Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Onze Taal. Jaargang 43 (1974)

Informatie terzijde

Titelpagina van Onze Taal. Jaargang 43
Afbeelding van Onze Taal. Jaargang 43Toon afbeelding van titelpagina van Onze Taal. Jaargang 43

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.86 MB)

Scans (10.93 MB)

ebook (4.20 MB)

XML (0.45 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Onze Taal. Jaargang 43

(1974)– [tijdschrift] Onze Taal–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Voornamen

bij namen van ministers, kamerleden enz. waren tot voor 1973 (ongeveer) ongebruikelijk in kranteverslagen en tv-rubrieken; in ironisch of cabaretachtig verband natuurlijk wel (‘lijmen Jan’). Ze worden nu gewoon: Joop, Marcus, Hans, Frans, Max, Jan, Laurens Jan. Bij vrouwen was dit al eerder het geval. Ook de echtgenoten van de mannen krijgen hun voornaam gedrukt in de publiciteit Pien, Liesbeth. Angelsaksische invloed? Een wending tengoede lijkt het ons zeker: een wat ongedwongen omgang-in-woorden hoeft niet altijd een misplaatste vertrouwelijkheid, geforceerde ‘gewoonheid’. gebrek aan respect voor het ambt te betekenen. □ Over jij en u probeert O.T. alles bij te houden wat geschreven is. Bijvoorbeeld het bericht dat de leerlingen van de IJdoornschool in Amsterdam voortaan hun leerkrachten (uitroeienswaardig woord) met jij en met hun voornaam mogen aanspreken. Iets meer dan de helft van de ouders had daar geen bezwaar tegen. □ De eerste zin van het vorige blok is praatstijl maar toch niet in allen gevalle verwerpelijk als schrijfstijl. Op de Nederlandse stations is de volgende reclame te lezen: Aardgas heb je geen omkijken naar.

 

Aanvaardbaar, eigenlijk ook fris en zeker in overeenstemming met de taalgewoonte (‘spinazie ben ik gek op’). □ Op balbezit spelen uitdrukking die de figuurlijke kant opgaat, bijv. over een reeds behandeld punt blijven praten in een vergadering om de tegenstander geen gelegenheid te geven uitvoerig een nieuw punt aan te snijden. Op de man en niet op de bal spelen is al een ingeburgerde figuurlijke zegswijze, vermoedelijk niet ouder dan het betaalde voetbal is. □ Goed als bijwoord in wendingen als: hij is goed nijdig; dat gaat goed fout. Nog niet voldoende in woordenboeken geregistreerd. Lijkt op mooi in dezelfde soort verbinding. □ Meer bekendheid moet het rijm hebben dat in een vergaderzaal van een personeelsraad te vinden is: Laat niet na het bedenken van sociale spreuken - de schoonmaaksters de

[pagina 40]
[p. 40]

as, de bekers en de peuken. □ In de vernieling gaan, geen einde aan onstuimige woorden; maar goed ook. □ ‘Ik heb,’ zo zei de minister van O. volgens de kranten van 26-3, ‘in de zes jaar dat ik op het gymnasium zat, nooit het woord vakbond gehoord.’ □ Strooiselroof, een woord waarmee Willem Kloos een sonnet gemaakt zou hebben; het zou zeker tot de tien mooiste Nederlandse woorden behoren ware het niet dat het onrechtmatige weghaling van de humuslaag betekent en als zodanig een overtreden van de ontgrondingswet is. □ Streaken: Het Vad. 25-3 vervoegde het: Den Haag streakt. Maak er strieken van, loopt beter. De gevonden vertalingen als naaktsprinten, blootrennen, blootijlen leveren deelwoord-jammer op. Schichten goed. □ Hoe begrijpelijk ook, taalkundig betwijfelbaar is een uitlating (NRC 9-2) als: ‘Dwergen is een term die op zichzelf al afkeuring verdient; alsof ze geen mensen zouden zijn.’ □ Meer zit in de verzuchting van de Congresgebouwdirecteur die zijn raad van Commissarissen (2 × m, 2 × s, 2 × s) voorstelt het Nederlands Congresgebouw (naam als een blok lood, O.T.) te veranderen in Scala. Als je een bijeenkomst aankondigt in de Prins-Willem-Alexanderzaal Nederlands Congresgebouw heb je 15 lettergrepen nodig om één ding aan te duiden. Scala twee lettergrepen in plaats van zeven roept jeugdsentimenterige zalen op, maar alleen bij Hagenaars boven vijftig jaar.

 

Hard, als in harde lijn, harde porno, harde journalistiek, duidelijk uit het Engels; harde wetenschappen (hard sciences) zijn de natuurwetenschappen, de wiskunde e.a. □ Het woord dwergen kan inderdaad iets discriminerends hebben, kleine mensen is neutraler, zuiverder. □ Wie discriminatie d.m.v. taal bestudeert behoort itakker te kennen, volgens de Haagse Courant (9-3) het scheldwoord van vrachtautochauffeurs voor Italianen: ‘Men zégt niet itakker, maar men spuugt het uit.’ □ Beeldspraak uit Natuurbehoud, febr. '74: ‘Terwijl het werk zijn voltooiing naderde, gooiden de vele en zware stormen met hoge vloedstanden, roet in het eten.’ □ Een klein jaar oud is vertrossing. □ Op zoek naar een nieuwe naam is de nieuwe reclasseringsorganisatie. In reclasseren denkt men inderdaad aan ‘opgelegde hulp van bovenaf’ en er kan iets ‘minachtends’ aan kleven. Dat kan natuurlijk aan elk woord, maar de kans om met een nieuwe klank te beginnen, moet gegrepen worden. □ Grote bekendheid geven aan verkeersschout, een nieuwe functie bij het Min. van Justitie: opleiding vijf jaar. □ Over de overbodigheid van of in sommige woorden hebben we het vaker gehad. Gevonden een waterafdunbaar voegmiddel (= met water verdunbaar). □ Een bestelwagen waarin verse en gekoelde waren worden vervoerd, is door de eigenaar beschilderd met gekoelde versdienst, bijna poëzie. □ Een onvermoed aardige woordspeling in het Engelse blad The Guardian van 1-4 in een lovende bespreking van het Rott. Phil. Orkest dat was gekomen uit ‘the artistically not-so-nether lands’. □ Daarom zo aardig omdat dit blad een maand daarvoor (5-3) een hele bladzijde aan ons, klompendragers, had gewijd waarin uitspraken van hen als ‘Well, what have we got to be patriotic about?’ en over hen als ‘The Dutch language, including cognate Flemish, is among the world's minority languages, like Uzbek and Gaelic.’ □ Stelling: ‘Een goed voorbeeld van illustratief taalgebruik is dat heden ten dage het woord geleerde in onbruik raakt en door de aanduiding wetenschapper vervangen dreigt te worden.’ □ Aan de binnenkant van de eerste bladzijde van Deze Week 17-4 (‘Ajax gaat stuk aan drank en vrouwen’ met letters van 6 centimeter) stonden 15 vragen voor de vrouw die met ja of nee wil weten of zij ‘een goede steun’ is voor haar man. De oneven moesten met ja de even met nee beantwoord worden. Nummer 5: ‘Spreekt u algemeen beschaafd Nederlands?’ In nummer 8 de moeilijkheid van de ontkenning die verleidt tot bevestiging: ‘Denkt u dat de mensen met wie u omgaat u niet alledaags vinden?’ □ Met voornamen beginnen, met voornamen eindigen. Het jaar 74 was nauwelijks tien dagen oud of de Times had berekend dat in de in 73 in deze krant aangekondigde geboorten James (214), John (152) Alexander (124) de meest voorkomende jongensnamen en Jane (125, Elizabeth (123), Louise (109) de meest voorkomende meisjesnamen waren. Waarom zoekt nou nooit iemand zoiets bij ons (in de times-achtigste krant) uit? Van de jongensnamen zal het zeker niet Jaap en Jan zijn. □ Het wordt wel langzamerhand vervelend maar het laatste woord is nu aan The Guardian die op 9 april jongstleden wederom een hele pagina wijdde aan ons land en deze keer de mode beschreef: ‘Dutch girls are gorgeous and they look great in colourful fashionable clothes; even better than the tulips.’


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken