Onze Taal. Jaargang 31

U vraagt

of wij het Nederlandse woord voor Outward Bound weten. □ Dat is blijkens persberichten een school in Zeeland voor zeer stoere jongens. Wij kennen daar geen eigen woord voor. □ Toch ontstaan er tientallen nieuwe woorden en uitdrukkingen. Een ervan: onbehagen. Natuurlijk al een heel oud woord, maar het heeft nieuwe inhoud gekregen: een gevoel van onbehagen, sociaal onbehagen. □ Handig woord dat onbehagen. Je kunt er heel netjes mee zeggen hoe verschrikkelijk ontevreden je bent over alles waarmee de grote hanzen vrede hebben. □ Een bekend sociologisch woord dat de massa bezig is te misbruiken: patroon. Voorbeelden: hij leidt(!) een geheel ander levenspatroon; (advertentie): in overeenstemming met iemands smaakpatroon. □ Nu wij heel lang geleden schadeplichtig hebben aanvaard, mag - dunkt ons - zegelplichtig evenmin het bestaansrecht ontzegd worden. Een zegelplichtig stuk zou een stuk zijn dat aan het zegelrecht is onderworpen. Natuurlijk is de man die zegelt plichtig en niet het stuk. Maar een technische hogeschool is geen hogeschool die technisch is maar waar de technische wetenschappen worden bestudeerd; deze wetenschappen zijn op hun beurt evenmin technisch maar enz. □ Met eigen ogen gezien dat een groot levensmiddelenfabrikant in het noorden van het zuiden des lands op de omslag van snijkoek heeft laten drukken: hersteller (volgt de naam). Een koekhersteller dus. □ Hoe zit dat met die des-uitspraak in woorden als de volgende? Desillusie, desinfectie, desorganisatie, desodorisatie enz. Dee of des? Een woordenboek als Koenen (25) geeft aanwijzingen: desintegratie (ee); bij desillusie staat dat niet. Het lijkt ons niet zo'n enorme zonde tegen de beschaving als iemand des zegt waar de Fransen dee zeggen. □ In destalinisatie wel echt dee en geen des. □ Wij zeiden: liederenkenner. Maar, zeggen de precieze lieden: dat moet zijn liederkenner, net als liedertafel (en eierspijs, kindertaal). Liederlijk. □ De prijs voor het langste woord van de maand gaat naar de schepper van het heus bestaande gezinsschuilplaatsluchtverversingsinstallatie. □ Met de afvalwaterzuiveringsinstallatie van een paar maanden geleden is het niet zo erg gesteld. De mannen van deze installatie werken ook voor een zuivere taal; men denke aan hun schepping: klaarmeester. □ Verzorgen blijkt men voor alles te kunnen gebruiken: een boek verzorgen, een concert verzorgen, een godsdienstoefening verzorgen, een programma verzorgen. Goed materiaal voor stijlboekjes om de leerlingen te oefenen in afwisseling. □ Zolang er taal gesproken wordt, zolang moeilijkheden en twijfels in de klemtoon: uniform, stimulans, Noordzee, ananas, moesson. Hoe moet het nu? Oppassen met al die dingen; er is bijvoorbeeld een curie en een curie. De school van de mammoet is: a-tu-nee-jum. Vecht nu alvast allen tegen wat wij hoorden: attee-nujum. (Eigenlijk heel begrijpelijk naast dat athene). □ Volzin voorkomend op de veerboot Gorkum-Woudrichem: art. 11. het is verboden bij hoog water en harden wind paarden of hoornvee te vervoeren met een pont of met een hengst waarmede ook andere personen dan de geleiders van die dieren worden vervoerd. □ De Engelsen zijn gemakkelijk met het overschakelen van bijwoord naar bijvoeglijk naamwoord: the then director (de toenmalige directeur). Het Nederlandse: het affe werk, de uite kachel verschijnt nog maar hier-en-daar blozend-aarzelend in druk. De Afrikanen gebruiken rustig: die destijdse gebeurtenis, die onlangse artikel. Wij zouden op dit punt niet zo huiverig moeten zijn. Vooral dat onlangs in plaats van recent lokt ons aan.