Streven. Jaargang 3

[p. 337]

[1950, nummer 4]

Het Heilig Jaar

TERWIJL de abstracte tijd zich aan ons voordoet als een reeks van identieke, elkaar in een eenvormige eentonigheid opvolgende momenten, is de ware, levende tijd een rhythmische beweging met perioden, die verschillen in duur en in accent.

De levende natuur kent de wisseling van de dag en de nacht, het brede rhythme der seizoenen en de met elk leven verbonden curve van geboorte, jeugd, volwassenheid, ouderdom en dood. Ook in de psychologie en in de geschiedenis doen zich deze breed-uitdeinende of kort-golvende bewegingen voor, phasen van vreugde en van verdriet, van activiteit en van rust, van stilstand en plotselinge vooruitgang, van stijging en van verval. Het rhythme van het individuele leven wordt meegesleept in de brede golvingen van de geschiedenis, en de samenstrengeling van al deze bewegingen, die ons voortstuwen naar een ons onbekende toekomst, vormen het rhythme van onze reële, menselijke tijd.

Geen wonder, dat ons leven in de H. Kerk en het leven van de H. Kerk zelf zich eveneens in een bepaalde rhythmiek voortbewegen. Het leven van de genade past zich aan bij het leven van de natuur. Zo zien we de genade, door Christus meegedeeld, zich ontwikkelen in het plechtig rhythme van de sacramenten, die zeven hoogtepunten in de deining van het geestelijk leven van de geboorte af tot aan de dood. Het persoonlijk gebedsleven heeft zijn eigen rhythme van het morgen-tot het avondgebed, en wordt meegevoerd in de bredere deining van het liturgisch gebed van de advent tot aan de laatste Zondag na Pinksteren.

Deze rhythmen van het persoonlijk en van het liturgisch gebedsleven worden weer overkoepeld door een bredere golving, die in haar beweging generaties omvat. Zoals de H. Communie een heilig uur is in 's mensen leven, zoals Kerstmis of Pasen heilige dagen zijn in het' kerkelijk jaar, zo zijn er ook in het rhythmisch verloop van de geslachten heilige jaren te onderscheiden.

De instelling van het Heilig Jaar beantwoordt aan de diepe wetten van de rhythmische geestelijke groei van de individuen en de geslachten. Voor een Christen zijn weliswaar alle jaren heilig: het zijn jaren van 'na de Verlossing', jaren van leven in het licht van de bevrijdende genade. Maar de heiligheid rust evenmin als de andere soorten van leven in de horizontale onbewegelijkheid van het water van een berg-

[p. 338]

meer; zij trekt niet eentonig door de eeuwen heen, zij kent als zovele Heilige Jaren haar rhythmische hoogtepunten.

Reeds in het Oude Verbond, deze nog aardsgerichte voorbode van het geestelijk Nieuw Verbond, vinden wij de instelling van de heilige jaren, de jubeljaren. De Joden moesten naar de voorschriften van Leviticus alle zeven jaren het land laten rusten: 'dan moogt gij uw akker niet bezaaien en uw wijngaard niet besnoeien' (Lev. 25, 4). Op elk zevende Sabbatjaar, dus na elke negen en veertig jaar volgde het grote Jubileumjaar, het jaar van 'de vreugdestoot op de trompet'. Want 'op de verzoendag moet gij de bazuin in uw land laten weerklinken. Gij zult dat vijftigste jaar heiligen en in uw land een vrijlating afkondigen voor geheel de bevolking' (Ibid., 10).

De regelmatige terugkeer van het Heilig Jaar of Jubileum werd door de H. Kerk in haar levensrhythme opgenomen. In de eerste historisch bekende afkondiging van het Heilig Jaar door Bonifacius VIII in 1300 wordt gewezen op een lange traditie volgens welke iedere honderd jaar bijzondere aflaten verleend werden aan diegenen, die de basiliek van de H. Petrus bezochten. Het is interessant na te gaan, hoe de kerkelijke overheid getracht heeft naar een gepaste golflengte, indien we het zo mogen uitdrukken, van de rhythmiek van het Heilig Jaar. Bonifacius VIII bepaalde, dat het Jubeljaar elke honderd jaar zou gevierd worden. Zo zouden echter vele gelovigen geen enkel plechtig jaar meeleven. Reeds in 1350 beslist Clemens VI, dat het Heilig Jaar elke vijftig jaar zou worden gevierd, zoals in Het Oude Verbond. Urbanus VI) wilde het elke drie en dertig jaar laten vieren, ter herinnering aan de drie en dertig jaren van Jezus' leven op aarde. Tenslotte bepaalde Paulus II in 1475, dat het Heilig Jaar om de vijf en twintig jaar zou gevierd worden. Zo voegde zich het rhythme van het Heilig Jaar naar dat van de menselijke geslachten. Iedereen zou voortaan de gelegenheid hebben om minstens eenmaal in zijn leven zijn eigen geestelijk rhythme op te voeren in het grote rhythme van de Kerk.

Algemeen wordt aanvaard, dat het Heilig Jaar 1950, door Z.H. Pius XII plechtig afgekondigd, het vijf en twintigste is in de geschiedenis van de H. Kerk.

Het is te hopen, dat voor alle christenen 1950 een waarlijk heilig jaar zal worden, en dat ze allen gehoor mogen geven aan de oproep van de H. Kerk tot gebed en boete, tot zuivering en een vernieuwde religieuze vurigheid. De millioenen, die naar Rome toestromen zullen daar na de vergiffenis van hun zonden door de biecht ook de grote aflaat ontvangen, waardoor al de tijdelijke straffen, die na de vergiffenis der zonden nog verschuldigd zijn, worden kwijtgescholden. Ze

[p. 339]

zullen daar, in de grote basilieken, bidden voor de intenties, die Z.H. de Paus heeft bekend gemaakt: 'voor de heiliging van de zielen door gebed en boete en onwankelbare trouw aan Christus en aan de Kerk, voor de wereldvrede en voor de bescherming van de Heilige Plaatsen, voor de verdediging van de Kerk tegen de hernieuwde aanvallen van haar vijanden en het verkrijgen van het ware Geloof voor dwalenden, ongelovigen en godlozen, voor de verwerkelijking van de sociale rechtvaardigheid en van liefdewerken ter ondersteuning van de lagere klassen en de behoeftigen'.

Al degenen, die niet naar Rome kunnen gaan, zullen in eigen land het grote jaar van gebed en vergiffenis meevieren volgens de voorschriften van de bisschoppen. Ze zullen in gedachten de pelgrims vergezellen naar het graf van Petrus, waar het hart klopt van de Christenheid. Alle christenen zullen ongetwijfeld onder de indruk komen van de universaliteit van ons heilig geloof. Deze grootste en machtigste aller internationale bijeenkomsten zal een voorbeeld en een aansporing zijn voor het vreedzaam verkeer onder de volkeren; zij zal, zo hoopt de H. Vader de diepe wonden helen van deze verscheurde wereld en ook voor de niet-katholieken moge dit H. Jaar een schitterend teken zijn, dat hen wenkt naar de ene universele Kerk van Christus.

Zo moge in het rhythme der tijden dit Heilig Jaar 1950 een hoogtepunt zijn in de beleving van onze christelijke overtuiging en in de opgang van de Kerk naar de volheid der tijden.

De Redactie