Onze Taal. Jaargang 29

Nieuwe tijden, nieuwe woorden

‘Het was en zal altijd geoorloofd zijn, geld van gangbare munte uit te geven. Gelijk de bossen jaarlijks hunne bladers veranderen en de eerste afvallen, zo vergaat ook de oude eeuw der woorden en die onlangs opkwamen, groeien en bloeien gelijk de jeugd. Wij en alle onze werken zijn den ondergang onderworpen; hetzij 't land, de zee inruimende, de vloot voor de noordewinden beschut¹⁾, hetzij een vliet, enen beteren weg vindende, zijn kil²⁾, de vruchten nadelig, door kunst verleid³⁾ hebbe; al dit en wat mensen gemaakt hebben zal vergaan: hoe veel te min is de ere en levendige bevalligheid der woorden geduurzaam.

Vele woorden, nu niet gangbaar, zullen in zwang komen, en die nu gangbaar zijn, zullen slijten, indien het gebruik, waarbij het gezag, recht en regel van spreken bestaat, dat zo believe.’⁴⁾

Aldus nog enige andere regels uit Vondel's prozavertaling van Horatius' Dichtkunst. Vooral de laatste (vetgedrukte) regels verdienen in een lijstje boven de schrijftafel van elke woordenwikker en -weger te hangen. De oud-gymnasiasten zullen misschien de voorkeur geven aan het origineel.

Multa renascentur quae jam cecidere cadentque
quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus,
quem penes arbitrium est et jus et norma loquendi.
(Hor. De Arte Poetica 70-73)

1) Bedoeld is een haven.

2) Bedding.

3) Verlegd.

4) Uit De Werken van Vondel, Wereldbibliotheek, A'dam 1934, dl. VII, blz. 359 (spelling gemoderniseerd en tekst iets verkort).