Streven. Jaargang 30

[p. 481]

[1977, maart]

[Inhoud]

R.P. de Moel, Automatisering in tegenspraak

De computer is nog lang niet geïntegreerd in de samenleving, hoewel een zo eenvoudig middel als het zakrekenmachientje mensen vertrouwd maakt met het gemak dat men ervan heeft. De auteur geeft een overzicht van de stand van zaken met computers op dit ogenblik, verworvenheden, mogelijkheden en moeilijkheden.

J. Swings, Controversiële wetenschap

Het ideaal van de volkomen vrije wetenschapsbeoefening wordt uit vele hoeken aangevochten, niet in het minst omdat de praktijk er al vaak heel anders uitzag. Recent evenwel is de bereidheid van heel wat wetenschapsmensen en wetenschappelijke instanties om, al dan niet noodgedwongen, in te gaan op de discussie over ‘wetenschappelijke feiten’ en over (on-)gewenste experimenten en maatschappijbindingen in het wetenschappelijk bedrijf.

E. De Kuyper en E. Poppe, De verbeelding van de Muziek II. Kirschner over Mozart

Met zijn ‘Mozart, Aufzeichnungen einer Jugend’ heeft K. Kirschner een bijzonder onconventioneel en vervreemdend beeld geschetst van de in conventies en routines verstrikte jeugd van een erkend ‘genie’. Niet om de genialiteit te negeren of te ontluisteren, maar om de toeschouwers aan het denken te zetten over reële aspecten van het kunstenaarsbestaan, die hem tot dan toe wellicht en waarschijnlijk waren ontgaan.

H. van Lier, Wie heeft er een mening over kunst?

De nota ‘Kunst en kunstbeleid’ van de Minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk stoelt op deze twee gedachten: ‘... kunst (is) een onmisbare factor voor het voortbestaan, de ontwikkeling en de verandering van elke kultuur en - omgekeerd - (is) de bereidheid van een kultuur om haar spiegelbeeld te laten veranderen door de kunst een maatstaf van haar levenskracht’. Dit principe wordt in dit artikel getoetst aan de praktijk van het ‘orkestenbestel’.

K. Boullart, Malevitsj en de schilderkunst: einde of nieuw begin?

In de schilderkunst van deze eeuw neemt de Rus Malevitsj een heel aparte plaats in. Alleen de aandachtige lectuur van Malevitsj' eigen theorie van het ‘suprematisme’ kan zijn tegelijk fascinerende en tot ‘mislukking’ gedoemde esthetische opzet helpen verklaren.

[p. 482]

A.G.J. Dietvorst, Politieke geografie en de school

De Nijmeegse sociaal-geograaf H. van den Bosch signaleert een etnocentristisch denken in onze aardrijkskunde, d.w.z. dat wij bepaalde, bijna onwrikbare opvattingen hebben over andere volkeren en landen (een Italiaan is zus, een Turk zo, etc.). Hij tracht dit denken te bestrijden zelfs al op de basisschool door de kinderen aan de hand van bepaalde rollenspelen zich te laten realiseren dat mensen vaak onbewust tegenover elkaar in plaats van naast elkaar staan.

F. van Bladel, Het fenomeen Illich II

Deze tweede bijdrage over Illichs provocerende maatschappijkritiek rondt - alleszins voorlopig - het onderzoek af naar de continue krachtlijnen die aan dit fragmentarisch en vaak verward denken een opmerkelijke coherentie geven. De meest markante en meest positieve uitdrukking van deze coherentie is Illichs nieuwe sleutelbegrip ‘convivialiteit’.

F. Nieuwenhof, De arbeidersbeweging in het huidige Spanje

De democratisering van het huidige Spanje is in belangrijke mate afhankelijk van de vraag of het interim-regiem in staat zal zijn het sociale vraagstuk tot een oplossing te brengen. Het zal daarbij rekening moeten houden met de eisen van de Spaanse arbeidersbeweging, die hoofdzakelijk gerepresenteerd wordt door de Comisiones Obreras. Deze comisiones zijn ontstaan als spontane organisatievormen onder de fabrieksarbeiders als tegenwicht tegen de indertijd door de staat georganiseerde en gecontroleerde Centrales Nacional-Syndicalistas.