Onze Taal. Jaargang 35

Muf en modern

(M.W.) Een van mijn kinderen bereidt zich voor op het eindexamen van de middelbare school. Hij moest onlangs zijn ‘boekenlijst Nederlands’ inleveren en tot mijn grote ontsteltenis bemerkte ik dat hij (volgens opdracht van de leraar!) voor ongeveer driekwart aan stokoude boeken heeft: Maerlant, Huygens, Vondel, Betje Wolff (de naam is al muf). Bent u het met mij eens, dat dit onverantwoord is? Onze kinderen leven in een moderne tijd en moeten modern Nederlands spreken.

(Red.) Wij zijn allerminst bevoegd om een oordeel uit te spreken over de didactiek van het letterkunde-onderwijs. We kunnen ons voorstellen dat de leraren zullen zeggen: ‘Laat dat maar aan ons over!’ Toch een tweetal opmerkingen.

1. Wij zien in het geheel niet in waarom men - om een goede taalvaardigheid te verkrijgen - zijn lectuur zou moeten beperken tot ‘modern Nederlands’. Wanneer begint modern Nederlands overigens modern te zijn? In 1900, 1945, 1955?

[p. 3]

Genieën daargelaten, goed schrijven leert men niet als men nooit degelijke oefening in receptief taalgebruik (in dit geval: lezen) heeft gehad. Aandachtige bestudering van een paar bladzijden uit Hoofts Historiën, een treurspel van Vondel, ook van een nog vroeger werk uit de taalgeschiedenis, bijvoorbeeld een strofisch gedicht van Van Maerlant, heeft als oefening in receptief taalgebruik een zeer grote waarde.

2. De culturele betekenis van het letterkunde-onderwijs is hier wel niet in het geding gebracht, maar moet toch ook beschouwd worden, wil men tot een goed oordeel over de befaamde ‘boekenlijst’ komen. Mogen we het wat dramatisch uitdrukken? Welnu, globaal genomen volgt het grootste deel van degenen die in de volgende generatie tot de ‘leidende’ stand van ons land zullen behoren, het middelbaar onderwijs. Dáár hebben ze de gelegenheid om ten minste gedurende één periode in hun leven zich min of meer intensief met de Nederlandse cultuurgeschiedenis bezig te houden. Dat dit soms op wat schoolse wijze zal moeten gaan (huiswerk, proefwerk, boekenlijst), is - dunkt ons - geen groot bezwaar: een school is nu eenmaal een school. Er zijn overigens heus leraren Nederlands die op niet-schoolse, geestdriftige wijze hun leerlingen vertrouwd kunnen maken met ‘stokoude boeken’. Doe niet mee met flauwe, onbenullige grapjes waartoe de voornaam van Betje Wolff en Aagje Deken u zou kunnen verleiden. Wie de moeite neemt, wat bladzijden van hun werk te lezen èn zich een beetje in te leven in de tijd waarin zij geleefd hebben, zal spoedig merken dat zij behoren tot de vaardigste schrijfsters uit onze letterkunde.