Onze Taal. Jaargang 4

[p. 12]

Van onze leden.

Eilgut

- Ons lid, Prof. B. v.d. Burg te Wageningen stuurt ons een etiquet van de spoorwegen dat geplakt was op een pakje van Leeuwarden naar Wageningen en dat zóó luidde: ‘Niederländische Eisenbahnen. Eilgut von Leeuwarden nach Wageningen über...’ (niet ingevuld). ‘Angenommen am...’ (niet ingevuld).

Wij onderstellen dat men te Leeuwarden zulke gedrukte plakbriefjes klaar heeft liggen voor het verkeer met Duitschland en dat men, bij de verzending van dit Eilgut in der ijl zich heeft vergrepen (in den letterlijken zin des woords). Het woord ‘Wageningen’ althans was niet gedrukt doch met blauw potlood ingevuld. Maar het moge dan blijven bij dit ééne ‘vergrijp’.

Met betrekking tot het bij de spoor gebruikelijke woord ‘ijlgoed’ schrijft een ander lid: ‘Zou het ooit gelukken de on-Nederlandsche uitdrukking ‘ijlgoed’ uit te roeien? Ondanks het vrijwel algemeene gebruik staat mij deze woordvorming nog altijd tegen.

Wij teekenen hierbij aan dat het woord ‘ijlgoed’ op non-actief is gesteld en dat het dus nu wel uit het spraakgebruik zal verdwijnen. Wat vroeger door de Spoorwegen werd aangeduid met ‘ijlgoed’ en ‘bestelgoed’ heeft nu den naam van snelgoed gekregen.

Stellig geen verbetering, maar er zal weinig tegen te doen zijn. De Spoorwegen schrijven nu eenmaal het gebruik van dit woord voor en daar moeten wij ons naar schikken. Het ware te wenschen dat lichamen als onze Spoorwegen, alvorens een nieuw woord in te voeren, deskundig advies vroegen.

Schaatsenloopen

- Een belangstellend lezer uit Emmen wijst ons op de mogelijkheid, dat de uitdrukking ‘schaatsen loopen’ niet ontleend zou zijn aan het hd. Schlittschuhlaufen. Wanneer n.l. de treinreizigers, die de uitdrukking bezigden, uit het Noorden zouden komen, zou men geneigd zijn te denken aan een - overigens even betreurenswaardige - verhaspeling van een uitdrukking die in Groningen en Drenthe inheemsch is.

De volksmond in die provincies kent, zegt hij, schaatsenrijden niet en spreekt van ‘scheuvelloopen’ (schuifelloopen?). Onze correspondent, hoewel geen Noorderling, heeft het woord onmiddellijk overgenomen en spreekt en schrijft bij voorkeur ‘scheuvelloopen’ of ‘scheuvelen’. Het is volgens hem een van die zeer duidelijke omschrijvingen, waaraan de dialecten, door toenemende ontwikkeling, steeds armer worden.

Hij merkt ten overvloede op dat Van Dale het woord ‘scheuvel’ geeft en dat deze de schaats een voorwerp noemt om snel mee over het ijs te ‘loopen’. Van Dale moet dus ook in staat zijn geweest om te zeggen: Ik ga een eind schaatsenloopen.

Wij maken gaarne melding van deze stem uit het Oosten, maar het feit dat de uitdrukking ‘schaatsen loopen’ gehoord werd uit de mond van twee blijkbaar ‘rasechte’ Amsterdammers maakt het buiten kijf dat wij in dit geval, zooals in de meeste andere, te doen hebben met Duitschen invloed. (‘Schaatsen loopen’ is niet inheemsch in de hoofdstad!)

En noe mâgge we lieden dat ônze Drentsche vrunden nog lange meugt scheuvelen.