Isomeren met klanken en letters
Isomeren zijn scheikundige verbindingen die eenzelfde formule hebben, d.w.z. die uit dezelfde bouwstenen, dus atomen, zijn samengesteld; alleen de groepering van deze atomen verschilt telkens. Hierdoor krijgen zulke verbindingen totaal andere eigenschappen. Het zijn dus verschillende stoffen met een gelijke samenstelling, maar met een andere structùur. Bij eenvoudige anorganische verbindingen die slechts uit een beperkt aantal atomen bestaan, is de vorming van isomeren niet mogelijk. De rangschikking van de isomeren beantwoordt aan natuurkundige wetten die bij een klein aantal geen andere combinaties toelaten. Isomeren komen uitsluitend voor bij grote, ingewikkelde moleculen van organische verbindingen waarbij onderlinge verschuiving van atomen of atoomgroepen mogelijk wordt.
Met klanken vormen wij woorden: in ‘lei-ding-wa-ter’ vormen tien klanken (geschreven met twaalf letters) het woord; de ‘lettergrepen’ maken vier eenheden met een klinker. Met het gelijke materiaal kunnen we ‘water-lei-ding’ vervaardigen: een ander woord met een andere betekenis. Ten behoeve van enige ingenieurs die door middel van dit spel met klanken en letters het begrip ‘isomeren’ duidelijk willen maken, vragen wij onze lezers die daartoe tijd en lust hebben, een aantal van deze ‘woordisomeren’ te vervaardigen. Het dunkt ons verstandig om klank en spelling goed gescheiden te houden; met de klanken van peil kunt u niet liep maken, met de letters wel. Met de klanken en de letters van regen kunt u neger maken: de vijf klanken (r, ee, g, e, n) en de vier letters (r, e, g, n) komen in beide woorden voor. Van droom kunt u op moord komen; de oo van het eerste woord is wel niet dezelfde klank als die van het tweede, maar dat doet in dit geval niet ter zake; de d van droom is een andere klank dan de d van moord. Wellicht hebt u een winteravonduurtje over; het spel zal uw inzicht in de verbinding klank-letter-woord verscherpen.
Auteursrechtelijk beschermd