Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het groote Tafereel der dwaasheid (1720)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het groote Tafereel der dwaasheid
Afbeelding van Het groote Tafereel der dwaasheidToon afbeelding van titelpagina van Het groote Tafereel der dwaasheid

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (20.57 MB)

ebook (24.77 MB)

XML (1.29 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/pamflet-brochure
non-fictie/politiek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het groote Tafereel der dwaasheid

(1720)–Anoniem Tafereel der dwaasheid, Het groote–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 29]
[p. 29]

[Het Dolhuis der Actionisten (vervolg)]

 
Indien 'er maar op't lest niet eenige van een party Acties in de kraam komen.
 
Hier naast zit haar Galant met zyn'Knecht, die al meê met het zelve sop
 
Overgooten zyn; dat is te zeggen, de Acties zitten haar ook al in den kop.
 
Ils een lust om die Snaaken te hooren vryen,
 
Heur praat hangt an een van allerhande Bubbelpartyen.
 
Ik zal haar strak alle vier
 
Boen ontsluiten voor uw pleizier.
 
Hier zit de Maakelaar Grypal, die zo lang heeft gemaakeld,
 
Tot hy zen zelven in dit Dolhuis heeft gekaakeld.
 
Hier zit een Smous, en daar naast zit een Waal.
 
In 't kort, want ik ken ze onmooglyk allemaal
 
Opnoemen, ik heb hier by de veertig Kommefaalén,
 
Die alle deur den Windhandel geraakten an't maalen;
 
Engelukkig zyn ze noch dat ze hier by my te kost zyn gelegd,
 
Want ik denk haar deur den tyd noch weêr te recht
 
Ry'er verstand te brengen, of ten minsten 'k wil het hoopen.
 
Maar al genoeg hier van. Flippyn! Flippyn! maak het Huisje van myn Heer Windbuil en Juffrouw Bubbels eens open.
Flippyn.
 
As't je blieft Japikvaer

Derde toneel.

Japikvaer. Valerius. Eelhart. Windbuil. Juffrouw Bubbels. Krispyn, Katryn, Flippyn.
Japikvaer.
 
Zie daar kommen die vier Lievertjes aan
Windbuil.
 
Mejuffrouw hebt gy niet een klein partytje gedaan,
 
Sedert dat ik u de laatste maal heb gesprooken.
Juffrouw Bubbels.
 
Wel zou ik niet myn Windbuil, ik leef in de Acties! ik heb my daar raar gewrooken
 
Van een'Smous, die my bedot hadt met een regiment Acties op Edam,
 
Maar hoor 't is een geheim, ik moet het u inluisteren.
Kryspyn.
 
Wel myn zoete Lam!
 
Myn Prinses van de Kool en Wortel Compagnien! myn liefste Kaatje!
Katryn.
 
Wel myn Ridder van de Jenever en Varkens Acties! myn beste Maatje!
 
Ik docht dat je weêr met een Zantvoorder Pinkje na Engeland waart gegaan?
Krispyn.
 
Ik ben ook op weg geweest, maar als wy maar een of twee mylen ver in zee zyn, dan is de reis al gedaan,
 
Dan keeren we weêrom. maar apropo, zellen we haast trouwen?
 
Verdult ik zel zulk een kros veur je houwen;
 
Daar zel ik het portret van Meester Law, mit al zyn Actieverstand,
 
Achter op laaten schilderen deur den besten Aap-pelles van ons gantsche Land;
 
En, ei luister eens na het opschikken van de Portieren,
 
An de eene zy zel ik ze mit een Alkmaarsche Kool en an de andere zy mit een bos Hoornsche Wortels laaten versieren.
 
Voor op zel een Goudsche Gaaper staan, en naast hem een Rot mit een Ojevaar,
 
Dan mot'er noch een Varken, een Kalf, een Jeneverfles, een Pekelhaaring en andere fraaijigheden meêr bykommen, die alle even raar
 
Zellen weezen, maar die allemaal wat motten beduiên:
 
Je vat de kneep wel?
Katryn.
 
Wel Wis.
Krispyn.
 
Daar zellen we zo meê deur de Hollandsche straat de Quincampoix kommen kruijen,
 
Elk Actionist zel'er wat in te spikkeleeren hebben: en als we dan van trouwen kommen, dan zel 't eerst gaan!
 
De Bruid en Bruîgom gooijen gemeenelyk wat suiker onder de Jongens te grabbel, maar ik denk een ander wegje in te slaan,
 
Want ik meen 'er een zak vol Acties op Medenblik onder tesmakken,
 
Dat zel klettig zyn, ha! ha! als ik 'er om denk zou ik me wel van vreugd bekakken
 
Daar meê worden al de Jongens Actionisten, en zo planten wy dien heerlyken en eerlyken handel voort,
 
Want het zou jammer zyn dat die uit de Waereld raaken.
Katryn.
 
Maar ik heb nog niet gehoord
 
Wat voor papieren schat dat jy meê ten Houwlyk zelt brengen.
Krispyn.
 
Hoor dat zel ik je zeggen:
 
Voor eerst tien Acties op Zwol, zes op Naarden en acht op Muiden, die ik noch in een'y zeren kist heb leggen,
 
Want die zyn zo goed als geld. dan heb ik op Purmerent
 
Noch twintig Acties, en op Medenblik omtrent,
 
Zo een tien twintig onbegreepen, zo wat over de honderd;
 
Dan heb ik 'er noch vyf op Rotterdam, maar die leggen van de andere afgezonderd,
 
Want dat is iets extra, dat is het roompje van al de Compagnien.
 
Maar laat ik nu jou Rykdom ook eens hooren.
Katryn.
 
Kom an, ik zel ook geen spot biên.
 
Luister toe: 'k heb acht Kalfskoppen, en twintig Varkensblaazen;
 
Veertig Kaapers, en zestien Vaartgraavers, die ze alle overschreeuwen mit haar raazen:
 
Dan noch tien Pekelhaaringen; drie bossen Hoornsche Wortels, en een Alkmaarsche Kool;
 
Ook heb ik noch zeven Ojevaars.
Krispyn.
 
Dat 's net een galg-vol.
Katryn.
 
En dan noch.... mar ik verdool
 
In al myn mooije goed. in 't kort ik hoef jou niet te wyken,
 
Want myn papiere rykdom zel veur niemand de vlag stryken:
 
Ja daar staat myn Juffrouw mit jou Heer, die hebben nou zo veul in de Zuid en in de West,
 
In de Ramskoolbroek, in de Cheels, en in de Bank, en noch hou ik myn Acties best
Krispyn.
 
Apropo de Zuid! ik zel een gouwering veur jou bestellen,
 
Die ik van 't goud zel laaten maaken dat die van de Zuid of van de Barbiesjes noch vinden zellen,
 
Dat goud zal anders van kleur zyn, het hedensdaagsche ziet zo bliek om zen neus.
 
Wat dunkt je, Katryntje, dat is niet entre deuxs?
 
Dan zel ik noch een paar oreljetten veur je laaten draaijen
 
Van twee Koolen, die ik daarom expres te Alkmaar zel laaten zaaijen
Windbuil.
 
Is 't mooglyk Mejuffrouw! ik admireer uw groot verstand,
 
Ik moet bekennen in d'Actiehandel is geen gaauwer Juffer in ons Land.
Katryn tegen Krispyn, wyzende op Valerius en Eelhart,
 
Zie je die Heeren wel?
Krispyn.
 
Dat zou ik hoopen.
Katryn.
 
Vraag die of ze een party van jou Medenbliksche Acties willen koopen.
Krispyn.
 
Wel ik verwonder me geen kleintje, Kaatje, dat je je zo vergist;
 
Die Messieurs hebben ommers de Phisionomy niet van een Actionist
 
Dan zouwen se so stil niet staan kyken of se voor 'er kop waaren geslaagen;
 
Neen, die Luî leeven anders in de Waereld, die doen niet als vliegen en jaagen:
 
Een Actionist, die wat hart by 't werk heeft, zit niet een oogenblik stil,
 
En zit hy al éens, wel dan zit hy met syn eene bil
 
In de Barbiesjes, en met de andere in 't onbekende Zuid. wel watte grillen!
 
En jy zoudt denken, dat die styve, slemmige, houte Jordens in Acties souwen hand'len willen?
Katryn.
 
Wat weet ik het; het kan altemet opkommen als kakken, eêr je'er om denkt.
 
Maar Krispyn mondje toe, 't is of Japikvaêr ons wenkt.
Japikvaer.
 
Hou me den bek daar wat mit je kaakelen en je snappen,
 
Of ik zel je met de bullepees wat digt op je wammes doen lappen.
Krispyn.
 
Wat beliefje Vader, vroegje na Acties op Schiedam,
Japikvaer.
 
Jou guit!
 
Zoje niet zwygt... loop Flippyn laat nou al de anderen eens uit.
 
Maar daar wordt geklopt, je mot de deur eerst eens open maaken,
 
En passen voor al op dat j' hem weêr ter deegen sluit op dat wy geen van onze Kommezaalen quyt raaken.
 
Wel Heeren hebben se je wat gediverteerd met haar zotte praat?
Eelhart.
 
ô Ja myn Vrind, hoe meêdoogende ik ben met hun bedroefden staat,
 
Kon ik my echter somtyds niet van lachen onthouwen.

Vierde tonneel.

Japikvaer. Valerius. Eelhart, Leander. Losbol. Windbuil. Juffrouw Bubbels. Krispyn. Katryn. Flippyn.
Leander.
 
DEezen Man, Japikvaêr, kom ik aan uw voorzorg betrouwen,
[pagina 30]
[p. 30]
 
Stel al uw kunst te werk om hem weêr te recht te brengen by zyn verstand.
Japikvaer.
 
Ik zal myn best doen, myn Heer Leander, maar dat lykt al een raare Quant
 
Me dunkt ik ken dat troonietje; is 't Losbol niet?
Leander.
 
Ja,
Japikvaer.
 
Wel watte dingen!
 
Hadt die niet genoeg mit ligtmissen te doen, dat hy hem ook zo diep in den Actiehandel moest dringen?
Losbol.
 
Edam! Dordrecht! Hoorn! Enkhuizen! Monnikendam! Middelburg! Vlaardingen! Ter Veer! Zwol1 Schiedam! Vlissingen! Purmerent!
Windbuil.
 
De Zuid! de West! de Barbie jes!
Jnfrouw Bubbels.
 
De Bank! Ramskoolbroek! Cheels!
Krispyn.
 
Rotterdam! Hasselt! Alkmaar!
Katryn.
 
Woerden! Delft! Steenwyk1 den Haag!
Japikvaer,
 
Holla hei! je bent
 
Hier in de Quincampoix niet; hoe zel 't 'er weesen?
 
'k Zeg dat je luî den mond houdt of je meugt vreesen.
Losbol.
 
Voor wie zou ik vreesen? ik ben de grootste Actiehandelaar die in gansch Holland is bekend;
 
Ik ben de Koning van de Bubbel Compagnien! ik ben de Man die omtrent
 
Vyf Millioenen met myne Acties heb gewonnen
 
En, Paai, als je me wat soet aanziet vereer ik je wel eens een tien twintig duisend Dukatonnen;
 
Want het komt my op een Tonnegouds vyf ses nou toch niet aan.
Japikvaer.
 
Maar ik zeg noch eens dat je swygt, of...
Leander.
 
Ik bid u laat hem maar staan,
 
Hy is dit leven hier ongewoon, hy sal noch wel wat leeren.
 
Maar Eelhart en Valerius gy hier? wel hoe myn Heeren Ik hoop immers niet dat gy hier ook in de kost zyt besteed.
Valerius.
 
Wel Heer Leander het is ons van herten leed
 
Dat gy zulke gedachten van ons hebt.
Leander.
 
Myn Heer wil my verschoonen,
 
Die gedachten kreeg ik om dat hier niet dan dolle Actionisten woonen.
Eelhart.
 
Wy kreegen lust om dit nieuwe Dolhuis eens te doorzien, het geen deeze goede Vrind
 
Ons toestondt. Maar Heer Leander hoe staat het nu met de Negotie van Wind?
Leander.
 
Zeer slegt myn Heer: de Zuid, die opgeklommen was tot by de elf honderd,
 
Kan nu geen twee haalen. elk is even zeer verwonderd.
 
De Bankroeten zyn onbeschryfelyk en byna uit den tel.
 
Men Fredrik Hendrikt by meenigte, en het Schipperschap op Viaanen is wel
 
Vyfnonderd gulden meer der waardig dan voor deezen.
 
En wat de mindre Bubbel Compagnien aangaat, die zullen wel haast te niet weezen.
 
Zy kapituleeren al. de een prezenteert het ingelegde weêrom, de ander geeft uitstel tot het fourneren van geld,
 
Welk termyn van uitstel ik geloof dat tot het einde der Waereld wel zal worden uitgesteld.
 
Ik denk ook niet dat de Menschen zo d waas zouden zyn om meêr te fourneeren.
 
Hier meê leggen al de Vetjes en Directeurs plaatsen, daar die grooten Heeren
 
Actionisten zo op vlamden, in duigen, en de geheele ingebeelde rykdom raakt op den hond.
 
En, als men 't wel inziet, weet ik niet, hoe't iemand, die gezond
 
Van herssens is, in zyn gedachten kan komen, dat zulke Maatschappyen
 
Met meêr voordeel zouden kunnen hand'len dan Partikulieren, daar't heele werk van schelmeryen
 
Aan malkander hangt. in 't kort 't is knevelen en bedriegen te hoop.
 
Zo wel in den inkoop van goederen als in den verkoop.
Valerius.
 
Maar myn Heer gy begint het met die Actiekraam al wat grof te maaken;
 
Doch hier een speld by gestooken, eêr wy daar verder in verward raaken:
 
En ik verzoek u, goede Vrind, dat gy ons de andere nu ook een laat zien.
Japikvaer.
 
Als 't je belieft, myn Heeren, 't zal geschiên.
 
Flippyn doe't geen ik flus gezeid heb.
Flippyn.
 
Goed Vader.
Japikvaer.
 
Nou denk ik, myn Heeren,
 
Dat onze Projecteur Windvang ons weér een nieuw Project zal vereeren.
Gevolg van Actinisten van binnen.
 
Utrecht! Edam! Embden! Ter Gou! myn goedje moet aan den Man.
Japikvaer.
 
Gaat een beetje aan deeze zy, daar kommen ze al an.

Vyfde toneel

Japikvaer. Valerius. Eelhart. Leander. Losbol. Windbuil. Juffrouw Bubbels. Krispyn. Katryn. Windvang. Wingraag. Kortryk. Raasbol. Grypal. Judas. Fripon. Flippyn. Gevolg van Actionisten.
Japikvaer.
 
Mit zinnen! mit zinnen daar Volk! mit zinnen!
 
Je luî mot wat stil weezen en geen questie beginnen.
Losbol.
 
Wie doet op Zwol?
Windbuil.
 
Wie op den Bank?
Juffrouw Bubbels.
 
Wie op de Cheels of op de Zuid?
Judas.
 
De Weest!
Kaispyn.
 
Wie koopt 'er Kool! dat's andre waar.
Katryn tegen Krisp.
 
Wat bied je voor Kampen?
Krisp.
 
Niet een duit.
Fripon.
 
Wie wille nou de Premietje op alle wat se wil, te neem of te keeven?
Gevolg van Actionisten.
 
Lang moet de Actiehandel leeven!
Katryn.
 
En dubbeltje een bos Hoornsche Actien!
Raasbol.
 
Als je de gek
 
Wat met ons scheert, dan klop ik je wel ereis wat voor je bek.
Japikvaer.
 
Raasbol, Raasbol, praat me daar niet te veul van kloppen,
 
Of ik zel je den mond eens komen stoppen.
Wingraag.
 
Wie koopt Utrecht, met de Vaart scilicet.
Grypal.
 
Lustig myn Heeren dat ik wat Couragie verdien:
 
Wel ik heb myn leven zulk een slegte Beurs niet gezien;
 
Daar wordt niet gehandeld, nog niemendal gewonnen.
Japikvaer.
 
Wel, myn Heer Windvang, heb je niet weêr een nieuw Project verzonnen?
Windvang.
 
Ja Japikvaêr, en dat wel zo schoon als ik noch ooit heb gedacht;
 
Nou is myn kost gekocht, ik heb't nou ver genoeg gebragt:
 
Aan dit Project hangt myn welvaaren, en hier door is myn heil beschooren.
 
ô Japikvaêr het is zo fraai! zo fraai!...
Japikvaer.
 
Wel laat het ons eens hooren.
 
Dan kunnen we oordeelen of 't zo fraai is als jy hebt gezeid.
Windvang.
 
Als 't je belieft Vader, je hebt dat heel wel overleid.
 
Je zelt dan niet meêr zeggen dat ik gek ben, als ik dit geleezen heb, maar ik verzoek eerst wat silentie.
Japikvaer.
 
Stil! stil daar mit mekander! en geeft wat audientie!
 
Hoe zel 't daar weezen met dat Volk? ik zeg je hou je stil!
 
Zie je niet dat myn Heer Windvang een nieuw Project ieezen wil;
Windvang leest.
 
Wy zullen een Compagnie oprechten om te Negotieeren en te Navigeeren,
 
Maar op een Vaarwater daar nooit geen schepen hebben kunnen laveeren,
 
Wy zullen een kust vinden, die niemand ooit heeft aangedaan,
 
Een nieuwe Waereld Mannen! in't kort het is de Maan.
 
De Maan! de Maan! die, naar 't onwederspreekelyk en overtuigend zeggen van de geleerdste Astrologisten,
 
Een bevolkte kloot is, daar zullen wy na toe seilen: wat dunkt je nou gy Heeren Actionisten!
 
Waar is op den geheelen Aardbol zulk een Concept bekend?
 
Dat zal eerst voordeel geeven! daar zullen onze Waaren met twee driehonderd Percent
 
Winst verkocht worden, of mooglyk noch meêr, en de Retoeren,


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken