Onze Taal. Jaargang 42

Frisia non cantat

Niet verder meer naar zoeken. Noch Tacitus, noch Caesar, noch wie dan ook uit de Latijnse literatuur. De Encyclopedie van Friesland zegt dat de oorsprong onbekend is. Zo gaat het: mensen citeren alsof ze de Bijbel, Dante, Voltaire, Goethe, Homerus en Alexander Pope uit hun hoofd kennen. Ga je kijken of het er staat dan ontdek je dat er niets staat. Frisia non cantat is slechts de halve (on)waarheid, het vervolg kent bijna niemand, de Encyclopedie wel, nl. ratiocinatur, dus (maar) redeneert. □ Wel verdergaan met het verzamelen van namen van beroepen: korreldraaier. Als ding bekend, niet als persoon. □ Taal is, gelijk in het nummer van april gezegd is, altijd en overal moeilijk. Bijvoorbeeld bij een ontkenning: ‘In tegenstelling tot de andere etages komt hier geen daglicht om de kostbare tekeningen en aquarellen voor vergeling of verbleking te behoeden’. Wat jammer is. □ De laatste HP van maart leerde ons de taxiterm porselein rijden: ‘Kijk, als een vent met een griet bij zich zegt: rijd u maar, dan wordt er in de auto gevreeën. Die auto mag dan niet schudden, die mag niet al te snel, die moet niet de aandacht trekken, mag geen bekeuring hebben en moet liefst een beetje in de buitenwijken blijven. Dat noemen ze porselein rijden’. □ Ecdysiaste is het vreemde woord voor stripteaseuse. □ Wie maar weinig boomwoorden kent, kan lang piekeren over de kop: geen lindaan tegen dennescheerder. □ Vraag: staat er in een Nederlandse wet dat het in ons land verboden is in een andere taal dan het Nederlands les te geven? Bijvoorbeeld: een hier aangestelde Amerikaanse hoogleraar in een natuurwetenschappelijk vak, moet hij in onze taal college geven of niet? □ Nu Anton Wachter in Harlingen te kijk staat, wordt het tijd een lijst, een Baedeker met foto's en teksten te maken van de papieren kinderen der schrijvers: Bartje in Assen, Eline Vere in Den Haag, de Camera-groep in Haarlem, Geertrui in Delft, de Vos in Hulst, Hansje Brinker in Spaarndam mag er ook bij. Wie helpt de lijst volledig maken? □ Na arbeiderisme nu ook dorpisme gevonden. De Zaanlander 15-3-1973: ‘Eng dorpisme joeg twee wethouders over de kling.’ □ De Fellowship is een van de meest geluidloze vliegtuigen. Met geluid altijd last; geluid(s)hinder, geluidwerend, geluid(s)arm. Zo gaat geluidloos naar de bliksem, de ontkenning in de overtreffende trap. □ Op woensdag 23 mei 1973 was er in Den Haag een Geluidshinderdag. Er werden - volgens het programma - drie lezingen gehouden: twee over geluidhinder en een over geluidshinder. De Stichting Geluidhinder had de dag georganiseerd en de voorzitter van de (programma!) Stichting Geluidshinder opende en sloot de dag. □ Een ramp die -s. Je zou zeggen: iets dat geluid weert, is geluidwerend en dat geluid dempt, geluiddempend zoals iemand die belang heeft, een belanghebbende en iemand die opzien baart, een opzienbarende is. Zonder s, heel zuiver rationeel, helder, klinisch uitlegbaar. Wat het middelpunt vliedt, het zaad draagt, het vuur spuwt, het slijm oplost, is middelpuntvliedend, zaaddragend, vuurspuwend, slijmoplossend. Net als doorslaggevend, kreukherstellend, alcoholhoudend, hartverheffend en nog een paar honderd. Rechtsvormend is een buitenbeen, gelijk vaderlandslievend (maar je lieft geen vaderland). Het Min. van O. en W. kent beleidsombuigende maatregelen. Zo blijft de -s een ware ramp. Drie gezinsverzorgsters samen zijn de gezinsverzorgende sectie. Helaas.

□ Mooi is de burgerraadsman of de burgerraadsvrouw die de gemeente Vlaardingen vraagt in VN 9-6. □ Maar in het zelfde nummer ook de onverdelgbare remedial teacher, nu in Den Haag ‘met als speciale taak het begeleiden van deelnemers met leermoeilijkheden.’ □ ‘Captain Johan Cruyff (pronounced Croif)..’ aldus Time The Weekly News Magazine, 4 juni 1973. Hoe spreekt men Croif uit? □ Als je het goed wilt doen, moet je het goed doen en dan niet laten drukken: ‘Hen die de aandacht willen vestigen op mogelijke kandidaten, wordt verzocht zich eveneens schriftelijk tot de decaan te wenden.’ Tekst waarmede een lector Duits geworven werd. □ Hooft had

[p. 40]

hum nodig: wie dit niet gelooft, leze de hele Historiën door. □ We moeten Het Laatste Nieuws van Brussel volgen en als het weer eens voorkomt, niet meer call girl maar roepmeisje gebruiken. □ Wat aandacht voor het merkwaardige voorvoegsel anti. Stewardessen krijgen anti-uniformen, alleen de gesp op de ceintuur is nog een herkenningsteken. Nog even een citaat met filosofie, nu uit het Parool 6-6: ‘De filosofie achter het te bouwen sportcentrum, waarvan de naam enz.’ □ De H.C. van 2-6 had een compliment voor Den Uyl die duidelijk was in zijn verklaring: erosie werd uitholling, herstructurering hervorming, integraal omvattend en mondiaal in wereldverband. □ Fierljeppen, een woord dat in het Nederlands een plaats verdient: Nederlands Kampioenschap in Akmarijp op 25-8 om 13.30. □ Volgens de NRC 2-6-73 een staatssecretaris: ‘In vorige werkkringen moest je, als je iets wilde weten, altijd op stap. Dingen uitzoeken. En nu is het zo dat ik op het departement vraag: god, wilt u dit of dat even achterhalen en binnen de kortste keren heb ik de gegevens’.

Als wij vermoeden dat in ons land altijd alles overal slechter is dan waar ter wereld ook, moeten we maar denken aan de mededeling van de Londense correspondent in Het Vaderland 26-5: ‘In het Lagerhuis is onlangs ook de volkomen onbegrijpelijke stadhuistaal gehekeld die ambtenaren gebruiken bij het opstellen van wetsontwerpen en ministeriële beschikkingen’. □ Niemand weet het verschil tussen een seminar en een workshop en allerlei organiseerders in ons land nemen die woorden maar over alsof iedereen dat wel weet. □ De winkel doet het heerlijk in rechtswinkel en wetswinkel. □ Projectontwikkeling blijkbaar leeg wordend modewoord. □ Hard in harde aksie, harde interviews, harde journalistiek, harde porno. □ Taal is moeilijk: de Autokampioen van 24-3 heeft het over de Friese heidekoning Radboud. □ Eureglo's zijn grensoverschrijdende samenwerkingsvormen. □ Stukkend is volgens VD gewestelijk, maar we hebben het allemaal wel eens gezegd (vermoedelijk). In het Afrikaans een bericht (Die Transvaler 28-3): ‘Die jong vrou het getuig dat sy na 'n party in haar woonstel deur Burns aangerand is. Bums het haar met 'n stukkende bottel en vuisthoue gedwing om te ontklee’. □ ‘Bij Ajax,’ zegt de VK 28-4, ‘worden de spelers steeds blessurebewuster.’ □ Over mevrouw en juffrouw helemaal niets meer, alleen nog tot slot dat volgens Folia Civitatis de TH Eindhoven het voorstel om alle vrouwelijke studenten met mevrouw aan te spreken, verworpen heeft. □ Goed, taalgedoe mag dan pietluttig zijn (de anderen zijn daar allen hoog boven verheven), maar je moet nu maar eens de volgende zin op fout-goed beoordelen: ‘Wanneer leden der gemeenschap stierven, lieten zij zich op eenvoudige wijze begraven.’ □ O.T. had eens geschreven in een circulaire: ‘Als u aan de koffiemaaltijd wilt deelnemen, dan verzoeken wij u f 7.50 over te schrijven enz.’ Nou, dat hebben we geweten. □ U die alles weet, geve een oordeel over de samentrekking in: ‘Daarom kunnen zowel de fluctuaties in de uitgaven worden opgevangen als een beter inzicht worden verkregen in de werkelijke kosten.’ □ Of over: ‘Door de nabijheid van de Onderafdeling der Wiskunde kan het onderzoek met betrekking tot makro-ekonomische modellen in bepaalde opzichten zeker zo goed of beter aan de hogeschool plaats vinden dan elders’. □ Het Leidse Akademische Ziekenhuis geeft de voorkeur aan hartbewakingseenheid boven coronary care unit. Zeer goed. Verder vertellen.

Voor OT is taal moeilijker dan voor wie ook daar niemand ons iets vergeeft. Bijvoorbeeld in jan. 1973: ‘.... dat onlangs vijf leden een zestal vragen gesteld heeft.’ □ Elenbaas, een veel voorkomende naam in Holland Michigan, stamt uit Zeeland. Zeven maal in de telefoongids van Sint-Annaland, Poortvliet zes, Scherpenisse twee, Tholen een, Nieuwland vier, Goes drie, Terneuzen twee enzovoort. □ Herbruiken dekt recyclen niet geheel (weer in de kringloop brengen); kringlopen heeft het bezwaar moeilijk als overgankelijk werkwoord gebruikt te kunnen worden (‘papier wordt gekringloopt’?). Recycleren bruikbaar. □ We kunnen er maar niet mee ophouden; de Encyclopedie (blz. 302) zegt over het niet-zingende noorden: ‘waarvan het eerste deel voldoende weerlegd is maar waarvan het tweede deel eerder moet worden verscherpt dan verzwakt.’