Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 7

[p. 75]

Boekbeoordeelingen.

G. van Hulzen: Zwervers (2^e en vermeerderde druk). G. van Hulzen: Machteloozen. Uitgaven van Valkhoff en C^o. Amersfoort.

Van Hulzen is een schrijver, die begonnen is met die waarheid te weten die ieder auteur zou moeten weten, dat kunst iets individueels moet zijn.

Reeds schreven we over zijn Zwervers l^e druk in het Octobernummer van verleden jaar; het goede daarin is er genoeg in aangewezen, dan dat we er in 't breed zouden op terugkomen. Doch, wat we wel moeten aanstippen is dat de Straat-Enquête een vervolgstuk kreeg en Psychische Momenten een toevoeging.

Kregen we in Zwervers kermisgasten, bedelaars, enz. te zien, in Machteloozen hebben we bijna met dezelfde lui te doen; in zekere mate zijn het hier weer verstootelingen der maatschappij. In 't Onverwachte hebben we de geschiedenis van een man die zonder werk raakt en van zijn kind, een meisje, dat in geen dienst komt omdat het geen kleeren heeft; Keesie is de historie van een jongen, die in een kermiswagen opgenomen, er dan uit moet trekken om een betrekking te zoeken, en ten laatste denkt dat hij toch mag blijven. Ontredderd, is de beste schets voorwaar, die in dit boek voorkomt; hier hebben we met een bedelaar te doen die om een cent te krijgen zijn levenservaringen vertelt; een man die den ganschen dag nog niets genut heeft en opeens zoo'n groote behoefte voelt een borrel te drinken die hem wat zal opknappen; ten laatste er toe besluit bij de politie aan te kloppen, ‘om daar zijn ellende te verslapen.’

We zullen op van Hulzen's werk terugkomen, en dan in 't lang en in 't breed aan het letterminnend publiek vertellen, dat hij eenvoudig werk heeft geleverd, zoo objectief mogelijk, dat door iedereen moet gelezen worden.

[p. 76]

Dat schrijver, met bovengenoemde werken een nieuwe kunstwerkelijkheid geschapen heeft, daarvoor moeten we hem allen dankbaar zijn.

Ad. H.

Kritiek. Blijspel in één bedrijf door C.P. Brandt van Doorne. Amsterdam H.J. W. Becht, 1902.
Werkstaking. Treurspel in 3 bedrijven door C.P. Brandt van Doorne. Amsterdam H.J.W. Becht, 1902.

Kritiek door Brandt van Doorne is een kleine satire. Een hoogleeraar in de Nederl. letterkunde heeft het plan opgevat een tijdschrift te stichten, omdat er z.i. behoefte is aan eerlijke, degelijke kritiek. Zijn zwager, doctorandus in de Nederl. taal en letterk. moet onder zijn leiding redacteur worden. De medewerking heeft hij ingeroepen van een dichter die pas een bundel onder een pseudoniem heeft uitgegeven, en van een hoofdredacteur van een dagblad, waar onze hoogleeraar een tweetal artikelen reeds in gepubliceerd heeft en o.m. een strenge kritiek op de zooeven verschenen verzen. Een tegenkritiek heeft zich niet laten wachten. Per slot van rekening verneemt men dat de strenge, afbrekende kritiek tegen onzen dichter gericht is en dat het antwoord door hoogleeraars zwager werd geleverd. Van het tijdschrift komt er natuurlijk niets.

De dialoogvorm is aardig ineengezet, maar of de types werkelijk als menschen uit merg en been voor ons komen te staan, dat is een vraag die ik ontkennend zou willen beantwoorden.

Werkstaking integendeel is een zeer degelijk treurspel. 't Is de geschiedenis van een man, die toen er werkstaking kwam, zijn werk niet heeft laten staan, maar naderhand door de heeren is ontslagen geworden omdat de werklui zonder diens wegzending, dreigden hun arbeid niet te hernemen. Hij brengt zich-zelf en zijn dochter, met wie hij alleen woont, van 't leven. Er komt nog een liefde historie bij (tusschen den zoon van een der fabriek eigenaars en de dochter van den man in kwestie), die aan 't verhaal een stevigheid geeft.

[p. 77]

Beide tooneelstukken zijn in Kollewijnsche spelling geschreven.

Voor Werkstaking vraag ik met nadruk een plaats in de bibliotheek van elken liefhebber van degelijk theaterwerk, omdat dit stuk een ernstig literair voortbrengsel is dat met groote handigheid maatschappelijke, bestaande toestanden weergeeft. Logisch zit alles in mekaar; het intieme gemoedsleven van Hein Murink en zijn dochter; de hartstochtelijke liefde van Leo van Lent voor Dina Murink, enz. alles komt ons zoo trouw voor! Hier en daar zelfs een meesterlijk trekje. Mocht Werkstaking veel sympathie verwinnen!

Ad.H.