Onze Taal. Jaargang 22

Boekbespreking

P. Gerlach Royen O.F.M.: Taalrapsodie. Uitg. Paul Brand, Hilversum, 1953.

De scheidende hoogleraar te Utrecht heeft in de laatste jaren zijn honderden artikelen, die verspreid waren in allerlei bladen, geordend en verzameld. In zijn jongste boek heeft Prof. Royen een honderdtal opstellen verzameld, die meer wetenschappelijk zijn en van blijvende waarde. Ook voor niet-vakmensen hebben deze artikelen hun waarde. De schrijver heeft allerminst behoefte aan ‘geleerdheid’; zijn betoog verheldert ons begrip bij het vormen van een juist inzicht in de zo ontzagwekkend gevarieerde taalverschijnselen. Een enkele keer spreekt de schrijver ietwat schamper over een uitlating van Onze Taal uit vroegere jaren. Men is geneigd nu, zoveel jaren na de hitte van de strijd, daarover te glimlachen. Ook wij moesten (en moeten) nog heel veel leren.

A. Huizinga: Handboek voor Vreemde Woorden. Uitg. Thieme, Zutphen, 1953.

Aan de rij van ‘vreemde-woordenboeken’ is weer een nieuw boek gevoegd, deze keer wel een zeer lijvig: ongeveer 40.000 vreemde woorden. Het zal de gebruiker wel zelden in de steek laten. Als zodanig kunnen wij het werk gerust aanbevelen. Twee opmerkingen echter. De schrijver heeft het boek door het opnemen van woorden uit allerlei exotische talen als het Turks, Chinees, Perzisch enz. wel zeer omvangrijk gemaakt. Wie heeft in de gewone en zelfs buitengewone practijk met deze soort woorden te maken? En ten tweede: de schrijver heeft gemeend woorden te moeten opnemen, die wel geheel Nederlands zijn geworden maar die (soms misschien!) van buitenlandse oorsprong zijn. Daardoor paraderen woorden als ‘veelvraat, scheurbeuk, nuchter, maand enz.’ tussen de buitenlanders. Dit zou niet erg zijn, als er bij deze woorden geen verklaringen stonden. Bij deze woordverklaringen slaat de schrijver de plank dikwijls geheel mis. Het is bijv. dwaasheid te zeggen, dat ‘maand’ van het Duitse ‘Mond’ komt. Slotsom: als vreemde-woordenboek uitstekend, als verklarend woordenboek voor Ned. woorden onbetrouwbaar.

Trivium. Oude Ned. geschriften op het gebied van de Grammatica, de Dialectica en de Rhetorica. Nr. 1. Christiaan van Heule: de Nederduytsche Grammatica ofte Spraec-konst. Uitg. Wolters, Groningen, 1953.

Onder redactie van de Professoren Wille, Caron en Kuiper verschijnt een reeks herdrukken van oude geschriften over de spraakkunst, de redeneerkunst en de welsprekendheid. Het eerste deeltje is nu uitgekomen: de spraakkunst van de 17e-eeuwse Leidenaar Van Heule. Wanneer men kennis maakt met de oorspronkelijke geschriften van onze oude spraakkunstschrijvers, komt men tot een juister waardering van het werk van deze ijveraars voor een goed taalgebruik. Dr. Caron voorzag het deeltje van een heldere inleiding.

Dr. C.G.N. de Vooys: Nederlandse Spraakkunst. Uitg. Wolters, Groningen, 1953.

De nu 80-jarige emeritus-hoogleraar De Vooys beleeft het genoegen van een derde druk van zijn meesterlijke spraakkunst. In ruim vierhonderd bladzijden geeft hij ons een boeiend panorama van onze taal. De Vooys vat in zijn werk samen de onderzoekingen over het Nederlands van nu en vroeger. Hij schrijft niet voor, maar beschrijft. Men kan het zeker aan taalkundig geschoolde leken aanbevelen: zij zullen aan het denken gezet worden over de groei en de aard van onze hedendaagse taal.