Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Onze Taal. Jaargang 44 (1975)

Informatie terzijde

Titelpagina van Onze Taal. Jaargang 44
Afbeelding van Onze Taal. Jaargang 44Toon afbeelding van titelpagina van Onze Taal. Jaargang 44

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.10 MB)

Scans (8.78 MB)

ebook (3.39 MB)

XML (0.39 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Onze Taal. Jaargang 44

(1975)– [tijdschrift] Onze Taal–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Cluster

is blijkbaar een woord dat wegens het opvullen van een behoefte nodig is; misschien schijnbaar, want er is helemaal geen gat. Tros past er precies in, al is dat nog zo bezet voor iets anders. Voorbeeld van cluster in Uitleg 2-10-75: ‘De 38 contactscholen zijn voorlopig door de commissie ingedeeld in 6 clusters. De clusters zijn zo samengesteld dat zoveel mogelijk alle categoriale vormen aanwezig zijn’. □ Status in spelling: geen bank maar een banque. □ Neerlanditeit is een woord, (voorzover we weten) geschapen door Senghor, de president van Senegal. Zoiets als zijn woord negritude is voor de Afrikaanse neger. ‘Zolang er een Nederlandse staat is, en de Nederlandse cultuur, zolang zal er neerlanditeit bestaan.’ (NRC 25-10-74) □ In nieuwe wijken met letterkundige straatnamen wordt gehoord: Dirk da Costaplein, Isaac Costerlaan, Aagje Wolflaan, Bet je Dekenlaan. Zeer mooi is de uitspraak Beehuutpad voor B. Huetpad. □ Een journalist hoort alles en staat overal dichtbij. Dit blijkt uit het volgende bericht (Tel. 16-10-74) ‘16.50 uur. Dokter Zeldenrust komt bij het huisje en bekijkt zorgvuldig de bloedspatten. Er is met veel kracht geslagen, mompelt hij.’ □ Parkeerstudie is een of andere studie die een uitgelote student kiest; hij kan dan wachten totdat hij aan de echte beurt komt. Heel nieuw zijn de woorden die T. Elias in de NRC 16-12-1974 noemt: de hijgpremie (toelage voor leraren die snel van het ene gebouw naar het andere moeten om er les te geven) en duimdiploma (diploma waarop je een onvoldoende met de vinger afdekt). □ De voorlichtingsambtenaar van de gemeentepolitie in Noord-Holland heeft vastgesteld dat negentig procent van de sollicitanten bij de politie afvalt

[pagina 16]
[p. 16]

bij de selectie. En waarom zakken er zoveel? ‘Ze struikelen op de Nederlandse taal en algemene ontwikkeling. We raden ze aan daarom eerst een half jaar een cursus te volgen en dan terug te komen.’

 

Voor het leerboek Nederlands voor buitenlanders als het over de uitspraak van de e gaat, het woord: reservegeldrenteberekening. □ ‘Visie, aldus mr. J.L. Heldring NRC 11-10-74, is een van die woorden die telkens in politieke discussies opduiken. Meestal in deze zin dat de tegenstander gebrek aan visie wordt verweten. Dat is een volslagen hol verwijt, want op zichzelf betekent visie niets. (...) Kortom, visie is, zonder nadere bepaling, allemans gading; een stoplap die gebruikt wordt wanneer argumenten ontbreken.’ □ Over filevorming gekijf; er zou niet voor vorming gewaarschuwd moeten worden maar voor het resultaat, namelijk de file. Wie weet. De Staatscourant kent o.a. de gewestvorming, de besluitvorming en de beleidsvorming. □ Gewone mensen mogen het ook wel weten. Daarom een aanhaling uit het A'damse universiteitsblad Folia Civitatis 7-9-74: ‘Er zijn weinig zaken, die op de universiteit zo gecultiveerd zijn en een dergelijke graad van perfectie bereikt hebben als het taalgebruik tijdens vergaderingen in bestuursorganen. Voordat men het weet, zit men er midden in: in het geleuter.’ □ Een mediathekaris zal iemand zijn die artikelen enz. uit media rangschikt, opslaat en uitdeelt. □ De Journalist 1-10-74 heeft onthuld dat een journalist op het allerlaatste moment een enorme taalfout in de troonrede heeft kunnen tegenhouden: er stond in de eerste zin vergt als gezegde van opbouw en behoud en het moest natuurlijk vergen zijn. □ En ‘lullig’, of we dat nu leuk vinden of niet, is knap op weg met een nabootsing van de geschiedenis van dat zelfde woord leuk (mutatis metante, gelijk het Simplisties Verbond dat zegt), waarvan nog in 1916 hoogst officieel in het Woordenboek Ned. Taal (VIII, 1, 1686) moest worden gezegd dat het in de betekenis van ‘aardig, vroolijk, grappig’ alleen ‘bepaaldelijk in de gemeenzame taal in Holland voorkomt’. En dat is maar 60 jaar geleden, twee generaties: vader en grootvader. □ Gelijk Kronkel in Het Parool 23-10-1974 met de volgende mistroostige dialoog van een moeder (zeg 40) en een dochter (zeg 16) bij een tramhalte. ‘Tja, ik had je ook wel een echte Hollandse naam kunnen geven. Als ik vooruit geweten had wat je nou zou zeggen, had ik je bij voorbeeld Keetje genoemd.’ ‘Keetje is maf,’ zei de dochter. ‘Sandra vin je ook maf. Maar toen ik je Sandra noemde leek dat leuk. Sandra. Dat was een leuke naam, toentertijd. Nou niet meer, zeker. Wist ik dat? Ik kon toch ook niet in de toekomst kijken?’

 

Moeilijk blijft het, altijd, of het nou toekomst is of heden. Neem de Volkskrant 29-10-1974 die over een radioprogramma schrijft dat ‘de persbureauwoorden vertaalt op gespreksniveau. Deze methode verheldert de code van het officiële nieuws, maar heeft meteen ook het gevaar van vervallen in geouwehoer of groenteboerenklets.’ □ Nog afgezien van het een na laatste zelfstandig naamwoord. Het laatste woord (in een volkskrant) discrimineert ondubbelzinnig. Zie ook Van Dale onder kruidenier. □ Een prachtige tekst (tot voor kort) in de krantenhal van het CS A'dam bij de afdeling gewaagde bladen met mooie voorprenten: ‘Heren, kunt u de dames op dezelfde plaats terugleggen? Dank u.’ □ Die koffer kan niks meer bij. Hoe zou het anders moeten? Toch niet: bij die koffer kan niks meer. □ Vakbond zal wel jonger zijn dan vakvereniging. Het WNT signaleert ze onderscheidenlijk in 1894 en 1872. □ Mooi, voor woordenboekmakers: mooi in de fout; mooi in de boot; mooi in het schip. □ De juiste tekst van Colijns geruststelling is: ‘Ik verzoek de luisteraars dan ook wanneer zij hunne legersteden opzoeken, even rustig te gaan slapen als zij dat ook andere nachten doen.’ □ Na reservegeldrenteberekening mag recherchechef er ook zijn. □ Petat, ieder nederlander bekend uit de belgenmoppen, komt voor in een ingezonden stuk in Folia Civitatis 2-11-1974: ‘De zinsnede in de doctoraalbul... ut summos in hac Facultate honores petat... met of zonder lof, is voor de niet-latinist alleen herkenbaar in associatie met de friteskraam.’ □ Ook Den Haag West vraagt nu per advertentie een remedial teacher. □ Recycling: overwogen is ook riezijkeling, herkauwing en herfietsing. □ Een stelling bij een Amsterdams proefschrift in februari 1975: ‘Het herhaaldelijk opduiken in de politieke sfeer van de namen Constance, Liesbeth, Pien en Katrien kan niet worden beschouwd als het in meer gepopulariseerde en onschuldiger vorm weerkeren van de dagen van Madame de Pompadour. Bedoeld verschijnsel bevestigt slechts de huiselijkheid van de Nederlandse volksaard.’


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken