De Nieuwe Taalgids. Jaargang 38

Aankondigingen en mededelingen.

De studie der Nederlandsche streektalen.

Als eerste deel van de reeks ‘Streektalen’ (Hoekstenen onzer volkskultuur) verscheen als inleiding en handleiding De studie der Nederlandsche streektalen door Jac. van Ginneken, voorzitter van de Dialektkomissie der Ned. Akademie (Amsterdam - U.M. ‘Elsevier’ - 1943, 110 blz.). Dit boek geeft een uitstekende oriëntering, zowel voor alle belangstellenden in het onderwijs als voor studerenden. De rijke inhoud blijkt reeds uit de volgende opsomming van de hoofdstukken: I. De Nederlandsche streektalen en de landstaal in hun onderlinge verhouding, II. De ontwikkeling der oudere dialectstudie, III. De taalatlas, IV. De vergelijkende dialectstudie, V. De phonetische dialectstudie, VI. De phonologische dialectstudie, VIII. De streektalen en Nederlands eigen bodem, IX. De nieuwere lexicale dialectstudie, X. De grammatische en syntactische dialectstudie, XI. De denkvormen der Nederlandsche streektalen. Tal van verwijzingen naar Nederlandse en buitenlandse litteratuur stellen de lezer tot verdere studie in staat; een paar kaartjes geven een welkome toelichting. De bedoeling is dat aan de afzonderlijke streektalen volgende delen gewijd zullen worden.

De Navolging van Christus.

Voor de ‘Mededeelingen der Nederlandsche Akademie van Wetenschappen’ bewerkte Jac. van Ginneken een nieuwe Imitatio-vertaling, ‘naar de oudste teksten in de authentieke volgorde bewerkt’ (Amsterdam - N.V. Noordhollandsche Uitg. Maatschappij - 1944, 120 blz. Prijs f 2,70). In een beknopte Inleiding betoogt de schrijver nogmaals dat niet Thomas à Kempis, maar Geert Groote de schrijver van dit over de gehele wereld verspreide boekje zou zijn. In tegenstelling met vroegere vertalingen is dus de zijne op de jongste onderzoekingen gegrond, en met grote toewijding, naar de aard van ‘het Nederlandsch van onzen tijd’ bewerkt.

Die Stellung der Niederlande im Aufbau des Germanischen.

Met deze titel verscheen, in afzonderlijke uitgave, een voordracht van Prof. Theodor Frings, in Juni 1943 gehouden in de Sächsische Akademie der Wissenschaften (Halle - Max Niemeyer - 1944). Deze bekende dialektgeograaf en grondige kenner van onze taal bestrijdt het wan-

[p. 94]

begrip van vele Duitsers, zelfs taalgeleerden, dat het Nederlands eigenlijk een aanhangsel van het Duits zou zijn. Uit de geschiedenis van de Nederlanden toont hij aan, hoe in deze gewesten zich een eigen, belangrijke kultuurtaal ontwikkeld heeft: ‘Die Mundart bleibt in einem gesamtdeutschen Gefüge. Aber ein eigener kultureller Wille formt darüber hinaus ein Eigenes und Neues, die Grundlagen einer neuen Schrift- und Hochsprache, eben des Niederländischen’. In een uitvoerige Anhang (blz. 30-42) wordt het probleem van de Ingwäonismen besproken, toegelicht met 24 kleine dialektkaartjes (blz. 43-67).

Het Nederlandsche mystieke proza.

Pater Stephanus Axters O.P., bekend door zijn Scholastiek Lexicon en een onlangs verschenen bloemlezing uit Jan van Leeuwen's werken, zette een vierdelig Mystiek Brevier op touw, waarvan het eerste deel met bovenstaande titel verschenen is (Antwerpen - De Nederlandsche Boekhandel - 1944, 347 blz. Prijs ing. Frs. 125, geb. Frs. 155), dat zich beperkt tot oorspronkelijk Nederlandse teksten, maar die niet alleen Middeleeuws zijn. De historische ontwikkeling is wel in de Inleiding besproken, maar bij de rangschikking van de teksten niet in acht genomen. De 86 paragrafen berusten op de mystieke inhoud, terwijl een ‘Aanhangsel’ Communiegebeden bevat. De titel Brevier geeft dan ook duidelijk de hoofdbedoeling van de verzamelaar weer. ‘Laat niemand alleen om het aesthetisch genot dit Mystiek Brevier ter hand nemen’, zegt hij in een ‘Woord vooraf’. Dat verhindert natuurlijk niet, dat er in een zo rijk geschakeerde verzameling ook veel van litteraire waarde te vinden is, en dat er voor de studie van de Middeleeuwse mystiek veel uit te leren valt. In de Aantekeningen (blz. 327-347) zijn nauwkeurig de bronnen vermeld, waaruit de teksten geput zijn. Belangstellend zien wij de volgende delen van deze zo welkome uitgave tegemoet.

Essays van Dr. F. Smidt-Degener.

Een viertal verspreide essays van de bekende kunsthistoricus en litterator verscheen gebundeld met de titel Phoenix (Amsterdam - J.M. Meulenhoff - 1944. Prijs f 3,90). Wij maken er hier melding van, omdat daarin de boeiende Herinnering aan Leopold (uit Groot-Nederland, 1927) en de bekende studie over Rembrandt en Vondel (uit De Gids van 1919), herdrukt zijn.

Een kwarteeuw Zuidnederlandsche literatuurstudie (1918-1943), door Dr. R.F. Lissens.

Wij ontvingen een brochure met deze titel, zonder naam van uitgever of jaartal, als overdruk uit het Boek in Vlaanderen 1943. In een twintigtal bladzijden geeft de schrijver een zeer nauwkeurig bewerkt overzicht van al wat in Zuid-Nederland op het gebied van letterkundige studie voortgebracht is, systematisch gerangschikt: Algemene studiën, de Middeleeuwen, Rederijkers, Hervorming en Renaissance, De zeventiende eeuw, Nieuwe tijden, en Vergelijkende letterkunde. Daarop volgen ruim 300 bibliografische noten (blz. 26-41). Menigeen zal verrast zijn door de zo veelzijdige vruchtbaarheid op dit studiegebied in de Zuidelijke Nederlanden, en Dr. Lissens dankbaar zijn voor zijn zo verdienstelijke en nuttige voorlichting.