Logo DBNL
Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 3 (1898)

Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 3

(1898)– [tijdschrift] Tijdschrift van het Willems-Fonds–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Binominaal stelsel en evenredige vertegenwoordiging.

Het schijnt ietwat naïef heden ten dage nog te verklaren dat het meerderheidstelsel veroordeeld is; dit neemt echter niet weg dat het Belgisch Staatsbestuur dit stelsel voorts gebruikt in de wetgevende verkiezingen, het gedeeltelijk behouden heeft in de jongste gemeentewet en aankondigt dat het dit zal behouden in de nieuwe provinciewet. Slechts voor de wetgevende verkiezingen schijnt het geneigd een nieuw stelsel te zullen invoeren en alhoewel er in onze Kamers eene meerderheid kan gevonden worden voor de Evenredige Vertegenwoordiging, is ons Gouvernement van plan het Uninominaal (of liever Binominaal(1) Stelsel in te voeren.

Alhoewel dit stelsel warme aanhangers telt te Antwerpen en te Brussel, vinden wij het weinig doelmatig, vooral voor België en wij durven het des te meer vreezen dat het ons aangeboden wordt door het katholiek Bestuur. Timeo Danaos!

De meeste liberalen zijn voorstanders der Evenredige Vertegenwoordiging en, daar wij overtuigd zijn dat dit stelsel alleen aanneembaar is en anderzijds dat het onontbeerlijk is dat de liberale partij in deze zaak niet langer verdeeld zij, stellen wij ons voor aan te toonen hoe het Binominaal Stelsel willekeurig, onrechtvaardig, moeilijk van toepassing en ongunstig is voor onze partij, hoezeer integendeel de E.V. van al die

gebreken vrij te pleiten is, en alzoo in de mate onzer krachten ook op dit vraagpunt de eendracht in de liberale partij te bewerken.

Wij betreuren het dat enkele dagbladen, vooral uit de hoofdstad, in hunne kolommen zulk hardnekkigen strijd voeren tegen de E.V. en trachten ze belachelijk te maken bij hunne lezers. Wij betreuren het nog meer dat geleerden, voor wie wij de meeste achting hebben, zich blindelings partijgangers verklaren van het Binominaal Stelsel en elk ander verwerpen. Zij meenen de E.V. met één woord dood te slaan, met te zeggen dat het algebra is, dat het bestuur er door onmogelijk gemaakt wordt en wat dies meer. Wat erger is, de dagbladen (niet de geleerden)gebruiken zelfs middelen die niet altijd eerlijk zijn om de E.V. af te breken: zij zeggen b.v. tot den naïeven lezer: Past eens de E.V. toe op eene verkiezing voor één zetel of voor twee zetels! De schelmen weten nochtans wel dat dergelijke gevallen zich niet voordoen met het stelsel der E.V. Zij bedriegen dus hunne lezers.

Zij trekken ook partij uit het bestaan van verschillende stelsels van E.V., welke echter bijna allen dezelfde uitslagen opleveren.

Zij betwisten ook dat men kan komen tot eene volstrekte volmaaktheid. Maar zij vergeten dat het tegenwoordig stelsel toch een weinig minder nauwkeurig is en dat hun stelsel niet beter is.

Zij hebben zelfs beweerd dat de E.V. toegepast op de verkiezingen van den provincialen raad van Brabant, eene clericale meerderheid zou gegeven hebben. Nu, de drie partijen hebben in de jongste verkiezingen in ieder kanton niet gestreden! Hoe wil men dan een besluit nemen? En, indien men de uitslagen neemt der laatste wetgevende verkiezingen, dan bemerkt men dat de clericalen in die provincie beneden de volstrekte meerderheid zijn gebleven.

Maar het gevaarlijkste van alles is dat die dagbladschrijvers

tot hunne naïeve lezers komen zeggen: met het Binominaal Stelsel zal de stad Antwerpen voorzeker liberalen benoemen; in de kiesdistricten Brussel en eenige andere districten zullen mannen als Bara en Janson te zamen op ééne lijst een schoone zegepraal behalen, terwijl De Vriendt en Theodor te Wolverthem zonder strijd zullen gekozen worden. Laat ons een oogenblik aannemen dat het zoo zij; maar wat zal er gebeuren in de andere districten, d.i. in de 3/4 van hen?

Het is jammer te moeten afrekenen met dit esprit de clocher. Omdat eenige liberale kopstukken waarschijnlijk gekozen zouden worden, is het Binominaal Stelsel het beste. En met de E.V., zouden zij het misschien niet zijn? Zij zouden het integendeel zeker zijn, en met hen zouden nog vele andere liberalen er door komen, in billijk getal.

Het Binominaal Stelsel is vooral onmogelijk in België, omdat in de helft der arrondissementen alle strijd op voorhand verloren is en dus nutteloos wordt en er in de anderen drie partijen tegenover elkander staan, waaronder de katholieke gewoonlijk de talrijkste is, zonder echter de meerderheid te bereiken bij de eerste stemming. Strijden de liberalen alleen, zooals het zeker het geval zou zijn te Gent en te Luik, dan komt men tot eene balloteering: misschien wordt de liberale partij er uit gesloten en dan moeten onze kiezers stemmen voor den eenen of den anderen onzer vijanden, ofwel komen we in balloteering met de katholieken en dan hoeven we de stemmen te vragen der socialisten. Ofwel worden de liberalen verplicht op voorhand zich te verbinden met katholieken of socialisten en vele partijgangers van het Binominaal Stelsel keuren dit af.

Hoe willen deze toch niet inzien dat hun stelsel niet anders is dan het zoo gehaat meerderheidstelsel, dat thans heerscht in 41 arrondissementen en door hen zou toegepast worden in 76 (of, na 1900, in 84) districten. Maar beter nog, we bezitten heden het Uni- en het Binominaal Stelsel in zekere onzer arrondissementen en de uitslagen zijn leerrijk. Wilt Ge staaltjes?

Verkiezing van Borgworm (12 September 1897):

Socialist 6,696 stemmen.
Liberaal 6,136 stemmen.
Katholiek 9,434 stemmen.

Balloteering (19 September 1897):

Katholiek 11,536 stemmen.
Socialist 10,802 stemmen.

Verkiezing van Philippeville (5 Juli 1896):

Katholiek A. 12,169 st. Soctalist C. 6,695 st.
Katholiek B. 12,184 st. Socialist D. 6,276 st.
Liberaal E     6,675 stemmen.
Liberaal F     6,204 stemmen.

Balloteering (12 Juli 1896):

Katholiek A. 12,724 st. Socialist C. 12,025 st.
Katholiek B. 12,829 st. Liberaal D. 12,631 st.

Het ralliement, dat in Frankrijk in de zeden is getreden, bestaat ten onzent niet. Bijna alle balloteeringen loopen uit ten voordeele der katholieke partij Ziedaar dus wat zal voorvallen in bijna al onze kiesdistricten. Ziedaar wat de Chronique aan hare lezers vergeet te zeggen. Weinig liberalen zullen uit de schipbreuk gered worden. Er zit thans geen enkel liberaal noch in Kamer noch in Senaat die niet gekozen zij met behulp der socialisten en bijna allen, allerminst in de Tweede Kamer, zijn dan nog zeer radicaal. Gematigde liberalen zijn er bijna niet te vinden. Zoo zal het ook zijn met het Binominaal Stelsel.

Dit stelsel is dus zeer onrechtvaardig. Het is niet noodig te wachten tot dat het in werking kome. Wij hebben het in werking gezien. Bovenstaande cijfers getuigen er van.

Het zal nadeelig zijn aan de liberale partij omdat het haar het getal zetels niet zal geven waarop ze recht heeft; men

hoeft zich geen illusie hierover te maken; met het Uninominaal Stelsel zou men nog kunnen slagen te Oostende, Mechelen en Leuven; met het Binominaal (en in elk geval voor den Senaat) zullen die steden, gesmoord in grootere landsdistricten, louter katholieken benoemen. Buiten Gent en Antwerpen, is er dus weer geen de minste kans om in geheel het Vlaamsche land één enkel liberaal of zelfs socialist te zien benoemen. In 't Walenland zelfs zouden wij zetels verliezen die we thans bezitten; immers elke verbrokkeling is nadeelig aan 't liberalisme. De katholieken weten het wel. Met kantons te verbrokkelen en er nieuwe te maken hebben zij zich aldus weten meester te maken van twee provinciën waar de antiklericalen in meerderheid zijn: Namen en (tijdelijk) Brabant. Maar, om de liefde Gods, opent toch de oogen, kortzichtige Brusselsche politiekers!

Het Binominaal Stelsel is willekeurig en moeilijk in toepassing. Welke zullen de kiesdistricten zijn? De rechterlijke kantons, waarschijnlijk. Alle nieuwe indeeling ware al te willekeurig. Maar, onder deze kantons zelve, zijn er zeer groote en zeer kleine: men zal de kleinen moeten koppelen, men zal de grooten moeten verdeleen, men zal er eindelijk, kost wat kost, enkele moeten omwerken, b.v. die van Gent(1). Brussel, Charleroi, enz.

En bij iedere vermeerdering van het getal zetels in de Kamers, zal men nieuwe omwerkingen moeten aanrichten. En men zal voortgaan met nieuwe kantons te stichten onder voorwendsel van rechterlijke noodzakelijkheden. Tenzij men, gelijk in Frankrijk en Duitschland en zooals men ook aankondigt voor de provinciale wet, de kiesomschrijvingen voortaan onveranderd zou laten, niettegenstaande het aangroeien der bevolking; dat ware wat al te kras.

En in die kleine omschrijvingen zal men door den band eenige nulliteiten van de streek kiezen, eenige groote grondeigenaars, die deze districten zullen aanzien als een leengoed.

Ziedaar vele redenen waarvoor wij het Binominaal Stelsel veroordeelen. Welke zijn thans de min of meer ernstige bezwaren die men heeft tegen de E.V.?

1o Men vindt ze te zeer ingewikkeld. Niets nochtans is eenvoudiger, 't is om 't even welk stelsel men neemt en vooral indien men dezen regel wil toepassen (die overigens aangenomen wordt door alle proportionnalisten en de volstrekte gelijkheid tusschen alle kiezers daarstelt), dat ieder kiezer op ieder bulletijn slechts voor één candidaat zal mogen stemmen. Met voor één candidaat te stemmen, stemt men voor zijne partij.

Geene panacheering meer (bespoediging der kieswerkzaamheden); geene dubbele wijze meer van stemmen (bespoediging der optelling). Men zal wel moeten eindigen met dat eenvoudig stelsel aan te nemen. Welnu, laat er ons mede beginnen. De verkaveling der zetels wordt een kinderspel en, men lette er wel op, de algebraïsche rekening, waarmede onze tegenstrevers zoo graag spotten, gebeurt slechts in een vijftiental bureelen voor 't geheele land, nl. in de hoofdstad van ieder groot arrondissement. In ieder gemeente hoeft men slechts de stemmen op te tellen van ieder candidaat.

2o Men beweert dat de E.V. het bestuur van het land zou onmogelijk maken. En waarom? Zoo de katholieke partij het meerendeel der zetels heeft in het Parlement, dan is wel een homogeen bestuur mogelijk, evenals thans. In het ander geval, zal er nooit eene meerderheid wezen. Want niemand zal zich illusie maken, dat de liberale partij vóór lange jaren of eeuwen nog meerderheid kan worden onder 't regiem van 't Algemeen Stemrecht. Welnu, dan zal men misschien hebben een liberaal ministerie, net zooals men een liberaal schepencollege heeft te Gent, Brussel en Luik. Zeker is dat geen ideaal van bestuur,

maar hebt ge liever een katholiek bestuur? O, wees gerust, met het Binominaal Stelsel zijt ge er zeker van, een katholiek ministerie, zoo rotsvast als het huidige, te hebben, alhoewel zijne feitelijke meerderheid in 't land zeer klein zij.

Hier wil ik eene parenthesis openen, om eene dwaling te weerleggen, die in de liberale pers rondgedragen wordt, nl. dat de katholieken thans over geene meerderheid in het kiezerskorps beschikken. Eene dwaling is het, omdat die pers tot antiklerikalen rekent verschillende kandidaten die zich voorgesteld hebben onder eene andere rubriek als die van katholiek, maar het toch wel zijn, b.v. te Aalst, te Turnhout, te Tongeren en van eenen anderen kant, omdat ze vergeet dat er tot hiertoe geen strijd geweest is te Eekloo, waar natuurlijk een aanzienlijke klerikale meerderheid voorhanden is. Bij benadering hebben wij uitgerekend dat in 1894 de macht der drie partijen nagenoeg de volgende was: liberalen 562,600, katholieken 961,500, socialisten 315,300, zoodanig dat aan de eerste toekwam 46 zetels, aan de tweede 80, aan de derde 26, zij eene katholieke meerderheid van 8 zetels. Sedertdien hebben gedeeltelijke verkiezingen plaats gehad, die groote veranderingen teweeg brachten in de verhouding tusschen socialisten en liberalen, die ook eenige duizenden stemmen hebben doen verliezen aan de katholieken, maar hun toch nog immer eene meerderheid waarborgen.

Laat ons zeggen, dat katholieken en anti-katholieken nagenoeg dezelfde macht bezitten: de laatsten zijn zeer verdeeld, de eersten zullen het misschien weldra ook worden. Daar het nuttig is dat eene partij niet ten eeuwigen dage aan 't bewind blijve, daar de afwisseling eene waarborg is voor een goed bestuur, getuige Engeland, zoo meen ik, dat we met de E.V. deze afwisseling weer te gemoet kunnen gaan, waaraan we onder het cijnsstelsel gewoon waren en die de beste vruchten voor ons land heeft afgeworpen. Met elk ander stelsel dan de E.V. ware zulks thans onmogelijk.

3o Men heeft gevreesd dat de E.V. den mond zou gesnoerd hebben aan de openbare denkwijze; we bewezen daareven dat ze integendeel in onze toestanden het eenig stelsel is dat de openbare denkwijze nog laat spreken.

4o Men heeft ons ook tegengeworpen dat het Uninominaal Stelsel in vele landen toegepast wordt en men er de E.V. den rug toegekeerd heeft. Daar waar men de E.V. eerlijk ingevoerd heeft, heeft men ze behouden, b.v. in vele kantons van Zwitserland, waar ze meer en meer in voege komt; men heeft ze enkel laten varen, daar waar men ze gebrekkig of gedeeltelijk heeft toegepast, b.v. in Engeland. Van eenen anderen kant begint men heden overal het Uninominaal Stelsel moede te worden. In Frankrijk levert het een weinig troostend schouwspel op. In Noord-Nederland, waar de liberale partij de meerderheid der stemmen bezat, heeft ze als door mirakel de meerderheid der zetels veroverd: in al de ballolteeringen heeft ze gezegepraald, doch soms met 2 of 3 stemmen meerderheid. Eene verplaatsing van 10 stemmen in heel het kiezerskorps van Nederland en de liberale partij lag omver. Met de E.V. is zulks niet te vreezen.

Buiten al de voordeelen die wij hierboven reeds ter loops vermeldden als verbonden aan de E.V., mogen wij nog aanstippen:

1o dat, in de optelling der stemmen, men niet meer hoeft te chicaneeren op ééne stem, hetgeen ook de twisten over de al of niet geldigheid der stembriefjes veel vermindert;

2o dat de E.V. het politiek leven zal wakker schudden in zooveel arrondissementen waar de menschen sedert zooveel jaren in de diepste onverschilligheid liggen gedompeld: de liberalen van den buiten, die moedigen onder de moedigen, zullen ons zegenen, omdat ze toch eindelijk eene stem zullen mogen uitbrengen, die zal tellen, omdat ze eindelijk ook zullen vertegenwoordigd zijn.

Doch genoeg: deze lijst van argumenten zou kunnen al te

lang worden. Ik. heb voor het einde gehouden een sprekend argument. Bij middel der statistieken der bevolking der kantons over 1895 en 1896, heb ik er de bevolking van geschat voor 1900 en België verdeeld in districten, zooals het geëischt wordt door het Binominaal Stelsel. Ziehier eerst de geschatte bevolking der provinciën en het getal senators, dat aan ieder toekomt. Dit getal verdubbeld geeft het getal volksvertegenwoordigers waarop ieder provincie recht heeft.

Provinciën. Bevolking op 31 Dec. 1900. Getal senators. Getal volksvertegen woordigers.
Antwerpen 829,000 10 20
Brabant 1,280,000 16 32
Oost-Vlaanderen 1,041,000 13 26
West-Vlaanderen. 801,000 10 20
Henegouwen 1,130,000 14 28
Luik 852,000 11 22
Limburg 250,000 3 6
Luxemburg 220,000 3 6
Namen 349,000 4 8
  6,755,000(1) 84 168

Ziehier nu de geschatte bevolking van ieder kiesdistrict.

Provincie Antwerpen.

  Namen der districten. Hedendaagsche kantons die ze bevatten. Bevolking in duizenden } dier kantons. Bevolking in duizenden } der districten.
1. Antwerpen I. Antwerpen I (ged.) 80 80
2. Antwerpen II Antwerpen II 91 91
3. Antwerpen III id. III 87 87
    { id. I (ged.) 40 } 72
4. Eeckeren { Eeckeren 32 } 72
5. Borgerhout Borgerhout 78 78

6. Turnhout. { Brecht 21 } 83
6. Turnhout. { Santhoven 21 } 83
6. Turnhout. { Hoogstraten 14 } 83
6. Turnhout. { Turnhont 28 } 83
7. Herenthals { Arendonck 12 } 89
7. Herenthals { Moll 31 } 89
7. Herenthals { Westerloo 21 } 89
7. Herenthals { Herenthals 25 } 89
8. Lier { Heyst-op-den-Berg 24 } 76
8. Lier { Duffel. 23 } 76
8. Lier { Lier 29 } 76
9. Boom. { Boom 37 } 89
9. Boom. { Contich 29 } 89
9. Boom. { Puers 23 } 89
10. Mechelen. { Mechelen I 29 } 75
10. Mechelen. { id. II 46 } 75

Provincie Brabant.

1. Assche. { Assche 38 } 69
1. Assche. { Wolverthem 31 } 69
2. Halle { Lennick S.-Q. 35 } 75
2. Halle { Halle 40 } 75
3. Sint-Gillis (Brabant) { St.-Gillis 52 } 92
3. Sint-Gillis (Brabant) { Ukkel 40 } 92
4. Elsene. Elsene 83 83
5. St.-Joost-ten-Oode St-Joost-ten-Oode 61 61
6. Schaarbeek Schaarbeek 81 81
7. St.-J.-Molenbeek St.-J.-Molenbeek 65 65
8. Laken { Laken 47 } 95
8. Laken { Anderlecht 48 } 95
9. Vilvoorde { Vilvoorde 39 } 86
9. Vilvoorde { Haacht 23 } 86
9. Vilvoorde { Aarschot 24 } 86
10. Tienen { Diest 28 } 97
10. Tienen { Zoutleeuw 14 } 97
10. Tienen { Glabbeek-S. 15 } 97
10. Tienen { Tienen 40 } 97
11. Leuven Leuven I en II 99 99
12. Brussel I. Brussel I. 80 80
13. Brussel II Brussel II 49 49
14. Brussel III Brussel III 74 74
15. Nijvel. { Nijvel 54 } 96
15. Nijvel. { Genappe 22 } 96
15. Nijvel. { Perwez 20 } 96
16. Waver { Waver 42 } 73
16. Waver { Geldenaken 31 } 73

Provincie West-Vlaanderen.

1. Veurne { Verune 22 } 83
1. Veurne { Rousbrugge-H. 19 } 83
1. Veurne { Nieupoort 16 } 83
1. Veurne { Gistel. 26 } 83
2. Oostende { Oostende. 37 } 90
2. Oostende { Brugge II 53 } 90
3. Brugge { Brugge I 53 } 77
3. Brugge { Brugge III 24 } 77
4. Diksmude. { Thourout 44 } 89
4. Diksmude. { Diksmude 28 } 89
4. Diksmude. { Hooglede 17 } 89
5. Tielt { Tielt 17 } 65
5. Tielt { Meulebeke 16 } 65
5. Tielt { Ardoye 17 } 65
5. Tielt { Ruysselede 15 } 65
6. Ieperen { Ieperen I. 20 } 83
6. Ieperen { Ieperen II. 29 } 83
6. Ieperen { Poperinge 15 } 83
6. Ieperen { Meesen 19 } 83
7. Roeselare. { Passchendale 20 } 70
7. Roeselare. { Wervik 22 } 70
7. Roeselare. { Roeselare 28 } 70
8. Kortrijk { Kortrijk I 51 } 85
8. Kortrijk { Kortrijk II 20 } 85
8. Kortrijk { Avelgem 14 } 85
9. Meenen { Moeskroen 34 } 74
9. Meenen { Meenen 40 } 74
10. Isegem { Moorsele 17 } 77
10. Isegem { Isegem 21 } 77
10. Isegem { Harlebeke 24 } 77
10. Isegem { Oost-Rocsebeke 15 } 77

Provincie Oost-Vlaanderen.
1. Gent I Oud-Kanton Gent I 78 78
2 Gent II Oud-Kanton Gent II 91 91
3. Oudenaarde { Oudenaarde 37 } 81
3. Oudenaarde { Ronse 26 } 81
3. Oudenaarde { Maria-Hoorebeke 18 } 81
4. Ninove { Geeraardsbergen 29 } 76
4. Ninove { Nederbrakel 16 } 76
4. Ninove { Ninove 31 } 76
5. Sottegem { Sottegem 22 } 81
5. Sottegem { Herzeele 28 } 81
5. Sottegem { Oosterzeele 31 } 81
6. Aalst Aalst 70 70

7. Dendermonde { Dendermonde 42 } 90
7. Dendermonde { Zele 24 } 90
7. Dendermonde { Hamme 24 } 90
8. Deinze Cruyshautem 19 } 79
8. Deinze { Nazareth 17 } 79
8. Deinze { Deinze 20 } 79
8. Deinze { Nevele 21 } 79
9. Lokeren { Wetteren 29 } 81
9. Lokeren { Lokeren 28 } 81
9. Lokeren { Loochristy 24 } 81
10. St-Nikolaas { St-Nikolaas 39 } 69
10. St-Nikolaas { Teemsche 30 } 69
11. Beveren (Waas) { Beveren 31 } 60
11. Beveren (Waas) { St-Gillis (Waas) 30 } 60
12. Ledeberg { Ledeberg 32 } 83
12. Ledeberg { Evergem 30 } 83
12. Ledeberg { Somergem 21 } 83
13. Eekloo { Eekloo 32 } 81
13. Eekloo { Caprij[c]ke 18 } 81
13. Eekloo { Assenede 19 } 81
13. Eekloo { Waarschoot 12 } 81

Provincie Henegouwen.
1. Doornik { Templeuve 17 } 86
1. Doornik { Celles 16 } 86
1. Doornik { Doornik 53 } 86
2. Antoing { Frasnes 15 } 84
2. Antoing { Leuze 20 } 84
2. Antoing { Antoing 27 } 84
2. Antoing { Peruwelz 22 } 84
3. Aath { Aath 21 } 89
3. Aath { Chièvres 20 } 89
3. Aath { Quevaucamps 23 } 89
3. Aath { Lens 25 } 89
4. Boussu Boussu 66 66
5. Bergen Bergen 73 73
6. Pâturages { Dour 32 } 74
6. Pâturages { Pâturages 42 } 74
7. Zinik { Flobecq 15 } 91
7. Zinik { Lessen 26 } 91
7. Zinik { Edingen 17 } 91
7. Zinik { Zinik 33 } 91
8. La Louvière { Roeulx 27 }
8. La Louvière { La Louvière 42 }
9. Binche { Binche 54 } 95
9. Binche { Seneffe 40 } 95

10. Fontaine l'Evêque Fontaine l'Evêque 78 78
11. Thuin { Chimay 16 } 70
11. Thuin { Beaumont 15 } 70
11. Thuin { Thuin 25 } 70
11. Thuin { Mebers-le-Ch 14 } 70
12. Gosselies { Gosselier 45 } 79
12. Gosselies { Jumet 34 } 79
13. Charleroi { Charleroi I 45 } 105
13. Charleroi { Charleroi II 60 } 105
14. Châtelet Châtelet 60 60

Provincie Luik.
1. Luik I Luik I 93 93
2. Luik II Luik II 82 82
3. Borgworm { Landen 17 } 79
3. Borgworm { Avennes 23 } 79
3. Borgworm { Borgworm 19 } 79
3. Borgworm { Jehay-Bodegnée 20 } 79
4. Hoei { Hoei 48 } 85
4. Hoei { Héron 14 } 85
4. Hoei { Nandrin 23 } 85
5. Spa { Louveignée 18 } 73
5. Spa { Ferrières 5 } 73
5. Spa { Stavelot 15 } 73
5. Spa { Spa 35 } 73
6. Herve { Limburg 19 } 68
6. Herve { Aubel 15 } 68
6. Herve { Herve 14 } 68
6. Herve { Dison 20 } 68
7. Verviers Verviers 66 66
8. Fexhe-Slins { Dalhem 23 } 81
8. Fexhe-Slins { Fexhe-Slins 27 } 81
8. Fexhe-Slins { St-Nicolas (Luik) 31 } 81
9. Hollogne-aux-Pierres Hollogne-aux-Pierres 65 65
10. Seraing { Seraing 62 } 86
10. Seraing { Grivegnée 24 } 86
11. Fléron { Fléron 46 } 70
11. Fléron { Herstal 24 } 70

Provincie Limburg.
1. Hasselt { Peer 13 } 89
1. Hasselt { Achel 11 } 89
1. Hasselt { Beeringen 24 } 89
1. Hasselt { Herck 16 } 89
1. Hasselt { Hasselt 25 } 89

2. Tongeren { Borgloon 23 } 78
2. Tongeren { Tongeren 22 } 78
2. Tongeren { St-Truiden 33 } 78
3. Maaseyck { Bree 11 } 73
3. Maaseyck { Maaseyck 15 } 73
3. Maaseyck { Mechelen-aan-Maas 16 } 73
3. Maaseyck { Bilsen 19 } 73
3. Maaseyck { Sichen-S.-B. 12 } 73

Provincie Luxemburg.
1. Aarlen { Virton 19 } 64
1. Aarlen { Étalle 16 } 64
1. Aarlen { Aarlen 18 } 64
1. Aarlen { Messancy 11 } 64
2. Marche { Durbuy 10 } 77
2. Marche { Erezée 8 } 77
2. Marche { La Roche 11 } 77
2. Marche { Marche 11 } 77
2. Marche { Vieil-Salm 8 } 77
2. Marche { Houffalize 10 } 77
2. Marche { Bastogne 11 } 77
2. Marche { Sibret 8 } 77
3. Neufchâteau { Nassogne 5 } 71
3. Neufchâteau { Wellin 6 } 71
3. Neufchâteau { Sint-Huibrecht 11 } 71
3. Neufchâteau { Paliseul 10 } 71
3. Neufchâteau { Bouillon 8 } 71
3. Neufchâteau { Florenville 12 } 71
3. Neufchâteau { Neufchâteau 15 } 71
3. Neufchâteau { Fauvillers 4 } 71

Provincie Namen.
1. Namen { Namen I 54 } 81
1. Namen { Namen II 27 } 81
2. Andenne { Gedinne 12 } 87
2. Andenne { Beauraing 15 } 87
2. Andenne { Rochefort 15 } 87
2. Andenne { Ciney 23 } 87
2. Andenne { Andenne 22 } 87
3. Dinant { Couvin 18 } 85
3. Dinant { Philippeville 10 } 85
3. Dinant { Walcourt 17 } 85
3. Dinant { Florennes 13 } 85
3. Dinant { Dinant 27 } 85
4. Gembloers { Gembloers 28 } 95
4. Gembloers { Eghezée 25 } 95
4. Gembloers { Fosses 42 } 95

Welnu, wat dunkt U van eene dergelijke verkaveling?

Hoeveel liberalen en socialisten zouden er wel door geraken? Maakt zelf de rekening. In elk geval, op zijn best genomen, ben ik overtuigd dat in de Kamer van 1902, Kamer van 168 zetels, de katholieken eene meerderheid zouden hebben van 30 stemmen.

Willen we nu daar tegenover stellen de verkaveling volgens de E.V.? Laat ons eerst aan ieder provincie het juiste getal zetels geven dat haar toekomt: voor den Senaat, zie men de hoogergeplaatste tabel; voor de Tweede Kamer is de rechtvaardige verdeeling de volgende:

Antwerpen 21 Henegouwen 28
Brabant 32 Luik 21
Oost-Vlaanderen 26 Limburg 6
West-Vlaanderen 20 Luxemburg 5
    Namen 9

Prof. D'Hondt onderverdeelt de provinciën in 17 districten. Het ware echter beter dat getal te verminderen. Inderdaad hoe grooter de districten worden, hoe beter men de E.V. kan toepassen, vooral wanneer, zooals het weldra het geval zal zijn, vier belangrijke partijen zullen mededingen.

Ziehier welk getal senators en volksvertegenwoordigers zal toekomen in 1902 aan ieder district volgens de verdeeling van Prof. D'Hondt:

    V. S.
1. Oostende, Veurne, Diksmude, Brugge 8 4
2. Tielt, Roeselare, Ieperen, Kortrijk 12 6
3. Eekloo, Gent 12 6
4. St-Nikolaas, Dendermonde 7 3
5. Aalst, Oudenaarde 7 4
6. Antwerpen 13 6
7. Mechelen, Turnhout 8 4
8. Brussel 22 11
9. Leuven, Nijvel 10 5
10. Aath, Doornik 6 3
11. Bergen, Zinik 10 5
12. Charleroi, Thuin 12 6

    V. S.
13. Namen (prov.) 9 4
14. Limburg (prov.) 6 3
15. Luik 12 6
16. Borgworm, Hoei, Verviers 9 5
17. Luxemburg (prov.) 5 3

Ziehier de verkaveling die wij voorstellen:

1. Brugge, Thielt Kortrijk 10 5
2. De rest van West-Vlaanderen 10 5
3. Gent, Eekloo, St-Nikolaas 16 8
4. De rest van Oost-Vlaanderen 10 5
5. Antwerpen 13 6
6. Mechelen, Turnhout 8 4
7. Brussel 22 11
8. Leuven, Nijvel 10 5
9. Doornik, Aath, Bergen 12 6
10. Zinik, Thuin, Charleroi 16 8
11. Namen (prov.) 9 4
12. Limburg (prov.) 6 3
13. Luik 12 6
14. Hoei, Verviers, Borgworm 9 5
15. Luxemburg (prov.) 5 3

Onderzoekt nu ook, vriend lezer, welke de uitslagen zouden wezen voor de verschillende partijen met een dezer stelsels. Neemt men de cijfers van 1894, dan komt men nagenoeg tot dezen uitslag: 49 liberalen, 33 socialisten, 86 katholieken, dus eene meerderheid van 8 stemmen, meerderheid die gemakkelijk kan verijdeld worden.

 

***

 

Dat alles is zeker niet zeer nieuw, maar het is goed dat het dikwerf herhaald worde, al ware het maar om den verderfelijken invloed van zekere dagbladen te bestrijden. Niet genoeg kunnen wij alle partijgangers van E.V. aanwakkeren op alle wijzen en onverpoosd hunne gedachten te verspreiden en vooral te velde te trekken tegen het Binominaal Stelsel en, kost wat kost, te beletten dat dit onheilstichtend regiem op onze wetgevende verkiezingen worde toegepast. Ja, liever nog het huidig stesel behouden! Met veel, eendracht en indien het

kiezerskorps eindelijk wil begrijpen dat voor één oogenblik meedoen met de socialisten, niet beteekent hel socialisme in de hand werken, maar, enkel voor doel heeft het klerikalisme omver te werpen, kunnen we nog binnen twee jaar, gemakkelijk deze partij tot minderheid brengen en de E.V. uitroepen om voortaan ieder partij vrij te laten van alle onteerende coalitiën, alsook voor altijd den terugkeer te beletten van die kolossale valsche meerderheden, zooals wij er thans eene hebben. Ja, laat ons uit het meerderheidstelsel al het nut trekken dat het ons oplevert. Indien echter zulks mislukt, indien het Gouvernement ons verrast en het Binominaal Stelsel stemt voor de wetgevende verkiezingen, dan is het voor eeuwig met het liberalisme gedaan. Nooit meer zal het nog boven kunnen drijven. In het meerderheidstelsel ligt er nog hoop, terwijl we met de zegepraal van het binominale, zullen mogen uitroepen: Lasciate ogni speranza!

I.


Vorige Volgende