Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Onze Taal. Jaargang 14 (1945)

Informatie terzijde

Titelpagina van Onze Taal. Jaargang 14
Afbeelding van Onze Taal. Jaargang 14Toon afbeelding van titelpagina van Onze Taal. Jaargang 14

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.59 MB)

ebook (3.06 MB)

XML (0.27 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Onze Taal. Jaargang 14

(1945)– [tijdschrift] Onze Taal–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Stapelvormen.

Onder stapelvormen verstaan wij die vormen, waarin één functie, of één taalkundig begrip op twee verschillende manieren wordt uitgedrukt. Zulke vormen hebben reeds den eenen of anderen aanwijzer voor het meervoud, de verkleining, de herhaling, de versterking der beteekenis, de uitdrukking van den persoon enz., die minder duidelijk herkenbaar is, en nemen dan, naar het voorbeeld der meerderheid die een ander en gewoner middel daarvoor heeft, nog daarbij dit laatste aan.

Zoo hebben b.v. de vrij zeldzame onzijdige meervouden op -er, als (mnl.): beenre, blader, hoenre, calver, kinder of kindre, cleder of cledre, lammer, enz. nog eens den meervoudsvorm ‘en’ of ‘s’ aangenomen: beenderen, bladeren, hoenders, kalveren, kinderen of kinders, enz. Vele verkleinwoorden op -el hebben ook den uitgang -kijn of -tje, b.v. druppeltje, pukkeltje, stippeltje. Zoo vormt men woorden met twee uitgangen van dezelfde beteekenis, als woestenij (vroeger ‘woestene’), grietenij (van ‘grietene’), waardij (van ‘waarde’); zeevaardij, voogdijschap, partijschap, maatschappij, heerschappij, weddingschap; dubbele comparatieven als eerder en meerder. Dubbele meervoudsvormen heeft men in: schoenen (oorspr. enkelvoud ‘schoe’), teenen (enkv. ‘tee’); tweemaal ge- in gegeten (mnl. ‘geëten’); tweemaal hetzelfde woord in immermeer (uit ‘ie meer meer’) en nimmermeer.

Hierbij behooren nog twee soorten van woorden te worden vermeld, nl. de zgn. ‘tautologische samenstellingen’, waarin een zelfde begrip door twee verschillende woorden wordt uitgedrukt, zooals: laaie vlam, heerleger, graftombe (fr. tombe = lat.-gri. tumba, ‘graf’); brokstuk, meekrap, baliemand, doeleinde, lintworm; en verduidelijkende samenstellingen, waarin het soortbegrip met het geslachtsbegrip is verbonden, als: windhond (naast ‘hazewind’; ‘wind’ is een oud woord voor ‘hond’); damhert (lat. ‘dama’ = hert), walvisch (vgl. ‘walrus’, Russische wal), rendier (‘ren’ is een Noordsch woord, dat ‘hert’ beteekent), muildier, struisvogel, tortelduif, moerbezie, koebeest, pijnboom e.a.

 

Uit de Geschiedenis der Nederlandsche Taal door Prof. Dr. J. Verdam.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

titels

  • De geschiedenis der Nederlandsche taal in hoofdtrekken geschetst


auteurs

  • J. Verdam


taalkunde

  • Vormen (morfologie)