Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het Eerste Capittel.

Moab valt van Israel af, vers 1, etc. Ahazia soeckt uyt den Afgodt Baal-Zebub te vernemen de uytkomste sijner sieckte, 2. maer Elia voorseyt sijne doot, 3. dat wort Ahazia aengeseyt, 5. Dese sendt twee hooft-mannen, den eenen na den anderen, elck met 50 mannen, om Eliam tot hem te brengen, die met vyer uyt den Hemel verslonden worden, 9. met den derden gaet Elia tot den Coninck, 13. ende voorseyt hem sijne doot, 16. hy sterft, ende Ioram regeert in sijne plaetse, 17.

1

ENDE ¹ Moab ² viel van Israël af, ^a na Achabs doot.

1 Dien David onder het gewelt der Israeliten door macht van wapenen gebracht hadde, 2.Sam. 8.2. siet van desen afval breeder, ond. 3. vers 4, 5.

2 And. overtrat tegen Israël. Siet van het Hebr. woort, 1.Reg.12. op vers 19.

a 2.Reg. 3.5.

2

Ende Ahazia ³ viel door eene tralie in sijn opper-sale, die te Samaria was, ende wert kranck: ende hy sondt boden, ende seyde tot hen; Gaet henen, vraget ⁴ Baal-Zebub den Godt van ⁵ Ekron, of ick van dese kranckheyt ⁶ genesen sal.

3 T.w. wandelende op het dack van sijn huys, daer in eene tralien-venster was, om de opper-kamer licht te geven.

4 De naem eenes Afgodts, beteeckenende eenen Heere, ofte, meester der vliegen. Alsoo is hy genoemt geweest (gelijckmen meynt) om dat hy aengeroepen wert tot verdrijvinge van sekere schadelicke vliegen, daer mede de inwoonderen van Palestina geplaecht waren, ofte, om dat in sijnen tempel altijt vele vliegen waren, sittende op de offerhanden der beesten, die hem ter eere in groote menichte geslacht werden: ofte oock, om dat dese Afgodt de gedaente eener vliege (gelijck eenige schrijven) gehadt heeft. Desen naem hebben de Ioden den Oversten der duyvelen gegeven, Matth. 12.24. Marc. 3.22. soo uyt haet, ende verfoeyinge des Afgodts, als tot verkleeninge, ende versmadinge van de macht des duyvels.

5 Siet van dese stadt Ios. 15.45. ende 19.43. ende Iud. 1.18.

6 Hebr. leven sal. alsoo Num. 21.8, 9.

3

Maer de Engel des HEEREN sprack tot Elia den Tisbiter, Maeckt u op, gaet op, den boden des Conincks van Samaria te gemoete: ende spreeckt tot hen; Is’t, om datter ⁷ geen Godt in Israël en is, dat ghylieden henen gaet, om Baal-Zebub den Godt van Ekron ⁸ te vragen?

7 T.w. die soo wijs soude mogen zijn, dat hy toekomende dingen soude weten; soo goet, dat hy die den sijnen soude willen openbaren; soo machtich, dat hyse in haren noot soude konnen helpen. Verst. dit nae het dwaes gevoelen, ende ongeloovich herte des Conincx Ahazia. alsoo in’t volgende. Ofte: Ist niet daerom, dat ghy dit gedaen hebt, om dat ghy dwaselick meynt, datter geen Godt, etc.

8 T.w. of hy van sijne kranckheyt opstaen soude; als in ’t voorgaende vers.

4

Daerom nu seyt de HEERE alsoo: Ghy en sult niet afkomen van dat bedde, daer op ghy geklommen zijt; maer ghy sult⁹ den doot sterven: Ende Elia ginck wech.

9 Hebr. stervende sterven. Alsoo ond. versen 6, ende 16.

5

So quamen de boden weder tot ¹⁰ hem: ende hy seyde tot hen; ¹¹ Wat is dit [dat] ghy weder komt?

10 N. den Coninck Ahazia.

11 Hy vraecht dit, om dat hy uyt de haesticheyt van hare wederkomste konde oordelen, datse te Ekron by den Afgodt niet geweest en waren.

6

Ende sy seyden tot hem; Een man quam op ons te gemoete, ende seyde tot ons; Gaet henen, keeret weder tot den Coninck, die u gesonden heeft, ende spreket tot hem; Soo seyt de HEERE: ¹² Ist, om datter geen Godt in Israël en is, dat ghy sendt Baal-Zebub den Godt van Ekron te vragen? Daerom en sult ghy van dat bedde, daer op ghy geklommen zijt, niet afkomen, maer ghy sult den doot sterven.

12 Siet bov. op vers 3.

7

Ende hy sprack tot hen; Hoedanich was ¹³ de gestalte des mans, die u te gemoete opgekomen is, ende dese woorden tot u gesproken heeft?

13 Hebr. het oordeel. welck woort hier van vele genomen wort voor de hoedanicheyt, ende gestaltenisse der kleederen: van andere, voor de forme, ofte gedaente des lichaems. uyt de antwoorde der boden in het volgende vers, schijnt het, dat de vrage te verstaen zy van de gestalte, ende het fatsoen der kleedinge. het selve woort is Exod. 26.30. gebruyckt van de gestalte, forme, fatsoen des Tabernakels: waer voor het woordeken voorbeelt gestelt wort, Exod. 25.40. Het welcke Act. 7.44. ende Hebr. 8.5. met ’t Griecksch woort typus uytgedruckt wort.

8

Ende sy seyden tot hem: Hy was een ¹⁴ man met een hayrich [kleet], ende met eenen lederen gordel gegordet om sijne lendenen: doe seyde hy; ’T is Elia de Tisbiter.

14 Hebr. een man heere des hayrs, dat is, een man, die veel hayrs aen hadde. siet van sulcke maniere van spreken Gen. 14. op vers 13. ende verstaet dit van des Propheten opperste kleet van hayre gemaeckt. het welcke men houdt geweest te zijn de mantel daer van gesproken is, 1.Reg. 19.19. Siet d’aenteeck. ende vergel. Zach. 13.4. Matth. 3.4. Andere duyden dit op de lanckheyt van het hayr, ende den baert des Propheten.

9

Ende hy sondt tot hem eenen Hooftman van vijftich, met ¹⁵ sijne vijftige: ende als hy tot hem opquam; (want siet, hy sat op de hoochte eenes berchs) so sprack hy tot hem; Ghy ¹⁶ man Godts, De Coninck seyt, Komt af.

15 Die onder des Hooftmans gebiet stonden: Dese alle waren niet gesonden, om den Propheet met eerbiedinge te geleyden, maer met vyantschap te dwingen, ende gevangen te nemen, indien hy soude weygeren met hem te trecken.

16 Siet Iudic. 13. op vers 6. Soo heeft hy Elia genaemt, niet uyt eerbiedinge, maer trotsender wyse, bereyt zijnde om tegens hem gewelt te gebruycken.

10

Maer Elia antwoordde, ende sprack tot den Hooftman van vijftige, ¹⁷ Indien ick dan een man Godts ben, so ^b dale ¹⁸ vyer vanden hemel, ende verteere

17 ’T is soo veel, als of hy seyde: Met eene trotsende tonge naemt ghy my een man Godts; maer ick bidde Godt dat hy dadelick bewijse met het teecken, ’t welck ick nu begeere, dat ick soodanich in der waerheyt zy.

b Luce 9.54.

18 T.w. dat Godt extraordinaerlick door sijne wonderbare kracht uyt de lucht gesonden heeft. Vergel. Num. 11.1. ende siet de aenteeck.

[fol. 170v]

u, ende uwe vijftige: doe daelde vyer van den hemel, ende verteerde hem, ende sijne vijftige.

11

Ende ¹⁹ hysondt wederom tot hem eenen anderen Hooftman van vijftig, met sijne vijftige: Dese ²⁰ antwoordde, ende sprack tot hem; Ghy man Godts, soo seyt de Coninck, Komt haestelick af.

19 N. de Coninck. Hebr. hy keerde weder, ende sondt, dat is, hy sondt wederom. Alsoo vers 13. siet Num. 11. op vers 4.

20 D. hy ving aen uyt te spreken, dat hy van wegen den Coninck den Propheet Elia hadde aen te seggen. Siet 1.Reg. 13. op vers 6.

12

Ende Elia antwoordde, ende sprack tot hen; Ben ick een man Godts, so dale vyer vanden Hemel, ende verteere u, ende uwe vijftige: Doe daelde het vyer Godts vanden Hemel, ende verteerde hem, ende sijne vijftige.

13

Ende ²¹ wederom sondt hy eenen Hooftman vande derde vijftige met sijne vijftige: so ginck de derde Hooft-man van vijftige op, ende quam ende ²² booch sich op sijne knyen voor Elia, ende smeeckte hem, ende sprack tot hem; Ghy man Godts, laet doch mijne ²³ ziele, ende de ziele ²⁴ uwer knechten, deser vijftigen, ²⁵ dierbaer zijn in uwen oogen!

21 Hebr. hy keerde weder, ende sondt. Siet bov. op vers 11.

22 Hebr. kromde sich op sijne knien.

23 D. leven: ende alsoo in’t volgende. Siet Genes. 19. op vers 17.

24 D. die u toegedaen zijn, om u te erkennen, ende eere te bewijsen, als onsen heere.

25 D. verschoont ons leven, dattet ons niet ontnomen en worde, gelijck den tween voorgaenden vijftigen.

14

Siet het vyer is vanden hemel gedaelt, ende heeft die twee eerste Hooftmannen van vijftige, met hare vijftige verteert: maer nu, laet mijne ziele dierbaer zijn in uwen oogen!

15

Doe ²⁶ sprack de Engel des HEEREN tot Elia; Gaet af met hem, vreest niet voor sijn aengesicht: Ende hy stont op, ende ginck met hem af tot den Coninck.

26 T.w. door inwendige aensprake, ende ingevinge, ofte door verschijninge, die wel den Prophete sichtbaer was, maer niet den Hooftman. Alsoo wert de Engel des Heeren wel gesien van de eselinne Bileams, maer in’t begin niet van Bileam selve, Num. 22.25, 31.

16

Ende hy sprack tot hem; Soo seyt de HEERE: Daerom dat ghy boden gesonden hebt om Baal-Zebub den Godt van Ekron te vragen, ²⁷ (ist, om datter geen Godt in Israël en is, om sijn woort te vragen?) daerom, van dat bedde, daer op ghy geklommen zijt, en sult ghy niet afkomen, maer ghy sult ²⁸ den doot sterven.

27 Siet bov. op vers 3.

28 Hebr. stervende sterven.

17

Alsoo sterf hy, nae het woort des HEEREN, dat Elia gesproken hadde: ende ²⁹ Ioram wert Coninck in sijne plaetse, in het ³⁰ tweede jaer Iorams, des soons Iosaphats, des Conincks van Iuda: want hy en hadde geenen sone.

29 T.w. sijn broeder, de soon Achabs, ond. 3.1.

30 T.w. na dat hy als stadt-houder sijnes vaders begonnen hadde te regeren: het welcke was in het 17 jaer van het Coninckrijck sijns vaders. siet 1.Reg. 22. op vers 42.

18

Het overige nu der saken van Ahazia, die hy gedaen heeft; is dat niet geschreven in ³¹ het boeck der Chroniken der Coningen Israëls?

31 Siet 1.Reg. 14. op vers 19.