Trotwaer. Jaargang 34

Altyd itselde

Literatoaren moatte har net mei polityk ynlitte; se kieze altyd de ferkearde partij. Trinus Riemersma komt yn syn kollum yn it febrewaarjenûmer dan ek spontaan mei in foute kar: hy bewûndert terroristen as grutte helden. Hy woe sels wol terrorist wêze, mar fielt him dêr in te grutte skytsek foar.

Wat moatte wy dêr no mei? Hy hat fansels gelyk. Terroristen binne helden, mar ik hâld net altyd fan helden. Ik bin bliid dat it grutste part fan it minskdom út skytsekken as Trinus bestiet. Oan dat feit ha wy de frede te tankjen. As helden in grutte rol spylje, is der altyd wat mis. It komt dus net goed mei Trinus, dêr moatte wy wat oan dwaan.

No bin ik tafallich geheim agint by de cia en de Mossad. Ik prakkesearje deroer om Trinus út te leverjen. Dat wurdt foar him de elektryske stoel. Gjin moederaasje mei terroristen, skytsekken of net, fral ûnder Bush. ‘Collateral damage’ hat men by sokke aksjes altyd.

Hy hie it wite kinnen, foarbylden genôch. Guont fan 'e grutste Jeropeeske skriuwers, bygelyks Hamsun en Celine dienen yn 'e oarloch in ferkearde kar. En ek Theun de Vries, Mulisch en Wolkers keazen yn 'e benaudste tiid foar Stalin. Hermans en Reve wienen rjochts en rassist yn 'e tiid dat se lofts en anty-apart wêze moasten. As wy nei de Fryske literatuer sjogge... Altyd itselde...

It wurdt fansels wol in protte gedonder by syn begraffenis: al dy as mâle apen hossende Trinusfans troch de strjitten fan it doarpke dêr't er bedobbe wurdt... Ik moat der net oan tinke. Dan komt Trinus yn 'e hel. Dêr hat er syn hiele libben ommers nei stribbe. It sit dêr oars grotfol op 't heden, mar Trinus kin der noch wol by.

De hel is ek net mear wat er west hat. Fan it ivige fjoer is neat oer. It is in heropfiedingsynstitút woarn. Dêrtroch is de kriminaliteit ôfgryslik tanaam. Swarte roeken fan beweitsers mei alle mooglike klotskes op har fromme koppen diele preehistoaryske boeken út: bibelboeken, koran ensafuorthinne. Sa ha de helbewenners dagenlange stúdzjelessen. Se wurde strang oerheard. De ôfdielingshaden binne

[p. 163]

typyske Jeropeeske potintaten: Nero, Alva, Hitler, Stalin... Nee, noflik is it dêr lang net.

Jou my de himel mar. De ôfdielingen dêr wurde behearske troch eks-presidinten fan Amearika: Lincoln, Kennedy ensafuorthinne. 't Is dêr wol in grutte rotsoai, der is altyd wat (stoffe genôch foar guon skriuwers), mar de frijheid is grut en men mei dêr sels boeken fan Tr. Riemersma lêze.

By de Mossad sjogge wy ek Netwerk. Dêr folge op 25 febrewaris in Frânske kameraploech Arafat, de Palestynske lieder en Nobelpriiswinner foar de frede. De man sei frede te wollen. Syn folgelingen woenen wol foar him stjerre. Mar even letter raasde er hystearysk: ‘Jihad, Jihad, Jihad’, miskien wol tsien kear efterinoar, mar dat waard ôfkappe; it hie net filme wurde mocht. 't Is dúdlik: dat hearskip is in wolf yn skieppefellen, oan 'e iene kant in fredesapostel. oan 'e oare in mingfoarm fan Saddam Hoessein en Ben Laden. Sa helpt er syn eigen lân en folk nei de kloaten, wylst Israël dêr de skuld fan krijt.

Faaks is de man skizofreen, hat er in tespjalte geast. Dan haw ik wol in oplossing foar it probleem. Se moatte him fan top ta teil yn twa gelikense helten snije en beide helten ynblikke. De Jihadhelte giet nei de bajes yn Skeveningen en der komt in postúm proses foar it Tribunaal. De Nobelpriishelte wurdt ferarbeide yn in fredesmonumint yn Jeruzalim. Ik leau grif...

Mar ja, ik bin ek mar in Frysk skriuwerke. En polityk... Ik woe mar sizze: Trinus docht dúdlik in ferkearde kar. Hy kiest foar Jeropa as wrâldhearsker en tsjin Amearika wat dat oanbelanget. Mar dy Jeropeeske skytsekken binne deabenaud foar Arafat en de Arabyske oalje. Altyd itselde.

Skriuwers en polityk, dat komt dus op 'e kop ferkeard. Se moatte fansels wol stimme. Ik ha Jan Jongsma stimd. Ik woe wol dat alle politisy wienen as dizze hurdwurkjende promotor fan 'e Fryske saak. En lanlik kies ik in partij dy't it demokratyske Amearika net yn 'e wei stiet; ik ha leaver de himel as de hel. Pim Fortuyn stim ik net. Net omdat er rassist is, ek net omdat er homo is, mar omdat ik fan miening bin dat in earlike demokratyske politikus út en troch mei de hannen yn 't hier sitte moat en dat is by him net mooglik.

Mar fierders: literatoaren en polityk, it is altyd itselde.

In dwersbongelder út 'e Trynwâlden