Onze Taal. Jaargang 22

H.M.

Wat moet het zijn ‘Harer Majesteit kruiser’ of ‘Hare Majesteit's kruiser’? Mag ik ook ‘Harer Majesteit's kruiser’ zeggen? Met deze vragen worden wij nogal eens gekweld. Wij hebben ons (ten einde raad) gewend tot onze Raad van Deskundigen. Een lid geeft ons de volgende uitvoerige verklaring.

Van de drie genoemde vormen is theoretisch Harer Majesteit kruiser de meest correcte vorm: majesteit is vrouwelijk en harer geeft dus de 2e nv. aan; majesteit krijgt dan geen kenmerk (vlg. mijn er Vrouw). Maar reeds vroeg (17e eeuw) komt voor Zijn Majesteits afbeeldinge (Vondel; zie Nedl.

[p. 27]

Wdb. IX, 103), Sijn Doorluchtige Czaarsche Majesteits Schip. In dit laatste geval is dus de groep zijn (+ adj.) + majesteit beschouwd als één geheel en die groep krijgt als tweede naamvals kenmerk de -s, achter majesteit. De s bij vrouwelijke zelfst. naamwoorden is in oude taal gewoon (vgl. nog moeder s verjaardag), maar wordt bovendien in de hand gewerkt doordat majesteit in ‘zijn(e) majesteit’ op een mannelijke vorst slaat. De vorm ‘Hare Majesteits’ is dan een parallel naar ‘Zijn(e) Majesteits’. Dit is in de practijk de algemeen gebruikelijke vorm geworden. De vorm ‘Harer Majesteits kruiser’ is een combinatie van beide besproken vormen en af te keuren, omdat hier de s niet meer te beschouwen is als groeps-kenmerk. Natuurlijk zou men Harer Majesteits kunnen verdedigen door te beweren dat dan harer de vrouwelijke 2e nv. is van het bezitt. vnw. en majesteits de normale genitief van dit zelfst. nw. (net als moeders, oma's tantes). Toch acht ik Harer Majesteits kruiser onjuist, omdat het hier betreft een vorm uit de hogere gestileerde taal, niet uit de volkstaal of omgangstaal. In de gestileerde taal moet men met overleg te werk gaan, en de vormen bepalen naar de nu eenmaal schoolse regels. Dan is, dunkt mij, Harer Majesteits kruiser onaanvaardbaar vanwege het karakter der verbuiging.

Dus: 1. theoretisch juist, maar in gestileerde taal sedert eeuwen ongewoon is Harer Majesteit kruiser. 2. gangbaar en theoretisch verdedigbaar is Hare Majesteits kruiser. 3. onaanvaardbaar: Harer Majesteits kruiser. Een ander lid wijst op een macht, die zeker bij deze uitdrukking niet onderschat kan worden, nl. de macht der gewoonte:

‘Harer Majesteits’ behoort, gelijk Royen indertijd heeft opgemerkt, tot het idioom van het Kabinet der Koningin. (Als wij ons niet vergissen, schreef Prof. Royen zijn beschouwing naar aanleiding van een bespiegeling in Onze Taal, Red.) De logische bezwaren moeten het m.i. hier tegen de usus tyrannus afleggen. In deze opdringerige s - meent Royen - zal men het indifferente kenmerk van voorafgaande genitieven als ‘moeders verjaardag’ te zien hebben.’ Maar, zal men zeggen, er is nog een afwisseling mogelijk in de spelling, namelijk: Majesteits of Majesteit's. Ook hierin geven de deskundigen ons raad:

De enige mogelijkheid is, naar mijn inzicht, Hare Majesteit's kruiser. De twee woorden worden als een eenheid genomen en met de 's als genitiefteken verbonden. Zoals: Mevrouw Bosboom-Toussaint's romans.