De Nieuwe Taalgids. Jaargang 39

[p. 190]

Aankondigingen en mededelingen.

In de aanstaande veertigste jaargang van ons tijdschrift zullen Dr C.B. van Haeringen en Dr W.A.P. Smit tot de redaktie toetreden.

In het Jaarboek van de Koninklijke Nederlandsche Akademie (1945) herdenkt C.B. van Haeringen de verdiensten van Jac. van Ginneken als taalkundige; C.G.N. de Vooys herdenkt A.G. van Hamel.

De onlangs verschenen Handelingen van het negentiende Nederlandsche Philologen-congres (Groningen - J.B. Wolters - 1946) bevatten o.a. verslagen van voordrachten in de secties: Over apologische spreekwoorden (C. Kruyskamp), Standaard Nederlands in België (W. Pée), De Leidse Universiteitsbibliotheek als centrum voor de bronnenstudie van het Middelnederlands (G.I. Lieftinck), Wenselijkheid en mogelijkheid van het tot stand brengen van een nieuwe Middelnederlandse spraakkunst (A. van Loey), Enkele prolegomina tot een theorie der grammatica (C.F.P. Stutterheim), Conjugatietypen in de verschillende talen der wereld (J.A.F. Wils), Klanksymboliek en primitieve mentaliteit (C.H. de Goeje), Oorsprong en voorgeschiedenis der taal (G. Revesz). Verder de volledige tekst van de slotrede van F. Baur, getiteld: Koers naar het Westen! Beschouwingen over de oriënteering van onze vakstudie.

Barokke lyriek van Protestantsche dichters in de zeventiende eeuw. Inaugurele rede van Prof. Dr G.A. van Es. (Groningen - J.B. Wolters - Prijs f 0,90.

De nieuwe Groningse hoogleraar koos een onderwerp op de grens van litteratuur- en taalstudie, toen hij de ‘litteraire vormgeving’ naging bij een drietal dichters uit opeenvolgende generaties, wier werk een barokkarakter vertoont, nl. Daniel Heinsius, Revius en Heiman Dullaert. Daarbij past hij de stilistische methode van zijn leermeester Overdiep toe, door niet alleen ritme, versbouw, klank en beeldspraak, maar ook de syntaktische struktuur scherpzinnig en fijngevoelig te ontleden. Opmerkelijk is al in het begin zijn vergelijking van schijnbaar tegenstrijdige gedichten als Heinsius' lofzangen op Bacchus en op Christus, maar die beide karakteristieke eigenschappen van de barok bezitten. Vervolgens gaat hij na, met treffende voorbeelden, hoe bij Revius het ‘eruptieve, emotioneele temperament’ het streven naar een imposante, evenwichtige structuur doorkruist. Beknopter is de beschouwing van Dullaert's ‘overrijpe barok’. Samenvattend ziet hij in de protestantse lyriek drie phasen, alle verklaarbaar, uit de eigenaardigheden van de barok-stijl: ‘de gebrokenheid van Heinsius, de onstuimigheid van Revius, de pathetiek en de extatische mystiek van Dullaert’. De jonge hoogleraar heeft zijn bewonderde voorganger eer aangedaan door in deze uitstekend geslaagde rede aan te tonen dat de stilistische ontleding en waardering inderdaad verhelderend kan werken.

Studies over zeventiende-eeuws. Verspreide opstellen en aantekeningen van Prof. Dr A.A. Verdenius, aangeboden door vrienden, leerlingen en oud-leerlingen ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag op 7 Maart 1946. (272 blz. met Registers).

Deze bundel, ingeleid met een portret en een bibliografie van de ge-

[p. 191]

huldigde, bevat een groot aantal herdrukken van verschillende omvang, grotendeels uit het Tijdschrift voor Ned. Taal- en Letterkunde en De Nieuwe Taalgids, gerangschikt in vier rubrieken: Tekst- en woordverklaring, Klankgeschiedenis, Grammaticale problemen, Syntactische problemen. Bij hernieuwde kennismaking zullen ze de lezers overtuigen, dat de inleiders terecht schreven: ‘Verdenius is vooral de Leermeester voor het aandachtig, indringend en verantwoord lezen’. In die hoedanigheid kan hij juist door dit samenvattend boek, nog lang een gewaardeerd leidsman voor volgende generaties blijven.