Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Psalm Cvij.

De Psalmist vermaent tot prijs ende lof des Heeren alle bevrijdde uyt de hant harer wederpartijders, alle dwalende in vreemdelinckschap, alle gevangene, ende krancke, alle zee-varende, ende voorts alle andre menschen van wegen de veranderingen in elcken lande ende persoone, door Godes regeringe, prijsende de gene die dit wel waernemen.

1

LOoft den HEERE, want hy is goet, want sijne goedertierenheyt is in der eeuwicheyt.

2

Dat ¹ [sulcx] ² de bevrijdde des HEEREN seggen, die hy van de hant der wederpartijders gevrijdt heeft.

1 T.w. dat de Heere goet is, etc. vers 1.

2 Of, verloste, Te weten uyt veel perijkelen ende swaricheden, als stracx volgt.

3

Ende die hy uyt de landen versamelt heeft, van’t Oosten ende van’t Westen, van’t Noorden, ende van ³ de zee.

3 T.w. de roode zee, die bezuyden het lant Canaan leyt. Anders beteeckent dese maniere van spreken het weste, te weten, nae de middellantsche zee aen, die westwaert leyt van ’t lant Canaan. Ios. 23.4.

4

Die inde woestijne dwaelden, in eenen ⁴ wech der wildernisse: die ⁵ geene stadt ter wooninge en vonden.

4 Hebr. In eene Wildernisse, of eensaemheyt des wechs. Siet van dese woestijne Deut. 8.15. Ierem. 2.6.

5 And. Geen bewoonelicke Stadt. Hebr. Geen Stadt der wooninge.

5

Sy waren hongerich, oock dorstich, hare ziele was in hen ⁶ overstelpt.

6 T.w. Van angst ende benautheyt, als Psal. 102.1.

6

Doch roepende tot den HEERE ⁷ in de benauwtheyt die sy hadden, heeft hyse geredt uyt hare angsten.

7 And. in hare benautheyt.

7

Ende hy leyddese op eenen rechten wech: om te gaen ⁸ tot een stadt ter wooninge.

8 Hebr. Eene stadt der wooninge, als vers 4.

8

⁹ Laetse ¹⁰ voor den HEERE sijne goedertierenheyt loven, ende sijne wonder-wercken ¹¹ voor de kinderen der menschen.

9 Dit versken wort wederhaelt ond. versen 15, 21. ende 31.

10 Of, by den Heere, D. soo heymelick, in haer herte (wetende dat Godt een kender der herten, ende doorgronder der nieren is) als opentlick voor Godts gemeente.

11 D. dat het de menschen hooren ende sien.

9

Want hy ¹² de dorstige ziele versadigt, ende ¹³ de hongerige ziele met goet vervult heeft.

12 Hebr. begeerige. of, begeerende, Te weten, eenen dronck om den dorst te lesschen, als Ierem. 29.8. Siet de aent. Iob 39. op vers 1.

13 Siet Psal. 65.5. Luc. 1.53. Siet oock d’aenteeck. Iob 18. op vers 12.

10

Die in duysternisse ende ¹⁴ de schaduwe des doots saten, gebonden ¹⁵ met verdruckinge ende yser:

14 D. dicke duysternisse, daer van men verschrickt: ofte sulcke duysternisse als onder d’aerde is, daer de doode begraven liggen. siet Psal. 23.4.

15 D. In de ysers geslagen ende seer bedruckt. Siet Iob 36.8, 9.

11

Om datse wederspannich waren geweest tegen Godes ¹⁶ geboden, ende den raet des Alderhoochsten onweerdelick verworpen hadden.

16 Hebr. redenen, of, seggen, D. geboden, bevelen.

12

Daerom ¹⁷ hy haer ’t herte door swaricheyt vernedert heeft: sy zijn gestruyckelt, ende daer en was geen helper.

17 T.w. de Heere.

13

¹⁸ Doch roepende tot den HEERE in de benauwtheyt die sy hadden: verloste hyse uyt hare angsten.

18 Als bov. vers 6.

14

Hy voerdese ¹⁹ uyt de duysternisse, ende de schaduwe des doots: ende hy brack hare banden.

19 D. Uyt de benaeutheyt ende bangicheyt.

15

²⁰ Laetse voor den HEERE sijne goedertierenheyt loven, ende sijne wonder-wercken voor de kinderen der menschen.

20 Als bov. vers 8.

16

Want hy heeft ²¹ de koperen deuren ²² gebroken: ende d’yseren grendelen ²² in stucken gehouwen.

21 Daer mede de gevanckenissen besloten waren: Verst. hier door, alle groote verhindernissen. siet Iesa. 45.2.

22 T.w. om de elendige ende benaeuwde menschen te verlossen.

22 T.w. om de elendige ende benaeuwde menschen te verlossen.

17

²³ De sotte worden om den wech harer overtredinge, ende om hare ongerechticheden geplaecht.

23 D. de qualick beradene, ende qualick bedachte menschen: Of, die Godt niet en vreesen, het welck de grootste dwaesheyt is, gelijck ter contrarie Godt vreesen, de grootste wijsheyt is. Siet Iob 5. op vers 2.

18

Hare ²⁴ ziele grouwelde van alle spijse: ende ²⁵ sy waren tot aen de poorten des doots gekomen.

24 D. Appetijt. als Iob 33.20.

25 D. Sy sijn in merckelick perikel des doots gekomen. siet Iob 33.22. Psal. 9.14.

19

²⁶ Doch roepende tot den HEERE in de benautheyt die sy hadden: verloste hyse uyt hare angsten.

26 Siet bov. vers 6.

20

Hy sondt ²⁷ sijn woort uyt, ende ²⁸ heeldese, ende ²⁹ rucktese uyt hare ³⁰ cuylen.

27 D. sijn bevel, T.w. op datse weder gesont souden werden.

28 Siet Deut. 32.39. Iob. 33.19, 24. Hos. 6.1. Siet een exempel in Hizkia, 2.Reg. 20.1, 4, 5, 7.

29 D. hy heeftse gelijck als uyt het graf weder op doen staen, ende in de uyterste gevaerlickheyt des doots bewaert. Siet Psal. 7.16. Iob 33.24, 28, 30.

30 Ofte, verdervingen.

21

³¹ Laetse voor den HEERE sijne goedertierenheyt loven, ende sijne wonder-wercken voor de kinderen der menschen.

31 Als bov. vers 8.

22

^a Ende datse Lof-offeren offeren, ende met gejuych sijne wercken vertellen.

a Levit. 7.12. Psal. 50.14.

23

Die met schepen ter zee ³² afvaren, ^b handel doende ³³ op groote wateren,

32 T.w. diepe in de baren der zee. of, van den oever afdalen, afvaren, of nederdalen.

b Apoc. 18.17.

33 And. op vele wateren.

24

Die sien de wercken des HEEREN, ende sijne wonderwercken ³⁴ in de diepte.

34 Siet Iob 41.22.

25

Als hy spreeckt, so doet hy eenen storm-wint opstaen, die ³⁵ hare golven om hooge verheft.

35 T.w. der zee. siet Iob 26. de aenteeck. op vers 12.

26

³⁶ Sy rijsen op nae den hemel, sy dalen neder ³⁷ tot in de afgronden: ³⁸ hare ziele versmelt ³⁹ van angst.

36 Dit is eene afbeeldinge der periculen in de welcke de menschen op zee zijn, als haer de tempeesten, ende storm-winden verheffen.

37 D. tot op den bodem der zee. Siet Psal. 42. op vers 8.

38 D. de moet ontsinckt haer, ende sy zijn soo bang, als of stracx het leven verliesen souden.

39 Hebr. van’t quade.

27

Sy danssen ende waggelen als een droncken man, ende ⁴⁰ al hare wijsheyt wort verslonden.

40 D. sy en weten geenen raedt hoe sy uyt die benaeuwtheyt geraken sullen.

28

Doch roepende tot den HEERE in de benautheyt die sy hadden: so voerde hyse uyt hare angsten.

29

⁴¹ Hy doet den storm stille staen, so dat ⁴² hare golven ⁴³ stille swijgen.

41 Hebr. hy stelt den storm in stilte. D. hy verandert den storm in kalmte, Siet Iob 26. op vers 12.

42 Hebr. haerlieder golven. T.w. de golven die sy so seere vreesden, als die hen den doot dreychden. siet Ion. 1.15. Mat. 8.26. Marc. 4.37.

43 Alsoo oock vers 30.

30

Dan zijnse verblijdt, om ⁴⁴ datse gestilt zijn, ende dat hyse tot de haven harer begeerte geleydt heeft.

44 T.w. de wateren.

31

Laetse voor den HEERE sijne goedertierenheyt loven, ende sijne wonder-wercken voor de kinderen der menschen,

32

Ende hem verhoogen, inde gemeynte des volcks, ende ⁴⁵ in’t gestoelte ⁴⁶ der Outsten hem roemen.

45 D. in ’t gestoelte daer de Outste by malkanderen sitten.

46 D. der Raets-heeren, ende Oversten des volcks.

33

⁴⁷ Hy ⁴⁸ stelt de rivieren tot eene woestijne, ende ⁴⁹ water-tochten tot een dorstich [lant].

47 T.w. de Heere.

48 D. Hy verandert vruchtbare waterige landen in drooge onvruchtbare woestijnen.

49 Hebr. uyt-gangen, D. vochtige vrucht-dragende landen. De sin van dit vers is, dat Godt door sijne Goddelicke kracht, voorsichticheyt, ende regeringe, dickwils wonderbaerlicke veranderinge in de werelt brengt, als hy een lant straffen ofte segenen wil, op dat sijne glorie ende macht blijcke, soo in het straffen, als in het segenen.

34

⁵⁰ ’Tvruchtbaer lant ⁵¹ tot souten [gront], om de boosheyt der gener die daer in woonen.

50 ’Tgene dat hier geseyt wort, dat blijckt aen het Ioodsche lant, ’twelck eertijts seer vruchtbaer geweest is, maer nu ist seer onvruchtbaer, woest, en dorre.

51 Hebr. tot souticheyt, D. tot een sout onvruchtbaer lant. Alsoo oock Iob 39.6. Ier. 17.6. want souticheyt veroorsaeckt onvruchtbaerheyt. Siet Deut. 29.23. Iud. 9.45.

35

⁵² Hy stelt ^c de woestijne tot eenen water-poel, ende het dorre lant ⁵³ tot water-tochten.

52 D. het drooge onvruchtbare lant maeckt hy vochtich, ende volgens dien vruchtbaer.

c Iesa. 41.18.

53 Hebr. tot uytgangen der wateren, als vers 33.

36

Ende hy doet ⁵⁴ de hongerige ⁵⁵ aldaer woonen, ende sy stichten ⁵⁶ eene stadt ter wooninge:

54 Siet bov. vers 9.

55 T.w. In dat lant, het welck hy van onvruchtbaer heeft tot vruchtbaer lant gemaeckt.

56 Hebr. Eene Stadt der wooninge.

37

Ende bezaeyen ackers ende plan-

[fol. 279v]

ten wijngaerden, ⁵⁷ die inkomende vrucht voort-brengen.

57 Hebr. die vrucht der inkomste maken, dat is vruchten jaerlicks inkomende. ofte, Sy, te weten, de lantbouwers, geven vruchtbare opkomsten.

38

Ende hy segentse, so datse seer vermenichvuldigen, ende haer vee ⁵⁸ en vermindert hy niet.

58 Verst. hier by, maer hy vermeerdert het.

39

Daerna verminderense, ende ⁵⁹ komen t’onder, door verdruckinge, ⁶⁰ quaet, ende droeffenisse.

59 Hebr. worden neder-gebogen, of, neder-gekromt, te weten, wanneer Godt, om datse haer wederom tegen hem besondigen, wederom eenich verloop geeft in’t lant daerse hare wooninge hadden.

60 D. ongeluck, allerley miserie.

40

⁶¹ Hy ⁶² stort verachtinge uyt, ⁶³ over de Princen, ende doetse dwalen in’t woeste, daer geen wech en is.

61 T.w. de Heere. Siet Iob 12.21, 24.

62 T.w. als hyse straffen wil.

63 D. over, of, op de voornaemste, ende meest uytstekende personagien des lants.

41

Maer ^d hy brengt den nootdurftigen uyt de verdruckinge ⁶⁴ in een hooch vertreck, ende ⁶⁵ maeckt de huysgesinnen als cudden.

d 1.Sam. 2.8. Psal. 113.7, 8.

64 D. op een hooge plaetse, daer hy buyten perikel is van vertreden ofte over-rompelt te worden.

65 Dat is, hy maecktse sterck van geslachten: Of, hy vermeerdertse.

42

^e De oprechte sien’t, ende zijn verblijdt, maer ^{f 66} alle ongerechticheyt stopt haren mont.

e Iob 22.19.

f Iob 5.16.

66 D. alle ongerechtige, als Iob 24.20. also stater hoovaerdye, voor, hoovaerdige menschen, Psal. 36.12. boosheyt, voor boose. De Prophete wil seggen, de boose ende godtloose sulcks siende, worden gedwongen den mont toe te houden, dien sy tegens Godt geopent hadden, niet durvende voortaen de voorsichticheyt Godes tegen spreken. Siet Iob 5.16.

43

⁶⁷ Wie is wijs? die neme dese [dingen] waer: ende ⁶⁸ datse verstandelick letten op de goedertierenheden des HEEREN.

67 Ofte, wie is wijs, ende neemt dese dingen waer? als of hy seyde, och hoe weynige sulcke wijse vindtmen? Alsoo oock Ierem. 9.12. Hos. 14.10.

68 Of, soo salmen verstaen de goedertierentheden des Heeren.