Tra
(R. Pl.) Men zou menen dat er maar heel weinig verband bestaat tussen kruiswoordraadsels en Onze Taal, maar dat is slechts schijnbaar. De samenstellers van die problemen zijn er namelijk op uit - om het niet te gemakkelijk te maken - weinig voorkomende woorden er in te verwerken, soms ook streekwoorden of woorden die min of meer of geheel verouderd zijn. Bij het oplossen ontmoet men die nog al eens. Over één zo'n woord zou ik enige opmerkingen willen maken. Ik bedoeld het woord ‘tra’. De omschrijving daarvan is ‘baan voor balspel’. Koenen-Endepols verwijst daarbij ook nog naar het woord ‘boltra’; hieruit wordt duidelijk, dat het bedoelde balspel het ‘bollen’ is. Ik herinner mij, dat in mijn jeugd (die in de vorige eeuw ligt) in Zeeuwsvlaanderen dit spel, waarbij zware houten bollen werden gebruikt, gespeeld werd, maar kan mij niet meer herinneren, dat de baan of plaats waarop men speelde, tra heette. Koenen tekent bij dit woord aan Zuidned., waaruit men blijkbaar moet opmaken, dat het hier te lande niet meer wordt beoefend en men tegenwoordig boven de bollen de voetbal verkiest.
Hieruit zou men allicht kunnen verwachten, dat met de zaak ook de naam in het vergeetboek zal raken en ‘tra’ het merk ‘verouderd’ zal krijgen. Dit is echter niet juist, het woord leeft nog midden op de Veluwe. In Ede (misschien ook nog elders?) is een tra een wegje of laantje dat de grensscheiding vormt, aan de bosrand, van het bos aan de ene zijde en de open heide aan de andere.
Ik heb mij als niet-deskundige aan de gissing gewaagd, dat tra voor weg of baan vroeger een veel ruimere betekenis heeft gehad en daardoor ook kon gelden voor een plaats voor een spel en in dat verband met dat spel in onbruik en vergetelheid zal raken. Het dunkt mij niet onmogelijk, dat tra, waarvan ik de afleiding niet ken, een oud woord is of afgeleid van een oud woord. De Tra in Ede ligt in een oude omgeving; evenwijdig daaraan loopt nog door de hei over verscheiden kilometers lengte een van de oude Hessenwegen, ook restanten van zeer oude datum. Ik had het in het begin over raadsels, maar dit woord
Auteursrechtelijk beschermd