Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xviij. Capittel.

Iethro brengt Mose sijn huysvrouwe, ende twee sonen, vers 1, etc. Mose verhaelt Iethro wat de Heere Israël gedaen heeft, 7. Iethro segent Godt, ende doet hem offerhande, 10. Hy raedt Mose, dat hy Richters verordineren soude, om geringe saken te oordeelen, 13. Mose volgt desen raet, 24. Iethro verreyst weder nae sijn lant, 18.

1

^a DOe Iethro Priester van Midian, Mose schoonvader, hoorde al wat Godt aen Mose, ende aen Israël sijnen volcke gedaen hadde: dat de HEERE Israël uyt Egypten uytgevoert hadde:

a Exod. 2.16. ende 3.1.

2

So nam Iethro, Mose schoon-vader, Zippora Mose huysvrouwe ¹ (nadat

1 Hebr. nae hare wederom-sendinge.

[fol. 35v]

hyse wederom gesonden hadde).

3

Met ² hare twee sonen ^b welckes eenes name was Gersom, (want ³ hy seyde, Ick ben een vreemdelinck geweest ⁴ in vreemden lande).

2 T.w. Zipporae.

b Exod. 2.22.

3 T.w. Mose, doe hy het kint dien name gaf.

4 T.w. in het lant Midian.

4

Ende de name des anderen was Eliëzer, want [seyde hy] de Godt mijnes vaders is tot mijner hulpe geweest, ende heeft my verlost van Pharaos sweert.

5

Doe nu Iethro, Mose schoonvader, met sijne sonen ende sijne huys-vrouwe tot Mose quam, in de woestijne, ⁵ aen den berch Godes, daer hy hem gelegert hadde:

5 Dit was de berch Horeb, op welcken Godt de Wet aen Mose gegeven heeft.

6

So ⁶ seyde hy tot Mose, Ick uwe sweer Iethro kome tot u, met uwe huys-vrouwe, ende hare beyde sonen met haer.

6 D. Hy ontboot het door de gene die hy voor uyt schickte.

7

Doe ginck Mose uyt, sijnen schoonvader te gemoete, ende hy buygde sich, ende kuste hem, ende sy vraegden ⁷ d’een den anderen ⁸ nae den welstant, ende sy gingen ⁹ nae de tente.

7 Hebr. de man sijnen naesten, of, geselle.

8 Hebr. Vrede. Siet Genes. 37. vers 14.

9 T.w. nae de tente Mose.

8

Ende Mose vertelde sijnen schoonvader alles wat de HEERE aen Pharao ende aen de Egyptenaren gedaen hadde, om Israëls wille: alle de moeyte die haer op dien wech ¹⁰ ontmoetet was, ende dat haer de HEERE verlost hadde.

10 Hebr. gevonden hadde.

9

Iethro nu verheugde hem over al het goet ’t welck de HEERE Israël gedaen hadde: dat hy ’t verlost hadde uyt der Egyptenaren hant.

10

Ende Iethro seyde, Gesegent zy de HEERE, die u lieden verlost heeft uyt de hant der Egyptenaren, ende uyt Pharaos hant: die dit volck van onder de hant der Egyptenaren verlost heeft.

11

Nu weet ick, dat de HEERE grooter is, dan alle ¹¹ Goden: ^{12 c} want inde sake daer in sy trotsichlick gehandelt hebben, ¹³ was hy boven hen.

11 Verstaet hier de afgoden der Heydenen, die Goden genoemt worden, maer sy en zijn het niet in der daet.

12 De sin deser woorden is, dat de Egyptenaers, meynende door hulpe van hare Goden het volck Godes te vernielen, van Godt in het roode meer gestortt zijn, tot spijt ende schande van alle hare afgoden, op de welcke sy vertrouwt hadden.

c Exod. 1.10, 16, 22. ende 5.7. ende 14.18.

13 D. Hy overtrefte ende overwon haer.

12

Doe nam Iethro, Mose schoonvader, ¹⁴ Gode brant-offer, ende slacht-offeren: ende Aaron quam, ende alle de Overste van Israël, om ¹⁵ broot te eten met Mose schoonvader, ¹⁶ voor het aengesichte Godes.

14 D. om Gode te offeren.

15 Broot eten, is hier te seggen een feestelicke maeltijt houden.

16 D. in de vreese des Heeren: den Heere voor oogen hebbende, ofte, voor de majesteyt Godes, verschijnende in de wolcken-colomne, verg. Deut. 12.7. ende 27.7.

13

Doch het geschiedde des anderen daegs, so sat Mose om het volck te richten: ende het volck stont voor Mose van den morgen tot den avont.

14

Als Mose schoonvader sach alles ¹⁷ wat hy den volcke dede: so seyde hy, Wat dinck is dit, dat ghy den volcke doet? waeromme sitt ghy selfs ¹⁸ alleene, ende al het volck staet voor u van den morgen tot den avont?

17 D. hoe hy sich tegen het volck droech.

18 Sonder bysitters in ’t gerichte.

15

Doe seyde Mose tot sijnen schoonvader: Om dat dit volck tot my komt ¹⁹ Godt raet te vragen:

19 And. om Godt te soecken. D. sy vragen my, wat met den wille ende ’t bevel Godes over een komt. Siet 1.Sam. 9.9.

16

Wanneer sy een sake hebben, so komt het tot my, dat ick richte tusschen den man ende tusschen sijnen naesten: ende dat ick [haer] bekent make Godes instellingen ende sijne wetten.

17

Doch Mose schoonvader seyde tot hem: ²⁰ de sake en is niet goet die ghy doet.

20 T.w. op die wyse, dat ghy het alleen doet.

18

²¹ Ghy sult geheel vervallen, ²² soo ghy, als dit volck, ’t welck by u is: want dese sake is te swaer voor u, ghy alleen en kontse niet doen.

21 Dit is een maniere van spreken by gelijckenisse van bloemen, bladeren, of kruyden genomen, Siet Deut. 1.9, 12. Iethro wil seggen, dat Mose hem selven af-sloofde, door dien hy alle saken des volcx selfs verhoorde ende richtte: het volck wiert oock afgemartelt ende verdrietich, door dien het lange moeste wachten, eer het gehoort konde worden. And. afgaen, beswijcken; Hebr. Ghy sult verwelkende verwelken.

22 Hebr. Oock ghy, oock dit volck.

19

Hoort nu mijn stemme, ick sal u raden, ende Godt sal met u zijn: ²³ weest ghy voor’t volck by Godt, ende brengt ghy de saken voor Godt.

23 Of hy seggen woude: ’T is genoech dat ghy u in grootwichtige saken laet gebruycken, in de welcke men Godt selfs om raet vragen moet, waer van te lesen is, Num. 15.33, 34. ende 27.5, 6. Andere kleyne saken laet andere verrichten.

20

Ende verklaert hen de instellingen ende de wetten: ende maecktse bekent den wech daer in sy wandelen sullen, ende het werck dat sy doen sullen.

21

Doch siet ghy omme onder alle den volcke, nae ²⁴ kloecke mannen, Godt vreesende, ²⁵ waerachtige mannen, de giericheyt hatende: ²⁶ steltse over hen, Overste der duysenden, Overste der honderden, Overste der vijftigen, Overste der tienen:

24 And. stercke, dappere, geherte mannen. Siet Genes. 47. vers 6.

25 Hebr. mannen der waerheyt, ofte, getrouwicheyt.

26 Tot dese deuchden, die in de regeerders van landen ende steden vereyscht worden, voecht Mose noch eenige by. Exo. 23.6. Deut. 1.16. ende 16.18. Siet oock 2.Chron. 19.7. ende Ies. 33.15.

22

Dat sy dit volck tot aller tijt richten; doch ’t geschiede, dat sy alle groote saken aen u brengen, maer dat sy alle kleyne saken richten: verlicht also u selven, ende laetse met u dragen.

23

Indien ghy dese sake doet, ende Godt het u gebiedt, so sult ghy kunnen bestaen: so sal oock al dit volck in vrede ²⁷ aen sijne plaetse komen.

27 T.w. in het lant Canaan: ofte elck tot sijn huys, hebbende een eynde van hare sake gecregen, sonder te wachten van ’s morgens tot ’s avonts. Aldus wort yemants huys genoemt sijn plaetse, Iud. 7.7. ende 9.55. ende 19.28, 29.

24

^d Mose nu hoorde nae sijnes schoonvaders stemme: ende ²⁸ hy dede alles wat hy geseyt hadde.

d Deuter. 1.9.

28 T.w. na dat Godt hem sulcx hadde bevolen, Num. 11.16. ende na dat hy ’t selve den volcke hadde voorgedragen. Deut. 1.14.

25

Ende Mose verkoos ²⁹ kloecke mannen, uyt gantsch Israël, ende maecktese hoofden over ’t volck: Overste der duysenden, Overste der honderden, Overste der vijftigen, ende Overste der tienen:

29 Wat last ende lesse dat Mose desen mannen gegeven heeft, Siet Deut. 1.16, 17.

26

Dat sy het volck tot aller tijt richteden: de harde sake tot Mose brachten, maer sy alle kleyne sake richteden.

27

Doe liet Mose sijnen schoonvader trecken: ende hy ginck nae ³⁰ sijn lant.

30 T.w. Midjan.