Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Onze Taal. Jaargang 43 (1974)

Informatie terzijde

Titelpagina van Onze Taal. Jaargang 43
Afbeelding van Onze Taal. Jaargang 43Toon afbeelding van titelpagina van Onze Taal. Jaargang 43

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.86 MB)

Scans (10.93 MB)

ebook (4.20 MB)

XML (0.45 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Onze Taal. Jaargang 43

(1974)– [tijdschrift] Onze Taal–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Variëteit en variété

Over de gijzelaars valt niets meer te zeggen. Iedereen kan nu weten hoe het in elkaar zit. De volgende keer zal 't wel weer misgaan in de massamedia, maar O.T. en dat ochtendblad, dat op de voorpagina een hooggeleerd betoog nodig had, hebben hun plicht gedaan. Blijft over de volkomen onwetenschappelijke vraag, waarom een perelaar een perelaar heet. Omdat hij peren voortbrengt, dus perelt?

Je kunt over journalisten zeggen wat je wilt, maar ze zijn hoffelijk jegens onze Eva's. Een vrouw die ‘in het nieuws’ is heet altijd mooi, of op z'n minst charmant. Terecht, want een minder mooie vrouw kan best charmant zijn. En, als ze noch mooi noch charmant is, hoort ze in het nieuws niet thuis.

't Hangt ook wel van de sfeer af, of - om te laten zien dat ook wij mooie vreemde woorden kennen - van de ambiance. Tegenover vrouwen die wegens een ordinair delict terechtstaan zijn geen egards (u ziet 't: wéér een!) nodig. Bij een handig of ongewoon misdrijf wordt het anders en, als we worden ingewijd in het privéleven van een vrouw, in haar passies en innerlijke roerselen, keert de hoffelijkheid volledig terug.

Zijn de Engelsen efficiënter? Een man kan ugly zijn, een vrouw op z'n ergst plain, dat is eigenlijk gewoon, eenvoudig, and no offence meant. Ofschoon... verba valent usu; het gebruik bepaalt de betekenis der woorden. Dus toch ook in Engeland oppassen.

De TV-films zullen dubbele onderschriften moeten krijgen. Eerst een vertaling uit (b.v.) het Engels in het ‘Nederlands’ en daarna van het ‘Nederlands’ in het Nederlands. Immers:

 

Engels - What are you doing, crying out my name here in the street where it's full of police?

‘Nederlands’ - Wat doe je nou met m'n naam zo uit te schreeuwen? 't Zit hier vol kit!

Nederlands - Wat doe je nou met m'n naam zo uit te schreeuwen? 't Zit hier vol politie!

Want hoeveel brave kijkers kennen dat woord kit voor politie?

Van de TV gaat nog steeds een sterke culturele invloed uit, hetgeen ook de bedoeling is. In dit streven wordt ‘silly’ vertaald met ‘lullig’, ‘shut up’ met ‘hou je smoel’ (ook als dat in het desbetreffende spraakgebruik niet past) en ‘faecalized’ met ‘onder de stront’. Men brengt daar soms ook een kinderlijk Nederlands voort, dat ontroert. Zoals ‘een ziekenhuis voor zij die nergens anders terecht kunnen’, en ‘om hoe laat kom je?’

Zo hoor je nog 'es wat. Maar de romantiek is anders geworden. Oordeelt u maar: ‘You are like wine; you go to my head’ - Je bent als ouwe klare; je stijgt me naar het hoofd’. Wijn had altijd iets romantisch als hij niet versneden was. Maar bij de TV heeft hij afgedaan. De romantiek heeft een hoger alcoholpercentage gekregen.

Even onder ons: functioneert u wel optimaal, of bent u daarvoor te weinig gemotiveerd? Zoek u dan eens naar een alternatief gedragspatroon en legt u wat meer power in de zelfreflectieve benadering van uw probleemvelden. U zult dan uw identiteit terugvinden. De leidraad en de woordenlijst van de Nederlandse taal zijn, zo schreven de respectieve ministers van onderwijs in 1954 in hun inleiding, een uitzondering van het Belgisch Spellingbesluit van 1946 en de Nederlandse Spellingwet van 1947. In besluit en wet werd een regeling voorgeschreven onder meer voor de schrijfwijze van bastaardwoorden. De ministers zeiden ook nog de verwachting te koesteren, dat zich een praktijk zou ontwikkelen, gebaseerd op de leidraad.

[pagina 72]
[p. 72]

Wat die bastaardwoorden betreft is hun verwachting niet helemaal in vervulling gegaan. Ten aanzien van c of k in die woorden zijn in de meeste gevallen twee spellingen toegelaten, een voorkeurspelling en een tweede keus. En de woorden waarin de k voorkeur heeft zijn te tellen; het leeuwedeel is voor de c.

Maar onlangs verscheen in de dagbladen een paginagrote publikatie van het ministerie van verkeer en waterstaat over deel III van het kentekenbewijs. Daarin waren vrijwel alle c's vermeden; de publikatie sprak van korrekt, risiko, kontrole, kompleet, direkt, funktioneren.

Wel grappig, die overheid. Ze zegt: kijk eens, korrekt, kontrole en funktioneren zijn toegelaten, maar correct, controle en functioneren verdienen de voorkeur. Zelf houden we er ons niet aan, maar voor u is het beter.

Dit vraag je je af: als de overheid, die de voorkeurspelling heeft ingevoerd, haar niet gebruikt, voor wie is die spelling dan eigenlijk bestemd?

De overheid eet haar eigen kinderen nog niet op, maar ze verstoot ze wel.

Honkbal is werkelijk een leuke sport; onlangs hebben we nog eens een wedstrijd bijgewoond. En de volgende dag lazen we in ons ochtendblad:

‘Nadat Horeman op een verre klap Tan Sieval 1-0 had gescoord, betaalde Van der Sluis drie innings later wellicht de tol voor zijn worpenovervloed. Met Jensen als koploper op het eerste kussen had hij weliswaar nog maar één uit nodig, maar de dit seizoen knuppelgevaarlijke Jelsus knalde Van der Sluis' worp met één stoot

 

tegen het hek (1-1), waarna Boudewijn Maat met een middenveldzoever de volle buit binnen liet razen.’

En toen kwamen we tot het inzicht, dat je nog beter over zo'n wedstrijd kunt lezen dan ernaar kijken. 't Is nóg opwindender!

Uit een weekblad: ‘Wie zulke dingen doet, heeft het gevoel van mijn en dein al verloren.’

En of! Want mijn is Nederlands en dein is Duits.

We hebben in deze rubriek al eerder gepleit voor de aanschaf van een goed woordenboek Engels-Nederlands voor de makers van onderschriften bij de TV-films. Nu de NOS zo'n groot overschot op haar begroting '73 had, willen we dat pleidooi herhalen. Met zo'n woordenboek wordt de kans kleiner, dat een officier zich naar zijn kwartieren (quarters) begeeft. Hij gaat dan gewoon naar zijn kwartier.

In een zeker radioprogramma moet men raden welk muziekstuk er gespeeld is. ‘Carmen,’ zei iemand, ‘maar ik hoorde niet precies welke delen.’ De omroepster: ‘Dat was ook niet zo makkelijk; 't was een mixage.’

Nu, dat was 't zeker. Die mixage, bedoelen we.

Mr. M.C. Godschalk

In te vullen woorden cloze passage ‘Vissers’

drie tijd vis
waterkant zootje anderen
beet hoe proberen
van het verkopen
eigenlijk uur botenverhuurder
om dat vijf
ons moeten van
beproeven hun tien
een gulden de
wel de eerlijk
kom dus in
terugvaren geven ging
halen gulden de
hij ze het
andere die vrolijk
de had gulden
ja binnen  

In te vullen woorden cloze passage Troonrede 1974

gestegen werkloosheid rijk
energie de en
het vaart toeneming
teruggang is inkomen
samenwerking in verwezenlijken
werkgelegenheid voor te
ons principiële een
invoerprijsstijging komen de
vermindering sterke sociale
doorkruist voor deze
energiecrisis en de
de volkshuisvesting van
program de worden
er met het
de kabinet f 500
nu krijgt de
binnenlandse 1975  


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken