Streven. Jaargang 25

[p. 329]

[1972, nummer 4]

[Inhoud]

Strategie voor een open universiteit, p. 331

De Uno denkt wel eens aan een werelduniversiteit, die zou moeten bestaan uit de topuniversiteiten en -instituten van de gehele wereld, zo echter dat ieder zijn eigen identiteit en onafhankelijkheid bewaart. Een dergelijk project lijkt de auteur twijfelachtig, niet in staat om het vacuüm op te vullen waarin normen, waarden en keuzen in onze technologische wereld zich bevinden en de kloof te dempen tussen de wereld van de wetenschap en de wereld van ‘alleman’.

Geld- en bankwezen in Japan, p. 339

Japanse banken lenen zelf geld op korte termijn en gaan dat vervolgens op lange termijn uitlenen aan het bedrijfsleven. In orthodoxe ogen is dat een griezelige zaak, maar in Japan gaat het altijd goed en de gunstige groeicijfers van dat land zijn mogelijk mede te danken aan deze merkwaardige politiek. Wie het succes van Japan bestudeert, moet zich maar van zijn eigen vooroordelen losmaken.

Gerrit Kouwenaar en Constant Nieuwenhuys, p. 347

De dit jaar met de P.C. Hooftprijs bekroonde dichter Gerrit Kouwenaar heeft in het begin contacten gehad met Cobra, de kunstenaarsbeweging van de jaren vijftig, vooral met Constant (van Nieuw Babyion). De auteur volgt deze relaties op de voet. Constant en Kouwenaar werken beiden experimenteel, proefondervindelijk; zij beproeven het onmogelijke mogelijk te maken. Verf, alfabet, lijn, vorm en kleur worden aangewend om de materie te beelden en zo iets nieuws te maken. Tekens in de taal, tekens in de tijd.

Over filosofie, p. 360

Het verschijnen van de Engelse editie van Stegmüllers boek over moderne stromingen in de Duitse, Engelse en Amerikaanse filosofie is voor de auteur aanleiding om zich kritisch te bezinnen op enige van de doeleinden van de filosofie: grondslagenonderzoek en ‘Existenzerhellung’. De paradoxaliteit van de werkelijkheid leidt tot specifieke moeilijkheden voor de filosofie.

[p. 330]

Theaterwetenschap, p. 367

Wat zou theaterwetenschap kunnen en moeten zijn? De auteur geeft een principiële uiteenzetting, die slechts een terreinverkenning wil zijn. De irrationele benadering van het complexe verschijnsel ‘theater’ moet vervangen worden door een systematische studie, waarin het wezen van het theater wetenschappelijk wordt blootgelegd. Alleen zo krijgt het theater een theoretische fundering en kan het gecontroleerd worden op zijn effectiviteit.

R.M. Rilke en de Vlaamse letteren, p. 376

Het ligt niet in de bedoeling van dit artikel na te gaan welke invloed Rilke gehad heeft op Vlaamse schrijvers, maar alleen hoe Rilke zelf tegenover onze letterkunde heeft gestaan. Op het eerste gezicht was dat enthousiast en begrijpend. Maar bij nader inzien blijkt, vooral uit de correspondentie met de vertaler Kippenberg en diens vrouw, dat hij er niet zo veel tijd en belangstelling voor over had.

Over het boek van Jan Foudraine, p. 384

Het boek van Jan Foudraine is een ‘best seller’ geworden, omdat het mes van de auteur diep snijdt, radicaal diep, ook in eigen vlees, omdat hij aanschopt tegen de reputatie van beroemde vakgenoten, omdat hij in zijn weergave van de belevingen van gekluisterde mensen de lezer ontroert. De auteur van dit artikel geeft een kritische bespreking eerst van het boek en vervolgens van de veranderingen in de psychiatrische hulpverlening die met de opvattingen van Foudraine samenhangen.