15.5. ende 27.10. Ierem. 31.18. ende 34.18. ende 46.20, 21. ende 50. versen 11, 12, 27. Ezech. 1.7. Hose. 4.16. ende 14. vers 2. Amos 6.4. Mich. 6.6. Mala. 4.2.

Kamer, kamerken, binnen-kamer, slaep-kamer. Van de kameren aen Salomons Tempel, siet 1.Reg. 6. versen 5, 6, 8, 10. 1.Chron. 28.11. ende 2.Chron. 31.11, 12. Iere. 35.2, 4. ende 36.10. aen den tweeden Tempel, Ezr. 10.6. Neh. 10.38. ende 13. versen 4, 5, 8, 9. aen Ezechiels Tempel, Ezech. 40.7, 10, 12, 13, 16, 17, 21, 33, 36, 38, 44. ende c. 41.6, 7, 9, 10, 11, 26. ende cap. 42.4, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 14. ende c. 44.19. Allerley verhael van andere kameren, siet Genes. 43.30. Exod. 8.3. Iudic. 15.1. ende 16. versen 9, 12. 1.Reg. 1.15. ende 17.19, 23. ende 20.30. ende 22.25. 2.Reg. 4.10, etc. ende 9.2. 2.Chron. 22.11. Psal. 105.30. Eccles. 10.20. Iere. 36.12. Ezec. 21.19. Ioel 2.16. Manieren van spreken by gelijckenisse, siet Psal. 19.6. ende 104. versen 3, 13. Prov. 7.27. Cant. 1.4. ende 3.4. Ies. 26.20. Amos 9.6.

Kamon, een stadt in Basan, daer de Richter Iair begraven wert.

Kebar, siet, Chebar.

Kedar, een sone Ismaels, Gen. 25.13. siet van de Kedarenen, Psal. 120.5. Cant. 1.5. Iesa. 21.16, 17. ende 42.11. ende 60.7. Ierem. 2.10, 11. ende 49.28. Ezech. 27.21.

Kedes, een vrystadt, in Naphtali, daer Barak woonde, ende sijn krijchs-volck vergaderde teghen Sisera, siet Iosu. 20.7. Iud. 4.6, 10. siet van de inneminge deser stadt door Tiglath-pileser, 2.Reg. 15.29.

Kedma, een sone Ismaels, Gen. 25.15.

Kedorlaomer, Coninck van Elam, voert, met hulpe van andere Coningen, krijch tegen de Coningen van Sodom, Gomorra, Adama, Zeboim, ende Zohar, van wegen haren afval van hem, Gen. 14.1, 2, 4. brenght verscheyden volcken onder sich, ende overwint de Coningen van Sodom, etc. ende voert hare have wech, met de neve Abrams, Lot. Maer Abram slaetse, ende bekomt alles weder, versen 10, 11, 12, 15, 16.

Kehila, wort van de Philistijnen belegert, ende van David op Godts bevel, ontsett, 1.Sam. 23.1, etc. Abjathar, de Priester, komt aldaer tot David, met den Ephod, vers 6. Saul meynt David in Kehila te besetten, maer David, van Godt gewaerschouwt zijnde, treckt uyt Kehila, versen 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13.

Kemos, siet, Chamos.

Kemuel, een sone Nahors des broeders Abrahams. Een ander, Overste van Ephraim, Num. 34.24.

Kenan, de sone van Enos, siet Genes. 5.9. ende 10.12, etc.

Kenaz, een sone Eliphaz, des soons Esaus. Hy was een van de Vorsten, onder de kinderen Esaus, siet Gen. 36.11, 15, 42.

Keniter ende Keniziter, volcken in Canaan, welcker lant Godt Abraham gaf, Genes. 15.19.

Kennen. Godts kennisse, waer mede hy yets kent: ’t welck meermaels genomen wort voor, goet kennen, beminnen, sorge dragen, voor de sijne kennen, siet Genes. 18.19. Exod. 33.12, 17. Deuter. 32.34. Psal. 1.6. ende 31.8. ende 37.18. ende 139.1. ende 144.3. Ier. 1.5. ende 12.3. ende 24.5. Amos 3.2. Zach. 14.7. Siet wijders onder den tijtel, Godt, Alwetende, ende, Wijsheyt Godts. Kennisse Godts, waer mede wy hem, sijne eyghenschappen, wille, wercken, ende oordeelen kennen, ende weten. Godt kennen, niet kennen, siet Exod. 33.13. 1.Sam. 2.12. ende 3.7. Psal. 36.11. ende 79.6. ende 92.6, 7. ende 119.79, 125. ende 139.14. Prov. 1.23. ende 3.6. Eccles. 8.17. Iesa 1.3. ende 11.9. ende 19.21. ende 33.6. ende 45.3, 4. ende 51.7. ende 53.11. ende 55.5. Ierem. 4.21, 22. ende 5.4. ende 8.7. ende 9.3, 6, 24. ende 10.25. ende 16.21. ende 24.7. ende 31.34. Ezec. 38.16, 23. Dan. 11.32. ende 12.4. Hose. 2.20. ende 4.1. ende 5.4. ende 6.3, 6. ende 8.2. Habac. 2.14. Kennisse der menschen, siet Gen. 42.8. 1.Sam. 17.55. Ies. 61.9. ende 63.2. Kennisse van wat goets, ofte eenige toekomende dingen, siet Eccles. 6.12. Yemant kennen, dat is, voor goet kennen, beminnen, Psal. 101.4. Eene vrouwe kennen, bekennen. Daer door wort in de H. Schrift eerbaerlick te kennen gegeven, de vereenigingh van man ende vrouwe, siet Gen. 4.1, 17, 25. ende 19.5, 8. ende 24.16. ende 38.26. Num. 31.35. Iud. 19.22. ende 21.11. 1.Sam. 1.19. 1.Reg. 1.4.

Kercke, ofte, Gemeynte Godts, sijn volck ende kinderen, vergaderinge Godes, der heyligen, met haer zaet. strijdende, ende triumpherende Kercke, sichtbaer, ende onsichtbaer, belijdende ende oeffenende den waren Godts-dienst op aerden, waer onder oock ghemeenlick zijn bocken ende huychelaren. Vervalt somtijdts seer, vertoornt Godt, ende wort van hem ghestraft, ende uyt ghenade herstelt. Ware, ende valsche, wel-gestelde, ende min of meer bedorvene Kercke, etc. Daer en is maer eene ware Kercke, Exo. 19.5. 2.Sam. 7.23. Cant. 6. versen 8, 9, 10. waer toe alle de particuliere Kercken, als leden eens lichaems, gehooren, gelijck sy alle in ’t beloofde lant te Ierusalem moesten komen, om d’eenicheydt in den waren Godts-dienst te toonen: als oock te vooren, tot de plaetse des gemeenen Godts-diensts, in den Ouden Testamente. siet Iosu. 22.10, 16, 23, 26, 27, 28, 29, etc. 1.Reg. 8, etc. de Kercke bestaet uyt geloovige Ioden, ende Heydenen, siet Heydenen. Verscheyden heerlicke namen, tytelen, privilegien, ende gelucksalicheyt, item, uytbreydinghe der Kercke, siet Exod. 19.5, 6. ende 29.45, 46. Levit. 20.24, 26. Deut. 4.7, 8, 32, etc. ende 7.6. ende 9.26, 29. ende 10.14, 15. ende 29.12, 13. ende 32.6, 9, 10, etc. ende 33.29. 1. Sam. 12.22. ende 26.19. 2.Sam. c. 7. versen 11, 24, 25. 1.Reg. 6.12, 13. 2.Chro. 7.14. Neh. 1.10. ende 2.20. Psal. 2.6. ende 15.1. ende 26.8. ende 27.4, 5. ende 33.12. ende 42.3, etc. ende 45.10, etc. ende 46.6. ende 48.2, 6, etc. ende 63.2, 3. ende 65.2, 5. ende 68.17. ende 73.1, 16, 17. ende 74.1, 2, 19. ende 76.2, 3. ende 77.21. ende 78.5, 52, 68, 69. ende 84.2, 3, 5, 11. ende 87.1, etc. ende 94.14. ende 95.7. ende 100.3, 4. ende 102.16, 17. ende 110.3. ende 111.1. ende 122.6, etc. ende 125.2. ende 135.4. ende 144.15. ende 147.2, 12, 13, 19, 20. ende 148.14. ende 149.2, 4. In ’t Hooge-liedt Salomons doorgaens, Iesai. 1,9. ende 2.3. ende 5.1. ende 8.18. ende 11.6, 7, 8, 9. ende 25.10. ende 26.1, 2. ende 26.20. ende 27.3, 4, 6. ende 29.19. ende 30.18. ende 31.4, 5, 9. ende 32.15, 20. ende 33.20, 23. ende 35.8, etc. ende 43.1, 4, etc. ende 44.3, etc. item, versen 7, 21. ende capit. 49.14, 15, 17, 18, 19, etc. item, vers 23. ende c. 51.3, 4. ende 51.16. ende 52.1, 11. ende 54.1, 5, etc. item, versen 13, 14. ende cap. 60. vers 1, etc. item, versen 10, 11, 15, 16, 18, 20, 21. ende 61.3, 5, 6, 9. ende 62.1, 2. 5, 10, 12, ende 63.8. ende 64.9. ende 65.19, 20, 23, 25. ende 66.7, 9, 10, etc. Ierem. 14.9. ende 24.7. ende 30.22. ende 31.1, 9, 20, 23, 36, 37, 40. ende 50.6. Ezech. 20.40. ende 26.20. ende 34.30, 31. ende 36.8, etc. ende 37.16, 19, 22, 24, 26. Dan. 7.18, 22, 27. ende 11.14, 33, 34, 35. Hose. 1.9, etc. ende 2.14, 15, etc. item, versen 19, 20, 23. Ioel 2.32. ende 3.18, etc. Amos 9.11, 12, 14, 15. Obad. versen 17, 18, etc. Mich. 4.1, etc. ende 5.2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. ende 7.14, 15, 16. Zeph. 3.9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, etc. Hagg. 2.6, 7. Zach. 2.10, 11, 12. ende 6.12, 13, 15. ende 8.3, 8. ende 9.17. ende 10.9. ende 12.2, 3. ende 13.9. ende 14.5, 10, 14, 21. Malach. 3.17. Siet wijders van den toestant ende toevallen der Kercke hier op aerden, Genes. 4.26. ende 6.2. Deut. 9.23, 24. ende 23.3. ende 28.10. ende 31, etc. item, versen 27, 29. ende cap. 32.15, etc. 2.Reg. 6.32. ende 17.23, 24. Psal. 12.2, 3. ende 74.1, 2. ende 78.59, etc. ende 107.40, 41. Ies. 1.21. ende 5.5, etc. ende 42.19. ende 47.6. ende 63.10, etc. Ier. 2.7, 8, 13, 17, 19, etc. Thren. 2.6. Ezech. c. 16.20, 38. ende cap. 23. Hose. 2.1, 2. Mich. 2.4, 5. ende 7.1, etc. Siet oock de Tytelen, Godts-dienst, Sacramenten, Zion, Ierusalem, Huychelaers, Godtsalige, Cruys, etc.

Kercker, siet, Gevanckenisse.

Keren-Happuch, een van Iobs dochteren, Iob 42.14.

Kerioth, een stadt in Moab, Iere. 48.24. Amos 2.2.

Ketura, Abrahams tweede vrouwe, na de doot van Sarah, Genes. 25.1. De sonen, die sy Abraham gebaert heeft, ende hoe Abraham met de selve gehandelt heeft, Genes. 25.2, 3, 4, 6.

Kezia, eene van Iobs dochteren, Iob 42. vers 14.

Kibroth-taava, D. lust-graven, siet Num. cap. 11. versen 34, 35.

Kidron, een beke by Ierusalem, siet 2.Sam. 15.23. 1.Reg. 36.37. ende 15.13. 2.Reg. 23.6, 12. 2.Chro. 29.16. ende 30.14. Ierem. 31.40.

Kijven, siet, Twisten.

Kilmad, een lantschap, ’t welcke met Tyrus handelde, siet Ezech. 27.23.

Kinderen, sonen. siet allerley verhael, bericht, ende leeringhen van kinderen, Genes. 4.25. ende 9.25. ende 15.2, 4, 5. ende 16.2. ende 18.16. ende 22.2, 16, etc. ende 25.21, etc. ende 29.31. ende 30.1, 2, 22, 23. ende 33.5. ende 37.3. ende 43.14. ende 45.23. ende 47.12. ende 48.11. ende 50.23. Exo. 12.26. ende 13.8, 14. Lev. 21.9. Deut. 4.9. ende 6.7, 20, etc. ende 11.19. ende 21.18. ende 24.16. ende 28.32, 41. ende 29.14, 15. ende 31.12, 13. ende 32.46. Iudic. 8.30. ende 10.4. ende 12.9, 14. ende 13.5, 24. 1.Sam. 2. versen 12, 26, 29, 33, 34. ende 3.13, 14. ende 8.3. ende 19.4. 2.Sam. 9.10. ende 13.1, etc. item, versen 28, 29. ende cap. 13.37. ende 14.24, 34. ende 18.5, 33. ende 19.4. 1.Reg. 3.16, etc. 2.Reg. 4.14, etc. ende 6.28. ende 9.22, 24. ende 10.1. ende 16.20. ende 17.17, 31. ende 21.3, 6. 2.Chro. 6.16. ende 11.21. ende 13.21. ende 21.3. ende 28.3. ende 32.21. Iob 1.4, 5, 18. ende 5.4, 25. ende 21.19. ende 27.14. ende 39.17, etc. ende 42.13, 16. Psal. 8.3. ende 68.7. ende 78.4, etc. ende 106.37, 38. ende 107.41. ende 109.10, 12, 13. ende 112.2. ende 113.9. ende 127.3, etc. ende 128.3, 6. ende 137.9 ende 144.12. Prov. 4.3, 4. ende 10.1. ende 15.20. ende 17. versen 2, 6, 21, 25. ende 19.13, 26. ende 20.7, 11. ende 22. versen 6, 15. ende 23.15, 24. ende 27.11. ende 31.2. Eccles. 4.13. ende 10.16. Iesa. 3. vers 4. ende 7.16. ende 11.6. ende 13.16. ende 14.21, 29. ende 28.9. ende 38.19. ende 40.24. ende 48.19. ende 65.20. ende 66.7. Iere. 10.20. ende 16.3, 4. ende 31.29. ende 47.3. Ezech. 18.2, 3, 4, 10, etc. item, versen 14, 20. ende 24.25. Dan. 1.3, 4. Hose. 9.12, etc. ende 10.14. ende 11.1. Ione 4.11. Zach. 8.5. Siet oock, Iongelinck, Ionckheyt, Tucht.

Kinderen Godes, siet, Enghelen, Kercke, Weder-geboorte, etc.

Kir, een stadt in Moab, 2.Reg. 3.25, etc. Iesa 15.1. een ander Kir, siet 2.Reg. 16.9. Iesa 22.6. Amos 1.5.

Kirhareseth, een seer stercke Stadt der Moabiten, siet 2.Reg. 3.25. Iesa. cap. 16. vers 7.

Kirheres, Iesa. 16.11. Ierem. 48.31, 36. eenige houden, dat Kir, Kirhareseth, ende Kirheres, eene ende de selve stadt geweest zy.

Kirjath-Arba, siet, Hebron.

Kirjathaim, siet Gen. 14.5. Num. 32.37. Iosu 13.19. Iere. 48.1, 23. Ezech. cap. 25. vers 9.

Kirjath-Huzoth, siet Num. 22.39.

Kiriath-Iearim, anders genoemd, Kirjath-Baal, Iosu. 15.60. een stadt in Iuda, daer het leger der Daniten was, als sy nae Lais trocken, ende daer de Arke 20 jaren bleef, siet Iudic. 18. vers 12. 1.Sam. 6.21. ende 7.1, 2.

Kirren, als een duyve, Iesa. 38.14.

Kis, des Conincx Sauls vader, een Benjaminiter, siet 1.Sam. 9.1, 3, etc.

Kifleu, siet, Chifleu.

Kison, een beke in Canaan, daer Barak Sisera sloech, ende Elia de Propheten Baals, siet Iudic. 4.7, 13. ende 5.21. 1.Reg. 18.40.

Kisten, schat-kisten, met kostelicke kleederen, daer mede verscheyden natien handelden met de Tyriers, Ezec. 27.24.

Kittim, siet, Chittim.

Kleeden, bekleeden, kleederen. Verhael van den oorspronck, verscheyden ghebruyck, ende misbruyck, der kleederen, heylige kleederen, kostelicke ende Conincklicke kleederen, etc. siet in de volgende plaetsen, Genes. 3.7, 21. ende 27.15. ende 37.3. Exod. 28.2, etc. ende 31.10. ende cap. 39. Lev. 6.10, 11. ende 8.6, etc. item, versen 13, 30. ende capitt. 19. vers 19. (Deuter. 22.11.) Num. 15.38, 39. Deuter. 22.5, 12. ende 29.5. 1.Sam. 2.18. 2.Reg. 2.13, 14. ende 9.13. Nehem. 4.23. Esth. 8.15. Prov. 23.21. Eccles. 9.8. Ies. 3.16, etc. item, vers 18, etc. Thren. 4.5. Ezech. 23.15, 26, 29. ende 44.17, etc. Ione 3.7. Zach. 3. versen 3, 4. Scheuren der Kleederen, in droeffenisse ende rouwe, siet Genes. 37.29, 34. ende 44.12, 13. Num. 14.6. 1.Sam. 4.12. 2.Sam. 1.2, etc. item vers 11.

[fol. h v]

ende cap. 13.19, 30, 31. 1.Reg. 21.27. 2.Reg. 2.12. ende 6.30. ende 18.37. ende 19.1 ende 22.11. (2.Chro. 34.27.) 2.Chron. 23.13. Ioel 2.13. Schoone manieren van spreken by gelijckenisse, van Kleeden, bekleeden, kleederen, siet Iob 10.11. ende 13.28. ende 29.14. ende 30.19. ende 38.9. ende 41.4. Psal. 35.26. ende 45.10, 14, 15. ende 65.14. ende 93.1. ende 102.27. ende 104.1, 2, 6. ende 109.18, 19, 29. ende 132.9, 16, 18. Prov. 25.20. ende 30.4. ende 31.25. Cant. 4.11, etc. Iesa. 14.19. ende 50.3, 9. ende 51.6, 7. ende 59.17. ende 61. versen 1, 3. ende 63.1, 3. ende 64.6. Ierem. 4. versen 28, 30. ende 43.12. Ezech. 7.27. ende cap. 16.10, 11, etc. item, vers 39. ende 23.26. Malach. 2.16.

Knechten ende Maechden. siet den tytel, Dienen.

Knye-buygen, siet, Buygen.

Koa, siet Ezech. 23.23.

Koe, Koeyen, Veerse. Siet onder den tytel, Rundt. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van Koeyen, siet Ies. 11.7. ende 15.5. Ierem. 48.34. Hos. 4.16. Amos 4.1.

Koecken, Koeckxkens, siet Gen. 18.6. ende 19.3. Exod. 12,18, etc. item, vers 39. Levit. 2.4. ende 23.5, etc. Num 11.8. ende 28.16, etc. Deuter. 16. vers 1, etc. Iudic. 6.19. 1.Sam. 28.25. 2.Sam. 13.8. 1.Reg. 14.3. Ierem. 7.18. ende 44.19. eene gelijckenisse siet Hos. 7.8.

Koocken, koocksel, kock, siet Genes. 25. versen 29, 34. Exod. 23.19. ende 34.26. Deuter. 14.21. ende 16.7. 1.Sam. 2.13, etc. ende 9.23. ghelijckenissen, siet Ezech. 24.4, 5. Zach. 14.21. Siet wijders, braden, backen, sieden. Koock-plaetsen, keuckens, in Ezechiels Tempel, siet Ezech. 46.23, 24.

Koker, pijl-koker, Genes. 27.3. Iob 39.25, 26. Iesa 22.6. gelijckenissen, siet Psal. 127.4, 5. Iesa 49.2.

Koningen, siet, Coningen.

Koopen ende verkoopen, van lant, eerst-geboorte, menschen, huysen, waren etc. siet Genes. 23.16, 17. ende 25.33, 34. ende 33.19. ende 37.25, etc. item, vers 36. ende c. 42.6. ende 47.20. Lev. 19.35. ende 25.14, etc. Deut. 21.14. ende 25.13, 14. ende 28.68. 2.Sam. 24.24. 1.Reg. 16.24. ende 21.2, 3. Prov. 11.26. ende 20.14. ende 31.16, 24. Iesa. 24.2. Ier. 32.9, 10, 44. Eze. 7.12, 13. Ioel 3.6, etc. Amos 2.3. ende 8.4, etc.

Korah, een van de principaelste oproer-makers tegen Mose ende Aaron, wort schricklick van Godt ghestraft, siet Num. cap. 16. siet oock Exod. 6.21, 24. Num. 26.9, 10. ende 27.3. Een ander Korah, een sone Esaus, Gen. 36.5, 14, 18. noch een ander, een sone Eliphaz, des soons Esau, versen 15, 16.

Koren, koorn. Siet Genes. 41.49, 56. ende 42.1, etc. Deut. 8.8. ende 11.14. ende 23.25. ende 32.14. Iudic. 6.11. ende 15.5. 2.Sam. 17.28. 1.Reg. 5.11. 2.Chron. 27.5. ende 32. vers 28. Ezr. 6.9. ende 7.22. Psal. 4.8. ende 65.14. ende 72.16. ende 78.24. ende 81.17. ende 147.14. Proverb. 11.26. Cant. 7.2. Ies. 28.25, 26. ende 62.8. Ierem. 12.13. ende 23.28. ende 50.26. Thren. 2.12. Ezec. 4.9. ende 27.17. ende 36.29. Hose. 2.8, 22. ende 7.14. ende 8.7. Ioel 2.19, 24. Amos 5.11. ende 8.5, 6. Hag. 1.10, 11. Zach. 9.17.

Kracht, sterckte, macht. der menschen, siet Genes. 6.4. ende 10.8. ende 26.16. ende 32.6, 7. Deut. 7.1. ende 8.17. ende 9.1. Ios. 24.12. Iud. 7.2. 1.Reg. 4.21. 2.Reg. 2.12. ende 13.14. ende 18.23, 24, 33, etc. ende 19. versen 23, 24. 2.Chron. 14.11. ende 20.12. ende 26.15, 16. ende 27.6. Psal. 33.16. ende 44.4. ende 58.7. ende 105.24, 25. ende 142.7. Prov. 21.22. Iesa. 7.4. ende 14.16., 17. ende 16.14. ende 28.2. ende 30.2, 3. Iere. 48.17. Ezech. 30.6, 25. ende 31.11. Dan. 4.10, etc. ende 8.25. ende 11.2, 3, 5. Amos 6.2. Mich. 4.13. ende 7.16. Nah. 1.12. Zach. 9.13. ende 10.3, 4, 5, 12. Kracht ende sterckte Godes, siet Exod. 3.19, 20. ende 6.1, 6. ende 8.19. ende 13.3, 14, 16. ende 15.6. Deut. 9.27, 28. 2.Reg. 7.2. Iob 26.14. ende 40.4. Psal. 65.7. ende 66.7. ende 68.21. ende 74.11. ende 76.7, 8. ende 78.19, 41. ende 80.3. ende 89.14. ende 106.8. ende 118.16. ende 136.11, 12. ende 147.5. Iesa. 43.13. ende 50.2. ende 51.9. ende 52.10. ende 53.1. ende 59.1, 2. ende 62.8. ende 63.15. ende 66.14. Iere. 32.18. Dan. 3.17. Amos 9.5, etc. Siet oock, Hant, Sterckte, Macht, etc.

Kranckheyt, sieckte, pijne, smerte. Exempelen van kranckheyt, leeringhen van den oorspronck, oorsaken, ende eynden der kranckheyt ende genesinge, besoeckinge der krancken, ende hoe haer vroome ende godtloose in kranckheyt hebben gedragen, etc. Siet Genes. 48.1. ende cap. 49. Exod. 4.6, 7. ende 15.26. ende 23.25. Deut. 28.22, 27, 35, 59, 60, 61. ende 29.22. ende 32.24. 1.Sam. 19.14. 2.Sam. 12.15. ende 13. vers 6. 1.Reg. 14.1, etc. ende 15.23. (2.Chro. 16.12.) ende c. 17.17. 2.Reg. 1.2, etc. ende 4.18, etc. ende 8.7, etc. item, vers 29. ende cap. 13.14. ende 20.1, etc. 2.Chron. 21.15, 18, etc. ende 24.25. Iob 2.7. ende 7.5. ende 19.20. ende 30.30. ende 33.19, etc. item, versen 23, 25, 26, 27, 28. Psal. 6.3. ende 35.12, 13. ende 22.15, 16. ende 38.3, 4. ende 41.2, 4 ende 103.3. ende 106.15, 43. ende 107, 17, etc. Prov. 18.14. Iesa. 1.5, 6. ende 33.24. ende 38.9, etc. ende 53.3, 4, 10. Ier. 15.18. ende 16.4. Dan. 8.27. Hose. 7. vers 5. Siet oock, Cruys, Lijden, Genesen, Hope, Vertrouwen, etc.

Krane, Kraen. De Coninck Hizkia piepede als een Krane, Iesa. 38.14. De Kraen neemt den tijdt sijner aenkomste waer, Ierem. 8.7.

Krethi, Krethiter, etc. siet, Crethi.

Kreupel, siet, Lam.

Krijch ende Oorloch. Siet verhael, bericht, exempelen, ende prophetyen, van krijch ende oorloch. Wetlicke, gebodene, geoorlofde, ende onwetlicke, ongeoorlofde, verbodene Krijghen. Godts Krijgen. Wetten van Krijgen, etc. Gen. 14.1, etc. item, vers 14. Exod. 15.3. Deut. 20.5, 10. ende 32.25. Het boeck Iosua doorgaens, Iudic. 1.1, 2, etc. ende 3.1, 2. ende capit. 4.5. ende 11.12, 27. ende 12.4. 1.Sam. 4.4. ende 14.19. ende 25.28. 2.Sam. 11.11.ende 20.18, 19. ende 22.30, 35, 40. (Psal. 18.35, 40.) 1.Reg. 8.44, 45. ende 15.6. ende 16.32. ende 22.1, 3, etc. 2.Reg. 14.8, etc. (2.Chron. 25.17.) ende 15.19. ende 23.29. (2.Chron. 35. vers 20, etc.) 2.Chron. 15.5, etc. Iob 5.20. Psal. 44.10, 11. ende 46.10. ende 60.11, 12. ende 76.4. ende 89.43, 44. ende 108.11, 12. ende 144.1. Prov. 20.18. ende 24.6. Eccles. 9.18. Ies. 3.25. ende 13.2, etc. ende 29.9, etc. ende 30.32. ende 31.4. ende 33.7, etc. ende 36.5. ende 63.10. Ier. 4.10, 29. ende 12.12. ende 21. versen 4, 5. ende 50.14, 24, 25. Ezech. 7.14, 15. ende 38.21, etc. Dan. capitt. 7. 8. 11. Hose. 2.18. Ioel 3.9, 10. Nah. 3.2, 3, 15, 17, 18. Siet oock, Sweert.

Kroone, siet, Croone,

Kruyt, kruyden, kruyderen, kruyt-hof, gras, moes. Siet menigerley verhael van Kruyt, Genes. 1.11, 12, 29, 30. ende 2.5. ende 3.18. Exod. 12. vers 8. Deut. 11.15. 2.Sam. 23.4. 1.Reg. 4.33. 2.Reg. 4.39. Iob 6.5. ende c. 8. versen 11, 12. ende 30.4. ende 38.27. Psal. 23.2. ende 37.2. ende 72.16. ende 92.8. ende 102.5, 12. ende 104.14. ende 105.35. ende 106.20. Proverb. 15.17. ende 19.12. ende 27.25. Ies. 15.6. ende 18.4. ende 35.7. ende 40. vers 6, etc. ende 42.15. ende 44.3. ende 66.14. Ierem. 12.4. ende 14.5. Dan. 4.15, 25, 32, 33. Ioel 2.22. Amos 7.2. Mich. 5.7. Zach. 10.1.

Kus, kussen, tot teecken van vrientschap, liefde, onderdanigheyt, gheloove, oock afgodisch, ende verraderlick, siet Genes. 27.27. ende 29.11, 13. ende 31.55. ende 33.4. ende 41.40. ende 50.1. Exo. 4.27. ende 18.7. 1.Sam. 10. vers 1. 2.Sam. 20.9, 10. 1.Reg. 19.19, 20. Iob 31.26, etc. Psal. 2.12. ende 85.11. Prov. 24.26. ende 27.6. Cant. 1.2. ende 8.1. Hose. 13.2.

L.

LAban, een broeder van Rebecca, Gen. 24.29. Herbergt den knecht Abrahams, Genes. 24.31. Ontfanght Iacob, Genes. 29.13, 14. geeft sijne dochter aen Rachel, Gen. 29.19. vervolgt Iacob, Genes. 31.23.

Lacchen, belacchen, Abraham lacht, als hem in sijnen ouderdom noch eenen sone belooft wort, Genes. 17.17. gelijck oock Sara, Genes. 18.12. ende 21.6. Siet voorts van Lacchen, Psal. 2.4. ende 37.13. ende 126.2. Iob 8.21. ende 41.20. Prov. 1.26. ende 14.13. ende 31.25. Eccl. 22. ende 3.4. ende 7.3, 6. ende 10.19. Ierem. 20. vers 7. Hab. 1.10. Lacchelicke, of, belacchelicke tonge, of, lippe, sprake, Iesa. 28.11. ende 33.19.

Lachis, een stadt in Iuda, wort ghewonnen van Iosua, Iosu. 10.31, 32. wert heerlick van Rehabeam ghetimmert, 2. Par. 11.10. Amazia wert daer ghedoodt, 2.Par. 25.27. Sanherib belegert Lachis, 2. Parat. 32.9. wert van den Engel geslagen, Iesai. 38.2. Die van Babel nemen Lachis in, ende verdestruerense, Iere. 34.7. Mich. 1.13.

Lade, ofte, Kiste, daer men gelt in leght, 2.Reg. 12.9.

Laetste ende Eerste, Iesa. 41.4. ende 44.6. ende 48.12. Mich. 4.1.

Lais, een stadt, die de kinderen Dan innemen ende nae haers Vaders naem Dan, noemen, Iudic. 18.27. is d’ uyterste pale des beloofden landts. Wort oock genoemt Lesem, Iosu. 19.47.

Lagen leggen, siet, Loeren.

Lakkum, een stadt, Iosu. 19.33.

Lam zijn, verlammen, hincken, kreupel, manck, etc. Levit. 21.18. Deut. 15.21. 2.Sam. 5.6. Iob 29.15. Psal. 35.15. Prov. 26.7. Iesa 33.23. ende 35.6. Ierem. 31.8. Mal. 1.8, 13.

Lam, Schaep, Exod. 13.13. ende 22.30. ende 34.19, 20. Deut. 32.14. Prov. 27.26. Iesai. 5.17. ende 11.6. ende 16.1. ende 40.11. ende 53.7. ende 65.25. ende 66.2. Ierem. 50.17. ende 51.40. Ezech. 27.21. Hose. 4.16. Amos 6.4. Paesch-Lam, Exod. cap. 12. ende c. 13.16. ende 34.20. Ios. 5.10.

Lamech, een sone Methusaels, uyt de nakomelinghen Cains, dese is d’ eerste, daermen van leest, die twee wijven t’effens gehadt heeft, Genes. 4.19, 23, 24. regel-recht teghens Godts ordinantie, boven cap. 2.24. Malach. 2.15. Lamech een sone van Methusalah, uyt de naekomelingen van Seth, Genes. 5. versen 25, 28, 31.

Lampe, Exod. 25.37. ende 27.20. ende 30.7. ende 40.4, 25. Levit. 24.2, etc. Num. 8.2, etc. 1.Reg. 7.49. Zach. cap. 4. vers 2.

Lamuel, Siet Lemuel.

Lancen, Spiessen, Iosu. 8.18. Iere. 6.23. ende 50.42.

Landt, aerde, aerdtrijck, 2.Reg. 19. vers 7. Psal. 37.11, 29, 34. ende 105.44. Prov. 2. versen 21, 22. ende 10.30. ende 30.21. Iesa. 57.13. Iere. 4.16, 20. ende 31.8. Landt voor inwoonders des landts, Iere. 22.29. Landt, dat heerlick, cierlick, gewenscht, lustigh was, gelijck het Ioodtsche landt ghenoemt wordt, Dan. 8.9. Ierem. 3.19. Zach. 7.14. Malach. 3.12. Landt-dagen, Iosu. 23.2. ende 24.1. 1.Reg. 8.1. 1.Chron. 23.2. 2.Chron. 5.2. Landt-pale, Deuter. 19.14. ende 27.17. Iob 24.2. Prov. 22.28. ende 23.10. Hose 5.10.

Lange menschen, als Og de Coninck van Basan, Deuter. 3.11. Saul, 1.Sam. 9.2. ende 10.23. Goliath, 1.Sam. cap. 17. vers 4.

Langhmoedigheydt, Prov. 14.29. ende 15.18. ende 16.32. ende 25.15. Langhmoedigheyt Godts, Exod. 34.6. Num. 14.18. Psal. 86.15. ende 103.8. ende 145.8. Nah. 1.3.

Last, last dragen, last op leggen, 1.Reg. 5.15. ende 2.Reg. 5. vers 17. Nehem. 13.19. Psal. 81.7. Iesai. 10.27. ende 30.6. ende 46.1, 2. Iere. 17.21, etc. Amos 5.11. Last voor een beswaerlicke Prophetye. Iesai. 13.1. ende 15.1. ende 17.1. ende 19.1. ende 21.1, 11, 13. Iere. 23.33, 34. Hab. 1.1. Zach. 9.1. ende 12.1. Mal. 1.1.

Lasteren, schimpen, smaden, Lev. 24.16. Psal. 119.42. ende 139.20. Iesa. 1.4. ende 51.7. Ezech. 35.12. Zeph. 2.8.

Lazarye, of, melaetscheydt, hoese bekent wort, Lev. 13.14. Godt straft met Lazarye, Exod. 4.6. Num. 12.8. 2.Reg. 5.1. ende 15.5. 2.Paral. 26.18, 19. Lazarye wort ghereynight, Exod. 4.6. Num. 12.25. van afscheydinge der Lazarigen, Levit. 13.49. Numer. 5.1. Mosis hant wort Lazarich, Exod. 4.6. voor Lazarie sal men sich wachten, Deut. 24.8. vier Lazarigen komen in ’t Syriers leger, ende niemant daer vindende, verkondighen sy sulcks dien van Samarien, 2.Reg. 7.3, 4, etc.

Lea, of, Lia, de oudtste dochter Labans, trouwt den Eerts-vader Iacob, Gen. 29.43. Baert hem kinderen, Genes. 30.17. Siet mede Ruth 4.11.

Lebanon, of, Lebanus, een wout ghelegen aen de lantpalen des Ioodschen lants, 1.Reg. 4.33. ende 5.6, etc. ende 7.2, etc. ende 9.19. ende 10.17. Esr. 3. vers 7. Psal. 29.5, 6. ende 72.16. ende 92.13. Cant. 3.9. ende 4.8, 11, 15. ende 5.15. ende 7.4. Iesa. 2.13. ende 10.34. ende 14.8. Ierem. 18.14. ende 22.6, 20. Ezech. 17.3. ende 27.5. Hos. 14.6, 7. Nah. 1.4.

Lebna, of, Libna, een plaetse in de woestijne, daer de Israeliten haer legherden, Num. 33.20, 21. Oock een stadt in ’t erfdeel Iuda, Iosu. 10.29, 39. tusschen Eglon ende Mareda, 1.Par. 7. ten tijden des Conincks Ioram viel sy af van Iuda, 2.Reg. 8. 2.Par. 21. ten tijden Hizkia wertse van Senacherib belegert, 2.Reg. 19.

Lechi, of, Lehi, een plaetse van Simsons wegen alsoo geheeten, Iudi. 15.9, 14. Hier slaet Simson 1000 mannen met een esels kinnebacken, ende heet de plaetse, Ramath-Lehi, Iudi. cap. 15. versen 15, 16, 17.

Lecken, Iud. 7.5, 6, 7. 1.Reg. 22.38. Psal. 72.9. Iesa. 49.23.

Leckernyen eten, Psal. 141.4. Ierem. cap. 51. vers 34.

Ledigh gaen, of, zijn, ledigheyt, luyaerts, Prov. 6.6. ende 10.4, 26. ende 13.4. ende 18.19. ende 19.15. ende 20.4, 13. ende 21.25. ende 24.30. ende 26.13, etc. Ezech. 16.49.

Ledder, of, ladder, of, leere, Genes. 28.12.

Leetwesen. Siet berouwen, berouw, bekentenisse der sonden.

Leem, Genes. 11.3. Iob 4.19. ende 10.9. ende 13.12. ende 33.6. Iesai. 41.25. ende 45.9. ende 64.8. Ierem. 18.6. Dan. 2.33, 42. Nah. 3.14.

Leenen, ontleenen, Exod. 11.2. Deut. 15.8. ende 28.12. Psal. 37.26. ende 112.5. Prov. 22.7.

Leeren, Leeraren, Leer-ampt, ongheleert, Psal. 1.2. ende 51.15. ende 94.10, 12. ende 119. versen 33, 64, 68, 99, 102, 108, 124, 135. ende Psal. 143.10. Prov. 9.9. ende 13.14. ende 31.26. Ierem. 2.3. ende 28.9. ende 30.20. ende 48.17. ende 50.4. ende 54.13. Ierem. 31.34. Dan. 11.33. ende 12.3.

Leeuw, Genes. 49.9. Num. 23.24. ende 24.9. Deut. 33.20, 22. Iud. 14.5. 1.Sam. 17.34, 35. 2.Sam. 17.10. 1.Reg. 13.24. ende 20.36. ende 2.Reg. 17.25. 1.Chron. 12.8. Iob 39.1, 2. Psal. 7.3. ende 10.9. ende 17.12. ende 22.14, 22. ende 35.17.

Leger, legeren, Exod. 14.2. ende 16.13. ende 29.14. Levit. 4.12. ende 6.11. ende 8.17. ende 9.11. Num. 12.14. ende 19.3, 9. Deut. 23. versen 10, 12, 14. 2.Reg. 7.7. ende 19.35. Iob 19.12. Psal. 34.8. Iesai. 29.3. Ezech. 4.2. Zach. 9.8. Leger voor bedde, Genes. 49.4. Levit. 15. vers 4. 2.Sam. 11.2. Iob 7.13. Psal. 41.4. ende 63.7. Prov. 7.17. Mich. 2.1.

Leyders, zijn somtijts verleyders, Ierem. 3.12. ende 9.15. ende 51.18.

Lelie, 1.Reg. 7.19, 26. Cant. 2.1, 2. ende 2.16. ende 4.5. ende 5.13. ende 7.2. Hose. 14.6.

Lemoël, of, Lemuël, Prov. 31.4. het gemeene ghevoelen is, dat door desen verstaen wort de Coninck Salomo, die oock ghenaemt was Iedidja, dat is, de beminde des Heeren, 2.Sam. 12.25.

Lendenen, Genes. 35.11. ende 37.34. Exod. 12.11. ende 28.42. 1.Reg. 2.5. ende 8.19. ende 12.10. ende 18.46. ende 20.31. 2.Reg. 18. ende 4.29. ende 9.1. 2.Chron. 10.10. Psal. 66.11. ende 69.24. Prov. 30.31. ende 31.17. Iesa. 21.3. Ierem. 1.17. ende 13.1, 2, 4, 11. Dan. 5.6. Nah. 2.10.

Lesem, een kostelick Lyguriersteen, daer af Exod. 28.13. de naem van de stadt Lais, of Dan komt, Iosu. 19.47. die namaels van Philippus den Vyer-vorst is genaemt, Cesarea Philippi.

Lesen, Exod. 24.7. Deut. 17.19. Iosu. 8.34, 35. 2.Reg. 22.10. ende 23.2, etc. Nehem. 8.4, 19. ende 13.1. Esth. 6.1. Iesa. 29.11, 12. ende 34.16. Ierem. 36.10, 18. Dan. 5.7, 25, etc.

Letusim, een sone Dedans, Genes. 25.3.

Leven, levendigh zijn, of, levendigh worden, Genes. 5.3, etc. ende 45.27. Deuter. 6.2. ende 8.1. ende 28.26. ende 30.16. Iob 3.20. ende 14.1, 2, 5. ende 21.7. Psal. 17.14. ende 21.5. ende 39.6, 7. ende 49.10. Prov. 3.2. ende 4.13, 22. ende 5.6. ende 6.23. ende 8.35. Eccl. 6.12. ende 11.8. Iesa. 38.5, 12. Ezech. 37.3, 5, 6, 9, 10. Dan. 2.4. ende 5.10. ende 6.7. Hose. 6.2. Leven voor een geestelick leven ende vreucht des herten, levendigh maken, Psal. 22.27. ende 36.10. ende 119.25, 37, 40, 50, 88, 93, 107, 149, 154, 156, 159. ende Psal. 138.7. de rechtveerdige sal door sijn geloove leven, Hab. 2.4. Godt wort geseyt te leven, Num. 14.21, 28. Deuter. 32.40. Iesa. 49.18. Ezech. 33.19. Levendige Godt, Deut. 5.26. 1.Sam. 17.26, 36. 2.Reg. 19.4, 16. Iesa. 37. versen 4, 17. Ierem. 10.10. Levendigh water, Gen. 26.19. Cant. 5.15. Ierem. 2.13. ende 17.13. Zach. 14.8.

Lever der menschen, Prov. 7.23. Thren. 2.11. Ezech. 21.21. Lever der beesten, Exod. 29.13, 22. Levit. 3.4. ende 8.26. ende 9.10, 19.

Levi, wort geboren, Genes. 29.34. Doodt met sijnen broeder Simeon, de Sichimiten, Genes. 34. vers 25. straffe van de daedt, Genes. 49.5. sterft als hy 137 jaer oudt was, latende achter 3 sonen, Gerson, Kahath, ende Merari.

Leviten. vande wooninge, recht ende onderhoudinge der Leviten, Lev. 10.12, 25, 32. Num. 18.21, 24, 35. Deut. 10.8. ende 12.12, 19. ende 14.29. ende 18.1. ende 20.11. Ios. 14.14, 33. Ezr. 10.33. Vanden dienst ende het offitie der Leviten, Num. 1.49. Deut. 10.8. Ios. 3.6. 1.Par. 7.32. ende 10.14. 2.Par. 19.8. Ezech. 44.11. De Leviten neemt Godt voor alle eerst geboorte der kinderen Israels, Num. 3.12, 40. ende 8.16. De Leviten straffen het quaet des opgherechten Kalfs, Exod. 32.26. De Leviten worden verdreven uyt Israel, 2.Par. 11.14.

Leviathan, een lanck-wemelende slanghe, hier mede wort de Sathan beteeckent, ende van ghelijcken sijne dienaers, als Pharao, ende andere meer, Iob 26.13. ende 40.20 Psal. 74.14. Ies. 27.1.

Leummim, een sone Dedans, Gen. 25.3.

Leugen, siet Liegen.

Libna, siet Lebna.

Libni, een sone Gersons, Num. 3.18.

Libiers, 2.Chron. 12.3. ende 16.8. Dan 11.43. Nah. 3.9. Siet Put.

Lichaem ende wat het selve aengaet, Lev. 21.5, 17. Num. 19.11. Deut. 7.13.

[fol. h2 r]

ende 21.23, ende 28.4, 18. Ios. 8.29. Iudic.19.29. 1.Sam. 17.46. ende 31.12. 1.Reg. 13.24. Psal. 79.2. Iob 19.26. Iesa. 5.25. ende 26.19. Ier. 7.33. ende 16.4. ende 19.7. ende 22.19. ende 34.20. ende 36.30. Ezech. 10.12. Dan. 10.6. ende 12.2. Nah.3.3.

Licht, lichten, verlichten, Genes. 1.3, 5. Iob 17.12. ende 36.32. Prov. 4.18. Eccles. 11.7. ende 12.2. Iob 37.3. ende 38.19, 24. Psal. 74.16. Ezech. 32.8. Hose. 6.5. Hab. 3.11. Zach. 14.6, 7. Het licht der ooghen, Psal. 38.11. Licht des aenghesichts Godts, Psal. 4.7. ende 31.17. ende 36.10. ende 43.3. ende 44.4. ende 67.2 ende 80.4, 8, 20. ende 89 16. ende 119.135. Christus is het licht der Heydenen, Ies. 9.1. ende 42.6. ende 49.6. ende 60.1. Godts woordt verlicht het herte, Psal. 119.105, 130. Prov. 6.23.

Lichtveerdicheyt der valsche Propheten, Ier. 23.32. Seph. 3.4.

Liedt, Psalm, psalm-singhen, Exod. 15.1, etc. Deut. 31.19, etc. Iud. 5.1, etc. 1.Reg. 4.32. 1.Chron. 16.7, etc. 2.Chron. 29.30. Psal. 33.3. ende 47.7, 8. ende 96.1. ende 100.1. Siet de Psalmen 134. ende 135. ende 136. ende 137.3, 4. ende 144.9. ende 146.1, 2. ende 147.1. ende 149.1, 3. Iesa. 23.15, 16. ende 42.10. Ier. 20.13. Amos 5.23. ende 8.10. Siet mede, Singen.

Liefde, beminnen, Genes. 22.2. ende 25.28, etc. ende 29.30. ende 37.3. ende 43.30. ende 44.30, 31. ende 45.14, 15. ende 46.29. Lev. 19.18. Deut. 6.5. ende 10.12. ende 11.1. ende 30.6. Ios. 22.5. 1.Sam. 18.1, 16, 20, 28. ende 20.41. Psal. 109.4, 5. Prov. 5.19. ende 10.12. Eccl. 3.8. Cant. 1.2, 16. ende 8.6. Dan. 3.1. Zach. 13.6. Onkuysche liefde, Gen. 34.3, 19. 2.Sam. 13.1, 2. 1.Reg. 11.1. Prov. 7.17, 18. Ier. 2.25. Ezech. 23.17. Liefde tot Godts woordt, Psal. 119.47, 48, 72, 97, 113, 119, 127, 140, 159, 163, 167. Iesa. 52.7. Liefde der menschen tot Godt, Deut. 30.16, 20. Psal. 8.2. Liefde Godts tot de menschen, Psal. 78.68. ende 91.14. ende 97.10. ende 119.132. ende 145.20. ende 146.8. Prov. 8.17, 20, 21. Ies. 38.17. ende 43.4. Ier. 12.7. ende 31.3. Hos. 11.4. ende 14.5.

Liegen, Leugens, leugenaers, Genes. 12.13, 19. ende 18,15. ende 20.2. ende 26.7. ende 37.20. ende 39.17. Exod. 1.19. ende 20.16. ende 23.1. Lev. 19.11, 12. Deut. 5.20. Ios. 2.4. ende 9.6. 1.Sam. 21.2, 8. 2.Sam. 15.3. ende 16.3. ende 17.20. 1.Reg. 13.18. ende 22.19. 2.Reg. 5.22, 25. ende 6.19. ende 10.18. Ezr. 4.2. Psal. 5.7.ende 59.13. ende 62.5. ende 63.12. ende 78.36. ende 101.7. ende 116.11.

Linsen, Genes. 25.34. 2.Sam. 23.11. Ezech. 4.9.

Lippen, Exod. 6.11, 29. Levit. 5.4. Deut. 23.23. 1.Sam. 1.13. 2.Reg. 19.28. Iob 2.10. ende 8.21. ende 11.5. ende 15.6. ende 16.5. ende 23.12. Psal. 16.4. ende 17.1. ende 34.14. ende 45.3. ende 71.23. ende 119.171. ende 120.2. ende 140.10. ende 141.3. Prov. 4.24. ende 5.2, 3. ende 10.13, 18, 19, 21, 32. ende 12.13. ende 14.3. ende 16.10, 23. Cant. 3.4. ende 5.13. Ies. 11.4. ende 28.11. ende 29.13. ende 57.19. ende 59.3. Dan. 10.16. Hos. 14.3. Hab. 3.16. Mal. 2.6, 7.

List, listich, listige aenslagen, Gen. 3.1, etc. ende 19.30, 31, 32, 33. ende 27.9, etc. ende 29.23. Exod. 1.10. 1.Sam. 23.22. Psal. 38.13. ende 55.12. ende 105.25. Siet Bedroch.

Lo-ammi, een soon van Gomar des dochters Diblaim, Hos. 1.3, 9.

Locken, aenlocken, Prov. 16.29. Hos. cap. 21. vers 13.

Lodebar, een stadt gelegen over de Iordane, in den lande Gilead, niet verre van Mahanaim, 2.Sam. 9.4, 5. ende 17.27.

Loeren, Verspieden, Iud. 9.25. ende 21.20. Psal. 27.11. ende 35.7, 8. ende 37.32. ende 71.10. ende 92.12. Prov. 1.11, 18. ende 7.12. ende 12.6. ende 23.28. Ier. 9.8. ende 51.12. Thren. 3.10. ende 4.19. Hos. 7.6. ende 13.7. Mich. 7.2.

Lof, prijs, roem, 1.Sam. 3.19, etc. ende 18.7, 30. 2.Sam. 7.9. ende 8.13. 2.Reg. 20.3. Psal. 26.1, 3, 4, etc. Siet den gheheelen 104 Psalm, ende 148.14. Prov. 12.8. ende 31.30, 31. Iesa. 61.11. Ier. 13.11. ende 51.21. Siet oock, Prijsen.

Lof-sangh, siet den Titel Liedt.

Lompen, oude doecken, Iere. 38.11, 12.

Loochenen, of verloochenen, Gen. 18.15. Prov. 30.9. Iob 8.18. Ierem. 5.12.

Loock, knop-loock, ajuyn, Num. 11.5.

Loof der boomen, Ezech. 33.3.

Loon, belonen, Gen. 15.1. ende 29.15. ende 30.16, 18, 28. ende 31.7, 8, 41. Exod. 2.9. Lev. 19.13. Num. 22.7. Deut. 23.18. ende 24.15. Iud. 17.10. Ruth 2.12. 1.Reg. 5.6. Psal. 19.12. ende 127.3. Prov. 23.18. ende 24.20.

Loopen, loopers. 2.Sam. 2.18. ende 18.23. ende 22.34. 1.Reg. 1.5. ende 18.46. Esth. 3.13, 15. Psal. 18.30. ende 119.32. ende 147.15. Prov. 1.16. Cant. 1.4. Ies. 2.2. ende 40.31. Ier. 12.5. ende 23.10, 21. ende 49.3, 19. Ioel. 2.7, 9. Hab. 2.2.

Lossen, losser, los-gelt, aflossen, etc. Lev. 25.24, 25. Ruth 3.12. ende 4.1, etc. Ies. 43.3. ende 51.14. ende 52.2. Ier. 32.7, etc. Psal. 105.20. ende 116.16.

Lot, wort verlost uyt Sodoma, Genes. 19.15. Sijn wijf wort verandert in eenen Sout-steen Genes. 19.26. Sap. 10.7. Beslaept sijne twee dochteren, Gen. 19.31, 35.

Lott, het lott werpen, Lev.16.8. Num. 26.55. ende 33.54. Ios. 14.2. ende 18.10. 1.Sam. 14.42. 1.Chron. 24.5. Nehe. 10.34. ende 11.1. Psal. 22.19. Prov. 1.14. ende 16.33. ende 18.18. Ies. 34.17. Ezech. 24.6. Ioel 3.3. Lott, of snoer, beteeckent oock somtijts het erfdeel, Ios. 15.1 Iud. 1.3. Psal. 16.6. Ies. 17.14. ende 19.1, 5, etc.

Lothan, een sone Seirs des Horiters, een Vorst, Gen 36.20, 22.

Louteren, door-louteren, Psal. 105.19. ende 119.140. Ies. 1.25. ende 48.10. Mal. 3.3.

Lucifer, Ies. 14.12. Siet morgen-sterre.

Lud, een sone Sems, Gen. 10.22, etc.

Luhith, of Luchith, een berch in ’t landt Moabs, Ies. 15.5. Ier. 48.5.

Lust, gelusten, lief hebben, begeeren, Gen. 34.3. ende 39.7. Num. 11.4. 2.Sam. 11.4. ende 13.1. Psal. 78.18, 29, 30. ende 106.14. ende 147. Quade lusten, Exo. 20.17. Deut. 5.21. Prov. 6.25. Eccles. 12.5. Heyligen lust, Psal. 1.2. ende 73.25. ende 119.16, 24, 35, 47, 70, 77, 92, 143. Prov. 8.30, 31. Ies. 42.21. ende 55.2.

Luyaerts-aert, Prov. 22.13. ende 26.13.

Luypaerd, Cant. 4.8. Ies. 11.6. Ier. 5.6. ende 13.23. Dan. 7.6. Hab. 1.8.

Luysen, sendt de HEERE in Egypten, Exod. 8.16, etc. Psal. 105.31.

Luyten, 1.Sam. 10.5. 2.Sam. 6.5. 1.Reg. 10.12. 1.Chron. 13.8. ende 16.28. Neh. 12.27. Psal. 57.9. ende 71.22. ende 81.3. ende 92.4. ende 108.3. ende 144.9. Ies. 5.12.

Luz, een stadt eertijts also geheeten, maer de Israeliten hebben die stadt Bethel, genoemt, Gen. 13.3. ende 28.19. ende 35.6. ende 48.3. Iudic. 1.23, 26. Inden lande Benjamin, of, Ephraim, is oock een Stadt 3000 passus van Sichem, Luz genoemt, Ios. 16.2. oock een stadt in ’t landt der Hethiten. Iud. cap. 1. vers 26.

Lijn-waet, Iud. 14.12. Esth. 8.15. Ies. 19.9. Ezech. 9.2. Dan. 12.6.

M.

MAacha, een sone Nachors, Genes. 22.24. Maacha een dochter Talmai, de moeder Absoloms. 2.Sam. 3.3. 1.Reg. 15.2. Item, de naeme des moeders des Conincx Asa, 1.Reg. 15.13. Maacha een Coninck, 2.Sam 10.6.

Maachati, een stadt der Amoriten, by den berch Hermon, inden lande Basan, Ios. 12.5. ende 13.11, 13. Deut. 3.14. Maachatiters, woonen onder de kinderen Israel, Ios. 13.13. Maachati is oock de naem van eenen uyt den stamme Iuda, 1.Par. 4. 2.Reg. 25.23. Ier. cap. 4. vers 8.

Machir, is gheweest een sone Manassis. Gen. 50.23. Num. 32.39, etc. Deut. 3.15. Ios. 13.31. ende 17.1. Machir een sone Ammiels, 2.Sam. 9.4, 5. ende 17.27, etc.

Machlon, een sone van Elimelech, Ruth cap. 1.2, etc.

Machpelah, een speloncke, Gen. 23.9. Macht, machtigh maecken, machtigh zijn, geweldigh sijn, verstercken, Gen. 10.8. ende 26.16. 1.Sam. 21.7. 1.Chron. 29.25. 2.Chron. 26.15, 16. ende 27.6. Psal. 105.24. ende 142.7. Prov. 21.22. ende 24.5. Eccles. 9.11. Iesa. 28.2. ende 30.2, 3. Ezech. 24.25. ende 28.4, 5. Dan. 4.20, 21, 22. Hose. 12.9. Mich. 7.16. Nah. 3.9. Hab. 3.19. Van de macht Godes, siet Gen. 49.24. Iob 26.14. Psal. 65.7. ende 71.16, 18. ende 86.16. ende 89.9, 14. ende 96.7. ende 118.14, 15, 16. ende 132.2, 4. Iesa. 1.24. ende 43.13. ende 60.16. ende 62.8. ende 63.15. Ier. 32.18, 19. Dan. 3.17. Hab. 3.4. Siet sterck, sterckte.

Madai, een sone Iaphets, Genes. 10.1. 2.Par. 1.5. daer af komen die van Meden, siet 2.Reg. 17.6. Iesa. 13.17. Ier. 25.25. Dan. capp. 5. 6. 8.

Made, Iob 25.6. Iesa. 14.11.

Madian, Siet Midian.

Madmen, een stadt der Moabiten, die den kinderen Israels ten deele wert, Ierem. 48. Siet van een ander Madme-na, Iosu. 15.31. Iesa. 10.31.

Maeght, dienstmaeght, Genes. 16.1, 2, etc. ende 21.10. ende 30.3, 4. Exod. 21. versen 7, 20, 21. Lev. 19.20. Deuter. 28.68. 1.Sam. 8.16. Iob 31.13. Psal. 123.2. Eccl. 2.7.

Maken, voor heerlick maken, Iesa. 51.13. ende 54.5. Hose. 8.14.

Malen, Iudic. 16.21. Iesai. 3.15. ende 47.2. Ierem. 25.10. Thren. 3.13. Siet Vermalen, Schilderen.

Maeltijt, maeltijden, Genes. 18.6, 7, 8. ende 21.8. ende 26.30. ende 29.22. ende 31.54. ende 43.16. Exod. 18.12. Num. 25.2. Deut. 12.11, 12. Iudic. 19.4. 1.Sam. 6.13, 22. Esth. 1.3, etc.

Mate, Levit. 19.35, 36. Deuter. 25.13. Prov. 20.10, 23. Ierem. 30.11. Siet Meten.

Maticheyt, Ruth 2.14. 2.Sam. 23.15. Prov. 25.16.

Maeyen, afmaeyen, afscheeren, Amos 7.1. Nahum 1.12.

Magdiël, een Vorst, Genes. 36.43.

Mager, magerheyt, mageren, Iob 16.8. Psal. 109.24. Iesa. 17.4. ende 24.16. Sophan. 2.11, etc.

Magog, de sone Iaphets, van welcken de Schijthen herkomen, die wy Tartaren noemen, Gene. 10.2. Ezech. 39.6.

Magor-Missabib, een sone van Immer, Ierem. 20.3.

Mahalaleel, een sone Kenans, Genes. 5. versen 12, 15, 17.

Mahalath, eene van Esaus huysvrouwen, Genes. 28.9.

Mahanaim, dat is, twee heyrlegers, te deser plaetse, is naderhant een stadt gheweest, die Mahanaim hiet, Genes. 32.2, etc. Iosu. 13.26. ende 21.38. noch Mahanaim, een stadt inde stamme Gads 2.Sam. 2.8. ende 17.24, 27.

Meheli, de soon van Merari, Num. 3.20. Van Merari, is het geslachte der Maheliten, vers 33.

Mahel schalal-cask-Baz, Iesa. 8.1, 3.

Mahol, een wijs man, 1.Reg. 4.31.

Maon, een stadt, van dese stadt heeft de woestijne, daer by gelegen, haren name gekregen, ende David heeft sich daer in verborghen, voor Saul vluchtende, 1.Sam. 23.25. Dit was de geboort-plaetse Nabals, des mans Abigails, 1.Sam. 25.2.

Mahuiael, een sone Hirads, Genes. 4.18.

Majesteyt, heerlickheyt, Psal. 104.1. ende 145.5. ende 148.13. Ies. 2.10, 19. ende 3.8. Ier. 10.6. ende 22.18. Ezech. 31.18. Amos 9.6. Hab. 3.3.

Makeda, een speloncke, Iosu. 10.16. oock is Makeda de name eener stadt, Iosu. cap. 10. vers 28.

Makkeloth, Num. 33.25.

Malchi-suach, een sone Sauls, 1.Sam. cap. 31. vers 2.

Maleachi, of, Malachias, de laetste onder de kleyne Propheten.

Mamre, een Emoriter, broeder van Escol ende broeder van Aner, dewelcke Abrams bont-genooten waren, Genes. 14.13.

Man, man ende wijf worden gheschapen, Genes. 1.27. ende 2.7. ende 5.2. men moest een manneken offeren, Exo. 12.5. Levit. 1.3, 10. ende 22.19.

Manasse, of, Menasse, de eerstgeborene sone Iosephs, Genes. 41.51. Siet voorder van Manasse, Genes. 48.19. Num. 1.10. ende 2.20. ende 7.54. ende 26. versen 29, 34. ende 32.39. Iosu. 1.12. ende 13.29. Iudic. 1.27. ende 6.35. 2.Reg. 10.33. 1.Chron. 5. versen 18, 23. ende 30.10. Psal. 60.9. ende 8.3. ende 108.9. Iesa. 9.20. een ander Manasse de sone Hiskia, 2.Reg. 20.21. ende 21. versen 1, 11, 18. 2.Chron. 33.1, etc. Ierem. 15.4.

Mane, Genes. 1.16. ende 37.9. Deuter. 4.19. ende 17.3. Iosu. 10.12, etc. Iob 31.26. Psal. 8.4. ende 72.5. ende 89.38. ende 104.19. ende 121.6. ende 148.3. Cant. 6.10. Iesa. 13.10. ende 30.26. Iere. 31.35. Ezech. 32.7. Ioel 2.10, 31. Hab. 3.11.

Maniere van doen, Siet wijse van doen.

Manna, of, Man, daer de Israeliten broot van maeckten, Exod. 16.4, etc. Num. 11.6. Deuter. 8.3. Psal. 78.24. ende 105.40.

Manoah, een man uyt het gheslachte der Daniters, wiens vrouwe baerde Simson, Iud. 13.2, 8, etc.

Mantel, of, over-kleedt, Iosu, 7. vers 21. 1.Reg. 19.19. 2.Reg. 2. versen 8, 13, 14. Iesa. 3.22. ende 61.10. Ezech. 26.16. Dan. 3.21. Mich. 2.8. Ioan. 3.6.

Maozim, of, Mauzzim, Dan. 11.38.

Mara, Ruth 1.20. name eener vrouwe, anders Naemi genoemt.

Marah, Exod. 15.23. Num. 33.8.

March, Iesa. 25.6. Ezech. 24.4, 5.

Marckt, Ezech. 27.12, etc.

Mardocheus, Siet Mordechai.

Maresa, een naem van een stadt, Iosu. 15.44. 1.Chron. 11.8. 2.Chron. 14.9. Mich. 1.15.

Marmer-steen, Esth. 1.6. Cant. 5.15.

Mas, een sone Aarons, Genes. 10.23.

Mashith, een Afgodische hoochte, 2.Reg. cap. 23. vers 13.

Massa, een sone Ismahels, Genes. 25.14. Item, een plaetse in de woestijne, Exod. cap. 17. vers 7.

Mast, mast-boom, Prov. 23.34. Iesai. 30.17. Ezech. 27.5.

Matthan, een Priester Baals, Matthanjah, anders Zedekia genoemt 2.Reg. 24.17. Mattana, Num. 21.18.

Mat, mattigheyt, vermoeytheyt, Deuter. 28.65. 1.Sam. 30.9. 2.Sam. 16.14. Iesa. 40.28. Ierem. 8.18. Ion. 4.8.

Medad, eens mans name, op welcken de Geest des Heeren in ’t leger rustede, ende propheteerde, Num. 11.26.

Medeba, een stadt in het landt Moabs, niet verre van Hesbon, in ’t erfdeel Ruben, Num. 21.30. 1.Paral. 19. vers 7. Iesa. 15.2.

Medan, een sone Abrahams uyt Ketura, Genes. 25.2. Medaniten, Genes. 37.36.

Meden, afkomstigh van Madai, Genes. 10.2. 2.Reg. 17.6. Esth. 1.14. Iesa. 21.2. Ierem. 25.25. ende 51.11, 28.

Meel. Iudic. 6.19. 1.Sam. 1.24. ende 28.24. 2.Sam. 17.28. 1.Reg. 4.22. ende 17.12. 2.Reg. 4.41. 1.Chron. 12.40. Iesa. 47.2. Hose. 8.7.

Meyr, of, Zee, Schelf-zee, Sout-zee, Copere zee, Gegotene zee, Genes. 1.10. ende 12.8. Exod. 10.19. ende 13.18. ende 14.21. ende 23.31. Num. 14.25. ende 21.4. Deuter. 3.17. Iosu. 3.16. ende 11.4. ende 15.12. 2.Reg. 25.13. 2.Chron. 4.2, etc. Iob 38.8. Psal. 114.3, 5. Iesai. 11.15. ende 43.16. ende 51.10, 15. ende 63.11. Ierem. 51.36, 42. Ezech. 26.3. Mich. 7.19. Hab. 2.14. Zach. 10.11. ende 14.8.

Meer-calveren, Thren 4.3.

Meerderen, vermeerderen, Iesai. 26.15. Iere. 30.19. ende 33.22. Ezech. 16.7. ende 36.10, 11. Hab. 2.6. Siet menichte.

Meerle, Iesa. 34.15.

Megiddo, of, Mageddo, een Coninck, Iosu. 12.21. Iudic. 1.27. ende 5.19. 1.Reg. 9.15. 2.Reg. 9.27. ende 23.29. 1.Par. 7.29. Zach. 12.11.

Mehetabeel, een dochter van Matred, Genes. 36.39.

Melchizedek, een Priester ende Coninck te Salem, Genes. 14.18, etc. Psal. 110.4.

Melck, Genes. 18.8. ende 49.12. Exod. 3.8, 17. ende 13.5. ende 23.19 ende 34.26. Iud. 4.19. Iob 10.10. Prov. 30.33. Cant. 4.11. Iesa. 7.22. ende 55.1. ende 60.16. Ioel 3.18.

Melzar, een bottelier, schaffer, Dan. c. 1. vers 11, etc.

Menuchan, Esth. 1.16.

Menahem, een sone van Gadi, 2.Reg. 15. versen 14, 16, 17.

Mene, dat is, hy is getelt, Dan. 5.25, 26.

Menichte, veelheydt, Genes. 15.5. ende 17.5. ende 22.17. Deut. 1.10. Iosu. 11.4. Iud. 7.12. 1.Sam. 13.5. 1.Reg. 4.20. 1.Chron. 27.23. Nehe. 9.23. Iesa. 17.12. Iere. 46.23. ende 51.14. Ezech. 26. versen 7, 10. ende 38.4. Dan. 7.10. Hose. 10.13. Mich. 2.12. Ion. 4.11. Nah. 3.15. Zach. 2.4. ende cap. 14. vers 14, etc.

Meugen, vermeugen, Levit. 19.19. Deut. 22.9. Psal. 102.10. ende 106. vers 35. Dan. 2.41, etc.

Mensche, menschen kinderen, Genes. 1.26. ende 5.2. Iob 7.17. Psal. 39.6, 7. ende 60.13. ende 62.10. ende 89.48. ende 90.5, 6, etc. Eccl. 9.3. Iesa. 2.22. ende 29.13. ende 51.7. Ezech. 2.6.

Meten, toe-meten, af-meten, meet-snoer, richt-snoer, 2.Reg. 21.13. Iesa. 34. versen 11, 17. ende 40.12. ende 48.13. Ezech. 2.1. Amos 7.7. Hab. 3.6.

Mephiboseth, de sone Sauls uyt Rispa, wert gehangen, 2.Sam. 21.8, 9. Item een sone Ionathans, 2.Sam. 4.4. Wert tegen David belogen, 2.Sam. 16.3. hy wert verschoont, in ’t dooden der kinderen Sauls, 2.Sam. 21.7. anders genaemt Merib-baal, 1.Chron. cap. 8. vers 34.

Merab, of, Merob, een dochter Sauls, de eerst-geborene, 1.Sam. 14.49. ende cap. 18. versen 17, 18, 19.

Merari, een sone Levi, wiens nakomelingen sijn gestelt geweest tot deur-wachters, Gen. 46.11. Num. 3.17. Merariters, Num. 3.33, 35, 36. ende 4.29, 42. ende 7.8. Ios. 21.40. 1.Chron. 6.63, 77. ende 23.21, etc.

Merathaim, een landtschap in Assyrien, Ierem. 50,21.

Mercken, Prov. 23.1, 2, 3. Iesa. 6.9. Mal. 3.16.

Merch, Siet march.

Meriba, Exod. 17.7. Psal. 95.8. Siet van een ander Meriba, Num. 20.13.

Merodach, naeme eenes Afgodts, Iesa. 39.1. Ier. 50.2.

Meroz, een stadt, of land-streke na by de beke Kison, niet verre vande plaetse, daer de slach geschiet is aen de Zuyder grensen van Issaschar, Iud. 5.23.

Mecha, de name eener stadt, Gen. 10.30.

Mesach, anders Misaël, een van Daniels met-gesellen, Dan. 1.7, 11. ende cap. 2. versen 17, 18.

Mesech, een sone Iaphets, Genes. 10.2. Psal. 120.5. Ezech. 27.13. ende 32.36. ende 39.1.

Mesopotamia, een landschap, anders Syria genoemt, Gen. 24.10. Deut. 23.4.

Messias, Dan. 9.25, 26. Siet Christus.

Mes, Gen. 22.10. Iud. 19.29. 1.Reg.

[fol. h2 v]

c. 18. vers 28. Prov. 23.2. ende 30.14. scheer-Mes, Num. 6.5. ende 8. vers 7. Ezech. 5.1. penne-Mes, Ier. 36.23.

Mest, siet Dreck. Mesten, 1.Reg. 4.23. Iesa. 11.6. Ezech. 34.3. Amos 6.4. Malach. 4.2.

Mesullemet, de Moeder des Conincks Amon, een dochter van Haruz van Iotha, 2.Reg. 21.19.

Methusael, Lamechs Vader, Gen. 4.18.

Methusalah, een sone Henochs, Genes. c. 5. versen 21, 25, 27.

Meulens, vol-meulens, 2.Reg. 18. vers 17. Iesa. 7.1.

Meuterye, 2.Chro. 24.21. Siet Oproer.

Meyn-eedigheyt, Ierem. 7.9. Mal. 3.5. Siet Sweeren.

Mibsan, een sone Ismaels, Gen. 25.13.

Mibzar, de name eens Vorstes, Genes. cap. 36. vers 42.

Micha, een Ephraimiter, maeckt een beelt, ende eenen lijf-rock, Iudic. 17.7. Dat beelt, de lijf-rock, ende Levijt, werden hem ontvoert, Iud. 18.13. Micha, een sone Mephiboseth, 2.Sam. 9. vers 12. Micha, een sone Iimla, een Propheet, propheteert tegen de valsche propheten, 1.Reg. 22.8, 9, 13, 14, etc. 2.Paral. 18.7, 14. Micha, een Moraschiter, een van de kleyne Propheten, Ier. 26.18.

Michaël strijdt met den Engel, Dan. 10. versen 13, 21. ende 12.1.

Michaja, de sone Gemaria, des soons Saphans, Ierem. 36.11, 13.

Michal, een dochter Sauls, wert den Coninck David ten wijve gegeven, 1.Sam. 18.27. nae de belofte, versen 17, 25, 30. Behoudt hem dat leven, capit. 19.12. wert hem ontvoert ende Phalti, ofte, Patiel, des soons Lais, gegeven, waer in qualick gedaen hebben, Saul, Michal ende Palti, verbrekende het wettelick houwelick Michals met David, 1.Sam. 25.44. Werdt hem weder gegeven, 2.Sam. 3.14. bespot hem, 2.Sam. 6.16, etc.

Michmas, een hoeck lants, inde lant-pale Benjamins, by den berch Beth-el, 1.Sam. 13.2, 5.

Midian, of, Madian, een sone Abrahams, uyt Ketura, Genes. 25.2. Van welcken zijn gesproten de Midianiten, die in Arabia woonden, ontrent de Moabiten ende Ismaeliten; want sy worden oock Ismaeliten genoemt, Genes. 37.28. Num. 22.4, 25. ende 31.2. Iosu. 13.21. Iud. 6.3, 7. Psal. 83.10. Iesa. 9.4. Den Midianiten heet Godt leet doen, Num. 25.16. De Midianiten worden geslaghen, vers 7. Siet voorts Num. 25.17, 18. ende 31.2, etc. Iesa. 10.26. Habak. 3.7.

Migdal-Ezar, dat is, een toorn der cudde, Genes. 35.21. Siet oock c. 4. vers 8.

Migdol, een stadt Egypti, aen de roode Zee, Exo. 14.2. Num. 33.7. 1.Sam. 17.20. Ierem. 44.1. ende 46.1, 14. Migdael, een stadt in het erfdeel Nephtali, lagh aen den wegh na Ptolomais, Iosu. 19.38. Michdal-Gad, een stadt der stamme Iuda, Iosu. 15.37.

Milka, Nahors huys-vrouwe, Sara ende Loths suster, Genes. 11.20, 22, 24. ende 22.20.

Milkom, siet, Molech.

Minderen, verminderen, Psal. 107.78. Ezech. 5.11. ende 16.27. ende 29.15.

Minnith, een stadt in ’t lant Ammon, daer Iephthe de Ammoriters sloech, Iud. 11.33. Ezech. 27.17.

Miraculen der valscher Propheten, Deuter. 13.1, etc. Siet, Wonder.

Mirjam, Aarons suster, looft den Heere, Exod. 15.21. wort melaetsch, Num. 12.1. siet oock Mich. 6.4.

Misael, een sone Uzziels, Levit. 10. vers 4. Misael, een mede-geselle Daniels, Dan. 1.6, 7. Siet Mesach.

Mischma, een sone Ismaels, Genes. c. 25. versen 13, 14.

Misdaet, soeckt, Ongerechticheyt.

Misschien, Gen. 16.2 ende 43.12. Num. 23.3. 1.Sam. 6.5. 1.Reg. 18. vers 5. Iob 1.5. Iesa. 47.12. Ierem. 21.2. Thren. 3.29. Amos 5.15.

Mithka, een leger-plaetse der Israeliten, Num. 33.28.

Mithredath, een schaf-meester Cores, Ezr. 1.8. een ander Mithredath, Ezr. cap. 4. vers 7.

Mitsraim, de vader der Egyptenaren. het is oock de naem van het lantschap van Egypten selve, ende der inwoonderen des selven, Genes. 10.6, 13.

Mispa, ofte, Mispah, dat is, opsicht ofte toesicht-plaetse, om dat Godt de wacht ende toesicht soude hebben over ’t ghemaeckt verbondt, Genes. 31.49. Iosu. 15.38. Iudic. 20.1. ende 21.1. 1.Sam. 7.5, etc. ende 10. vers 17, etc. 1.Reg. 15.22. 2.Reg. 25. vers 22, etc. Ier. 40.6. ende 41.1. Hose. 5.1. Item, een stadt Benjamin, Iosu. 18.26. daer Samuel de kinderen Israels oordeelde, ende Saul tot eenen Coninck salfde, 1.Sam. c. 10. oock een stadt Moabs, 1.Sam. 22.3. Noch een stadt op het geberchte Gilead, Iudic. 11.13.

Mizza, een sone Rehuels, Gen. 36.13.

Moab, een sone Lots, een vader der Moa-biten. Den Moabiten en mochten de Israeliten geen leet doen, Deuter. 2.8, 9. worden chijnsbaer den huyse Iuda ende Israels, 2.Sam. 8.2. vallen af van Israel, 2.Reg. 1.1, 3, 5. vallen in ’t landt Israels, cap. 13.20. sullen nimmermeer in den Tempel Godts gaen, Deut. 3.2. tegen Moab wordt ghepropheteert, Numer. 21.26. ende 22.1. ende 24.17. Deut. 2.9. ende 23.3, 6. Iud. 3. versen 14, 29, 30. Ruth 1.1, etc. 1.Sam. 14.47. 2.Sam. 8.2. 2.Reg. 1.1 ende 24.2. 2.Chron. 20. versen 1, 22. Psal. 60.10. Ierem. 16.2, 7. Ezech. 25.8. Amos 2.1. Sophan. 2.8.

Moede, matt, 2.Sam. 16.14. Iesa. 16.12. Ierem. 51.64. Ezech. 24.12. Seph. 3.16. Malach. 2.17.

Moeder, Eva een moeder aller levendighe, Genes. 3.20. De moeder sal men eeren, Exod. 20. vers 12. Deuter. 5.16. Prov. 23.22. Liefde des moeders tot haer kint, 1.Reg. 3.26. Iesa. 49.15. So de moeder is, so is de dochter, Ezec. cap. 16. vers 44.

Moerbesyen-boom, 2.Sam. 5. versen 23, 24. Moerbesyen-dal, Psal. 84.7, etc.

Moeyte, arbeyt, overlast yemant aendoen, of, lijden, Psal. 73.5. ende 90.10. ende 140.10. Prov. 10.22. Eccl. 1.3, 8. ende 2.22. Iesai. 43.22, 23. Ezech. cap. 24. vers 12.

Mol, Levit. 10.30. Iesai. 2.20.

Molech, Moloch, Milcom, of, Meleth, Alsoo hieten de Ammoniten den Afgodt Iupiter, dien sy voor den waren Coninck des hemels hielden, Levit. 18.21. ende 20.2. 1.Reg. 11.5. ende 23.10. Deut. 32.35. ende 49.1. Amos 5.26. Soph. cap. 1. vers 5.

Mompelen, piepen, 2.Sam. 12.19. Psal. 41.8. Iesa. 8.19. ende 29.4.

Mondt, Psal. 22.14. ende 35.21. ende 39.2. ende 119.131. ende 141.3. Prov. 4.24. ende 6.2. ende 8.13. ende 10.11. ende 11.9. Iesa. 29.13. ende 49.2. ende 53.7. Ierem. 15. vers 19. ende 23.16. Thren. 2.16. ende 3.46. Ezech. 33.31. Zach. 9. vers 7. mondt ofte scherpte des sweerts, Exod. 17.13. Num. 21.24. Deuter. 13.15. mont der aerde, Genes. 4.11. Numer. 16.30. Deut. 11.6. mont eenes puts, Gen. 29.2. 2.Sam. 17.19. mont des sacks, Genes. 24.27. ende 43.21. mont der speloncke, Iosu. 10.18, 22, 27. mont des grafs, Iesai. cap. 5. vers 14.

Monsteren, uytmonsteren, Num. 1. vers 2. ende 26.2. 1.Sam. 15.4. 2.Sam. c. 24. vers 2. 1.Reg. 20. versen 15, 26, 27. 2.Reg. 3.6.

Moorden, moordenaers, Psal. 17.4. Ies. 1.21. Ierem. 7. vers 11. Ezech. 22.2. ende 24.6. Hose. 4. vers 2. Siet Doodt-slaen, doodtslach.

Mooren, Mooren-landt, Ierem. 38. vers 7. ende 46.9. Ezech. 30.4. Dan. 11.43. Nah. 3.9. Sophan. 2.12, etc. Siet Chus.

Moph, soo wordt genoemt de stadt Memphis in Egypten, ander (nae sommiger gevoelen) oock Noph, Hose. 9.6. Iesa. 19.13.

More. Dit kan zijn de naem eens mans, van welcken dese plaetse alsoo genoemt wort, Genes. 12.6.

Moreschet, Moreschiter, also wort de Propheet Micha geheeten, Ierem. 26.18. Mich. 1.1.

Morgen, morgen-stont, Genes. 19. vers 15. ende 21.14. Exod. 7.15. ende 9.13. ende 10.13. Num. 14.40. ende 16.5. Iosu. 7.14. Iudic. 6.28. Ruth 2.7. 1.Sam. 1.19. ende 3.15. 2.Sam. c. 11. vers 14. 1.Reg. 3.21. ende 17.6. 1.Chron. 9.27. Psal. 5.4. ende 46.6. ende 55.18. ende 59.17. ende 108.3. Iesa. 8.20. Ezech. 7.7, 10. Hose. 6.3. Mich. 21. Morghen-dauw, Hose. 6.4. ende 13.3. Morgen-gave, Bruydt-schat, Genes. 34.12. Exod. 22.16. Morgen-sterre, siet Lucifer. Morghen-wolcke, Hose. 6.4. ende 13.3.

Morselen, vermorselen, verpletteren, Gen. 3.15. Amos 4.1.

Mortier, Prov. 27.22.

Morijah, een bergh in ’t landtschap Benjamin, Genes. 22. vers 2. daer op Salomo den Tempel des Heeren bouwde, 1.Chron. 22.1. ende 2.Chron. 3.1.

Moserah, Deut. 10.6. Hier is Aaron gestorven ende begraven.

Moseroth, een leger-plaetse der Israeliten, Num. 33.30.

Moses, wort gheboren van Levi, Exod. 2.6. versloech den Egyptenaer ende vloot in Midian, vers 12. nam Sipporam de Midianitinne ten wijve, versen 15, 21. wert een Richter ghesonden tot Pharao in Egypten, cap. 3.7. ende 5.1, 6, 11. en de capit. 7. 8. 9. 10. Treckt met wijf ende kinderen in Egypten, capit. 4.19. Bidt voor Pharao, cap. 8.12, 30. ende 9. versen 20, 33. ende 10.17. Bidt voor dat volck, c. 14.15. Deuter. 9. versen 18, 26. Ontfanght de eerste Tafel, Exod. 31.18. Ontfangt de andere, cap. 34.28. In sijn aenghesicht en mocht Israel niet sien, Exod. 34.30. Sendt verspieders uyt, Num. 13.2. Betuyght sijn beroepinge, c. 16. versen 28, 31. Siet dat beloofde lant ende sterft, cap. 20.21. ende 27.12. Deut. cap. 34. versen 1, 5.

Most, Gen. 27.28. Num. 18.12. Deut. 7.13. ende 12.17. Psal. 4.8. Iesai. 24.7. ende 62.8. Hose. 2.8. Ioel 1.5. Mich. 6.15. Hagg. 1.11.

Motte, Iob 4.19. ende 13.28. ende 27.18. Iesa. 50.9. Hose. 5.12.

Mugge, of, Vliege, Eccles. 10.1. Iesai. cap. 7. vers 18.

Murmureren, de Israeliten murmureren tegen Godt om vleesch, Numer. 11.1. om water, Exod. 15.24. van weghen gebreck des waters, cap. 17.2. Num. 20.2. om spijse, Exod. 16.2, 3. tegen Moses, Aaron ende Mirjam, Num. cap. 12. versen 2, 3, 13, 29, 30, 31. murmureerders dreyght Godt te straffen, Num. 14.29. werden grouwelick ghestraft, Numer. 16. versen 3, 22. Moses murmureert tegen Godt, Numer. 11. versen 11, 12.

Musi, een sone Merari, Num. 3.20, 33.

Mussche, Psal. 84.4. ende 102.8. Prov. cap. 26. vers 2.

Musijcke, Musijck-spel, Genes. 4. vers 21. 1.Sam. 16.17. ende 18.10. ende 19.9. 2.Sam. 6.5. 1.Chron. 13.8. ende 15.16. ende 16.5, etc. Esr. 3. vers 10. Nehem. 12.27, etc. Psal. 7.18. ende 18.50. Siet de Psalmen 27. ende 30. ende 33. ende 66. ende 75. ende 81. ende 98. ende 105. ende 135. ende 147. ende 150. Iesa. 5.12. ende 12. versen 5, 6. Ezech. 33.32. Amos 5.23. ende 6.5.

Muyl-esel, soeckt Esel.

Muer, Ios. 6.20. 1.Reg. 20.30. 2.Reg. 14.13. ende 25.10. 2.Chron. 32. vers 5. ende 33.14. Nehem. 2.13. ende 6.15. Iesai. 2.15. ende 25.12. ende 26.1. ende 30.13. ende 60.10. Coperen muer, Iesa. 1.18. ende 15.20. ende 49.27. ende 50.15. ysere muer, Ezech. 4.3. ende 38.11. Nahum 3.8. Vyerighe muer, Zach. 2.5.

Muysen, Levit. 11. vers 29. 1.Sam. 6.5. Iesa. 66.17.

Myrrhe, is een gomme, bloeyende uyt den Myrrheboom, de voortreffelickste onder alle gommen, doodt de wormen, ende behoudt de lichamen datse niet en verderven, Exod. 30.23. Esth. 2.12. Psal. 45.9. Prov. 7.17. Cant. 1.13. ende 3.6. ende 4.6, 14. ende 5.5.

Myrten, Nehem. 8.16. Iesa. 41.19. ende 55.13. Zach. 1.8.

N.

NAama, of, Nahama, 1.Reg. cap. 14. versen 21, 31. Dese was een van de Heydensche vrouwen, die Salomo van den HEERE afleyden, dese werdt oock genaemt de Ammonitische, 1.Reg. cap. 11. versen 1, 2, etc. die niet alleen haren man, maer oock haren sone Rehabeam tot de Afgoderye vervoert heeft, 2.Chron. cap 11. vers 17.

Naaman, of, Nahaman, of Naëman, een krijchs-Overste des Conincx van Syrien, een strijdbaer helt, doch melaetsch.

Nabal, de man van Abigail, die goet was van verstande, ende schoon van gedaente, maer hy hart, ende boos van daden, ende was een Calebijt, dat is, (als men meynt) van de nakomelingen Calebs, 1.Sam. 25.3, etc. ende vergel. onder 30.14.

Naboth, een Isreeliter, die, om dat hy den Coninck Achab sijnen wijngaert weygert, gesteenight wort, 1.Reg. 21.1, etc. 2.Reg. 9.21.

Nahbi, een van de hoofden der stamme Naphtali, Num. 13.14.

Nacht, Genes. 1.5. Iob 3.3 ende 17.12. Psal. 16.7. ende 17.3. ende 22.3. ende 63.7. ende 74.16. Eccles. 2. vers 23. Cant. 3.8. Ierem. 33.20. Nacht-gedierte, Iesa. 34.14.

Nacht-mael, siet Avontmael.

Nachon, of, Goren-Nachon, 2.Sam. 6.6. Anders Chidon, 1.Chron. 13.9.

Nadab, een sone Aarons, is met Abihu door het vyer verteert, Exod. 6. vers 22. ende 24.1, etc. Levit. 10. versen 1, 2. Numer. 3.4. Nadab, een sone Ierobeams, 1.Reg. 14.20. wert gheslagen, cap. 15. versen 25, 26.

Naebuer, gebuer, naebuerschap, Prov. 27. vers 10. Psal. 79.12. ende 80.7. ende 89.42.

Naeckt, naecktheyt, Genes. 2. vers 25. ende 3.7. Iob 1.21.

Naederen, tot Godt naederen, Psal, 73.28. ende 119.150. ende 145.18. ende 148.14.

Nae-jagen, vervolgen, Genes. 14.14, 15. ende 31.23. Exod. 14.8, etc. Iosu. 2.7. ende 8.16, etc. Iud. 1.6. ende 8.4, etc. 1.Sam. 17.52. ende 23.25. ende 24.15. 2.Sam. 2. versen 19, 24, etc. ende 22.38. 1.Reg. 20.20. Psal. 34.15.

Nae-lesen, Deut. 24.21. Iud. 8.2. Ies. 17.6. ende 24.13.

Naema, of, Nahama, Tubalkains suster.

Naemi, een wijf Elimelechs, hoorende, dat de dierte in het landt Iuda ophielt, begeeft haer, met twee schoon-dochters, Orpa ende Ruth, op de reyse nae Bethlehem, Ruth 1.2, 6, etc.

Naeme, noemen, naeme geven, heeten, Gen. 2.20, 23. ende 5.2. Vele naemen der menschen worden uytgeleght ende verklaert, Gen. 4.1, 25, 26. ende 5.29. ende 16.11 ende 17.19. ende 19.37, 38. ende 25.25, 26, 30. ende 29.32, 33, 34, 35. ende 30.6, 8, 11, 13, 18, 20, 23, 24. ende 35.18. Ghelijck oock verscheyden naemen der Steden ende plaetsen, Gen. 4.17. ende 11.9. ende 16.14. ende 19.22. ende 21.31. ende cap. 26. versen 20. 21, 22, 33. ende 28.19. ende 31.49. ende 30.32. ende 33.17. ende 35.8. ende 50.11. Exod. 15.23. ende 17.7. Num. 11.3, 34. ende 21.3, etc. Nae jemants naeme ghenoemt worden, Genes. 48.16. Deut. 28.10. 1.Reg. 8.43. Ies. 63.19. Ierem. 14.9. ende 15.16. Dan. 9.19. Uytroeyinge, of af-houwinge des naems Ies. 14.22. ende 48.19. Nah. 1.14. Saph. 1.4. Naem-Registers, 1.Chron. 24.6. Ezr. 2.1. ende 8.1, etc. ende 10.1, etc. Neh. capp. 3. ende 7. ende 10. ende 11. ende 12. Naeme, voor loff, roem, eere, etc. Ier. 55.13. ende 63.12, 14. ende 66.22. Ier. 13.11. ende 14.7. Ezech. 34.29. Nieuwen naeme, Ies. 62. ende 65.15. Naeme voor goede naeme, Prov. 22.1. Eccles. 7.1. Quaden naeme, Ies. 65.15. Ezech. 22.5. ende 23.10. Veranderinge van Naeme, Gen. 17.5, 15. ende 25.30. ende 32,28. ende 35.10. Ruth 1.20, 21. Ier. 20.3. Dan. 1.6, 7. Naeme Godts, voor, Godt selfs, Psal. 20.8. ende 72.19. ende 76.2. ende 79.9, 119, 55. Proverb. 18.10. Ierem. 18.7. Naeme Godts, voor, prijs ende eere Godts, Psal. 72.17. ende 106. versen 7, 8. ende 109.21. ende 116.13, etc. Iesa. c. 48. versen 9, 11. ende 57.15. Misbruyck des naems Godts, Exod. 20.7. Deut. 5.11. Lev. 19.12. Prov. 30.8, 9. Ies. 52.5.

Naesprake, lasteringe, Psal. 31.14, 19.

Naesten, Siet, liefde.

Naevolgen, siet, volgen.

Naijen, toenaijen, Eccles. 3.7. Ezech. cap. 13. vers 18.

Nagelen, pinnen, Deut. 21.12. Eccles. 12.11. Ies. 22.23. ende 54.2. Zach. 10.4. Nagelen der handen, Dan. 4.33.

Nahesson, een soon Amminadabs, Num. 1.7. ende 2.3. ende 7.12.

Nahor, of, Nachor, Abrahams groot-Vader, Gen. 11.22. Item een ander Nahor, Abrahams broeder, Genes. 11.26, 29. ende 22.20, 23.

Nahum, een vande kleyne Propheten, die te Elkos geboren is, Nah. 1.1. een dorp gelegen in Galilea, of, so andere schrijven, in de stam Simeons, nergens wort deser plaets ghedacht in de H. Schrift. Andere meynen, dat het is de naeme des geslachtes Nahums, hy predickt tegen Ninive, ontrent 9 jaeren nae Iona, Nah. 1.1, 2, etc.

Najoth. Dit is een plaetse, daer de Propheten een Collegium, ofte schole hadden, by Rama gelegen, daer Samuel sijne wooninge hadde, 1.Sam. 19.18, 19.

Naphthali, een sone Iacobs, anders Nephthalim, Nephthaliters, Gen. 30.8. ende 46.24. ende 49.21. Num. 1.15. ende 2.29. ende 26.48. Deut. 27.13. ende 33.23. Ios. 19.32. Iudic. 1.33. ende cap. 4. vers 10, etc.

Nardus, een seer kostelick kruyt, met welckers olye men de Princen ende treffelicke persoonen pleech te overstorten, als sy over tafel saten, Cant. 1.12. ende 4.13, 14. Siet Marc. 14.3, 8. Ioan. cap. 7. vers 39.

Narheyt, siet, Geck, geckheyt, of, Sot.

Nathan, een Propheet, wort gesonden tot den Coninck David, 2.Sam. 7.2, 3. ende 12.1, etc. 1.Reg. 1.8, 11, etc. 1.Chron. 29.29, etc. Nathan een sone Davidts, 2.Sam. 5.14. Zach. 12.12.

Nathan-melech, 2.Reg. 33.11.

Navel, Iob 40.11. Prov. 3.8. Cant. 7.2. Ezech. 16.4.

Nazareer, Wetten vande gelofte der Nazireerschaps, ende vande Ceremonien, Num. 6.1, 2, etc. Iud. 13.5. 1.Sam. 1.11, etc. Thren. 4.7. Amos 2.8, 11.

Nebajoth, de eerst-geborene Nimroths, een soon Ismaels, Genes. 25.13. ende 28.9. ende 36.3. Ies. 60.7.

Nebo, de naem eens berghs, Deut. 32.49. Num. 33.47. Item, de naeme eener Sadt, Ier. 48.1. Item, de name eenes afgodts, Ies. 46.1.

Nebucadnezar, een machtigh Coninck tot Babel, 2.Reg. 24.1, etc. ende 25.1, etc. 2.Chron. 36.6, 7. Dan. 1.1, etc. ende capp. 2. ende 3, etc. Ies. 14.4, 5, etc. Anders, Nebucadrezar, Ierem. 25.2. ende 46.2, etc.

Nebuzar-Adan, een hof-meester Nebucadnezars, 2.Reg. 25.8, etc. Ierem. cap. 39. vers 9, etc.

Necke, Ies. 48.4. Ier. 7.26. ende 17.23. ende 18.17. ende 19.15. ende 32.33, etc.

Necho, een Coninck Egypti, 2.Reg. 23.29. 2.Chron. 36.4.

Nederich, sich vernederen, Ootmoedich, Gen. 18.27, 29, 31, 40. Exod. 3.11. ende 4.10. Iud. 6.15. 1.Sam. 1.15. ende 2.8. Psal. 34.19. ende 147.6. Prov. 11.2. ende 16.19. ende 18.12.

[fol. i r]

ende 25.7. ende 29.23. Iesa. 37. vers 1. ende 57.13. ende 66.1. Ierem. 1.6. ende 2.11, 12 ende 25. versen 11, 12. ende 37.1. Ion. 3.5. Eccles. 3.18. ende 7.19. ende 10.40. Iudic. 4. versen 7, 11. ende 9.16.

Nehemias, een schencker des Conincx Artachsasta, Neh. 1, etc.

Nehustha, Iojachims moeder, een dochter Elnathans van Ierusalem, 2.Reg. cap. 24. vers 8.

Nehustan, dat is een stuck kopers, naeme der koperen slange, die Mose gemaeckt hadde, also liet de Coninck Hizkia de kopere slanghe verachtelick noemen, 2.Reg. 18.4.

Nethaneel, de sone Zichar, een hooft-man des gheslachtes Issaschar, Num. 1.8. ende 7.18.

Nethineers, of, Nethinim, dat is, de gegevene, verstaet de Gibeoniten, die haer leven door list hebben behouden, ende Israel den huyse Godes tot knechtelicke diensten sijn overgegeven. Siet Ios. 9.21, 23. Esa. 2.43, 58. ende 7.7. Neh. cap. 11.21.

Neuse, Psal. 10.4. ende 18.9, 16. Prov. 30.33. Cant. 7.4. Iesa 2.22. ende cap. 65.5, etc.

Nevel, of, damp, dicke duystere wolcke, Iob 36.27. Ies. 44.22.

Nibha, of, Nibham, 2.Reg. 17.31.

Nieren, Exod. 29.13, etc Lev. 3.4, etc. Iob 19.27. Psal. 7.10. ende 16.7. ende 26.2. Ier. 11.20. ende 20.2.

Niesen, 2.Reg. 4.35. Iob 41.9.

Niet, nietigh, te niete brengen, of komen, Iesa. cap. 40. versen 17, 23. ende 41.11, 12, etc. Amos 5.5. Hagg. 2.3. Zach. cap. 11. vers 10, etc.

Nieuwe, Vernieuwen, Psal. 104.30. Eccles. 1.9, 10. ende 3.15. Ies. 42.10. ende 43.19. ende 48.6. Ier. 31.31. Ezech. cap. 11. vers 19.

Nimra, Nimrim, een stadt aen de doode Zee, die veel zout waters heeft. Siet Num. 32.3. Esa. 16.6. Beth-nimra, Ios. 13.27.

Nimrod, een sone Chus, des soons Hams, een geweldich jager, Genes. 10. versen 8, 9, 10, etc.

Niniveh, een groote stadt, aent water Tijgris in Aturia. Assur heeftse gebouwt, Gen. 10.11, 12. Sy is ten tijden des Conincx Iosie verdestrueert, 2.Reg. 19.36. Ion. capp. 1. 2. 3. Zephan. cap. 2. vers 13, etc.

Nisan, naeme eener maent, Nehem. 2.1. Esth. 3.7.

Nisroch, naeme van Sanheribs Afgodt, 2.Reg. 19.37.

Nyt, benyden, afgunstich zijn, etc. Exempel inde Philistijnen, Gen. 26.14. in Lea Genes. 30.15. In de kinderen Iacobs, Gen. 37.4. in Iosua, Num. 11.28. in die van Ephraim, Iud. 8.1. ende 12.1. die Gedion benydde, de victorie tegen de Midianiten. In Saul, 1.Sam. 18.8. Siet voorts, 1.Sam. 17.28. Neh. 2.10. Psal. 112.10. Prov. 14.30. ende 27.4, etc. Siet Haten.

Noeyt en heeft yemant Godt gesien, Exod. 33.20. Deut. 4.12.

No, dit is de naeme eener stadt in Egypten, naderhant Alexandria genoemt, om dat sy van Alexander den Grooten is herbouwt, verbetert, ende vergroott geworden. Siet Ierem. 46,25. Ezech. 30.14, 15, 16. Nah. 3.8, etc.

Noah, of, Noë, een sone Lamech, de prediker der gerechticheyt, 2.Pet. 2.5. timmert de Arke, Gen. 5.32, etc. ende 6.9, 13, etc. Gaet inde Arke, cap. 7.5. Gaet uyt de Arke, cap. 8.6, etc. Ontfangt het verbont der genaden, met het teecken des Regen-boges, cap. 9.1, 8, etc. 1.Chron. 1.4. Ezech. 40.20.

Noadjah, een prophetisse, die haer dit valschelick aennam, Neh. 6.14.

Nob, een Priesterlicke stadt, 1.Sam. 21.1. ende 22.11, etc. niet verre van Anathoth, inde stamme Benjamins, 1.Reg. 2.26. Neh. 11.32.

Nobah, Num. 32.42.

Noham, dat is lieflickheyt, Zach. 11.7, 10. aenwysende, dat de HEERE vriendelick ende goedertierentlick, met den armen sondaer is ommegaende.

Noodigen, Soph. 1.7. Zach. 3.10.

Noodt, of, Benaeutheydt, 2.Reg. 19.3. 2.Chro. 20.9. Neh. 9.37. Iob 36.19. Psal. 20.2. ende 25.22. ende 34.7. ende 37.39. ende 46.2. Prov. 1.26. Siet Angst, Bangicheyt, Benaeutheyt, Cruys, Elende, etc.

Noph, een stad Egypti, anders Nop, Ies. 19.13. ende 30.3, 4. Ier. 2.16. ende 44.1. ende 46.14, 19. Ezech. 30.13, 16.

Noten-hof, Cant. 6.11.

Nun, de Vader Iosue, uyt Ephraims geslachte, Ios. 1.1. 1.Reg. 16.34. 1.Par. 8.27. Siet oock Exod. 33.11. Num. 11.28. Deut. 1.38. ende 34.9.

Nut, der Afgoden ende menschelicke insettingen, die oock Ier. 2.5. ydelheyt, ende vers. 13. eygen-gehouwene backen, die geen water en houden, genoemt worden, Ierem. 2. versen 8, 11. ende 16.19. ende cap. 23. vers 32.

O.

OBadjah, een Propheet, propheterende tegen Edom, ende van de saligheydt der Kercke door Christum, Obad. 1.1, etc. Item, een naem’ eenes Hof-meesters des Conincks Achabs, welcke verberghde des Heeren Propheten voor het sweert Isebels, 1.Reg. 18. versen 3, 4, 5, 13, etc.

Obed, Davids groot-vader, Ruth c. 4. versen 17, 22.

Obed-Edom, de sone Iedithuns, 1.Chron. 16.38. een ander Obed-Edom, een Levijt van de deur-wachters ende sangers, 2.Sam. 6. vers 10. 1.Chron. 15. versen 18, 21. ende 16.38.

Oboth, een leger-plaetse in de woestijne, Num. 21.10. ende 33.43.

Oded, een Propheet, die 2.Chron. 9.29. Iedi, ende capit. 12.15. Iddo ghenoemt wort, ende is te onderscheyden van eenen anderen Propheet, genoemt Oded, die ten tijden des Conincks Hiskia geleeft heeft. Van den eersten siet 2.Chron. c. 15. vers 8. van den anderen, 2. Chron. cap. 28 vers 9, etc.

Oever der zee, Exod. 14.30.

Offer, offeren, offerhande. Gode alleen salmen offeren, Exod. 22. vers 26. Levit. 17.3. Num. 27.3. Deut. 15.21. ende 17.6. Eccles. 35.16. Ezech. 43.23. Malach 1.8. Dat eenich gebreck hadde mochtmen niet offeren, Levit. 1.3. ende 3.1. ende 22.10. Deuter. 15.21. ende 27. versen 6, 7, etc. Ezech. 43.23. Malach 1. versen 8, 14. Aengename offerhanden worden uyt den hemel ontsteken, Genes. 4.4. ende 8.20. ende 15.17. Levit. 9.24. Iud. 6.21 ende 13.19. 1.Reg. 18.31. 1.Paral. 22.26. ende 2.Paral. 7.1. Van de dagelicksche offerhanden, Exo. 29.38. Lev. 6.1. Num. 28.3. Wat offerande, op eenen yegelicken tijdt bestelt is, Num. cap. 28. ende 29. Van offeranden der kinderen, Genes. 22.9. Levit. 18.21. ende 20.1. Deut. 12. vers 31. Iudic. 11.38. Psal. 106.37. Ierem. 7.30. Ezech. 16.20. Van het offeren der Godtloosen, Genes. 4.3. Psal. 40.7. ende 50.7. ende 51.18. Prov. 15.8. ende 21.27. Iesai. 1.10. Ierem. 6.20. Oze. 5.6. Amos 5.22. Mich. 6. vers 7. Malach. 1. versen 7, 13. Offer-maeltijden worden met vreuchde gehouden, Gen. 31.46. Exod. 18.12 ende 32.6. Numer. 25.2. Deut 26.6. 1.Sam. 1.3. 2.Sam 15.12. 1.Reg. 1.9. ende 3.15. 1.Paral. 30.21. Van waerachtige, geestelicke ende Gode behagende Offeranden, Psal. 4.6. ende 27.6. ende 40.8. ende 50.7. ende 51.19. ende 116.17. Prov. 21.3. Iesai. 56.7. Ierem. 7.21. Hose. 6.11. Mich. 6.7. Christus is de waerachtighe ende volkomene offerhande der geloovighe, Gen. 22.6. Iesa. 53.13.

Og, een van de groote Reusen, was Coninck over den bergh Hermon, over Salcha, ende over Basan, tot aen de palen Gessuri, Maachati, ende des halven Giliads, Deuter. 1.4. Iosu. 12.4. Hy woonde te Astharoth ende te Edrei, wordt verslaghen van de kinderen Israels, Num. 21.33. Deuter. 3.1. ende 31.4. Psal. 136.20.

Ohola, of, Ahala, Oholiba, of, Ahaliba, dat is, mijne Tente is in ofte onder haer, Alsoo noemt Godt Ierusalem ende Iuda, om dat sijn Tempel ende Godts-dienst aldaer waren, die hy selfs hadde verordineert, Ezech. capit. 23. vers 4, etc.

Olye, Genes. 28.18. Exod. 25.6. Levit. c. 2. versen 1, 4. ende 14.15. Num. 18.12. Deuter. 11. vers 14. ende 18.4. 2.Reg. 20.13. Psal. 23.5. Iesai. 1.6. ende 57.9. Vreuchden-olye, Iesai. 61.3. Ierem. c. 31. vers 12. Olye van Olyven, Exod. 27. vers 20. Levit. 24.2. Olyekruycke, 1.Sam. 10.1. Olye hoorn, 1.Sam. 16. versen 1, 13. ende 1.Reg. 1.39. Olijf-boom, Deuter. 28. vers 40. Hab. 3.17. Olyven, Mich. 6.15.

Omar, een sone Eliphas, een Vorst, Gen. cap. 36. versen 11, 15.

Ombrengen, hem selven ombrengen, vernietigen, 1.Sam 31. versen 4, 5. 1.Reg. 16.18. Psal. 119.87, 95. ende 143.12. Siet oock, doodtsteken, dooden, vernielen.

Omcingelen, yemant omringen, 1.Sam. 23.26. Psal. 12.9. ende 140.10. ende 142.8. Hose. 7.2. Hab. 1.4.

Om-hanghsel, of, gehemelte eener koetse, Cant. 3.10. Iesa. 40.22.

Omhelsen, omvangen, Prov. 5.20. Eccl. 3.5. Cant. 2.6. ende 8.3. Ommekeeren, wenden, voor, anders doen of spreken, als men te voren ghedaen hadde, Ioel 2.14. Ion. 3.9.

Om niet, sonder yet te betalen, of te ontfangen, Exod. 21. versen 2, 11. Num. 11.5. Iesa. 52.3. ende 55.1. Ierem. 22.13. Malach. 1.10.

On, een stadt in Egypten, in de Heliopolitaensche vooghdye, daer Potiphera Gouverneur van was, ten tijden Iosephs, diens dochter Asnath hy te wijve nam, Genes. 41.45, etc. item, een name eenes mans, die oproerigh is tegens Mosen, Num. 16.1. die hier na niet meer en wort ghenoemt, waer uyt sommige afnemen, dat hy sich beter bedacht ende bekeert heeft.

Onam, een sone Sobals, Genes. 36.23.

Onan, een sone Iude, Genes. 38. versen 2, 4, 8, 9.

Onbandigh, onghebonden, wederstrevich, Prov. 7.11. Hose. 4.16, 18.

Onbarmhertigheydt, is een groote sonde, Deuter. 15.9. Prov. 21.13. Exempelen der onbarmhertigheydt, sijn de broeders van Ioseph, Genes. 42. vers 21. Iobs vrienden, Siet verscheyden capit. sijns boecks, siet oock Iesa. 47. vers 6. Ezech. 16.49. Amos 1.11. ende 6.6.

Onbesneden van lippen, Exod. 6.12, 30. Verachtinge der onbesnedene, Iudic. 14.3. ende 15.18. 1.Sam. 14.6. ende 17. versen 26, 36. ende 31.4. 2.Sam. 1.20. Iesa. 52.1. Ierem. 9.25. Siet Besnijden.

Onboetveerdigheyt, onboetveerdige, Gen. 6.5. 1.Reg. 13.33. 2.Reg. 17.14. 2.Chron. 24. vers 19. ende 30.10. ende 36.12. Nehem. 9.16, etc. Iesa. 9.12. ende 49.5. Ierem. 3. vers 10. ende 8.5. ende 23.14. Hose. 5.4, etc. Amos 4. versen 6, 8, 9. Hagg. 2.18. Zach. 1.4.

Onkuysch, onkuyscheydt, overspel, Genes. 12.15. ende 19. versen 5, 31. ende 20.2, 3. ende 34.2, etc. ende 35.22. ende 38.16, etc. ende 39.7, etc. Numer. 25.1, etc. Iosu. 2.1, etc. Iudic. 11.1. ende 16.1. ende 19.2, 25, etc. 2.Sam. 3.7. ende 11.4. ende 13.1. ende 16.22. ende 17.25. 1.Reg. 14.24, etc.

Ondanckbaerheydt, Genes. 40.23. Exod. 2.14. Iud. 8.35. 1.Sam. 25.10, 11. 2.Sam. 3.8. ende 10.4. 2.Chron. 24.22. Psal. 35.12, etc. ende 38.21. ende 78.11. ende 106. vers 7. Iesai. 1.2, etc. ende 5.4, 5. Ierem. 2.5, etc. Ezech. 16. vers 15, etc. Micha 6.2, etc. Malach. 1.6, etc. Siet, Danckbaerheyt.

Onderdanigh zijn, gehoorsamen, onderdanen, onderdanigheydt, Exod. 1. vers 17. 1.Sam. 22. vers 17. Siet Gehoorsaemheyt.

Onderdruckinghe, ondertredinge, Genes. 27.36. Psal. 73.8. ende 106.42. Prov. 10.3. Iesa. 5.7. ende 54.11. Ierem. 22.13. Amos 5. vers 11. ende 8.4, etc. Micha 2.2, 8, 9. ende 3.2, etc.

Onderrichtinge, onderwijsinge, onderwijsen, Psal. 105.22. Prov. 1.8. ende 4.1. ende 8.33. ende 9.7. Iesa. 8.11. ende cap. 40. vers 13, etc.

Onderscheyt, onderscheyden, afsonderen, Genes. 1. versen 4, 6, 7, etc. Exod. 9.4. ende 26.33. Lev. 10.10. ende 20.25. Num. 16.9. 1.Reg. 3.9. Malach. cap. 3. vers 18.

Ongehoorsaemheyt, ongehoorsaem, Num. 20.10, etc. ende 40.41, etc. Deuter. 17.12, etc. 1.Sam. 2.25. Esth. 1.12, etc. Psal. 78.8, 10. ende 81.12. ende 89.33. Iesai. 30.9. ende 42.24. Ierem. 5.23. ende 7. versen 23, 24, etc. Ezech. 20.8. Hose. 9. vers 17. Zach. 1. vers 4, etc.

Ongeloove, of, wanhope, mistrouwen, kleyn geloovigheyt, Genes. 18.12. Num. 20. versen 10, 11. 1.Sam. 23.3. 2.Chron. 16. versen 7, 12. Psal. 78.22. Iesa. 7.12. ende 49. versen 4, 5. ende 53.1. Zephan. cap. 3. vers 2, etc.

Ongerechtigheyt, onbillickheyt, 1.Sam. c. 30. vers 22. Psal. 58.2, 3. ende 82.2. Prov. 22.8. Eccles. 3.16. Iesai. 1. vers 23, etc. ende 5.7, etc. ende 46.12. ende 58.9. Ierem. 22.13. Ezech. 18. vers 8, etc. Hose. 5.16. Amos 3.10. ende 5.7, etc.

Ongerust, yemant ontrusten, Deut. 28.65. Psal. 94.20 Prov. 30.21. Eccl. 2.23. Iesai. 14.3.

Ongestuym, Ezech. 38.9. Ion. 1.11, 13. Sephan. 1. versen 14, 15, etc.

Ongeval, swarigheyt, quaet, Deut. 28.29. Iob 3. versen 25, 26. ende 19. vers 6, etc. Prov. 5.14. Iesa. 47.11. Iere. 4.6. ende 51.2. Ezech. 7.5, etc.

Onich-steen, Sardonicx, Gen. 2.12. Exod. 29.13. Ezech. 28.13.

Onlijdtsaem, onverduldigh, murmureren, Exod. 14.11. ende 15.24. ende 16.2. ende 17.2. Num. 11.1, 10. ende 14.2. ende 21.5. Iob 3.1, etc.

Onmacht, in onmacht, of, beswijminge vallen. Cant. 5.6. Ierem. 51.20. ende 57.16. Thren. 11.12.

Onreyn, onreynigheyt, verontreynigen, bevlecken, ontheyligen, Numer. 35.33. Iob 14.4. ende 15.14. Psal. 106.39. Iesa. 6. vers 5. ende 52.1. Ierem. 2.7. ende 3.1, 2. ende 16.18. Ezech. 14.11. ende 18.6. ende 20.7, 8, etc. ende 22.3, 4, etc. Hose. 5.3. ende 6.10. Mich. 2.10. Sephan. 3.4, etc. Ceremoniale onreynigheyt, Levit. 5.2, etc. ende 11.24, etc. ende 12.2, etc. ende 15.2, etc. Num. 5.2, etc. ende 6.6, etc. 1.Sam. 20.26. Iesa. 52.11. Ier. 19.13, etc.

Onschuldige. Exemplen der persoonen die onschuldelick sijn ghescholden, ghehaett, of vervolgt geweest, Abel, Gen. 4.7, 8. Isaac, Genes. 26.14. Iacob, Genes. 27.41. Ioseph, Genes. 37.4, 5, 18. de Israeliten, Exod. 1.7. Moses, Num. 16.3. Gideon, Iud. 6.30. Hanna, 1.Sam. 1.6. David, 1.Sam. 17.28. ende 18.8. De Hooge priester Achimelech, 1.Sam. 22. vers 16. Isboseth, 2.Sam. 4. versen 5, 6. David, 2.Sam. 15.3. De drie gesellen Danielis, Dan. 3. vers 12, etc. Daniel selfs, capit. 6.7, etc.

Onsinnigh, geck, sott. Deut. 28. vers 28. 1.Sam. 21.13. 2.Reg. 9.11. Ierem. 29.26. Hose. 9.7. Zach. 12.4, etc.

Ontsteken, aensteken, Exod. 29.25. ende 30.7. Levit. 8. versen 20, 21. Num. 5.26. ende 8.2. 1.Sam. 2. versen 15, 16. Iob 41.12. Psal. 78.21. Iesa. 42.25. Malach. 4.1.

Ontrouwe, 2.Sam. 16. versen 3, 4. Psal. 41.10. ende 44.18. ende 55. versen 13, 14. ende 137.7. Ierem. 9.3. Ezech. 29.6, 7. Malach. 1.7, etc. Siet Trouweloosheyt.

Onveranderlickheydt Godes, Psal. 102. versen 27, 28. Thren, 5.19. Malach. cap. 3. vers 6.

Onverduldigheyt, Genes. 30.1. 1.Reg. 19.4. Iob 3.1, etc. Psal. 39.3, 4, etc. ende 116.13. Ierem. 20.14, etc.

Onvernuftigh, onverstandigh, Prov.30.2. Iesa. 1. vers 3. ende 19.11. Ierem. 10. versen 8, 14. Dan. 4.46, etc.

Onversiens, onverhoets wat doen, 1.Reg. 22.34. 2.Reg. 7.5, etc.

Onvoorsichtigheydt, Genes. 31.32. ende 44.9. 1.Sam. 14.24. 1.Reg. 20.32. Prov. 19.2.

Onvriendelickheyt, onbeleeftheyt, Iudic. 19.15. 1.Sam. 25. versen 10, 11. ende 30.22. Iob 16.2. ende 19.2, etc.

Onvruchtbaerheydt der vrouwen, Genes. 16.1. ende 25.21. ende 29.31. Iudic. 13.2. 1.Sam. 1.2. ende 2.Sam. 6.23. ende 2.Reg. 4.14.

Onweder, Psal. 107.25, 26, etc. Iesai. 25.4. ende 28.2. ende 29.6. Hose. 8.7. Ion. 1.4. Nahum 1.3.

Onweert, verachtsaem: van Christo spreeckt alsoo Iesaias, hy was veracht, ende de onweerdighste onder de menschen, Iesa. 53.3. Mal. 2.9.

Onwetenheyt, onkennisse, Genes. 21.26. Psal. 82.5. ende 95.10. Prov. c. 30. versen 2, 3. Eccl. 6.12. ende 9.12. Iesa. 40.21. ende 44.18. ende 45.20. ende 56.10. Ierem. 4.22.

Onyche, een soorte van specerye, diemen in ’t Reuck-werck ghebruyckte, Exod. cap. 30. vers 34.

Ooft, Siet, Vruchten.

Ooge. De oogen worden geopent, Genes. 3.7. ende 21.19. 2.Reg. 6.17. ende 2.Chron. 20. vers 12. Donckere oogen, Genes. 27.1. Teedere ooghen, Genes. 29.17. De hant op de ooghen leggen, Genes. 46.4. Ooge voor ooge, Exod. 21.24. Levit. 24.20. Deuter. 29.21. De oogen uytsteken, Iudic. 16. vers 21. ende 1.Sam. 11.2. Nederich van oogen, Iob 22.29. Hooge oogen, Psal. 101.5. De oogen opheffen, Psal. 121.1. ende 145.15. Proverb. 10.10. Met de oogen wencken, Iesa. 3. vers 16. Met de oogen loncken, Iesai. 40.26. ende 42.7, etc. Oogen-lust, voor huysvrouwe, Ezech. 34.16, 21. Oogenblick, Iesa. 29.5. ende 30.13. ende 54. versen 7, 8. Ierem. 4.20.

Oordeel, Oordeelen, Recht-sake, Genes. 38.24. 1.Reg. 3. vers 16, etc. 2.Sam. 12.5, etc. Ezech. 39.21. Hab. 1.4.

Oore, Iob 12.11. ende 34.3. Psal. 49.5. ende 92.12. Prov. 4.20. ende 15.31. ende 18.15. ende 25. vers 12. ende 28.9. Eccles. 1.8. Iesai. 6.10. ende 11.3. ende 37.17. Ierem. 7.26. ende 11.8. Zach. 7.11, etc. Gode worden ooren toegeschreven, Psal. 10.17. ende 31.3. ende 34.16. ende 71. vers 2. ende 77.2. ende 84.9. ende 86. vers 6. ende 102.3. Iesa. 59.1, etc.

Oorsake, sonder oorsake yemant vervolgen, of, haten, Psal. 35.7. ende 69.5. ende 109.3. ende 119.161.

Oosten-landt, Iob 1.3. Ies. 2.6. Ezech. cap. 25. versen 4, 10.

Ootmoedigheyt, Siet, Nedrigheyt.

Opdoen, openen, open zijn, Genes. c. 3. versen 5, 7. ende 21.19. Numer. 22.31. ende 24.3. 1.Reg. 8. vers 29. 2.Chron. 6.20. ende 7.15. Nehem. 1.6. Iob 14.3. Psal. 22.14. ende 38.14. ende 39.10. ende 78.2. ende 81.11. ende 109.2. ende 119.131. Prov. 20.13. Iesai. 5.14. ende 10.14. ende 53.7. Ezech. 2.8. ende 3.2. ende 16.63. ende 33.22. Dan. 9. vers 18. ende 10.16. Nahum 2.6. Zach. 11.1. Malach. cap. 3. vers 10.

Openbaringen Godes, Genes. 6.13. ende 18.10. ende 24.12, etc. ende 25.23. ende 26.2, etc. ende 37.6, etc. Exod. 3.8. Deuter. 31. vers 16. Iosu. 7.12. Iudic 1.2. ende 4. vers 6, etc. ende 6.12, etc. ende 13.3, etc. 1.Sam. 2.27. ende 3.10. ende 23.11. 2.Sam. 2.1. 1.Reg. 3. vers 11. ende 9.3, etc. ende 11.31. ende 13.1, etc. 2.Reg. 2.3, etc. ende 6.12, etc. Iob 38.3, etc. Dan. cap. 2. vers 19, etc.

[fol. i v]

Opganck der sonne, Psal. 103.12. ende 104.22, 23. ende 113.3. Mal. 1.11.

Ophir, een sone Ioktans, Genes. 10.29. Item, de name eenes lants, 1.Reg. 9. vers 28. ende 10.11. 2.Chron. 9. vers 10. Iob 28.16. Psal. 45.10. Iesa. 3.12.

Ophra, een stadt in Manasse, Iud. 6.11. Een ander in de stamme Benjamins gelegen, Iosu. 18.23. 1.Sam. 13.17.

Opmercken, Deut. 27.9. 1.Reg. 18.29. Nehem. 1.11. Iob 13.6. Psal. 66.19. Prov. 4.1. Iesai. 28.23. ende 34.1. ende 49.1. Ierem. 8. vers 6. ende 18.18. Dan. 9.19, etc.

Oprecht, oprechtigheyt, Iob. 1.1. Psal. 32.2. ende 94.15. ende 119.1, 7. ende 125.4. Prov. 2.21. ende 3.32. ende 10.9. ende 11.3. ende 14.2. Ezech. 18.9. Amos 5.10. Mich. 7. versen 2, 4. Mal. 2.6. Siet Eenvoudigheyt.

Opstaen, Exod. 33. vers 8. Levit. 19.32. Numer. 33. vers 18. Iudic. 3.10. Psal. 139.2. Iesai. 49.7. Ierem. 26.17. Mich. 7.8.

Opstandinghe der dooden, Siet, Verrijsenisse der dooden.

Opvaren, ten hemel varen, Genes. 5.24. 2.Reg. 2.11.

Ordineren, yet ordentlick stellen, of doen, Genes. c. 33. versen 1, 2. Exod. 18.21. Psal. 148.6.

Oreb, een Vorst der Midianiten, die sy doodden op den rotz-steen Oreb, dese plaetse is naderhant alsoo geheeten, om dese gschiedenisse, Iud. 7.25.

Orgel, Genes. 4.21.

Orion, een ghesternte des Hemels, Iob 9.9. ende 38.1. Amos 5.8.

Ornan, Siet, Arauna.

Osnapper, Siet, Esar-Haddon.

Ossen, runderen, Prov. 14.4. Iesai. 22. vers 13. ende 30.24. ende 66.3. Ierem. 11.19. ende 31.12.

Othniel, de sone van Kenaz, broeder van Caleb, Iosu. 15.17. Iudic. 1.13, etc. ende 3.9, etc.

Oudt, ouderdom van verscheyden Outvaderen, Genes. 5.3, etc. ende 9.29. ende 23.1, etc. ende 25. vers 7, etc. ende 35.28. ende 47.28. ende 50.22. Exod. 6.17. Num. 33.39. Deut. 34.7. Ios. c. 24. vers 29. Seker getal van de dagen der menschen. Iob 7.1. ende 14.5. ende 21.21. ende 42.16. Psal. 102.24. ende 109.8.

Oven, back-oven, tichel-oven, yseren-oven, vyerigen oven, Gen. 15.17. Exod. 8.3. ende 9.8. 2.Sam. 12.31. 1.Reg. 8.51. Psal. 21.10. Prov. 17.3. ende 27.21. Ier. 11.4. Thren. 5.10. Hos. 7.4, 6. Mal. 4.1.

Overblijfsel, Ies. 1.9. ende 10.21. ende 11.11, etc. ende 17.6. ende 24.6. Ezech. 6.8. ende 7.11. Ioel 2.32. Amos 5.3. ende 7.2. Mich. 5.7. Zoph. 3.12. Zach. 9.7, etc.

Overicheyt, Regenten, Coningen, Goden, Outste, ende haer ampt, Exod. 21.6, 9. ende cap. 23. doorgaens, Lev. 19.15. Num. 27.17. Deut. 17.15, 16. ende 21.19, 20. ende 25.1, 2. Ios. 1.2. ende 11.9, etc. 1.Reg. 15. vers 11, etc. ende 22.43, etc. Neh. 13.13. Ezr. 3.2, etc. ende 4.3.

Overloopen, Ioel 2.24. ende 3.13. Amos 8.8. ende 9.5.

Overmogen, Overwinnen, Genes. 32.28. 1.Sam. 17.9. Psal. 13.5. Ier. 1.18. ende 20.7. Hos. 12.5.

Overreden, Ier. 20.7, 10. Ezech. 14.9.

Overspel, Echt-brekinge, beyde vleeschelick ende geestelick, verboden, gestraft, Gen. 20.2. ende 26.7. Lev. 18.8. ende 20.10. Num. 5.11. Deut. 5.18. ende 22.22. Iud. 19.2. 1.Sam. 2.22. ende 2.Sam. 11.4. ende 16.22. Iob 24.15, 16. Prov. 5.3. ende 6.24. ende 7.5, 6. ende 30.20. Eccles. 7, 26. Esa. 54.1. ende 57.1. Ier. 2.36. ende 5.7. ende 9.2. ende 23.10, 14. Ezech. 33.26. Hos. 2.4. ende 4.2, 13, 14.

Overtreden, overtredinge, overtreder, Psal. 32.1. Prov. 17.9. ende 19.11. ende 28.13. Ies. 24.5. ende 48.8. ende 53.5, 8. ende 57.4. ende 58.1. Ier. 8.13. Amos 4.4. Mich. 1.5, 13.

Overweldigen, 1.Sam. 17.50. 2.Sam. 13.14 Psal. 65.4. Obad. vers. 7.

Outaer, siet, Altaer.

Oyvaer, was onreyn, Lev. 11.19. Deut. 14.18. Sijne schoone vleughelen, Iob 39.16. hy weet sijnen tijdt, Ier. 8.7. Zach. 5.9.

P.

PAdt, paeden, spooren, gangen, Psal. 17.5. ende 119.35 ende 142.4. Ies. 58.12. Ier. 6.16. ende 18.15. Thren. cap. 3.9.

Paddan Aram, ofte, het lantschap Mesopotamien, genoemt, Gen. 24.10. Syrien, der twee rivieren, om dat het gelegen was tusschen twee rivieren, Tygris aen ’t Oosten, ende Euphrates aen ’t Westen. Anders Haran, Gen. 28.10. Siet oock desen naem, Deut. 23.4. Iudic. 3.8.

Paesch lam, siet, lam.

Paeuw, Iob 39.16.

Pagiël, de sone Ochran, Num. 7.72, etc.

Pahu, de naeme eener stadt, daer Hader regeerde.

Paleys, paleysen, 1.Reg 7.1. ende 16.18. Psal. 45.16. ende 48.4, 14. ende 122.7. Prov. 30.28. Ies. 13.22. ende 23.13. ende 25.2. ende 32.14. ende 34.13. Ier. 6.5. ende 9.21. Dan. 1.4. ende 11.45. Hos. 8.14. Amos 1.4, 7, etc. ende 2.2. ende 4.3. ende 6.8.

Palm-boomen, Palm-stadt, Deut. 34.3. Iudic. 1.16. Psal. 92.13. Ier. 10.5. Ezech. 41.18. Ioel 1.12.

Palti, de sone van Raphu, Num. 13.9.

Palthiël, een Overste, sone van Azzan, Num. 34.26. Palthiter, 2.Sam. 23.26. Siet van eenen anderen Palthi, den sone Lais, die Phaltiël, ghenoemt wordt, 1.Sam. 25.44. 2.Sam. 3.15.

Pandt, panden, Exod. 22.26. Deut. 24.6, 10. Iob 24.3. Ezech. 18.7, 12, 16.

Pannag, dit houden sommige voor Balsem, Andere voor Phenicien, Ezech.27.17.

Panne, 2.Sam. 13.9. Ezech. 4.3.

Pansier, of Pans-yser, 1.Sam. 17.5. 1.Reg. 24.34. 2.Chron. 26.14. Neh. 4.16. Ies. 59.17. Ier. 46.4.

Paradijs, hof, lust-hoff, Gen. 2.8, etc. ende 13.10. Ezech. 28.13. ende 31.8, 9.

Paran, of, Pharan, de name eener stadt, ende eenes berghs, Gen. 14.6. Deut. 33.2. Item, een woestijne, Num. 10.12.

Pashur, een Vorst, een Priester, slaet den Propheet Ieremiam, Ier. 20.1, 2, etc. noch een ander Pashur, sone van Malchia, Ier. 21.1.

Pathros, een stadt in Egypten, ende Pathrusers, Gen. 10.14. Ies. 11.11. Ier. 44.15, etc. Ezech. 29.14. ende 30.14.

Peck, of pick, Exod. 2.3. Ies. 34.9.

Padael, sone van Ammihud, Num. 34.28.

Peerd, Henghst, Gen. 47.17. Exod. 9.3. 1.Reg. 10.25. ende 18.5. ende 2.Reg. 7.13. Esth. 6.8, etc. Iob 39.22, etc. Psal. 33.17. Eccles. 10.7. Cant. 1.9. Ies. 63.13. ende 66.20. Ier. 5.8. ende 17.25. ende 22.4. ende 46.4. Ezech. 26.10, 11. Zach. 10.5, etc. Peerdepoorte te Ierusalem, Neh. 3.28. Ier. cap. 31. vers 40.

Pehor, of Peor, een bergh in ’t landt Moab, Num. 23.28. Beth-pehor, Num. 25.3. daer Moses begraven is, Deut. 34.6. ende niemant en heeft sijn graf geweten tot op desen dach.

Pekah, een sone Remalia, nae dat hy Pekahia verslaghen heeft, wort hy Coninck over Israel, strijdt tegen Ahas, Esa. 7.1. Verslaet in Iuda hondert ende twintich duysent mannen, 2.Par. 28.6. Siet oock, 2.Reg. cap. 15. versen 23, 24, 25, 29, etc.

Pekod, een landt ofte contreije, gehoorende onder Babel, sommighe houden het voor eenen naem van een Vorst, of, Krijch-Overste, Ier. 50.21. Ezech. cap. 23. vers 23.

Pelatja, een sone van Benaja, een Vorst des volcks, Ezech. 11.1. hy sterft, vers 13. die oock te onderscheyden is, van andere deses naems, 1.Chro. 3.21. ende 4.42.

Peleg, een sone Hebar, Gen. 10.25. ende 11.16.

Penningh-meester, betael-heer, Thresorier, Ies. 33.18.

Perazim, of, Peratsim, 2.Sam. 5.20. Ies. cap. 28. vers 21.

Peres, dat is, hy verdeelt, Dan. 5.25, 28.

Perets, of Perez, een soon van Iuda, Gen. 38.29. ende 46.12. Ruth 4.12. Neh. cap. 11. vers 6.

Perets-Uza, een plaetse daer Uza de Arke vermetelick aenraeckende, van Godt gedoodt wort, 2.Sam. 6.8.

Persers, Ezr. 7.1. Esth. 1.3. ende 4.2, 11. ende 7.8. Ezech. 27.10. ende 38.5. Dan. 5.28.

Peste, pestilentie, Lev. 26.25. Deut. 28.21. 2.Sam. 24.13, 14, etc. Psal. 91.3, 5, 6. Ier. 14.12. ende 21.6, 9. ende 24.10 ende 29.17, 18. Ezech. 5.12. ende 6.11. ende 14.19, 21. Amos 4.10. Hab. 3.5.

Pharao, wort geplaeght, om Sarai Abrahams wijfs wille, heeft droomen, die oock uytgeleyt worden, etc. Genes. 12.15, etc. ende 40.2, etc. ende 41, etc. ende 45.16, etc. ende 47.1, 2, etc. Exod. 1.11, etc. ende 5.5. 1.Reg. 11.18. Cant. 1.9.

Pharao-Necho, 2.Reg. 23.29, etc. 2.Chro. 35.20. Pharao Hophra, by de heydensche schrijvers ghenoemt Apries, by andere Vaphres, dese was een kints-kint van Pharao-Necho, als Herodotus in sijn tweede boeck betuyght, Ier. 44.30. Ezech. 29.2, etc. ende 30.21, etc. ende 31.2, etc. ende 32.2, etc.

Pharpar, een riviere van Damascus, gelijck oock Abama, inde Historien ghenoemt Orontes, 2.Reg. 5.12.

Philistea, Philistijn, of Philistijnen, vervolgen Israel, werden geslagen, etc. Gen. 10.14. Iud. 10.7, etc. ende 15.6, etc. ende 16.21, etc. 1.Sam. 4.1, etc. ende 5.2, etc. ende 6.1, etc. ende 7.7, etc. ende 10.5. ende 14.11, etc. Siet de capp. 17. ende 23. 2.Sam. 5.17, etc. ende 8.1, etc. ende 21.15, etc. 2.Reg. 18.8. 2.Chron. 21.16. Psal. 60.10. Ies. 2.6. Ier. 25.20. Ezech. 16.57. Ioel 3.4, etc.

Phrath, dit is de voornaemste arm van de riviere Euphrates, dewelcke om dat hy seer groot is, den naem van de geheele riviere voert, Gen. 2.14. ende 15.18. Deut. 1.7. 2.Sam. 10.16. Oock dicwils, riviere, sonder byvoechsel, 1.Reg. 4.21. Psal. 72.8. ende 80.12. Ies. 7.20. Ier. 2.18. ende 13.4, 5, etc.

Phul, of Pul, een Coninck in Assyrien, treckt teghen Israel, 2.Reg. 15.19. 1.Chron. 5.26. De nakomelinghen Phuls sijnde Africanen, Ies. 66.19.

Phunon, een plaetse in ’t landt der Moabiten, daer de Coninck van Harad vluchtede, als hem de kinderen Israels najaeghden, Num. 33.40, 41, 42, 43.

Pichol, Krijchs-overste van Abimelech Coninck van Gerar, Gen. 21.22, etc.

Pildas, een soon Abrahams uyt Milca, Gen. 22.20, 21, 22.

Pinehas, de sone Eleasars, versoent den Heere met sijnen yver, ende ontfangt dat eeuwich Priesterdom, Exod. 6.24. Num. 25.11, etc. ende 31.6. Ios. 22.13, etc. Iud. 20.28. Psa. 106.30. Een ander Pinehas, de sone Eli, vergaet om sijner sonden wille, 1.Sam. 2.22, etc. ende 4.4, etc.

Pinnen, prickelen, 1.Sam. 3.21. Eccles. cap. 12. vers 11.

Pinon, een Vorst, Gen. 36.41.

Pinxter-feest, siet, feest.

Piream, Coninck van Iarmuth. Ios. 10.3.

Pison, of Pischon, is een arm vande riviere Euphrates, ende desen naem en wort nergens meer gevonden als, Gen. 2.11.

Pissen, die aen de wandt pist, 1.Sam. 25.22, 34. 1.Reg. 14.10. ende 21.21.

Pitom, een schat-stadt, of Ammonitie-stadt voor Pharao, Exod. 1.11.

Pijl, Deut. 32.42. 1.Sam. 20.20, etc. 2.Reg. 9.24. ende 13.15, etc. ende 19.32. Psal. 11.2. ende 38.3. ende 45.6. ende 57.5. ende 64.4, etc. ende 76.4, etc. Prov. 25.18. Ies. 49.2. Thren. 3.12, 13. Ezech. 5.16. Hab. 3.11. Zach. 9.14.

Pypen, Pyper, aenpypen, aenfluyten, Exod. 15.20. 1.Sam. 10.5. 1.Reg. 1.40. 2.Chron. 29.8. Psal. 149.3. Ies. 5.12. Ierem. 18.16. ende 19.8, etc. Thren. 2.15. Ezech. 27.36. Dan. 3.5, 7, 10. Mich. 6.16

Plagen Egypti, siet hier van Exod. cap. 7. vers 9. tot capit. 13. Siet vorder van Plagen, 2.Sam. 24.12. Psa. 106.29, 30. Iesa. 53.4. Ierem. 25.29. Zach. cap. 14. vers 12.

Plaesteren, Ezech. 13. versen 10, 11, etc. ende 22.28.

Planten, beplanten, plante, Genes. 2.8. ende 9.20. ende 21.33. Exod. 15.17. Levit. 19.23. Deut. 6.11. ende 28.30. 2.Sam 7.10. Psal. 72.17. ende 80. vers 9, etc. Prov. 31.16. Eccles. 2.4, etc. Iesa. 5.2, etc. ende 40.24. Iere. 1.10. ende 2.21. Ezech. 34.29. Hos. 9.13. Amos 9.14, 15.

Plethi, waren persoonen, die in tijdt van vrede ende in oorloghe, op den persoon des Coninghs acht namen, dewelcke oock knechten ghenoemt worden, 2.Sam. 8.18. ende 15.18. ende 20.7. 1.Reg. 1.33, 38.

Ploegh, ploegen, Exod. 34.21. Deuter. 22.10. 1.Sam. 13.20. 1.Reg. 19.19. Prov. 20.4. Iesa. 28.24. Iere. 4.3. ende 26.18. Hose. 10.11, etc.

Plunderen, rooven, berooven, plunderaers, buyt, Psal. 89.42. Iesa. 13.16. ende 17.14. ende 24.3. ende 42.22. Ierem. 30.16. ende 50.11. Ezech. 26.12. ende 29.19. Amos 3.11. Nahum 2.2. Zach. 14.2. Siet Rooven.

Plotselick, haestelick, in eenen oogenblick, snellick, Num. 6.9. ende 16.21. Ios. 11.7. Iob 34.20. Psal. 6.11. ende 64.25. ende 73.19. Iesa. 29.5. ende 30.13. Ierem. 4.20. ende 15.8. ende 18.7. Malac. 3.1.

Plucken, Ezr. 9.3. Neh. 13.25. Iesai. 18.2. ende 50.6.

Pniel, Pnuel, Penuel, dat is, het aenschijn Godes, Genes. 32.30. Iudic. 8.8.

Poelen des lusts, Iesa. 19.10. Water-poelen, Psal. 107.35. Iesa. 14.23. ende cap. 19. vers 10, etc.

Poorte des grafs, Iesa. 38.10.

Popel, Popelier-boom, Genes. 30.37, etc. Hose. 4.13.

Post, posten, Exod. 12.7, 22. ende 21.6. Deut. 11.20. ende 15.17. Iud. 16.3. 1.Reg. 6. versen 31, 32. 2.Chron. 3.7. Prover. 8.34. Iesa. 6.4. Amos 9.1. Post-boden, Post-paerden, Esth. cap. 8. versen 10, 14. Iesa. 66.20. Mich. 1.13.

Potiphar, Pharaos hovelinck, Gen. 37.36. ende 39.1.

Potiphera, Overste van On, Gen. 41.45.

Pracht, kostelickheyt, pronckerye, cieraet, 2.Reg. 20.13. Esth. 1.4, etc. Psal. 96.6. Iesa. 3.18, 19, etc. ende 14.11. ende 23.9. ende 28.1, 3. Ezech. 27.25. ende 33.28. Amos 3.11. ende 6. vers 4. Zach. 10.11, etc.

Predicanten, predicatien, Sienders, Eccles. 1.1, 2, etc. ende 12.9, 10. Ies. 30.10. ende 53.1. Ierem. 11.6. Iosu. 3.2, 4. Zach. 1.14, 17. Siet oock Leeren, Leeraren.

Priem, Exod. 21.6. Deuter. 15. vers 17. 1.Reg. 18.28.

Priesters, Priesterdom, of, Priester-ampt, Propheten. Van haer onderhoudt, etc. Genes. 14.18. Exod. 28.1, etc. Levit. 7.33, etc. ende 21.1, etc. Num. 3.10. Deuter 10.9. ende 18.1. ende 21.5. Iudic. 17.5, etc. ende 18.20. Priesters Dagons, 1.Sam. 5.5. ende 11.18. ende 17.27. 1.Chro. 24.19. Ezr. c. 2. vers 36, etc. Nehem. 11.12, etc. Psal. 134.1. Ierem. 2.8. ende 5.31. ende 18.18. Thren. 4.13. Ezech. 22.26. Hose. 4.6. ende 6.9. Mich. 3. vers 11. Zeph. 3.4. Malach. 1.6, etc. Propheten Baals. Siet voorder 1.Reg. 18.40. 2.Reg. 10.18, etc.

Proeven, beproeven, Psal. 11.4, 5. ende c. 17. vers 3. ende 26.2. ende 66.10. ende 95.9. ende 139.2, 3. Proverb. 17.3. Iere. 9.7. ende 11.20. ende 12.3. ende 17.10. ende 0.12. Malac. 3.10.

Propheten, Propheteren, Prophetie, Deut. 34.10. 1.Sam. 10.5, 12. ende 19.24. ende 22.5. 2.Chro. 12.5, 7. De Prophete Gad, 2.Sam. 24.11. Nathan, 1.Reg. 1.8. Semaja, 1.Reg. 12.22. Elias, 1.Reg. 1.8. ende 17.1. ende 21. vers 17. Elisa, 2.Reg. 8. versen 1, 5, 7, etc. Hanani, 2.Chron. c. 16. vers 7. Iahaziel, 2.Chron. 20.4. Eliezer, 2.Chron. 20.37. Zacharia, 2.Chron. 24.20. De groote Propheten zijn Iesaias, Ieremias, Hezechiel, Daniel, daer op volgen de 12 kleyne Propheten.

Prijsen, loven, danck seggen, roemen, eeren, Psal. 67.12. ende 96.7. ende 106.2. ende 118.28. ende 119.164. ende 145.4. ende 147.12. Ies. 24.15. Ezech. 28.22. Siet Lof, Loven.

Psalm-singen, Psal. 95.2. Ies. 12.2. Bede-Psalmen. Psal. 3. 4. 5. 6. 7. 9. 10. 13. 17. 19. 20. 25. 26. 27. 28. 31. 35. 38. 39. 41. 43. 44. 51. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 63. 64. 67. 68. 71. 74. 79. 80. 82. 83. 84. 85. 86. 88. 89. 90. 94. 102. 108. 109. 115. 120. 123. 125. 126. 130. 132. 137. 140. 141. 142. 143. 144. Troost-Psalmen, Psal. 11. 12. 14. 36. 37. 49. 52. 53. 58. 62. 73. 77. 91. 93. 115. 121. 126. Danck-Psalmen ende Lof-Psalmen, Psal. 8. 9. 18. 19. 21. 23. 24. 29. 30. 33. 34. 36. 41. 46. 47. 48. 65. 66. 68. 75. 76. 78. 81. 87. 92. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 103. 104. 105. 106. 111. 113. 114. 116. 117. 124. 126. 129. 134. 135. 136. 138. 139. 145. 146. 147. 148. 149. 150. Psalmen van Christo sprekende, Psal. 2. 16. 19. 22. 33. 37. 40. 45. 50. 69. 70. 72. 77. 78. 87. 90. 96. 97. 98. 99. 101. 106. 107. 110. 112. 118. 119. 121. 122. 125. 127. 128. 131. 133. Psalter, Dan. 3.5, 7, 10.

Pua, een van de vroed-vrouwen des Coninghs Pharao in Egypten, Exod. cap. 1. vers 15.

Pulver, gebruykelick in het reuck-werck, Exod. 30.36. ende 32.20.

Pur, of, Phur, het is een Persisch woort, beteeckenende het lot, Esth. 3.7. ende 9.24. Purim, Esth. 9.26.

Pura, Gideons jonge, Iudic. 7.10, etc.

Purper, Dan. 5.7, 16, 19.

Put, Chams sone, men meynt dat hy een deel van Lybien (alwaer de riviere Put is) bewoont heeft, Genes. cap. 10. vers 6. Puteers, Ierem. 46.9. Ezech. 27.10. ende 30.5. ende 38.5. Nahum 3.9.

Putten, water putten of scheppen, Gen. 24.13, 19, 20. Exod. 2.16, 19. 1.Sam. 7.6. ende 9.11. 1.Chro. 11.18. Iesa. 12.3. ende 19.6. Nahum 2. vers 10. ende 3.14.

Pijlaer, siet, Columne.

Q.

QUackelen, Exod. 16.13. Num. 11. vers 31, etc.

Quaet, Psal. 91.10. Amos 3.6. Mich. 1.12. Quade dagen, Psal. 94.13. De quade hebben somtijdts meer voorspoet dan de goede, Iob 2.7. ende 13.1. ende 21.7, 10. Psal. 73.2. ende 92.8. Ier. 21.1. Habac. 1.13. Het quaedt goet noemen, sal gestraft worden, Prov. 24.24. Iesa. 5.20. Malach. 2.17. Het quaet en salmen niet loonen met quaet, Prov. 20.2. ende 24.29. Quaet gheselschap moetmen schouwen, Psal. 1.1, 2, 3, etc. ende 26.4. Prov. 1.10. ende 14.7. ende 24.21. ende 29.24.

Quellen, Psal. 35.13. Iesa. 58.5.

Quinckeleren, Amos 6.5.

R.

RAbba, een hooft-stadt der Ammoniten, geleghen over den Iordane, aen ’t geberchte Gileaths, by den oorspronck van de beke Iabbock, 2.Sam. 11.1. ende 12.26, etc. Iere. 49.2, 3. Ezech. 25.5. Amos 1.14.

Rabsakeh, Rabsack, een van de drie boden, die Sanherib sondt tot den Coninck Hiskiam, hy hitst het volck op, ende lastert Godt, ’t welck den Coninck aengeseyt wort, 2.Reg. 18.17, etc. die met

[fol. i2 r]

al sijn heyr van den Enghel geslaghen wordt, 2.Reg. 19.7. Iesa. 36.2, 22. ende 37.4, etc.

Rabsaris, noch een vande 3 boden, 2.Reg. cap. 18. vers 17, etc.

Rachel, de jonghste dochter Labans, heeft getrouwt Iacob, Genes. 29.16, 17, etc. ende 30. vers 1, etc. steelt haer vader de beelden, Gen. 31, versen 14, 19, etc. ende 33.7. sterft aen de gheboorte BenIamins, Genes. 35.16, etc.

Raderen, wagen-raderen, Ies. 5.28. Iere. 47.3. Ezech. 1.15, 16, 18. ende 10. vers 9, etc. Nah. 3.2.

Raedt, raet-gever, raets-Heeren, raet-huys, raet-slagen, 2.Sam. 17.7. 1.Reg. c. 1. vers 12, etc. ende 12.6. Prover. 11.14. ende 12.15. ende 24.6. Ies. 8.19. ende 9.6. ende 41.28. Ierem. c. 49. vers 7. Ezech. 7.26. Dan. 2.14. ende 4.27. ende 5.12. Nahum 1.11. Hab. 2.10. Raedt-slagen Godes, Psal. 33.11. ende 73.24. ende 107.11. Iob 38.2. Prov. 19.21. Iesa. 14.27. ende 25.1. ende 28.29. ende 44.26. ende 46.10, 11. ende 64.5. Ierem. 32.19. ende 49.20. ende 50.45. Dan. 4.17. Mala. 3.6. Godt moetmen om raedt vragen, Levit. 24.12. Num. 27.5. Iosu. 9.14. Iud. 1.1. ende 18.5. ende 20.18. ende 21.2, 3. 2.Sam. 2.1. ende 22.7. 2.Reg. 3.11. 2.Chron. 18.4, 5, etc. By de Tooveraers raedt vragen, 1.Sam. 28.7. Dan. 2.2. Siet, Vragen.

Raeke, verhemelte des monts, Iob 12.11. ende 34.3. Psal. 22.16. Prover. 5.3. ende 8.7. Cant. 2.3. ende 7.9.

Raemses, een landschap, zijnde een deel des lants Gosen, waer in, nae sommigher gevoelen, gelegen was de stadt Rameses, Gen. 47.11. Exod. 1.11. ende cap. 12. vers 37.

Raepen, t’ samen raepen, Iesa. 33.4. ende 57.1. Ierem. 8.13. Ezech. 38.11, 12. Malach. 2.3.

Raetsel, Iudic. 14.12, etc. 1.Reg. 10.1. Psal. 49.5. ende 78.2. Ezech. 17.2. Habac. 2.6.

Rahab, of, Rachab, de hoere, die de twee mannen herberghde, die het lant Canaan ende Iericho verspiedden, Iosu. 2.1, etc. ende 6.22, etc.

Rahma, of, Raëma, een voor-vader der inwoonderen van Arabien, Genes. 10.7. Ezech. 27.22.

Ram, een eygen naem eenes mans, soeckt Aram.

Ram, rammen, Genes. 15.9. ende 22.13. ende 32.14. Levit. 5.15, etc. Deut. 32.14. 1.Sam. 15.22. 1.Chro. 15.26. ende 29.21. 2.Chron. 17. vers 11, etc. Root-gheverwde Rams-vellen, Exod. 25.5. ende 26.14. ende 35.7. ende 36.19.

Ramah, of, Ramath, ende Ramathaim. Dit woort staet in ’t Hebr. in het getal van twee, als ofmen seyde, twee-voudich Rama, om dat dese stadt (somen meynt) in tween is gedeelt geweest. Hy wort Matth. 27.57. ghenoemt Arimathea. Siet Deut. 4.43. Iosu. 18.25. Iud. 4.5. 1.Sam. 1.19. ende 7.17. ende 8.4, etc. ende 19.18, etc. 1.Reg. 15. 17. 21. Iesa. 10.29. Ierem. 40. vers 1. Hose. 5.8.

Rantsoen, Psal. 49.8. Proverb. 21.18. Ierem. 41.8. Siet Lossen.

Rapha, een reuse, die te Gad woonde, 2.Sam. 21.16, etc.

Raphidim. Dit is een plaetse in de woestijne, by den bergh Horeb, de elfde leger-plaetse der Israeliten, Exod. 17.1, etc. Numer. 33.14, etc.

Rasen, of, onsinnigh zijn, of, schijnen te zijn, 1.Sam. 16. versen 14, 15, 23. ende 18.10. ende 19.9. ende 21.13. Psal. 102.9. Prov. 16.18, etc.

Rasen, geraes maken, of, bolderen, Ierem. 47.3. Ezech. 3.13. Ioel 2.5. Nah. 2.4. ende 3.2.

Reba, een van de vijf Coningen der Midianiten, Num. 31.8.

Rebecca, ofte, Ribka, een dochter Bethuels, wert Isaacs wijf, baert tweelingen, Genes. 22.23. ende 25. versen 22, 23, etc. ende 27.6, etc.

Rechab, een vader Ionadabs, des vrients Iehu des Conincks Israels, 2.Sam. 2.5, etc. 2.Reg. 10.15. Rechabiters, 1.Chron. 2.55. Ierem. 35.2, etc.

Rechob, of, Rehob, een stadt gelegen aen de Noort-pale van het erfdeel, dat naederhant by lote, de stamme van Aser toegevallen is, Numer. 13.21. Iosu. cap. 19. vers 28.

Rechobot, een put, die Isaac groef by Gerar, Genes. 26.22. is oock een stadt in Edom, Genes. 36.37.

Rechum, of, Rehum, een President, of, Cantzelier des Raets, Esd. 4.8, 9.

Recht, rechtveerdigh, rechten, of, pleyten, Deuter. 24.17. ende 27.19. Iob 13.18. ende 14.3, etc. ende 25.4. ende 34.23. Psal. 101.1. ende 140.13. ende 146.7. Prov. 2.7, 8. ende 19.28. Eccles. 5.7. Iesa. 1.18. ende 41.1, 21. ende 43.26. ende 50.8. Ierem. 2.35. ende 12.1. Ezech. 9.9. Amos 5.7. Mich. 7.9. Hab. 1.4. Malach. 3.5. Rechten Godes, voor de Wetten Godes, Psal. 119. versen 7, 13, 20, 30, 39, 62, etc. ende 147.19. Iesa. 58.2. Ier. 5.4, 5.

Rechter-handt, 1.Reg. 2.19. Psal. 17.7. ende 18.36. ende 20.7. ende 21.9. ende 44.4. ende 45.5. ende 60.7. ende 110.5. ende 121.5. Prov. 3.16. Iesa. 41.10. Thren. 2. versen 3, 4. Zach. 3.1.

Regel, of, mate, Iesa. 18.2.

Regen, regenen, regen-wolcke, plas-regen, Genes. 7.4, etc. Deuter. 11.4, etc. ende 28. versen 23, 24. 1.Reg. 8.35, etc. ende 17.1. ende 18.1, 42. 2.Reg. 3. vers 17. Esr. 10.9. Psal. 68.10. ende 78.24. ende 84.7. ende 135.7. Iesa. 30.30. ende 32.2. ende 55.10. Iere. 3.3. ende 14. versen 4, 22. Ezech. 13.11. ende 22.24. ende 34.26. Hos. 6.3. ende 10.12. Zach. 14.17, etc. Swevel ende vyer regenen, Genes. 19.24, etc. Regen-boge, Genes. 9.13, etc. Ezech. cap. 1. vers 28.

Regenten, Regent, Regiment, Godt regeert alle dinghen, Genes. 24.22. ende 45.5, 8. Exod. 9.12. ende 10.1. ende 11.3, 10. ende 12.36. Deuter. 2.30. Iosu. 24. versen 9, 10. Iudic. 6. vers 36. 2.Sam. 17.14. ende 24.1, etc. 1.Reg. 11.14, etc. ende 22.19. Esr. 5.5. ende 6.22. ende 7. versen 27, 28. Esth. 5.2. Iob 28.10, etc. ende 36.27. Psal. 93.1. ende 96.10. ende 97.1. ende 98.1. ende 99.1. ende 146.10. Prov. 8. vers 15. ende 16.1. Eccl. 3.11.

Rehabeam, een sone Salomons, wort Coninck in Iuda, van hem vallen de tien gheslachten Israels, 1.Reg. 11. vers 43. ende 12. versen 1, 3, etc. ende 14.21, etc. Godt verboot hem tegen de tien geslachten te trecken, 2.Chron. 11. vers 18, etc. wort van Sisack, den Coninck Egypti bestreden, 2.Chron. 12. versen 2, 9. sterft, 2.Reg. 14.29. ende sijn soon Zacharia wert Coninck in sijn plaetse. wert ghenoemt Roboam, Matth. 1.7.

Rehi, of, Rei, een van de helden Davids, 1.Reg. 1.8.

Rehu, een sone van Peleg, Genes. 11.18.

Rehuel, een sone Esaus, Genes. 36.4. Desen naem hadde oock de Vader van Iethro, Mosis wijfs Vader, Exod. 2.18. Num. 10.29.

Rekem, een van de vijf Coninghen der Midianiten, Num. 31.8.

Rekenen, rekenschap, eysschen ende geven, 2.Reg. 12.15. ende 22.7. Dan. 6.2, 3.

Religie, Siet, Godes-dienst.

Remalia, een Coninck Israels, Iesai. cap. 7. versen 1, 9.

Rente, voor de Sanghers in den Tempel, Nehem. 11.23.

Rentemeesters, of, schatmeesters, Esr. 7. vers 21. Nehem. 13.13.

Rephaim, Rephaiters, een volck afkomstigh van Cannaan. Anders Reusen, diemen meynt, so ghenoemt te zijn, van hare kracht ende sterckte, Genes. 14.5. ende 15.20. Iosu. 15.8. 2.Sam. 5. versen 18, 22. ende 23.13. Iesai. 17.5.

Rete, splete, scheure, breucke, Iesai. 22.9. ende 30.13.

Reuben, Siet, Ruben.

Reüma, een bywijf Nachors, Gen. 22.24.

Reusen, Genes. 6.4. Numer. 13.28, 34. Deut. 2.11, 20, 21. ende 3. versen 11, 13. 1.Sam. 17.4. 2.Sam. 21.16, etc.

Rey, reyen, danssen, Exod. 32.19. Iudic. 11.34. ende 21.21. 1.Sam. 18. vers 6. Psal. 30.12. Ierem. 31. vers 4. Siet Danssen.

Reyger, en mochtmen niet eten, Levit. 11.19. Deut. 14.18.

Reyn, reynigheyt, reyniginge, Genes. 35.2. Levit. 4.12. ende 10.10. ende 11.36. ende 16.19. ende 17.15. Numer. 19. vers 12, etc. ende 31.24. van reyn Vee ende reyn Gevogelte, Gen. 7.8. ende 8.20. Wet van de reyne ende onreyne dieren, Lev.11.2, etc. ende 20.25. Van geestelicke reynigheyt, of suyverheyt, 2.Sam. 22.27. Psal. 18.27. ende 51.4, 9. ende 73.1. Prov. 15.26. ende 16.2. ende 20.9, 11. ende 22.11. ende 30.12. ende 66.20. Ezech. 22.24. ende 36.25. Ioel 3.21. Malach. 3.3, etc. Onreyn, Iesa. 1.15. ende 23.23. Ezech. cap. 24. vers 13.

Reysen, trecken, Genes. 11.31. ende 12. versen 4, 10. ende 13.1. ende 20.1. ende ende 21.32. ende 26.1. ende 28.10, etc. ende 32.1, etc. ende 35. vers 1, etc. Siet oock de capitt. Geneseos 46. 47. 48. 50. Van de reysen der Israeliten, siet het boeck Exodi deurgaens, ende Numer. 33.1, etc. Siet oock Iosua capitt. 3. ende 22. Reyse eenes Levijts, Iud. c. 19.

Rezon, een sone van Eljada, hy regeerde te Damascus, 1.Reg. 11.23, etc.

Rezin, een Coninck van Syrien, treckt uyt met den Coninck Israels, teghens Iuda, 2.Reg. 16.5. Iesa. 7.1. ende wort gedoodt, 2.Reg. 16.9.

Rhee, Hinde, Deuter. 14.5. 1.Reg. 4.23. Cant. 2. versen 7, 9, 17. ende 3.5. ende 4.5. ende 7.3. ende 8.14. Iesa. 13.14.

Ribbe, Genes. 2.21, 22. Dan. 7.5.

Riblah, een stadt ghelegen in Syrien, van sommige voor Apamia gehouden, van andere voor Antiochia; In dese stadt heeft Nebucadnezar sijn Hof willen houden, tot dat hy Ierusalem verovert soude hebben, voornamelick, dewijle de belegeringe lange duerde, 2.Reg. 23.33. ende 25.6, etc. Ierem. 39.5, etc.

Richelen, Siet, Grendelen.

Richten, Richter, gherichte, Exod. 23.3. Deuter. 1.17. ende 17.9, etc. ende 19.17, etc. ende 24.17. ende 25.1, etc. 1.Sam. 8.1. 2.Sam. 15.4. 1.Chron. 23.4. 2.Chron. 19. vers 6. Psal. 122.5. ende 148.11. Prov. 16.10. ende 17.15. ende 18.5. ende 20.8. ende 24.23. Ies. 1.26. ende 3.2. Ierem. 21.12.

Richt-snoer, Siet, Snoer.

Riedt, Riedt-staf, Iesa. 19.6. ende 35.7. ende 36.6.

Riecken, Reucke, Genes. 27.27. Exod. 25.6. ende 30.28. Cant. 2.13. ende 4.10, 11. Iesa. 11.3. Ierem. 48.11. Hose. 14.7. Amos 5.21.

Riemen, roeyers, Ezech. 27. versen 6, 26. Ion. 1.13.

Rimmon, een stadt inde lantpalen Edoms, Iudic. 15.32. ende 19.7, 13. 2.Reg. 5.18. Rimmon-Perets, een rust-plaetse voor de kinderen Israels, Num. 33.19.

Rimpel, Siet, Rompel.

Rinck, vingerlingh, zegel-rinck, oor-rinck, arm-rinck, Genes. 38. versen 18, 25. ende 41.42. Numer. 31.50. 1.Reg. 21.8. Esth. 3. versen 10, 12. ende 8.2. Iesa. 3.21. Dan. 6.18.

Riplath, een sone Gomers, Genes. 10.3. Anders Diplath, 1.Chron. 1.6. hy was de voorteelder der Paphlagoniers, een volck van kleyn Asien, te voren genoemt Riphatteen, of, Ripheen.

Rissah, een leger-plaetse der Israeliten, Num. 33.21.

Ritmah, mede een leger-plaetse der Israeliten, Num. 33.18.

Rizpa, Sauls by-wijf, 2.Sam. 3.7. ende 21.8, 10, 11, etc.

Robijn, of, Carbonckel, Exod. 39. vers 10. Ezech. 28.13.

Rock, of, mantel, Genes. 37. versen 3, 23. Iesa. 3.24. ende 59.17. Mich. 2.8.

Roede. Roede der tuchtinge, Prov. 10.13. ende 22.15. ende 23.13, 14. ende 26.3. ende 29.15. Roede der straffe ende des toorns Godes, 2.Sam. 7.14. Iob 9.34. ende 21.9. Psal. 89.33. Prov. 22.8. Iesa. 9.3, 4. ende 10.5, 15. ende 30.31. Ezech. 7.10, 12. ende 20.37. Mich. cap. 6. vers 9.

Roem, roemen, beroemt, lof, loven, vereerlicken. Roem Godes, Iesa. 42.8, 12. ende 60.21. ende 61.3. Roem der Godtsaligen, Psal. 63.12. ende 64.11. ende 105.3. ende 106.5. ende 145. versen 2, 7. Iesai. 41.16. ende 45.25. ende 61.6. Ierem. 9.24. Roem der godtloosen, Psal. 10.3. ende 38.17. ende 94.4. Iesa. 3.9. ende 10.8, 15.

Roepen, aenroepen, uytroepen, schreeuwen, schreyen, krijten, juychen, Genes. 4.10. ende 18. versen 20, 21. ende 19.13. ende 27.34. ende 39.14, etc. Exod. 2.23. ende 3. versen 7, 9. ende 8.12. ende 11.6. ende 12.30. ende 14.10. ende 17.4. ende 32.17. Num. 11. versen 1, 2. ende 12.13. Iudic. 3.9. ende 4.3. ende 6.7. ende 7.20. ende 9.7. 1.Sam. c. 4. vers 6, etc. ende 5.10. ende 7.8, 9. ende 15.11. ende 17.8. ende 20.37. ende 26.14. ende 28.12. 2.Sam. 2.26. ende 13.19. ende 18.25, 26. 1.Reg. 13.2. ende 18.27. ende 20.39. ende 22.32. 2.Reg. 7.6. Ezr. 3. versen 11, 12. Nehem. c. 5. vers 1. ende 9.4. Iob 30. versen 20, 28. Psal. 42.2. ende 69.4. ende 74.23. ende 77.2. ende 88. versen 2, 3. ende 102.2. ende 119.147. ende 142. versen 2, 6, 7. Iesai. 6. versen 3, 4. ende 10.30. ende 12.4. ende 15.4, 5. ende 19.20. Ierem. 4.19. ende 8.19. ende 10.22. Ezech. 11. vers 13. ende 27.28. Dan. 3.4. ende 5.29. Ioel 3.9. Ion. 1.2. Mich. 6.9. Zach. 7.7, 13, etc.

Roerdomp, Levit. 11.18. Deuter. 14.17. Iesa. 34.11. Zephan. 2.14.

Roeren, aenroeren, Genes. 3.3. ende 20.6. ende 32. versen 25, 32. Exod. 19.12. ende 29.37. ende 30.29. Levit. 5.2, etc. ende 7.19. ende 11.24, etc. ende 15.12. Numer. 4. vers 15. ende 16.26. ende 19.11, etc. Iud. 6.21. 1.Reg. 19. versen 5, 7. 2.Reg. 13.21. Iob 6.7. ende 20.6. Iesa. 6.7. Dan. 8. vers 18. ende 9.21. ende 10.10.

Roest, verroesten, Ezech. 24.11.

Rogel, een fonteyne, 2.Sam. 17 vers 17. 1.Reg. 1.9.

Rolle, Psal. 4.8. Iesa. 8.1. Ierem. 26. versen 2, 4, 6, 14, etc.

Rompel, of, rimpel, Iob 16.8.

Roock, rooken, rookenden oven, Genes. 15.17. ende 19.28. Exod. 19.18. Psal. 104.32. ende 119.83. ende 144.5. Prov. 10.26. Iesa. 14.31. Rooken, voor, offeren, 1.Reg. 12.33. ende 31.1. 2.Reg. 16.4. ende 17.11. Ier. 7.18. ende 11.13. ende 18.15. Ezech. 6.13. ende 8.11. Dan. 2.46. Hose. 11.2. Amos 4.5. Roock-schaelen, welcke dienden om reuck-werck in te doen Exod. 25.29. Levit. 24.7. Num. 7.14, etc. 1.Reg. 7.50. Roock-werck, Exod. 30.34. Levit. 2.2, 9. ende 16.12, etc. 1.Chron. 30.9. Iesa. 1.13. ende 65.3. Roockende vyer-branden, Ies. 7.4.

Roodt, of, Rosh, Scharlaeken roodt, Gen. 25.25, 30. ende 28.28. ende 49.12. Levit. 13.24, etc. Num. 19.2, etc. Ios. 2.18. Ies. 1.18. Nah. 2.3. Zach. 1.8. ende 6.2, etc.

Roose, Rooseboom, Cant. 2.1. Ies. 35.1.

Rooven, berooven, roof, roover, stroopen, stelen, Gen. 14.23. ende 34.27. ende 49.9, 27. Num. 23.24. ende 31.9. 1.Sam. 27.9. 2.Sam. 3.22. ende 12.30. 1.Reg. 14.25, 26. 2.Reg. 3.23, etc. ende 7.8. ende 14.14. ende 25.13, etc. Iob 1.14, 15. ende 24.2, 3. Psal. 44.11. ende 76.5, 6. ende 119.61. Ies. 10.13, 14. ende 17.14. ende 42.22. Ier. 2.14. Ezech. 36.4. Dan. 11.24. Hos. 7.1. Nah. 3.1. Zach. 2.9. Siet oock, plunderen, ende buyt-maken.

Ros, hengst, peerdt, Iesa. 11.9. 2.Reg. 23.11. Psal. 20.8. ende 76.7. ende 147.10. Prov. 21.31. Ies. 31.3. Ier. 4.13. ende 47.3. ende 50.42. Ezech. 27.14. Hose. 1.7. Zach. 9.10. ende cap. 12. vers 4, etc.

Rosinen, 1.Sam. 25.18. ende 30.12. 2.Sam. 16.1, 2. 1.Chron. 12.40.

Rosijn-verwe, siet Scharlaeken.

Rot, rotten, t’ samen rotten, Num. 16.3. Psal. 68.31. ende 94.21. ende 106.16. Ier. 11.9. Ioel 3.11.

Ruben, of, Reuben, de eerst-geboren sone Iacobs, Rubeniters, Gen. 29.32. ende 30.14. bevleckt het bedde sijns Vaders, Genes. 35.22. Begeert sijnen broeder Ioseph te verlossen, Gen. 37.21, 22, etc. ende 42.22. ende 46. vers 9. verliest sijn eerst-geboorte, Gen. 49.3. Exod. 6.13. Num. 1.21. ende 2.10, 11. Deut. 3.16, etc. ende 27.13. ende 33.6. Ios. 1,12. etc. ende 13.8, etc. ende 21.1, etc. Iud. 5.15, 16. 1.Chron. 5.1, etc.

Rucken, uytrucken, scheuren, afscheuren, afsnijden, uyt-trecken, redden, 1.Sam. 15.28. 2.Sam. 22.20. Psal. 18.20. ende 90.10. ende 91.15. Iere. 12.3, 14. ende 51.44. Amos 3.12.

Ruderich, rudericheyt, ofte, schurft-heyt, Lev. 21.20. ende 22.22. Deut. 28.27.

Rugge, necke, den necke toekeeren, te rugge wijcken, achterwaerts gaen, Exod. 23.27. Ios. 7.8. Neh. 9.26. Psal. 44.11. ende 78.9. ende 129.5. Ies. 1.4. ende 50.5. ende 51.23. Ierem. 15.6. ende 46.5. Zeph. 1.6

Ruhama, of, Ruchama, dat is, ontfermende, Hos. 1.12.

Runderen, ossen, koeyen, varren, veersen. Gen. 12.16. ende 13.5. ende 20.14. ende 21.27. ende 24.35. ende 26.14. ende 32.5, 7. ende 33.13. ende 41.2, etc. Exod. 9.3. ende 10.24. ende 22.32. ende 21.28, etc. ende 22.10, etc. ende 23.4. ende 24.5. ende 29.1, etc. Lev. 1.2, etc. ende 3.1, etc. ende 4.3, etc. ende 27.32, etc. Num. 7.3, etc. ende 19.2. Deut. 33.17. 1.Sam. 6.7. ende 11.5, etc. ende 12.3. ende 15.9. ende 27.9. ende 30.20. 2.Sam. 6.6. 1.Reg. 4.23. ende 18.23, etc. 1.Chro. 12.40. 2.Chro. 15.11. ende 32.29. Iob 1.3, etc. ende 42.12. Psal. 8.8. ende 50.13. Iesa. 65.10. Ier. 5.17. Ioel 1.18. Hab. 3.17.

Rupsenen, of Ruypen, Ioel 1.4. ende 2.25. Amos 4.9.

Rusten, ruste, gerust, gerusticheyt. De ruste des lants, Ios. 21.44. 1.Chron. 23.25. 2.Chron. 14.1, 6, 7. ende 15.15. Ies. 14.3, 7. ende 23.12. Ier. 30.10. ende 48.11. ende 49.31. Ezech. 16.29, etc. Mich. 2.10. Zach. 1.15. ende 7.7. Psal. 22.3. ende 73.12, etc. Ruste der ziele, Psal. 116.7. Ies. 32.18. Rusten, voor op sijn bedde sterven, Ies. 57.2. ende 62.6, 7. ende 66.1. Ier. 47.6.

Ruth, een Moabitinne, Ruth 1.4. wert Boas wijf, Ruth 4.10. die hem baert Obed, Davids groot-vader, Ruth 4. vers 13. 1.Par. 2.12.

Ruymte, Deut. 33.20. 2.Sam. 22.37. Psal. 18.37. ende 31.9. ende 118.5. Iesa. 49.20. ende 54.2.

Ruysschen, geruysch, ofte, gedruysch maken, brijsen, 2.Sam. 5 vers 24. 1.Reg. 14.6. Psal. 72.16. Iesa. 17.12. Iere. 47.3. ende 51.55. Ezech. 3.13. ende 10.5. ende 23.42. Zach. 9.15.

Rijcke, rijckdom, Genes. 13. versen 2, 6. ende 26.13. ende 30. vers 43. ende 36.7. Exod. 30.15. Iosu. 22. vers 8. 1.Sam. 17.25. ende 25.2. 2.Sam. 12.1. ende 19.32. 1.Reg. 3.13. Salomons grooten rijckdom, 1.Reg. cap. 4. 2.Chron. 17.11. ende 32.27. Psal. 45.13. ende 49.7, etc. Prov. 10.15. ende 11. versen 4, 16. ende 13.8. ende 14.24. ende 22.1, etc. Eccles. 4.8. ende 5.10. Ierem. 9. vers 23. Siet, silver. Rijcke Christi, 2.Sam. 7. versen 12, 13. Psal. 2.2, etc. ende 45.7, 8. ende 72.4. ende 96. 97. 98. 110. Iesai. 16.5. ende 24.23. Ezech. 28.25. Dan. 2.44. ende 4.3. ende 7.13, 14. Amos 9.11, etc. Mich. 4.1. Zach. 9.9, 17.

Rijden, Ruyter, Genes. 24.61. ende 50.9. Exod. 14. versen 9, 26, etc. ende 15.19. Deuter. 17.16. ende 20.1. 1.Sam. 8.11. ende 13.5. 2.Sam. 8.4. 1.Reg. 1.38. ende 4.26. ende 9.19. 2.Reg. 9.16, 20. Iesa. 21. versen 7, 9. ende 22. versen 6, 7. ende 31.1. Ierem. 4. vers 29.

[fol. i2 v]

Ezech. 23.6. ende 26.6. Dan. 11.40. Nahum 3. vers 3. Habac. 1.8. Zach. cap. 9. vers 9.

Rijm, of, Rijp des hemels: Manna als rijp, Exod. 16.14. Iob 38.29. Psal. 147.16.

S.

SAalbim, een stadt in ’t erfdeel Dan, daer de Ammoriten onder den kinderen Dan woonden, Iosu. 35.

Saaraim, een stadt in Iuda, daer de kinderen Simeons in woonden, 1. Paral. cap. 4. vers 31.

Saba, of, Scheba, lagh in den uytersten hoeck des rijcks Arabie, datmen ’t geluckighe Arabie noemt, aen den Zeekant, de Roode Zee genoemt, van dit rijck quam de Coninginne, om Salomons wijsheyt te hooren, 1.Reg. 10.1. 2.Par. 9.1. Iesa. 60.6.

Sabbath, van Godt ingestelt, Genes. c. 2. versen 2, 3. Exod. 20.8, etc. ende 23.12. ende 31.13, etc. ende 34.21. Levit. 19.3, 30. ende 23.3. ende 25.2, etc. Deut. 5.12, etc. Neh. 10.31. Psal. 92.1, etc. Iesa. 56.4, etc. Ierem. 17. versen 21, 22. Ezech. 20. versen 13, 16, 21. ende 22.8. ende 23.38, etc.

Sabëers, dese waren de nakomelingen van Scheba, den sone Ioksans, des soons Abrahams uyt Ketura, Genes. 25.1, 2, 3. Siet voorder Iob 1.15. Iesai. 45.14. Ioel 3.8. Siet oock Scheba.

Sachtmoedigheyt, sachtmoedigh, Numer. 12.3. 1.Sam. 2. vers 23, etc. ende 3.13. ende 24.5, etc. 2.Sam. 19.22. 1.Reg. 1.6. Psal. 147.6. Prov. 3.34. ende 16.19.

Sacharias, de sone Ierobeams, wert Coninck in Israel, 2.Reg. 14. vers 29. ende 15.8. soeckt Zacharia.

Sack, Genes. 42. vers 25, etc. ende 44.1, etc. 2.Sam. 3. vers 31. ende 21.10. 1.Reg. 20.32. ende 21.27. 2.Reg. 6.30. ende 19.1. Nehem. 9.1. Esth. 4.1. Iob 16.15. Psal. 30.12. ende 35.13. Iesa. 3.24. ende 15.3. ende 20.2, etc. Iere. 4.8. ende 6.26. ende 48.37. Dan. 9.3. Ioel 1.8. Amos 8. vers 10. Ioan. c. 3. versen 5, 6, etc.

Sacramenten, misbruyck der Sacramenten, 1.Sam. 4.3. Exempelen van Sacramentische manieren van spreken, Gen. c. 17.v. 10. Exod. 12. vers 11. Zach. cap. 4. vers 4, etc.

Sadragh, of, Sadrach, een van de metgesellen Daniels, Dan. 1. vers 7, etc. ende 3. versen 26, 30, etc.

Saed, Saeyer, Siet, Zaet.

Saeck, recht-sake, een sake uytvoeren, Psal. 74.22. ende 119.154. ende 140.13. Prov. 22.23. ende 25. versen 2, 9. Eccl. cap. 8. vers 3.

Saligh, saligheydt der uytverkorenen, Iesa. 25.9. Dan. 12.3.

Samelen, versamelen, Genes. 31.46. ende 49.1. Deut. 30.3. Psal. 147.2. Eccl. 3.5. Iesa. 11.12. ende 43.5. ende 54.7. Ierem. 23.3. ende 29.14. ende 31.10. ende 32.37. Nah. 3.18.

Saffir, of, Saphir, Saphyr-steen, Exod. 24. vers 10. ende 28.18. ende 39.11. Iob 28.6. Ezech. 28.13. Cant. 5.14. Ies. 54.11. Ezech. 1.26. ende 10.1.

Saffraen, Cant. 4.14.

Sage, 2.Sam. 12.31. Iesa. 10.15.

Sahavan, of, Saavan, een sone Ezers, Gen. cap. 36. vers 27.

Salem, daer na genoemt Ierusalem, Gen. 14.18. Psal. 76.3.

Salisa, 1.Sam. 9.4. Baal-Salisa, een lantschap in Benjamin, 2.Reg. 4.42.

Sallum, een sone Iabes, 2.Reg. 15.10, etc. Een ander Sallum de sone Iosiah, Iere. cap. 22. vers 11.

Salomo, een sone Davids, sijn gheboorte ende naem wort belooft, 2.Sam. 12. versen 24, 25. Wert geboren ende onder de handen Nathans gedaen, 2.Sam. 5.15. Wert ghesalft tot een Coninck over Israel, 1.Reg. 1.33. Godt verschijnt hem te Gibeon, van dien begeert hy wijsheydt, 1.Reg. cap. 3. versen 5, 9. 2.Chron. 1. vers 7. Sijn eerste vonnis over twee wijven, 1.Reg. 3.16. Van sijn Ampt-lieden, heerlickheydt, huyshoudinge ende wijsheyt, 1.Reg. 4.1, etc. Verbindt hem met den Coninck Hiram, 1.Reg. 5.12. Timmert den Tempel, 1.Reg. 6.7.

Salpeter, Prov. 25.20. Ierem. 2.22.

Salve, salven, smeeren, Genes. 28.18. ende 31.13. ende 35.14. Exod. 29.29. ende 30.30. Levit. 8.12. Num. 6.15. 1.Sam. 10.1. ende 16.1, etc. 2.Sam. 2.4. ende 5.3. 1.Reg. 1.39. 2.Reg. 9.1. Psal. 23.5. Eccles. 9.8. Iesa. 57.9. Dan. 10.3, etc.

Gesalfde des Heeren, wort genoemt Christus, 1.Sam. 2.35. Psal. 2.2. Hab. 3.13. Alsoo worden oock ghenoemt de Coningen, 1.Sam. 24. vers 7. ende 26. versen 9, 11. 2.Sam. 19.21. ende 22.51. Iesa. 45.1. Thren. 4.20. Als oock de Propheten, 1.Reg. 19.16. 1.Chron. 16.22. Psal. 105.15. Prov. 8. vers 23. Iesa. 61.1. Ezech. 16.9. Dan. 9.24.

Samaria, Samariter, een hooft-stadt Ephraims, wort belegert vande Syriers, en-de teghen haer wort gepropheteert, 1.Reg. 16. versen 24, 32. ende 20. vers 1. 2.Reg. 2.25. ende 6.19, etc. ende 7.1. 2.Reg. 17. versen 5, 6. Iesa. 7.9. ende 8.4. Ezech. 16.46, etc. Amos 3.12. ende 4.1. Mich. 1.5.

Sammua, een Vorst der stamme Rubens, Num. 13.4. een ander Sammua, een sone Davids, 2.Sam. 5.14.

Samson, Siet, Simson.

Samuel, wert geboren, 1.Sam. 1.20, etc. wert van den HEERE beroepen tot een Propheet over Israel, 1.Sam. 3. versen 1, 2, etc. ende 7.9. ende 8. versen 10, 11, etc. Sterft, Siet van Samuel breeder capitt. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 25. 28. ende 1.Chron. 29.29. Psal. 99.6. Ierem. 15.1.

Sanballat, of, Saneballat, een Horoniter, alsoo ghenoemt van Horanaim, een der voornaemste steden der Moabiten, als te sien is, Iesa. 15.5. ende Ierem. 48. versen 3, 5, 34. een stadt-houder van Samaria, belet het timmeren des Tempels, Nehem. 2.10. ende 4. versen 1, 2, 7. ende 6.2, etc. ende 13.28.

Sandt. door ’t woort sandt, wort dickwils een groot getal te kennen gegeven, als Gen. 22.17. ende 32.12. ende 41.49. Iosu. 11.4. Iud. 7.12. ende 1.Sam. 13.5. ende 2.Sam. 17. vers 11. Psal. 78.27. Iesa. 48. vers 19. Ierem. 15.8. Hose. 1.10. Zach. 9.3.

Sangen, gerooste koorn-ayren, Levit. 23. vers 14. Iosu. 5.11. Ruth 2.14. 1.Sam. 17.17. ende 25.18.

Sanherib, Senacherib, een Coninck der Assyriers, treckt tegen de steden Iuda, ende wintse, 2.Reg. 18. vers 13, etc. Lastert Godt, Iesa. 37.37. Anders Sargon genoemt, Iesa. 20.1.

Sap, of, Sop, dat is, de natuerlicke warme vochtigheyt, die des menschen leven onderhoudt, Psal. 32.4.

Saphan, een schrijver des Conincks Iosias, een sone Azalie, 2.Reg. 22.3, etc.

Sarah, of, Sarai, het wijf Abrahams, Gen. 11.29. ende 16.1, etc. wert ghenoemt Sara, Genes. 17. vers 15. ende 18.9, etc. wert ghebracht tot Abimelech, Genes. 20.2, etc. ende 21.2, etc. sterft, Genes. c. 23. versen 1, 2, etc. ende 24.67. Iesa. cap. 51. versen 1, 2.

Sarepta, Siet, Sarphath.

Saron, is een weyde-rijck landt, dat soo sommighe meynen, heeft ghelegen aen den bergh Libanus, 1.Chron. 5.16. ende 27.29. Siet van een ander Saron in Egypten, Cant. 2.1. Psa. 35.2.

Satan, Satanas, 1.Chron. 21.1. Iob 1.6. ende 2.1, 2, etc. Zach. 3.1, 2. Siet Duyvel, Item, Engel.

Satt, sattigheyt, versadigen, Deut. 8.10. ende 11.15. Psal. 17.14. ende 37.19. ende 81.17. ende 103.5. ende 104.28. ende 132.15. Prov. 12.11.

Saul, een Coninck in Edom, Gen. 38.37. Een ander Saul, een sone Simeons, Gen. 46.10. Saul de eerste Coninck in Israel, geboren uyt den geslachte Benjamins, 1.Sam. 9.2, etc. wert gesalft, c. 10.11. slaet de Ammoniten, capit. 11.5. offert Brant-offer, cap. 13.1, etc. was ongehoorsaem de stemme Godts, cap. 15.1. wert van ’t rijck verstooten, cap. 16.14. ende 17.2. Een boose geest besat hem, ende vervolght David, cap. 18.8. ende 19.1. doodt de Priesters des Heeren, soeckt raet by den dooden, doorsteeckt hem selven, wert begraven ende sijne sonen werden gehangen. Siet de cap. 20. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 31. 2.Sam. 1.19, 22, etc. ende 21.6, etc. 1.Chron. cap. 12 vers 2, etc.

Schabelle, 1.Chron. 28.2. Psal. 99.5. ende 132.7. Iesa. 66.1. Thren. 2.1.

Schaduwe, schaduwe des doodts, Genes. 19.8. Iudic. 9. versen 15, 36. 2.Reg. 20.21. Iob 3. vers 5. ende 10.22. ende 12.22. Psal. 107.10. Cant. 2. vers 17. Ierem. 6.4. Hose. 4.13. Amos 5.8. Ione 4.5.

Schale, wijn-schale, Iud. 5.25. 2.Reg. 2.20. Amos 6.6.

Schaemte, sich schaemen. schaem-root worden, beschaemen, Gen. 2.25. ende 3.10. ende 24.65. Iesa. 24.23. Ier. 50.12. Ezech. 7.18. Dan. 9.7. Hos. 4.19. Ioel 1.11. Mich. 3.7. Onbeschaemt, of, schaem-loos, Ier. 3.3. ende 6.15. ende 8.12.

Schaep, Schaep-herder, schaeps-weyde, schaep-stal, schaep-scheeren, slacht-schaepen, kudde, lam, kleyn Vee, Genes. 4.2. ende 29.10, etc. ende 30.31, etc. ende 37.14. ende 46.32, etc. ende 47.3. Exod. 2.17. ende 3.1. ende 22.1, 9. ende 34.3. Lev. 1.1, etc. ende 3.6. ende 4.32. 1.Sam. 25.2. 2.Sam. 7.8. ende 17.29. 2.Chro. 14.15. Iob 1.16. ende 42.12. Psal. 8.8. ende 78.70, 71.ende 144.13. Ies. 22.13. ende 65.10. Ezech. 25.5. Ioel 1.18. Zephan. 2.6.

Schande, schaemte, schandelick, te schande, of, te niete maken, versmaetheyt, Psal. 44.10. ende 69.7, 8. ende 70.3, 4. ende 71.1, 13. ende 78.66. ende 83.17. ende 109.28, 29. ende 119.78, etc. Prov. 13.18. Ies. 20.4. ende 30.3. ende 41.11. ende 45.17. ende 50.7. ende 54.4. Ier. 2.26. ende 3.25. ende 9.19. ende 20.11. ende 23.40. ende 31.19. Ezech. 16.54. Dan. 12.2. Hos. 10.6. Ioel 2.17, 19. Zach. 10.5.

Scharlaeken, Exod. 25.4. ende 26.1, 31. ende 27.16. ende 28.5, etc.

Schat, Schat-kamer, Gen. 43.23. Ios. 6.19. 2.Reg. 16.8. ende 18.15. ende 20.13. ende 24.13. 1.Chron. 26.20, etc. 2.Chron. 36.18. Nehem. 7.70. ende 10.38. ende 12.44. Prov. 15.6. ende 21.6. Ies. 15.7. ende 23.18. Ierem. 15.13. ende 20.5. ende 38.11. ende 41.8. ende 50.37. Dan. 11.43. Hos. 13.15. Amos 3.10. Mich. 6.10.

Schat-meester, siet, Rente-meester.

Schear-Iaschub, een soon Iesaie, Ies. 7.3.

Scheba, Seba, een sone Chus, Gen. 10.7. Een ander Scheba, de sone Ioktans, Gen. 10.28. Noch een ander Scheba, de sone Abrahams, Gen. 25.3. Scheba is oock de name eenes landschaps.

Schedel, hooft-schedel, Genes. 49.26. Deut. 28.35. ende 33.16. 2.Sam. 14.25. Iob 2.7. Psal. 7. vers 17. ende 68.22. Ies. 3.17. Ierem. 2.16. ende cap. 48. vers 45.

Scheeren, bescheeren, af-scheeren, Genes. 41.14. Numer. 6. versen 9, 18. 2.Sam. 14.26. Iob 1.20. Ierem. 7.29. ende 41.5. Ezech. 5.1. ende 27.31. Mich. cap. 1. vers 16.

Scheer-messen, scheerder, Num. 6. vers 5. Iudic. 13.5. 1.Sam. 1.11. Psal. 52.4. Iesa. 7.20. ende 53.7.

Schellen, Exod. 28. versen 33, 34. Bellen der peerden, Zach. 14.20.

Schenkelen, beenen, Iudic. 15.8. Psal. 147.10. Cant. 5.15. Ezech. 16.25. Dan. 2.33. Amos 3.12.

Schencken, ofte, schincken. Siet, gheschenck, gave.

Scheppen, Schepper, Schepsel, Gen. 1.1, etc. ende 5.1, 2, etc. Num. 16.30. Iob 38.4, etc. Psal. 89.13. ende 104.30. ende 148.5. Prov. 16.4. Iesa. 40.26. ende 43.1, 7. ende 45.12. ende 54.16. Ezech. 28.13. Malach. 2.10. Scheppen, uyt scheppen, water scheppen, Siet puttten.

Scepter, Genes. 49.10. Num. 24.17. Esth. 4.11. ende 5.2. ende 8.4. Psal. 2.9. Amos 1.5. Zach. 10.11.

Scherm, schutt, beschermen, beschutten, Schuylen, Schuyl-plaetse, Psal. 91.1, 2. ende 119.114. Ies. 31.5. Siet, Schilt.

Scherf, pot-scherf, Iob 2.8. ende 41.21. Psal. 22.16. Prov. 26.23. Ies. 30.14. ende 45.9. Ezech. 23.34.

Scherp, scherpen, scherpte, Psal. 89.44. Ies. 5.28. Ezech. 21.14, 15. Hab. 1.8.

Scheuren, verscheuren, Exod. 22.31. Lev. 22.8. Psal. 2.3. Ezech. 4.14. Hos. 5.14. ende 6.1. ende 13.8. Ioel 2.13. Siet, kleederen scheuren.

Scheute, spruyte, Rijsken, Iob 8.16. Ies. 53.2. Ezech. 17.22.

Scheyde, 1.Sam. 17.51. 1.Chro. 21.27. Ierem. 47.6.

Scheyd-brief, Deuter. 24.1. Ezr. 10.3. Ier. 3.1, 8.

Scheyden, afsonderen, onderscheyden, Gen. 25.6. ende 30.35. Lev. 20.24, 26. Num. 19. versen 9, 13, 20. Deut. 32.8. 1.Reg. 8.53. 2.Chro. 25.10. Prov. 18.1. Ies. 59.2. Ezech. 39.14. Hos. 4.14.

Schibboleth, dat is, een stroom, vloet ofte vaert: ’t beteeckent oock een koorn-are. Iudic. 12.6.

Schieten, schutter, Gen. 21.20. 1.Sam. 20.36, etc. ende 31.3. 2.Sam. 1.18, 22. ende 11.24. 1.Reg. 22.34. 2.Reg. 9.24. ende 13.17. 1.Chron. 12.2. 2.Chro. 35.23. Psal. 78.9. Iesa. 21.17. ende 66.19. Ier. 4.29. ende 50.14.

Schilderen, maelen, schilderijen, Ies. 2.16. Ezech. 4.1, 2. ende 8.10, 12. ende 23. versen 14, 16.

Schilt, rondasse, 2.Sam. 8.7. 1.Reg. 10.16. 2.Reg. 11.10. ende 19.32. 1.Chron. 12. versen 8, 24, 34. 2.Chron. 11.12. ende 14.8. ende 25. vers 5. ende 26.14. ende 32.5, 27. Ezech. 38.4. ende 29.9. Nah. 2.3.

Schilf, wyer, dat is, Zee-gras, Iesa. 19.6. ende 35.7. Ione 2.5.

Schip, schipper, schip-vaert, schip-brugge, 1.Reg. 9. versen 26, 27. ende 10.11. ende 22.49. Psal. 48.8. ende 104.26. ende 107.23. Proverb. 30.19. Iesa. 18.2. ende 23.1. ende 43.14. ende 60.9. Ezech. 27. versen 5, 6, 9, 25. Dan. 11. versen 30, 40. Ion. 1.3, 4, etc.

Schrabben, Iob 2.8.

Schricken, verschricken, schrickelick, vreesen, vreese. Exemplen van menigerley schricken, Genes. 15.12. ende 27.33. ende 28.17. ende 32.7. ende 35.5. ende 37.29. ende 42.28. Exod. 3.6. ende 14.10. Iosu. 2.9. ende 5.1. ende 9.24. 1.Sam. 11.7. ende 14.15. ende 16.4. ende 17.11.

Schrijven, schrijver, geschrift, voorschrift, Heylige Schrift, Schriftuere, bevel Godts van schrijven, Exod. 17.14. ende 34.27. Deut. 6.9. ende 11.20. ende 27.3, 8. ende 31.19. Iesa. 8. vers 1. ende 30.8. Iere. 22.30. ende 30.2. Ezech. 24.2. ende 37.16. Habac. 2.2. Persoonen die geschreven hebben, Deut. 31. versen 9, 22. Iosu. 8.32. ende 18.8. 1.Sam. 10.25. 1.Reg. 21.8. 2.Reg. 10.1. 2.Chron. 32.17. Esr. 4. versen 6, 7. Nehem. 6.5. ende 9.38. ende 12.23. Ierem. c. 36. vers 2, etc. Ezech. 2.10. Dan. 5.5, etc. Godt selve heeft geschreven, Exod. 32. vers 32. Schrijf-tuych, Ezech. 9.2, 3, 11.

Schudden, uytschudden, Nehem. 5. vers 13. Iesa. 17.6. ende 24.13. ende 33.15. ende 52.2. Amos 9.9.

Schuldt, voor, sonde, Exod. 34.7. Psal. 69.6. Ierem. 51.5. Hose. 5.15. ende 13.1. Nah. 1.3. Hab. 1.11.

Schurftheyt, Siet, Rudericheyt.

Schuylplaetse, heymelicke, of, verborgene plaetse, Psal. 32.7. ende 81.8. ende 91.1. ende 119.114. Iesa. 16.4. ende 28.17. Ierem. 49.10.

Schuym, schuymen, Psal. 119.119. Prov. 25.4. ende 26.23. Iesa. 1.22. Ezech. 22.18, 19. Hose. 10.7.

Seepe, Iob 9.30. Ierem. 2.22. Malach. cap. 3. vers 2.

Segel, versegelen, toesegelen, Deut. 32.34. 1.Reg. 21.8. Nehem. 9.38. ende 10. vers 1, etc. Esth. 3.12. ende 8.8. Iob 14.17. ende 33.16. Cant. 4.12. Iesa. 8.16. Ier. 32.10, 44. Dan. 6.18. ende 9.24. ende 12.4. Zegel-rinck, Gen. 38.18.

Segenen, segen. Segenen wort ghenomen voor gheluck wenschen, Genes. 14.19. ende 27.4, etc. ende 28.1, etc. ende 48.9, etc. Exod. 39. vers 43. Levit. 9. versen 22, 23. Numer. 6.23, etc. Deut. 33.1. Iosu. 14.13. 2.Sam. 6.18. 1.Reg. 1.47. 2.Chron. 31.10. Psal. 118.26. Segenen, voor, sich selven den segen inbeelden, Deuter. 29.19. Psal. 10.3. ende 49.19. Segen, voor, gave, of, geschenck, Genes. 33.11. 1.Sam. 30.26. 2.Reg. 5.15. Segenen, voor, vloecken, 1.Reg. 21.10, 13. Iob 1. versen 5, 11. ende 2.5, 9. Sekel, of, sikel, silverlinck, Genes. 20.16. Exod. 30.13. Levit. 27.25. Numer. 3.47. Ezech. 45.12. Amos 8.5.

Seker, sekerheyt, sorgeloos, gerustigheydt, Iudic. 18. versen 7, 9. Iesa. 22.13. Iere. 21.13. ende 49.31. Ezech. 30.9. ende 38.11. Amos 6.1. Mich. 2.8. Geestelicke sekerheyt ende gherustigheydt, Psal. 3.6, 7. ende 4.9. Iesa. 32.17. Ezech. 34.25. ende 39.26.

Sem, een sone Noachs, hy wert gesegent van sijn vader, Genes. 9.23, 26. ende 10.21, etc. ende 11.10, etc.

Seraphim, alsoo worden de Enghelen des Heeren genoemt, Iesa. 6.1, 2, 3, etc.

Seven, Genes. 7. versen 4, 10. ende 8.10. ende 21.28. Exod. 2.16. ende 7.25. Levit. 22.27. Num. 28.17. Deuter. 16.13. Iosu. 6. vers 4. ende 18.2, etc. Iudic. 6.25. 1.Sam. 6.1. ende 10.8. 1.Reg. 6.38. 2.Reg. 4.35. ende 5.14. Seven, voor, vele, sevenvoudigh, Genes. 4.15. ende 33.3. Levit. 26.28. 1.Reg. 19.18. Psal. 12.7. ende 79.12. Prov. 6.31. ende 24.16. Eccl. 11.2. Iesa. 4.1. Ierem. 15.9. Seventigh, Genes. 50.3. Exod. 15.27. ende 24.9. Num. 7.13, 19, etc. Iudic. 9.5. 2.Reg. 10.1. Iesa. 23.15. Ezech. 8.11. Dan. 9.24. Seventigh, voor, vele, Genes. cap. 4. vers 24.

Sibboleth, siet, Schibboleth, Iudic. 12.6.

Sibma, een naem van een stadt, Num. 32. vers 38. Iosu. 13.19. Iesa. 16.8, 9.

Sichem, een stadt in ’t erfdeel Manasse, daer Iacob gewoont heeft. Sichemiten, Gen. 33.18. ende 34.2, etc. ende 37.13. Iosu. 20.7. ende 24.1, etc. Iud. 9.49. 1.Reg. 12. versen 1, 25. Psal. 60.8. ende ende 108. vers 8. Sichem, de sone Hemor, schendt Dinam, Genes. 34.2. Wort gestraft, vers 26.

Sichon, of, Sihon, een Coninck der Amoriten, Coninck van Hesbon, Num. 21.21. ende 32.33. Deut. 2.24, etc.

Sickel, Deut. 16.9. ende 23.25. Iesa. 2.4. Ierem. 50.16. Ioel 3. versen 10, 13. Mich. 4.3.

Sieckte, Exod. 15.26. Deut. 28.27, etc. Siet Kranckheyt.

Sieden, Iob 30.27. ende 41.22. Ierem. 1.13. Ezech. 24.5.

Siele, siet, Ziele.

Sien, aensien, besien, Genes. 6.2. ende 9.22. ende 12.14. Exod. 2.5, 6. Lev. 9.24. Num. 13.33. Deut. 3.21. Ios. 5.13. Iud. 14.1. 1.Sam. 6.13. 2.Sam. c. 18. vers 24. 1.Reg. 10.4. Iob 29.8. Psal. 22.8. Prover. 7.6. Iesa. 52.8. Ier. 7.17. Sien, voor, yets met vreuchden aenschouwen, Genes. 48.11. Iob 19.26. Psal. 22.18. ende 35.21. ende 54.9. ende 91.8. Iesa. 33.17. Iere. 22.10. Mich. 4.11. Sien, voor, met smerte ende hertseer aensien, Iere. 40.4, 18. Mich. 7.9, 10. In een gesichte sien, Iesa. 6.1. Ier. 1.11, etc. Ezech. 1.1, etc. Zach. 1.8, etc. Godt sien, Genes. 16.13. ende 32.30. Exod. 24. versen 10, 11. ende 33.11. Iudic. 13.22. Iesa. 6.5. Malkanderen sien, voor, met malkanderen strijden, 2.Reg. 14. vers 8. 2.Chron. 25.17, 21. Sien, voor, genieten, Iob 20.17. Sien, voor, bevinden, Psal. 16.10. ende 49.10. ende 90.15. Iere. 44.17. Thren. 3.1. Mich. 7.15. Sien, voor, propheteren, Iesa. 30.10.

[fol. k r]

Zach. 10.2. Siender, voor, Prophete, 1.Sam. 9.9. 2.Sam. 15.27. Iesa. c. 29. vers 10. ende 30.10. Amos 7.12. Mich. 3.7.

Silver, silverlingen, silveren sikelen, Genes. 20.16. ende 23.15. ende 37.28. ende 45.22. Exod. 21.32. Levit. 27.3, etc. Numer. 18.16. Iudic. 16. versen 5, 18. ende 17.2. 1.Sam. 9.8. Zach. 11. versen 12, 13. Centener, of, talent silvers, 1.Chron. 22.14. ende 19.4. 2.Reg. 5.5 ende 15.19, 20. ende 18.14. ende 22.33. 2.Chron. 27.5. Esr. 7.22. ende 8.26. Esth. 3.9. Exempelen der gener die rijck aen silver, dat is, aen gelt geweest zijn. Genes. 13.2 ende 24.35. 1.Reg. 10. versen 21, 22. Siet Rijck. Silvere vaten, Genes. 44.2. Exod. 3.22. ende 12.35. Numer. 7. 13, etc. Psal. 105.37. Silver geoffert tot den Tabernakel, Exod. 25.3, etc ende 35.5, 24. ende 36.24. ende 38.10, etc. ende tot offer-beesten, Ezr. 7. versen 15, 16. Onreyn silver, Numer. 31.22. Deuter. cap. 7. vers 25.

Simei, een soon Gersons, Simeiten. Num. c. 3. versen 18, 21. Zach. 12.13. een ander Simei, een sone Gera, vloeckt den Coninck David, 2.Sam. 16.5, 13. vint genade by David, cap. 19.16, etc. wert uyt Davids bevel verslaghen, 1.Reg. c. 2. versen 8, 9, etc. een ander Simei, een van Davids dienaren, 1.Reg. 1. vers 8. noch een ander Simei, een sone Ela, 1.Reg. 4.18.

Simeon, Simeoniters, hy wert gheboren, Genes. 29.33. doodt met Levi de Sichemiten, capit. 34.25, etc. daerom worden sy van den vader bestraft, capittel 42. vers 24, etc. ende 43.23. ende 46.10. Wort tot borge gelaten in Egypten, cap. 49. versen 5, 6, 7. Exod. 6.14. Num. 25. versen 6, 14. Deuter. 27.12. Iosu. 19.1, etc. Iudic. 1.3, 17.

Simson, of, Samson, wert geboren, Iud. 13.5. verscheurt den Leeuw, cap 14.1. verslaet duysent mannen met een Esels kinnebacken, capit. 15.1. ende sterft, cap. 16.31, etc.

Sinear, het landt van Mesopotamia ende Chaldea, alsoo genoemt van het geberchte daer aen gheleghen, Genes. 10. vers 10, etc. ende 11.2, etc. ende 14.1. Iosu. 7.21. Dan. 1.2.

Singen, ghesanck, sangers, sangh-meester, Exod. 15.1, etc. Num. 21.17. 1.Sam. 18.6. 1.Chron. 15.19, etc. Ezr. 2.41, etc. ende 3.10. Nehem. 12.27, 28. Psal. 63.6. Eccles. 2.8, Ezech. 27.25. Dan. 3. versen 5, 10. Vermaninghen tot lofsingen, Psal. 33.1, 2, 3. ende 68.33. ende 81.2, 3. ende 95.1. ende 96.1. ende 100.1. ende 105.2. ende 137.3. ende 147.1. Vogelen-ghesangh, Psal. 104.12. Cant. 2.12. Zephan. 2.14.

Sisak, Coninck van Egypten, 1.Reg. 11.40. ende 14.25. 26. 2.Chron. 12.2.

Sifera, een velt-Hooftman van den Coninck Iabim, Iudic. 4.2, etc. ende 5.28, etc. 1.Sam. 12.9.

Sittim, een plaetse in ’t velt Moabs, niet wijt van de Iordaen ende den bergh Pisga, daer de kinderen Israels hoereerden met de dochteren der Midianiten, Num 25.1. Ioel 3.18. Mich. cap. 6 vers 5.

Sitten, setten, ter tafel sitten, Gen. 43.33. 1.Sam. 22. ende 20.25. Boven aen sitten, 1.Reg. 2.19. Iob 29.25. Niet sitten by de godtloose, Psal. 1.1. Iere. 15.17. Ezech. 20.1. Op den Conincklicken troon, of, stoel sitten, 1.Reg. 1. vers 24. ende 3.6. ende 8.20. 2.Reg. 10.30, ende 15.12. Op den Richterstoel sitten, Iesa. 6.1. Dan. 7.9, 10. Stille sitten, voor, sonder sorge zijn, Ies. 30.7. Gelijckenis-redenen van sitten ende setten, Psal. 9.5. ende 29.10. ende 47.9. ende 55.20. ende 110.1. ende 131.2. Iesai. 16.5. Ezech. 8.3. Ioel 3. vers 12. Mich. 4.4 Mal. 3.3.

De slach, Siet, beroeringe, apoplexye.

Slachten, slachtinghe, slacht-banck, slacht-vee. Prov. 7.22. ende 9.2. etc. ende 17.1. Iesa 34. versen 2, 6. ende 53.7. ende 65.12. Ierem. 12.3. ende 25.34. ende 48.15. Ezech. 16.21. ende 21.15. Zach. 11.4, 7.

Slaen, slaghen, verslaen, ter neder slaen, 1.Reg. c. 20. vers 35, etc. ende 22.24. 2.Reg. 6. versen 21, 22. ende 13.18, 19. Nehem. 13. vers 25. Psal. 44.20. ende 78.31. ende 89.24. Prov. 17.10. ende 23.35. Iesai. 1.5. Ierem. 2.30. ende 5.3.

Slaep, slapen, ontslapen, sluymeren, slaper, Genes. 2.21. ende 28.11. Iudic. 16.19. 1.Sam. 26. vers 12. 2.Sam. 4.5, etc. ende 11.9. ende 12.3. 1.Reg. 3.20. ende 18.27. ende 19.5, 6. Psal. 3.6. ende 4.9. ende 127.2. Prov. 3.24. ende 19.23. ende 20. vers 13. ende 24.33. Iere. 31.26. Dan. 6.19 ende 8.18. ende 10.9. Ion. 1.5, 6.

Slange, drake, Genes. 3.1, etc. Exod. 7. versen 10, 12. Numer. 21.6, etc. Koperen slange, 2.Reg. 18.4. Amos 9.3.

Slecke, Levit. 11.30. Psal. 58.9.

Slepen, of, sleypen met honden, Ier. 15.3. ende 22.19.

Slibberigh, glatt. Psal. 35.6. ende 73.18. Ierem. 23.12.

Slincker, slincks, slincker-handt. Genes. 13.9. ende 24.49. Exod. 14.29. Num. 20.17. ende 22.26. Deut. 5.32. ende 17.11. Iosu. 1.7. ende 23.6. Iudic. 3.21. ende 7.20. 1.Sam 6. vers 12. 1.Reg. 22.19. 2.Reg. 22.2. 1.Chron. 12.2. Iob 23.9. Prov. 4.27. Iesai. 30.21. ende 54.3. Ezech. 4.4.

Slingeren, met slingeren werpen, slingeraer, Iud. 20.16. 1.Sam. 17.49. 2.Reg. 3.25. 1.Chron. 12.2. Zach. 9.15.

Slippe eenes kleedts, 1.Sam. 15.27. ende 24.5.

Sluyer, Genes. 24.65. ende 38.14. Iesa. 3.23. Siet Mantel.

Sluyten, besluyten, toesluyten, Iob 12.14. Iesa. 22. vers 22. ende 24.10, etc. ende 26.20. Ierem. 13. vers 19. ende 32.2. Ezech. 3.24. ende 44.1, 2. Dan. 12. versen 4, 9. den hemel toesluyten dat het niet en regene, Deuter. 28.23. Siet Regen.

Slijck, Psal. 40.3. ende 69.3.

Smaedt, smaeden, versmaeden, schande, Psal. 39.9. ende 119.22. Prov. 6.33. ende 11.2. ende 12.16. Iesai. 25.8. ende 51.7. Thren. 3.30. Ezech. 5.15. Dan 12.2.

Smaken, Iob 6.6. Psal. 34.9. Ierem. 48.11. Smaeck, voor, gelaet, Psal. 34.1. Onsmakelickheydt, voor, dwaesheydt, Ierem. 23.13.

Smeecken, Siet, Vleyen.

Smelten, versmelten, smelt-oven, smelt-kroes, Exod. 16.21. Psal. 147.18. Gelijckenis-redenen van smelten, Ios. 2.11. Iob 30.22. Psal. 22.15. ende c. 46. vers 7. ende 75.4 ende 97.5. ende 107.26. Prov. 17.3. ende 27.21. Iesai. 10.18. ende 13.7. ende 14.31. Ierem. 6.29. ende 9.7. Amos 9.5.

Smerte, smerten, Genes. 3. versen 16, 17. Psal. 147.3. Smerte, voor, arbeyt, of, smertelicken arbeyt, Prov. 5.8, 9.

Smidt, goudt-smit, yser-smit, coper-smit, smede-konste, smeden, versmeden, Gen. 4.22. Ies. 40.19. ende 44.12. ende 54.16. Hose. 8.6. Ioel 3.10. Zach. 1.20, 21.

Sneeu, Iob 37.6, etc. ende 38.22. Psal. 147.16. ende 148.8. Prov. 31.21. Gelijckenis-redenen vande sneeu, Iob 9.30. Psal. 51.9 ende 68.15. Prov. 25.13. ende 26.1. Iesai. 1.18. ende 55.10. Ierem. 18.14. Dan. 7.9.

Snoer, snoeren aen de kleederen, Numer. 15.37, etc. meet-snoeren, Deut. 32.9. 2.Sam. 8.2. Psal. 16.6. ende 78.55. ende 105.11. Amos 7.17. Zach. 1.16. ende 2.1.

Snorken, snuyven, blasen, of, roncken, 2.Sam. 22.16. Cant. 2.16. Ierem. cap. 8. vers 16.

Snuyten, drucken, Prov. 30.33. Snuyter, Exod. 37.23. 1.Reg. 7.49. 2.Chron. cap. 4. vers 21.

Snijden, snede, Levit. 19.28. ende 21.5. Deuter. 23.1. Iesai. 38. versen 10, 12. Ierem. 36.23. Ioel 1.5, 9, 16. Zach, 12.3. Siet Afsnijden.

Sodom, of, Sodoma, een van de vijf steden, die Godt heeft vernielt om der sonde wille, Genes. 10. vers 19. ende 13.13. ende cap. 14. doorgaens, Deut. 29.23. Iesa. 1.9, 10. ende 3.9. ende 13.19. Iere. 23.14. ende 49.18. ende 50.40. de oorsake wort verhaelt, Ezech. 16. versen 46, 49. Thren. 4.6. Zeph. 2.9.

Soecken, besoecken, doorsoecken, Genes. 37.16. Exod 2. vers 15. Levit. 10.16. Deuter. 22.2. Iudic. 4.22. 1.Sam. 10.21. ende 23.14. ende 27.1. Cant. 3.1, 2. Het aenghesichte des HEEREN soecken, 2.Chron. 15. versen 4, 12, 13. Prov. 8.17. Iesa. 9.12. Psal. 29.8. ende 34.5. ende 63.2. ende 69.7. ende 70.5. ende 77.3. ende 78.34. ende 105.3, 4. Prov. 1.28. ende 8.17. Iesa. 31.1. Ierem. 29.13. ende 50.4.

Soet, soetigheyt, Exod. 15.25. Iud. 9.11. ende 14.14. Iob 20.12. Prov. 27.7. Eccles. 11.7. Cant. 2.3. Iesa. 5.20. Ierem. 31.26. Hos. 9.4.

Somer, Genes. 8.22. Psal. 32.4. ende 74.17. Prov. 6.8. ende 10.5. ende 30.25. Ierem. 8.20. Zach. 14.8. Somer-huys, Amos 3.15.

Sonde, sondaer. Sonde, ghenomen voor, straffe der sonde, Zach. 14. vers 19. Sondaers, voor, openbare groote sondaers, Psal. 1.1. ende 109.14. Prov. 20.9. Eccles. 7.20. Iesa. 65.20. alle menschen sondigen, 1.Reg. 8. vers 46. Prov. 20.9. Godt haett de sonde, Prov. 5.22. ende 8.36. ende 14.34. Iesai. 59.2. Ezech. 18.4.

Sondt-vloedt, Genes. capp. 7. 8. 9. Psal. 29.10.

Sone, Prov. 10.1. ende 15.20. ende 17.2. ende 19.13. Ioel 2.28. Mich. 7.6. Sone, voor, bloet-vrient, 1.Chron. 3.17. Sonen Godts, voor, uytverkorene kinderen Godts, Ies. 43.6.

Sonne, Gen. 1.16. ende 37.9. Deut. 4.19. ende 17.3. Ios. 10.12, etc. 2.Reg. 20.9, 10, 11. Iob 9.7. ende 31.26. Psal. 74.16. ende 89.37. ende 104.19. Eccles. 11.7. Ies. 60.19. Ezech. 32.7. Ioel 2.31. Habac. 3.11.

Soom, Exod. 28.33, 34. Iesa. 6.1. Ier. 13.22, 26. Thren. 1.9. Nah. 3.5.

Sorge, sorghvuldigheydt, Levit. 25.20. Psal. 55.23. ende 145.15, 16. Ezech. cap. 12. vers 18.

Sot, sotheyt, nar, narheyt, dwaes, dwaesheyt, aert ende eyghenschappen der sotten, Psal. 92.7, 8. Prov. 1. versen 7, 22. ende 9.13. ende 10.18. ende 12.15. ende 13. versen 16, 19. ende 14.1, 3, 7, 9, etc. ende 15. versen 5, 7, 14. ende 17.10. ende 18.2. ende 19.10. ende 20.3. etc. Eccles. 5.3. ende 7.4, 5, 6, etc. Het woort Sot, of, dwaes, beteeckent oock eenen godtloosen mensche, Iob 5.3. Psal. 14.1. ende 53.2. ende 74.22. Iesa. 32.5, 6.

Sout, Levit. 2.13. Esth. 6.9. ende 7.22. 2.Reg. 2.20, etc. de sout-zee, Genes. 14.3. Sout-pilaer, Genes. 19.26. Sout-dal. 2.Sam. 8.13. 1.Chron. 18.12. 2.Reg. 14. vers 7. Soutachtigh landt, Deuter. 29.23. Psal. 107.34. Ierem. 17.6. een Sout-verbondt, Num. 18.19. 2.Chron. 13.5.

Soudeersel, Iesa. 41.7.

Spade, 1.Sam. 13.20.

Spanne, Iesai. 40.12. Tenten spannen, Siet, Tente. De peerden aenspannen, siet, peert.

Spanselen, Cant. 1. versen 10, 11.

Specerye, Genes. 37. vers 25. Exod. 25.6. ende 30.23, etc. ende 31.11. 1.Reg. 10. versen 2, 10. 2.Reg. 20.13. 2.Chron. c. 16. vers 14. ende 32.27. Esth. 2.12. Ezech. 24.10. ende 27.22.

Spelen, Exod. 32.6. Iudic. 16. vers 25. 1.Sam. 18.7. 2.Sam. 2. vers 14. Iob 40.15. Prov. 8.30. Zach. 8.5.

Sperwer, was onreyn, Levit. 11. vers 16. Deut. 14.15.

Spiegel, Exod. 38.8. Iob 37.18. Iesa. 3.23. Nah. 3.6.

Spiessen, Lancen, Iosu. 8.18, etc. 1.Sam 18.11. ende 19.10. ende 20.33. ende 21.8. ende 26. versen 7, 11, 12. 2.Sam. 21.19. 2.Reg. 11.10. 1.Chron. 12.24. 2.Chron. 11.12. ende 14.8. ende 26.14. Nehem. c. 4. versen 13, 21. Psal. 46.10. Ierem. 46.4. Ezech. 39.9. Nahum cap 3. vers 3.

Spille, Prov. 31.19.

Spinne-koppe, Spinne-webbe, Iob 8.14. Prov. 30.28. Iesa. 59.5, 6.

Spot, spotten, bespotten, spotters, belacchen, Exempelen van menigherley spotters, ende spotterye, Siet 1.Reg. 18.27. 2.Reg 2.23. 2.Chron. 30.10. Nehem. 2.19. Iob 12.4. ende 17.2. ende 30.1. Psal. 2.4.

Spouwen, spyen, spouwsel, Num. 12.14. Deut. 25.9. Iob 30.10. Iesa. 50.6.

Sprake, tale, Genes. 11.1, 6. Psal. 81.6. ende 114.1. Iesa. 19.18. ende 33.19. Ezech. 3. versen 5, 6. Dan. 1.4. Siet het woordt, Tonge, Mont, Reden.

Sprengen, besprengen, besprenckelen, spreng-becken, 2.Reg. 9.33. Iesai. 63.1, 3. Siet oock Becken.

Spreucken, spreeck-woordt, 1.Reg. 4.32. Prov. 1.1, etc. ende capit. 3. 4. 5. 6. 7. doorgaens, Eccles. 12.11, etc. Ezech. 12.22. ende 16.44. ende 18.2. Hab. 2.6. Tot een spreeck-woordt worden, Deut. 28.37. 1.Reg. 9.7. 2.Chron. 7.20. Iob 17.6. Psal. 44.15. ende 69.12. Ierem. 24.9. Ezech. 14.8.

Spijse, spijsighen, voeden, voeder gheven, Godt gheeft allen vleesche spijse, Psal. 136.25. ende 144. vers 13. ende 147.9. Prov. 27.27. ende 30.8. Iesa. 58.14. Reyne ende onreyne spijse, Exod. 21.28. ende 22.31. Lev. 3.17. ende 7.22, etc. ende 11.4. ende 17. vers 10. ende 19.26. Deuter. 12.16. ende 14.3, 7, 10, etc. 1.Sam 14.32. Dan. 1.8. Bestemde, of, verordineerde spijse, 2.Reg. c. 25. versen 29, 30. Nehem. 5. versen 14, 15. Dan. 1.5. Wonderbaerlicke versorginge met spijse, Siet het 16 cap. Exodi, ende 1.Reg. 17. versen 6, 13, etc. ende 19.6. 2.Reg. c. 7. Onnatuerlicke spijse, Levit. 26.29. Deuter. 28.53. Ierem. 19.9. 2.Reg. 4.40 ende 6.25. Psal. 69.22. Ezech. 4.12 ende 5.10. Gebreck van spijse, Ioel 1.16. Spijsinge in hongers-noodt, Ierem. 37.21. Thren. 1.11. Ezech. 4. versen 9, 10. Spijsinghe des Conincks Salomo, ende sijnes hofghesins, 1.Reg. 4. versen 22, 23. ende 5.11. Exempelen der gener die veel dagen sonder spijse geleeft hebben, Exod. 24.18. ende 34.28. Deuter. 9.9, 18. 1.Sam. 30. vers 12. 1.Reg. 19.8. De hongerige salmen spijsigen, Deut. 23.4. Iudic. 8.5. 1.Sam. 21.3, etc. ende 25.8, 18. 2.Sam. 16.1. Iesa. 58.7. Spijs-offer, soeckt, offer.

Stadt, steden, namen ende tytelen van eenige treffelicke steden. Hanoch, Genes. 4.17. Babel, Genes. 11.9, etc. Ierusalem, Psal. 48.9. ende 122.3. Iesai. 26.1. ende 64.10. Siet oock Ierusalem. Ninive, Ion. 3. vers 3. Exempelen eeniger voortreffelicke steden, die van hare vyanden zijn inghenomen, als Iericho, Iosu. 6. vers 1, etc. Ai, Iosu. 8. vers 1, etc. Mackeda, Iosu. 10.28, etc. Hazor, Iosu. 11.10, etc. Kiriath-Sepher, Iud. 1. versen 12, 13, 18, 22, ende 18.27. ende 20.48. 1.Sam. 30. vers 1, etc. 2.Sam. 5.6, etc. ende 12.26, etc.

Staen, opstaen, sich stellen, bestaen, bystaen. Staen, voor, dienen, Gen. 18.8. Num 3.6. Deuter. 10.8. 1.Sam. 16.21, 22. 1.Reg. 1.2. ende 18.14. ende 22.19. 2.Reg. 5.16. Ierem. 15.19. Dan. 1. versen 4, 5, etc. staende bidden, Genes. 24.13. 1.Sam. 1.26. 1.Reg. 18.22. 2.Chron. 20.5. staende Godts Woordt prediken ofte aenhooren, Nehem. 8.5. ende 9. versen 2, 3, 4. voor Godt staen, dat is, Godt aenroepen, Ierem. 15. vers 1. Ezech. 8.11. Eenige dinghen worden geseyt te staen, die geen leven, noch sinnen en hebben, Genes. 37.7. Exod. 14. vers 19. ende 15.8. ende 33.9. Ios. 3.13. 2.Chron. 3.13.

Staf, stock, steun-staf, Gen 32.10. ende 38.18. Exod. 7.17, etc. ende 8.17, etc. ende 9.23. ende 10.13. ende 14.16. ende 17.9. Iud. 3.31. 1.Sam. 14.27. 2.Sam. 23.21. Zach. 8.4. Staf des broodts. voor, kracht des broodts, Lev. 26.26. Psal 105.16. Ies. 3.1. Ezech. 4.16. ende 5.16. ende 14.13. De hulpe wort een staf genoemt, Psal. 23.4. Staf, of, stock beteeckent oock heerschapije, Iesa. 9.3. ende 10.5, etc. ende 14.5. ende 30.32. Ier. 48.17. Hos. 4.12.

Stallen, peerde-stallen, 2.Chron. 9.25. ende 32.28.

Stampen met de voeten, Exech. 6.11. ende 25.6. Nah. 3.2

Steken, door-steken, steke, Num. 25.8. Iud. 9.54. 1.Sam. 31.4. 2.Sam 2.16. ende 18.14. Ies. 57.5. Ezech. 16.21. Zach. 12.10. ende 13.3.

Stelen, Gen. 31.30. yemants herte stelen, 2.Sam. 15.6. Gestolene waters, Prov. 9.17. Figuerlicke redenen van spreken genomen van het stelen, Genes. 31.20. Ier. 23.30. Siet dief, dief-stal.

Stemme. De stemme verheffen, Gen. 21.16. Deut. 27.14. 1.Sam 28.2. 1.Reg. 8.55. 2.Reg. 19.22. 2.Chron. 5.13. Iob 28.34. Psal. 77.2. Iesa. 40.9. ende 42.2. ende 58.1. Vreughden-stemme, Ier. 7.34. ende 16.9. ende 25.10. ende 33.10, 11. De stemme Godts, Gen. 3.8, 10. Deut. 4.12, etc. ende 5.22. 1.Reg. 19.13. Psal. 95.7, 8. Ierem. 40.6. Ezech. 10.5. Ioel 3.16. Mich. 6.9. De donder wort genoemt de stemme Godts. 2.Sam. 22.14. Iob 37.2. Psal. 29.3. ende 46.7. Iesa. 66.6. Stemme der Engelen, Ies. 6.3. Ezec. 3.12, 13. Stemme des soons Godts, Dan. 10.9. Stemme des vees, Ier. 9.10.

Steen, steen-hoop. Van ’t ghebruyck der steenen, Siet Gen. 28.11, 18, 22. ende 29.2, 3, etc. ende 31.45, etc. Exod. 17.12. ende 20.25. Ios. 7.26. ende 8.29. ende 10.27. Iud. 9.5, 53. 1.Sam. 14.33. ende 17.40. Dan. 6.18. Hag. 2.16. Gekroonde steenen, Zach. 9.16. Gewicht steenen, Deut. 25.13. Mich. 6.11. Hagel-steenen, Ios. 10.11. Edel-gesteente, Gen. 2.12. Exod. 24.10. ende 25.7. ende 35.9, 27. ende 39.10, etc. 2.Sam. 12.30. 1.Reg. 10.2, 10, 11. 1.Chron. 29.2, 8. 2.Chron. 32.27. Dan. 11.38. Steenigen, Exod. 17.4. Levit. 20.27. ende 24.16, 23. Num. 14.10. ende 15.35, etc. Deut. 13.10. Ios. 7.25, etc. 1.Sam. 30.6. Ezech. 16.40. Steen-bocken, Deut. 14.5. Steen-metselaers, 2.Sam. 5.11. Steen-uylen, Lev. 11.17. Deut. 14.15.

Steert, Exod. 4.4. ende 29.22. Lev. 3.9. ende 7.3. ende 8.25. ende 9.19. Iob 40.12.

Stercken, stijf maken, Het aengehesichte stercken, Prov. 7.13. Ezech. 2.4. ende 3.7, 8. Sterckte, of, sterckheyt, of, kracht Godes, Psal. 93.1, 4. ende 96.6. ende 145.6. Ierem. 27.5. ende 20.7. Siet, kracht Godes, macht Godes, Almachticheyt Godes.

Sterren, gesternte. De sterren worden genaemt het heyr des hemels, 2.Reg. 17.16. ende 21.3. ende 23.4, 5. Ier. 34.4. ende 40.26. ende 45.12. Wanneer ende waer toe sy gheschapen sijn, Gen. 1.14, 15, 17 18. Ierem. 31.35. Men moetse niet aenbidden, Deut. 4.19. ende 17.3. Iud. 5.20. 2.Reg. 23.5. Iob 9.7, 9. Psal. 8.4. De morgen-sterre, Iesa. 14.12. Sterre-kijkers, Iesa. 47.13. Dan. 1.20.

Sterven, Getuygenissen van des menschen sterffelickheyt, Psal. 103.14, 15. ende 144.4. Eccles. 3.18. ende 4.2. Iesa. 51.12. Sterven is allen menschen ghemeyn, Psal. 49.11. ende 82.7. Eccles. 2.16. ende 3.2. ende 7.17. Ezech. 18.17, 18, 21, 24. Exemplen van verscheydene persoonen, die oudt geworden sijnde, nochtans eyndelick ghestorven sijn, Gen. 5.5, etc. ende 9.29. ende 11.32. Exemplen der gener, die door een bysondere straffe Godes ghestorven sijn, Gen. 7.21. ende 19.25. Lev. 10.2. Siet, straffe Godes, ende Gerichte Godes.

Stille zijn, stille swijgen, stille sitten, Iesai. 30.7. ende 32.17, 18. Vermaninge tot stilligheyt, Iesa. 47.5.

Stock, voor, gevanckenisse, Iob 13.27. Ierem. 29.26. stocken, draegh-stocken, handt-boomen van sittim-hout, Exod. 25.13, etc. ende 30.5. handt-stocken,

[fol. k v]

of, stangen in den krijch gebruyckelick, Ezech. 39.9.

Stoel, Throon, Conincklicke stoelen, 1.Reg. c. 1. versen 35, 46. ende 10. vers 18, etc. 2.Reg. 11.19. 1.Chron. 29.23. Esth. 5.1. Psal. 89.5. ende 132. versen 11, 12. Iesa. 9.6. ende 14.13. ende 16.5. ende 22.23. Ierem. 17.25. ende 22.4. ende 33.17. ende 43. vers 10. Richterstoel, Psal. 94.20. ende 122.5. Iesai. 6.1. Ezech. 1.26. Dan. 7.9. Predick-stoel, Nehem. 8.5.

Stof, stofken, verbrijselinge, gruys, Genes. 3.19. ende 18.27. Exod. 8.26, etc. ende 30.36 ende 32.20. Num. 5.17. 2.Sam. 16.13. Iob 4.19. ende 42.6. Psal. 90.3. ende 102.15. ende 103.14. ende 104.29. Iesai. 2.10. ende 29.4. ende 34.9. ende 40.12. etc. stof lecken, Psal. 72.9. Iesa. 49.23. Mich. 7.17.

Stom, verstommen, Exod. 4.11. Ezech. 3.26. Dan. 10. vers 15. Beneminghe der stommigheyt, Ies. 35.6. Ezech. 24.27. ende 33.22. stomme honden, Iesa. 56. vers 10. stomme afgoden, Habac. 2.18. stomme, of, swijghende steenen, Habac. cap. 2. vers 19.

Stomp-yser, Eccl. 10.10. stompe tanden, Ierem. 31.29. Ezech. 18.2.

Stooten, afstooten, uytstooten, verstooten, wech-stooten, Exempelen van menigherley stooten, Genes. 25.22. Psal. 36.13. ende 44.6. ende 118.13. Ezech. 34.21, 22. Dan. 11.40. van boven neder stooten, 2.Reg. 9.33. 2.Chron. 25.12, verstootinge der Ioden, Siet, Ioden.

Stoppen, verstoppen, sluyten, toesluyten, Genes. 8.2. ende 26.15. 2.Reg. c. 3. versen 19, 25. 2.Chron. 32.3, 4. Psal. c. 58. vers 5. Prov. 21.13. Iesa. 33.5. Ezech. 39.11.

Stoppelen, Exod. 15. vers 7. Iob 41.20. Psal. 83.14. Iesa. 5.24. ende 33.11. ende 40.24. ende 41.2. Ierem. 13.24. Ioel 2.5. Nahum 1.10. Malach. cap. 4. vers 1.

Storm-windt, wervel-windt, Prov. 1.27. Zach. 7.14.

Stout, stout zijn, sich verstouten, trots, moedich, Iesa. 46.12. Ierem. 43.2. Ezech. 7.10. Habac. 2.5. niet stout zijn, Psal. 101.5. ende 131.1. Vluchten der stouticheyt, Prover. 11.2. ende 13.10. ende 21.24. ende 28. vers 25. Goddelicke straffe der stoute, Psal. 119.21. Prov. c. 16. vers 18. ende 18.12. Iesa. 25.11. Zeph. 2.10, 11. Malach. 4.1.

Straelen, Iesa. 30.30.

Straten, wegen, paden, Iudic. 5.6. Prov. 8.2, Ierem. 6.25. Thren. 1.4. Ioel cap. 2. vers 7.

Straffen, straffe, berispen, oordelen, Lev. 19.17. Iesa. 11.3, 4. Malac. 2.17. ende 3.5.

Stricken, verstricken, zeelen, touwen, coorden, Iudic. 16.7, 9. 1.Reg. 20.31. Psal. 118.27. Ezech. 3.25.

Stroyen, Psal. 112.9. ende 147.16.

Stroo, Genes. 24.25, 32. Exod. 7.10, etc. Iudic. 19.19. 1.Reg. 4.28.

Stroom, water-stroom, rivieren, beken, Genes. 2.11, etc. Iesa. 18.1, 2. ende 19.5, 6. ende 17.12. Iere. 2.8. Verdrooginge van stroomen, Psal. 74.15. Ezech. 30.12.

Struyck, Genes. 21.15. Iesa. 9.17. ende cap. 10. vers 34.

Struyckelen, wanckelen, schudden, ter zijden uyt-treden, 2.Sam. 6.6. Psal. 73.2. ende 94.18. ende 109.24. Iesa. 35.3. ende 40.30, 31. Ierem. 23.9. Dan. 5.6. Nah. 2.10.

Struys-vogel, Iob 39.16, etc.

Strijdt. Exempelen der strijden, of, krijgen, in dewelcke Godt selfs voor sijn volck gestreden heeft, Iud. 4.15. ende 5.20. ende 7.20, 21. 1.Sam. 7.10. 2.Sam. 5.24. Siet cap. 22. 2.Chron. 14.12. ende 20.15, 22. Psal. 18 doorgaens, ende 140.8. Zach. 14.3. Strijdt-wagen, siet, Waghen. Strijdt Godts teghen de menschen. Iere. 21.4, 5. Dan. 10.20. Hose. 1.7. Zach 14.2.

Stuck, stucken, in stucken houwen, stucken of deelen geven, 1.Sam. 1.4, 5. Neh. 8.10. ende 12.47. Esth. 9. versen 19, 22. Prov. 6.26. Ezech. 24.4.

Studeren, Eccles. 12.12.

Sturm, een stadt besturmen, 2.Sam. 20 vers 15.

Stutten, onderstutten, ondersteunen, Psal. 119.117. Cant. 2.5. Iesa. 6.13. ende 50.10. ende 59.16. ende 63. vers 5. Ezech. 30.6.

Suchten, kermen, Exod. 2.23. Psal. 6.7. ende 12.6. ende 31.11. ende 38.10. ende 79.11. ende 102.6. Iesa. 21.2. ende 24.7. Iere. 48.31. Thre. 1.4, 8, etc. Ezech. 7.16. ende 9.4. Malac. 2.13. Het Vee suchtet, Ioel 1.18.

Sulle, siet, Dorpel.

Sulpher, of, swevel, Genes. 19.24. Deut. 29.23. Iob 18.15. Psal. 11.6. Iesa. 30.33. ende 34.9.

Sunamitinne, of, Sunamitische, herberght den Propheet Elisa, 2.Reg. 4.1, 8.

Suster, voor, bloed-vriendinne, Ierem. cap. 22. vers 18.

Suygen, suygelingh, suygh-amme, soogh-kindt, Psal. 8.3. Iesa. 49.15. Thren. 4.4. Ioel 2.16.

Suypen, suyper, suyperye, Prov. cap. 23. versen 21, 29, etc. Iesa. 5.22. ende 56.12. Nahum 1.20. Siet, Dronckenschap.

Suyr-deech, of, suyrdeesem, onghesuert broot, Exod. 12.18, etc. Levit. 2.11. ende 7.13, 14. Deuter. 16. versen 3, 4. Amos 4.5.

Suysen, ofte, van eenen stercken wint, ofte, geweldige aerdbevinge, ofte, aengesteken vyer, 1.Reg. 19.12.

Suyver, suyveren, suyverlick, Prov. 20.9. Iesa. 5.2. Dan. 11.35. end. 12.10.

Swacke moetmen stercken, Ezech. 34.4, 16, 21. Ioel 3.10. Zach. 12.8.

Swalue, Psal. 84.4. Prov. 26.2. Iesa. 38.14. Ierem. 8.7.

Swanger, Iesa. 7.14. Ierem. 20. vers 17. Amos 1.13.

Swart, Iob 30.28, 30. Cant. 1.5, 6. ende 5.11. Thren. 4.8. ende 5.1. Ioel 2.6. Nahum 2.10. Swart kleedt, in ’t swart gaen, Psal. 35.14. ende 38.7. ende 42.10. ende 43.2. Ierem. 8. vers 21. Malac. 3.14. Swarte peerden, Zach. 6.2. Swarticheydt der Sonne ende der Mane, Ioel 2.10. ende 3.15. Mich. cap. 3. vers 6.

Sweert, het sweert des Heeren, Iudic. 7.20. Iesa. 34.6. Ierem. 12.2. ende 47.6, 7. Ezech. 21.9. ende 30.24, 25. Zeph. 2.12. Het Sweert der Engelen, of, Cherubims, Genes. 3.24. Num. 22. vers 23. 1.Chron. 21.27. Het Sweert des krijchs, Genes. 48.22. Deut. 32.41. Iosu. 6.21, etc. Iudic. 7. versen 13, 14. 1.Sam. 14.20. ende 21.8, 9. ende 31. versen 4, 5. 2.Sam. 1.22. ende 2.16. 2.Reg. 10.25. Nehem. 4.13. Psal. 37.14, 15. ende 44.4, 7. ende 63.11. Iesai. 1.20. ende 3.25. ende 13.15. Ierem. 4.10. ende 6.25. ende 9.16. Thren. 1.20. ende 2.21. ende 5.9.

Sweeren. by Godt sweeren, Iesa. 65.16. Siet, Eedt.

Sweet, Genes. 3.19.

Swemmen, het yser swemt, 2.Reg. 6.6.

Swermen, of, vermenginge van ongedierte, Exod. 8.24. Psal. 105.31.

Sweven, swerven, Iudic. 9. versen 9, 11, 13. Psal. 11.1. ende 109.10. Ierem. 4.1. ende 14.10.

Swijgen, stil-swijgen, verswijgen. Exempelen der gene die geswegen hebben, Gen. c. 34. vers 5. Lev. 10.3. 2.Reg. 18.36. Nehem. 5.8. Iob 2.13. Psal. 32.3. Thren. 2.10. Amos 5.13. ende 6.10. Exemplen der gene, die niet en hebben konnen, noch willen, noch mogen swijgen, 2.Reg. 7.9. Iob 13.19. Iesa. 62.1, 6. Ierem. 4.19. Den HEERE swijgen, Psal. 37.7. Thren. 3. vers 26. Zephan. 1.7. Vermaninge tot swijgen, Iob 13.5. Prov. 11.12. Iesa. 23.2. ende 47.5. Swijgen, voor, niet straffen, Iesa. 42.14. ende 57.11. ende 64.12. ende 65.6. Habac. 1.13.

Swijn, vercken, Levit. 11.7. Deut. 14.8. Psal. 80.14. Prov. 11.22. Iesa. 65.4. ende 66.3, 17.

Syene, een treffelicke stadt in Egypten, eenige meynen dat het nu ghenoemt zy Asna, Ezech. 29.10. oock isser een toorn alsoo genoemt, cap. 30.6.

Syria, Syriers, anders, Aram, een groot wijdt landtschap Asie aen Egypten, Arabien ende de middelandtsche Zee streckende, Genes. 10.22. ende 22.21. Deuter. 26.5. 2.Sam. 8.5, 6. ende 10.6. 13, 15, etc. 1.Reg. 19.15. ende 20.1, etc. ende 22.31. 2.Reg. 6.9, etc. ende 7.6, etc. ende 8. versen 28, 29. ende elders meer.

T.

TAbernakel, anders ghenoemt het Heylighdom, Exod. 25. vers 8. ende 39.41. Item, de Tente der t’samenkomste, Exod. 29. versen 11, 30 etc. 1.Reg. 8.4. item, het Huys Godts. Iud. 18.31. ende 20.18. 1.Sam. 3.15. Psal. 42.5. ende 65. vers 5. item, de Tempel Godts, ofte, des HEEREN, 1.Sam. 1.9. Van de eerste oprichtinge des Tabernakels ende van ’t gene dat opgeoffert is tot opbouwinge des selven, siet Exod. 25. vers. 2. etc. ende 35.4, 11, etc. siet oock de capitt. 36. 37. 38. Werck-meesters des Tabernakels, Exod. 31.2, etc. ende 35.30, etc. ende 39.42, 43. Inwyinge des Tabernakels, Levit. cap. 8.

Tabor, of, Thabor, de name eener stadt, gheleghen in de stam Zebulon, nae ’t Westen, by de beke Kison, Iudic. c. 4. versen 6, 12. 1.Sam. 10. versen 3, 9. ende 1.Chron. 6.77. Psal. 89.13. Ierem. 46.18. Hose. 5.1. oock een bergh also geheeten, gelegen in ’t landt Canaan, Iudic. 8.18.

Tack, scheute, Iudic. 9.48. Iere. 27.11. Ezech. 36.8.

Tafel, tafelen der Wet, Exod. 31.18. ende 32.16. ende 40.20. Deuter. 5.22. ende 9.10. 1.Reg. 8.9.

Tamar, de huysvrouwe van Er, Genes. 38.6. etc. Een ander Thamar, Davids dochter, 2.Sam. 13.1, 7, etc. ende 14.27.

Tandt, tanden, met de tanden knerssen, of, die te samen byten, Psal. 35.16. ende 37.12. ende 112.10. Threno. 2. vers 16. Tant om tant, Exod. 21. vers 24. Levit. 24.20. Deuter. 19.21. Reyne tanden, Amos 4. vers 6. stompe tanden, Ierem. 31.29. Ezech. 18.2.

Tapeten, Tapitserye, Exod. 26. vers 1, etc. 2.Sam. 7.2. Esth. 2.6. Prov. 7.16. ende 31.22.

Tarah, de vader van Abram, Nahor ende Haran, Genes. c. 11. versen 24, 31. hy sterft, vers 32.

Tarsis, een sone Iavans, Genes. 10. vers 4. Item, een stadt, of, landtschap Tarsis, of, Tarsus genoemt, 1.Reg. 10. vers 22. Psal. 72.10. Ies. 2.16. Ezech. 27.12. Ione 1.3.

Tarwe, Deuter. 8.8. ende 32.14. Iudic 6.11. 2.Sam. 17.28. 1.Reg. 5.11. 2.Chron. 27.5. Ezr. 6.9. ende 7.22. Iob 31.40. Iere. 12.13. Ezech. 4.9. ende 27.17. Ioel 1.11.

Tassche, daer David sijn vijf steenen in stack, 1.Sam. 17.40.

Tasten, aentasten, betasten, raken, roeren, aenroeren, Gen. 26.11. ende 27.21. Deut. c. 28. vers 29. Iudic 16.26. Iob 5.14. ende 12.25. 2.Sam. 14.10. 1.Chron. 16.22. Iesai. 59.10. Ezech. 23.21. Zach. 2.8.

Tebeth, name eener maent, Esth. 2.16.

Teeder, teederheyt, teedere, weeldige ende delicate persoonen, 1.Sam. 15. vers 32. Prov. 4.3. ende 29.21. Iesa. 47.1.

Teecken, merckteecken, wonderteecken, Exempelen van menigerley teeckenen, Genes. 24.14, etc. Numer. 17.5, etc. Iudic. 6. versen 17, 37. 1.Sam. c. 10. vers 1, etc. ende 14.10. 2.Reg. 19.29. ende 20.8, etc. Psal. 65.9. ende 78.43. ende 86.17. ende 105.27. Iesa. 7.11. ende 8.18. ende 19. vers 20. ende 20.2, 3, etc. ende 55.13. Ierem. 31. vers 21. Ezech. 4. versen 3, 6. ende 14.8. Dan. c. 4. vers 2, 3. Teeckenen, voor, Afgoden, Psal. 74.4. Teeckenen des hemels, voor, sterren, Ierem. 10.2.

Teen aen de voeten, 2.Sam. 21. vers 20. 1.Chron. 20.6. Dan 2.41.

Teeringhe, teer-kost, reys-kost, Genes. 42.25. ende 45.21. Exod. 12. vers 39. Ierem. 40.5.

Tellen, getal. Getal der strijdtbare mannen in Israël, Numer. 1.2, etc. 1.Sam. 11.8. 2.Sam. 24.9. ende 2.Chron 2.17. Siet oock, monsteren. Ghetal der Leviten ende eerstegeborene, Num. c. 3. versen 28, 40, 43, 50. Tweede tellinghe ten tijde Davids, ende ’t getal der selve, 1.Chron. 23. versen 3, 4, 5. ende 25.7. ontelbaer ghetal, Genes. 15.5. ende 28.14. Hose 1.10.

Tempel, namen des Tempels, 1.Reg. 8. versen 10, 11. 1.Chron. 22. vers 19. ende 29.19. 2.Chron. 20.8. Psal. 78.69. ende 87.2. Eccles. 8.10. Iesa. 56.7. ende 63.18. ende 64.11. Ierem. 14.21. ende 17.12. Ezech. 7.20. Dan. 8.11. Ghedaente ofte ghestaltenisse des eersten Tempels, 1.Reg. 6.2, etc. 1.Chron. 28. 11, 12, etc. voorraet iot den bouw des Tempels, 1.Chron. 22. versen 2, 14, 15, etc. ende 28.14, etc. De plaetse daer hy opgebouwt is, 1.Chron. 22.1. 2.Chron. 3.1. Psal. 48.3. Ies. 14.13. Heerlickheydt des eersten Tempels, 1.Reg. 6. vers 15, etc. 1.Chron. 22.5. Psal. 78.69. ende 9.3. Habac. 2.20. tweede Tempel, bouwinghe des tweeden Tempels, 2.Chron. c. 36. versen 22, 23. Ezr. 1.1, etc. ende 3.8, etc. ende 4.1, etc. ende 5.1, 2. ende 6.3, 4. Psal. 87.1. Iesai. 44.28. Hagg. 1.9, etc. Zach. 8.9. Heerlickheydt des tweeden Tempels, Hagg. 2.4, 8. Malach. 3.1. Tempel, voor, Tabernakel, Psal. 27.4. ende 65.5. Afgodische Templen, Hose. 8.14. Ioel 3.5. Amos 8.3. Nahum 2.6. De hemel wort genoemt, de Tempel Godes, of, de Tempel sijner Heyligheydt, Psal. 11. vers 4. ende 18.7. ende 29.9. Mich. 1.2. Nieuwen Tempel, Siet Ezech. van capitt. 40. tot het eynde des boecks. Tempel des HEEREN, voor, de Gemeente der gheloovige, Zach. 6.12, 13, 15.

Tente, in Tenten woonen, Genes. 9.21. ende 12.8. ende 13.3. ende 18.1, 6. ende 24.67. ende 25.27. ende 26.25. ende 31.25, 32. ende 33.19. ende 35.21. Exod. 16.16. ende 18.7. Iud. 4.17. 2.Reg. 7.7. Iob 5.24. ende 8.22. ende 11.14. ende 12. vers 6. ende 15.34. ende 18. vers 6, etc. Psal. 78.51. Hose. 12.10. Zach 12.7. Godes Tente, Psal. 78.60.

Tepelen der borsten, Ezech. 23. versen 3, 8.

Thekel, dat is, hy heeft opghewoghen, Dan. 5 versen 25, 27.

Thekoa, de name eener stadt, Iere. 6.1. Het is oock de name eener vrouwe, 2.Sam. 14.2, etc. Item, een woestijne, 2.Chron. 20.20. Amos 1.1.

Throon, Ione 3.6. Throon, voor, Coninckrijke, Prov. 16.12. ende 20.28. ende 25.5. ende 29.14.

Tichelen, Genes. 11.3. Exod. 1.14. ende 5.7, 8, etc. Iesa. 9.10. Ier. 43.9. Ezech. 4.1.

Tiene, van dit ghetal wort ghesproken, Genes. 32.15. ende 42.3. ende 45.23. Iudic. 6.27. 1.Sam 17. vers 17. ende 25.5. 2.Sam. 15.16. 1.Reg. 4.23. Iesai. 5.10. Ierem 41.8. Dan 1. vers 12, etc.

Tiende, dat is, het tiende deel der goederen, Genes. 14.20. ende 28.22. Levit. 27.30, etc. Numer. 18.21, etc. Deut. cap. 14. vers 22, etc.

Tiglath Pileser, anders, Tiglath Pilneser, Coninck van Assyrien, treckt tegen Israel, ende voertse eensdeels in Assyrien, 2.Reg. 15.29. ende 16. versen 7, 8, 9. 2.Chron. 28.16, etc.

Tigris, een riviere, soeckt, Hiddekel.

Timmerlieden, timmerman, werck-meester, 2.Sam. 5.11. Ezr. 3.7. Iesa. 40.20. ende 41.7. ende 44.13. Ierem. 10.3. Timmer-snoer, of, richt-snoer, Zach. 1.16.

Tinne, leege muerkens ende lenen op de daken, siet Deut. 22.8. ende Prov. 8.2. ende 9.3.

Tin, Num. 31.22. Ezech. 27.12. Zach. cap. 4. vers 10.

Tijdt, bestemden, of, sekeren tijdt, Psal. 1.3. ende 102.14. ende 104.19. Eccl. 3.1, 11, 17. Iesa. 49.8. Ierem. 8.7. ende 27.7. Dan. 7.12. Hag. 1.2, 4. ’t Is Godt die de tijden ende stonden verandert, Dan. 2.21. Tijdt, voor, jaer, Dan 4.16, 23. ende 7.25. ende 12.7.

Tobijah, een Ammonitisch knecht, een vyant van de opbouwinge des Tempels, Neh. 2.10. ende 4.3. ende 6.1, 12, etc. ende 13. versen 4, 8. Een ander Tobijah, Zach 6.10.

Toekomstige dinghen, Eccles. 6.12. ende c. 7. vers 14. ende 10.14. Iesa. 44.7. ende 45.11.

Toevlucht, vertrouwen. In tijt des noots sullen wy onsen toevlucht tot Godt nemen, Psal. 59.17. ende 61.4. ende 62.8, 9. ende 65.6. ende 73.28. ende 91.9. ende 94.22. Prov. 14.26. Ier. 16.19. Ezech. 29.16.

Tol, cijns, impost, 1.Reg. 10. versen 28, 29. Ezr. 4.13, 20. ende 7.24.

Tonge. Van het recht gebruyck der tonge, Prov. 31.26. Iesa. 45.23. Exemplen van ’t rechte gebruyck der Tonge, Psal. 39.2. ende 71.24. ende 119.172. Iesa. 50.4. Nut van het rechte gebruyck der Tonge, Psal. 34.13, 14. Prov. 10.20. ende 12.18. ende 15.2, 4. ende 18.21. ende 21.23. Misbruyck der tonge, Iob 5.21. Psal. 31.21. ende 50.19. Prov. 6.24. ende 12.19. Iesa. 3.8. Exemplen der gene, die de Tonge misbruyckt hebben, Psal. 52.4, 6. ende 57.5. ende c. 64. vers 4. ende 73.9. ende 109.2. ende 120.2, 3, 4. Iesa. 57.4. Iere. 9.3, 5. Mich. 6.12. Vremde ende belacchelicke Tonge, Iesa. 28.11.

Toom, breydel, zeel, Iob 30.11. Prov. 23.3. Iesa. 30.28.

Toorn, toornicheyt, gramschap, grimmicheydt. Exemplen der ghener die haer vertoornt, ende in toorn wat ghedaen hebben, Genes. 4.5. ende 30.2. ende 34.7. ende 39.19. ende 40.2. Exod. 11.8. ende 16.20. Lev. 10.16. Num. 16.15. ende 22.27. Iudic. 9.30. ende 14.19. 1.Sam. 11.6, etc. ende 17.28. ende 18.8. ende 20.30. ende 25.13, 21, 22. ende 29.4, etc. Toorn te behouden is quaet, Levit. 19.18. Psal. 37.8. Prov. c. 25. vers 28. Godes toorn, Exod. 4.14. Num. 11.10. ende 12.9. ende 25.3. Deut. 1.34, 37. ende 3.26. Iosu. 7.1. Iudic. 2.13, 14. ende 3.8. ende 10.7. 1.Reg. 14.9. ende 21.22. 2.Reg. 17.11, 18, ende 21.6. Iob 10.17. ende 16.9. Psal. 2.5. ende 18.8. ende 21.10. ende 60.3. Iesa. 3.8. ende 5.25. ende 10.4, 5, 6. ende 13.3, 9. ende 30.27, 28, etc. Ierem. 7.20. ende 15.14. ende 17.4. ende 21.5. ende 25.37. Thre. 1.12. ende 2.1, 2, 3, etc. ende 3.1. ende 4.11. Ezec. 5.11, 13. ende 7.3, 4, etc. ende 8.18. ende 9.8. De toorn Godes is onverdragelick, Deut. 32.22. Nah. c. 1. versen 2, 4, 5, 6. Oorsaken des toorns Godts, Deuter. 6.14, 15. ende 7.3, 4. ende 11.16, 17. ende 29.20, 27. ende 31.16, 17. ende 32.21. Ezech. 20. vers 8, etc. ende 22.20, etc. Hose. 5.10. ende 8.5.

Tooveraer, tooveren, tooverye, betooveren, Exod. 7.11, 22. ende 8. versen 7, 18. Deut. 18.10. Iesa. 29.4. Nah. 3.4. Exempelen der Tooveraers, Exod. c. 7. ende 8. 2.Reg. 9.22. ende 17. vers 17. 2.Chron. 33.6. Iesa. 47.9, 12. By de Tooveraers en salmen gheenen raedt vragen, Levit. 19.31. ende 20.6. Deut. 18.10, 11. 1.Sam. 28.7. Dan. 2.2. Straffe der Tooveressen, Exod. 22.18.

Topaz, Topazier, een edel gesteente, van groen coleur, Exod. 18.17. ende 39.10. Iob 28.19. Ezech. 28.13.

Topheth, een plaetse by de stadt van Ierusalem, in eene schoone lantdouwe gelegen, soo ghenoemt, van het woordt Toph, trommel, alwaer de Afgoden-dienaren hare kinderen den Afgodt Molech offerden, doende de selve door het vyer gaen, ende geheel verbranden, tot welcken eynde sy geleyt wierden in

[fol. k2 r]

de armen eens gloeyenden beelts, dat van binnen hol ende vol vyers was: Alsoo nu de kinderen door de pijne des brants groot getier maeckten, so heeftmen een groot gheluyt met trommelen gemaeckt, op dat het gheschrey der selver van de ouderen ofte vrienden niet en soude ghehoort worden, siet Levit. 18.21. 2.Reg. 23.10. Iere. 7.31.

Toppen, of, hoochten der boomen, Iesa. 17.6, 9. Ezech. 17.3. ende 31.3. Toren, Genes. 11.4. Iudic. 8.17. ende 9.49, 52. 2.Reg. 9.17. ende 17.9. 2.Chro. 14.7. ende 26.9, 10. ende 27.4. Nehem. 3. versen 11, 25, etc. Cant. 4.4. Iesa. 30.25. Ezec. 26.4, 9. ende 27.11. ende 29.10.

Tortel-duyve, Genes. 15.9. Levit. 1.14. ende 5.7. ende 12.6, 8. ende 14.22, 30. ende 15.14. Num. 6.10. Cant. 2.12.

Tranen, Psal. 80.6. ende 116.8. ende 126.5. Eccles. 4.1. Iesa. 16.9. ende 25.8. Ierem. 9.1. ende 13.17. ende 14.17. Thren. 1.2. ende 2.11. Ezech. 24.16. Malach. 2.13.

Trappen, Exod. 20.26. 1.Reg. 10.19. Ezech. 40.6, 22, 26, etc. ende 43.17.

Trauwanten, Genes. 37.36. 1.Sam. 22. vers 17. 2.Sam. 15.1. 1.Reg. 1.5. ende 14.27. Dan. 2.14.

Treurich, treuricheyt, treuren. Exemplen van treuricheyt ende droeffenisse, ontstaende uyt veelderley oorsaken, Genes. 37.34. ende 40.7. Deut. 34.8. 1.Sam. 1.15. ende 4.12. ende 6.19. 2.Sam. 1.11, etc. ende 11.26. ende 12.16, etc. 1.Reg. 13.31. Neh. 1.4. ende 2.1, 2, 3. Esth. 4.3. Psal. 31.11. ende 119.28. Iesa. 3.26. ende 19.8. Ierem. 8.18. Thren. 2.10. Treuricheyt over de verstorvene, Levit. 10.6. ende 21. vers 10. Ezech. 24.16. Werckinge der treurigheyt, Prov. 12.25. ende 15.13. ende 17.22. Eccles. 7.3. Ghebeerden der treurige by de Ioden, Ios. 7.6. 1.Sam. 1.7, 8. ende 4.12. 2.Sam. 13.19. ende 19.24. Esth. 9. versen 3, 4. ende 10.1. Iob 1.20. ende 2.8. Iesa. 32.11, 12. ende 65.14. Thren. 1.4. ende 2. vers 8. Ezech. 24.17. ende 31.15. Ioel 1.10. Amos 1.2.

Tribuyt, of, cijns. Exemplen der ghene die tribuyt aen andere betaelt hebben, 2.Reg. 3.4. 2.Chron.17. vers 11. ende 27.5. Esth. 10.1. Iesa. 16. versen 1, 2. Thren. 1.1.

Trommel. Van het ghebruyck der trommelen, siet Exod. 15.20. Iudic. 11.34. 1.Sam. 10.5. ende 18.6. 2.Sam. 6.5. 1.Chron. 13.8. Psal. 68.26. ende 81.3. ende 149.3. Iesa. 5.12. ende 24.8. ende 30.32.

Trompet, siet, Basuyne.

Troosten, troost. Exemplen van menigherley persoonen, die van andere zijn getroost geworden, ende die andere vertroost hebben, Genes. 15.1. ende 21.17. ende 26.24. ende 35.17. ende 37.35. Exod. 14.13. Num. 14.9. ende 21.34. Deut. 31.6. Iosu. 1.9. ende 8.1. ende 10.8. ende 11.6. Iudic. 4.18. ende c. 6. vers 23. 1.Sam. 4.20. ende 12.20. 1.Reg. 17.13. 2.Reg. 1.15. 1.Chro. 22.13. Neh. 4.14. Iob 42.11. Psal. 3.4, etc. ende 52.10, 11. Siet de Psalmen 73. ende 74. ende 91, etc. Ies. 9.1, etc. ende 10.24. ende 12.1. ende 22. vers 4. Belofte der Goddelicke vertroostinghe, Iesa. 57.15, 18. ende 61.1, 2, 3. Zach. c. 12. vers 5. Troosteloos, Iob 13.4. ende 16.2. Psal. 69.21. Eccles. 4.1. Iesa. 51.19. Thren. 1.2, etc. Ezech. 24.25. Nahum 3.7.

Trots, trotsen, 1.Reg. 20.10. 2.Reg. 18.23. ende 19.10, etc. Psal. 94.4. Iesa. 48.2. Zeph. 3.11.

Trouwen, Cant. 3.11. Iesa. 62. versen 4, 5. Iere. 2.2. ende 31.32. Hose. 2.19.

Tubal, een sone Iaphets, men houdt van desen de Ibeeren, ende uyt dese de Spanjaerden voortghekomen te zijn, Genes. 10.2. Ezech. 27.13. ende 32.26. ende 38.2, 3. ende 39.1. Item, het landt daer de nakomelingen Tubals gewoont hebben, Iesa. 66.19.

Tubal-Kain, de soon Lamech, een leermeester van alle wercken, in koper ende yser, Genes. 4.22.

Tucht, straffe, kinder-tucht, castijdinghe. De tucht haten, Psal. 50.16, 17. Prov. 3.11. ende 5.12, 13. ende 13.18. ende 15.32. Iere. 5.3. ende 7.18. Zeph. cap. 3. vers 2. Tuchtinge Godes, 2.Sam. 7.14. ende 12.15. De Tuchtinge Godes is den menschen goet ende nut, Iob 5.17. ende 10.14. Psal. 94.12. ende 118.18. Iesa. 26.16. Ierem. 2.30. ende 10.24. Godt Tuchtigt de sijne met mate, Iere. 30.11. ende 46.28. Tuchtinge der kinderen, Prov. 19.18. ende 29.17. Tuchtinge des knechts, Prov. cap. 29. vers 19.

Turkoys, Exod. 39.13. Cant. 5. vers 14. Ezech. 1.16. ende 10.9. ende 28.13. Dan. 10.6.

Tuyn, vertuynen, toemueren, Iob 1.10. ende 10.11. ende 19.8. Iesa. 5. vers 2. Ierem. 49.3.

Twaelf. Dit ghetal komt dickwils in de H. Schrift, als Genes. 17.20. ende 25.16. ende 35.22. ende 42.13. Exod. 15.27. Numer. 33.9. Deuter. 1.23. Iosu. 4.2, etc. Iud. 19.29. 2.Sam. c. 2. vers 15. 1.Reg. 4.7. ende 7.25. ende 10.20. ende 11.31. ende 18.31. ende elders meer.

Twee. Dit getal vintmen oock dickwils in de H. Schrift, als Genes. 1.16 ende 7.2. ende 19.1, etc. Exod. 37.7. Lev. 12.8. ende 14.4. Num. 7.3. ende 11.26. ende 13.23. Deuter. 4.13. ende 5.22. ende 17.6. Iosu. 2.1. Iud. c. 11. vers 37. ende 15.13. 1.Sam. 6.7. 1.Reg. 12.28. Iob 13.20, 21. Psal. 62.12. Prov. 30.7, 15. Iesa. 6.2. ende 7.21. ende 8.14, etc.

Twee-mael, 1.Sam. 26. vers 8. 2.Sam. 20.10. Nahum 1.9.

Tweelingen, Genes. 25.24. ende 38.27. Cant. 4.2. ende 6.6. ende 7.3.

Twee-voudich, siet, Dobbel.

Tweederley vee, Lev. 19.19. Deut. 22.10. Tweederley garen, Levit. 19.19. Deut. 22.11. Tweederley zaedt, Deut. 22.9.

Tweedracht tusschen volckeren, 1.Reg. 16.21. Iesa. 19.2.

Twee-snijdende sweert, Iudic. 3.16. Psal. 149.6. Prov. 5.4.

Twist, twistigh. Exempelen der gener die onder malkanderen getwistet hebben, Genes. 13.7. ende 19.9. ende 26.10. ende 37. versen 20, 21. Exod. 2.13. ende c. 17. vers 7. Iudic. 6.39. ende 18.24. 1.Sam. 17. vers 28. ende 20.30, etc. 2.Sam. 3. vers 8, etc. ende 19.41, etc. Psal. 18.44. ende 55.10. Iesa. 41.12. Ierem. 15.10. Hose. 4.4. Hab. 1.3. met Godt twisten, of, rechten, Iob 9.3. Hose. 4.1. ende 12.3. Mich. 6.1, 2.

Twijffelen, twijfelachtigh. Exempelen van twijfelinghe, Psal. 77.8, 9, 10. ende 88.16, etc.

Tyrannye, Tyrannen. Exempelen der Tyrannen, Genes. 10. versen 8, 9. Iud. 9.5. 1.Sam. 20.33. ende 22.16. 1.Reg. 12.14. ende 13.4. 2.Chron. 10. vers 11. ende 21.4. Psal. 10.2. ende 12.2, etc. ende 14.4. Iesai. 13.11. ende 19.4. Ierem. 15.21. Dan. 2.12. ende 3.19. ende 7.25. ende 8.23, 24.

Tyrus, een vermaerde stadt in Phenicien, Hebr. Tsor, ende beteeckent eenen rotz-steen, om datse op eenen rotz-steen ghetimmert was, ende rontom in de zee, ende in de rotz-steenen lach, sy gehoorde wel tot de stamme Asar, maer de Heydenen hebbense ingehouden, als te sien is, 2.Sam. 5.11. ende 1.Reg. 5.1, 2. Siet de beschrijvinge der stadt Tyrus, Iosu. 19.29. ende 26. vers 7, etc. ende c. 27. vers 3. Hose. 9.13. Rijckdom Tyri, Ezech. 27.4, etc. Zach. 9.3. Hulpe der Tyriers in het bouwen des Tempels, 1.Reg. 7. versen 13, 14. 1.Chron. 22.4. Ezr. 3.7. Psal. 45. vers 13. ende 83.8. Propheteringe van de verstooringe Tyri, Iesai. 23. versen 5, 8. Siet de Propheet Ezechiel in de cap. 26. ende 28. Amos 1.9. Zach. 9.2, etc. Prophetie van de bekeeringe der Tyriers, Psal. 87.4. Iesa. 23. versen 17, 18.

V.

VAder. onser aller Vader is Adam, Ies. 43.27. Deut. 1.8, 11. Ier. 31.29. Ezech. 18.2. Zach. 1.4, etc. Mal. 4.6. Vader, voor, Hemelsche Vader, Iob 34.36. Psal. 89.27. Iesa. 63.16. ende 64.8. Ierem. 3.4, 19. ende 31.9. Mal. 1.6. Vader-landt, Ier. 22.11. ende 46.16.

Vaendel, Siet, Baniere.

Vaheb, men meynt dat dit de naeme des Conincks van Moab is, den welcken Sihon soude over-wonnen hebben, Num. 21.14, 26.

Vasthi, de huysvrouwe des Conincks Ahasveri, welcke, als sy des Conincks woort verachtte, wierdt van hem verstooten, Est. 1.9, 11, 19.

Vasten, 1.Reg. 21.9, 27. 2.Chron. 20.3. Ezr. 8.21. Neh. 1.4. ende 9.1. Est. 4.3. Psal. 35.13. ende 69.11. ende 109.24. Ioel 2.12. Exemplen der ghener die lange gevast hebben: Moses, Exod. 34.28. Elias, 1.Reg. 19.8. Godt en acht het vasten der godloosen niet, Esa. 1.11. Ierem. 14. vers 12. Zach. 7.5. Eccles. cap. 35, vers 9.

Uchal, dit woort met het by gevoeghde woort Ithiel, Prov. 30.1. houden sommige voor titelen onses HEEREN Iesu Christi, van welcken ghesproken wort, vers 4. Andere verstaen, dat het namen souden sijn van Agurs metgesellen, ofte discipelen, ofte, (gelijck eenige meynen) sonen, die de volghende spreuken, van hem souden ontfangen hebben.

Vee, Vee-rijcke, Veelheyt van Vee is een segen Godts, Gen. 30.27. Deut. 28.4. Ezech. 36.11. Van reyn ende onreyn Vee, Gen. 7.2. Verbodt van tweederley Vee t’ samen te laten vermengen, Lev. 19.19. Wet van het dwalende Vee, Exo. 23.4. Deut. 22.1. Siet oock Dieren, Exemplen der gene die Vee optreckers ende Vee-handelaers geweest zijn, Gen. 13.5, etc. ende 26.14, 20. ende 30.30, etc. Num. 32.1, etc. 2.Reg. 2.4. Iob 1.3. Eccles. 2.7. Iesa. 13.20. Ezech. 38.12.

Veertich, Van dit getal is te lesen, Gen. 7.4, 12. ende 8.6. ende 25.20. ende 50.3. Exod. 16.35. Deut. 9.9, 11. ende 10.10. Ies. 5.6. Iud. 3.11. ende 5.31. ende 8.28. 1.Sam. 4.18. 1.Reg. 2.11. ende 7.38. ende 11.42. Neh. 5.15. Psal. 95.10.

Veldt, Gen. 4.8. ende 24.63. ende 25.29. ende 27.5, etc. ende 30.14. ende 31.4. ende 34.7, etc. Exod. 9.3, 19. Num. 22.23. Deut. 22.25. Iudic. 9.43. 1.Sam. 14.25. Psal. 132.6. Ierem. 6.25. Siet oock Acker. Veldt-geesten, of, Veldt-duyvelen, Iesa. 13.21. ende 34.14. Veldt-geschrey. Siet, schreijen. Veldt-hoen, 1.Sam. 26.20. Ier. 17.11.

Verachten, verachtinge, hoonen, bespotten, versmaden, Exempelen der verachtinge, 1.Sam. 17.26, 42. ende 25.10. Iob 19.15. ende 30.1, etc. Psal. 106.24. ende 119.141. ende 123.3, 4. Ies. 23.9. Ier. 49.15. Dan. 11.21. Mich. 7.6. Nah. 1.14. Van waer de verachtinghe komt, Iob 12. vers 21. Psal. 17.40. Prov. 12.8. Ies. 3.5.

Veranderen, Psal. 102.27. ende 105.29. ende 106.20. Ies. 24.5. Ier. 13.23. Mal. 3.6.

Verbaestheyt, schouwicheyt, Deut. 28.28. Zach. 12.4.

Verbergen, sich versteken, Exempelen der gene die sich versteken hebben, Genes. 3.10. Ios. 2.16. Iud. 9.5. 1.Sam. 10.22. ende 13.6. ende 14.11, 12. ende 20.5, 24. 1.Reg. 17.3. Iob 13.20. Psal. 55.13. Prov. 1.11, 18. Verborgene dinghen, Iob 3.16. ende 18.10. ende 20.12. Psal. 38.10. ende 69.6. ende 139.15. Eccles. 12.14. Ies. 40.27. Ier. 16.17. Dan. 2.18. Verborgene plaetse, Iob 40.8. Psal. 9.16. ende 10.8. Ies. 45.19. Hab. 3.14.

Verbieden, verbodt, Exemplen van Godts Verboden, Genes. 2.17. Exod. 3.5. ende 10.28. ende 19.12. Lev. 10.6, 9. ende 12.4, etc. ende 16.2. ende 19.29, 31. Num 4.15. Deut. 2.5, 19. ende 3.2. Verbots-dach, Levit. 23.36. 2.Chron. 7.9. Ies. 1.13. Ioel 1.14. ende 2.15. Amos 5.21.

Verbondt, een verbondt maken, oprichten, of houwen. Godt maeckt een verbondt met de menschen, Gen. 6.18. ende 15.18. ende 17.2, etc. Deut. 5.2, etc. ende 29.1. 2.Reg 17.35, etc. Psal. 89.4, etc. Ezech. 18.8. Mal. 2.4. Middelaer des Ghenaden-Verbonts, is Christus, Ies. 42.6. ende 49.8. Zach. 9.11. Godt houdt sijn verbondt, Psal. 89.29, 35. ende 103.17, 18. ende 111.9. Ies. 54.10. ende 55.3. ende 56.4, etc. ende 61.8. Beloften gedaen den genen die Godes verbondt houden, Deut. 7.9, 12. 1.Reg. 8.23.

Verdedigen. Exemplen der gener die haerselven, of, andere verdedicht hebben, Gen. 21.25, 26. ende 31.26, etc. ende 40.15. 1.Sam. 17.29. ende 20.1. ende 24.10, etc. ende 26.18. 2.Sam. 3.28. Psal. 11.3. ende 26.2, etc. Siet Iob capp. 6. 9. 12. 13. 16. 17. 21. 27.

Verdelgen, Deut. 28.20, 45, 48, 51, 61, 63. ende 29.20, 21, etc.

Verderven, verderf, verdervinge, verderver, Gen. 6.12. ende 19.29. Exod. 8.24. Num. 24.20. Deut. 9.12. 2.Reg. 19.18. Psal. 21.11. Eccles. 7.7. Ies. 32.7. ende 51.13. Ier. 5.10. ende 13.7, 9. ende 15.3. ende 22.7. Thren. 2.5, 9. Oorsaecken waerom Godt een landt of volck verderft, ofte niet en verderft, Gen. 18.21, 28, etc. Deut. 9.26. Siet de Psalmen, 57. 58. 59. ende 75. Ezech. 20.17. Hose. 11.9. ende 13.9.

Verdoemen, Richten, Tuchtigen, Psal. 37.33. ende 109.7. Prov. 17.15. Ies. 50.9. ende 54.17.

Verdriet aendoen, Psal. 95.10. Ies. 7.6. Ier. 7.18, 19. Ezech. 16.47. Zach. cap. 11. vers 8.

Verdrijven, verdrevene, Ies. 58.7. Ier. 23.2, 3. ende 51.34. Zach. 9.4.

Vergaen, vernielt worden, verteeren, Psal. 1.6. ende 9.7. ende 90.7. Ier. 9.16. ende 14.12. ende 16.4. ende 44.12. ende 49.37. Ezech. 13.14. Mal. 3.6.

Vergelijcken, vergeleken worden, gelijck sijn, 1.Reg. 8.23, 24. 2.Chron. 1.12. ende 35.18. Iob 9.32. ende 36.22. ende 40.4. Psal. 35.10. ende 30.31. Prov. 31.29.

Vergeten, vergetinghe, Genes. 40. vers 23. Deuter. 4. vers 9. ende 6.12. ende 8.11. Iudic. 3.7. Iob 19.14. Psal. 31.13. ende 45.11. ende 78.11. ende 103.2. ende 106.13. Eccles. 8.10. ende 9.15. Iesa. 17.10. Ierem. 23.39. Thren. 5.20. Ezech. 23. vers 35. Hose. 2.16. Amos 8.7.

Vergelden, vergeldinge, Psal. 69.23. ende 79.12. ende 94. vers 2. ende 137.8. Proverb. 11.31. ende 20.22. Iesai. cap. 34. vers 8. ende 35.4. ende 40.10. ende 59.18. ende 65. vers 6. ende 66.6. Ierem. 25. vers 14. Thren. 3.64. Hose. 9.7. ende 12.3. Ioel 3. versen 4, 7. Zach. cap. 9. vers 12.

Vergieten, uytstorten, Genes. 9.6. ende c. 28. vers 18. Levit. 8.12. ende 21.10. Num. 5.15. Ioel 2.28. Zach. 12.10.

Vergruysen, verpletteren, verbreken, Psal. 137.9. Iesai. 13.16. Ierem. 50.2. ende 51.8. Hose. 10.14. Nah. 3.10. Hab. 3.6.

Verjagen, Psal. 59.12. ende 147.2. Ies. 16.3. ende 17.13.

Verkeeren, verkeeringhe, verkeert, Psal. 101.4. Prov. 10.9. ende 16.28. ende 21.8. ende 22.5. ende 23.33. Iesai. 5.20. Ierem. 23.36. Amos 5.7.

Verkiesen, Deuter. 4.37. ende 7.6, 7. ende 10.15. ende 30.19. Iosu. 24.15. 1.Sam. 17.8. 1.Reg. 3.8. 1.Chron. 16.13. Psal. 33.12. ende 47.5. ende 78.70. ende 89.4. Iesai. 14.1. ende 41.8, 9. ende 42.1. ende 43.10. Ezech. 20.5. Zach. 3.2.

Uytverkorene, Psal. 16.3. ende 105.6, 43. Iesa. 65.9.

Verkoopen, koopmanschap, kooplieden, Genes. 42.6. Levit. 25. versen 14, 29, 30. Deuter. 25.13, etc. 2.Sam. 24.24. 1.Reg. 10. versen 15, 28. ende 21.20, 25. Nehem. 13.15. Psal. 44.13. Prov. 11.26. ende 20.14. ende 31.18, 24. Iesa. 23. vers 8. ende 50.1. ende 52.3. Ezech. 17.4. ende 27.22. Hose. 3.2. ende 12.8. Amos 8.6.

Verlaten, Deuter. 31. versen 6, 8. Iosu. 1.5. Ruth 2. vers 11. 2.Chron. 12.5. ende 24.20. ende 32.31. Psal. 78.60. ende 88.6. ende 94.14. ende 119.8. Iesa. 49.14. ende 54.7. ende 62.12. Ierem. 2. versen 13, 17, 19. ende 5.7, 19. ende 15.6. ende 17.13. Ezech. 8.12. ende 9.9. Amos 5.2.

Verlangen, begeeren, Psal. 63.2. ende 84.3. ende 119.20, 40, 81, 82, 123, 131.

Verleyden, verleyders, Iesai. 9.15. ende 19.13, 14. Ierem. 23. versen 13, 32. ende 50.6. Prov. 28.10. Ezech. 13.10. Mich. 3.5, etc.

Verliesen, Deuter. 22.3. 1.Sam. 9.3. Iesa. 27.13. Ierem. 50.6. Ezech. 34. versen 4, 16.

Verlossen, verlossinge, ontkomen, redden, Genes. 14.13. ende 22.11, 12. Exod. 15.13. ende 16.4, etc. ende 32.11, etc. Deuter. 7.8. ende 9.26. ende 13.5. ende 21.8. 2.Sam. 7.23. Nehem. 1.10. Psal. 31.6. ende 34.23. ende 55.19. ende 72.14. ende 91.3. ende 119.153, 170. ende 120.2, etc. Prov. 11.8. ende 28.18. Iesai. 43. vers 1, etc. Ierem. 24. vers 5, etc. ende 29.10, etc. Mich. 6.4.

Vermalen, vermorselen, tot pulver maken, verbrijselen, verpletteren, Exod. 32.20. Psal. 89.11. Prov. 22.22. Iesa. 3.15. Ierem. 51.34. Thren. 3.16. Dan. 2. versen 34, 35, 44. Mich. 4.13.

Vermetenheyt, Genes. 42.37. ende 43.9. Prov. 21.24. ende 27.1.

Vermilioen, of, menie, of, purper-blauw, Ierem. 22.14. Ezech. 23.14.

Vernuft, vernuftigh, kloecksinnigh, onvernuftigh, Psal. 73. vers 22. Prov. 12.1. ende 13.16. Dan. 4.16. Siet Verstaen, ende Wijsheyt.

Verordineringe Godes over de menschen, Ierem. 15.2. Habac. 1.12. Siet Voorsienigheyt Godes.

Verouderen, Iob 13.28. Psal. 6.8. ende 102.27. Iesa. 50.9.

Verraden, verraderye, 1.Sam. 23.19, etc. ende 26.1. 2.Reg. 9.23. Nehem. 6.17, etc. Psal. 109.2, etc.

Verrijsenisse, of, opstandinghe der dooden, 1.Reg. 17. versen 22, 23. 2.Reg. 4.35, etc. ende 13.21. Psal. 17. vers 15. ende 49. versen 15, 16. Dan. 12.2.

Verschoonen, sparen, onthouden, Genes. 18.26, etc. ende 19.16. ende 22.12, 16. Deuter. 7.16. ende 13.8. 1.Sam. 15. versen 3, 15. ende 24.11. 2.Sam. 21.7. Psal. 72.13. Ezech. 5.11. ende 7.4, 9. ende 8.18. Zach. 11.5, 6.

Verslinden, inslocken, opslocken, Numer. 16.32. Psal. 21.10. ende 35.25. ende 55.10. ende 107.27. ende 124.3. Prov. 1.12. ende 20.25. Iesa. 25.8. ende 28.7. ende 49.19. Iere. 51.44. Ezech. 36.3.

Versmachten, versmachtinge, Iere. 14.6. Ezech. 4.17. ende 24.23. ende 33.10.

Versoecken, versoeckinghe, Genes. 22.1. Exod. 15.25. ende 17.2, 7. Numer. 14.22. Deuter. 6. vers 16. ende 7.19. 2.Chronic. 32.31. Psal. 95.9. ende 106.14. Iesa. 7.12.

Versoenen, vergeven, Genes. 26.28, etc. ende 42. versen 20, 24. ende 45.4. ende 50.16, etc. Iosu. 22.30, etc. Iudic. 8. versen 1, 2, 3. 1.Sam. 25.32, etc. Iesa. 47.11. Dan. 9.24.

Verspieders, Num. 13.2. ende 14.6, 7. ende 15. Iud. 1.23. Eccles. 2.3.

Verstaen, verstandt, verstandigh, verstandelick handelen, Iosu. 2.7. Psal. 111.10. ende 119.66, 99, 104. Prov. 10.13, 23. ende 11. vers 12. ende 12.8. ende 13.15. ende 14.6. ende 15.14. ende 16.16. ende 17.24. ende 19. vers 8. ende 24.3. Iesa. 6. versen 9, 10. ende 40.28. Dan. cap. 12. vers 10.

Verstellen, verwisselen, veynsen, ’t ghelaet veranderen, Genes. 27.15, etc. ende 29.23. ende 42.7. 1.Sam. 21. vers 13.

[fol. k2 v]

2.Sam. 14.2, etc. 1.Reg. 14.2, etc. ende 20.38. ende 22. vers 30. 2.Chron. cap. 35. vers 22.

Verstocken, verswaren, verharden, Exod. c. 8. versen 15, 32. ende 9.7. Deut. 2.30. Iosu. 11.20. Iesa. 42.18, 19. Ierem. 5.3, 21. Siet, Hart.

Verstooren, verstooringe, verstoorders, verwoesten, Iob 12.14. Psal. 89.41. ende 137.8. Iesa. 16.4. ende 19.18. ende 22.4, 5. Ierem. 4.26. ende 15.8. ende 19.8. ende 50.2, etc. ende 51.1, etc. Siet Ezech. capit. 26. ende 27. Hose. 10.14. Mich. 2.4.

Verstooten, uytstooten, Psal. 27.9. ende 43.2. ende 44.10. ende 60.3, 12. ende 74.1. ende 88.15. ende 89.39. Iesa. 26.15. Ierem. 7.29. ende 24.9. ende 49.5. Dan. 4. vers 16. Hose. 9.15. Ion. 2.4.

Verstroeyen, Deut. 4.27. 1.Reg. 22.17. Psal. 44.12. ende 89.11. ende 92.10. ende 106.27. ende 141.7. Prov. 20. versen 8, 26. Iesai. 24.1. ende 33.3. Ierem. 9.16. ende 13.14. ende 25.34. Ezech. 5. versen 10, 12. ende 12.14. ende 17.21. ende 22.15. ende 30.26. Dan. 12.7. Ioel 3.2. Zach. 1.19.

Verteeren, uytteeren, Psal. 106.43. ende 119.123. Prov. 5.11. Eze. 36.12, etc.

Vertreden, 2.Reg. 7. vers 17. ende 9.33. Psal. 44.6. ende 60.14. ende 119.118.

Vertrouwen op sich selven, of, op eenen anderen, 1.Reg. c. 20. versen 11, 16, etc. 2.Chron. 16.7. ende 25.5. Iob 31. versen 24, 25. Psal. 44.7. ende 46.2, 3, 4. ende 55.23. ende 56.10. ende 59. versen 10, 11. ende 71,1, 5, 6, 7. Iesa. 10.20. ende 20. versen 5, 6. ende 31.1. Ierem. 2.18. ende 14.10. ende 17.5. ende 21.13. ende 48. vers 7. ende 49.4. Hose. 10.13. Amos 6.1, 13.

Vervolgen, vervolgers, 1.Sam. 26.18. Psal. 7. vers 6. ende 69.27. ende 119. versen 86, 157. ende 142.7. Iere. 15.15. ende 17.18. ende 20.11. Thren. 1. versen 3, 6. ende 4.19. Hose. 8.3. Amos cap. 1. vers 11.

Verwelckeren, veranderen, Psal. 90.5, 6. Iesa. 19.6. ende 24.4. ende 28.1.

Verwerpen, wech werpen, Psal. 36.5. ende 51.13. ende 71.9. ende 78.59. ende 118.22. Ierem. 6.30. ende 7.15. ende 14. versen 19, 21. ende 22.28. ende 31.37. ende 33.24, 26. Hose. 4.6. ende 9.17.

Verwerren, verwerringe, Iesai. 22. vers 5. Mich. 7.4.

Verwoesten, Siet, Woest.

Verwonderen, sich verwonderen, Psal. 8.2. ende 48.6. Iesai. 60.5. Ierem. 4.9. Habac. 1.5.

Vertsaeght worden, Psal. 88. vers 16. ende 116.11. Iesai. 19.16. Ierem. 4.9. ende 49.37.

Veste, vestinghe, bevestighen, vaste steden, 2.Chron. 11.5, etc. ende 14. versen 6, 7. ende 31.7. Iesa. 22.10. Mich. 7.12. Toevlucht tot vestingen, 1.Sam. 13.6. 2.Sam. 5.6. Ierem. 4.5. ende 8.14. ende 51.30. Ezech. 33.27. Inneminge van vestingen, 2.Chron. 12.4. Psal. 60.11. Dan. 11. versen 7, 10. Hose. 8.14. Amos 5.9. Mich. 5.10. Nahum 3.12. Aenslagen op vestinghen, Dan. 11.14. Nah. 2.1. Hab. 1.10.

Victorye, overwinninge, Gen. 14.10, etc. Exod. 17.13, etc. Iosu. 6.20, etc. ende 8.1. ende 10. vers 1, etc. ende 11. vers 6, etc. ende 12.1, etc. Iud. 3.9, 10. ende 4.7, etc. ende 7.15, etc. ende 11.32, etc. ende 14.19. ende 15.8. ende 20.35. 1.Sam. 4. versen 2, 10. ende 17. vers 49, etc. ende 18.6. ende 30.17. 2.Sam. 5.7, etc. ende 8.1, etc. ende 10.12, etc. 1.Reg. 20.13, etc. 2.Reg. 3.18. ende 13.25. ende 14.12. Psal. 47.4. ende 144.10. Prov. 21.31. ende 24.6.

Viere, vier-vuldich, Gen. 2.10. ende 14.9. Exod. 22.1. Iud. 9.34. ende 11.40. 1.Reg. 18.34. 2.Reg. 7.3, etc. Prov. 30.24, etc. Ies. 11.12. Ier. 15.3. Ezech. 1.5. ende 14.21. Dan. 3.25. ende 7.2, 3. Amos 1.3, 6.

Ulai, een riviere, by de stadt Susan loopende, inde Latijnsche historien ghenoemt Eulæus, Dan. 8.2, 16.

Vlechten, hayr-vlechten, Cant. 4.1, 3. ende 6.7. Ies. 47.2.

Vleijen, smeecken, Psal. 36.3. ende 78.36. Prov. 20.19. ende 29.5. Ezech. 12.24.

Vleysch, vleysch-eten, Vleysch-potten, Exod. 16.3. Num. 11.4, etc. Deut. c. 12. versen 15, 20, 21. 2.Sam. 6.19. 1.Reg. 17.6, etc. Ies. 22.13. Dan. 10.3. Swijnen vleysch eten, Ies. 65.4. Vleysch, voor, mannelick lidt, Lev. 15.2. Vleysch, voor, bloedt-verwanten, Gen. 29.14. ende 37.27. Iud. 9.2. 2.Sam. 19.12, 13. Vleysch, voor, den geheelen mensche, Gen. 6.12. Psal. 56.5. ende 78.39. ende 145.21. Ies. 40.6. ende 49.26. ende 66.24.

Vliegen, uyt-vliegen, Gen. 8.7, 10, 12. Deut. 28.49. 2.Sam. 22.11. Psal. 18.11. ende 55.7. ende 90.10. Prov. 23.5. Ies. 6.2, 6. ende 11.14. Ier. 48.9, 40. Dan. 9.21. Zach. 5.1, 2.

Vliegen, muggen, Eccles. 10.1. Ies. 7.18.

Vloeck, vloecken, vervloecken, Genes. 27.12, 13. Lev. 5.1. ende 24.11. Deut. 11.28, 29. ende 27.13. ende 28.15. 1.Sam. 26.19. 2.Sam. 1.21. ende 3.29. ende 16.5, etc. 2.Reg. 2.24. Neh. 10.29. Iob 3.1, etc. ende 31.30. Psal. 109.17. Ies. 8.21. Ier. 15.10. ende 20.14, 15. Zach. 8.13. Mal. 3.9.

Voester, Gen. 24.59. ende 35.8. Exod. 2.7. 2.Sam. 4.4. Voester-heeren, Voester-vrouwen, Ies. 49.23.

Vogel, vogel-vanger, Gen. 1.22, etc. ende 2.19. ende 6.20. ende 15.11. Levit. 14.4, etc. Deut. 22.6. Iob 39.3, 16. Psal. 11.1. ende 124.7. Prov. 6.5. ende 7.23. Ies. 10.14. ende 16.2. Ier. 5.26, 27. Thren. 3.52. Ezech. 17.23. Hos. 7.12. Amos 3.5.

Volkomen, volkomenheyt, 1.Reg. 11.4. ende 15.3. 1.Chron. 12.38. ende 28.9. Psal. 15.2. ende 18.24. Prov. 11.20. Siet, oprecht.

Volherdinge, volstandicheyt, Iob 2.3. Prov. 3.32. ende 23.17. Ezech. 18.24. ende 33.13. Hos. 12.1.

Volmacht Godes, vrije macht Godes, Psal. 78.67. Ies. 64.8. Ierem. 18.6. ende 27.4, 5. Ezech. 18.4.

Volmeulens, siet, meulens.

Voorkomen, præoccuperen, Ion. 4.2. Mich. 6.6.

Voorgaende, of, gepasseerde dingen, Ies. 43.18. ende 65.17. Ezech. 16.55.

Voor-hangh des Tabernakels, Exod. 26.31, etc. 2.Chron. 3.14.

Voor-hof, voor-hoven des Heeren, Psal. 84.3, 11. ende 92.14. ende 96.8. ende 100.4.

Voor-hooft, Gen. 24.47. Exod. 28.38. Lev. 8.9. 1.Sam. 17.49. Ies. 48.4. Ier. 3.3. Ezech. 3.7, 8, 9. Hos. 2.13.

Voor-huyt, Gen. 17.11, 23. Exod. 4.25. Ios. 5.8. 1.Sam. 18.27. Ier. 4.4. Hab. 2.16.

Voor-raet tot den bouw des Tempels by David, 1.Chron. c. 22. vers 3. Salomons voorraet, 1.Reg. 9.26, etc. 2.Chron. 8.17, 18. Iosaphats voorraet, 2.Chron. cap. 15. vers 18.

Upharsin, Dit woort wiert onder andere geschreven aen den muer voor de oogen Beltsatsars, Dan. 5.25. ende het wiert van Daniel gelesen ende uytgheleght, vers 28.

Uphaz. Dit houtmen een te wesen met Ophir, waer van siet, 1.Reg. 9.28. men hout dit voor een eylant in Oost-Indien, dat wy nu Malacca noemen: Sommige willen, dat dit Peru zy in West-Indien.

Vraegen. den Heere vraegen, Ios. 9.14. Iudic. 1.1. ende 18.5. ende 20.18. 1.Sam. 14.18. ende 22.10. 1.Reg. 14.2, etc. ende 22.10, etc. De afgoden vraegen, 2.Reg. 1.2. Ies. 8.19, 20. ende 30.2. Ezech. 14.3. Hose. 4.12. Seph. 1.6.

Vrede, vreedsaem, Gen. 13.8, 9. Iud. 8.2, 3. 1.Reg. 4.24. ende 5.12. ende 2.Reg. 21.20. 2.Chron. 14.1. ende 15.19. Psal. 85.9. ende 120.7. ende 122.6, 7. ende 125.5. ende 128.5, 6. Prov. 3.2. Ies. 45.7. ende 48.18. ende 60.17. ende 66.12. Ierem. 29.11. ende 33.6. Ezech. 13.10, 16. Zach. 9.10. Mal. 2.5.

Vreesen, vreese. Vermaninge van niet te vreesen voor de menschen, Genes. 15.1. Deut. 20.1, 8. Iesa. 41.10, 13, 14. ende 43.1, 5. ende 44.8. Ier. 1.8, 17. Ezech. 2.6. ende 3.9. Hag. 2.5. Exempelen der gener, die haer voor de creatueren gevreest ofte niet gevreest hebben, Gen. 12.11, etc. ende 20.11. ende 26.7. ende 27.42, etc. ende 31.31. ende 43.18. ende 44.13. Exod. 2.14. ende 17.4. Nume. 14.9. ende 22.3. Ios. 17.16. Iud. 1.19. 1.Sam. 13.6, 7. ende 15.24. ende 16.2. 2.Sam. 3.11. 1.Reg. 1.50. 2.Chron. 12.6. ende 20.3. Neh. 2.2. ende 4.9. Aerdt ende eygenschap der kinderlicke vreese Godes, Psal. 19.10. Prov. 8.13. ende 14.2, 16. Mal. 3.16. Exemplen der ghener die Godt met kinderlicke vreese gevreest hebben, Genes. 22.12. ende 39.8, 9. ende 42.18. Exod. 1.17. 1.Sam. 12.18. 1.Reg. 18.3. Neh. 5.15. Iob 1.1, 8. Psal. 119.38. Ies. 33.6. Ier. 26.19. Ion. 1.9. Mal. 2.5. Exemplen van knechtelicke vreese Godes, Ion. 1.16. Mich. 7.17.

Vremdt, vremdelingh, Exod. 22.21. ende 23.9. Lev. 19.33. ende 23.22. Deut. 10.19. ende 14.29. ende 24.19, 20, 21. ende 27.19. Ruth 2.8. 2.Reg. 8.1, 2. Ies. 52.4. Ier. 42.15, etc. Zach. 7.10. Mal. 3.5.

Urim ende Thummim, dese woorden soudemen moghen verduytschen, lichten, ende volmaecktheyden. het heeft Gode belieft door de selve sijne klare ende volmaeckte antwoorden te geven aen den Hoogen-Priester, doch watse gheweest zijn, is onseker, men leest nergens, dat Godt Mose de selve bevolen heeft te maken, veel weynigher, hoe, ofte waer van de selve ghemaeckt zijn, Exod. 28.30. Levit. 8. vers 8. Num. 27.21. Ezr. 2.63.

Vriendt, vriendtschap, beminnen, Ruth 1. versen 16, 17. 1.Sam. 18.1, etc. ende c. 19. vers 1, etc. ende 20.4. 2.Sam. 9.10, etc. 1.Reg. 5.1. Iob 2.11, 12. Psal. 41.10. ende 55. versen 13, 14, etc. Prov. 14.20. Ierem. 9.4. ende 12.6.

Vriendelickheyt, of, beleefheydt, Genes. 18.3, etc. ende 19.2, 3. ende 23.11. ende 24.18, etc. ende 33.4, etc. ende c. 45. vers 4. Iudic. 19.17. Ruth 2.8. 1.Sam. 9. vers 19, etc. 2.Sam. 9.7. 2.Reg. 4.26. Psal. 100.5.

Vrolickheyt, vrolick zijn, sich verheughen, vreucht, Genes. 31. vers 27. Exod. 4.14. Iudic. 9.19. ende 16.23. 1.Sam. 2.1. ende 18.6. ende 25. vers 36. ende 30.16. 1.Reg. 1.40. ende 8.66. 1.Chron. 29. versen 9, 17, 22. Exemplen der geestelicke vreucht, Psal. 4.7, 8. ende 5.12. ende 16.9. ende 21.7. ende 28.7. ende 33.21. ende 45.16. ende 60.8. ende 89.17. ende 92.5. ende 95.1, 2. ende 100.1, 2. ende 104.34. Cant. 1. vers 4. Iesa. 9.3. ende 12.1. ende 25.9. ende c. 41. vers 16. ende 51.3, 11. ende 60. versen 1, 2, etc. Vrolick singhen, Siet, juychen.

Vruchten, boom-vruchten, landt-vruchten, Genes. 2.17. ende 3.3, 6. ende 43.11. Levit. 19.23, etc. ende 26.4. Deut. 28.11. Nehem. 10.35. Psal. 107.37. Iesai. 16.10. Ierem. 48.33. Ezech. 25.4. ende 34.27. Mal. 3.11.

Vry, vryheyt, vrylatinge, Exod. 21.2, etc. Iesa. 58.6. Ierem. 34. versen 8, 9, 10. Vry-steden, Exod. 21. vers 13. Numer. 35.11. Deut. 4.41, etc. ende 19.2, etc.

Uriah, de Hethiter, de man van Bathseba, 2.Sam. 11. versen 6, 10. Een ander Uriah, Hooghe-Priester ten tijde van Achas, 2.Reg. 16. versen 11, 15. Een derde Uriah, de sone Semajah, een Propheet, Ierem. 26.20, etc.

Vullen, vervullen, volheydt, Psal. 24.1. ende 144.13. Iesa. 6.3. Ezech. 9.9. ende 10.2, 3, 4. Zach. 9.15.

Vyandt, vyandtschap, Genes. 3.15. ende 27.41. ende 32.11. ende 37. versen 4, 5. Exod. 17.8. Num. 20.18. 1.Sam. 18.29. Psal. 25.19. ende 38.13, 20. Prov. 16. vers 7. ende 25.21. Ierem. 30.14. Hagg. 2.23. Sephan. 3.15. Zach. 14.12, etc.

Vyer, vyerigh, vlamme, Genes. 19.24, etc. ende 22.6. Exod. 3.2. ende 9.23. ende 12.8, 10. Numer. 9.15, 16. Deut. 4.36. ende 18.10. Iudic. 6.21. ende 14.15. 2.Sam. 22.9. 1.Reg. 18.23, etc. 2.Reg. 16.3, etc. Iob 1.16. Psal. 50.3. ende 97.3. Prov. 30.16. Ierem. 7.18. Ezech. 1.4. ende 10.2, 6. Dan. 3.6. ende 11.33, etc. Vyer-branden, Siet, Roockende vyer-branden.

Uyl, Steen-uyl, Levit. 11.17. Deuter. cap. 14. vers 16.

Wt-blusschen, uyt-doen, 1.Sam. 3.3. 2.Sam. 14.7. ende 21.17. 2.Reg. 22.17. 2.Chron. 29.7. Iob 18.5, 6. Proverb. 13.9. ende 31.18. Iesai. 1.31, etc. Ierem. 4.4. ende 17.27.

Uyt ende ingaen, Numer. 27.17. Deut. 31.2. 1.Reg. 3.7. Psal. 121.8.

Uytlegginge der Heylige Schrift, Nehem. cap. 8. vers 8.

Uytroeden, uytroeyen, verdelgen, vernielen, Psal. 83. vers 5. ende 101.8. ende 109.13. Iesa. 10.7. ende 48.9. Iere. 11.19. Hose. 4.5. Amos 8.4. Mich. c. 5. versen 9, 10. Zach. 13.8. ende 14.2. Malach. 2.12.

Uytschot van eenighe menschen, 1.Reg. 5.13. ende 9.15.

Uytspansel, het firmament des hemels, Genes. 1.6. Psal. 19.2. Iesa. 40.22. ende 42.5. Dan. 12.3.

Uytstrecken, Psal. 125.3. Siet, handt.

Uyttrecken, uytplucken, uytrucken, Iere. 1.10. ende 12.14, 17. ende 15.19.

Vijve, Gen. 14.9. ende 45.22. ende 47.2. Exod. 22.1. Levit. 26.8. Iosu. 13.3. Iudic. 3.3. ende 18.2. 1.Sam. 6.4.

Uz, een sone Arams, Genes. 10.23. Een ander Uz, een sone Nahors, Genes. 22.21. Noch een Uz, een sone Disans, Genes. 36. vers 28. Het is oock de name eenes landtschaps, Iob 1. vers 1. Ierem. 25.20. Thren. 4.21.

Uza, de Arke des Heeren vermetelick aengrijpende, wort van Godt gedoodt, 2.Sam. 6. versen 3, 6, 7.

Uzziël, een sone Kahaths, Num. 3.19. Uzziëliters, vers 27.

W.

WAcht, wachters, wacht houden, 2.Sam. 13.34. Iesa. 21.5, 8. ende 32.14.

Wachtelen, Siet, Quackelen.

Wachten, verwachten, hopen, verbeyden, verwachtinghe. op den Heere wachten, Psal. 27. vers 14. ende 35.25. ende 33. versen 20, 22. ende 69.7. ende 106.13. ende 119.74, 114, 147, 166. Prov. 10.28. ende 11.7. ende 20.22. ende 23.18. Iesa. 8.17. ende 30.18. ende 40.31. ende 49.23. Ierem. 14. vers 22. Mich. 7.7. Sephan. 3.8. Habac. cap. 2. vers 3.

Wacker zijn, Eccles. 9.10. Cant. 2.7. Iere. 31.28. ende 44.27. Dan. 9.14. Siet, VVaecken.

Wagen, daer men op rijdt, Genes. 41.43. ende 45. versen 19, 21, 27. ende 46.5, 29. 1.Sam. 8.11. 1.Reg. 1.5. Iesai. 66.20. Krijchs-waghens, Exod. c. 14. versen 6, 7, 17, 18, 25, etc. ende 15.19. Iosu. 11. vers 9. Yseren wagens, Iosu. 17.16. Iud. 1.19. De Philistijnen trecken ten strijde met 3000 wagens, 1.Sam. 13.5. Siet van groot ghetal van waghens 2.Sam. 8.4. ende 10.18. ende 1.Reg. 10.26. 2.Chron. 12.3. Ies. 2.7. wagen-burgh, 1.Sam. 17.20. VVaghen-stallen, 1.Reg. 9. vers 19. Vyerige wagen, 2.Reg. 2.11. Sonne wagens, 2.Reg. 23.11. Elias wort genoemt, de waghen Israëls, 2.Reg. 2.12. Also oock Elisa, 2.Reg. 2.12. ende 13.14.

Waege, wegen, gewichte. Eertijts woechmen het silver ende ghelt malkanderen toe, Genes. 23.16. 2.Sam. 18.12. 1.Reg. 20.39. Iesa. 55.2. Ier. 32.10. Ghewichte van Ezechiels spijse, Ezech. c. 4. vers 10. Gewichte van Absoloms hayr, 2.Sam. 14.26. Ezechiels hayr wordt gewegen, Ezech. 5. versen 1, 2. Valsch gewichte, Hose. 12.8. Mich. 6.11.

Waeken, wacht, wachter, nacht-wacht, schilt-wacht, Iudic. 7.19. Exod. 14.24. 1.Sam. 11.11. Psal. 77.5. ende 102.8. Vermaninge tot waecken, Prov. 8.34. Exempelen van wachters, 2.Sam. 13.34. ende 18.24. ende 2.Reg. 9.17, 18, 20. Psal. 127.1. Wachters, voor, Leeraers, Iesa. 52.8. ende 58.10. Ierem. 6.17. Ezech. 3.17. ende 33.2. Mich. 7.2. Wachters, voor, Engelen, Dan. 4.13, 17.

Wapen, wapenen, wapen-drager, gewapende. Simsons wapen, Iudic. 15. vers 15. Goliaths wapen, 1.Sam. 17.5, 6, 7. Sauls wapen, 1.Sam. 31.9, 10. Gogs wapen, Ezech. 39.3, 9, 10. Godes wapenen, Ierem. 50.25. ende 51.20. menichte van wapenen, 2.Chro. 32.5. Gebreck van wapenen, 1.Sam. 13.19, etc. Vertrouwen op de wapenen, Psal. 78. versen 9, 10. Siet Ierem. 21.4. Wapen-dragers, Iudic. 9.54. 1.Sam. 14.1. ende 2.Sam. 18.15.

Waere, koopmanschap, Ezech. 27.24, 33. Apoc. 18.11.

Waerheyt, de waerheyt spreken, als gedaen heeft onder andere Ioseph, Gen. 40.19. ende 46.33, 34. Sijne broeders, Genes. 47.3. De verspieders houden hare beloften, Iosu. 6.22, 23. De Israëliten, Iosu. 9.18. Boaz, Ruth 4.4. vergeleken met cap. 3. vers 13. David, 2.Sam. 9.1, etc. Siet vorder Iesa. 48.1. ende 59. versen 4, 14, 15. Waerheydt der beloften Godes, Iesa. 45.5. ende 54.7. ende 57.4, 11.

Waerschouwen, waerschouwinge. Exempelen hier van, siet 2.Sam. 15.28, 35. ende 18.19. ende 2.Reg. 6.9. ende 14.10. 2.Chron. 7.8. Neh. 4.12. Esth. 2.22. Huychelijcksche waerschouwinge, Neh. 6.10. Amos 7.12, 13.

Waer-segger, of beter, waer-gisser, guychelaer, siet Ies. 8.19. Zach. 10.2. Waer-gissinge wort verboden, Lev. 19.26, 31. Deuter. 18.10, 11. Iesa. 8.19. Saul verderft de Waerseggers, 1.Sam. 28.3. maer vraeghtse om raedt, vers 7. Manasse houwtse in eere, 2.Reg. 21.6. Maer Iosias verdreefse, cap. 23. vers 24.

Water, water-fonteynen, Genes. 1.2, 7, 9. Psal. 104.6, 7, 9. De Wateren komen uyt de Zee, Eccles. 1.7. Water, voor, Wolcken, Psal. 104.3. Ierem. 10.13. nut ende gebruyck des Waters, Ies. 3.1. Gen. 18.4. ende 21.14. Water-vloedt, Genes. 7.4. ende 9.15. Het Water wort in bloedt verandert, Exod. 7.17. Water des rooden meyrs, Exod. 14. vers 21. Water-fonteynen te Elim. Water root als bloedt, 2.Reg. 3.22. Wijn met Water gemenght, siet Iesa. 5.22. Water uyt eenen rotz-steen, Exod. 17.6. Bitter Water, Exod. 15.23. Heylich Water, Exod. 29.4. Twist-water, Num. c. 20. vers 13. VVater der jalousie, Num. 5.17, etc. Tranen-water, Iere. 9.1. drie Helden Davids schepten water dichte voor Bethlehem, 2.Sam. 23. vers 16. Levendich VVater, Iere. 2.13. VVater-poel, siet, Poel.

VVaeyen, door-waeyen, Cant. 4.16.

VVagghelen, wanckelen, schudden, Psal. 60.4. ende 107.27. Prov. 4.27. ende 25.26. ende 41.7. ende 54.10. Ierem. cap. 10. vers 4.

VVal, veste, bolle-werck, schansse, 2.Reg. 19.32. Ezec. 4.2. ende 17.17. ende 26.8.

VValvisch, lanck-wemelende Slange, Leviathan, Genes. 1.21. Iob 26.13. ende 40.20. ende 41. versen 1, 2, etc. ende 104.26. Ion. 1.17.

VVan, werp-wan, wannen, schudden, Iesa. 30.24. Amos 9.9.

VVanckelen, beweegt worden, siet, VVaggelen.

VVandt, muer, Num. 22.24. 1.Sam. c. 20. vers 21. eener die aen den muer pist, 1.Sam. 25.22, 34. 1.Reg. 16.11. 2.Reg. 9.8.

VVandelen. Henoch wandelde met Godt, Genes. 5.22, 24. Alsoo oock Noach: cap. 6.9. Voor Godts aengesichte wan-

[fol. l r]

delen, Genes. 17.1. Psal. 116.9. ende 128.1. In Godes VVet, of, geb den, of, weghen wandelen, of, gaen, Exod. 16.4. Deuter. 8. vers 6. 2.Reg. 10.31. In den raedt der godtloosen wandelen, Psal. 1.1. ende 81.13.

VVangen, kaecken, Cant. 6.7.

VVarmen, verwarmen, warmte, 1.Reg. 1. versen 1, 2. Eccl. 4.11. Hagg. 1.6.

VVas, of, wasch, Psal. 22.15. ende 68.3. ende 97.5. Mich. 1.4.

VVasschen, afwasschen, Genes. 18.4. ende 19.2. ende 24.32. ende 43.24. Iud. 19.21. 1.Sam. 25.41. het aengesichte wasschen, Genes. 43.31. het lichaem wasschen, 2.Sam. 11.2. 2.Reg. c. 5. versen 10, 14. VVasschinge der kleederen, Exod. 19.10, 14. ende 29.4. de kleederen in wijn wasschen, Genes. 49.11. een wasch-pot, Psal. 60.10.

VVassen, ghewas, vrucht, Psal. 67.7. ende 85.13. Ezech. 36.30. Hagg. 1.10.

VVedden, 2.Reg. 18.23. Iesa. 36.8.

VVech-rapen, Sephan. 1.3.

VVeder op halen, een sake weder op halen, Prov. 17.9.

VVedersinnighe redenen, by de Latinisten Ironia genoemt, Genes. 3.22. 2.Sam. 6.20. 1.Reg. 2.22. ende 18.27. ende 22.15. Iob 12.2. ende 26. versen 2, 3. ende 38.3. ende 40.2. Iesai. 41.22. Zach. 11.13.

VVederstaen, of, teghen-staen. De Satan wederstaet Iehosuah, Zach. 3.1. wederstander, of, tegenpartijder, 1.Sam. 29.4. 1.Reg. 11.23. Iesa. 1.24. ende 59.18.

VVeduwe, Exempelen der weduwen, Genes. 38.12. etc. Ruth 1. versen 3, 4, 5. 1.Reg. 17.9. 2.Reg. 4.1. VVet van het versorghen der weduwen, Deuter. 14.25, 29. ende 24.17, 19, 20, 21. Godt sorght voor de weduwen, Psal. 68.6. Deut. 27.19.

VVee, wee-klagen, Siet Prov. 23.29, 30. Eccles. 10.16. Iesa. 1. versen 4, 24. ende 3.9. Ierem. 22.13. ende 23.1. Thren. 5.16. VVeen, voor, smerten des barens, Iesa. 66.8. Ierem. 22.23.

VVeenen, schreyen, beweenen, Genes. 21, vers 16. ende 23.2. ende 27.38. ende 29.11. ende 33.4. ende 37.35. ende 42.24. Numer. 11.4. Deuter. 34.8. Iudic. 2.4. ende 11.38. ende 14.17. Ruth 1.9, 14. 1.Sam. 20.41. 2.Reg. 8.12. ende 20.3. Iob 2. vers 12. ende 16.16. Psal. 6.7. ende 30.6. VVeenen heeft sijnen tijdt, Eccles. 3.4. Vermaninge tot weenen, Ioel 1. vers 5. Verbiedinge van weenen, Ezech. 24.16.

VVeerdt, weerdigh, hooch-gheacht, kostelick, Iesa. 43.4. Zach. 11.13.

VVeesen. Men sal de weesen niet beleedigen, Exod. 22.22. Prov. 23. versen 10, 11. Zach. 7.10. maer bystant doen, Deut. 14.29. ende 24.17, 19, 20, 21. ende 27.19. Godt is een Vader der weesen, Psal. 68.6. ende 146.9.

VVegh, wegen, diemen gaet ende betreedt, Genes. 3. vers 24. ende 16.7. ende 24.40, 56. ende 28.20. Exod. 3.18. ende 5.3. Levit. 26.22. Deut. 28.7, 25. ende elders meer. Des menschen doodt wort ghenoemt den wegh der gantscher aerde, Iosu. 23.14. ende 1.Reg. 2.2. wegh, voor, gelegentheyt, toestant, Ies. 40.27. wegen Godts, voor, Raetslagen ende wercken Godes, Deut. 32.4. ende 2.Sam. 22.31. Iob 36. vers 23. Psal. 67.3. ende 77.14. ende 103.7. wegen Godes, voor, gheboden Godes, Genes. 18.19. Deut. 8.6. Psal. 18.31. ende 25.4. ende 27.11. wegh, voor, maniere om saligh te worden, Iesa. 35.8. ende 56.11.

VVegen, ghewichte, ghewichtigh, Siet, VVage.

VVeke, Genes. 29. vers 27. VVeken-feest, Exod. 34.22. VVeken der kraemvrouwen, Levit. 12.5. VVeken des Pincxter-feestes, Levit. 23.15, 16. Numer. 28.26. Deuter. 16.9, 10. Iaer-weken des Iubel-jaers, Levit. 25.8. Seventigh jaer-weken, Dan. 9.24.

VVelbehagen, welgevallen, VVelbehaghen des HEEREN, Psal. 145.16. Prov. 8.35. ende 18.22. Iob 23.13, 14. aen de welcke Godt een welbehagen heeft, Psal. 44.4. ende 149.4. Iesa. 42.1.

VVeldaden Godes aen de kinderen van Israel bewesen, Deut. 8.3, etc. ende 32.8, etc. 2.Sam. 7.23, 24. Nehem. 9.7, etc. Siet den 8 Psalm, ende 25. vers 8, etc. Iesa. 5.1. ende 54.1, etc. Ezech. 20.5, 6, 9.

VVelgelucksaligh, Siet, gelucksaligh.

VVelvaert, welstandt. Van waer, of van wien de welstant der menschen komt, Ierem. 7. vers 13. Psal. 119.165. Siet oock van welstandt, Eccl. 10.17. Iere. 42.6. VVenschinge om welstant, Psal. 122.6, 7.

VVenschen, wensch. Exempelen van verscheyden wenschinghen, Siet Genes. 24.60. ende cap. 27. versen 28, 29. ende 31, 55. Ruth 2.12, 20. Iobs wensch, Iob 3. vers 11. Siet van andere sijne wenschen, cap. 6.8. ende 7.15. ende 16.18. ende 23.3. ende 29.2. ende 31.31.

VVentelen. In d’ assche wentelen, Ierem. c. 6. vers 26. ende 25.34. Thren. 3.16. Mich. 1.10.

VVercken. Goede wercken worden van Godt beloont, 1.Sam. 26. versen 23, 24. Psal. 34.16. ende 37.3. Iesai. 3.10. Quade wercken, Iesa. 59.6, 18. Iere. 7.9, 10. VVercken Godes, Iob 12.9, 10, etc. Psal. 139.14, etc. Eccles. 3.11, 14. De wercken Godts worden treffelick beschreven inde Psalmen, N. 104. ende 139. ende 136. VVerckers der ongherechtigheydt, Psal. 92.8, 10. ende 94.4, 16. ende 101. vers 8. ende 125.5. Prov. 10.29. Iesa. 53.12.

VVerck, Snuyt, dat uyt vlas, of, hennip geheeckelt wort, grof vlas, Iudic. 16.9. Iesa. 1.31.

VVerelt, dat is, hemel, aerde, ende zee, Siet Genes. capit. 1. doorgaens, ende Iob 38.4, etc. Psal. 33.6, 7, 9. Iesa. 40.12, 22. ende 45.12. ende 48.13. Prov. 8.22. ende 30.4.

VVerpen, wech-werpen, neder-werpen, uyt-werpen. Simei wierp David met steenen, 2.Sam. 16.13. Steenen werpen heeft sijnen tijdt, Eccles. 3.5, 6. Iojakim is als een Esel wechgeworpen, Iere. 22.19. de ghesellen Daniels worden in het vyer geworpen, Dan. 3. versen 20, 21. Zacharias wierp de 30 silveren penningen in den Tempel, Zach. 11.13.

VVeselken, was den Ioden verboden te eten, Levit. 11.29.

VVeten, wetenschap, begeerte om te weten goet ende quaedt, Genes. 3. vers 5. Abraham en weet van ons niet, Ies. 63.16. Siet Psal. 73.11, 16, 22. ende 94.11. Hose. 8.4.

VVetten, scherpen, Prov. 27.17. Eccles. cap. 10. versen 9, 10.

VVeven, webbe, wever, wevers-boom, wevers spoele, Siet Iudic. 16.13. ende 1.Sam. 17.7. ende 2.Sam. 21.19. ende 1.Chron. 11.23. ende 20.3. Iesa. 19.9. Spinne-webbe, Iesa. 59.5. Siet oock Spinne.

VVeyde, weydinge, weyden. Rachel weydde de schapen hares Vaders, Genes. 29.9. Iacob weydde Labans schapen, Genes. 30. versen 31, 36. Ana weydde de Esels sijnes Vaders Zibeons, Genes. 36.24. Siet voorder, Genes. 41. vers 2. Exod. 2.16. ende 3.1. VVeyden, voor, regeeren, versorgen, 2.Sam. 5.2. ende 7.7. Psal. 23. versen 1, 2. ende 78.72. Cant. 1. versen 7, 8. Iesai. 5.17. ende 14.30. Koeyen en Beeren weyden t’ samen, Iesa. 11. vers 17. Herders, die haer selven weyden, Ezech. 34.2, 3. Siet oock, Hoeden.

VVeygeren, weygeringe. Die van Sodoma weygerden de vermaninghe Loths aen te nemen, Genes. 19.9. Isaac weygerde Esau te seghenen, ghelijck Iacob, Genes. c. 27, versen 35, 37. Siet Exod. capitt. 6. 7. 8. 9. 10. Numer. 10.30. ende 14.3. Iud. 8.23. Ruth. 1.16, 17. 1.Sam. 15.26. 2.Sam. 13. versen 12, 13, 14, 16. 1.Reg. 2.22. ende 12.13. Esth. 1.12. ende 4.11. Prov. 1.24, 26. Ierem. 5.3. ende 25.28.

VVeynigh, een weynigh, Genes. 34. vers 30. Iesa. 1. vers 9. ende 24.6 ende 28.10. ende 29.17. Hagg. 1. versen 6, 9. Zach. cap. 1. vers 15.

VVeyte, Siet, Tarwe.

VVicken, of, Vitsen, Iesa. 28. versen 25, 27.

VVildt-braet, Genes. 25.28. ende 27.3. Prov. 12.27.

VVilgen, beeck-wilgen, Levit. 23, vers 40. Psal. 137.2. Iesa. 44.4.

VVille Godts, Deut. 29.29. ende 30. versen 11, 12. Psal. 143.10.

VVinckelen, voor, schueren, kelders, Psal. 144.13.

VVincken, of, pincken met de ooghen, als dreygende, Psal. 35.19. Prov. 6.13. ende 10.10.

VVinden, inwinden, wickelen, inwickelen. Siet 1.Sam. 21.9. Ezech. 2.9.

VVindel-doecken, Iob. 38.9. VVindelen, Ezech. 16.4.

VVindt, storm-windt, wervel-windt, Iob 37.9. Amos 4.13. Ion. 1.4. Nah. 1.3. des menschen leven wort by eenen windt vergeleken, Iob 7.7. als oock andere onbestendige dingen, Siet Iob 15.2. ende 21.18. Psal. 1.4. ende 11.6. ende 18. versen 11, 16, 43. De Heere verweckt storm-winden, Psal. 107.25. ende 135.7. ende 147.18. Iere. 10.13. in den windt arbeyden, Eccl. 5. vers 15. met windt geweydet worden, Ierem. c. 22. vers 22. windt zaeyen, Hose. 8.7. Mich. 2.11.

VVinter, winteren, winter-huys, Genes. c. 8. vers 22. Psal. 74.17. Iere. 36.22. Amos 3.15. Zach. 14.8.

VVisselen, verwisselen, d’een voor d’ander nemen, Genes. 27.1, etc. ende 48.13, 14, etc. 1.Reg. 20.42. Iere. 43.3, 4.

VVitt, witte wolle, Ezech. 27.18. witt linnen, Iesai. 19. vers 9. witte peerden, Zach. 1.8. ende 6.3. witte wijnrancken, Ioel. 1. vers 7. witte, voor, edele, 1.Reg. 21. versen 8, 11. Nehem. 2.16. Esth. 8.15. Eccles. 10.17.

VVijcken, afwijcken, te rugge keeren, Van Godt, of van sijn woort wijcken, Psal. 8.19. ende 119. 150, 157. Iesa. 1.4, 5. Ierem. 17. versen 5, 13. Ezech. 11.15. Hose. 7.13. Malach. 3.7. Godt en wijckt niet van de sijne, Iesai. 54.10.

Wijf, vrouwe. Scheppinge der Vrouwe, Genes. 2. versen 18, 21, 22, etc. Zaedt der Vrouwe, Genes. 3.15. van wijse vrouwen siet 1.Sam. 25. versen 3, 18, etc. 2.Sam. 14.2. ende 20.16, etc. Godtsalige Vrouwen. Eva, Genes. 4.1, 25. Sara, Genes. 16. versen 2, 3, etc. ende 18.12, etc. Rebecca, Genes. 25.22. Rachab, Iosu. 2.4, etc. Debora, Iudic. c. 4. vers 6, etc. Iaël, Iudic. 4.17, etc. Iephtahs dochter, Iudic. 11. vers 34, etc. Samsons moeder, Iudic. 13. vers 3, etc. Naomi, Ruth 1.8, etc. ende 2.19. ende 3.1. Hanna, 1.Sam. 1.22. Exempelen van kloecke heldinnen. Debora, Iudic. 4.10. Iaël, Iudic. 4.21. Een vrouwe te Thebets Iud. 9.53. Exempel van stoute, trotsighe vrouwen, sijn Michal, 2.Sam, c. 6. versen 16, 20. ende Iesebel, 1.Reg. 21.7. ende 2.Reg. 9. versen 30, 31. Afgodische vrouwen. Michæ moeder, Iudic. 17.4. Salomons uytlandische vrouwen, 1.Reg. 11. vers 8. ende Iesebel 1.Reg. 19. vers 2. Maacha, 1.Reg. 15. vers 13. Siet Ezech. 8.14. Quade vrouwen, Prov. 19. vers 13. ende 21.19. ende 25.24. Exemplen der gener, die vele wijven ghehadt hebben, soeckt, Houwelick.

VVijn. Namen ende beschrijvinghe des wijns, Genes. 49. vers 11. Roode wijn, Iesa. 27.2. Goede wijn, Prov. 23.31. Cant. 7.9. Specerye wijn, Cant. 8.2. VVijn des dranck-offers, Exod. 29.40. Kracht des wijns, Genes. 9.21. ende 19. versen 33, 35. Iudic. 9.13. Psal. 104.15. Prov. 20. vers 1. ende 21.17. ende 23. versen 20, 21, 29, 30, 31, etc. ende 31. versen 4, 5. Eccles. 2.3. Hose. 4.11, 18. den Nazireen was de wijn verboden, Numer. 6.3. Iudic. 13.4, 14. Roem des wijns, Iudic. 9.13. Psal. 104.15. VVee den genen, die des morgens vroech op staen, om wijn te drincken, Iesa. c. 5. versen 11, 12, 22. Overdaet in wijn, Iesa. 5.22. ende 22.13. ende 24.9. De Rechabiters en droncken geenen wijn, Ier. c. 35. vers 6. Daniel en woude geenen wijn drincken, Dan. 1. versen 5, 8, etc. VVaerschouwinghe voor het wijn drincken, Prov. 23. versen 20, 29, etc. Iesa. 5.12. Swijmel-wijn, Psal. 60.5. Beker vol wijn des toorns Godes, Ierem. 25.15. ende 51.7. Siet oock Amos 9. vers 14. Zach. 10.7. VVijngaerden, wijnstock. Onder sijnen wijnstock woonen, dat is, seker ende gerustelick, 1.Reg. 4. vers 25. Godt sloech der Egyptenaren wijnstocken met hagel, Psal. 78.47. ende c. 105. vers 33. Simson verbrandde de vvijngaerden der Philistijnen, Iudic. 15.5. ende 21.20. Naboth weygert Achab sijnen vvijngaerdt, 1.Reg. 21. vers 3, etc. Siet oock, Genes. 9. vers 20. Deut. 23.24. Iesa. 5.1. Cant. 8.11. VVijn-backen, of, vvijn-kruycken, Iesa. 16.10. Ierem. 48.33.

VVijs, wijsheyt. Iosephs vvijsheyt, Gen. 41.39. Actor. 7.10. Ionadab was een seer vvijs man, 2.Sam. 13.3. Davids vvijsheydt, 2.Sam. 14.20. Achitophels vvijsheyt, 2. Sam. 16.23. VVijse vrouvve te Abelah, 2.Sam. c. 20. vers 16, etc. Salomons vvijsheyt, 1.Reg. c. 3. versen 12, 28. ende 10.1, etc. Daniels vvijsheyt, Dan. 1. versen 4, 6, 17, 20. De vvijsheyt komt van Godt, 1.Reg. 3. versen 9, 12. ende 10.6. Iob 12.13. ende 32.8. ende 38.36. Psal. 51.8. ende 94.10. Prov. capitt. 1. 2. 3. 4. 5. 7. 8. 9. 24. 25. Eccles. 2.26. Dan. c. 2. versen 20, 30. VVare vvijsheyt, Iob 28.28. Iesa. 11.2. Ierem. 3.15. Hose. 14.10. Een wijse vrouvve bouvvt het huys, Prov. 14. vers 1. Men sal niet al te vvijs zijn, Eccles. 7.16. ende 10.1. Iesai. 3.3. ende 5. vers 21. Men sal niet roemen op sijne vvijsheyt, Ierem. 9.23. VVijsheyt Godes, Iob 11.6. ende 36.22, 23. Psal. 104.24. Prov. 3.19, 20. Iesa. 31.2. ende 40.13, 14, 28.

VVoecker, vvoeckeraer, Siet Nehem. 5. versen 1, 6, etc. Psal. 109.11. Iesai. 24.2. Ierem. 15.10. Ezech. 22.12. Godt verbiedt den vvoecker over de arme, Exod. 22.25. Levit. 25.36, 37. Deut. 23.19, 20. Psal. 15.5. Ezech. 18.8, 13, 17. Van de vreemdelinghen mochten de Ioden vvoecker nemen, Deut. 23.20. Prov. 28.8. ende 29.13.

VVoeden, rasen, bruyssen, tieren, Psal. 2.1. ende 46.7. ende 65.8. ende 83.3.

VVoest, vervvoesten, vervvoestinge van landen ende steden. Siet Psal. 74.3. ende 79.7. Ierem. 2.15. ende capit. 4. vers 7. de Claegh-lieden Ieremie doorgaens, Ezech. c. 6. vers 3, etc. ende het 7 capit. doorgaens, ende 34.8. Dan. 8.24. ende 9. versen 26, 27. Hose. 13.15. Ioel 1.6, 7, 10, 17, 18. Mich. 6.13, 16. Zach. 11.1, etc. Grouvvel der vervvoestinge, Dan. 9.27. Matth. 24.15.

VVoestijne, vvildernisse, Siet Psal. 63.2. ende 107.33. Iesai. 21.1. Ierem. 2. versen 2, 6, 31. Hose 13.5.

Vvolcken. De vvolcken worden genoemt Schuyl-plaetsen des donders, Psal. 81.8. Item, vvater, Psal. 104.1. ende 148.4. Stof der voeten Godes, Nahum 1.3. Siet Iesa. 50. vers 3. VVerckinghe der vvolcken, 1.Reg. 18. versen 44, 45. Psal. 65.12. ende 77.18. ende 78.23. Prov. 3.20. Iesa. 5.6. Ezch. 1.4. VVolcken-columne, Exod. 13.21, 22. ende 14.19, 24. Psal. 78.14. De vvolcken zijn des Heeren vvagen, Psal. 104. vers 3. Siet oock Psal. 105.39. ende 147.8.

VVolf. de wolven sullen by de lammeren woonen, Iesai. 11.6. Avont-vvolven, Hab. 1.8. Sephan. 3.3. Vorsten als VVolven, Ezech. 22.27. Benjamin vvort by eenen vvolf vergeleken, Genes. 49.27.

VVonden, vervvonden. Exempelen van vervvondinghe. Iahel, Iudic. 5. vers 26. Achab, 1.Reg. 22.34. Ioram, 2.Reg. 8.29. Iosiah, 2.Chron. 35.23. Siet Thren. 4.9. Zach. 13.6. Christus is om onsent vville vervvondet, Iesa. 53.5.

Wonder, wonderbaer, wonder-werck, wonder-teecken, Exempelen der wonder-wercken Godes, Exod. 4.3, 4, etc. ende 7.10, 11, etc. siet capit. 8. 9. 10. 14. Quackelen in de woestijne, Exod. 16.13. Numer. 10.34, etc. Aarons staf bloeyt, Numer. 17.8. Wonderen op den bergh Sinai, Exod. 19.16, etc. Moses heeft 40 dagen ghevast, Exod. 34.28. Vyer van den hemel, Levitic. 9.24. ende 10. versen 1, 2, etc. De aerde verslont Corah, Numer. 16.31, etc. Biliams ezel spreeckt, Numer. 22. vers 28. Verdrooginghe der Iordane, Iosu. 3.16. ende 4.23. De muer van Iericho valt in, Iosu. 6.20. Wonder-werck aen ’t vlies Gideons, Iudic. 6.27. Vlamme uyt den rotz-steen, Iudic. 13. vers 20. VVater uyt een back-tant, Iudic. 13.19. De olye der weduwe te Zarphat, ende haer meel worden vermenighvuldigt, 1.Reg. 17.14. een kint wert weder levendig gemaeckt, 1.Reg. 17.22. Vyer vanden hemel, 1.Reg. 18.38. Elias vastede 40 dagen ende 40 nachten, 1.Reg. 19.8. ’t Vyer van den hemel verteert 50 krijchs-lieden, 2.Reg. 1.10, etc. Elias verdeylt met sijnen mantel de Iordane, 2.Reg. 2.8. Dit doet Elisa oock, vers 14. Een drooge valeye komt subijtelick vol waters, 2.Reg. 3. vers 16. etc. De olye van eene armen vrouwe wort vermenighvuldigt, 2.Reg. 4.2, etc. Naheman van Syrien wort van sijne melaetscheyt gereynight, 2.Reg. 5. vers 14. Elisæus maeckt dat het yser swemt, 2.Reg. 6.6. Vyerighe wagens, cap. 6. vers 17. Godt slaet de Syriers met blintheyt, c. 6. versen 18, 19, 20. De schaduwe aen de Sonne-wijser Achabs, gaet te rugghe, 2.Reg. 10.11. Siet Psal. 78.12, etc. ende 96.3. ende 98.1. ende 105.2, 5, 27. Al doet een valsch Propheet Wonder-wercken, daerom en salmen hem niet gelooven, Deuter. 13.1.

VVoonen, bewoonen, wooninge. De aerde is van Godt geschapen op dat men daer in woonen soude, Iesai. 45.18. Seker woonen, Iob 11.18. VVooninge der Godtsalige, Iob 5. vers 24. Mich. 5.3. De namen ende ’t getal der gener, die te Ierusalem ghewoont hebben ten tijde Nehemie, Nehem. 11.1, 6, etc, In den hemel woonen, Iesa. 23. vers 18. VVooningen der Moabiten, Ier. 48.28. By een kijfachtich wijf woonen, Prov. cap. 21. versen 9, 19. ende 25.24. Der melaetschen vvooningen, Levit. 13.46. In tenten hebben gevvoont. Iabal, Genes. 4.20. Noach, Genes. 9.21. Abraham, Genes. 12.8. ende 13. versen 3, 5, 12, 18. ende 18.1, 9. Isaac, Genes. 26. vers 25. Iacob, Genes. 33.19. Iahel, Iud. 4.17. De Rechabiters, Ierem. 35.7, etc.

Woort, sprake. In de veelheyt der vvoorden en gebreeckt de overtredinge niet. Woorden uyt een dobbel herte komende, Psal. 12.3. ende 34.14. Van het Woordt des HEEREN, Siet 2.Sam. 22. vers 31. Psal. 12.7. ende 18.31. ende 19.8. etc. ende 119.43. De 119 Psal. spreeckt doorgaens vande voortreffelickheyt des woorts Godts. Het Woordt des Heeren was diere ten tijde van Eli, 1.Sam. 3.1. Honger nae het Woordt des Heeren, Amos 8. versen 11, 12. Exempelen der gener, die het woordt Godes met eerbiedinge gesproken, ofte aenghehoort hebben. Iacob, Genes. 47,31. Eglon, Iud. 3.20. Exempelen der gener die het woort Godes veracht hebben, zijn de kinderen Israels, 2.Reg. 17. vers 15. De Overste, 2.Chron. 36.16. Ongeschickte vvoorden, Iob 6.7. Onbedachtsame vvoorden, Psal. 106.33. een hart vvoort vervveckt toorn, Prov. 15.1, 2. Trotse vvoorden der rijcke, Prov. 18.23. Psal. 94. vers 4. De sprake Canaans spreken, Iesa. 19.18. Spreken heeft sijnen tijdt, Eccles. 3.7. Siet Reden ende Mont.

Worgen, vervvorgen, dooden, ombrengen, vellen, verderven, slachten, nedervellen, Siet Psal. 78.31. Iesa. 14.30. ende 27.7. ende 30.25. Ierem. 4.31. ende 7.32. Thren. 2. versen 4, 20. Ezech. c. 9. versen 5, 6. ende 21.16, 19. Habac. 1.17. Prov. 7.26. Eccles. 3.3.

Worm, gevvormte, maede, Siet Iob 7.5.

[fol. l v]

ende 17.14. Iesai. 14.11. Ion. 4.7. De vvormen worden vermaent Godt te loven, Psal. 148. vers 10. de mensche wort een vvorm ghenoemt, Iob 25.6. Christus noemt hem selven een vvorm, Psal. 22.7. Wormken Iacobs, Iesai. 41.14. Der godtloosen vvorm en sterft niet, Ies. 66.24.

Wortel, invvortelen, uytvvortelen. Spijse van vvortelen, Iob. 30.4. Siet oock cap. 5.3 ende 8.17. Psal. 80. vers 10. Prov. 12. versen 3, 12. De vvortel Isai, Iesa. c. 11. versen 1, 10. Christus wort vergeleken by een vvortel. Iesa. 53.2.

Woudt, bosschagie, velt, Siet 1.Sam. 14.25, etc. 2.Sam. 18.6, etc. ende 1.Reg. 7.2. Psal. 132. vers 6. Eccles. 2.6. Iesa. 21.3. Afgodische VVouden, of, Bosschagien, Iesa. 17. vers 8. Wout-esel, Iob 6.5. ende 39.9. Psal. 104.11.

Wrake, wreken, vvraeckgierigh, Exempelen der ghener, die haer selven hebben gewroken, ofte gesocht te wreken. Cain, Genes. 4.8. Esau, Genes. 27.41. ende cap. 32. vers 6. Simeon ende Levi, Genes. 34.25. Gideon, Iudic. 8.15. Simson, Iudic. 15.7. ende 16.28. David, 1.Sam. 25. versen 13, 21, 22, 34. Haman, Esth. c. 3. versen 5, 6. ende 8.13. Ierem. 20.10. ende 50.15. Psal. 44. versen 16, 17. niet vvraeckgierigh zijn, 1.Sam. 24.13. Prov. 6.34. ende 20.22. ende 24.29. Iob 16.4, 5. ende 31.29, 30. Psal. 7.5. ende 41.11. De vvrake komt Godt toe, Deuter. 32.35, 41, 43. Psal. 21. vers 9.

VVriemelende ghedierte, Psal. 104.25. ende 105.31.

VVroeten, uytvvroeten, Psal. 80.14.

VVie vveet? Dit en zijn niet altijt twijffelachtige woorden, maer meermaels also te verstaen, dat de ghene diese spreeckt, hoopt het ghene, daer hy van spreeckt, als Ioel 2.14. Ion. 3.9.

VVyen, inwyen, heyligen. Inwyinghe Aarons ende des brandt-offers-Altaer, Exod. 29.1. Levit. 8.2, etc. Wyinghe des Tempels, 1.Reg. cap. 8. ende 2.Chron. 6. Invvyinghe des tvveeden Tempels, Ezr. 6. versen 16, 17. Nehem. 12.27. VVyinghe des goudenen beelts, Dan. 3. versen 2, 3.

VVieroock, Exod. 30.34. Levit. 2.1, 15. Cant. 3.6. Iesa. 43.23. ende 60.6.

X.

XErxes, anders, Ahaschveros, ghenoemt, Ezr. 4.6. Esth. 11. Dan. cap. 11. vers 2. Siet den tytel, Ahaschveros.

Y.

YDelheyt, voor leugen ende valscheyt, Iob. 31.5. Psal. 4.3. ende 26.4. Siet van ydelheyt het boeck Ecclesiastes doorgaens, insonderheyt cap. 2.11. ende 5.9. ende 6.11. ende 8.10. Iesa. 5.18. Ierem. 4. vers 14. Ezech. 22.28. Hose. 12.12. Zach. 10.2. Ydelheydt, voor, Goden der Heydenen, Deuter. 32. vers 21. ende 1.Reg. 16. vers 13. ende 2.Reg. 17.15.

Ysope, het Hebr. woort Ezob, hebben de Griecksche oversetters Hysopos overgeset, welck woort d’ Apostel behoudt, Hebr. 9.19. hoe wel ’t eenige houden voor vvilde Majoleyne, andere voor Rosemarijn, ofte, Parietaria, dat is, Muerkruyt, Mos. Soo dattet onseker is, wat het by den ouden voor een kruyt gheweest is, Exod. 12.22. Levit. 14.4, etc. Numer. 19. versen 6, 18. ende l.Reg. 4.33. Psal. 51.9.

Yver, yveren. Mosis yver, Exod. 32.19. Pinehas yver, Numer. 25.7, 11, 13. der stammen yver, Iosu. 22.12, etc. Samuels, 1.Sam. 15.33. Elie, 1.Reg. 18.40. Iehus, 2.Reg. 10. vers 16. Elihu yver, Iob 32.2. ene 36. versen 2, 3. Davids, Psal. 69. vers 10. ende 119.139. Iesaie yver, Iesa. 2. vers 9. Christi yver, Iesai. 42.13. Iosue, Numer. 11.28. Godes yver, Deut. 29.20. ende 32.21. 1.Reg. 14, vers 21. Psal. 79.5. Iesai. 9.11. ende 59. versen 17, 18. Yver-vvet, Numer. 5.29. Yver-water, d’ welck de Priester eene vrouwe te drincken gaf, die haren man van overspel supect was, Num. 5.19, etc.

Z.

ZAcharijah, Zacharjah, eene sone Ierobeams, 2.Reg. 14.29. ende 15. versen 8, 9, 10, etc. Zacharja, de sone Berechia, des soons Iddo, propheteert ten tijden Darij, Zach. 1.1. Zacharijah, een sone des Priesters Iojadah, 2.Par. 24.20, etc. Zacharias, de sone Ieberechia, Iesa. 8.1, 2, etc.

Zadok, Hebr. Tsadok, een soone Abjathers, wert Hooghe-priester, 2.Sam. 8.17. ende 15.24, 25, etc. ende 20.25. ende 1.Chron. 16.39.

Zaedt. Zaedt der vrouwe, Genes. 3.15. ende 16.10. Zaedt der generatie, Gen. c. 38. vers 9. Zaedt, voor, kinderen, Gen. 9.9. ende 12.7. ende 13.15, 16. ende cap. 15. versen 5, 13, 18.

Zaedt, daer de vruchten der aerde van wassen, Item, Zaeyen, bezaeyen, zaeyer, Genes. 26.12. ende 47.23, 24. Men mocht geen tweederley zaet in een velt zaeyen, Levit. 19.19. Tienden van het zaedt, 1.Sam. 8.15.

Zachir, Hebr. Tsahir, de naem eener stadt, ofte plaetse in Idumæa gelegen, 2.Reg. cap. 8. vers 21.

Zalmon, Hebr. Tsalmon, een bergh, liggende aen de west-zijde van Sichem, Iud. c. 9. vers 48. Siet oock van desen bergh, Psal. 68.15.

Sarphath, And. Sarepta genoemt, Luc. 4. vers 26. Het is een stadt gheleghen in de stam Asers, tusschen Tyrus ende Zidon, van de welcke oock te sien is, Obad. vers 20.

Zarthan, eene plaetse gheleghen Zuydt-waerts van Adam, aen de Oost-zijde van de Iordane, Iosu. 3. vers 16. Siet van twee andere Zarthans, 1.Reg. 4.12. ende 7.46.

Zebaoth, de Heere Zebaoth, of, de Heere der heyrscharen, 1.Sam. 1. vers 3. ende 4.4. 2.Sam. 5.10. Psal. 24.10. ende 46.8, 12. ende 8.5, 15. ende 84.4, 9, 13. ende 89.9. Iesai. 1.9, 24. ende 2.12. ende 3.15. ende 44.6. ende elders meer.

Zeboim, een dal, ghelegen inde stam Benjamins, aen de woestijne der Iordane, 1.Sam. 13.18. daer van oock Neh. 11.34. gesproken wort, Item, een stadt, Genes. 14.2. Deut. 29.23. Hose. 11.8.

Zebul, die van Abimelech als Stadt-houder te Sichem was gestelt, Iudic. cap. 9. versen 28, 36.

Zebulon, of, Zebulun, Iacobs seste sone uyt Lea, Genes. 30. vers 20. sijn sonen. cap. 46.14. ende 49.13. Het getal der Zebuliniters, Numer. 1.31. ende 2.7. Geslachten der Zebuliniters, Num. 26. versen 26, 27. Siet verder van dese stamme, Deuter. c. 33. versen 18, 19. Iosu. 19.10. Iudic. 1.30. ende 4.10. ende 5.18. ende 6.35. ende 2.Chron. 30. versen 10, 11. Psal. 68.28. ende 49.13.

Zedekiah, by de Griecken Zedekias, een van de Propheten Achabs, 1.Reg. 22. versen 11, 24. ende 2.Chron. 18.10. hy wiert van den Coninck van Babel gebraden, Ierem. 29.22. Een ander Zedekijah, de sone Iosiah, een Coninck in Iuda, 2.Reg. 24.18. Wert afvalligh ende gevangen, 2.Reg. 25.3. Ierem. 39.4. Alsoo hem voorseyt was, Ierem. 27.12. ende 37.16. Ezech. 12.3, 17. ende 21.22, 29. noch een ander Zedekia, de sone Maaseja, een valsch Propheet Ierem. 29.21.

Zee, Siet den tytel Meyr.

Zelaphead, een sone Hephers, Numer. 26.33. ende 27.1. Iosu. 17.3.

Zephanjah, de sone Maasejah, 2.Reg. 25.18. Ierem. 21.1. ende 29.25, etc. Een ander Zephanjah, een Propheet, desen was de sone van Chusi, Sophonias by de Griecken genoemt, siet Zephan. cap. 1. vers 1.

Zeres, de huysvrouwe van Haman, Esth. 5.10, 14. ende 6.13.

Zeruja, of, Zerujah, Davids suster, 2.Sam. 2. vers 18. ende 1.Chron. 2.16.

Zerubabel, anders, Zorobabel, of, Serub-Babel, een Vorst in Iuda, een sone Zealthiels, Ezr. 2.2. ende capit. 3. doorgaens, ende 4.3. ende 5.2. Nehem. 12.1, etc. Hagg. 1.1, 12. ende 2.24. Zach. 4.6, etc.

Ziba, een knecht Davids wort gheset tot een versorger Mephiboseths, 2.Sam. 9.2. Siet oock cap. 16.1. ende 19.17. alwaer hy den Coninck David te ghemoet treckt.

Zibia, of, Tsibia, des Conincks Ioas moeder, 2.Reg. 12.1. Dese was van de stadt Ber-Seba, Siet Genes. c. 21, vers 31.

Zidon, of, Tsidom, een sone Chams, Gen. 10. vers 15. Deze was bouwer der stadt Tsidom, of, Sidon in Phenicien, Siet Iosu. 11.8. ende 19.28. ende Iudic. 1.3, etc. Iesa. 23. versen 2, 4, 12.

Ziele, De zielen der menschen worden geesten genoemt, Num. 16.22. ende 27.16. Iob 10. vers 12. Psal. 31.6. ende 32.2. Prov. 17.22. Eccles. 12.7. Iesa. 29.24. Eccles. 37.5. Dan. 2.1. ende 5.20. Malach. 2.15. Oorspronck der ziele, Genes. 2. versen 2, 7. Sy staet in de hant des Heeren, Iob 12.10. Ezech. 18.4. Siet noch Iob 30.16. Ziele om ziele, Exod. 21.23. Levit. 24.18. Deuter. 19.21. Ziele Christi, Iesa. 53. versen 10, 11, 12. Yemants ziele soecken, Exod. 4.19. ende 1.Sam. 20.1. ende 22.23. end 23.15. ende 2.Sam. 4.8. Psal. 63.10. Prov. 6.26. Siet Soecken. De ziele uyt blasen, Ierem. 15. vers 9. Sijn ziele bevrijden, Psal. 42.6, 12. Ezech. 3.19, 21. ende 13.18, 20.

Ziklag, een stadt Iuda ende Simeons, die de Philistijnen onder haer brachten, ende van den Coninck Achis, David te bewaren gegeven is, 1.Sam. 27.5, 6. ende 30.1. 1.Chron. 12. vers 20. vvert verbrandt, 1.Sam. 30.1.

Zilla, een huysvrouwe Lamechs, Genes. cap. 4. vers 19.

Zin, een woestijne, gheleghen aen de palen van Palestina, anders genoemt, Kadesch, Num. 11.21. ende 20.1. ende c. 33.36.

Zion, of, Tsion, anders Sion, een heuvel, of verheven hoop, of droochte, den hoochsten bergh in Ierusalem, daer op de Over-stadt ende dat slot ofte burcht Davids lach: Hy wort ghenoemt de Heylige bergh Godes, Psal. 26. ende 3.5. De bergh der t’ samenkomste, Ies. 14.13. De stadt Zions, dat is, Ierusalem, Psal. 48. versen 3, 13. ende 87.5. De dochter Zions, wort gedreycht van weghen haren pracht, Iesai. 3. vers 16, etc. Davids stadt, 2.Sam. 5.7, 9. Zion voor het volck Godes, Psal. 2.6. ende 51.20. ende 69.36. ende 87.5. ende 99.2 ende 129.5.

Zippora, Mosis huysvrouwe, Exod. 2.21. besnijdt haren soon, cap. 4.20, 25. ende cap. 18. versen 2, 5, 6.

Zissen, of, schuyffelen, sijffelen, fleuyten, Iob 27.23. Iesai. 5.26. ende 7.18. Zach. 10.8.

Zobah, of, Tsobah. Van de Coningen van Zobah, Siet 1.Sam. 14. vers 47. ende 2.Sam. 8.3. ende 10.6.

Zohan, of, Tsoan, ’Tis een naem van een seer oude stadt, dewelcke men meynt te zijn, die Tanis genoemt wort, eene der voorneemste steden van Egypten, in de welcke de Coningen ende Vorsten plachten hare wooningen te hebben, Numer. 13.22. Psal. 78. versen 12, 43. Iesa. 19. versen 11, 13. ende 30.4. Ezech. 30.14.

Zohar, of, Tsohar, een stadt oock genoemt het stedeken Segor, daer Loth vloodt, vijf mylen van Iericho, wert door Loth verbeden, ende wert oock Bala genoemt, Gen. 13.10. ende 14.2. ende 19.20, 22. Deuter 34.3. Ies. 1.55. Ierem. 48.34. Het is oock eenes mans name, die een Hethiter was, Genes. 23.8. Een ander Zohar, die de sone Simeons was, Genes. 46. vers 10. die oock genoemt is Zerah, Num. 26.13.

Zoheleth, name eenes steens, by de fonteyne Rogel, 1.Reg. 1.9.

Zophar, een van de drie vrienden Iobs, Iob 2.11. ende cap. 11. ende 20. doorgaens.

Zophim, name eenes veldts, Num. 23.14.

Zor, of, Tsor, anders Tyrus ghenoemt, Ioel 3.4. Amos cap. 1. vers 10. Siet Tyrus.

Zora, een plaetse gelegen aen de West-zijde van ’t gheberchte dat Iuda ende Dan van malkanderen scheyt: aen de Oost-zijde woonde de stam Iuda, Iudic. 13. versen 2, 25. Iosu. 15.33. ende 19.40, 41.

Zur, een onder de vijf Coningen der Midianiten, Num. 31.8.

Zuriel, een Vorst der Merariten, een soon Abihails, Num. 3.35.

Eynde van ’t Register des OUDEN TESTAMENTS.

FINIS