Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het iiij. Capittel.

Beschrijvinge vanden koperen Altaer tot 't brand-offer, vers 1, etc. vande gegotene Zee, 2. vande Wasch-vaten, 6. vande Kandelaers, 7. vande Tafelen, 8. ende de Voorhoven, 9. met een verhael alter stucken, die Hiram tot het gebruyck des Tempels gemaeckt heeft, dewelcke waren van koper, 11. ofte van gout, 19.

1

HY maeckte oock eenen ¹ koperen Altaer, van twintich ellen in sijne lengte, ende twintich ellen in sijne breedte: ende tien ellen in sijne hoochte.

1 Desen Altaer is den Altaer van Mose inde woestijne gemaeckt, wel gelijck geweest in fatsoen; om dat hy vierkantich was, ende in't over-decksel, dat van koper was, maer niet inde grootte, om dat dese veel meerder was; daer toe was die bequaem, om vervoert te mogen worden, maer desen was gemaeckt, om te blyven staende. Vergel. Exod. 27.1, 2.

2

Daer toe maeckte hy de ² gegotene Zee: van tien ellen was sy, van haren eenen ³ rant, tot haren anderen rant, rontom ront, ende van vijf ellen in hare hoochte, ende een meetsnoer van dertich ellen omvingse rontom.

2 Siet van dese 1.Reg. 7. op vers 23. alwaer oock is de verklaringe van desen text.

3 Hebr. lippe.

3

Onder ⁴ de selve nu was de ⁵ gelijckenisse van Runderen, rontom henen, die om-cingelende, tien in een elle, om-ringende de zee rontom: twee rijgen deser runderen waren in hare ⁶ gietinge gegoten.

4 T.w. Zee; wel verstaende onder haren rant, 1.Reg. 7. vers 24.

5 Verst. dit van de kleyne beeltenissen der runderen die onder den rant aenden buyck van de zee waren, niet van de groote runderen daer de Zee op stont, als volgt. vergel. wijders, 1.Reg. 7. op vers 24.

6 D. die te samen in eene forme met dit groote koperen vat gegoten waren, alst gegoten wiert.

4

Sy stont op twaelf runderen, drie siende nae het Noorden, ende drie siende nae het Westen, ende drie siende nae het Zuyden, ende drie seinde nae het Oosten; ende de zee was boven op de selve: ende alle ⁷ hare achterdeelen waren inwaerts.

7 Siet 1.Reg. 7. op vers 25.

5

Hare dickte nu was een ⁸ hantbreet, ende hare rant als het werck van den rant eenes bekers [ofte] eener leliebloeme, ⁹ begrijpende [vele] Bathen; sy hielt drie duysent.

8 D. vier vingeren, soo groot is een hant-breet, by de Latinen genaemt Palmus minor, ende te onderscheyden van eene andere mate deses naems geheeten Palmus major, driemael soo breet, dat is, een spanne.

9 Vergel. hier mede de aenteeck. op 1.Reg. 7.26.

6

Ende hy maeckte ¹⁰ tien Wasch-vaten, ende stelder vijve ter ¹¹ rechter, ende vijve ter slinckerhant, om daer in te ¹² wasschen; ¹³ wat ten brand-offer behoort, ¹⁴ staken sy daer in: maer de zee was, op dat de Priesteren sich daer in souden wasschen.

10 Siet van dese, 1.Reg. 7.38. ende de aenteeck.

11 Namel. van den Voorhof.

12 T.w. het vleesch der offerhande.

13 Hebr. het werck des brand-offers.

14 T.w. om te spoelen, ende af te wasschen. het Hebreeusch woort beteeckent eygentlick eene sulcke instekinge, de welcke dient tot af-wasschinge, waer door de vuylicheyt, ende het slijm af-gedreven wort. Vergel. Iesa. 4.4. Ezech. 40.38.

7

Hy maeckte oock ^a tien gouden Kandelaren, ¹⁵ nae hare wijse, ende hy steldese inden Tempel, vijve aen de rechterhant, ende vijve aen de slinckerhant.

a 1.Reg. 7. versen 48, 49.

15 D. nae het voor-schrift van Godt gegeven, Exod. 25.31. ofte van David over-gelevert aen Salomo, 1.Chron. 28.15.

8

Oock maeckte hy tien Tafelen, ende hy settese inden Tempel, vijve aen de rechterhant, ende vijve aen de slinckerhant: ende hy maeckte hondert gouden Spreng-beckens.

9

Voorder maeckte hy het ¹⁶ Voor-hof

16 Siet hier van 1.Reg. 6. op vers 36.

[fol. 200r]

der Priesteren, ende het ¹⁷ groote voor-hof: mitsgaders de deuren voor het voor-hof, ende overtooch hare deuren met koper.

17 Verstaet, het uyterste Voorhof, daer in het volck versamelde tot de oeffeninge van den Godts-dienst, ende om Godes hulpe te versoecken; 't welck alst oprechtelick geschiedde na des HEEREN bevel, ende ordinantie, so wiertmen de hulpe Godts gewaer. Ende hier van heeft de Hebreeusche benaminge haren oorspronck; als oftmen seyde een hulpe ofte hulp-plaetse. Siet 1.Reg. 7. versen 9, 12. ende de aenteeck.

10

De zee nu settede hy aende rechter zijde, nae het Oosten, tegen over het Zuyden.

11

Daertoe maeckte ¹⁸ Huram de potten, ende de de schoeffelen, ende de spreng-beckens: alsoo voleyndde Hiram het werck te maken, dat hy den Coninck Salomo aen 't Huys Godes maeckte.

18 De werck-meester, dien de Coninck van Tyrus tot Salomo gesonden hadde, van den welcken, siet 1.Reg. 7. op de versen 13, 14. ende bov. 2.13, 14. ende ond. vers 16.

12

De twee pilaren, ende de bollen ende de twee capiteelen, op het hooft der pilaren: ende de twee netten, om de twee bollen der capiteelen te bedecken, die op der pilaren hooft waren:

13

Ende de vier hondert granaet-appelen tot de twee netten: twee rijgen van granaet-appelen tot elck net, om de twee bollen der capiteelen te bedecken, die ¹⁹ boven op de pilaren waren.

19 Hebr. op het aengesichte.

14

Hy maeckte oock de stellingen: ende waschvaten maeckte hy op de stellingen;

15

²⁰ Eene zee, ende de twaelf runderen daer onder.

20 Verst. eene Zee, om datter maer eene en was, daer in de Priesteren hen wiesschen; ende te onderscheyden is van de wasch-vaten, daer in het vleesch der offerhanden, ende wat daer toe behoorde, gewasschen wiert, bov. vers 6.

16

Insgelijcx de potten, ende de schoefelen, ende de crauwelen, ende alle hare vaten maeckte Huram ²¹ Abiu den Coninck Salomo voor het Huys des HEEREN van gepolijstert koper.

21 And. sijn vader, ofte, sijns vaders. Siet bov. 2. op vers 13.

17

²² Inde vlackte der Iordane gootse de Coninck, in dichte aerde: tusschen Succoth, ende tusschen Zeredatha.

22 Siet de verklaringe van dit vers 1.Reg. 7. op vers 46.

18

Ende Salomo maeckte alle dese vaten in groote menichte: want het gewichte des kopers en wert niet ondersocht.

19

^b Oock maeckte Solomo alle vaten, die voor het Huys Godes waren: ende den gouden Altaer, ende de Tafelen, daer op de Toonbrooden zijn:

b 1.Reg. 7.48.

20

Ende de Kandelaren met hare Lampen van ²³ gesloten gout, om die nae de ²⁴ wijse aen te steken, voor de Aenspraeck-plaetse.

23 Siet van dit gout, 1.Reg. 6. op vers 20.

24 D. nae de wet van Godt gegeven, Exod. 25.31, etc. ende 37.17, etc.

21

Ende de bloemen, ende de lampen, ende de snuyters, van gout: het was ²⁵ 'tvolmaecktste gout:

25 Hebr. de volmaecktheden des gouts, D. het beste, fijnste, ende gelouterste gout.

22

Mitsgaders de ²⁶ gaffelen, ende de spreng-beckens, ende de roockschalen, ende de wieroock-vaten, van gesloten gout: aengaende den inganck van het Huys, sijne binnenste deuren, van het Heylige der heyligen, ende de deuren van het Huys des Tempels, waren ²⁷ van gout.

26 Siet 1.Reg. 7. op vers 50.

27 D. met gout overtogen. want het binnenste der deuren was van hout, 1.Regum 6.31, 32, 35.